Windows XP Αρχικές Ρυθμίσεις - Οργάνωση Αρχείων 1. Ρυθμίσεις 1.1 Επιφάνειας Εργασίας. Όταν γίνεται η εγκατάσταση των WindowsXP τότα κατά την πρώτη εκκίνηση στην επιφάνεια εργασίας φαίνεται μόνο ένα εικονίδιο ο Κάδος Ανακύκλωσης (Recycle Bin) στην κάτω δεξιά γωνία της επιφάνειας εργασίας. Εάν θέλουμε μπορούμε να τροποποιήσουμε ώστε να εμφανίζονται περισσότερα εικονίδια με σκοπό την ταχύτερη έναρξη ορισμένων προγραμμάτων. Συνήθως όλοι τοποθετούν τα εξής εικονίδια: Ο Υπολογιστής μου (My Computer) Τα έγγραφά μου (My Documents) Θέσεις Δικτύου (My Network Places) Internet Explorer H διαδικασία ρύθμισης των εικονιδίων στην επιφάνεια εργασίας είναι η εξής: Κάνουμε δεξί κλικ πάνω στην επιφάνεια εργασίας και επιλέγουμε Ιδιότητες (Properties). Στο παράθυρο που εμφανίζεται (Display Properties) επιλέγουμε Οθόνη (Desktop) και από την καρτέλα αυτή επιλέγουμε το πλήκτρο Προσαρμογή επιφάνειας εργασίας... (Customize Desktop ) Στο παράθυρο Στοιχεία επιφάνειας διαλόγου (Desktop Items) που εμφανίζεται, στην καρτέλα Γενικά (General) και στο τμήμα Εικονίδια επιφάνειας εργασίας (Desktop icons) επιλέγουμε όλα τα στοιχεία κάνοντας κλικ στο τετραγωνάκι αριστερά τους και τέλος πατάμε στο OK. 1.2 Γραμμή Εργασιών και Μενού Έναρξη (Start) Γραμμή εργασιών είναι το κατώτερο τμήμα της επιφάνειας εργασίας και το πρώτο της τμήμα αριστερά περιέχει το μενού Έναρξη (Start), κατόπιν υπάρχει η γραμμή εργαλείων Γρήγορη εκκίνηση, στην οποία υπάρχουν κουμπιά γρήγορης έναρξης κάποιων προγραμμάτων 2 Οργάνωση Αρχείων 2.1 Εισαγωγή Στα προηγούμενα κεφάλαια είδαμε τη δημιουργία αρχείων, τα οποία ήσαν ή κείμενα (Word) ή βάσεις δεδομένων (Excel) ή αρχεία Html κλπ. Το περιβάλλον 1
επομένως των Windows είναι εν γένει γνωστό. Υπάρχει όμως ένα τμήμα αυτού του περιβάλλοντος το οποίο δεν έχουμε ερευνήσει και αυτό είναι η οργάνωση όλων αυτών των αρχείων. Είναι λογικό εάν κάθε τι που δημιουργούμε το τοποθετούμε οπουδήποτε στο τέλος θα είναι αδύνατον να το βρούμε. Όπως για παράδειγμα μια βιβλιοθήκη με πολλούς τόμους βιβλίων. Στις επόμενες παραγράφους θα γίνει μια σύντομη παρουσίαση της οργάνωσης και διαχείρισης των αρχείων που δημιουργούνται στα Windows. 2.2 Εύρεση Αρχείου. Η λειτουργία Search Companion. Κατά τη διάρκεια χρήσης ενός υπολογιστή δημιουργούνται πλήθος αρχείων, με αποτέλεσμα πολλές φορές να μην θυμόμαστε πού τα έχουμε τοποθετήσει, αλλά και πώς τα έχουμε ονομάσει ακριβώς. Για την ανεύρεση λοιπόν των αρχείων μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε την λειτουργία Search Companion. Η οργάνωση των αρχείων γίνεται σε φακέλους και υποφακέλους, μια διαδοχή επιπέδων. Για παράδειγμα ένας φοριαμός αποτελείται από ράφια, σε κάθε ράφι τοποθετούμε διάφορους φακέλους και μέσα σε κάθε φάκελο μικρότερους φακέλους με ομοειδή έγγραφα, κάπως έτσι είναι αρχειοθετημένα και τα αρχεία ενός δίσκου. Σχηματικά έχουμε το εξής: Δίσκος C: Φάκελος 1 Αρχείο 1 Φάκελος 2 Αρχείο 2 Αρχείο 4 Φάκελος 3 Υποφάκελος 1 Αρχείο 5 Αρχείο 3 Αρχείο 6 Υποφάκελος 1 Σχήμα 1 Με τη λειτουργία Search μπορούμε να βρούμε όχι μόνο απλά αρχεία αλλά και εκτυπωτές, χρήστες ή άλλους υπολογιστές ενός δικτύου. Επίσης πληροφορίες από το Internet. Είναι επομένως μια πολύ χρήσιμη λειτουργία των Windows. Κατά τη διάρκεια χρήσης του search μπορούμε να ορίσουμε διάφορα κριτήρια αναζήτησης. Δηλαδή, αναζήτηση ενός αρχείου σύμφωνα με το όνομά του, το μέγεθός του, το είδος του ή την ημερομηνία τελευταίας πρόσβασης. Τέλος μπορούμε να αναζητήσουμε αρχεία που περιέχουν συγκεκριμένες λέξεις ή φράσεις.. Η ενεργοποίηση της λειτουργίας Search Companion γίνεται μέσα από διάφορες επιλογές. Για παράδειγμα από το Windows Explorer (Εξερεύνηση των Windows). Συνήθως όμως ενεργοποιείται από το μενού Start και από εκεί επιλέγουμε Search. 2
