ΕΣΔΑΚ Για το Έργο Ανάπττυξη και Επίδειξη ενός Εργαλείου Υποστήριξης της Πρόληψης Αποβλήτων για την Τοπική Αυτοδιοίκηση LIFE10 ENV/GR/ 622 Ιούνιος 2012 Το Έργο «Εργαλείο WASP» συγχρηματοδοτείται από την ΕΕ
Τίτλος έργου: Ακρωνύμιο/σύντμηση του τίτλου: Κωδικός Έργου: Τύπος εγγράφου: Συγγραφέας (- εις): Διόρθώθηκε από: Εγκρίθηκε από: Δηλωθείσα ημερομηνία παράδοσης: Ημερομηνία παράδοσης: Αντικείμενο: Λέξεις κλειδιά: Ανάπττυξη και Επίδειξη ενός Εργαλείου Υποστήριξης της Πρόληψης Αποβλήτων για την Τοπική Αυτοδιοίκηση Εργαλείο WASP LIFE 10 ENV/GR/622 Παραδοτέο ΒΙΡΓΙΝΙΑ ΜΑΝΑΣΑΚΗ ΒΙΡΓΙΝΙΑ ΜΑΝΑΣΑΚΗ Ιούνιος 2012 Ιούνιος 2012 Δράσεις Πρόληψης Αποβλήτων, Πιλοτικές περιοχές 2 Ιούνιος 2012
Επιλογή Περιοχών Δράσης του ΕΣΔΑΚ για τις Ανάγκες του Έργου Development and Demonstration of a Waste Prevention Support Tool for Local Authorities WASP Tool, LIFE 10 ENV/GR/000622. Οι περιοχές δράσης του ΕΣΔΑΚ, ο οποίος είναι και ο μεγαλύτερος Φορέας Διαχείρισης Απορριμμάτων της Κρήτης, προδιαγράφονται αυτόματα από τα γεωγραφικά και διοικητικά όρια των Δήμων που συμμετέχουν στο μετοχικό του κεφάλαιο. Στον Πίνακα 1, παρουσιάζονται οι Καλλικρατικοί Δήμοι μέλη του ΕΣΔΑΚ, στους οποίους έχουν ενσωματωθεί οι πρώην Καποδιστριακοί Δήμοι, σημερινές Δημοτικές Ενότητες, ενώ στον Πίνακα 2 παρουσιάζεται το σύνολο του Πληθυσμού (μόνιμου και πραγματικού) κάθε Καλλικρατικού Δήμου, έχοντας λάβει υπόψη την ενσωμάτωση των παλιών Δήμων που συγκροτούν τους νέους πλέον Δήμους. Όλα τα στοπιχεία έχουν ληφθεί από Πίνακες της ΕΣΥΕ, από την απογραφή του 2001 (στοιχεία για το 2011 δεν είναι ακόμα διαθέσιμα από την ΕΣΥΕ). Επίσης, στον Χάρτη 1, παρουσιάζεται μια οπτική απεικόνιση των 24 Καλλικρατικών Δήμων της Περιφέρειας Κρήτης, 23 εκ των οποίων είναι μέλη του ΕΣΔΑΚ, ενώ στον Χάρτη 2 που ακολουθεί απεικονίζονται οι Καλλικρατικοί Δήμοι της Περιφερειακής Ενότητας Ηρακλείου. Σημειώνεται ότι, ο Ενιαίος Σύνδεσμος Διαχείρισης Απορριμμάτων Κρήτης, μετατράπηκε σε Φο.Δ.Σ.Α. με το ΦΕΚ: Αρ. φύλλου 2147/31 Δεκεμβρίου 2010 Αρ. Απόφασης 24797. 3 Ιούνιος 2012
