ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗ Ποταµιάνου Θεανώ Μπαλωµένου Αθανασία Αργυρίου Αγγελική
Η ΙΔΕΑ «Έχει από καιρό περιέλθει στην αντίληψή µου ότι οι άνθρωποι των επιτευγµάτων σπάνια έµειναν πίσω και άφησαν τα πράγµατα να συµβούν σε αυτούς. Πήγαν έξω και ΕΚΑΝΑΝ τα πράγµατα να συµβούν»... Leonardo da'vinci
Θέµατα της Παρουσίασης Τι είναι η Αναγέννηση Χαρακτηριστικά της Αναγέννησης Προέλευση & Εξάπλωση Ουµανισµός, Ανθρωπιστές και Homo Universalis Γράµµατα, Επιστήµη, Τέχνη & Ζωγραφική, Μουσική Συµβολή Ελλήνων Λογίων
Τι είναι η Αναγέννηση Πολιτιστικό κίνηµα ανάµεσα στο 14ο και το 17ο αιώνα, ξεκίνησε στην Ιταλία κατά τον ύστερο Μεσαίωνα, από όπου και εξαπλώθηκε στην υπόλοιπη Ευρώπη. Θεωρείται η γέφυρα µετάξύ του Μεσαίωνα και της Σύγχρονης εποχής
Αναγέννηση Τοµείς άνθησης Λογοτεχνία Επιστήµη Τέχνη / ζωγραφική Θρησκεία Πολιτική Επιστήµη Αναβίωση της µελέτης κλασικών συγγραφέων Σταδιακή µεταρρύθµιση στην εκπαίδευση
Κύριο Χαρακτηριστικό Η αναβίωση των αξιών της κλασικής αρχαιότητας για τη δηµιουργία νέας εποχής Οπτική Μεσαίωνα Νέα οπτική Στηρίζεται στη δύναµη της παράδοσης Φροντίδα για τη σωτηρία της ψυχής Στηρίζεται στην ιδέα της προόδου Ενδιαφέρον ανθρωποκεντρικό, µε στόχο τη βελτίωση της ζωής του ανθρώπου (ανθρωπισµός) Αποχή από τις χαρές της ζωής Φροντίδα για το σώµα, την οµορφιά και την επίγεια ζωή Επικράτηση της ιδέας της µαταιότητας Προώθηση της κριτικής σκέψης
Γιατί από την Ιταλία Η Ιταλία του 15 ου αιώνα ήταν από τις πιο αστικοποιηµένες περιοχές της Ευρώπης Πολλές από τις πόλεις της έστεκαν σε ρωµαϊκά ερείπια γεγονός που οδήγησε στη στροφή προς την κλασική αρχαιότητα
Γιατί από την Ιταλία Ο πλούτος ήλθε στην Ιταλία στον 14 ο, 15 ο και 16 ο αιώνα µε επέκταση του εµπορίου προς την Ασία και Ευρώπη Πλούτος προερχόµενος από την Ανατολή µέσω των Σταυροφοριών αύξησε την ευµάρεια της Γένοβας και της Βενετίας Κατά την αναγέννηση, χρήµα και τέχνη συµβάδιζαν. Οι καλλιτέχνες εξαρτώνταν από προστάτες των τεχνών που ξόδευαν χρήµατα για να αγοράζουν έργα τέχνης ως µέσο επίδειξης
Γιατί από τη Φλωρεντία Πολλοί ιστορικοί αναγνωρίζουν το ρόλο των Μεδίκων (οικογένεια τραπεζιτών και κυβερνώντων της Φλωρεντίας) στην προώθηση και χρηµατοδότηση των τεχνών Ο Λορέντζο των Μεδίκων (1449 1492) έπαιξε καταλυτικό ρόλο στην παραγωγή τεράστιου αριθµού έργων τέχνης ενθαρύνοντας τους συµπολίτες του να αναθέσουν εργασίες σε καλιτέχνες της Φλωρεντίας (Ντα Βίντσι, Μποτιτσέλι, Μιχαήλ Άγγελος, κ.τ.λ.)