Τότε εμφανίζεται το παράθυρο του Search Companion. Στο παράθυρο αυτό και από το πλαίσιο κειμένου What Do You Want To Search For επιλέγουμε τον τύπο αναζήτησης που επιθυμούμε να πραγματοποιήσουμε. Ανάλογα με τον τύπο που έχουμε επιλέξει θα παρουσιασθούν και τα αντίστοιχα κριτήρια. Επιλέγουμε τα κριτήρια και πατάμε το πλήκτρο Search. Τότε αρχίζει η αναζήτηση, η οποία ανάλογα μπορεί να διαρκέσει κάποια δευτερόλεπτα. Τέλος εμφανίζονται όλα τα αρχεία ή οι φάκελοι, που πληρούν τα κριτήρια που έχουμε θέσει. Η εμφάνιση των αποτελεσμάτων γίνεται με διάφορους τρόπους, τους οποίους μπορούμε να επιλέξουμε, ανάλογα με τις ανάγκες μας, από το μενού View ή από το πλήκτρο Views από την γραμμή εργαλείων. Οι επιλογές προβολής είναι οι Thumbnails, Tiles, Icons, List και Details. Η ίδια αναζήτηση μπορεί να γίνει και στο Internet, εάν βεβαίως είμαστε συνδεδεμένοι μόνο που στο παράθυρο του Search Companion επιλέγουμε Search The Internet και στο πλαίσιο κειμένου What are you looking for? Πληκτρολογούμε μια λέξη ή φράση που επιθυμούμε και πατάμε Search. 2.3 Δημιουργία Φακέλων (Folder) Η οργάνωση ενός δίσκου είναι ιδιαίτερα σημαντική. Για να γίνει αντιληπτό φέρνω για παράδειγμα ένα συρτάρι με αντικείμενα τυχαία βαλμένα σε αντίθεση με ένα συρτάρι όπου έχει χωρισθεί σε θέσεις με τα αντικείμενα βαλμένα με τάξη κατά ομάδες. Η ταξινόμηση έχει περιγραφεί και πιο πάνω. Η οργάνωση γίνεται με την δημιουργία φακέλων και υποφακέλων. Την οργάνωση αυτή των πολλών επιπέδων των Windows XP ονομάζεται επίπεδα ιεράρχησης. Στο πρώτο επίπεδο βρίσκεται η επιφάνεια εργασίας, επάνω στην οποία βρίσκονται τα εικονίδια διαφόρων αντικειμένων που ορίζουν το επόμενο επίπεδο. Στην επιφάνεια εργασίας δεν πρέπει να τοποθετούμε μεγάλο πλήθος αντικειμένων, αλλά μόνο όσα πρόκειται να χρησιμοποιηθούν συχνά. Για να δημιουργήσουμε έναν φάκελο στην επιφάνεια εργασία, αρκεί να κάνουμε δεξί κλικ σε ένα κενό σημείο της επιφάνειας εργασίας, από το παράθυρο που εμφανίζεται επιλέγουμε Δημιουργία και από εκεί Φάκελος. Στο εικονίδιο που εμφανίζεται, έχει σχήμα φακέλου με κίτρινο χρώμα, και στην θέση που γράφει Νέος φάκελος, μπορούμε να γράψουμε το όνομα του φακέλου που θέλουμε. Συνήθως δίνουμε όνομα σχετικό με το περιεχόμενο του φακέλου, για παράδειγμα Βαθμολογίες εάν πρόκειται τα αρχεία που θα βάλουμε να είναι οι βαθμολογίες των διαφόρων τμημάτων κλπ. Ομοίως σε κάθε υπάρχοντα φάκελο μπορούμε να δημιουργήσουμε μέσα του έναν ή περισσότερους υποφακέλους. Αυτό το επιτυγχάνουμε από το μενού Αρχείο, επιλέγουμε Δημιουργία και από εκεί Φάκελος, το εικονίδιο είναι το ίδιο με πιο πάνω και η αρχική ονομασία που δίνουν τα Windows είναι Νέος φάκελος, οπότε εμείς μπορούμε να δόσουμε το όνομα που θέλουμε. Πρέπει να επισημάνουμε τη σημασία της οργάνωσης των αρχείων σε επιμέρους φακέλους, διαφορετικά θα υπάρξει ένα πλήθος αρχείων μέσα σε έναν φάκελο από όπου δεν είναι εύκολο να βρούμε αυτό που θέλουμε, αλλά δημιουργείται και πρόβλημα ονομασίας των αρχείων. Επίσης, η ονομασία των φακέλων είναι ιδιαίτερα σημαντική, ώστε από το όνομα του φακέλου να γνωρίζουμε τι περιέχει αυτός. 3
