ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΚΑΙ ΤΑΓΜΑ ΑΓΙΟΥ ΙΩΑΝΝΗ ST. JOHN ASSOCIATION LTD ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ 2011 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Το παγκόσμιο κίνημα St.John πρωτοεμφανίστηκε στη Κύπρο το 1926 με τη σύσταση και λειτουργία φιλανθρωπικού ιδρύματος και με στόχο πολιτικής την παροχή ανιδιοτελώς βοήθειας στον συνάνθρωπο και ταυτόχρονα την προαγωγή των πρώτων βοηθειών στο ευρύ κοινό. Το 2003 με απόφαση του Επαρχιακού Δικαστηρίου Λευκωσίας υιοθετείται η νέα του ονομασία «Σύνδεσμος και Τάγμα Αγίου Ιωάννη» (εφεξής το Τάγμα), εγκρίνεται το νέο του καταστατικό και μεταγενέστερα εγγράφεται ως Φιλανθρωπικό Ίδρυμα με βάση τις πρόνοιες του περί Αγαθοεργών Ιδρυμάτων Νόμου, Κεφ.41. Παράλληλα, μετά από εισήγηση του St.John Order προωθείται το 2005 η εγγραφή της εταιρείας περιορισμένης ευθύνης διά εγγυήσεως St.John Association Ltd (εφεξής η Εταιρεία), με σκεπτικό την αποφυγή ή/και μετριασμό των επιπτώσεων από τυχόν αστικές ευθύνες που δυνατόν να αναφύουν από ενέργειες ή παραλείψεις ατόμων που εργάζονται ή συνεργάζονται με το Τάγμα. Σημαντικό στο σημείο αυτό είναι το ότι ο Υπουργός Οικονομικών έχει δώσει την έγκριση του και αναγνωρίστηκε η Εταιρεία ως Φιλανθρωπικό Ίδρυμα για σκοπούς του άρθρου 9 (1) (στ) των περί Φορολογίας του Εισοδήματος Νόμων. Απόρροια της αναγνώρισης αυτής είναι η Εταιρεία να μην υπόκειται στην καταβολή φόρου εισοδήματος, τυχόν δε διαφορά των εσόδων από τα έξοδα της μεταφέρεται στο Τάγμα. Οι ισχυροί δεσμοί μεταξύ Τάγματος και Εταιρείας καταδεικνύονται και από το ότι τα ιδρυτικά μέλη της Εταιρείας είναι ο Σύνδεσμος και Τάγμα Αγίου Ιωάννη και τα τότε μέλη της Διοικούσας του Επιτροπής επίσης το ότι ως Σύμβουλοι της Εταιρείας εκλέγονται μόνο τα προτεινόμενα από το Τάγμα άτομα. ΙΙ. ΠΟΛΙΤΙΚΗ / ΣΤΟΧΟΙ Η πολιτική του Τάγματος και της Εταιρείας συνίσταται στην ενθάρρυνση και προώθηση κάθε έργου ανθρωπισμού και φιλανθρωπίας για την απάλυνση του ανθρώπινου πόνου και τη προστασία και διαφύλαξη της εν γένει υγείας του κοινού, χωρίς καμιά διάκριση με βάση το φύλο, τη φυλή, την κοινωνική τάξη, το χρώμα, την πίστη ή τις πεποιθήσεις του ατόμου.
