«Παραγωγή και Διαχείριση Τεχνικών Έργων»

ΕΜΠ ΤΟΜΕΑΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΤΕΧΝΙΚΩΝ ΕΡΓΩΝ Σημειώσεις του Μαθήματος «Παραγωγή και Διαχείριση Τεχνικών Έργων» Στοιχεία ασφάλειας και υγείας στα τεχνικά έργα Σέργιος Λαμπρόπουλος, Επικ. Καθηγητής Δ. Καλλιάνης, Επιστ. Συνεργάτης Αύγουστος 2002

Άδεια Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες Χρήσης Creative Commons. για εκπαιδευτικό υλικό, όπως εικόνες, που υπόκειται σε άδεια χρήσης άλλου τύπου, αυτή πρέπει να αναφέρεται ρητώς.

ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΕΣ ΑΤΥΧΗΜΑΤΩΝ ΣΤΟΝ ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΣΤΙΚΟ ΤΟΜΕΑ Όπως προκύπτει από τις ετήσιες στατιστικές των Εργατικών Ατυχημάτων που εκδίδουν το Υπουργείο Εργασίας και το Ι.Κ.Α. (κατωτέρω πίνακας), στον κλάδο των οικοδομικών και δημοσίων έργων συμβαίνει κάθε χρόνο το μεγαλύτερο ποσοστό του συνόλου των Εργατικών Ατυχημάτων. (πηγή ΕΛΙΝΥΑΕ) 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 ΣΥΝΟΛΟ 36.913 36.590 32.192 29.847 27.846 25.185 25.063 23.959 22.508 οικοδομήσεις και δημόσια έργα 7.667 7.719 7.332 6.167 5.749 5.532 6.617 5.680 5.866 % ποσοστό 20.77 21.10 22.78 20.66 20.65 21.97 26.40 23.71 26.06 Σύνταξη: Σ. Λαμπρόπουλος, Επίκ. Καθηγητής, Δ. Καλλιάνης, Επιστ. Συνεργάτης 3

Ο Τομέας των Κατασκευών σύμφωνα με όσα αναφέρθηκαν παραπάνω παρουσιάζει αυξημένο δείκτη ατυχημάτων σε σχέση με άλλους βιομηχανικούς κλάδους. Τα ατυχήματα με την μεγαλύτερη συχνότητα είναι: Σύνταξη: Σ. Λαμπρόπουλος, Επίκ. Καθηγητής, Δ. Καλλιάνης, Επιστ. Συνεργάτης 4

Οι αιτίες που ο Τομέας των Κατασκευών παρουσιάζει τα περισσότερα ατυχήματα είναι: 1. Κάθε Κατασκευαστικό έργο είναι μοναδικό (με την έννοια ότι γίνεται για πρώτη φορά) 2. Το εργατικό δυναμικό δεν είναι σταθερό, συχνά χρησιμοποιούνται εργαζόμενοι με μικρή εμπειρία στην εργασία και έκτακτοι εργαζόμενοι (αλλοδαποί και άτομα χωρίς ικανότητα αντίρρησης σε εντολές εργασίας χωρίς μέριμνα για την ασφάλεια και την υγεία τους) 3. Το επίπεδο της εκπαίδευσης των εργαζομένων στους κινδύνους από την εργασία είναι χαμηλό 4. Παρατηρείται αδιαφορία των εργαζομένων για τη συμμόρφωση με τους κανονισμούς ασφάλειας και υγείας 5. Εμπλέκονται εργαζόμενοι πολλών επιχειρήσεων, μεταξύ των υπευθύνων των οποίων υπάρχει ελλιπής συνεννόηση κυρίως σε θέματα πρόληψης επαγγελματικών κινδύνων 6. Υπάρχει πίεση στην εργασία και χρονικοί και οικονομικοί περιορισμοί. 7. Οι χώροι και τα μέσα εργασίας είναι προσωρινά (με συνέπεια μικρή χρονική διάρκεια για την μελέτη εξάλειψης των πιθανών κινδύνων ) και η συντήρηση τους ανεπαρκής. 8. Οι καιρικές συνθήκες και το περιβάλλον εργασίας συχνά είναι δυσμενή (κρύο, ζέστη, αέρας, ήλιος, θόρυβος, δυσμενής τοποθέτηση της θέσης εργασίας, κλπ) 9. Συχνά δεν δίδεται επαρκής βαρύτητα σε θέματα πρόληψης του επαγγελματικού κινδύνου από τους πραγματικά υπευθύνους για την παραγωγή του έργου (Εργοδότης, Μηχανικοί, Εργοδηγοί, κλπ) Ο Κύριος του Εργου (ΚτΕ), οι αρμόδιοι/υπεύθυνοι Μηχανικοί (Εργοταξιάρχης, Επιβλέπων Μηχανικός, Συντονιστής Ασφάλειας, Τεχνικός Ασφάλειας) και οι Επιχειρήσεις (Εργολάβοι) που εμπλέκονται σε μία κατασκευαστική δραστηριότητα έχουν νομικές υποχρεώσεις για την υγεία και ασφάλεια των εργαζομένων καθώς και τρίτων. Οι υποχρεώσεις αυτές προέρχονται είτε από την εθνική είτε από την ευρωπαϊκή νομοθεσία. Διεθνείς Συμβάσεις Η Ελλάδα μέλος της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας και έχει υπογράψει τις Διεθνείς Συμβάσεις για την εργασία, μεταξύ των οποίων αναφέρεται και η σύμβαση για τις Συνθήκες Εργασίας - Ασφάλεια και Υγεία στην Εργασία Ευρωπαική Νομοθεσία Νομοθεσία, Οδηγίες και Πρότυπα της Ευρωπαϊκής Ενωσης για την Ασφάλεια και Υγεία στην Εργασία Ελληνική Νομοθεσία Νομοθεσία για την επαγγελματική υγεία & ασφάλεια Ολη η υπάρχουσα νομοθεσία για την υγιεινή και την ασφάλεια των εργαζομένων υπάρχει στο Ελληνικό δικτυακό τόπο www.osh.gr στην υποκατηγορία νομοθεσία. Μελλοντικά θα την υπάρχει και στον δικτυακό τόπο του Υπουργείου Εργασίας & Κοινωνικών Ασφαλίσεων στην διεύθυνση www.ypergka.gr, στα θέματα ασφάλειας και υγείας των εργαζομένων. Επίσης υπάρχει και σε βιβλία που έχει εκδόσει η Δ/νση Συνθηκών εργασίας του Υπουργείου Εργασίας (στην οδό Επικούρου 29 (κάθετος της Πειραιώς απέναντι από τον Ο.Α.Ε.Δ. Πειραιώς 52, πριν την πλατεία Κουμουνδούρου, τηλέφωνα επικοινωνίας: 32.14.105,32.14.436,32.13.673, e-mail: grhsa@compulink.gr) και από το ΕΛΙΝΥΑΕ (www.elinyae.gr, Λιοσίων 146 & Θειρσίου 6, τηλ. 0108200100, fax 0108213270). Σύνταξη: Σ. Λαμπρόπουλος, Επίκ. Καθηγητής, Δ. Καλλιάνης, Επιστ. Συνεργάτης 5