Γίνεται φανερό ότι με μια τέτοια ιεάρχιση θα πρέπει να μπορούμε να μετακινούμαστε με κάποιο τρόπο γρήγορο ανάμεσα στα διάφορα επίπεδα. 2.4 Windows Explorer Το εργαλείο που μας δίνει αυτή τη δυνατότητα είναι ο Windows Explorer. Η λειτουργία του μας παρέχει ομοιόμορφη προβολή των αντικειμένων του υπολογιστή μας, δηλαδή των περιεχομένων των διαφόρων δίσκων του, αλλά και του δικτύου στο οποίο ανήκει ο υπολογιστής, αν βέβαια ανήκει σε κάποιο δίκτυο. Έχουμε επίσης τη δυνατότητα να μετακινούμε, να αντιγράφουμε ή να διαγράφουμε αρχεία και φακέλους, ανάμεσα στους διάφορους δίσκους του συστήματός μας. Για να ενεργοποιήσουμε τον Windows Explorer ακολουθούμε τα εξής βήματα: Ανοίγουμε το μενού Έναρξη (Start). Από την εντολή Όλα τα Προγράμματα (All Programs) επιλέγουμε Βοηθήματα (Accessories) και από εκεί τον Windows Explorer. Η εμφάνιση του προγράμματος αυτού εξαρτάται από τις ρυθμίσεις που έχουμε κάνει. Εκείνο που εμφανίζεται είναι τα περιεχόμενα του φακέλου Τα έγγραφά μου (My Documents). Το παράθυρο του Windows Explorer χωρίζεται σε δύο κατακόρυφες στήλες ή πλαίσια. Το αριστερό τμήμα του παραθύρου περιέχει την ιεραρχική δομή του υπολογιστή (του σκληρού δίσκου) και του δικτύου μέσα στο οποίο βρίσκεται. Οι φάκελοι και οι δίαφοροι δίσκοι εμφανίζονται όπως στο Σχήμα 2 περίπου Desktop My Documents Φάκελος 1 Φάκελος 2 Φάκελος 3 My Computer Σχήμα 2 Όσοι φάκελοι έχουν μπροστά τους το σημαίνει ότι τα περιεχόμενα του φακέλου εμφανίζονται αμέσως μετά όπως φαίνεται στο Σχήμα 2. Όσοι φάκελοι έχουν μπροστά τους το σημαίνει ότι υπάρχουν περιεχόμενα τα οποία θα εμφανισθούν όταν κάνουμε κλικ επάνω στο εικονίδιο αυτό. Το σημαίνει ότι είναι ένας υποφάκελος με κάποια περιεχόμενα. Στην αριστερή αυτή πλευρά του παραθύρου δεν εμφανίζονται ονόματα αρχείων, αλλά μόνο φακέλων και υποφακέλων. Στο δεξί τμήμα του παραθύρου του Windows Explorer υπάρχουν τα περιεχόμενα του φακέλου που έχουμε επιλέξει και ο οποίος είναι μέσα σε μπλε πλαίσιο στην αριστερή πλευρά του παραθύρου. Στο τμήμα αυτό του παραθύρου εμφανίζονται όλα τα περιεχόμενα των φακέλων, δηλαδή φάκελοι, αρχεία ή άλλα αντικείμενα. Ο τρόπος εμφάνισης των περιεχομένων αυτών ρυθμίζεται από το μενού Προβολή (View) ακριβώς όπως έχει αναφερθεί και πιο πάνω. 4
Η κατακόρυφη γραμμή μεταξύ των δύο τμημάτων του παραθύρου λέγεται διαχωριστική γραμμή. Τη γραμμή αυτή μπορούμε να την μετακινήσουμε αλλάζοντας το πλάτος του αριστερού και του δεξιού τμήματος του παραθύρου. Η διαδικασία αυτή γίνεται απλά βάζοντας τοπν δείκτη του ποντικιού επάνω στη γραμμή οπότε μετατρέπεται σε διπλό βέλος σύρωντάς το αριστερά ή δεξιά μεταβάλλουμε το πλάτος. 2.5 Μετακίνηση Αρχείων Όταν τοποθετούμε τα διάφορα αρχεία πολλές φορές η θέση (ο φάκελος) στην οποία τα βάζουμε δεν είναι η καταλληλότερη. Στην περίπτωση αυτή αναγκαζόμαστε να τα μετακινήσουμε. Η μετακίνηση μπορεί να γίνει μεμονωμένα, ένα ένα αρχείο, ή πολλά μαζί. Η διαδικασία αυτή μπορεί να γίνει με πολλούς τρόπους. Για την μετακίνηση πολλών αρχείων μαζί κάνουμε το εξής: Κρατάμε πατημένο το πλήκτρο Ctrl Με το ποντίκι κάνουμε κλικ σε ένα-ένα αρχείο, για να τα επιλέξουμε. Αφήνουμε το πλήκτρο Ctrl. Εάν τα αρχεία είναι συνεχόμενα τότε η διαδικασία επιλογής μπορεί να γίνει και ως εξής: Κρατάμε πατημένο το πλήκτρο Shift. Κάνουμε κλικ με το ποντίκι στο πρώτο αρχείο και στη συνέχεια στο τελευταίο από αυτά που θέλουμε να