2 Η πολιτική αυτή βρίσκει την απόλυτη έκφραση της στο λογότυπο «Στην Υπηρεσία της Ανθρωπότητας». Η υλοποίηση της πολιτικής αυτής επιτυγχάνεται με την προώθηση των ακόλουθων αντικειμενικών στόχων: o την προσφορά βοήθειας σε ασθενείς και τραυματίες με την ανάπτυξη και διατήρηση της κατάλληλης οργανωτικής δομής, o την ορθολογική οργάνωση των υπηρεσιών του Τάγματος, o την ενδυνάμωση και εμβάθυνση των σχέσεων του Τάγματος με άλλες εθελοντικές οργανώσεις της Κύπρου και του εξωτερικού, o την ενεργό συμμετοχή σε Επιτροπές του Δημόσιου ή Ιδιωτικού Τομέα οι οποίες ενασχολούνται με θέματα που άπτονται των αρμοδιοτήτων του Τάγματος, o την οργάνωση Τμήματος Ένστολων Εθελοντών, o την εκπαίδευση, εξέταση και πιστοποίηση ατόμων στις πρώτες βοήθειες και την κατάρτιση εκπαιδευτών και εξεταστών στη βάση εγκεκριμένων προδιαγραφών, o την διασφάλιση της ύπαρξης των αναγκαίων εκπαιδευτικών μέσων και ενδεδειγμένων εκπαιδευτικών βοηθημάτων, και o την απονομή μεταλλίων ή διπλωμάτων για ειδικές υπηρεσίες που προσφέρονται για ανθρωπιστικούς σκοπούς. ΙΙΙ. ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΔΟΜΗ Η αρχή η οποία καθορίζει τους αντικειμενικούς στόχους, τον τρόπο λειτουργίας και γενικά κάθε θέμα που σχετίζεται με το Κίνημα Αγίου Ιωάννη είναι η Διοικούσα Επιτροπή του Τάγματος η οποία αποτελείται από έξι (6) Επιτρόπους με το δικαίωμα των τελευταίων να διορίζουν μέχρι και τέσσερα (4) επιπρόσθετα επίκουρα μέλη δίχως όμως αυτά να έχουν δικαίωμα ψήφου. Οι Επίτροποι, μέλη της Διοικούσας Επιτροπής κατά το 2011 ήταν οι : Δρ. Νίκος Σπανός, Πρόεδρος κ. Πάγκαλος Ζαχαριάδης, Αντιπρόεδρος κ. Ανδρέας Γιαννακού, Αντιπρόεδρος κ. Πάνος Κουτουρούσης, Γραμματέας Δρ. Γεώργιος Παντέλας, Γενικός Εφορος κ. Αχιλλέας Καλλίμαχος, Ταμίας
3 Επίκουρα Μέλη της Επιτροπής ήταν οι : κ. Ανδρέας Χειμαρίδης κ. Ανδρέας Σκοτεινός Παράλληλα, Σύμβουλοι της Εταιρείας κατά την ίδια χρονική περίοδο ήταν τα μέλη της Διοικούσας Επιτροπής με Γραμματέα τον κ. Π. Κουτουρούση. Εκτελεστικός βραχίονας σε επαρχιακό επίπεδο είναι οι Επαρχιακές Επιτροπές η σύνθεση των οποίων φαίνεται στο συνημμένο Παράρτημα. Η αναδυόμενη από την πραγματικότητα οργανωτική δομή είναι το μεν Τάγμα να είναι η ανώτατη αρχή η οποία καθορίζει την πολιτική, τις προτεραιότητες και τα επίπεδα εκπαίδευσης με την Εταιρεία να αναλαμβάνει την ευθύνη εφαρμογής των υιοθετημένων αρχών στον τομέα εκπαίδευσης στις πρώτες βοήθειες. Επιπρόσθετα στο Τάγμα παραμένει ο σημαντικός τομέας της προώθησης του εθελοντισμού. IV. ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ Κατά το υπό επισκόπηση έτος πραγματοποιήθηκαν 6 κοινές συνεδρίες των Επιτρόπων του Τάγματος και των Συμβούλων της Εταιρείας. Τα κυριότερα των θεμάτων που εξετάστηκαν και για τα οποία λήφθηκαν σχετικές αποφάσεις ήταν: η κριτική θεώρηση του προτεινόμενου από το Υπουργείο Υγείας Νομοσχεδίου για τις πρώτες βοήθειες και η υποβολή σχετικών εισηγήσεων. Η στενή παρακολούθηση της προτεινόμενης νομοθετικής κάλυψης της προστασίας των λουομένων στη θάλασσα και η αναγκαιότητα για υιοθέτηση επιπέδων εκπαίδευσης των Ναυαγοσωστών στις πρώτες βοήθειες. Η υιοθέτηση των βασικών αρχών και κατευθυντηρίων γραμμών που διέπουν τις εκπαιδεύσεις στις πρώτες βοήθειες. Η ολοκλήρωση της διαδικασίας για την επίσημη υιοθέτηση της ονομασίας του Τάγματος και η λειτουργία, ως εξ αυτής, νέου τραπεζικού λογαριασμού με μερίδες. Η προώθηση των πρώτων βοηθειών σε ιδιωτικά Σχολεία Μέσης Εκπαίδευσης και στα Ιδιωτικά Πανεπιστήμια. Ιδιαίτερη αναφορά γίνεται στο Grammar School, όπου διοργανώθηκε Σεμινάριο για Εκπαιδευτές Πρώτων Βοηθειών. Η από μακρού αναμενόμενη σύσταση Επαρχιακής Επιτροπής στην Ελεύθερη Περιοχή Αμμοχώστου. Ελπίζεται ότι η λειτουργία της Επιτροπής θα φέρει τα ποθούμενα αποτελέσματα.
