ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΚΡΗΤΗΣ. ΤΕΥΧΟΣ 1 ο : ΠΟΣΟΤΗΤΕΣ, ΣΥΝΘΕΣΗ ΚΑΙ ΧΡΟΝΙΚΕΣ ΚΑΤΑΝΟΜΕΣ ΤΩΝ ΟΙΚΙΑΚΟΥ ΤΥΠΟΥ ΑΠΟΡΡΙΜΜΑΤΩΝ

Transcript

1 ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΚΡΗΤΗΣ ΤΕΥΧΟΣ 1 ο : ΠΟΣΟΤΗΤΕΣ, ΣΥΝΘΕΣΗ ΚΑΙ ΧΡΟΝΙΚΕΣ ΚΑΤΑΝΟΜΕΣ ΤΩΝ ΟΙΚΙΑΚΟΥ ΤΥΠΟΥ ΑΠΟΡΡΙΜΜΑΤΩΝ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ: Αλέξανδρος Π. Οικονοµόπουλος Καθηγητής, Τµήµα Μηχανικών Περιβάλλοντος, Πολυτεχνείο Κρήτης ΧΑΝΙΑ ΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2007 ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ: ιαµόρφωση Βέλτιστου Σχεδίου Μεταφοράς των Οικιακού Τύπου Απορριµµάτων Περιφέρειας Κρήτης ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΑΕΡΙΩΝ ΥΓΡΩΝ ΚΑΙ ΣΤΕΡΕΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΤΜΗΜΑ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΚΡΗΤΗΣ

2 ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΚΡΗΤΗΣ ΤΕΥΧΟΣ 1 ο : ΠΟΣΟΤΗΤΕΣ, ΣΥΝΘΕΣΗ ΚΑΙ ΧΡΟΝΙΚΕΣ ΚΑΤΑΝΟΜΕΣ ΤΩΝ ΟΙΚΙΑΚΟΥ ΤΥΠΟΥ ΑΠΟΡΡΙΜΜΑΤΩΝ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ: Αλέξανδρος Π. Οικονοµόπουλος Καθηγητής, Τµήµα Μηχανικών Περιβάλλοντος, Πολυτεχνείο Κρήτης ΧΑΝΙΑ ΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2007 ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ: ιαµόρφωση Βέλτιστου Σχεδίου Μεταφοράς των Οικιακού Τύπου Απορριµµάτων Περιφέρειας Κρήτης ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΑΕΡΙΩΝ ΥΓΡΩΝ & ΣΤΕΡΕΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΤΜΗΜΑ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΚΡΗΤΗΣ

3 ΠΡΟΟΙΜΙΟ Το παρόν έργο έχει ως αντικείµενο το βέλτιστο σχεδιασµό του συστήµατος µεταφοράς των σύµµεικτων οικιακών απορριµµάτων από τους ΟΤΑ προς την κεντρική ΟΕ Α, κατά τρόπο που να ελαχιστοποιεί το συνολικό ετήσιο κόστος κεφαλαίου και λειτουργίας των µέσων και των εγκαταστάσεων µεταφοράς. Για τις µονάδες µεταφόρτωσης θεωρήθηκαν τοπικοί σταθµοί, που λειτουργούν µε την µέθοδο της απ ευθείας εκφόρτωσης σε ηµιρυµουλκούµενα συµπιεστικά συγκροτήµατα, καθώς και κεντρικοί σταθµοί µεταφόρτωσης µε πάγια συγκροτήµατα συµπίεσης των απορριµµάτων σε containers. Σηµειώνεται ότι τα πιο πάνω τεχνικά χαρακτηριστικά επιλέγονται επειδή έχουν καθιερωθεί στο σύνολο, σχεδόν, των περιπτώσεων µεταφόρτωσης που έχουν υλοποιηθεί µέχρι σή- µερα στη χώρα µας. Η βελτιστοποίηση του συστήµατος µεταφοράς έγινε έτσι ώστε να εξυπηρετήσει τις διαχειριστικές ενότητες, σύµφωνα µε τις ακόλουθες βασικές κατευθύνσεις που ορίστηκαν από την Περιφέρεια: (α) Για το Νοµό Χανίων διαµορφώθηκε ένα σύστηµα µεταφοράς, στόχος του οποίου είναι η εξυπηρέτηση όλων των ΟΤΑ, εξαιρουµένων του δήµου Σφακίων και της Κοινότητας Γαύδου, από την υφιστάµενη κεντρική ΟΕ- Α στη θέση Κορακιά. (β) Για τους Νοµούς Ρεθύµνης, Ηρακλείου και Λασιθίου, µε εξαίρεση τη διαχειριστική ενότητα των ήµων Σητείας, Ιτάνου, Λεύκης και Μακρύ Γιαλού που εξυπηρετείται από το ΧΥΤΑ Σητείας, διαµορφώθηκε ένα σύστη- µα µεταφοράς, ξεχωριστά για κάθε µια από τις εναλλακτικές θέσεις ΟΕ- Α που προέκυψαν από το έργο «Εντοπισµός Υποψήφιων Χώρων για

4 Προοίµιο 2 (γ) ηµιουργία Κεντρικής ΟΕ Α στους νοµούς Ρεθύµνης, Ηρακλείου και Λασιθίου». Για τη συνολική έκταση των Νοµών Ρεθύµνης, Ηρακλείου και Λασιθίου, διαµορφώθηκε ένα σύστηµα µεταφοράς, ξεχωριστά για κάθε µια από τις προαναφερθείσες εναλλακτικές θέσεις ΟΕ Α. Η παρούσα ανάλυση καλύπτει την περίπτωση συµµετοχής της διαχειριστικής ενότητας των ή- µων Σητείας, Ιτάνου, Λεύκης και Μακρύ Γιαλού στο κεντρικό σύστηµα διαχείρισης των νοµών Ρεθύµνης, Ηρακλείου και Λασιθίου. Τα οικονοµικά και τεχνικά στοιχεία από τους βέλτιστους αυτούς σχεδιασµούς παρατίθενται κατά τρόπο που να διευκολύνει τη συγκριτική τους αξιολόγηση από κάθε ΟΤΑ και από την Περιφέρεια. Τα στοιχεία αυτά ελπίζεται ότι θα συµβάλλουν στην επιλογή της καταλληλότερης θέσης για δηµιουργία της κεντρικής ΟΕ Α, παρέχοντας τα αναγκαία οικονοµικά στοιχεία για το κόστος που συνεπάγεται (ανά ΟΤΑ και συνολικά) κάθε εναλλακτική επιλογή ΟΕ Α. Θα βοηθήσουν επίσης την Περιφέρεια στη λήψη ορθολογικών και τεκµηριωµένων αποφάσεων σχετικά µε τον αριθµό, τη θέση και τη δυναµικότητα των Μονάδων Μεταφόρτωσης Απορριµµάτων (ΜΜΑ) και θα υποδείξουν τη δίκαιη κατανοµή του κόστους των υπηρεσιών Μεταφόρτωσης.

5 ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΕΣ ΑΣΑ ΕΟΤ ΕΣΥΕ ΜΗΠΑ ΜΜΑ ΟΕ Α ΟΤΑ ΠΕΣ Α ΣΜΑ Χ Α ΧΥΤΑ GIS Αστικά Στερεά Απόβλητα Εθνικός Οργανισµός Τουρισµού Εθνική Στατιστική Υπηρεσία Ελλάδος Μέση Ηµερήσια Ποσότητα Απορριµµάτων Μονάδα Μεταφόρτωσης Απορριµµάτων Ολοκληρωµένη Εγκατάσταση ιαχείρισης Απορριµµάτων Οργανισµός Τοπικής Αυτοδιοίκησης Περιφερειακό Σχέδιο ιαχείρισης Απορριµµάτων Σταθµός Μεταφόρτωσης Απορριµµάτων Χώρος ιάθεσης Απορριµµάτων Χώρος Υγειονοµικής Ταφής Απορριµµάτων Geographic Information System