επιλέξουμε. Επίσης μπορούμε να σύρουμε το ποντίκι με πατημένο το πλήκτρο του σε όσα αρχεία επιθυμούμε στη σειρά. Παρατηρούμε ότι εμφανίζεται ένα μπλε πλαίσιο το οποίο καλύπτει τα αρχεία που θέλουμε. Όταν αφήσουμε το πλήκτρο του ποντικιού τότα τα επιλεγμένα αρχεία έχουν μπλε φόντο στο όνομά τους. Αφήνουμε το πλήκτρο Shift. Για να επιλέξουμε όλα τα αρχεία ενός παραθύρου ανοίγουμε το μενού Επεξεργασία (Edit) και επιλέγουμε Select All. Η διαδικασία μετακίνησης αφού γίνει η επιλογή είναι η εξής: Επιλέγουμε με έναν από τους πιο πάνω τρόπους τα αρχεία. Κρατάμε πατημένο το αριστερό πλήκτρο του ποντικιού πάνε στα επιλεγμένα αρχεία. Σύρουμε τα εικονίδια των προς μετακίνηση αρχείων από το δεξί τμήμα του παραθύρου στον φάκελο που επιθυμούμε και ο οποίος βρίσκεται στο αριστερό τμήμα του παραθύρου του Windows Explorer. Όταν έχει επιλεγεί ο φάκελος που θέλουμε αφήνουμε το πλήκτρο του ποντικιού. Η ίδια διαδικασία ακολουθείται και όταν πρόκυται να μετακινήσουμε φάκέλους. Τότε μετακινούνται και τα αρχεία που βρίσκονται μέσα στους φακέλους αυτούς. 2.6 Άνοιγμα Υπάρχοντος Αρχείου. Όταν δημιουργούμε ένα αρχείο το αποθηκεύουμε, ώστε όταν το χρειασθούμε να το εμφανίσουμε στην οθόνη μας. Η διαδικασία αυτή συνηθίζεται να λέγεται άνοιγμα αρχείου. Υπάρχουν, ως συνήθως, πολλοί τρόποι για να ανοίξουμε ένα αρχείο, έτσι έχουμε: 5
Ανοίγουμε πρώτα το πρόγραμμα με το οποίο το δημιουργήσαμε, αν για παράδειγμα είναι κείμενο του Word, ανοίγουμε το Word. Κατόπιν επιλέγουμε το μενού Αρχείο και από εκεί το Άνοιγμα. Στο παράθυρο που εμφανίζεται βρίσκουμε τον φάκελο μέσα στον οποίο είναι τοποθετημένο το κείμενο και κάνουμε διπλό κλικ στο όνομα του αρχείου ή ένα κλικ και μετά πατάμε το κουμπί Άνοιγμα. Επίσης αφού ανοίξουμε το πρόγραμμα πατάμε το κουμπί Άνοιγμα στην γραμμή Εργαλείων και συνεχίζουμε όπως προηγουμένως. Πάλι αφού ανοίξουμε το πρόγραμμα από την βασική γραμμή εργαλείων πατάμε το πλήκτρο Open κατόπιν πατάμε στην σύνδεση More Documents από το πλαίσιο εργασιών New Document. Άλλος τρόπος είναι να ανοίξουμε το φάκελο Τα έγγραφά μου, να βρούμε τον φάκελο στον οποίο είναι τοποθετημένο το αρχείο που θέλουμε να τον ανοίξουμε και κάνοντας διπλό κλικ στο όνομα του αρχείου να το ανοίξουμε, αφού πρώτα ανοίξει μόνο του το πρόγραμμα με το οποίο το έχουμε δημιουργήσει. Πολλές φορές είναι δύσκολο να ξεχωρίσουμε το αρχείο που θέλουμε από το όνομά του, στο παράθυρο του Open. Έχουμε, λοιπόν εναλλακτικές μορφές εμφάνισης των πληροφοριών των αρχείων. Οι επιλογές αυτές είναι οι εξής: Large Icons Μεγάλα εικονίδια, που αντιστοιχούν σε φακέλους και αρχεία με σχήμα ανάλογα με το είδος του αντικειμένου. Small Icons Αντίστοιχα μικρά εικονίδια. List Εμφανίζεται λίστα με τα ονόματα των αρχείων και φακέλων που βρίσκονται μέσα στον επιλεγμένο φάκελο. Details View Εμφανίζεται το όνομα κάθε ενός εγγράφου, το μέγεθός του, το είδος του αρχείου και η ημερομηνία τελευταίας τροποποίησης για όλα τα αρχεία του φακέλου. Properties Εμφανίζονται συνοπτικές πληροφορίες για το επιλεγμένο αρχείο. Preview Γίνεται προεπισκόπηση του εγγράφου που έχει επιλεγεί στην δεξιά πλευρά του πλαισίου διαλόγου Open. Thumbnails Γίνεται σμίκρυνση της πρώτης σελίδας κάθε αρχείου μέσα στον επιλεγμένο φάκελο. Η αλλαγή της προβολής γίνεται από το πλήκτρο View. 2.7 Διαγραφή Αρχείου ή Φακέλου. Για να διαγράψουμε ένα αρχείο μπορούμε να κάνουμε δεξί κλικ επάνω στο όνομά του και από το μενού που εμφανίζεται να επιλέξουμε Διαγραφή. Άλλος τρόπος είναι να επιλέξουμε το αρχείο και να πατήσουμε το πλήκτρο Delete. Εάν έχουμε ανοίξει ένα φάκελο στο φάκελο Τα έγγραφά μου (My Documents), τότε ένα αρχείο διαγράφεται αν το επιλέξουμε και κατόπιν πατήσουμε το 6