4 Η υφιστάμενη εκκρεμότητα των Γραφείων της Επαρχιακής Επιτροπής Λεμεσού όπως και η πιο αποδοτική λειτουργία της Επιτροπής αυτής. Η ανάπτυξη συνεργασίας με το ΚΕΒΕ και τα ιδιωτικά ιδρύματα κατάρτισης CASA, TIMS και KOCΗ. Η μέχρι σήμερα εμπειρία είναι θετική. Η λήψη τελικής απόφασης για ανέγερση νέων κτιρίων στη Λευκωσία. Ήδη η σχετική αίτηση βρίσκεται ενώπιον των αρμοδίων αρχών για έκδοση Πολεοδομικής Άδειας και στη συνέχεια Άδειας Οικοδομής. Συναφές θέμα είναι και η προσωρινή μεταστέγαση των Κεντρικών Γραφείων του Τάγματος όσο και εκείνων της Επαρχιακής Επιτροπής Λευκωσίας, το οποίο ακόμη βρίσκεται σε εκκρεμότητα. Η διεξοδική μελέτη των οικονομικών δεδομένων του Τάγματος και η τυχόν δυσμενείς επιπτώσεις από την παρούσα οικονομική συγκυρία. Η εξασφάλιση του αναγκαίου εκπαιδευτικού εξοπλισμού. Ουσιαστική συνδρομή στη προσπάθεια αναβάθμισης της προσφερόμενης εκπαίδευσης στις πρώτες βοήθειες είχε η Εκπαιδευτική Επιτροπή. Πιο συγκεκριμένα η Επιτροπή ασχολήθηκε διεξοδικά με: - Την ετοιμασία Βοηθήματος, με τη μορφή δισκέττας (CD), για τους Εκπαιδευτές, το οποίο αποτελείται από περίπου 300 εικονίδια. - Τη διοργάνωση του Ετήσιου Επιμορφωτικού Σεμιναρίου για τους Εκπαιδευτές του Τάγματος που έγινε στις 8 Οκτωβρίου με θεματικούς τομείς την επεξήγηση του πιο πάνω βοηθήματος και την ενημέρωση για τις νεώτερες Μεθόδους Διδασκαλίας - Την σύνταξη νέου Εντύπου για την Αξιολόγηση Προγράμματος και Εκπαιδευτή. - Την έναρξη της εργασία για ανάπτυξη και υιοθέτηση ολοκληρωμένου προγράμματος Κατάρτισης Εξεταστών. - Την ετοιμασία Ένθετου που διανέμεται μαζί με την Ελληνική Έκδοση του Βιβλίου Πρώτων Βοηθειών ως συνέπεια της 9 ης Αναθεωρημένης Αγγλικής Έκδοσης. Σε αριθμητικούς όρους η εικόνα σε σύγκριση με το 2010 παρουσιάζεται αρκετά βελτιωμένη. Τούτο οφείλεται στην εφαρμογή των προνοιών της σχετικής νομοθεσίας (ΚΔΠ 198/2009) η οποία εναποθέτει στους εργοδότες την ευθύνη για ύπαρξη στους τόπους εργασίας ατόμων εκπαιδευμένων στις πρώτες βοήθειες. Οι πληροφορίες του πιο κάτω Πίνακα Ι και η σύγκριση τους με τις αντίστοιχες του 2010 φανερώνουν:
5 Πίνακας I ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ Επαρχία Πλήρες ΠΒΕ & ΑEΑ ΠΒΕ ΠΒΕ -ΕΠ Ανανέωση Πιστ/κου Α.Ε.Α Α Βοήθειες για Παιδιά ΟΛΙΚΟ Αριθμός Προγ/των Λευκωσία 50 (137) 7 118(187) 563 (310) 25 38 (7) 11 852 (611) 86 Λεμεσός 30 (40) 12 62 (131) 229 (45) 50 (43) 8 (66) 21 512 51 Λάρνακα -- (--) 2 14 (72) 115 18 (5) 17 (--) -- 184 19 Πάφος 10 (--) -- 7 (14) 119 -- -- (6) -- 136 15 Ολικό 90 (177) 79 301 (404) 1026(449) 93 (48) 63 (79) 32 1684(1157) 171(121)* αύξηση του συνολικού αριθμού των εκπαιδευθέντων κατά 45,5% αύξηση σε όλες τις επαρχίες. Τούτο υποδηλώνει την αιτιολογία της αύξησης που είναι η σχετική νομοθεσία. μεγάλη αύξηση του Προγράμματος Πρώτες Βοήθειες στην Εργασία-Επείγοντα Περιστατικά (EFAW). (128,5%) Η αύξηση αυτή επίσης οφείλεται στην εφαρμογή της Κ.