6 ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ Θερµές ευχαριστίες εκφράζονται στον Γενικό Γραµµατέα της Περιφέρειας Κρήτης κ. Σεραφείµ Τσόκα και στον Πρύτανη του Πολυτεχνείου Κρήτης κ. Ιωακείµ Γρυσπολάκη για το ενδιαφέρον τους και την ουσιαστική υποστήριξή τους στο παρόν ερευνητικό έργο. Με ιδιαίτερη ευχαρίστηση αναγνωρίζεται η παραγωγική συνεργασία µε τα µέλη της Επιτροπής Παρακολούθησης του έργου, κ. Εµµανουήλ Μαυράκη, Πρόεδρο της Επιτροπής και ιευθυντή ΙΠΕΧΩ, κ. Χαρίτο Μακρυγιάννη, στέλεχος ΙΠΕΧΩ, κυρία Βιργινία Μανασάκη, εκπρόσωπο ΕΣ ΑΚ, κ. Μαρίνο Κριτσωτάκη, εκπρρόσωπο /νσης Υδατικών Πόρων και κ. Ιωάννη Σπηλιωτάκη, εκπρόσωπο ΕΥΠ ΠΕΠ Κρήτης. Ευχαριστίες οφείλονται επίσης στην κυρία Θεοχαρούλα Μυλωνάκη, Πρόεδρο Ε ΙΣΑ, στον κ. Λευτέρη Κοπάση, ιευθύνοντα Σύµβουλο Ε ΙΣΑ, και στους κ.κ. Ηρακλή Καραµπατσάκη, Μιχάλη Κονταξάκη και Αντώνη Μπιπλή, στελέχη Ε ΙΣΑ, για την πρόθυµη παροχή στοιχείων, καθώς και την ουσιαστική τεχνική συνεργασία. Ευχαριστίες εκφράζονται και στον κ. Βαβάτσικο και στην κυρία Μπάλτηρα από τη /νση Καθαριότητας και Περιβάλλοντος του δήµου Ηρακλείου για την παροχή στοιχείων κίνησης απορριµµατοφόρων και οχηµάτων ΣΜΑ, καθώς και στα στελέχη των περισσοτέρων ΟΤΑ που συµπλήρωσαν το ειδικό ερωτηµατολόγιο που τους απεστάλη σχετικά τη συλλογή των απορριµµάτων τους. Ευχαριστίες εκφράζονται στις Κυρίες Ελένη Μπρεδάκη, Χρυσή Ψαρουδάκη, Θεονύµφη Σκοντίνη για την οικονοµική διαχείριση του έργου από πλευράς Περιφέρειας, καθώς και στον κ. Νικόλαο Καπετανάκο και την βοήθειά του εκ µέρους της Περιφέρειας στη λήψη στοιχείων. Ιδιαίτερη αναφορά οφείλεται στον κ. Χριστόδουλο Μπέδρελη, προπτυχιακού φοιτητή, ο οποίος φρόντισε για τη συλλογή στοιχείων και για τη συµπλήρωση του ειδικού ερωτηµατολογίου από τους ΟΤΑ και για στον κ. Ζαχαρία Γκούσκο, Μηχανικό Περιβάλλοντος, εργαστηριακό βοηθό και υπότροφο, ο οποίος επιµελήθηκε τη δηµιουργία των γραφικών χρονικών κατανοµών.

7 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΠΡΟΟΙΜΙΟ ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΕΣ ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ 1.1 ΣΚΟΠΟΣ 1.2 ΠΑΡΑ ΟΧΕΣ ΣΧΕ ΙΑΣΜΟΥ 2. ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΠΟΣΟΤΗΤΩΝ ΚΑΙ ΣΥΝΘΕΣΗΣ 2.1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ 2.2 ΠΟΣΟΤΗΤΕΣ ΟΙΚΙΑΚΟΥ ΤΥΠΟΥ ΑΠΟΡΡΙΜΜΑΤΩΝ 2.3 ΣΥΝΘΕΣΗ ΟΙΚΙΑΚΟΥ ΤΥΠΟΥ ΑΠΟΡΡΙΜΜΑΤΩΝ 2.4 ΑΝΑΓΚΗ ΕΠΙΚΑΙΡΟΠΟΙΗΣΗΣ ΚΑΙ ΣΥΜΠΛΗΡΩΣΗΣ ΤΩΝ ΙΑΘΕΣΙΜΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ 3. ΑΝΑΛΥΤΙΚΉ ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΠΟΣΟΤΗΤΩΝ ΜΕ ΧΡΗΣΗ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΖΥΓΟΛΟΓΙΩΝ 3.1 ΜΕΘΟ ΟΛΟΓΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ 3.2 ΕΞΕΛΙΞΗ ΜΟΝΙΜΟΥ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥ 3.3 ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗΣ ΚΙΝΗΣΗΣ 3.4 ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΖΥΓΟΛΟΓΙΩΝ 3.5 ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΌΣ ΦΟΡΤΙΩΝ ΕΤΟΥΣ 2006

8 Περιεχόµενα ii 3.6 ΕΞΕΛΙΞΗ ΠΑΡΑΓΟΜΕΝΩΝ ΠΟΣΟΤΗΤΩΝ 3.7 ΣΥΖΗΤΗΣΗ ΚΑΙ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ 4. ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΧΡΟΝΙΚΩΝ ΚΑΤΑΝΟΜΩΝ 4.1 ΜΕΓΙΣΤΑ ΕΒ ΟΜΑ ΙΑΙΑ ΦΟΡΤΙΑ 4.2 ΧΡΟΝΙΚΕΣ ΚΑΤΑΝΟΜΕΣ ΦΟΡΤΙΩΝ Μεθοδολογική Προσέγγιση Τυπικές Κατανοµές Φορτίων ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ I. ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΉΣ ΚΙΝΗΣΗΣ II. ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ ΓΙΑ ΣΥΛΛΟΓΗ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΑΠΟ ΟΤΑ III. ΧΡΟΝΙΚΕΣ ΚΑΤΑΝΟΜΕΣ ΦΟΡΤΙΩΝ ΟΤΑ Ν. ΧΑΝΙΩΝ IV. ΧΡΟΝΙΚΕΣ ΚΑΤΑΝΟΜΕΣ ΦΟΡΤΙΩΝ ΟΤΑ Ν. ΡΕΘΥΜΝΗΣ V. ΧΡΟΝΙΚΕΣ ΚΑΤΑΝΟΜΕΣ ΦΟΡΤΙΩΝ ΟΤΑ Ν. ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ VI. ΧΡΟΝΙΚΕΣ ΚΑΤΑΝΟΜΕΣ ΦΟΡΤΙΩΝ ΟΤΑ Ν. ΛΑΣΙΘΙΟΥ

9 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ 1.1 ΣΚΟΠΟΣ 1.2 ΠΑΡΑ ΟΧΕΣ ΣΧΕ ΙΑΣΜΟΥ

10 Εισαγωγή ΣΚΟΠΟΣ Η Περιφέρεια Κρήτης ενδιαφέρεται για τη διαµόρφωση ενός βέλτιστου σχεδίου µεταφοράς των απορριµµάτων του Νοµού Χανιών προς την υφιστάµενη κεντρική ΟΕ Α στη θέση Κορακιές Ακρωτηρίου και των Νοµών Ρεθύµνης, Ηρακλείου και Λασιθίου προς τρεις εναλλακτικές θέσεις ΟΕ Α. Το τελευταίο θα συµβάλλει και στην επιλογή της καταλληλότερης από τις τρεις υποψήφιες θέσεις, παρέχοντας τα αναγκαία οικονοµικά στοιχεία για το κόστος που συνεπάγεται (ανά ΟΤΑ και συνολικά) κάθε εναλλακτική επιλογή και θα βοηθήσει τη λήψη ορθολογικών και τεκµηριωµένων αποφάσεων σχετικά µε τον αριθµό, τη θέση και τη δυναµικότητα των Μονάδων Μεταφόρτωσης Απορριµµάτων (ΜΜΑ). Οι διαδικασίες που ακολουθήθηκαν για την επίτευξη του παραπάνω στόχου και τα αποτελέσµατα που προέκυψαν παρατίθενται στα ακόλουθα τρία τεύχη, που αποτελούν τα παραδοτέα του προγράµµατος: 1. Ποσότητες, Σύνθεση και Χρονικές Κατανοµές των Οικιακού Τύπου Απορριµµάτων. 2. Επιλογή Υποψήφιων Περιοχών για ηµιουργία ΣΜΑ και Ανάλυση ικτύου Μεταφορών. 3. Βέλτιστο Σύστηµα Μεταφοράς των Οικιακού Τύπου Απορριµµάτων και Ανάλυση Ευαισθησίας. Το παρόν τεύχος στόχο έχει να συνοψίσει υφιστάµενα στοιχεία ποσοτήτων, σύνθεσης και χρονικών κατανοµών για τα οικιακού τύπου απορρίµµατα και να συµπληρώσει, όπου είναι αναγκαίο, τις ελλείψεις, έτσι ώστε να είναι δυνατός και αξιόπιστος ο σχεδιασµός του συστήµατος µεταφοράς. Ο κατά το δυνατόν ακριβέστερος προσδιορισµός των παραγοµένων ποσοτήτων και η αξιόπιστη εκτίµηση της εξέλιξης των ποσοτήτων αυτών κατά την περίοδο σχεδιασµού των εγκαταστάσεων διαχείρισης αποτελεί προϋπόθεση για τον ορθό σχεδιασµό του συνολικού συστήµατος διαχείρισης γενικά και του συστή- µατος µεταφοράς ειδικότερα. 1.2 ΠΑΡΑ ΟΧΕΣ ΣΧΕ ΙΑΣΜΟΥ Για το σχεδιασµό του συστήµατος µεταφοράς των σύµµεικτων οικιακού τύπου απορριµµάτων ενδιαφέρον έχουν όχι τόσο οι παραγόµενες ποσότητες, όσο οι προς µεταφορά ποσότητες που αποµένουν µετά από την εφαρµογή προγραµ- µάτων διαλογής στην πηγή. Οι ποσότητες αυτές δεν µπορεί να γίνει δεκτό ότι θα συνεχίσουν να αυξάνουν επ αόριστο, λόγω της αυξανόµενης ανακύκλωσης