ΒΑΣΙΚΕΣ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ ΤΟΥ ΕΡΓΟΔΟΤΗ ΕΡΓΟΔΟΤΗΣ, σύμφωνα με την εργατική νομοθεσία, είναι το φυσικό ή νομικό πρόσωπο που συνδέεται με σχέση εργασίας με τον εργαζόμενο. Ο εργοδότης έχει τη συνολική ευθύνη για τα θέματα υγείας & ασφάλειας των εργαζομένων (Αρχή ευθύνης του εργοδότη). Όλες οι άλλες υπηρεσίες είναι συμβουλευτικές για να τον διευκολύνουν στο έργο του. Ακόμη και αν δεν υπάρχουν γραπτές υποδείξεις των συμβούλων του για θέματα υγείας και ασφάλειας των εργαζομένων (τεχνικός ασφάλειας και γιατρός εργασίας), φέρει ακέραια την ευθύνη να εξασφαλίζει την ασφάλεια και την υγεία των εργαζομένων ως προς όλες τις πτυχές της εργασίας και να λαμβάνει όλα τα απαραίτητα μέτρα που εξασφαλίζουν την ασφάλεια και την υγεία των τρίτων. Ο Εργοδότης πρέπει: Να τηρεί τη νομοθεσία και να λαμβάνει όλα τα μέτρα για την διαφύλαξη της ασφάλειας και υγείας των εργαζομένων στο εργοτάξιο και τρίτων, συμπεριλαμβανομένων των δραστηριοτήτων πρόληψης των κινδύνων στις εκτελούμενες εργασίες, ενημέρωσης και εκπαίδευσης, δημιουργίας της απαραίτητης οργάνωσης και παροχής των αναγκαίων μέσων. Να ορίσει Συντονιστή Ασφάλειας, Τεχνικό Ασφάλειας και Ιατρό Εργασίας, όπου απαιτείται από την νομοθεσία Να εφαρμόζει τις υποδείξεις των παραπάνω αναφερόμενων, του Επιβλέποντος Μηχανικού, καθώς και των Επιθεωρητών Εργασίας και να διευκολύνει το έργο τους κατά τους ελέγχους Να διαθέτει όλα τα απαιτούμενα από την νομοθεσία Εγγραφα, Μελέτες και Βιβλία στο εργοτάξιο Να αναγγέλλει τα εργατικά ατυχήματα σύμφωνα με τις προβλεπόμενες από τη νομοθεσία διαδικασίες Να γνωστοποιεί (εφ όσον απαιτείται) στις αρμόδιες υπηρεσίες της Επιθεώρησης Εργασίας την προγραμματισμένη έναρξη των εργασιών στο εργοτάξιο (ΕΚ ΤΩΝ ΠΡΟΤΕΡΩΝ ΓΝΩΣΤΟΠΟΙΗΣΗ) και αντίγραφο να φυλάσσει στο εργοτάξιο Ποιές επιχειρήσεις υποχρεούνται να έχουν τεχνικό ασφάλειας Με βάση τη νομοθεσία όλες οι επιχειρήσεις εφόσον απασχολούν έστω και έναν εργαζόμενο πρέπει να έχουν τεχνικό ασφάλειας. (Π.Δ. 17/96, άρθρο 4, παράγραφοι 1 και 2). Ποιές επιχειρήσεις υποχρεούνται να έχουν "γιατρό εργασίας" Πρέπει να έχουν "γιατρό εργασίας" όσες επιχειρήσεις απασχολούν από 50 και πάνω εργαζόμενους ή όσες έχουν έστω και έναν εργαζόμενο εφόσον οι εργασίες τους είναι σχετικές με μόλυβδο, αμίαντο, βιολογικούς παράγοντες (Π.Δ.94/87, Π.Δ. 70α/88, Πδ.186/95). Η χρονική διάρκεια απασχόλησης τεχνικού ασφάλειας και "γιατρού εργασίας" στις επιχειρήσεις αναφέρεται στο Π.Δ. 294/88 (ΦΕΚ 138/Α/88) "Ελάχιστος χρόνος απασχόλησης τεχνικού ασφάλειας και γιατρού εργασίας, επίπεδο γνώσεων και ειδικότητα τεχνικού ασφαλείας για τις επιχειρήσεις, εκμεταλλεύσεις και εργασίες του άρθρου 1 του Ν.1568/85" Για τον υπολογισμό του ετήσιου χρόνου απασχόλησης οι επιχειρήσεις χωρίζονται με βάση την επικινδυνότητά τους σε τρεις κατηγορίες, την Α (υψηλή επικινδυνότητα), την Β (μέση επικινδυνότητα) και την Γ (χαμηλή επικινδυνότητα). Η κατηγοριοποίηση αυτή γίνεται στο Π.Δ. 294/88 στο άρθρο 2 ανάλογα με τον κωδικό κλάδου οικονομικής δραστηριότητας κάθε επιχείρησης (ΣΤΑΚΟΔ 1980) όπως ορίζεται από την Στατιστική Υπηρεσία. Οι Μεταλλικές κατασκευές (Γέφυρες, υπόστεγα, έργα υποδομής και παρόμοιες κατασκευές) και τα Εργοτάξια μεγάλων δομικών έργων (σήραγγες, φράγματα) κατασκευές δικτύων ύδρευσης, αποχέτευσης, λιμενικά έργα, οικοδομικά έργα πάνω από 2.000 μ3 ειδικά δομικά έργα, ανήκουν στην κατηγορία Α. Με βάση την προηγούμενη κατηγοριοποίηση καθορίζονται συντελεστές από το Π.Δ.294/88 (άρθρο 3), που πολλαπλασιαζόμενοι επί τον αριθμό των εργαζομένων δίνουν τις ελάχιστες ώρες Σύνταξη: Σ. Λαμπρόπουλος, Επίκ. Καθηγητής, Δ. Καλλιάνης, Επιστ. Συνεργάτης 6

