Επώνυµο Όνοµα Προσωνυµία Υπογραφή Μπάµπαλος ή Κακουγδός Ιγνάτιος - Ιωάννης Ιγνάτιος Ουγγροβλαχίας Υπογραφές Αγωνιστές της Ελληνικής Επαναστάσεως Ι.Ε.Ε.Ε., Αθήνα, 1983 Σφραγίδα Σφραγίδες Ελευθερίας Ι.Ε.Ε.Ε., Αθήνα 1984 Ιδιότητα Τόπος Γέννησης Χρόνος Γέννησης 1766 Τόπος Καταγωγής Τόπος Θανάτου Κληρικός, λόγιος και πολιτικός Μυτιλήνη Λακωνία Πίζα Ιταλίας Χρόνος Θανάτου 12 Σεπτεµβρίου 1828 Βιογραφικά Στοιχεία O Ιγνάτιος, µία από τις σηµαντικότερες προσωπικότητες του ορθόδοξου κλήρου της εποχής του, γεννήθηκε ως Ιωάννης Μπάµπαλος ή Κακουγδός, από οικογένεια µε λακωνική καταγωγή. Διδάχτηκε τα πρώτα γράµµατα στην ιδιαίτερη πατρίδα του και συνέχισε ανώτερες σπουδές στην Κωνσταντινούπολη, στη Μεγάλη του Γένους Σχολή. Όντας ήδη µοναχός, χειροτονήθηκε ιεροδιάκονος και το 1794, σε ηλικία 28 ετών, χειροτονήθηκε από τον οικουµενικό πατριάρχη Γεράσιµο Γ' µητροπολίτης Άρτας και Ναυπάκτου µε έδρα την Άρτα, θέση στην οποία παρέµεινε επί ένδεκα χρόνια. Στο διάστηµα αυτό συνεργάστηκε µε τον ισχυρό άνδρα της περιοχής Αλή Πασά Τεπελενλή των Ιωάννίνων διατηρώντας ισορροπίες ανάµεσα στα συµφέροντα των κατοίκων και του αλβανού τοπάρχη. Στο διάστηµα αυτό υπέγραψε το 1803, ως διπλωµατικός εκπρόσωπος του Αλή, συµφωνία µε την Ιόνιο Πολιτεία δια της οποίας ρυθµίζονταν οι µεταξύ τους διαφορές. Ωστόσο, η έντονα φιλορωσική πολιτική του Ιγνάτιου τον έφερε σε αντίθεση µε τις πολιτικές επιδιώξεις του Αλή, µε συνέπεια τη διαφυγή του µητροπολίτη στην Κέρκυρα, όπου φιλοξενήθηκε από το µετέπειτα κυβερνήτη της Ελληνικής Πολιτείας Ιωάννη Καποδίστρια. Οι σχέσεις των Τεπελενλή - Ιγνατίου επιδεινώθηκαν όταν ο µητροπολίτης που θεώρησε τον Ρωσο-τουρκικό πόλεµο ως ευκαιρία για την
απελευθέρωση των ελληνικών επαρχιών, ανέλαβε την οργάνωση της άµυνας της Λευκάδας η οποία απειλούταν απο τον αλβανό πασά. Όταν, µε τη Συνθήκη του Τίλσιτ (17 Ιουνίου 1807), η ναπολεόντεια Γαλλία επανακτά τον έλεγχο των Επτανήσων από τη Ρωσία ο Ιγνάτιος παραµένει πιστός στη Ρωσία και αρνείται να συνεργαστεί µε τους Γάλλους. Πηγαίνει στη Ιταλία, στη συνέχεια στη Βιέννη και την άνοιξη του 1809 καταλήγει στην Αγία Πετρούπολη. Εκεί θα συγγράψει το έργο "Σύνοψις" στο οποίο επιχειρεί να συνταιριάξει "τον κυκλικό χρόνο της αρχαιότητας µε τον εσχατολογικό χρόνο του χριστιανισµού µέσα από µία ενιαία και νεωτερική αντίληψή του." Η εύνοια της Ρωσίας προς το πρόσωπό του εκδηλώθηκε δύο χρόνια αργότερα, όταν µε απόφαση της Συνόδου της Ρωσικής Εκκλησίας διορίζεται, τον Μάιο 1810) µητροπολίτης Ουγγροβλαχίας µε έδρα το Βουκουρέστι. Εκεί, εν µέσω του ρωσοτουρκικού πολέµου που είχε ξεκινήσει το 1806, ο νέος µητροπολίτης ανέλαβε -όπως και κατά τη θητεία του στα Επτάνησα- να προωθήσει τη ρωσική πολιτική και να δηµιουργήσει φιλορωσικό κλίµα µεταξύ των µελών της διοικητικής και πνευµατικής ελίτ. Περαιτέρω, δραστηριοποιήθηκε έντονα στο χώρο των γραµµάτων και της εκπαίδευσης και, µεταξύ άλλων, ιδρύει στις 8 Ιουλίου 1811 τη "Φιλολογική Εταιρεία" ( Ελληνοδακική Εταιρεία ή Γραικοδακική), που µεταξύ των µελών της περιλαµβάνεται και ο Άνθιµος Γαζής, και η οποία χρηµατοδότησε ένα από τα σηµαντικά περιοδικά της περιόδου, τον "Λόγιο Ερµή". Ο Ιγνάτιος ίδρυσε πολλά άλλα σχολεία και ανέλαβε την αναδιοργάνωση της περίφηµης Σχολής του Βουκουρεστίου (γνωστή και ως "Ακαδηµία του Αγίου Σάββα", "Αυθεντική Ακαδήµία" 'η "Ηγεµονική Ακαδηµία") που είχε ιδρυθεί το 1679 την οποία µετονόµασε σε "Λύκειο". Η δραστηριοτητά του διακόπηκε όταν, µε τη Συνθήκη του Βουκουρεστίου (28 Μαϊου 1812), οι Παραδουνάβιες Ηγεµονίες επανήλθαν υπό τον οθωµανικό έλεγχο και ο δεδηλωµένος ρωσόφιλος Ιγνάτιος υποχρεώθηκε να εγκαταλείψει το Βουκουρέστι και να εγκατασταθεί στην Βιέννη, διατηρώντας τον ιερατικό τίτλο του και εξακολουθώντας να µισθοδοτείται από το ρωσικό κράτος. Στην αυστριακή πρωτεύουσα ιδρύει, το 1814, την "Φιλόµουσον Εταιρείαν" µαζί µε τον Άνθιµο Γαζή και τον Ιωάννη Καποδίστρια που βρισκόταν τότε στη Βιέννη, µε την ιδιότητα του υφυπουργου Εξωτερικών της Ρωσίας, για να συµµετάσχει στο συνέδριο που συγκάλεσαν οι ευρωπαίοι ηγεµόνες για να καθορίσουν το status quo της µετα-ναπολεόντειας Ευρώπης. Στη Βιέννη θα παραµείνει µέχρι τα τέλη του επόµενου χρόνου (1815), καθώς το αυταρχικό πολιτικό κλίµα και η παρακολούθηση των δραστηριοτήτων του από τις αυστριακές αστυνοµικές αρχές τον υποχρέωσαν να φύγει στην Ιταλία και να εγκατασταθεί στην Πίζα. Απέναντι στο ελληνικό εθνικό πρόβληµα ο Ιγνάτιος ανήκει στην οµάδα των λογίων που δεν υιοθέτησαν τη γραµµή της άµεσης ένοπλης ρήξης θεωρώντας ότι οι συνθήκες ήταν ασύµφορες και πως το "έθνος" θα έπρεπε να αναπτυχθεί οικονοµικά και πνευµατικά. Εκείνο το διάστηµα γνωρίζεται µε τον Αλέξανδρο Μαυροκορδάτο µε τον οποίο θα διατηρήσει τακτική επαφή διά αλληλογράφιας καθόλη της διάρκεια της ελληνική επανάστασης. Μάλιστα, ο Ιγνάτιος, πιστός ως τότε οπαδός