11 Εισαγωγή 1-3 υλικών. Η κάµψη της αύξησης θα πρέπει να θεωρείται ως δεδοµένη εν όψει των αρχών βιώσιµης διαχείρισης που θέτει µε αυξανόµενη επίταση η Ε.Ε. και ειδικότερα των αρχών που ορίζουν ή αναµένεται να ορίσουν οι υφιστάµενες και οι επερχόµενες οδηγίες της Ε.Ε. περί ανακύκλωσης υλικών και σταθεροποίησης των παραγοµένων ποσοτήτων από το έτος Για τους λόγους αυτούς, και ελλείψει ποσοτικών κατευθύνσεων από το ισχύον ΠΕΣ Α, ο σχεδιασµός του συστήµατος µεταφοράς θα βασιστεί στην παραδοχή ότι οι ποσότητες των προς µεταφορά σύµµεικτων οικιακού τύπου απορριµµάτων θα σταθεροποιηθούν στα επίπεδα που προβλέπεται να έχει η παραγωγή τους το έτος Οι ποσότητες αυτές δίνονται στον Πίνακα σύµφωνα µε τις προβλέψεις του παρόντος έργου και στον Πίνακα σύµφωνα µε τις προβλέψεις της µελέτης αναθεώρησης του Περιφερειακού Σχεδίου. Οι προαναφερθείσες εκτιµήσεις των παραγοµένων ποσοτήτων του έτους 2015, πάνω στις οποίες θα στηριχθεί ο σχεδιασµός του συστήµατος µεταφοράς, διαφέρουν µεταξύ τους σηµαντικά, κατά 43% σύµφωνα µε τον Πίνακα Ο σχεδιασµός θα βασιστείς στις εκτιµήσεις ποσοτήτων του παρόντος έργου µια και µε αυτό τον τρόπο επιτυγχάνεται η αναγκαία ασφάλεια µε περιορισµένο πρόσθετο κόστος. Πράγµατι, οι αυξηµένες ποσότητες απορριµµάτων επηρεάζουν µόνο τη δυναµικότητα των πάγιων εγκαταστάσεων των σταθµών µεταφόρτωσης. Ο αριθµός των οχηµάτων µεταφοράς και των απορριµµατοφόρων προσδιορίζεται σύµφωνα µε τις σηµερινές ανάγκες µια και εύκολα προσαρµόζεται στις εκάστοτε µελλοντικές εξελίξεις των ποσοτήτων. Από τα παραπάνω προκύπτει ότι από τις εγκαταστάσεις που απαιτούνται για τη διαχείριση των απορριµµάτων, αυτές που σχετίζονται µε το σύστηµα µεταφοράς επηρεάζονται οικονοµικά πολύ λιγότερο από τις διαφορές στις προβλέψεις των ποσοτήτων. Τούτο διευκολύνει την απόφαση σχεδιασµού του συστήµατος µεταφοράς µε δυναµικότητες των πάγιων εγκαταστάσεων, που εξασφαλίζουν τον δέοντα βαθµό ασφάλειας. Σηµειώνεται ότι ο σχεδιασµός του συστήµατος µεταφοράς σύµφωνα µε τις προβλεπόµενες ποσότητες από το παρόν έργο δεν δηµιουργεί κανένα πρόβλη- µα συµβατότητας µε το ισχύον Περιφερειακό σχέδιο διαχείρισης. Απλά παρέχει το βαθµό ασφάλειας που θεωρείται σκόπιµος για την δυνατότητα του συστήµατος µεταφοράς να ανταπεξέλθει στα µελλοντικά φορτία.

12 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΠΟΣΟΤΗΤΩΝ ΚΑΙ ΣΥΝΘΕΣΗΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ 2.1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ 2.2 ΠΟΣΟΤΗΤΕΣ ΟΙΚΙΑΚΟΥ ΤΥΠΟΥ ΑΠΟΡΡΙΜΜΑΤΩΝ 2.3 ΣΥΝΘΕΣΗ ΟΙΚΙΑΚΟΥ ΤΥΠΟΥ ΑΠΟΡΡΙΜΜΑΤΩΝ 2.4 ΑΝΑΓΚΗ ΕΠΙΚΑΙΡΟΠΟΙΗΣΗΣ ΚΑΙ ΣΥΜΠΛΗΡΩΣΗΣ ΤΩΝ ΙΑΘΕΣΙΜΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ

13 Υφιστάµενα Στοιχεία Ποσοτήτων και Σύνθεσης ΕΙΣΑΓΩΓΗ Σύµφωνα µε τους όρους της προγραµµατικής σύµβασης, τα αναγκαία για το σχεδιασµό του συστήµατος µεταφοράς στοιχεία ποσοτήτων, σύνθεσης και χρονικών κατανοµών των οικιακού τύπου απορριµµάτων θεωρούνται δεδοµένα από υφιστάµενες σχετικές µελέτες της Περιφέρειας Κρήτης. Τα στοιχεία αυτά θα επικαιροποιηθούν και θα συµπληρωθούν όπου είναι αναγκαίο, έτσι ώστε να είναι δυνατός ο αξιόπιστος σχεδιασµός του συστήµατος µεταφοράς. Οι εκτιµήσεις των παραγοµένων ποσοτήτων βασίζονται σε παραδοχές και α- φορούν το έτος 2001, Ντζαµίλης και Χάβας (2004) και ΕΠΕΜ (2006). Η εξέλιξη των παραγοµένων φορτίων έως το έτος 2020 βασίζεται στις εκτιµήσεις για το έτος αναφοράς 2001 και σε πρόσθετες παραδοχές, ΕΠΕΜ (2006). Τα στοιχεία αυτά συνοψίζονται στην ενότητα 2.2 που ακολουθεί. Μετρήσεις της σύνθεσης των απορριµµάτων έγιναν πρόσφατα στο ΣΜΑ Ηρακλείου και σε Χ Α των Νοµών Ρεθύµνης και Λασιθίου Ντζαµίλης και Χάβας (2004). Τα σχετικά αποτελέσµατα συνοψίζονται στην ενότητα 2.3 παρακάτω, όπου και συγκρίνονται µε µετρήσεις της σύνθεσης των απορριµµάτων Αττικής. 2.2 ΠΟΣΟΤΗΤΕΣ ΟΙΚΙΑΚΟΥ ΤΥΠΟΥ ΑΠΟΡΡΙΜΜΑΤΩΝ Οι ποσότητες των απορριµµάτων που παράγονται στην Περιφέρεια Κρήτης βασίζονται αποκλειστικά σε εκτιµήσεις και αναφέρονται στο έτος Εκτι- µήσεις για τους Νοµούς Ρεθύµνης, Ηρακλείου και Λασιθίου δίνονται σε πρόσφατη µελέτη, Ντζαµίλης και Χάβας (2004). Οι εκτιµήσεις αυτές βασίζονται στο µόνιµο πληθυσµό κάθε ΟΤΑ του έτους αναφοράς 2001, όπως προκύπτει από τα στοιχεία της Εθνικής Στατιστικής Υ- πηρεσίας Ελλάδας (ΕΣΥΕ), καθώς και στις ακόλουθες τυπικές τιµές της µέσης ηµερήσιας παραγωγής απορριµµάτων (ΜΗΠΑ) ανά κάτοικο: Για ΟΤΑ µε πληθυσµό <10 κατοίκων, 0,8 kg/άτοµο/ ηµέρα Για ΟΤΑ µε πληθυσµό >10 κατοίκων, 1,0 kg/άτοµο/ ηµέρα Για τους δήµους Ρεθύµης, Αγίου Νικολάου και Ιεράπετρας, 1 kg/άτοµο/ ηµέρα Για το Ηράκλειο, 1,2 kg/άτοµο/ηµέρα Η εκτίµηση της παραγωγής απορριµµάτων λόγω τουρισµού βασίζεται σε στοιχεία µέσης πληρότητας του ΕΟΤ για το έτος 2002, στον αριθµό των µόνιµων κλινών των κύριων ξενοδοχειακών καταλυµάτων και στην παραδοχή µιας τι- µής για το συντελεστή ΜΗΠΑ για κάθε τουρίστα 1,2 kg/άτοµο/ηµέρα.