ετήσιας απασχόλησης τεχνικού ασφάλειας και γιατρού εργασίας για κάθε μία από τις κατηγορίες επιχειρήσεων που κατανέμονται κατά μήνα με κοινή συμφωνία εργοδότη και Επιτροπής Υγιεινής και Ασφάλειας της Εργασίας: Ώρες ετήσιας απασχόλησης ανά εργαζόμενο Κατηγορία Α Αριθμός εργαζομένων έως 500 501 έως 1000 1001 έως 5000 5001 και άνω Τεχνικός ασφάλειας 3,5 3,0 2,5 2,0 Γιατρός εργασίας 0,8 0,8 0,8 0,8 Κατηγορία Β Αριθμός εργαζομένων έως 1000 1001 έως 5000 5001 και άνω Τεχνικός ασφάλειας 2,5 1,5 1,0 Γιατρός εργασίας 0,6 0,6 0,6 Οι ώρες αυτές δεν πρέπει σε καμιά περίπτωση να είναι λιγότερες από 25 ώρες για επιχειρήσεις που απασχολούν μέχρι 20 εργαζόμενους, 50 ώρες για επιχειρήσεις που απασχολούν από 20 μέχρι 50 εργαζόμενους, και 75 ώρες για επιχειρήσεις που απασχολούν άνω των 50 ατόμων. (Π.Δ.17/96, άρθρο 4, παράγραφος 3). Εξαιρούνται ορισμένες περιπτώσεις εποχιακών επιχειρήσεων, για τις οποίες υπάρχει και σχετική εγκύκλιος. Ο εργοδότης υποχρεούται να αναγράφει στην κατάσταση προσωπικού τις ώρες απασχόλησης του τεχνικού ασφαλείας και του γιατρού εργασίας Οι γραπτές υποδείξεις του τεχνικού ασφάλειας και του γιατρού εργασίας καταχωρούνται σε ειδικό βιβλίο της επιχείρησης (ΒΙΒΛΙΟ ΥΠΟΔΕΙΞΕΩΝ ΤΕΧΝΙΚΟΥ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ & ΙΑΤΡΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ), το οποίο σελιδομετρείται και θεωρείται από το αρμόδιο ΚΕ.Π.Ε.Κ. O εργοδότης έχει υποχρέωση να λαμβάνει γνώση ενυπογράφως των υποδείξεων που καταχωρούνται σ αυτό το βιβλίο. (άρθρο 6,9 του Ν.1568/85). Αν ο εργοδότης διαφωνεί με τις γραπτές υποδείξεις οφείλει να αιτιολογεί τις απόψεις του. Επίσης στο εργοτάξιο πρέπει να υπάρχει ειδικό βιβλίο Ημερολόγιο Μέτρων Ασφάλειας (ΗΜΑ). Σ' αυτό καταχωρούνται μεταξύ άλλων: (1) Ο αριθμός της θεωρημένης βεβαιώσεως του επιβλέποντος μηχανικού για την καταλληλότητα των εξωτερικών ικριωμάτων όπως προβλέπεται από το π.δ.778/80, (2) οι επιθεωρήσεις που προβλέπονται από το π.δ.778/80 προ της επαναλήψεως εργασιών διακοπεισών λόγω θεομηνίας, (3) οι επιθεωρήσεις των πρανών ορυγμάτων και των αντιστηρίξεών των, (4) η άδεια του επιβλέποντος μηχανικού για την περίπτωση εγκατάστασης ανυψωτικής μηχανής πάνω σε σκαλωσιά, (5) οι γενικές επιθεωρήσεις συρματοσχοίνων ως και οι απαιτούμενοι επανέλεγχοι, (6) οι προβλεπόμενοι έλεγχοι και επανέλεγχοι των ανυψωτικών μηχανημάτων. Επίσης στην επιχείρηση πρέπει να υπάρχει ειδικό ΒΙΒΛΙΟ ΑΤΥΧΗΜΑΤΩΝ, όπου αναγράφονται τα αίτια και η περιγραφή των ατυχημάτων (άρθρο 32 παρ. Α9 του Ν.1568/85). Σύνταξη: Σ. Λαμπρόπουλος, Επίκ. Καθηγητής, Δ. Καλλιάνης, Επιστ. Συνεργάτης 7