Δ.Π 198/2009. Αύξηση του αριθμού των προγραμμάτων από 121 σε 171 Ο πιο κάτω Πίνακας ΙΙ παρουσιάζει την δραστηριότητα των τριών Ανεξάρτητων Ταξιαρχιών. Αξιοσημείωτο τούτου είναι: Πίνακας ΙΙ ΤΑΞΙΑΡΧΙΑ ΠΛΗΡΕΣ ΠΡΟΓ/ΜΑ ΠΒΕ & AΕΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΠΒΕ ΠΒΕ - ΕΠ ΑΝΑΝΕΩΣ Η ΠΙΣΤ/ΚΟΥ ΟΛΙΚΟ ΑΡΙΘΜΟΣ ΠΡΟΓ/ΤΩΝ Α.Η.Κ. 8 (37) 7 18 (47) -- 479 609 56 ΑΣΤ/ΜΙΑ & 173 (230) -- 115 (24) -- 394 567 44 ΠΥΡ/ΣΤΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ 139 (140) 27 268 (405) 6 1 441 43 ΑΜΥΝΑ ΟΛΙΚΟ 320 (407 ) 34 383 (476) 6 74 (2068) 1617 (3000) 143 (187)* *Σημ. Οι αριθμοί σε παρένθεση ( ) αναφέρονται στο 2010
6 μείωση του συνόλου των εκπαιδευθέντων κατά 46,1%. Τούτο οφείλεται στο ότι το πρόγραμμα Ανανέωσης Πιστοποιητικού που εφήρμοσε η Αστυνομία ήταν μειωμένο κατά 1246 άτομα. δευτερευόντως, μειωμένη δραστηριότητα της Πολιτικής Άμυνας (από 569 εκπαιδεύσεις στις 441) μείωση των προγραμμάτων από 187 σε 143. Η διάδοση των πρώτων βοηθειών μεταξύ των νεαρών ατόμων αποτελεί βασικό αντικειμενικό σκοπό του Τάγματος ενόψει της δυναμικής που μελλοντικά θα αναπτυχθεί για διάχυση τούτων στην ευρύτερη κοινωνία. Κατά το 2011 μαθήματα πρώτων βοηθειών παρακολούθησαν 7053 μαθητές της Β Τάξεως των Γυμνασίων από τους οποίους 5925 πέτυχαν στις εξετάσεις και έτυχαν του σχετικού Πιστοποιητικού. Οι αντίστοιχοι αριθμοί για τους μαθητές των Ιδιωτικών Σχολείων Μέσης Εκπαίδευσης είναι 257 και 208. V. ΔΙΕΘΝΕΙΣ ΚΑΙ ΔΗΜΟΣΙΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ Παρά τις υψηλές προσδοκίες για κατάληξη με το St.John Order και υπογραφή των δύο Συμφωνιών κάτι τέτοιο δεν επισυνέβη. Έτσι το θέμα συνεχίζει να βρίσκεται σε εκκρεμότητα. Ο Οδηγός Τσέπης Πρώτων Βοηθειών κυκλοφόρησε συμπληρωματικά με 1000 επιπρόσθετα περίπου αντίγραφα, δύο δε Τραπεζικά Ιδρύματα, μετά τη σύμφωνη μας γνώμη, κυκλοφόρησαν σε ηλεκτρονική μορφή τον Οδηγό στο προσωπικό τους, Οι σχέσεις με την Johanniter International συνεχίστηκαν σε δύο επίπεδα. Πρώτα με τις συχνές επαφές και κατ ακολουθία την συμμετοχή στην Ετήσια Γενική Συνέλευση που έγινε στην Ιερουσαλήμ και μετά με τη συμμετοχή μας στο πρόγραμμα SWAP όπου εθελοντές από μια χώρα-μέλος προσέφεραν εθελοντική εργασία σε δραστηριότητα άλλης χώρας. Το πρόγραμμα αυτό, που αναπτύχθηκε στα πλαίσια του Έτους Εθελοντισμού 2011 της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, είχε σημαδιακή σημασία για την Κύπρο γιατί ξεκίνησε με την αποστολή 2 κυπρίων εθελοντών στο Λονδίνο με την ευκαιρία του London Marathon και ολοκληρώθηκε με την αποδοχή 2 Ιταλών εθελοντών στη Γιορτή του Κρασιού. Σημειώνεται μάλιστα και η πραγματοποίηση Συνεδρίας της αρμόδιας Επιτροπής της JOIN στη Λεμεσό κατά τη διάρκεια της εδώ παραμονής των 2 ξένων εθελοντών.