14 Υφιστάµενα Στοιχεία Ποσοτήτων και Σύνθεσης 2-3 Οι εκτιµήσεις που προκύπτουν από τις προαναφερθείσες παραδοχές και στοιχεία αυξάνονται κατά 10% για λόγους ασφαλείας. Οι παραπάνω εκτιµήσεις χρησιµοποιούνται στη µελέτη αναθεώρησης του Περιφερειακού Σχεδίου, ΕΠΕΜ (2006), όπου και επεκτείνονται, µε βάση την ίδια µεθοδολογία και τις ίδιες παραδοχές, προκειµένου να καλυφθεί και ο Νοµός Χανίων. Στην τελευταία περίπτωση δεν δίνονται οι συνολικές ποσότητες ανά ΟΤΑ παρά µόνο για το Νοµό Χανίων (ανά ΟΤΑ δίνονται µόνο οι ποσότητες από τους µόνιµους κατοίκους). Τα αποτελέσµατα των εκτιµήσεων για τους Νοµούς, Χανίων, Ηρακλείου, Ρεθύµνης και, Λασιθίου συνοψίζονται στους Πίνακες έως που ακολουθούν. Πίνακας Εκτίµηση παραγωγής απορριµµάτων Ν. Χανίων, ΕΠΕΜ (2006)

15 Υφιστάµενα Στοιχεία Ποσοτήτων και Σύνθεσης 2-4 Πίνακας Εκτίµηση παραγωγής απορριµµάτων Νοµού Ρεθύµνης, Ντζαµίλης και Χάβας (2004)

16 Υφιστάµενα Στοιχεία Ποσοτήτων και Σύνθεσης 2-5 Πίνακας Εκτίµηση παραγωγής απορριµµάτων Νοµού Ηρακλείου, Ντζαµίλης και Χάβας (2004)

17 Υφιστάµενα Στοιχεία Ποσοτήτων και Σύνθεσης 2-6 Πίνακας Εκτίµηση παραγωγής απορριµµάτων Νοµού Λασιθίου, Ντζαµίλης και Χάβας (2004)

18 Υφιστάµενα Στοιχεία Ποσοτήτων και Σύνθεσης 2-7 Στη µελέτη αναθεώρησης του Περιφερειακού Σχεδίου εκτιµάται η χρονική εξέλιξη των παραγοµένων ποσοτήτων µόνο σε επίπεδο Νοµών για τα έτη 2005 έως 2020, Πίνακας Πίνακας Μελλοντική εξέλιξη της παραγωγής ΑΣΑ, Μελέτη Επικαιροποίησης ΠΕΣ Α (2006) Νοµός Χανίων Νοµός Ρεθύµνης Νοµός Ηρακλείου Νοµός Λασιθίου Σύνολο Μέση ετήσια αύξηση Η εκτίµηση βασίζεται, εκτός από τις προαναφερθείσες παραδοχές που χρησι- µοποιήθηκαν για τον υπολογισµό των ποσοτήτων του έτους αναφοράς 2001, στις ακόλουθες επιπλέον παραδοχές: Ο ετήσιος συντελεστής µεταβολής του µόνιµου πληθυσµού κυµαίνεται από 0,4 έως 1,2%, ανάλογα µε τον νοµό και τον πληθυσµό κάθε ΟΤΑ σύµφωνα µε την εµπειρία του µελετητή. Ως ετήσιος ρυθµός αύξησης της τουριστικής κίνησης λαµβάνεται η τιµή 3%, η οποία αντιπροσωπεύει τη µέση τουριστική αύξηση σύµφωνα µε τα στοιχεία του ΕΟΤ για τις διανυκτερεύσεις σε επίπεδο χώρας. Στις παραδοχές της µελέτης επικαιροποίησης του Περιβαλλοντικού Σχεδιασµού δεν φαίνεται να λαµβάνεται υπόψη η αύξηση της ΜΗΠΑ, τόσο για το µόνιµο πληθυσµό όσο και τους τουρίστες. Στην Περιφέρεια Αττικής, από την επεξεργασία των διαθέσιµων µετρήσεων προκύπτει ετήσια αύξηση της ΜΗΠΑ 1,2%. Από τα αποτελέσµατα των εκτιµήσεων που παρουσιάζονται στον Πίνακα 2.2-5, προκύπτει ότι η µέση ετήσια αύξηση των συνολικών ποσοτήτων είναι 1,15%. Η τιµή αυτή θεωρείται χαµηλή σε σχέση µε ανάλογες παραδοχές σε άλλες Περιφέρειες. Για παράδειγµα, στην Αττική ο ετήσιος ρυθµός αύξησης

19 Υφιστάµενα Στοιχεία Ποσοτήτων και Σύνθεσης 2-8 λαµβάνεται από την µελέτη επικαιροποίησης του Περιφερειακού Σχεδίου ίσος µε 1,5% αν και από την ανάλυση των διαθέσιµων στοιχείων από τα ζυγολόγια προκύπτουν αυξήσεις της τάξης 2,2%, Οικονοµόπουλος (2007). Στην Κρήτη θα ήταν αναµενόµενες µεγαλύτερες αυξήσεις, λόγω υψηλότερων ρυθµών αύξησης του πληθυσµού (από τις απογραφές του πληθυσµού των ετών 1991 και 2001 προκύπτει ετήσιος ρυθµός αύξησης του µόνιµου πληθυσµού 1,11% έναντι 0,88% της Αττικής) και σηµαντικής συµµετοχής των τουριστών, η κίνηση των οποίων αυξάνει µε ακόµα µεγαλύτερους ρυθµούς (3% όπως προαναφέρθηκε). 2.3 ΣΥΝΘΕΣΗ ΟΙΚΙΑΚΟΥ ΤΥΠΟΥ ΑΠΟΡΡΙΜΜΑΤΩΝ Στην παρούσα ενότητα συνοψίζονται τα διαθέσιµα στοιχεία σύνθεσης των οικιακού τύπου απορριµµάτων από την Περιφέρεια Κρήτης, καθώς και αυτά από την Περιφέρεια Αττικής, έτσι ώστε να µπορεί να συγκριθούν. Ο προσδιορισµός της σύνθεσης των απορριµµάτων των νοµών Ρεθύµνης, Η- ρακλείου και Λασιθίου βασίστηκε σε µετρήσεις που εκτελέστηκαν την περίοδο 17/11/2003 έως 23/1/2004 στο ΣΜΑ Ηρακλείου και σε Χ Α των Νοµών Ρεθύµνης και Λασιθίου, Ντζαµίλης και Χάβας, (2004). Τα στοιχεία αυτά λαµβάνονται υπόψη και στη µελέτη Επικαιροποίησης του Περιφερειακού Σχεδίου, ΕΠΕΜ (2006). Ο προσδιορισµός της σύστασης των οικιακών και προσοµοιαζόντων µε αυτά απορριµµάτων της περιοχής της Ηπειρωτικής Αττικής βασίζεται σε µετρήσεις που εκτελέστηκαν κατά τα έτη 1985, 1991 και 1997, καθώς και σε προβλέψεις για το έτος 2005 της µελέτης του Α Σταδίου του Περιφερειακού Σχεδίου: Το πρώτο πρόγραµµα µέτρησης είχε ετήσια διάρκεια και έγινε το 1985 από το ΥΠΕΧΩ Ε σε συνεργασία µε τον ΕΣ ΚΝΑ και το Υπουργείο Εσωτερικών. Τα αποτελέσµατα στηριζόταν στον ορισµό τριών περιοχών µε κριτήριο το κοινωνικοοικονοµικό επίπεδο ανάπτυξης, στην καθηµερινή, στατιστικά τυχαία, επιλογή δειγµάτων από τις περιοχές αυτές και στον άµεσο προσδιορισµό της σύνθεσης των δειγµάτων µε χρήση ειδικού εξοπλισµού για τον σκοπό αυτό (ανοικτό φορτηγό συλλογής δειγµάτων, ογκοµετρικοί κάδοι 1κ.µ, κατάλληλο κόσκινο, κ.λ.π) και χειροδιαλογής των υλικών σε κτίριο από ειδικά εκπαιδευµένο προσωπικό. Το επόµενο πρόγραµµα µέτρησης εκτελέστηκε το 1991 από τον ΕΣ - ΚΝΑ. Τα αποτελέσµατα στηριζόταν σε τυχαία επιλογή δειγµάτων και άµεσο προσδιορισµό της σύνθεσης αυτών, δίχως όµως να εξασφαλίζεται η στατιστική αξιοπιστία των αποτελεσµάτων στον ίδιο βαθµό µε το προηγούµενο πρόγραµµα.