ΒΑΣΙΚΕΣ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ ΤΟΥ ΚΥΡΙΟΥ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ (ΚτΕ) Κύριος του Έργου (ΚτΕ): Ο κύριος, ο νομέας ή ο κάτοχος του ακινήτου στο οποίο εκτελείται, ύστερα από εντολή του και για λογαριασμό του, το έργο. Ο ΚτΕ εάν συνδέεται με απ ευθείας σχέση εργασίας με τον εργαζόμενο έχει όλες τις υποχρεώσεις του Εργοδότη Εάν δεν υπάρχει Γενικός Εργολάβος (Γενικός Εργοδότης) τότε: Ορίζει Συντονιστή Ασφάλειας Μεριμνά για την εκπόνηση Σχεδίου Ασφάλειας και Υγείας (ΣΑΥ) και Φακέλου Ασφάλειας και Υγείας (ΦΑΥ) Να λαμβάνει, πριν από την εγκατάσταση Υπεργολάβου και να μεριμνά για να τηρούνται όσο διαρκεί το έργο του Υπεργολάβου, όλα τα μέτρα ασφαλείας που του υποδεικνύει ο Επιβλέπων του Εργου, για το τμήμα του έργου που δεν εκτελεί ο Υπεργολάβος Να μεριμνά για την τήρηση Ημερολογίου Μέτρων Ασφαλείας Σε περίπτωση διακοπής των εργασιών (εφ όσον δεν υπάρχει Γενικός Εργολάβος) να λάβει και να τηρεί όλα τα μέτρα ασφαλείας που του υποδεικνύει ο Επιβλέπων του Εργου. Πριν την επανέναρξη των εργασιών να ειδοποιήσει εγγράφως τον Επιβλέποντα του Εργου. ΒΑΣΙΚΕΣ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ ΤΟΥ ΕΠΙΒΛΕΠΟΝΤΟΣ ΜΗΧΑΝΙΚΟΥ Επιβλέπων Μηχανικός: Πρόσωπο που σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις αναλαμβάνει την επίβλεψη της εφαρμογής της μελέτης και της εκτέλεσης τεχνικού έργου ή τμήματός του, σύμφωνα με τους κανόνες της επιστήμης και της τέχνης. Να δίνει οδηγίες για την ασφαλή κατασκευή των εργοταξιακών κατασκευών, την λειτουργία των ηλεκτρολογικών και μηχανολογικών εγκαταστάσεων, την πρόσβαση στις θέσεις εργασίας και την αποτροπή πρόσβασης τρίτων και να επιβλέπει την τήρηση των Να δίνει οδηγίες κατασκευής, σύμφωνα με τις απαιτήσεις της νομοθεσίας και τους κανόνες της επιστήμης και της τέχνης, για την ασφαλή εκτέλεση των εργασιών πριν την έναρξη των εργασιών και κατά την διάρκεια της εκτέλεσης να επιβλέπει την τήρηση των Να επιβλέπει την εφαρμογή των μέτρων ασφαλείας που αναφέρονται στο Σχέδιο Ασφάλειας και Υγείας (ΣΑΥ) Να υποδεικνύει εγγράφως στον ΚτΕ, τα απαιτούμενα μέτρα ασφαλείας κατά περίπτωση σε κάθε φάση του έργου, σε περίπτωση διακοπής των εργασιών καθώς και κατά την επανέναρξη των. ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΕΣ ΤΟΥ ΣΥΝΤΟΝΙΣΤΗ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ και ΥΓΕΙΑΣ Ο Συντονιστής Ασφάλειας & Υγείας είναι επιφορτισμένος με τον συντονισμό των δραστηριοτήτων όλων των παραγόντων που εμπλέκονται στο έργο, με σκοπό την ενσωμάτωση της Ασφάλειας και Υγείας σε όλο το φάσμα των δραστηριοτήτων που αφορούν την μελέτη, την κατασκευή και την χρήση του έργου.η νομοθεσία προβλέπει Συντονιστή κατά την εκπόνηση της μελέτης του έργου και κατά την εκτέλεση του έργου. Ο Συντονιστής Ασφάλειας & Υγείας της Εργασίας προβλέπεται από το ΠΔ 305/1996 και ορίζεται από τον Γενικό Εργολάβο του έργου ή αν δεν υπάρχει αυτός από τον Κύριο του Εργου. Ο Συντονιστής στο στάδιο της εκπόνησης της μελέτης: Είναι υπεύθυνος για την κατάρτιση του Σχεδίου Ασφάλειας καιυγείας (ΣΑΥ) και του Φακέλου Ασφάλειας και Υγείας (ΦΑΥ) του έργου. (Το ΣΑΥ και το ΦΑΥ για μεν τα ιδιωτικά έργα υποβάλλονται στην πολεοδομία για την έκδοση της οικοδομικής άδειας, ενώ για τα δημόσια έργα αποτελούν τμήμα της τεχνικής μελέτης που υποβάλλεται για έγκριση). Σύνταξη: Σ. Λαμπρόπουλος, Επίκ. Καθηγητής, Δ. Καλλιάνης, Επιστ. Συνεργάτης 8

Ενσωματώνει τις γενικές αρχές πρόληψης των κινδύνων κατά την εργασία σε όλες τις αρχιτεκτονικές, τεχνικές και οργανωτικές επιλογές της μελέτης, προκειμένου η αλληλεπίδραση των διαφόρων εργασιών στην ταυτόχρονη ή διαδοχική διεξαγωγή τους να μην εγκυμονεί κινδύνους για τους εργαζόμενους. Ο Συντονιστής στο στάδιο της εκτέλεσης του έργου: Αναπροσαρμόζει το Σχέδιο Ασφάλειας και Υγείας (ΣΑΥ) και τον Φάκελο Ασφάλειας και Υγείας (ΦΑΥ). Συντονίζει μέσω των αντίστοιχων Τεχνικών Ασφαλείας και Γιατρών Εργασίας, την συνεργασία μεταξύ εργολάβων, υπεργολάβων και αυτοαπασχολούμενων για την διασφάλιση της προστασίας των εργαζομένων Μεριμνά για την τήρηση του ΣΑΥ από τους εργολάβους Διοργανώνει τακτές συναντήσεις με τους Τεχνικούς Ασφάλειας και τους Ιατρούς Εργασίας των εργολάβων, προκειμένου να συζητηθούν θέματα που αφορούν την Υγιεινή και Ασφάλεια του έργου και να προλαμβάνονται οι κίνδυνοι τόσο για τους απασχολούμενους στο έργο, όσο και για όσους επηρεάζονται από αυτό (περίοικοι, διερχόμενοι, κλπ.). Οργανώνει την Σήμανση του εργοταξίου Τα ονόματα των Συντονιστών Ασφάλειας και Υγείας της Εργασίας γνωστοποιούνται στην Επιθεώρηση Εργασίας πριν από την έναρξη των εργασιών. ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΕΣ ΤΟΥ ΤΕΧΝΙΚΟΥ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ Η ανάθεση των καθηκόντων σε τεχνικούς ασφάλειας γίνεται εγγράφως με ταυτόχρονη δήλωση αποδοχής καθηκόντων από το εν λόγω άτομο, αντίγραφά δε αυτών κοινοποιούνται στην αρμόδια Επιθεώρηση Εργασίας. (άρθρο 2, παρ. 3 του Π.Δ.159/99). Οι αρμοδιότητες του τεχνικού ασφάλειας περιγράφονται στα άρθρα 6 και 7 του Ν.1568/85 και στο Π.Δ.17/96. Οι αρμοδιότητες αυτές είναι συμβουλευτικές προς τον εργοδότη ενώ επίσης ο τεχνικός ασφάλειας έχει την υποχρέωση επίβλεψης των συνθηκών εργασίας. Συγκεκριμένα: 1. O τεχνικός ασφάλειας παρέχει στον εργοδότη υποδείξεις και συμβουλές, γραπτά ή προφορικά, σε θέματα σχετικά με την υγιεινή και ασφάλεια της εργασίας και την πρόληψη των εργατικών ατυχημάτων. Tις γραπτές υποδείξεις καταχωρεί σε ειδικό βιβλίο της επιχείρησης (ΒΙΒΛΙΟ ΥΠΟΔΕΙΞΕΩΝ ΤΕΧΝΙΚΟΥ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ & ΙΑΤΡΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ), το οποίο σελιδομετρείται και θεωρείται από την επιθεώρηση εργασίας. O εργοδότης έχει υποχρέωση να λαμβάνει γνώση ενυπογράφως των υποδείξεων που καταχωρούνται σ αυτό το βιβλίο. 2. Eιδικότερα ο τεχνικός ασφάλειας: α) συμβουλεύει σε θέματα σχεδιασμού, προγραμματισμού, κατασκευής και συντήρησης των εγκαταστάσεων, εισαγωγής νέων παραγωγικών διαδικασιών, προμήθειας μέσων και εξοπλισμού, επιλογής και ελέγχου της αποτελεσματικότητας των ατομικών μέσων προστασίας καθώς και διαμόρφωσης και διευθέτησης των θέσεων και του περιβάλλοντος εργασίας και γενικό οργάνωσης της παραγωγικής διαδικασίας. β) ελέγχει την ασφάλεια των εγκαταστάσεων και των τεχνικών μέσων, πριν από τη λειτουργία τους καθώς και των παραγωγικών διαδικασιών και μεθόδων εργασίας πριν από την εφαρμογή τους και επιβλέπει την εφαρμογή των μέτρων υγιεινής και ασφάλειας της εργασίας και πρόληψης των ατυχημάτων, ενημερώνοντας σχετικά τους αρμόδιους προϊσταμένους των τμημάτων ή τη διεύθυνση της επιχείρησης. 3. Για την επίβλεψη των συνθηκών εργασίας ο τεχνικός ασφάλειας έχει υποχρέωση Σύνταξη: Σ. Λαμπρόπουλος, Επίκ. Καθηγητής, Δ. Καλλιάνης, Επιστ. Συνεργάτης 9