Εξάπλωση στη Βόρεια ευρώπη Η πανώλη του 1450, στη βόρεια Ευρώπη και ο 100ετής πόλεµος Γαλλίας Αγγλίας επέτρεψε ιδέες προερχόµενες από την Ιταλία να γίνουν εύκολα αποδεκτές Και εδώ κυβερνώντες και έµποροι χρησιµοποιούσαν τα λεφτά τους για να χρηµατοδοτούν καλιτέχνες Μια διαφορά της Αναγέννησης στη Βόρεια Ευρώπη ήταν ότι οι άνθρωποι συνδύασαν τη στροφή στην κλασική παιδεία µε το θρηκευτικό ενδιαφέρον
Τυπογραφία Ένας λόγος που η γνώση διαδόθηκε τόσο γρήγορα κατά την Αναγέννηση ήταν η εφεύρεση της Τυπογραφίας Εφευρέθηκε το 1450 από τον Γερµανό Ιωάννη Γουτεµβέργιο που βασίστηκε στη χρήση κινητών µεταλλικών στοιχείων Διαδόθηκε πολύ γρήγορα σε όλη την Ευρώπη: το 1500 λειτουργούσαν τυπογραφία σε 236 πόλεις και είχαν τυπωθεί 30-35.000 βιβλία
Ιωάννης Γουτεµβέργιος
Αναγεννησιακός Ουµανισµός Ρεύµα πνευµατικό, στόχευε στην πολιτιστική και εκπαιδευτική µεταρρύθµιση του Θεοφοβικού µοντέλου που επικρατούσε ως τότε. Χαρακτηρίζεται: Από την επιστροφή στα αρχαία κείµενα, ως ένα µοντέλο ζωής, γραφής και σκέψης. Την προσπάθεια εξύψωσης του ανθρώπινου πνεύµατος στην κριτική και ορθολογική του διάσταση
Ανθρωπιστές Εργο: Ταξιδεύουν σε όλη την Ευρώπη για τη διάδοση των αρχών του ανθρωπισµού Δηµιουργούν πολιτιστικές σχέσεις µεταξύ των ευρωπαϊκών πόλεων, τη λεγόµενη Πολιτεία των Γραµµάτων Ιδέες: Βαθύ θρησκευτικό συναίσθηµα Κριτική σκέψη απέναντι στις µεσαιωνικές αντιλήψεις Οραµατίζονται µια καλύτερη, ανθρωποκεντρική κοινωνία Γλώσσα: Κοινή γλώσσα των Γραµµάτων και της Εκκλησίας παραµένει η Λατινική Τα έργα τους όµως γράφονται στις εθνικές τους γλώσσες
Ανθρωπιστές Έρασµος, Φρανσουά Ραµπελαί: Ελληνιστές, υπέρµαχοι µιας ειρηνικής Ευρώπης, επικριτές των καταχρήσεων της Εκκλησίας, υπέρµαχοι της παιδείας Έργα: Μωρίας Εγκώµιον, Πανταγκρουέλ Τόµας Μορ: Οραµατίζεται µια ιδανική πολιτεία µε ειρήνη, ισότητα, ανεκτικότητα Έργο: Ουτοπία
Homo Universalis (Οικουµενικός Άνθρωπος) Xαρακτηρισµός ενός ανθρώπου που συµπύκνωνε όλα τα ιδανικά της Αναγέννησης: ερευνητικό και κριτικό πνεύµα, φιλοπεριέργεια, και τάση για ενασχόληση µε κάθε αντικείµενο της τέχνης και της επιστήµης Ο πιο χαρακτηριστικός Οικουµενικός Άνθρωπος είναι ο Λεονάρντο ντα Βίντσι: ζωγράφος, γλύπτης και γενικώς καλλιτέχνης, ο οποίος ασχολείτο µε τη µηχανική, την ανατοµία, την αρχιτεκτονική, ήταν φυσιοδίφης, αρχαιοδίφης, ιστοριοδίφης, συγγραφέας, χηµικός, κ.τ.λ. Άλλοι Οικουµενικοί άνθρωποι: ο Γαλιλαίος Γαλιλέι (αστρονόµος, φιλόσοφος, φυσικός), ο Ισαάκ Νεύτων (φυσικός, µαθηµατικός, αστρονόµος, φιλόσοφος, αλχηµιστής και θεολόγος)