20 Υφιστάµενα Στοιχεία Ποσοτήτων και Σύνθεσης 2-9 Ένα νέο πρόγραµµα προσδιορισµού της ποιοτικής σύνθεσης των οικιακού τύπου απορριµµάτων έγινε το 1997 από τον ΕΣ ΚΝΑ, στα πλαίσια των συµβατικών υποχρεώσεων του αναδόχου του έργου: «Κατασκευή του Εργοστασίου Μηχανικής Ανακύκλωσης Κοµποστοποίησης (ΕΜΑΚ) Άνω Λιοσίων». Τα διαθέσιµα στοιχεία προέκυψαν από τη διενέργεια δειγµατοληψιών και µετρήσεων σε δείγµατα από απορριµµατοφόρα που προσέρχονταν στο Χώρο ιάθεσης Απορριµµάτων Άνω Λιοσίων. Κατά την εκτέλεση του προγράµµατος δόθηκε έµφαση στη λήψη αντιπροσωπευτικού δείγµατος σύµµεικτων αστικών απορριµµάτων από απορριµ- µατοφόρα διαφορετικών ήµων και περιοχών της Αττικής. Η διάρκεια της δειγµατοληψίας ήταν 15 ηµέρες. Στο πλαίσιο της µελέτης της Α Σταδίου του Περιφερειακού Σχεδίου για το Ν. Αττικής δίνεται η εκτιµώµενη σύνθεση των απορριµµάτων της Αττικής για το έτος Σύµφωνα µε τα αναφερόµενα σε αυτή, η ε- κτίµηση βασίστηκε στην διαχρονική εξέλιξη των απορριµµάτων στην Αττική και στη διεθνή εµπειρία αντίστοιχων περιοχών, ενώ ελήφθησαν υπόψη η αλλαγή του καταναλωτικού προτύπου των κατοίκων της Αττικής, η κατεύθυνση της αναπτυξιακής τροχιάς της χώρας και η επίδρασή τους στην σύνθεση των απορριµµάτων της Αττικής. Τα αποτελέσµατα από τα όλα τα παραπάνω προγράµµατα µετρήσεων και εκτι- µήσεων συνοψίζονται στον Πίνακα και δίνουν µια εικόνα της σύστασης των οικιακών απορριµµάτων της Περιφέρειας Κρήτης, καθώς και αυτής στην Αττική. Από τα στοιχεία της Αττικής προκύπτει µια εικόνα και των µεταβολών κατά τη διάρκεια της τελευταίας εικοσαετίας. Πίνακας Σύνθεση οικιακού τύπου απορριµµάτων Περιφερειών Αττικής και Κρήτης [ποσοστά κατά βάρος] Κατηγορία Υλικών Περιφέρεια Αττικής Περιφέρεια Κρήτης (2003) * Ρέθυµ. Ηράκλ. Λασίθι Μ.Ο. Οργανικά 56,5 48,5 46,50 40,0 37,42 39,83 41,71 39,61 Χαρτί, Χαρτόνι 20,0 22,0 23,44 32,0 25,21 22,30 17,72 22,21 Πλαστικά 7,0 10,5 10,80 13,0 17,22 18,39 16,35 17,83 Σιδηρούχα 3,51 2,91 3,21 3,08 4,0 4,2 3,74 3,5 Αλουµίνιο 0,59 0,69 0,81 0,69 Γυαλί 2,7 3,5 3,42 2,5 3,19 2,99 3,55 3,12 ΞΥΛ** 4,3 3,5 4,25 3,2 5,50 5,34 6,07 5,49 Αδρανή 1,0 3,3 3,58 2,5 1,51 1,61 2,00 1,65 ιάφορα 4,5 4,5 4,27 3,3 5,84 5,93 8,59 6,32 ΣΥΝΟΛΟ 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 * Εκτίµηση ** έρµα, Ξύλο, Ύφασµα, Λάστιχο

21 Υφιστάµενα Στοιχεία Ποσοτήτων και Σύνθεσης 2-10 Τα στοιχεία του Πίνακα δείχνουν ότι οι διαφορές στη σύνθεση των α- πορριµµάτων Αττικής και Κρήτης είναι σχετικά περιορισµένες. Ποιο πρόσφατες µετρήσεις της ποιοτικής σύστασης, οι οποίες διεξήχθησαν κατά την περίοδο 3/8/04 έως 15/10/04 από τα απορρίµµατα ΟΤΑ που τροφοδοτούν το Εργοστάσιο Μηχανικής Επεξεργασίας και Ανακύκλωσης στα Άνω Λιόσια, δίνουν τιµές που προσεγγίζουν περισσότερο τη σύνθεση των απορριµµάτων της Κρήτης παρά τις εκτιµήσεις του Α Σταδίου του Περιφερειακού Σχεδίου για την αναµενόµενη σύνθεση κατά έτος ΑΝΑΓΚΗ ΕΠΙΚΑΙΡΟΠΟΙΗΣΗΣ ΚΑΙ ΣΥΜΠΛΗΡΩΣΗΣ ΤΩΝ ΙΑΘΕΣΙΜΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ Για το σχεδιασµό του συστήµατος µεταφοράς, απαιτούνται τα ακόλουθα στοιχεία σχετικά µε τις ποσότητες και την ποιότητα των παραγοµένων οικιακού τύπου απορριµµάτων: Ετήσιες ποσότητες απορριµµάτων από κάθε ΟΤΑ της περιοχής µελέτης, παρούσες και αναµενόµενες καθ όλη τη διάρκεια της περιόδου σχεδιασµού του συστήµατος µεταφοράς. Οι απαιτήσεις αυτές είναι προφανείς µια και ο σχεδιασµός αποσκοπεί, κατά κύριο λόγο, στην εξυπηρέτηση των ποσοτήτων αυτών. Σύνθεση των απορριµµάτων διότι από αυτήν εξαρτώνται βασικές ιδιότητες, κυρίως η πυκνότητα, που επηρεάζει τη διαστασιολόγηση και την απόδοση όλων των σταδίων και µέσων µεταφοράς. Χρονική κατανοµή των παραγοµένων ποσοτήτων (λόγος µέγιστου προς µέσο εβδοµαδιαίο φορτίο, ηµερήσια κατανοµή εβδοµαδιαίων φορτίων και ωριαία κατανοµή ηµερήσιων φορτίων) µια και οι κατανοµές αυτές επηρεάζουν το σχεδιασµό και τη διαστασιολόγηση των σταθµών µεταφόρτωσης και των µέσων µεταφοράς. Τα στοιχεία από προηγούµενες µελέτες, που συνοψίζονται στις ενότητες 2.2 και 2.3 παραπάνω, καλύπτουν µέρος µόνο των προαναφερθέντων απαιτήσεων. Πιο συγκεκριµένα υπάρχουν οι ακόλουθες ελλείψεις, τις οποίες καλείται να καλύψει το παρόν τεύχος: Εκτιµήσεις για τα συνολικά φορτία του έτους αναφοράς 2001 παρέχονται µόνο για τους ΟΤΑ των Νοµών Ρεθύµνης, Ηρακλείου και Λασιθίου. Για τους ΟΤΑ του Νοµού Χανίων δίνονται εκτιµήσεις µόνο για τις ποσότητες από τους µόνιµους κατοίκους, ενώ εκτιµήσεις για τις ποσότητες από τους τουρίστες δίνονται συνολικά σε επίπεδο Νοµού. Για τα έτη 2005 έως 2020 οι εκτιµήσεις των φορτίων δίνονται ανά Νοµό χωρίς αναλυτικότερα στοιχεία παραγωγής ανά ΟΤΑ.