πλήκτρο Διαγραφή (Delete) ή από το μενού Αρχείο (File) επιλέξουμε πάλι Διαγραφή. Οι τρόποι διαγραφής είναι οι ίδιοι σε όλα τα προγράμματα των Windows. 2.8 Μετονομασία Αρχείου ή Φακέλου. Ότι αναφέραμε πιο πάνω για την διαγραφή ισχύουν και για την μετονομασία ενός εγγράφου ή φακέλου, αρκεί να επιλέξουμε Μετονομασία. Έτσι εάν επιθυμούμε μπορούμε να μετονομάσουμε έναν φάκελο ή αρχείο. Η διαδικασία αυτή πραγματοποιείται ως εξής: Επιλέγουμε τον προς μετονομασία φάκελο. Επιλέγουμε το μενού Αρχείο (File) Από το μενού αυτό επιλέγουμε Μετονομασία (Rename). Πληκτρολογούμε το νέο όνομα. Πατάμε το πλήκτρο Enter ή κάνουμε κλικ με το ποντίκι σε έναν χώρο εκτός του φακέλου. Μπορούμε επίσης να κάνουμε δεξί κλικ πάνω στο όνομα του αρχείου ή του φακέλου και να επιλέξουμε Μετονομασία (Rename). Το όνομα του φακέλου ή του αρχείου αποκτά μπλε φόντο οπότε γράφουμε το νέο όνομα και πατάμε Enter. 2.9 Δημιουργία Συντόμευσης Πολλές φορές θέλουμε να έχουμε άμεση πρόσβαση από την επιφάνεια εργασίας σε ορισμένα αρχεία ή προγράμματα. Η δυνατότητα αυτή παρέχεται με την δημιουργία της λεγομένης Συντόμευσης. Η Συντόμευση είναι η δημιουργία ενός εικονιδίου σε κάποια θέση, όπως είναι η επιφάνεια εργασίας, στα οποία αν κάνουμε διπλό κλικ ενεργοποιείται το αντίστοιχο πρόγραμμα ή αρχείο ή και φάκελος. Η διαδικασία δημιουργίας της συντόμευσης είναι η εξής: Ανοίγουμε το παράθυρο (φάκελο) στο οποίο βρίσκεται το αντικείμενο για το οποίο θέλουμε να δημιουργήσουμε την συντόμευση. Εάν το παράθυρο καταλαμβάνει όλο το χώρο της οθόνης αλλάζουμε το μέγεθος, ώστε να φένεται ένα τμήμα της επιφάνειας εργασίας. Επάνω στο αντικείμενο που θέλουμε. Επιλέγουμε Δημιουργία Συντόμευσης (Create Shortcut), οπότε δημιουργείται η συντόμευση στην ίδια θέση που βρίσκεται το αντικείμενο. Με το αριστερό πλήκτρο του ποντικιού σύρουμε τη συντόμευση από το παράθυρο που βρίσκεται στην επιφάνεια εργασίας. Οι συντομεύσεις μπορούν να διαγραφούν όποτε θέλουμε χωρίς φυσικά να διαγράφονται τα αντίστοιχα αρχεία. Η διαγραφή γίνεται αν κάνουμε δεξί κλικ στο εικονίδιο και επιλέξουμε Διαγραφή (Delete). Για να ξεχωρίζουμε αν ένα εικονίδιο είναι συντόμευση υπάρχει στο κάτω δεξί άκρο του εικονιδίου ένα λευκό τετράγωνο με ένα κυρτό βέλος 7
2.10 Συμπίεση Αρχείων Πολλές φορές το μέγεθος ενός αρχείου είναι πολύ μεγάλο με αποτέλεσμα να είναι δύσκολο να το διαχειριστούμε. Δηλαδή, να αντιγράψουμε το αρχείο σε δισκέτα ή να το στείλουμε με ηλεκτρονικό ταχυδρομείο, επίσης πολλά αρχεία που θέλουμε να τα διατηρήσουμε για καιρό, οπότε καταλαμβάνουν μεγάλο τμήμα του δίσκου μας. Στις περιπτώσεις αυτές χρησιμοποιιούμε την συμπίεση αρχείων, οπότε μειώνεται το μέγεθος των αρχείων χωρίς να χάνεται η ποιότητά τους. Τα Windows XΡ υποστηρίζουν δύο τύπους συμπίεσης: α. Συμπίεση NTFS β. Συμπίεση με την μορφή zip (συμπιεσμένοι φάκελοι). Οι ιδιότητες των συμπιεσμένων αρχείων στη μορφή zip είναι οι εξής: Τα αρχεία και οι φάκελοι που είναι συμπιεσμένα στη μορφή zip, μπορούν να μετακινηθούν σε άλλες μονάδες δίσκων ή φακέλους του υπολογιστή ή να σταλούν με email. Η συμπίεση αυτή είναι συμβατή και με άλλα προγράμματα συμπίεσης. Υπάρχει δυνατότητα προστασίας