Γράµµατα Γράµµατα Αναγέννησης: η λογοτεχνική ανανέωση βασίζεται: Στη χρήση εθνικών γλωσσών Στα νέα θέµατα που παρουσιάζονται Εκπρόσωποι: Μορταίν (Γαλλία), Δοκίµια Θερβάντες (Ισπανία), Δον Κιχώτης Σαίξπηρ (Αγγλία), Άµλετ, Μάκβεθ, Οθέλλος Μακιαβέλλι (Ιταλία), Ο Ηγεµόνας
Γράµµατα
Επιστήµη Ανεξαρτητοποιείται σταδιακά από τη Θεολογία Εµπλουτίζεται µε νέους προβληµατισµούς για τη Γη και το σύµπαν Εκπρόσωποι: Αντρέα Βεζάλιους: «Περί του τρόπου που λειτουργεί το ανθρώπινο σώμα» Κοπέρνικος: «Περί της περιστροφής των ουράνιων σφαιρών» Γαλιλαίος, Μπέικον, Μπραχέ, Κέπλερ
Επιστήµη Βεζάλιους Κοπέρνικος Γαλιλαίος
Τέχνη Αρχιτεκτονική: Οι τεχνίτες εφαρµόζουν στη δόµηση και στη διακόσµηση των κτιρίων αρχιτεκτονικά σχέδια της κλασικής αρχαιότητας Γλυπτική: Απεικονίζει το γυµνό ανθρώπινο σώµα
Αρχιτεκτονική Θόλος καθεδρικού ναού Φλωρεντίας (Μπρουνελέσκι) Βασιλική του Αγ. Πέτρου (Μπραµάντε, Μικελάντζελο, Ραφαήλ, Σaνγκάλλο, Μαντέρνο)
Δαβίδ (Μιχαήλ Άγγελος)
Ζωγραφική Εκτός από τα θρησκευτικά θέµατα προβάλλει µύθους της αρχαιότητας και τη φύση Εφαρµόζει την τεχνική της προοπτικής δίνοντας την αίσθηση του βάθους στους πίνακες και την τεχνική της φωτοσκίασης
Η ζωγραφική πριν και µετά την Αναγέννηση Μπορείτε να δείτε τις διαφορές; Ρεαλισµός Προοπτική / βάθος Διάσταση
Λεονάρντο ντα Βίντσι Επηρεάστηκε απο το ανθρωπιστικό πνεύµα Χρησιµοποίησε την προοπτική Επινόησε την τεχνική της διαβάθµισης (αίσθηση ελαφράς οµίχλης γύρω από τα σχήµατα) Έργα: «Τζοκόντα», «Μυστικός Δείπνος», «Ευαγγελισµός», «Παρθένος των Βράχων»
H Μόνα Λίζα... ή... ο Da Vinci? Ξεπερνά την τεχνική της προοπτικής µε τη χρωµατική και φωτεινή διαβάθµιση Τα όρια ανάµεσα στα επίπεδα ή στην πλαισίωση του πίνακα χάνονται Ο Θεατής βρίσκεται σε ένα ανοιχτό παράθυρο ή γυάλινο τοίχο Τα σταυρωµένα χέρια ακουµπούν στο µπράτσο του καθίσµατος που εικονίζεται πλάγια Η Τζοκόντα αναπνέει, χαµογελά αδιόρατα (;) Η καµπύλη του στόµατος τρέµει και τα βλέφαρα πάλλονται και αναριγούν (;) Οι απόκρηµνοι βράχοι σβήνουν µέσα στο τοπίο σκεπασµένο από οµίχλη