22 Υφιστάµενα Στοιχεία Ποσοτήτων και Σύνθεσης 2-11 Στοιχεία χρονικής κατανοµής των ανά ΟΤΑ παραγοµένων φορτίων δεν δίνονται σε καµία περίπτωση. Σε επίπεδο Νοµών δίνονται µόνο στοιχεία µηνιαίας διακύµανσης και αυτά για τους Νοµούς Ρεθύµνης, Ηρακλείου και Λασιθίου. Για το σχεδιασµό και για τη βελτιστοποίηση του συστήµατος µεταφοράς απαιτείται συµπλήρωση των παραπάνω ελλείψεων. Πέραν τούτου, τα διαθέσιµα στοιχεία ποσοτήτων βασίζονται αποκλειστικά σε παραδοχές και εκτιµήσεις, κάποιες από τις οποίες έχουν εγείρουν ερωτήµατα (βλέπε ενότητα 2.2 παραπάνω). Για το λόγο αυτό κρίθηκε σκόπιµος ο έλεγχος των προβλέψεων µε χρήση στοιχείων που είναι διαθέσιµα από τα ζυγιστήρια της κεντρικής ΟΕ Α του Νοµού Χανίων, αλλά και από το ΣΜΑ Ηρακλείου (βλέπε Κεφάλαιο 3 παρακάτω). Από τον έλεγχο διαπιστώθηκε ικανή απόκλιση µεταξύ εκτιµήσεων και µετρήσεων (βλέπε Κεφάλαιο 3 παρακάτω) και για το λόγο αυτό κρίθηκε αναγκαία η επικαιροποίηση και η συµπλήρωση του συνόλου των διαθέσιµων στοιχείων. Σηµειώνεται ότι η επικαιροποίηση αυτή αφορά το σχεδιασµό του συστήµατος µεταφοράς και ότι ο σχεδιασµός που θα προκύψει µε τις επικαιροποιηµένες ποσότητες καλύπτει τις σχετικές ανάγκες µεταφοράς που απορρέουν από το υφιστάµενο Περιφερειακό σχέδιο διαχείρισης. Εποµένως η επικαιροποίηση δεν δηµιουργεί κανένα πρόβληµα συµβατότητας µε το ισχύον σχέδιο διαχείρισης. Απλά παρέχει το βαθµό ασφάλειας που θεωρείται σκόπιµος για την δυνατότητα του συστήµατος µεταφοράς να ανταπεξέλθει στα µελλοντικά φορτία.

23 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 ΑΝΑΛΥΤΙΚΉ ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΠΟΣΟΤΗΤΩΝ ΜΕ ΧΡΗΣΗ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΖΥΓΟΛΟΓΟΓΙΩΝ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ 3.1 ΜΕΘΟ ΟΛΟΓΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ 3.2 ΕΞΕΛΙΞΗ ΜΟΝΙΜΟΥ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥ 3.3 ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗΣ ΚΙΝΗΣΗΣ 3.4 ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΖΥΓΟΛΟΓΙΩΝ 3.5 ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΌΣ ΦΟΡΤΙΩΝ ΕΤΟΥΣ ΕΞΕΛΙΞΗ ΠΑΡΑΓΟΜΕΝΩΝ ΠΟΣΟΤΗΤΩΝ 3.7 ΣΥΖΗΤΗΣΗ ΚΑΙ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

24 Αναλυτική Εκτίµηση Ποσοτήτων µε Χρήση Στοιχείων Ζυγολογίων ΜΕΘΟ ΟΛΟΓΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ Όπως και στις περισσότερες περιοχές της χώρας µας, έτσι και στην Περιφέρεια Κρήτης υπάρχει µεγάλη έλλειψη µετρήσεων των ποσοτήτων των παραγόµενων απορριµµάτων. Εξ αιτίας αυτής οι µελετητές αναγκάζονται συχνά να καταφεύγουν σε παραδοχές και εκτιµήσεις, οι οποίες, σε κάθε περίπτωση, δηµιουργούν ερωτήµατα αξιοπιστίας. Στην Περιφέρεια Κρήτης διαθέσιµα στοιχεία για τις ποσότητες των οικιακού τύπου απορριµµάτων προκύπτουν από τα ζυγολόγια της κεντρικής ΟΕ Α του Νοµού Χανίων, η οποία ευρίσκεται στη θέση Κορακιές του Ακρωτηρίου και εξυπηρετεί 18 από τους 24 ΟΤΑ του Νοµού. Στην ΟΕ Α αυτή ξεκίνησε πρόσφατα να λειτουργεί και µια Εγκατάσταση Μηχανικής Ανακύκλωσης και Κο- µποστοποίησης (ΕΜΑΚ), η οποία επεξεργάζεται µέρος των εισερχοµένων α- πορριµµάτων, καθώς και ένας ΧΥΤΑ, ο οποίος δέχεται τα υπολείµµατα του ΕΜΑΚ και την περίσσεια των απορριµµάτων. Τα απορριµµατοφόρα που εισέρχονται στην εγκατάσταση αυτή ζυγίζονται και τα φορτία τους καταγράφονται στο µηχανογραφικό σύστηµα. Από την ανάλυση των στοιχείων αυτών προκύπτουν τα µηνιαία και τα συνολικά ετήσια φορτία για τους 18 εξυπηρετούµενους ΟΤΑ για το έτος Ο ΣΜΑ Ηρακλείου εξυπηρετεί το ήµο Ηρακλείου. Τα φορτία των οχηµάτων του ΣΜΑ αυτού, καθώς και όσων απορριµµατοφόρων µεταφέρουν απ ευθείας τα απορρίµµατα στο Χ Α, ζυγίζονται και καταγράφονται και έτσι υπάρχουν αξιόπιστα στοιχεία για τις µηνιαίες και ετήσιες ποσότητες απορριµµάτων από το δήµο Ηρακλείου για το έτος Στα πλαίσια της παρούσας εργασίας γίνεται προσπάθεια αξιοποίησης των παραπάνω στοιχείων για υπολογισµό της Μέσης Ηµερήσιας Ποσότητας Απορριµµάτων (ΜΗΠΑ) ανά µόνιµο κάτοικο και ανά τουρίστα. Στην περίπτωση των µονίµων κατοίκων η τιµή της ΜΗΠΑ εξαρτάται από το κάθε του ΟΤΑ. Με τρόπο αυτό καθίσταται δυνατή η αξιοποίηση των διαθέσιµων µετρήσεων για υπολογισµό των φορτίων από όλους τους ΟΤΑ της Περιφέρειας. Αναλυτικότερα, για τον υπολογισµό των µηνιαίων φορτίων ανά ΟΤΑ και συνολικά και για την εκτίµηση της εξέλιξης των φορτίων αυτών έως το έτος 2020, ακολουθείται η ακόλουθη διαδικασία: Γίνεται κατ αρχήν εκτίµηση της εξέλιξης του πληθυσµού κάθε ΟΤΑ µε βάση τα οριστικά στοιχεία των απογραφών της ΕΣΥΕ των ετών 1991 και 2001 έως το έτος 2020 (βλέπε ενότητα 3.2 που ακολουθεί). Συγκεντρώνονται και αναλύονται στοιχεία κίνησης τουριστών ανά ΟΤΑ και µήνα για το έτος 2006 από τον ΕΟΤ και την ΕΣΥΕ για το έτος 2006 (βλέπε ενότητα 3.3 παρακάτω).