με κωδικό πρόσβασης. Τα αντικείμενα που είναι συμπιεσμένα με τη μορφή zip παραμένουν συμπιεσμένα σε μονάδες δίσκου FAT αλλά και NTFS. Ορισμένα προγράμματα μπορούν να εκτελεσθούν απευθείας χωρίς αποσυμπίεση. Οι συμπιεσμένοι φάκελοι αναγνωρίζονται από ένα εικονίδιο με φερμουάρ. Για να συμπιέσουμε ένα αρχείο σε μορφή zip, πρέπει να δημιουργήσουμε έναν συμπιεσμένο φάκελο και στη συνέχεια να μετακινήσουμε ή να αντιγράψουμε τα αρχεία στον φάκελο αυτό. Το πρόγραμμα συμπίεσης των Windows που παρέχεται δωρεάν σε κάποιες εκδόσεις του είναι το WinZip. Τα Windows XP έχουν ενσωματωμένη την δυνατότητα συμπίεσης. Επίσης υποστηρίζουν την μεταφορά και απόθεση τέτοιων αρχείων (drag n drop). Η διαδικασία συμπίεσης των αρχείων ενός φακέλου είναι η εξής: Επιλέγουμε το φάκελο που περιέχει τα αρχεία. Κάνουμε δεξί κλι επάνω στο φάκελο και στο μενού που ανοίγει επιλέγουμε Add to Zip. Στο παράθυρο Add που εμφανίζεται μπορούμε να επιλέξουμε την τοποθεσία που θα μπει το συμπιεσμένο αρχείο. Για να επιλέξουμε την τοποθεσία πατάμε το πλήκτρο New Στο παράθυρο New Archive που εμφανίζεται επιλέγουμε την τοποθεσία και γράφουμε το όνομα του αρχείου. Πατάμε ΟΚ. Αν θέλουμε να επιλέξουμε τοποθεσία υπάρχοντος συμπιεσμένου αρχείου επιλέγουμε Open... Για να συμπιεσθούν τα αρχεία πατάμε το πλήκτρο Add. Για την Αποσυμπίεση αρχείων τύπου zip η διαδικασία είναι η εξής: Κάνουμε δεξί κλικ στο αρχείο που πρέπει να αποσυμπιέσουμε. 8
Από το μενού που εμφανίζεται επιλέγουμε Extract to ή όποια άλλη τοποθεσία θέλουμε από αυτές που εμφανίζονται στο μενού, για παράδειγμα Extract to here ή Extract to folder κλπ Στο παράθυρο του WinZip Extract που εμφανίζεται επιλέγουμε την τοποθεσία που θέλουμε και πατάμε Extract. Στα Windows XP εάν θέλουμε να αποσυμπιέσουμε ένα αρχείο τότε κάνουμε τα εξής βήματα: Εντοπίζουμε τον συμπιεσμένο φάκελο. Ανοίγουμε το μενού Αρχείο (File) και επιλέγουμε Εξαγωγή όλων. Στο παράθυρο του Οδηγού εξαγωγής επιλέγουμε Επόμενο >. Στο νέο παράθυρο επιλέγουμε το φάκελο στον οποίο υπάρχουν τα αρχεία πατώντας στο πλήκτρο Αναζήτηση... και πατάμε Επόμενο >. Πατάμε Τέλος. 3. Το Περιβάλλον Εργασίας 3.1 Control Panel. Προσαρμογή του Περιβάλλοντος Εργασίας. Το περιβάλλον εργασίας όταν γίνει εγκατάσταση των Windows έχει μια συγκεκριμένη μορφή. Όταν θέλουμε να τροποποιήσουμε το περιβάλλον αυτό τότε πρέπει να ανοίξουμε το Control Panel. Η διαδικασία ανοίγματος είναι η συνήθης, δηλαδή: Ανοίγουμε το μενού Έναρξη (Start) και επιλέγουμε από τη δεξιά στήλη περιεχομένων του μενού το Control Panel. Το παράθυρο του Control Panel έχει δύο στήλες: Στην αριστερή υπάρχει η εποιλογή της εμφάνισής του. Έτσι εμφανίζεται η επιλογή Switch to Classic View ή η επιλογή Switch to Category View ανάλογα με την εμφάνιση που έχει. Επίσης και η επιλογή See Also όπου υπάρχουν τα Windows Update, Help and Support και Other Control Panel Options με τα οποία δεν θα ασχοληθούμε. Στην δεξιά στήλη υπάρχουν οι επιλογές: Pick a Category Appearance and Themes Printers and Other Hardware Network and Internet Connections User Accounts Add or Remove Programs Date, Time, Language and Regional Options Sounds, Speech, and Audio Devices Accessibility Options Performance and Maintenance Security Center 3.2 Τροποποιήσεις των Ιδιοτήτων του Ποντικιού. Ιδιότητες του ποντικιού ή κάποιου αντικειμένου είναι τα χαρακτηριστικά και οι ρυθμίσεις που προσδιορίζουν το αντικείμενο. 9