Πίνακας 1. Καλλικρατικοί Δήμοι Μέλη ΕΣΔΑΚ Α/Α ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΙΚΟΙ ΔΗΜΟΙ ΔΗΜΟΤΙΚΕΣ ΕΝΟΤΗΤΕΣ (ΠΡΩΗΝ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟΙ ΔΗΜΟΙ) ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ ΔΗΜΟΣ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ 1 ΔΗΜΟΣ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ ΔΗΜΟΣ Ν. ΑΛΙΚΑΡΝΑΣΣΟΥ ΔΗΜΟΣ ΠΑΛΙΑΝΗΣ ΔΗΜΟΣ ΓΟΡΓΟΛΑΪΝΗΣ 2 ΔΗΜΟΣ ΒΙΑΝΝΟΥ ΔΗΜΟΣ ΒΙΑΝΝΟΥ 3 ΔΗΜΟΣ ΜΑΛΕΒΥΖΙΟΥ ΔΗΜΟΣ ΤΥΛΙΣΟΥ ΔΗΜΟΣ ΚΡΟΥΣΩΝΑ ΔΗΜΟΣ ΜΟΙΡΩΝ 4 ΔΗΜΟΣ ΦΑΙΣΤΟΥ ΔΗΜΟΣ ΤΥΜΠΑΚΙΟΥ ΔΗΜΟΣ ΖΑΡΟΥ ΔΗΜΟΣ ΓΟΡΤΥΝΑΣ 5 ΔΗΜΟΣ ΓΟΡΤΥΝΑΣ ΔΗΜΟΣ ΑΓ. ΒΑΡΒΑΡΑΣ ΔΗΜΟΣ ΡΟΥΒΑ ΔΗΜΟΣ ΚΟΦΙΝΑ 6 ΔΗΜΟΣ ΜΙΝΩΑ ΠΕΔΙΑΔΑΣ ΔΗΜΟΣ ΑΡΚΑΛΟΧΩΡΙΟΥ ΔΗΜΟΣ ΘΡΑΨΑΝΟΥ 7 ΔΗΜΟΣ ΑΡΧΑΝΩΝ ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ ΔΗΜΟΣ ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ 8 ΔΗΜΟΣ ΧΕΡΣΟΝΗΣΟΥ ΔΗΜΟΣ ΕΠΙΣΚΟΠΗΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΡΕΘΥΜΝΟΥ ΔΗΜΟΣ ΡΕΘΥΜΝΟΥ 9 ΔΗΜΟΣ ΡΕΘΥΜΝΟΥ ΔΗΜΟΣ ΝΙΚΗΦΟΡΟΥ ΦΩΚΑ ΔΗΜΟΣ ΛΑΠΠΑΙΩΝ 4 Ιούνιος 2012
Α/Α ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΙΚΟΙ ΔΗΜΟΙ ΔΗΜΟΤΙΚΕΣ ΕΝΟΤΗΤΕΣ (ΠΡΩΗΝ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟΙ ΔΗΜΟΙ) 10 ΔΗΜΟΣ ΜΥΛΟΠΟΤΑΜΟΥ ΔΗΜΟΣ ΚΟΥΛΟΥΚΩΝΑ ΔΗΜΟΣ ΓΕΡΟΠΟΤΑΜΟΥ 11 ΔΗΜΟΣ ΑΝΩΓΕΙΩΝ ΔΗΜΟΣ ΑΝΩΓΕΙΩΝ 12 ΔΗΜΟΣ ΑΓ. ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ ΔΗΜΟΣ ΛΑΜΠΗΣ ΔΗΜΟΣ ΦΟΙΝΙΚΑ 13 ΔΗΜΟΣ ΑΜΑΡΙΟΥ ΔΗΜΟΣ ΣΥΒΡΙΤΟΥ ΔΗΜΟΣ ΚΟΥΡΗΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΑΓΙΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΥ 14 ΔΗΜΟΣ ΑΓΙΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΥ 15 ΔΗΜΟΣ ΙΕΡΑΠΕΤΡΑΣ ΔΗΜΟΣ ΑΓΙΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΔΗΜΟΣ ΝΕΑΠΟΛΕΩΣ ΔΗΜΟΣ ΙΕΡΑΠΕΤΡΑΣ ΔΗΜΟΣ ΜΑΚΡΥ ΓΥΑΛΟΥ ΔΗΜΟΣ ΣΗΤΕΙΑΣ 16 ΔΗΜΟΣ ΣΗΤΕΙΑΣ ΔΗΜΟΣ ΙΤΑΝΟΥ ΔΗΜΟΣ ΛΕΥΚΗΣ 17 ΔΗΜΟΣ ΟΡΟΠΕΔΙΟΥ ΛΑΣΙΘΙΟΥ ΔΗΜΟΣ ΟΡΟΠΕΔΙΟΥ ΛΑΣΙΘΙΟΥ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΧΑΝΙΩΝ 18 ΔΗΜΟΣ ΚΙΣΣΑΜΟΥ ΔΗΜΟΣ ΜΥΘΗΜΝΗΣ ΔΗΜΟΣ ΙΝΝΑΧΩΡΙΟΥ ΔΗΜΟΣ ΒΑΜΟΥ 19 ΔΗΜΟΣ ΑΠΟΚΟΡΩΝΟΥ ΔΗΜΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΥΠΟΛΗΣ ΔΗΜΟΣ ΚΡΥΟΝΕΡΙΔΑΣ ΔΗΜΟΣ ΑΡΜΕΝΩΝ 20 ΔΗΜΟΣ ΚΑΝΤΑΝΟΥ - ΣΕΛΙΝΟΥ ΔΗΜΟΣ ΚΑΝΤΑΝΟΥ ΔΗΜΟΣ ΑΝ. ΣΕΛΙΝΟΥ 5 Ιούνιος 2012
