ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Ανώτατο Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Πειραιά Τεχνολογικού Τομέα Ιστορία Κατασκευών Ενότητα 4.3: Αρχιτεκτονικές - οικοδομικές λεπτομέρειες αστικών κτιρίων 19ου αιώνα στην Ελλάδα. Μελέτη περίπτωσης: κτιριακό δυναμικό ιστορικού κέντρου Πειραιά. b Δρ Σταματίνα Γ. Μαλικούτη Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών Τ.Ε.
Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons. Για εκπαιδευτικό υλικό, όπως εικόνες, που υπόκειται σε άλλου τύπου άδειας χρήσης, η άδεια χρήσης αναφέρεται ρητώς. 2
Χρηματοδότηση Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό έχει αναπτυχθεί στα πλαίσια του εκπαιδευτικού έργου του διδάσκοντα. Το έργο «Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο Ανώτατο Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Πειραιά Τεχνολογικού Τομέα» έχει χρηματοδοτήσει μόνο τη αναδιαμόρφωση του εκπαιδευτικού υλικού. Το έργο υλοποιείται στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εθνικούς πόρους. 3
Σκοποί ενότητας Η προσέγγιση στα ζητήματα της εξέλιξης των συγκεκριμένων κατασκευών στο πλαίσιο του τεχνικού και του άλλου πολιτισμού κάθε εποχής ανάπτυξης και διάδοσής του. Η γνώση των βασικών στοιχείων της οικείας αρχιτεκτονικής τεχνολογίας. Η γνωριμία με ιστορικές ξύλινες και μεταλλικές κατασκευές, που βασίζονται σε άλλες τεχνικές αρχές. 4
Περιεχόμενα ενότητας Κατασκευαστικά στοιχεία Τοιχοποιίες 5
Kατασκευαστικά στοιχεία 6
Συνηθισμένη φέρουσα κατασκευή πρόχειρα επεξεργασμένη ημιλαξευτή τοιχοποιία, αργιλώδες κονίαμα, λαξευμένοι λίθοι στις γωνίες με τούβλα ανάμεσά τους -ιδιαίτερα στα ανακουφιστικά τόξα (χρήση μεταλλικών δοκών μετά το 1880). Θεμελίωση: βάθος περίπου 1.00μ Ημιϋπόγειο: για προστασία από την υγρασία. Διαχωριστικοί τοίχοι: από τούβλα ή μπαγδατί (τσατμάδες). Πατώματα: ξύλινα ή χαμηλωμένοι θόλοι Kappen. Κουφώματα: γαλλικά και γερμανικά σκούρα, ταμπλαδωτές πόρτες. Πηγή: Μπίρης Μ. (1987), Μισός αιώνας Αθηναϊκής αρχιτεκτονικής, σελ. 109. 7
Τοιχοποιίες 8
Λαξευτή λιθοδομή στη βάση κτιρίου Κτίριο επί της οδού Αλκιβιάδου 146, Πειραιάς. Φωτογράφηση: Στ. Μαλικούτη, 14.10.2010. 9
τοιχοποιία εγκάρσια τομή Πηγή: Μπίρης Μ. (1993), Η Οικοδομική την εποχή του Αστικού Κλασικισμού, Σημειώσεις ακαδημαϊκού έτους 2003-2004 για το μάθημα ΕΙΔΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΟΙΚΟΔΟΜΙΚΗΣ, ενότητα «Ιστορία των Τεχνικών και της Τεχνολογίας των Δομικών Έργων», Αθήνα: ΕΜΠ, Σχολή Αρχιτεκτόνων, Τομέας IV Περιοχή Οικοδομικής, Πίνακας 6 εικόνα 1. 10
στρώσεις κονιαμάτων τοιχοποιίας 3 2 1 Φωτογράφηση: Στ. Μαλικούτη, 14.10.2010 11
Πολυγωνική λιθοδομή Κτίριο σταθμού Αγίου Διονυσίου, Πειραιάς πολυγωνική λιθοδομή Πηγή: Μαλικούτη Στ. (1999), διδακτορική διατριβή. Φωτογράφηση: Γρηγόρης Ξανθός, 1997. 12
Εξώθυρα πρώιμου νεοκλασσικού κτιρίου Λεωσθένους 24, Πειραιάς Φωτογράφηση: Στ. Μαλικούτη, 14.10.2010 13
Εξώθυρα ώριμου νεοκλασσικού κτιρίου Λεωσθένους 26, Πειραιάς Φωτογράφηση: Στ. Μαλικούτη, 14.10.2010 14
Εξώθυρα: ενδεικτική κατασκευή διαμόρφωση γείσου με τούβλα και καρφιά χαμηλωμένο τόξο από τούβλα ως υπέρθυρο λαμπάς λαξευτές πέτρες και τούβλα μεταλλική γωνία στο ανώφλι παραστάδα από μάρμαρο Πηγή: Μπίρης Μ. (1986), Μισός αιώνας αθηναϊκής αρχιτεκτονικής, εικ. 134, σελ. 112. 15
Πρέκια ανοιγμάτων σε νεοκλασσικά κτίρια πρώιμης και όψιμης περιόδου. Πηγή: Μπίρης Μ. (1993), Πίνακας 1, εικόνα 3. Κατασκευή παραθύρου. Κάσα και πλαίσιο. Πηγή: Μπίρης Μ. (1993), Πίνακας 5, εικόνα 12. 16
Φωτογράφηση: Στ. Μαλικούτη, Απρίλιος 2011 17
Πηγή : Μπίρης Μ., 1993: Πίνακας 1, εικόνες 5 και 2. 18
Ξύλινο πλαίσιο ανοίγματος /γερμανικό κούφωμα Γερμανικό κούφωμα διατηρητέου κτιρίου στην οδό Λεωσθένους 24 στον Πειραιά Φωτογράφηση: Στ. Μαλικούτη, 14.10.2010 19
κατασκευή απλού γείσου Πηγή: Μπίρης Μ. (1993), Η Οικοδομική την εποχή του Αστικού Κλασικισμού, Σημειώσεις ακαδημαϊκού έτους 2003-2004 για το μάθημα ΕΙΔΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΟΙΚΟΔΟΜΙΚΗΣ, ενότητα «Ιστορία των Τεχνικών και της Τεχνολογίας των Δομικών Έργων», Αθήνα: ΕΜΠ, Σχολή Αρχιτεκτόνων, Τομέας IV Περιοχή Οικοδομικής, Πίνακας 20 6 εικόνα 11.
Εξώστης κτιρίου στην οδό Αλκιβιάδου 143 στον Πειραιά Φωτ.: Στ. Μαλικούτη 14.10.2010 21
Τέλος Ενότητας