Για να τροποποιήσουμε τις ιδιότητες του ποντικιού από το Control Panel κάνουμε τα εξής: Από την ενότητα Pick a category επιλέγουμε την κατηγορία Printers and Other Hardware. Από την κατηγορία or pick a Control Panel icon, επιλέγουμε το εικονίδιο Mouse οπότε εμφανίζεται το παράθυρο διαλόγου του Mouse Properties. Το παράθυρο αυτό περιέχει τις εξής ρυθμίσεις Buttons, Pointers, Pointer Options, Wheel και Hardware. Τροποοποιούμε ότι επιθυμούμε και Πατάμε ΟΚ για να κλείσουμε το παράθυρο του Mouse Properties. Κλείνουμε το Control Panel. 3.3 Τροποιήσεις της Εμφάνισης της Επιφάνειας Εργασίας. Η τροποποιήσεις της επιφάνειας εργασίας μπορούν να γίνουν ή από το Control Panel ή απλά κάνοντας δεξί κλικ στην επιφάνεια εργασίας. Από το Control Panel πρέπει να κάνουμε τα εξής βήματα: Από την ενότητα Pick a category επιλέγουμε την κατηγορία Appearance and Themes. Από την ενότητα or pick a Control Panel icon επιλέγουμε Display. Στο παράθυρο που Display Properties εμφανίζεται υπάρχουν οι εξής ιδιότητες που μπορούμε να τροποποιήσουμε (είναι οι ίδιες που εμφανίζονται με το δεξί κλικ στην επιφάνεια εργασίας): Themes, Desktop, Screen Saver, Appearance και Settings. Κάνουμε τις τροποποιήσεις που θέλουμε και πατάμε ΟΚ για να κλείσει το παράθυρο Display Properties. Κλείνουμε το παράθυρο του Control Panel. 3.4 Τροποποιήσεις στις Ιδιότητες του Ήχου. Για να αλλάξουμε τις ιδιότητες του ήχου από το Control Panel κάνουμε τα εξής: Από την ενότητα Pick a category επιλέγουμε την κατηγορία Sounds, Speech, And Audio Devices. Το παράθυρο αυτό περιέχει δύο ενότητες. Η πρώτη είναι η Pick a task και περιέχει τις εξής δυνατότητες αλλαγής Adjust the system volume, Change the sound scheme και Change the speaker settings. Η δεύτερη είναι η or pick a Control Panel icon και περιέχει τα εξής: Portable Media Devices, Sounds and Audio Devices και Speech. Για να τροποποιήσουμε την ένταση του ήχου επιλέγουμε την Adjust the system volume από την πρώτη ενότητα ή από την Sounds and Audio Devices από την δεύτερη. Εμφανίζεται το παράθυρο των Sounds and Audio Devices Properties, όπου κάνουμε τις αλλαγές που επιθυμούμε. 10
Πατάμε το ΟΚ για να κλείσει το παράθυρο. Κλείνουμε το Control Panel. 4 Λογαριασμοί Χρηστών ενός Υπολογιστή. 4.1 Δημιουργία ενός Λογαριασμού Χρήστη. Πολλές φορές έναν υπολογιστή τον χρησιμοποιούν περισσότεροι του ενός χρήστες. Τότε είναι δυνατόν τα αρχεία του ενός να μπλέκονται με τα αρχεία του άλλου ή ο ένας να μην θέλει να βλέπει ο άλλος τα αχρεία που δημιουργεί. Το πρόβλημα αυτό λύνεται με την δημιουργία «λογαριασμών» των χρηστών. Έτσι για κάθε έναν χρήστη δημιουργείται ένα περιβάλλον σαν να είναι μοναδικός χρήστης του υπολογιστή. Η εναλλαγή των χρηστών είναι εύκολη και ο ένας δεν μπορεί να μπει στο περιβάλλον του άλλου αν δεν γνωρίζει το όνομα χρήστη και τον κωδικό πρόσβασης, εάν βεβαίως έχει δημιουργηθεί. Το όνομα χρήστη πρέπει να είναι μοναδικό για τον υπολογιστή. Δηλαδή δεν επιτρέπεται δύο χρήστες να έχουν το ίδιο όνομα. Επίσης τον ίδιο ισχύει και για τον κωδικό πρόσβασης. Κάθε χρήστης έχει τον δικό του κωδικό τον οποίο πρέπει να πληκτρολογεί για να μπει στο λειτουργικό σύστημα. Κατά την εγκατάσταση των WindowsXΡ αυτόματα δημιουργείται ένας λογαριασμός του Administrator (του διαχειριστή). Πολλές φορές καθορίζεται κωδικός πρόσβασης για τον διαχειριστή κατά την εγκατάσταση. Εάν δεν ορισθεί τέτοιος κωδικός, τότε όταν γίνεται εκκίνηση του