25 Αναλυτική Εκτίµηση Ποσοτήτων µε Χρήση Στοιχείων Ζυγολογίων 3-3 Συγκεντρώνονται και αναλύονται στοιχεία ποσοτήτων παραγοµένων απορριµ- µάτων ανά ΟΤΑ και µήνα για το έτος 2006 από τα ζυγολόγια της ΟΕ Α Χανίων και του ΣΜΑ Ηρακλείου για το έτος 2006, (βλέπε ενότητα 3.4 παρακάτω). Αναπτύσσεται ειδικό λογισµικό, το οποίον χρησιµοποιεί, για κάθε ΟΤΑ και µήνα του έτους 2006, στοιχεία µόνιµου πληθυσµού, αριθµού τουριστών, φορτίων από τα ζυγολόγια της ΟΕ Α Χανίων και του ΣΜΑ Ηρακλείου, και υπολογίζει τη βέλτιστη τιµή των ΜΗΠΑ ανά µόνιµο κάτοικο και τουρίστα. Η ΜΗΠΑ των µόνιµων κατοίκων είναι συνάρτηση του µεγέθους του ΟΤΑ. Ο προσδιορισµός των παραµέτρων που ορίζουν τις ΜΗΠΑ γίνεται µε τρόπο που ελαχιστοποιεί το σφάλµα µεταξύ των µηνιαίων προβλέψεων και των µετρήσεων των ζυγολογίων. Με χρήση των στοιχείων του µόνιµου πληθυσµού και του µηνιαίου αριθ- µού τουριστών, καθώς και των ΜΗΠΑ που προκύπτουν από την παραπάνω ανάλυση, γίνεται εκτίµηση των µηνιαίων ποσοτήτων που παράγει κάθε ΟΤΑ της Περιφέρειας Κρήτης. Με αυτό τον τρόπο οι εκτιµήσεις των φορτίων όλης της Περιφέρειας απορρέουν από τα στοιχεία των ζυγολογίων της ΟΕ Α Χανίων και του ΣΜΑ Ηρακλείου (βλέπε ενότητα 3.5 παρακάτω). Από τα φορτία του έτους 2006 εκτιµώνται τα φορτία, ανά ΟΤΑ και συνολικά, για κάθε έτος έως το Η εκτίµηση αυτή βασίζεται στα ακόλουθα: (α) Στην εξέλιξη του µόνιµου πληθυσµού (βλέπε ενότητα 3.2), (β) στις τιµές της ΜΗΠΑ για µόνιµους κατοίκους του έτους 2006 και στην υπόθεση ότι η ΜΗΠΑ ανά µόνιµο κάτοικο αυξάνει όσο και στην Περιφέρεια Αττικής, δηλαδή κατά 1,2% ετησίως, Οικονοµόπουλος (2007), και (γ) στην παραδοχή ότι η ποσότητες των απορριµµάτων από τους τουρίστες αυξάνονται µε ρυθµό 3% ετησίως λόγω ετήσιας αύξησης της τουριστικής κίνησης και ενδεχοµένως λόγω αύξησης της ΜΗΠΑ. 3.2 ΕΞΕΛΙΞΗ ΜΟΝΙΜΟΥ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥ Οι παραγόµενες ποσότητες απορριµµάτων από τους µονίµους κατοίκους κάθε ΟΤΑ εξαρτώνται από δύο βασικές παραµέτρους, από τον πληθυσµό και από τη ΜΗΠΑ ανά κάτοικο. Κατά συνέπεια, για την πρόβλεψη των παραγοµένων ποσοτήτων σε δεδοµένο χρόνο απαιτούνται: Στοιχεία µόνιµου πληθυσµού κάθε ΟΤΑ στο έτος αναφοράς και πρόβλεψη του µέσου ετήσιου ρυθµού µεταβολής του. Ο τελευταίος προκύπτει από την ανάλυση των µεταβολών των πληθυσµών µέσα σε δεδοµέ-

26 Αναλυτική Εκτίµηση Ποσοτήτων µε Χρήση Στοιχείων Ζυγολογίων 3-4 νη χρονική περίοδο. Το αντικείµενο αυτό εξετάζεται στην παρούσα ενότητα. Στοιχεία ΜΗΠΑ ενός έτους αναφοράς και πρόβλεψη του µέσου ετήσιου ρυθµού µεταβολής της ΜΗΠΑ. Ο τελευταίος προκύπτει από την ανάλυση των µεταβολών της ΜΗΠΑ Το θέµα αυτό εξετάζεται στην ενότητα 3.5 παρακάτω. Για αξιόπιστη ανάλυση της µεταβολής των πληθυσµών απαιτούνται ακριβή απογραφικά στοιχεία, από τους ίδιους ΟΤΑ, σε δύο διαφορετικές χρονικές περιόδους. Για το σκοπό αυτό χρησιµοποιούνται τα οριστικά στοιχεία των απογραφών του πραγµατικού πληθυσµού της Εθνικής Στατιστικής Υπηρεσίας της Ελλάδος (ΕΣΥΕ) που διενεργήθηκαν το Μάρτιο του 1991 και του Από την ανάλυση των παραπάνω αλλαγών µπορεί να εκτιµηθεί κατά προσέγγιση ο πληθυσµός κάθε ΟΤΑ σε οποιοδήποτε έτος και για το σκοπό αυτό γίνεται χρήση της µέσης ετήσιας µεταβολής του πληθυσµού, η οποία για κάθε ΟΤΑ ή για κάθε περιοχή προκύπτει από την ακόλουθη εξίσωση: ή όπου: f P = f P2001 (3.2-1) 1 10 P 2001 f = (3.2-2) P 1991 = Συντελεστής µέσης ετήσιας µεταβολής P 1991 = Πληθυσµός έτους 1991 P 2001 = Πληθυσµός έτους 2001 Από τα γνωστά στοιχεία πληθυσµών των ετών 1991 και 2001 υπολογίζεται ο συντελεστής f για κάθε ΟΤΑ από την εξίσωση (3.2-2). Με γνωστό το συντελεστή f, εύκολα εκτιµάται ο πληθυσµός κάθε ΟΤΑ για ένα οποιοδήποτε έτος, πριν ή µετά το 2001, (2001+n) από την ακόλουθη σχέση: n P n = P2001 f (3.2-3) Όπου n είναι ένας ακέραιος, θετικός ή αρνητικός, αριθµός. Με την παραπάνω µέθοδο υπολογίστηκε ο πληθυσµός κάθε ΟΤΑ για τα έτη 2002 έως Στον Πίνακα παρατίθενται τα οριστικά στοιχεία πληθυσµού από τις απογραφές της ΕΣΥΕ των ετών 1991 και 2001, οι εκτιµήσεις των συντελεστών ετήσιας µεταβολής και οι µηνιαίες εκτιµήσεις πληθυσµού για τα έτη 2002 έως 2020, οργανωµένα ανά ΟΤΑ και Νοµαρχία.

27 Αναλυτική Εκτίµηση Ποσοτήτων µε Χρήση Στοιχείων Ζυγολογίων 3-5 Πίνακας Οριστικά στοιχεία απογραφών πληθυσµού 1991 και 2001 ΕΣΥΕ, εκτίµηση συντελεστών µέσης ετήσιας µεταβολής πληθυσµών και εκτίµηση εξέλιξης πληθυσµών έως το έτος 2020 Νοµός Χανίων Απογραφές Συντελ. Εκτιµώµενος πληθυσµός ΟΤΑ Αύξησης Ακρωτηρίου Ανατ.Σελήνου Αρµένων Βάµου Βουκολιών Γεωργιούπολης Ελ.Βενιζέλου Θερίσου Ινναχωρίου Καντάνου Κεραµειών Κισσάµου Κολυµβαρίου Κρυονερίδας Μουσούρων Μηθύµνης Ν.Κυδωνίας Πελεκάνου Πλατανιά Σούδας Σφακίων Φρέ Ασή Γωνιά Χανίων Σύνολο Νοµού Νοµός Ρεθύµνου Απογραφές Συντελ. Εκτιµώµενος πληθυσµός ΟΤΑ Αύξησης Ανωγείων Αρκαδίου Γεροποτάµου Κουλούκωνα Κουρητών Λάµπης Λαππαίων Νικ.Φωκά Ρεθύµνου Σιβρίτου Φοίνικα Σύνολου Νοµού

28 Αναλυτική Εκτίµηση Ποσοτήτων µε Χρήση Στοιχείων Ζυγολογίων 3-6 Πίνακας (συνέχεια σελ. 2 από 2) Νοµός Ηρακλείου Απογραφές Συντελ. Εκτιµώµενος πληθυσµός ΟΤΑ Αύξησης Αγ.Βαρβάρας Αρκαλοχωρίου Αρχάνων Αστερουσιών Βιάννου Γαζίου Γοργολαϊνης Γόρτυνας Γουβών Επισκοπή Ζαρού Θραψανού Καστελλίου Κόφινα Κρουσώνα Μαλίων Μοιρών Νέας Αλικαρνασσού Νίκου Καζαντζάκη Ρούβα Τεµένους Πάλιανης Τυλίσου Τυµπακίου Χαρσονήσου Ηρακλείου Σύνολο Νοµού Νοµός Λασιθίου Απογραφές Συντελ. Εκτιµώµενος πληθυσµός ΟΤΑ Αύξησης Αγίου Νικολάου Ιεράπετρας Ιτάνου Λεύκης Μακρύ Γιαλού Νεάπολης Οροπέδιο Λασιθίου Σητείας Σύνολο Νοµού Σύνολο Περιφέρειας