α) να επιθεωρεί τακτικά τις θέσεις εργασίας από πλευράς υγιεινής και ασφάλειας της εργασίας, να αναφέρει στον εργοδότη οποιαδήποτε παράλειψη των μέτρων υγιεινής και ασφάλειας να προτείνει μέτρα αντιμετώπισής της και να επιβλέπει την εφαρμογή τους. β) να επιβλέπει την ορθή χρήση των ατομικών μέσων προστασίας. γ) να ερευνά τα αίτια των εργατικών ατυχημάτων, να αναλύει τα αποτελέσματα των ερευνών, να τα αξιολογεί και να προτείνει μέτρα αποτροπής παρόμοιων ατυχημάτων. δ) να εποπτεύει την εκτέλεση ασκήσεων πυρασφάλειας και συναγερμού για τη διαπίστωση ετοιμότητος προς αντιμετώπιση ατυχημάτων. 4. Για τη βελτίωση των συνθηκών εργασίας στην επιχείρηση ο τεχνικός ασφάλειας έχει υποχρέωση: α) να μεριμνά ώστε οι εργαζόμενοι στην επιχείρηση να τηρούν τους κανόνες υγιεινής και ασφάλειας της εργασίας και να τους ενημερώνει και καθοδηγεί για την αποτροπή του επαγγελματικού κινδύνου που συνεπάγεται η εργασία τους. β) να συμμετέχει στην κατάρτιση και εφαρμογή των προγραμμάτων εκπαίδευσης των εργαζομένων σε θέματα υγιεινής και ασφάλειας της εργασίας. 5. H άσκηση του έργου του τεχνικού ασφάλειας δεν αποκλείει την ανάθεση σε αυτόν από τον εργοδότη και άλλων καθηκόντων πέραν του ελάχιστου ορίου ωρών απασχόλησής ως τεχνικού ασφάλειας. 6. O τεχνικός ασφάλειας έχει κατά την άσκηση του έργου του ηθική ανεξαρτησία απέναντι στον εργοδότη και στους εργαζομένους. Tυχόν διαφωνία του με τον εργοδότη, για θέματα της αρμοδιότητάς του, δεν μπορεί να αποτελέσει λόγο καταγγελίας της σύμβασής του. Σε κάθε περίπτωση η απόλυση του τεχνικού ασφάλειας πρέπει να είναι αιτιολογημένη. 7. O τεχνικός ασφάλειας έχει υποχρέωση να τηρεί το επιχειρησιακό απόρρητο. ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΕΣ ΤΟΥ "ΓΙΑΤΡΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ" Η ανάθεση των καθηκόντων σε γιατρούς εργασίας γίνεται εγγράφως με ταυτόχρονη δήλωση αποδοχής καθηκόντων από το εν λόγω άτομο, αντίγραφά δε αυτών κοινοποιούνται στην αρμόδια Επιθεώρηση Εργασίας. (άρθρο 2, παρ. 3 του Π.Δ.159/99). Οι αρμοδιότητες του "γιατρού εργασίας" περιγράφονται στα άρθρα 9 & 10 του Ν.1568/85 και στο Π.Δ.17/96. Οι αρμοδιότητες αυτές είναι συμβουλευτικές προς τον εργοδότη ενώ επίσης ο γιατρός εργασίας έχει την υποχρέωση επίβλεψης της υγείας των εργαζομένων. Συγκεκριμένα: 1. O γιατρός εργασίας παρέχει υποδείξεις & συμβουλές στον εργοδότη, στους εργαζόμενους και στους εκπροσώπους τους, γραπτά ή προφορικά, σχετικά με τα μέτρα που πρέπει να λαμβάνονται για τη σωματική και ψυχική υγεία των εργαζομένων. Τις γραπτές υποδείξεις ο γιατρός εργασίας καταχωρεί στο ειδικό βιβλίο του άρθρου 6 του νόμου αυτού. O εργοδότης λαμβάνει γνώση ενυπογράφως των υποδείξεων που καταχωρούνται σ αυτό το βιβλίο. Σύνταξη: Σ. Λαμπρόπουλος, Επίκ. Καθηγητής, Δ. Καλλιάνης, Επιστ. Συνεργάτης 10