Α/Α ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΙΚΟΙ ΔΗΜΟΙ ΔΗΜΟΤΙΚΕΣ ΕΝΟΤΗΤΕΣ (ΠΡΩΗΝ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟΙ ΔΗΜΟΙ) ΔΗΜΟΣ ΠΕΛΕΚΑΝΟΥ 21 ΔΗΜΟΣ ΣΦΑΚΙΩΝ ΔΗΜΟΣ ΣΦΑΚΙΩΝ 22 ΔΗΜΟΣ ΠΛΑΤΑΝΙΑ ΔΗΜΟΣ ΚΟΛΥΜΒΑΡΙΟΥ ΔΗΜΟΣ ΒΟΥΚΟΛΙΩΝ 23 ΔΗΜΟΣ ΧΑΝΙΩΝ ΔΗΜΟΣ ΑΚΡΩΤΗΡΙΟΥ Πίνακας 2. Πληθυσμός Καλλικρατικών Δήμων (σύμφωνα με στοιχεία της ΕΣΥΕ Απογραφή 2001) από συνένωση παλιών Καποδιστριακών Δήμων Α/Α ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΙΚΟΙ ΔΗΜΟΙ ΣΥΝΟΛΟ ΜΟΝΙΜΟΥ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥ ΣΥΝΟΛΟ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΥ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥ ΜΟΝΙΜΟΣ ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΣ ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ 291.225 292.489 (%) (%) 1 ΔΗΜΟΣ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ 163.115 159.046 56,01% 54,38% 2 ΔΗΜΟΣ ΒΙΑΝΝΟΥ 5.983 6.463 2,05% 2,21% 3 ΔΗΜΟΣ ΜΑΛΕΒΥΖΙΟΥ 20.735 21.131 7,12% 7,22% 4 ΔΗΜΟΣ ΦΑΙΣΤΟΥ 23.882 24.228 8,20% 8,28% 5 ΔΗΜΟΣ ΓΟΡΤΥΝΑΣ 17.423 18.264 5,98% 6,24% 6 ΔΗΜΟΣ ΜΙΝΩΑ ΠΕΔΙΑΔΑΣ 18.692 20.332 6,42% 6,95% 7 ΔΗΜΟΣ ΑΡΧΑΝΩΝ ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ 17.531 18.022 6,02% 6,16% 8 ΔΗΜΟΣ ΧΕΡΣΟΝΗΣΟΥ 23.864 25.003 8,19% 8,55% ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΡΕΘΥΜΝΟΥ 80.206 83.514 (%) (%) 9 ΔΗΜΟΣ ΡΕΘΥΜΝΟΥ 47.272 46.558 58,94% 55,75% 10 ΔΗΜΟΣ ΜΥΛΟΠΟΤΑΜΟΥ 14.599 15.850 18,20% 18,98% 11 ΔΗΜΟΣ ΑΝΩΓΕΙΩΝ 4.054 4.812 5,05% 5,76% 12 ΔΗΜΟΣ ΑΓ. ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ 8.648 10.079 10,78% 12,07% 13 ΔΗΜΟΣ ΑΜΑΡΙΟΥ 5.633 6.215 7,02% 7,44% ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΛΑΣΙΘΙΟΥ 76.964 77.594 (%) (%) 6 Ιούνιος 2012