υπολογιστή εισερχόμεθα αυτόματα στο λειτουργικό σύστημα του υπολογιστή, διαφορετικά πρέπει να τον πληκτρολογίσουμε. Ο συγκεκριμένος λογαριασμός μας παρέχει την δυνατότητα πρόσβασης στις ρυθμίσεις του υπολογιστή, των προγραμμάτων αλλά και των περιεχομένων του υπολογιστή. Εκτός από τον λογαριασμό του Administrator στον υπολογιστή υπάρχει και ο λογαριασμός του τοπικού χρήστη (Local User). Και αυτός ο λογαριασμός δημιουργείται από τον διαχειριστή κατά την εγκατάσταση. Αφού δημιουργηθεί ο λογαριασμός ορίζουμε τα αρχεία καιο τους φακέλους στα οποία ο χρήστης θα έχει πρόσβαση. Λογαριασμούς χρηστών μπορεί να δημιουργεί μόνον ο Administrator και να ορίζει τον τύπο κάθε ενός λογαριασμού. Τύποι λογαριασμών υπάρχουν δύο, ο Computer Administrator και ο Limited. Ο λογαριασμός Computer Administrator μας παρέχει τις εξής δυνατότητες: Να δημιουργούμε και να διαγράφουμε λογαριασμούς χρηστών. Να ορίζουμε κωδικούς πρόσβασης για άλλους λογαριασμούς χρηστών. Να αλλάζουμε τα ονόματα, τις εικόνες και τους κωδικούς πρόσβασης άλλων χρηστών αλλά και τον τύπο του λογαριασμού τους. Δεν μπορούμε να αλλάξουμε τον τύπο του λογαριασμού μας από Computer Administrator σε Limited εκτός αν υπάρχει και άλλος λογαριασμός με τύπο Computer Administrator. Ο λογαριασμός με τύπο Limited μας παρέχει τις εξής δυνατότητες: Μπορούμε να αλλάξουμε την εικόνα του λογαριασμού μας και να ορίσουμε ή να αλλάξουμε τον κωδικό μας πρόσβασης. Δεν μπορούμε να εγκαταστήσουμε προγράμματα ή νέο Hardware. 11
Δεν μπορούμε να αλλάξουμε το όνομα και τον τύπο του λογαριασμού μας. Όπως σε κάθε ενέργεια στα Windows έτσι και για τη δημιουργία χρήστη υπάρχουν πολλοί τρόποι. Ένας από αυτούς ο πιο απλός είναι ο εξής: Ανοίγουμε το παράθυρο του Control Panel. Από την κατηγορία Pick a category επιλέγουμε την User Accounts. Από την ενότητα Pick a task επιλέγουμε την Create a new account. Ανοίγει το παράθυρο Name the new account στο οποίο υπάρχει η θέση όπου θα γράψουμε το όνομα χρήστη του λογαριασμού που δημιουργούμε. Και αφού το γράψουμε πατάμε Next. Στο νέο παράθυρο Pick an account type επιλέγουμε τον τύπο του λογαριασμού, κάνοντας κλικ στον κύκλο δίπλα στον αντίστροιχο τύπο. Κατόπιν πατάμε στο πλήκτρο Create Account. Τέλος κλείνουμε το παράθυρο του User Accounts και το παράθυρο του Control Panel. Όπως βλέπουμε με τη δημιουργία του νέου λογαριασμού δεν μας ζητήθηκε να ορίσουμε κωδικό πρόσβασης. Αυτός καθορίζεται μετά τη δημιουργία του λογαριασμού. Η διαδικασία καθορισμού του κωδικού πρόσβασης είναι η εξής: Από το παράθυρο User Accounts του Control Panel και στην κατηγορία or pick an account to change επιλέγουμε τον λογαριασμό χρήστη. Εμφανίζεται το παράθυρο What do you want to change about account? Για τον χρήστη που έχουμε επιλέξει. Από τις εποιλογές διαλέγουμε την Create a password. Τότε ανοίγει το παράθυρο Create a password for account για τον εν λόγω χρήστη. Γράφουμε τον κωδικό που θέλουμε στο πρώτο πλαίσιο, τον επαναλαμβάνουμε στο δεύτερο και για να ολοκληρώσουμε τη διαδικασία πατάμε στο πλήκτρο Create Password και κλείνουμε το παράθυρο. Για να εναλλάξουμε τους χρήστες ενός υπολογιστή αρκεί να κάνουμε κλικ στην Έναρξη (Start) και να επιλέξουμε Log off. Στο παράθυρο Log Off Windows επιλέγουμε Switch User και από εκεί επιλέγουμε το λογαριασμό που επιθυμούμε. Γράφουμε τον κωδικό πρόσβασης και πατάμε το πλήκτρο Enter του πληκτρολογίου για να μπούμε στο λογαριασμό. 12