και υποστηρικτής της ρωσικής πολιτικής, αλλάζει και περνάει στο αγγλικό στρατόπεδο. Πέραν της πιθανής επιρροής που θα µπορούσε να είχε ασκήσει σχετικά ο Μαυροκορδάτος, ο Ιγνάτιος δείχνει να έχει πεισθεί ότι η απελευθέρωση των Ελλήνων δεν θα µπορούσε να γίνει δίχως την υποστήριξη της βρετανικής πολιτικης. Είναι ενδεικτικά τα όσα έγραψε σε επιστολή του προς τον Μαυροκορδάτο, εφιστώντας ιδιαίτερη προσοχή στη στάση της Αγγλίας, οταν ο τελευταίος προσπάθησε να συµµαχήσει µε τους Ιωαννίτες Ιππότες στοχεύοντας στην στρατιωτική υποστήριξη του αγώνα αλλά και στη διεθνή νοµιµοποίησή του: " Διότι ο Ποσειδών [η Μεγάλη Βρετανία] είναι ο µεγαλύτερος της σφαίρας µας θεός. Και όσα δεν του αρέσουν τα αναποδογυρίζει µε την τρίαινά του." Όταν έφτασε ο Καποδίστριας στην Ελλάδα, ζήτησε από τον Ιγνάτιο να έρθει αλλά -παρότι φαίνεται ότι είχε αποδεχτεί την πρόσκληση- τον πρόλαβε ο θάνατος, σε ηλικία 72 ετών, στις 12 Σεπτεµβρίου 1828. Προηγουµένως είχε αρνηθεί πρόταση να αναλάβει προκαθήµενος της Ελλαδικής Εκκλησίας. Ο Ιγνάτιος Ουγγροβλαχίας ήταν ένας καλλιεργηµένος και ευφυής κληρικός και ένας διορατικός και ικανότατος πολιτικός. Παρόλο ότι καθόλη της διάρκεια της Επανάστασης παρέµεινε στο εξωτερικό και δεν κατέλαβε κανένα επαναστατικό αξίωµα, η συνεχής δια αλληλογραφίας επαφή που είχε και η επιρροή που ασκούσε στον ισχυρό άνδρα της ελληνικής επαναστατικής διπλωµατίας, Αλέξανδρο Μαυροκορδάτο, τον κατέστησε ως µία πανίσχυρη "éminence grise", έναν πανίσχυρο παρασκηνιακό παράγοντα της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής της περιόδου. Πιστός φίλος της Ρωσίας, δεν δίστασε να µετακινηθεί προς την Αγγλία, όταν διαπίστωσε ότι η ευθυγράµµιση των Ελλήνων µε την ισχυρότερη από τις Μεγάλες Δυνάµεις θα µπορούσε να αποβεί θετική για το Ελληνικό Ζήτηµα. Βιβλιογραφία Παναγιωτόπουλος, Βασίλης, Κάτι έγινε στην Πίζα το 1821 στο Τα Ιστορικά 5 (Ιούνιος 1986), 177-182. Βιογραφική εγκυκλοπαίδεια ελλήνων λογοτεχνών, "Ιγνάτιος (1765-1828)", τόµος 1, Αθήνα, χ.χ.έ, σσ. 367-368. Μεγάλη Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια, "Ιγνάτιος ο Άρτης και Ναυπάκτου", τόµος 12, Αθήνα, s.d., σσ. 839-840. Ουγγροβλαχίας (1766-1828). Ι. Βιογραφία, Αθήνα 1959 [Ακαδηµία Αθηνών. Μνηµεία της ελληνικής ιστορίας.τόµος Δ - Τεύχος Ι.] Ουγγροβλαχίας (1766-1828). Αθήνα 1961 [Σύλλογος προς διάδοσιν ωφελίµων βιβλίων 10] Ουγγροβλαχίας στο Θρησκευτική και ηθική εγκυκλοπαίδεια. Τόµος 6, Αθήνα 1965, σσ. 727-730. Βασίλειος Στεφανίδης Ο Ουγγροβλαχίας Ιγνάτιος ο Λέσβιος
: Λόγος εις το µνηµόσυνον των ιδρυτών, ευεργετών και καθηγητών του Πανεπιστηµίου, ρηθείς εν τη µεγάλη αιθούση των τελετών αυτού τη 30 Ιανουαρίου 1934 εντολή τη Συγκλήτου Εικονογραφία Lassinus Carolus- ΙΝΕ/ΕΙΕ http://pandektis.ekt.gr/pandektis/handle/10442/60494 http://pandektis.ekt.gr/pandektis/handle/10442/60306
http://pandektis.ekt.gr/pandektis/handle/10442/65322 Συντάκτης: Στέφανος Παπαγεωργίου