Ο µυστικός δείπνος ( Κώδικας Da vinci )
Ραφαήλ Σάντι Αρχηγός Ρωµαϊκής σχολής Τονίζει το ανθρώπινο στοιχείο, την ευγένεια, το πνεύµα Έργα: Μαντόνες (εικόνες της Παναγιάς), «Σχολή των Αθηνών»
Ο γάµος της Παρθένου Κυριαρχεί το ανθρώπινο στοιχείο Η ευγένεια των µορφών και οι απαλές κινήσεις Το πνευµατικό στοιχείο και η ήρεµη θρησκευτικότητα Η προοπτική που συνίσταται στη σύγκλιση όλων των γραµµών του πίνακα σε ένα ιδεατό σηµείο του ορίζοντα
Η σχολή των Αθηνών
Μιχαήλ Άγγελος Αρχηγός Φλωρεντινής σχολής Συνδυάζει χαρακτηριστικά αρχαίας ελληνικής τέχνης µε τις τάσεις της εποχής του Έργα: Οι τοιχογραφίες στην οροφή της Καπέλα Σιξτίνα µε θέµα τη «Δευτέρα Παρουσία»
Η δηµιουργία του Αδάµ Σωµατικές αναλογίες που θυµίζουν αρχαιοελληνικά γλυπτά Οι µορφές του Αδάµ και του Θεού είναι γιγάντιες, µνηµιακές Η κίνηση των χεριών του Αδάµ και του Θεού χαρακτηρίζεται από έντονη πλαστικότητα
Η Καπέλα Σιξτίνα (Sistine Chappell)
Δοµήνικος Θεοτοκόπουλος (el Greco) Έλληνας ζωγράφος που έζησε στην Ισπανία Στα έργα του υπάρχει η προοπτική Έχει επιρροές από τη Βυζαντινή ζωγραφική στις µορφές και στην πνευµατικότητα Τα έργα του προβάλλουν τη δραµατικότητα και το πάθος
Η ταφή του κόµητος Οργκάθ Το θέµα είναι µεταφυσικού χαρακτήρα γεµάτο δραµατικότητα και πάθος Οι µορφές (γήινες και θεικές) έχουν επιµηκυνθεί ώστε να φαίνονται πιο πνευµατικές, σχεδόν εξαϋλωµένες (βυζαντινή ασκητική τέχνη) Οι χρωµατισµοί είναι µουντοί (τονίζει την εσωτερικότητα) Η προοπτική χαρακτηρίζει το έργο
Μουσική Καλλιεργείται η λαϊκή µουσική που αρχίζει να διαφοροποιείται από χώρα σε χώρα Αναπτύσσεται η πολυφωνική µουσική Στο τέλος του 16 ου αιώνα εµφανίζονται οι πρώτες µορφές κονσέρτου και συµφωνίας που αναπτύσσονται κυρίως το 17 ο αιώνα Εκπρόσωπος: Τζιοβάννι Πιερλουίτζι ντα Παλεστρίνα άσκησε τη µεγαλύτερη και πλέον σηµαντική επίδραση στη διαµόρφωση της δυτικής εκκλησιαστικής µουσικής
Συµβολή Ελλήνων Λογίων Οι Έλληνες λόγιοι που πήγαν στη Δύση µετά την Άλωση συνέβαλαν στις ανθρωπιστικές σπουδές Πρόβαλαν τα ελληνικά γράµµατα Συνέβαλαν στη συλλογή αρχαίων χειρογράφων και στην έκδοση αρχαίων ελληνικών κειµένων Σηµαντικότεροι: ο Γεώργιος Γεµιστός, ο επίσκοπος Νίκαιας Βησσαρίων