7 Kατά την Παγκόσμια Ημέρα Πρώτων Βοηθειών, που είναι η 12 η Σεπτεμβρίου, αξιωματούχοι του Τάγματος παρουσιάστηκαν σε τηλεοπτικό πρόγραμμα του σταθμού SIGMA όπου αναφέρθηκε η σημαντικότητα των πρώτων βοηθειών, υπήρξε μάλιστα και σχετική επίδειξη. Σχετικό πρόγραμμα παρουσιάστηκε και από την τηλεόραση του ΡΙΚ. Επίσης η αγγλόφωνη εφημερίδα Cyprus Weekly φιλοξένησε άρθρο πρώτων βοηθειών. Εκτενή αναφορά για το έργο του Τάγματος πρόβαλε το περιοδικό «Αστυνομικά Χρονικά» στο υπ αρ. 02/2011 τεύχος του. Σε άλλο επίπεδο προσφέρθηκαν σε αριθμό περιπτώσεων εθελοντικές υπηρεσίες πρώτων βοηθειών ενώ ένστολοι εθελοντές του Τάγματος συμμετείχαν στις χριστουγεννιάτικες εκδηλώσεις του Μακάριου Νοσοκομείου. Τελική δραστηριότητα στον τομέα αυτό είναι η απόφαση για έκδοση και κυκλοφορία βιβλιαρίου για τις Πρώτες Βοήθειες σε Περιπτώσεις Έκτακτης Ανάγκης.
8 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΕΠΑΡΧΙΑΚΕΣ ΕΠΙΤΡΟΠΕΣ ΛΕΥΚΩΣΙΑ: κ. Χρίστος Αβραάμ Πρόεδρος κ. Κυριάκος Κανταρής Ταμίας κα. Δέσπω Παπαπροδρόμου Σ.Δ.Ε.* Δρ. Ηλίας Παπαδόπουλος Μέλος κα. Θεότη Πούρου» κα. Ιωάννα Σκορδή» κ. Θεοφάνης Λουντίδης» ΛΕΜΕΣΟΣ: κ. Άντης Κορφιώτης Πρόεδρος κα. Αντρη Ροδοσθένους Γραμματέας κα Μαρία Σαμπάγια Ταμίας κα. Λένια Μηνά Σ.Δ.Ε.* Δρ. Ανδρέας Τάνος Μέλος κ. Αντώνης Χριστοφή» κ. Χρίστος Χριστοφόρου» κα. Αίμη Μιχαηλίδου» ΛΑΡΝΑΚΑ: Δρ. Ανδρούλα Χριστοδουλίδου Πρόεδρος Δρ. Γιώργος Ολύμπιος Αντιπρόεδρος Δρ. Σάββας Πασχαλίδης Γραμματέας κ. Γιαννάκης Βασιλείου Ταμίας κ. Νίκος Ζωδιάτης Σ.Δ.Ε.* κα. Θεοδοσία Μαυρομίχαλου Βοηθός Ταμίας Δρ. Μιχαλάκης Παπαμιχαλόπουλος Μέλος Δρ. Γεώργιος Ζωδιάτης» Δρ. Βάσος Αβραάμ»
9 ΠΑΦΟΣ: Δρ. Πανίκος Παπαγεωργίου Πρόεδρος Δρ. Δημήτριος Χαραλαμπίδης Αντιπρόεδρος Δρ. Χριστίνα Λιασίδου Γραμματέας κ. Ανδρέας Νικολαΐδης Ταμίας και Σ.Ε.Δ* Δρ. Χρίστος Κοντός Μέλος κ. Λάκης Σωφρονίου» Δρ. Παναγιώτης Παπαδόπουλος» κ. Ανδρέας Νικολαίδης» κ. Σταύρος Φακοντής» κα. Γεωργία Χαριδήμου» ΑΜ/ΣΤΟΣ: Δρ. Σώτος Σύζινος Πρόεδρος κα Γιώτα Σύζινου Γραμματέας κ. Γιώργος Λέλλας Ταμίας και Σ.Ε.Δ* Δρ. Φλώρα Ζεϊτούνη Μέλος κ. Χρίστος Κούλας» κα. Αγγέλα Κολοκούδια» * Συντονιστής Δραστηριοτήτων Εκπαίδευσης Ετήσια Εκθεση 2011