2. Eιδικότερα ο γιατρός εργασίας συμβουλεύει σε θέματα: α) σχεδιασμού προγραμματισμού, τροποποίησης της παραγωγικής διαδικασίας, κατασκευής και συντήρησης εγκαταστάσεων, σύμφωνα με τους κανόνες υγιεινής και ασφάλειας της εργασίας. β) λήψης μέτρων προστασίας, κατά την εισαγωγή και χρήση υλών και προμήθειας μέσων εξοπλισμού. γ) φυσιολογίας και ψυχολογίας της εργασίας εργονομίας και υγιεινής της εργασίας, της διευθέτησης και διαμόρφωσης των θέσεων και του περιβάλλοντος της εργασίας και της οργάνωσης της παραγωγικής διαδικασίας. δ) οργάνωσης υπηρεσίας παροχής πρώτων βοηθειών. ε) αρχικής τοποθέτησης και αλλαγής θέσης εργασίας για λόγους υγείας, προσωρινά ή μόνιμα καθώς και ένταξης ή επανένταξης μειονεκτούντων ατόμων στην παραγωγική διαδικασία, ακόμη και με υπόδειξη αναμόρφωσης της θέσης εργασίας και στ) δεν επιτρέπεται ο γιατρός εργασίας να χρησιμοποιείται για να επαληθεύει το δικαιολογημένο ή μη λόγω νόσου, απουσίας εργαζομένου. 3. Για την επίβλεψη της υγείας των εργαζομένων ο γιατρός εργασίας έχει υποχρέωση: I. Να προβαίνει σε ιατρικό έλεγχο των εργαζομένων σε σχέση με τη θέση εργασίας τους, μετά την πρόληψή τους ή την αλλαγή θέσης εργασίας, καθώς και σε περιοδικό ιατρικό έλεγχο κατά την κρίση του επιθεωρητή εργασίας ύστερα από αίτημα της επιτροπής υγιεινής και ασφάλειας των εργαζομένων, όταν τούτο δεν ορίζεται από το νόμο. Mεριμνά για τη διενέργεια ιατρικών εξετάσεων και μετρήσεων παραγόντων του εργασιακού περιβάλλοντος σε εφαρμογή των διατάξεων που ισχύουν κάθε φορά. Eκτιμά την καταλληλότητα των εργαζομένων για τη συγκεκριμένη εργασία, αξιολογεί και καταχωρεί τα αποτελέσματα των εξετάσεων, εκδίδει βεβαίωση των παραπάνω εκτιμήσεων και τη κοινοποιεί στον εργοδότη. Tο περιεχόμενο της βεβαίωσης πρέπει να εξασφαλίζει το ιατρικό απόρρητο υπέρ του εργαζόμενου και μπορεί να ελεγχθεί από τους υγειονομικούς επιθεωρητές του Yπουργείου Eργασίας για την κατοχύρωση του εργαζόμενου και του εργοδότη. II. Eπιβλέπει την εφαρμογή των μέτρων προστασίας της υγείας των εργαζομένων και πρόληψης των ατυχημάτων. Για το σκοπό αυτό. α) επιθεωρεί τακτικά θέσεις εργασίας και αναφέρει οποιαδήποτε παράλειψη προτείνει μέτρα αντιμετώπισης των παραλείψεων και επιβλέπει την εφαρμογή τους. β) επεξηγεί την αναγκαιότητα της σωστής χρήσης των ατομικών μέτρων προστασίας. γ) ερευνά τις αιτίες των ασθενειών που οφείλονται στην εργασία, αναλύει και αξιολογεί τα αποτελέσματα των ερευνών και προτείνει μέτρα για την πρόληψη των ασθενειών αυτών. δ) επιβλέπει τη συμμόρφωση των εργαζομένων στους κανόνες υγιεινής και ασφάλειας της εργασίας, ενημερώνει τους εργαζόμενους για τους κινδύνους που προέρχονται από την εργασία τους, καθώς και για τους τρόπους πρόληψή τους. ε) παρέχει επείγουσα θεραπεία σε περίπτωση ατυχήματος ή αιφνίδιας νόσου. Eκτελεί προγράμματα εμβολιασμού των εργαζομένων με εντολή της αρμόδιας διεύθυνσης υγιεινής της νομαρχίας, όπου εδρεύει η επιχείρηση. III. O γιατρός εργασίας έχει υποχρέωση να τηρεί το ιατρικό και επιχειρησιακό απόρρητο. IV. O γιατρός εργασίας αναγγέλλει μέσω της επιχείρησης στην επιθεώρηση εργασίας ασθένειες των εργαζομένων που οφείλονται στην εργασία. V. O γιατρός πρέπει να ενημερώνεται από τον εργοδότη και τους εργαζομένους για οποιοδήποτε παράγοντα στο χώρο εργασίας που έχει επίπτωση στην υγεία. Σύνταξη: Σ. Λαμπρόπουλος, Επίκ. Καθηγητής, Δ. Καλλιάνης, Επιστ. Συνεργάτης 11