Έργο WASP Tool Επιλογή πιλοτικών περιοχών 14 ΔΗΜΟΣ ΑΓΙΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΥ 27.297 27.502 35,47% 35,44% 15 ΔΗΜΟΣ ΙΕΡΑΠΕΤΡΑΣ 27.744 27.911 36,05% 35,97% 16 ΔΗΜΟΣ ΣΗΤΕΙΑΣ 18.856 19.029 24,50% 24,52% 17 ΔΗΜΟΣ ΟΡΟΠΕΔΙΟΥ ΛΑΣΙΘΙΟΥ 3.067 3.152 3,98% 4,06% 148.369 150.289 (%) (%) ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΧΑΝΙΩΝ 18 ΔΗΜΟΣ ΚΙΣΣΑΜΟΥ 11.470 11.820 7,73% 7,86% 19 ΔΗΜΟΣ ΑΠΟΚΟΡΩΝΟΥ 12.112 12.703 8,16% 8,45% 20 ΔΗΜΟΣ ΚΑΝΤΑΝΟΥ - ΣΕΛΙΝΟΥ 6.302 7.334 4,25% 4,88% 21 ΔΗΜΟΣ ΣΦΑΚΙΩΝ 2.419 2.446 1,63% 1,63% 22 ΔΗΜΟΣ ΠΛΑΤΑΝΙΑ 17.864 18.622 12,04% 12,39% 23 ΔΗΜΟΣ ΧΑΝΙΩΝ 98.202 97.364 66,19% 64,78% Χάρτης 1. Καλλικρατικοί Δήμοι Περιφέρειας Κρήτης. 7 Ιούνιος 2012
Έργο WASP Tool Επιλογή πιλοτικών περιοχών Χάρτης 2. Καλλικρατικοί Δήμοι Περιφερειακής Ενότητας Ηρακλείου. Από τον Πίνακα 2, γίνεται φανερό ότι, η πλειονότητα του πληθυσμού που εξυπηρετείται από τις υπηρεσίες του ΕΣΔΑΚ, σε ότι αφορά στη διαχείριση των αστικών στερεών αποβλήτων (ΑΣΑ), ανήκει ουσιαστικά σε δύο Δήμους, το Δήμο Ηρακλείου (που περιλαμβάνει, μετά και τον Καλλικράτη και τον Δήμο Ν. Αλικαρνασσού, που πλέον ονομάζεται Δημοτική Ενότητα Αλικαρνασσού, καθώς και τον Δήμο Μαλεβυζίου, κυρίως με τη Δημοτική Ενότητα Γαζίου. Η ένωση άλλωστε των τριών αυτών ΔΕ, δηλαδή Ηρακλείου, Αλικαρνασσού και Γαζίου προσδιορίζει το οικιστικό συγκρότημα της πόλης του Ηρακλείου. Σε αυτό το οικιστικό σύνολο, λειτουργούν καθημερινά περισσότεροι από 200.000 μόνιμοι κάτοικοι, επικουρούμενοι τους καλοκαιρινούς μήνες από τουλάχιστον 100.000 επισκέπτες (τουρίστες) που, είτε μένουν στα ξενοδοχεία της πόλης και της περιοχής Αμμουδάρας, είτε έρχονται για να επισκεφτούν το Αρχαιολογικό Μουσείο και το Ανάκτορο της Κνωσού. Θα πρέπει ακόμα να σημειωθεί ότι στην πόλη του Ηρακλείου βρίσκεται και το αεροδρόμιο Νίκος Καζαντζάκης, το δεύτερο σε αφίξεις αεροδρόμιο σε όλη την Ελλάδα, καθώς και το λιμάνι Ηρακλείου, με εξίσου σημαντική κίνηση (τουριστική και όχι μόνο), τόσο για το νησί της Κρήτης, όσο και για την Ελλάδα. Επίσης, μέσα στα όρια της πόλης του Ηρακλείου λειτουργούν και δύο από τα τρία ΑΕΙ της Περιφέρειας, το Πανεπιστήμιο Κρήτης και το ΤΕΙ Κρήτης, με περισσότερους από 15.000 σπουδαστές συνολικά. Επίσης, στον ίδιο χώρο υπάρχει και το Ίδρυμα Τεχνολογίας Έρευνας (ΙΤΕ) με μεγάλο αριθμό ερευνητών, ελλήνων και ξένων. 8 Ιούνιος 2012
Αποτέλεσμα αυτής της εξαιρετικά μεγάλης πληθυσμιακής συσσώρευσης είναι η ποικιλόμορφη ανθρωπογεωγραφία των κατοίκων. Υπάρχει ένα μεγάλο μέρος που διαθέτει πολύ υψηλό μορφωτικό επίπεδο και εργάζεται, είτε στα εκπαιδευτικά και ερευνητικά ιδρύματα της πόλης, καθώς και στις πολύ μεγάλες μονάδες παροχής υγείας (δημόσιες και ιδιωτικές), είτε σε διοικητικές και παραγωγικές θέσεις του Δημόσιου και Ιδιωτικού τομέα. Την ίδια στιγμή υπάρχει ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού που εργάζεται στην παροχή υπηρεσιών σε επισκέπτες και μόνιμους κατοίκους, με έμφαση στον επισιτισμό και την οικοδομή. Η μερίδα αυτή του πληθυσμού είναι σε μορφωτικό επίπεδο χαμηλότερη από την προηγούμενη, αλλά οικονομικά καλύπτουν ένα πολύ πιο ευρύ φάσμα (από πολύ χαμηλά μέχρι και πολύ υψηλά εισοδήματα). Σε αυτούς τους δύο βασικούς πυλώνες θα πρέπει να προστεθεί και ένα μικρό τμήμα του πληθυσμού, που συνεχίζει και έχει ως κύρια ασχολία τον πρωτογενή τομέα. Τέλος, υπάρχει και ένας μεγάλος αριθμός επισκεπτών που επίσης έχουν έντονη κοινωνική και οικονομική στρωμάτωση. Θα πρέπει επίσης να σημειωθεί ότι στον πολεοδομικό ιστό του Ηρακλείου δραστηριοποιούνται όλες οι μεγάλες αλυσίδες super market, με το μεγαλύτερος μέρος του κύκλου εργασιών τους να αφορά την πόλη του Ηρακλείου. Αυτό συνεπάγεται ότι μια επέμβαση στον τρόπο λειτουργίας τους θα είχε ουσία όχι μόνο για το Ηράκλειο, αλλά για όλο το νησί, καθώς η εφαρμογή μιας κοινής πολιτικής διαχείρισης σε όλα τα υποκαταστήματα θα γινόταν πιο εύκολα εάν ξεκινούσε από το κέντρο και διαχεόταν προς την περιφέρεια. Επίσης ο περιορισμός των δράσεων σε δύο όμορους και συνεργαζόμενους Δήμου θα μειώσει κατά μεγάλο βαθμό πιθανά προβλήματα επικοινωνίας και συνεργασίας υπηρεσιών που τυχόν θα χρειαστεί να εμπλακούν. Για αυτούς τους λόγους, η επιλογή της περιοχής δράσης του έργου ορίζεται αυτή των παρακάτω Δήμων και Δημοτικών Ενοτήτων: Δήμος Ηρακλείου, με ΔΕ Ηρακλείου και Αλικαρνασσού Δήμος Μαλεβυζίου, με ΔΕ Γαζίου 9 Ιούνιος 2012