29 Αναλυτική Εκτίµηση Ποσοτήτων µε Χρήση Στοιχείων Ζυγολογίων ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗΣ ΚΙΝΗΣΗΣ Για τον υπολογισµό της ποσότητας των απορριµµάτων που παράγονται από τους τουρίστες απαιτούνται στοιχεία για το µέσο µηνιαίο αριθµό τουριστών ανά ΟΤΑ. Τούτα συνάγονται από στοιχεία διατιθέµενων προς ενοικίαση κλινών και µέσης µηνιαίας πληρότητα αυτών ανά ΟΤΑ. Πρωτογενή στοιχεία για τα παραπάνω διατίθενται από τον Εθνικό Οργανισµό Τουρισµού (ΕΟΤ) και από την ΕΣΥΕ. Τα στοιχεία αυτά παρατίθενται στο Παράρτηµα I του παρόντος τεύχους. Ο ΕΟΤ διαθέτει στοιχεία σχετικά µε τον αριθµό και την κατηγορία των ξενοδοχειακών µονάδων, καθώς και τον αριθµό των δωµατίων και των κλινών σε αυτά, ανά ΟΤΑ. ιαθέτει επίσης αντίστοιχα στοιχεία ενοικιαζόµενων δωµατίων και διαµερισµάτων και για τον αριθµό των κλινών σε αυτά. εν διαθέτει όµως στοιχεία µηνιαίας πληρότητας των παραπάνω υποδοµών και για σχετικές πληροφορίες παραπέµπει στην ΕΣΥΕ. Η ΕΣΥΕ διαθέτει στοιχεία αριθµού κλινών σε ξενοδοχειακές µονάδες, καθώς και στοιχεία µηνιαίας πληρότητας ανά δηµοτικό διαµέρισµα. Τα στοιχεία όµως της ΕΣΥΕ καλύπτουν µικρότερο αριθµό ΟΤΑ. Επιπλέον, για τους ΟΤΑ για τους οποίους υπάρχουν στοιχεία ξενοδοχειακών κλινών από τον ΕΟΤ και από την ΕΣΥΕ, ο αριθµός των κλινών που αναφέρει η ΕΣΥΕ είναι µικρότερος. Η ΕΣΥΕ διαθέτει επίσης στοιχεία πληρότητας κλινών και σε επίπεδο Νοµαρχιών. Από τα προαναφερθέντα προκύπτει ότι τα στοιχεία της ΕΣΥΕ για τον αριθµό των κλινών αναφέρονται µόνο σε ξενοδοχεία και ακόµα και εκεί παρέχουν µικρότερη κάλυψη των υφιστάµενων υποδοµών σε σχέση µε τα στοιχεία του ΕΟΤ. Σε κάθε περίπτωση όµως η ΕΣΥΕ αποτελεί τη µόνη πηγή στοιχείων για την πληρότητα των κλινών. Συνδυασµός του αριθµού των κλινών από τον ΕΟΤ, που θεωρείται πληρέστερος, µε τα στοιχεία πληρότητας, ανά δηµοτικό διαµέρισµα, της ΕΣΥΕ δεν είναι δυνατός µια και τα τελευταία δεν διατίθενται για όλους τους ΟΤΑ. Για το λόγο αυτό τα στοιχεία κλινών ανά ΟΤΑ του ΕΟΤ συνδυάστηκαν µε τα στοιχεία πληρότητας ανά Νοµό της ΕΣΥΕ για να υπολογιστούν οι µέσοι µηνιαίοι αριθ- µοί διανυκτερεύσεων τουριστών που αναφέρονται στον Πίνακα Οι εκτι- µήσεις βασίζονται στην υπόθεση ότι οι πληρότητες των ξενοδοχειακών κλινών της ΕΣΥΕ ισχύουν και για τα ενοικιαζόµενα δωµάτια και διαµερίσµατα. Εναλλακτικά, ο αριθµός των διανυκτερεύσεων θα µπορούσε να εκτιµηθεί από τα στοιχεία της ΕΣΥΕ, που αναφέρουν τον αριθµό των κλινών και των µέσων µηνιαίων πληροτήτων ανά δηµοτικό διαµέρισµα. Τα αποτελέσµατα που προκύπτουν δίνονται στον Πίνακα και, όπως θα αναµενόταν, οι αριθµοί των διανυκτερεύσεων είναι µικρότεροι από ότι στον Πίνακα

30 Αναλυτική Εκτίµηση Ποσοτήτων µε Χρήση Στοιχείων Ζυγολογίων 3-8 Πίνακας Εκτιµώµενες διανυκτερεύσεις από στοιχεία ΕΟΤ για αριθµό κλινών και στοιχεία ΕΣΥΕ για µηνιαία πληρότητα ανά Νοµό ΙΑΝΥΚΤΕΡΕΥΣΕΙΣ ΤΟΥΡΙΣΤΩΝ ΣΤΟ ΝΟΜΟ ΧΑΝΙΩΝ - ΑΡΙΘΜΟΣ ΚΛΙΝΩΝ ΕΟΤ, ΠΛΗΡΟΤΗΤΕΣ ΑΝΑ ΝΟΜΟ ΕΣΥΕ 2006 Μόνιµος ιανυκτερεύσεις Τουριστών ανά Μήνα ΟΤΑ Πλήθυσµός Ακρωτηρίου Ανατολικού Σελίνου Αρµένων Βάµου Βουκολιές Γεωργιούπολης Ελ. Βενιζέλου Θερίσου Ινναχωρίου Καντάνου Κεραµειών Κισσάµου Κολυµπαρίου Κρυονερίδας Μουσούρων Μηθύµνης Νέας Κυδωνίας Πελεκάνου Πλατανιά Σούδας Σφακίων Φρέ Ασή Γωνιά Χανίων ΙΑΝΥΚΤΕΡΕΥΣΕΙΣ ΤΟΥΡΙΣΤΩΝ ΣΤΟ ΝΟΜΟ ΡΕΘΥΜΝΟΥ - ΑΡΙΘΜΟΣ ΚΛΙΝΩΝ ΕΟΤ, ΠΛΗΡΟΤΗΤΕΣ ΑΝΑ ΝΟΜΟ ΕΣΥΕ 2006 Μόνιµος ιανυκτερεύσεις Τουριστών ανά Μήνα ΟΤΑ Πλήθυσµός Ανωγείων Αρκαδίου Γεροποτάµου Κουλούκωνα Κουρητών Λάµπης Λαππαίων Νικηφόρου Φωκά Ρεθύµνου Σιβρίτου Φοίνικα ΙΑΝΥΚΤΕΡΕΥΣΕΙΣ ΤΟΥΡΙΣΤΩΝ ΣΤΟ ΝΟΜΟ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ - ΑΡΙΘΜΟΣ ΚΛΙΝΩΝ ΕΟΤ, ΠΛΗΡΟΤΗΤΕΣ ΑΝΑ ΝΟΜΟ ΕΣΥΕ 2006 Μόνιµος ιανυκτερεύσεις Τουριστών ανά Μήνα ΟΤΑ Πλήθυσµός Αγ.Βαρβάρας Αρκαλοχωρίου Αρχάνων Αστερουσιών Βιάννου Γαζίου Γοργολαϊνης Γόρτυνας Γουβών Επισκοπή Ζαρού Θραψανού Καστελλίου Κόφινα Κρουσώνα Μαλίων Μοιρών Νέας Αλικαρνασσού Νίκου Καζαντζάκη Ρούβα Τεµένους Πάλιανης Τυλίσου Τυµπακίου Χερσονήσου Ηρακλείου ΙΑΝΥΚΤΕΡΕΥΣΕΙΣ ΤΟΥΡΙΣΤΩΝ ΣΤΟ ΝΟΜΟ ΛΑΣΙΘΙΟΥ - ΑΡΙΘΜΟΣ ΚΛΙΝΩΝ ΕΟΤ, ΠΛΗΡΟΤΗΤΕΣ ΑΝΑ ΝΟΜΟ ΕΣΥΕ 2006 Μόνιµος ιανυκτερεύσεις Τουριστών ανά Μήνα ΟΤΑ Πλήθυσµός Αγίου Νικολάου Ιεράπετρας Ιτάνου Λεύκης Μακρύ Γιαλού Νεάπολης Οροπέδιο Λασιθίου Σητείας