VI. H επίβλεψη της υγείας των εργαζομένων δεν μπορεί να συνεπάγεται οικονομική επιβάρυνση για αυτούς και πρέπει να γίνεται κατά τη διάρκεια των ωρών εργασίας τους. VII. O γιατρός εργασίας έχει κατά την άσκηση του έργου του ηθική ανεξαρτησία απέναντι στον εργοδότη και στους εργαζομένους. Tυχόν διαφωνία του με τον εργοδότη, για θέματα της αρμοδιότητάς του, δεν μπορεί να αποτελέσει λόγο καταγγελίας της σύμβασής του. Σε κάθε περίπτωση η απόλυση γιατρού εργασίας πρέπει να είναι αιτιολογημένη. ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ ΤΩΝ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ Kάθε εργαζόμενος έχει υποχρέωση να εφαρμόζει τους κανόνες υγιεινής και ασφάλειας και να φροντίζει ανάλογα με τις δυνατότητές του, για την ασφάλεια και την υγεία του καθώς και για την ασφάλεια και την υγεία των άλλων ατόμων που επηρεάζονται από τις πράξεις ή παραλείψεις του κατά την εργασία σύμφωνα με την εκπαίδευσή του και τις κατάλληλες οδηγίες του εργοδότη του. Για την πραγματοποίηση αυτών των στόχων, οι εργαζόμενοι οφείλουν ειδικότερα, σύμφωνα με την εκπαίδευσή τους και τις κατάλληλες οδηγίες του εργοδότη τους: α) Nα χρησιμοποιούν σωστά τις μηχανές, τις συσκευές, τα εργαλεία, τις επικίνδυνες ουσίες, τα μεταφορικά και άλλα μέσα. β) Nα χρησιμοποιούν σωστά τον ατομικό προστατευτικό εξοπλισμό που τίθεται στη διάθεσή τους και μετά τη χρήση να τον τακτοποιούν στη θέση του. γ) Nα μη θέτουν εκτός λειτουργίας, αλλάζουν ή μετατοπίζουν αυθαίρετα τους μηχανισμούς ασφάλειας των μηχανών, εργαλείων, συσκευών, εγκαταστάσεων και κτιρίων και να χρησιμοποιούν σωστά αυτούς τους μηχανισμούς ασφαλείας. δ) Nα αναφέρουν αμέσως στον εργοδότη ή/και σε όσους ασκούν αρμοδιότητες τεχνικού ασφάλειας και γιατρού εργασίας, όλες τις καταστάσεις που μπορεί να θεωρηθεί εύλογα ότι παρουσιάζουν άμεσο και σοβαρό κίνδυνο για την ασφάλεια και την υγεία, καθώς και κάθε έλλειψη που διαπιστώνεται στα συστήματα προστασίας. ε) Nα συντρέχουν τον εργοδότη και όσους ασκούν αρμοδιότητες τεχνικού ασφάλειας και γιατρού εργασίας, όσον καιρό χρειαστεί, ώστε να καταστεί δυνατή η εκπλήρωση όλων των καθηκόντων ή απαιτήσεων, που επιβάλλονται από την αρμόδια επιθεώρηση εργασίας για την προστασία της ασφάλειας και της υγείας των εργαζομένων κατά την εργασία. στ) Nα συντρέχουν τον εργοδότη και όσους ασκούν αρμοδιότητες τεχνικού ασφάλειας και γιατρού εργασίας, όσον καιρό χρειαστεί, ώστε ο εργοδότης να μπορεί να εγγυηθεί ότι το περιβάλλον και οι συνθήκες εργασίας είναι ασφαλείς και χωρίς κινδύνους για την ασφάλεια και την υγεία εντός του πεδίου δραστηριότητάς τους. Oι εργαζόμενοι έχουν υποχρέωση να παρακολουθούν τα σχετικά σεμινάρια ή άλλα επιμορφωτικά προγράμματα σε θέματα υγιεινής και ασφάλειας της εργασίας. Εξωτερικές Υπηρεσίες Προστασίας και Πρόληψης (ΕΞΥΠΠ) Στα άρθρα 4-5 του Π.Δ. 17/96 περιγράφεται η δυνατότητα παροχής υπηρεσιών προστασίας και πρόληψης (τεχνικού ασφάλειας και γιατρού εργασίας) και από Εξωτερικές Υπηρεσίες Προστασίας και Πρόληψης (ΕΞΥΠΠ), οι οποίες αδειοδοτούνται από το Υπουργείο Εργασίας εφόσον πληρούν τις προδιαγραφές και προϋποθέσεις που περιγράφονται στο Π.Δ. 95/99. Σύνταξη: Σ. Λαμπρόπουλος, Επίκ. Καθηγητής, Δ. Καλλιάνης, Επιστ. Συνεργάτης 12

ΣΧΕΔΙΟ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΚΑΙ ΥΓΕΙΑΣ (ΣΑΥ) Το Σχέδιο Ασφάλειας και Υγείας (ΣΑΥ) ενός έργου είναι ένα κείμενο το οποίο περιγράφει τα μέτρα που πρέπει να λαμβάνονται στη λειτουργία του εργοταξίου και στην εκτέλεση των κατασκευαστικών εργασιών, ώστε να εξασφαλίζεται ότι ικανοποιούνται κατ ελάχιστον οι απαιτήσεις ασφάλειας και υγείας που προβλέπονται από την κείμενη νομοθεσία και ώστε να βελτιωθούν οι συνθήκες εργασίας και να αποφευχθούν τα εργατικά ατυχήματα και οι επαγγελματικές ασθένειες. Το ΣΑΥ συντάσσεται αρχικά κατά τη μελέτη του έργου και με βάση τα στοιχεία και δεδομένα του έργου που προκύπτουν από τη Μελέτη Το ΣΑΥ αναπροσαρμόζεται εάν χρειάζεται πριν την έναρξη εκτελέσεως του έργου, και στη συνέχεια αναπροσαρμόζεται, όποτε απαιτείται, κατά την εκτέλεση του έργου με βάση τα νεώτερα στοιχεία και δεδομένα του έργου που προκύπτουν κατά την εκτέλεση αυτού. Tο ΣΑΥ απαιτείται να φυλάσσεται στο εργοτάξιο, ώστε να είναι στη διάθεση των ελεγκτικών αρχών (υπηρεσίες Επιθεώρησης Εργασίας). Η υποχρέωση εκπόνησης ΣΑΥ υπάρχει όταν ισχύει έστω και μια από τις παρακάτω περιπτώσεις: α) όταν απαιτείται Συντονιστής Ασφάλειας και Υγείας κατά την εκπόνηση της μελέτης του έργου, δηλαδή όταν στο έργο προβλέπεται να είναι παρόντα περισσότερα του ενός συνεργεία β) όταν οι εργασίες που πρόκειται να εκτελεσθούν ενέχουν κατά την κείμενη νομοθεσία ιδιαίτερους κινδύνους, ήτοι: β.1 Εργασίες που εκθέτουν τους εργαζόμενους σε κινδύνους καταπλάκωσης, βύθισης σε άμμο/ λάσπη ή πτώσης από ύψος, οι οποίοι επιδεινώνονται ιδιαίτερα από τη φύση της δραστηριότητας ή των μεθόδων που χρησιμοποιούνται ή από το περιβάλλον της θέσης εργασίας ή του έργου. β.2 Εργασίες που εκθέτουν τους εργαζόμενους σε χημικές ή βιολογικές ουσίες οι οποίες παρουσιάζουν ιδιαίτερο κίνδυνο για την ασφάλεια και την υγεία των εργαζομένων ή για τις οποίες απαιτείται ιατρική παρακολούθηση των εργαζομένων σύμφωνα με τις κείμενες διατάξεις. β.3 Εργασίες με ιοντίζουσες ακτινοβολίες οι οποίες απαιτούν τον καθορισμό ελεγχομένων ή επιτηρουμένων περιοχών. β.4 Εργασίες κοντά σε ηλεκτρικούς αγωγούς υψηλής και μέσης τάσης. β.5 Εργασίες σε μέρη όπου υπάρχει κίνδυνος πνιγμού. β.6 Φρέατα, υπόγειες χωματουργικές εργασίες και σήραγγες. β.7 Εργασίες καταδύσεων με αναπνευστική συσκευή. β.8 Εργασίες με θάλαμο πεπιεσμένου αέρα. β.9 Εργασίες που συνεπάγονται τη χρήση εκρηκτικών υλών. β.10 Εργασίες συναρμολόγησης και αποσυναρμολόγησης βαρέων προκατασκευασμένων στοιχείων. γ) όταν απαιτείται εκ των προτέρων γνωστοποίηση. Οι παραπάνω, βέβαια, προϋποθέσεις απαντώνται πάντα στα έργα Πολιτικού Μηχανικού. Δεν χρειάζεται ΣΑΥ στις περιπτώσεις ενός συνεργείου με απλό και μικρό αντικείμενο. Στο ΣΑΥ περιγράφονται και διευκρινίζονται: 1. Σύντομη περιγραφή του έργου, των ν φάσεων εκτέλεσης και των εφαρμοζομένων κατά φάση μεθόδων εργασίας. 2. Τα στοιχεία του Κυρίου του Εργου, του Αναδόχου Κατασκευής και του Συντονιστή Α&Υ 3. Οι κίνδυνοι που ενδέχεται να εμφανιστούν κατά την εκτέλεση του έργου 4. Τα μέτρα για την πρόληψη και αποτροπή των κινδύνων και γενικά για την ασφάλεια και υγεία των εργαζομένων Σύνταξη: Σ. Λαμπρόπουλος, Επίκ. Καθηγητής, Δ. Καλλιάνης, Επιστ. Συνεργάτης 13

5. Πρόσθετα στοιχεία (όπως α) Σχεδιάγραμμα του εργοταξίου στο οποίο επισημαίνονται οι δίοδοι προσπέλασης, ο βασικός εξοπλισμός πυργογερανοι κλπ οι χώροι αποθήκευσης, κλπ, β) Μελέτη κατασκευής ικριωμάτων, κλπ) στ. Eιδικά μέτρα για τις εργασίες που περιλαμβάνονται σε μία ή περισσότερες από τις παραπάνω κατηγορίες β1 έως β10, εφόσον αυτές προκύπτει από τη Μελέτη του Έργου ότι περιλαμβάνονται στο αντικείμενο αυτού: ΦΑΚΕΛΟΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΚΑΙ ΥΓΕΙΑΣ (ΦΑΥ) Ο ΦΑΥ αποσκοπεί στον προσδιορισμό, πρόληψη και περιορισμό των κινδύνων των χρηστών του έργου κατά τις ενδεχόμενες μεταγενέστερες εργασίες συντήρησης, μετατροπών, επισκευών κ.α. καθ όλη την διάρκεια ζωής του έργου. Το ΦΑΥ απαιτείται να φυλάσσεται στο εργοτάξιο, ώστε να είναι στη διάθεση των ελεγκτικών αρχών (υπηρεσίες Επιθεώρησης Εργασίας). Το ΦΑΥ αναπροσαρμόζεται εάν χρειάζεται. Mετά την αποπεράτωση του έργου το ΦΑΥ συνοδεύει το έργο καθ όλη τη διάρκεια της ζωής του και φυλάσσεται με ευθύνη του ΚτΕ. Σε περίπτωση μεταβίβασης της κυριότητας ή διάσπασης κατόπιν πώλησης σε επί μέρους ιδιοκτήτες, ο νέος ιδιοκτήτης ή ο κάθε επί μέρους ιδιοκτήτης αντίστοιχα μεριμνά, ώστε να περιέρχεται στη διάθεσή του ακριβές αντίγραφο του Ο Φάκελος Ασφάλειας και Υγείας (ΦΑΥ) περιλαμβάνει: α. Tο μητρώο (αρχείο) του έργου, δηλαδή τα σχέδια και την τεχνική περιγραφή του έργου, όπως κατασκευάζεται ή κατασκευάστηκε β. Oδηγίες και χρήσιμα στοιχεία σε θέματα ασφάλειας και υγείας, τα οποία θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη κατά τις ενδεχόμενες μεταγενέστερες εργασίες καθ όλη τη διάρκεια της ζωής του έργου, όπως εργασίες συντήρησης, μετατροπής, καθαρισμού, κ.λ.π. Eνδεικτικά οι οδηγίες και τα στοιχεία αυτά αναφέρονται στον ασφαλή τρόπο εκτέλεσης των διαφόρων εργασιών, στην αποφυγή κινδύνων από τα διάφορα δίκτυα (ύδρευσης, ηλεκτροδότησης, αερίων, ατμού κ.λ.π.), στην πυρασφάλεια κ.λ.π. ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ & ΥΓΕΙΑΣ ( Σχετικό Πρότυπο: BS 8800: ΣΥΣΤΗΜΑ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ Α&ΥΕ) Πολιτική Α&Υ: Γραπτή δέσμευση της διοίκησης της επιχείρησης για ασφάλεια και υγεία κατά την εργασία. Προγραμματισμός: Προγραμματισμός για αναγνώριση, εκτίμηση και έλεγχο κινδύνου / Διαδικασίες Α&ΥΕ / Κατάλογοι Σημείων Ελέγχου Α&Υ (Check Lists) Εφαρμογή και λειτουργία: Δομή και υπευθυνότητες στελεχών / Εκπαίδευση, πληροφόρηση / Ενημέρωση και γνωστοποίηση / Ετοιμότητα και ανταπόκριση σε έκτατη ανάγκη. Έλεγχος και διορθωτικές ενέργειες: Μέτρηση απόδοσης και παρακολούθηση / Ατυχήματα, συμβάντα, ασυμβατότητα διορθωτικές ενέργειες / Αρχεία και διαχείριση αρχείων / Επιθεωρήσεις. Επανεξέταση από Διοίκηση: Επαναξιολόγηση του συστήματος διαχείρισης Α&ΥΕ ώστε να διασφαλίζεται συνεχώς η καταλληλότητα, η επάρκεια και αποτελεσματικότητα του συστήματος. Σύνταξη: Σ. Λαμπρόπουλος, Επίκ. Καθηγητής, Δ. Καλλιάνης, Επιστ. Συνεργάτης 14

ΤΟ ΚΟΣΤΟΣ ΤΗΣ ΜΗ ΠΡΟΛΗΨΗΣ [Χ. Ιωάννου, «Συνθήκες Εργασίας: Το κόστος της πρόληψης και της μη πρόληψης», Επιθεώρηση Εργασιακών Σχέσεων Νο 8/1997] Σύνταξη: Σ. Λαμπρόπουλος, Επίκ. Καθηγητής, Δ. Καλλιάνης, Επιστ. Συνεργάτης 15

Χρηματοδότηση Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό έχει αναπτυχθεί στα Πλαίσια του εκπαιδευτικού έργου του διδάσκοντα. Το έργο «Ανοιχτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα Ε.Μ.Π.» έχει χρηματοδοτήσει μόνο την αναδιαμόρφωση του εκπαιδευτικού υλικού. Το έργο υλοποιείται στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση.