DEBRIEF ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ: «Περισσότερες τεχνολογίες; Περισσότερες γυναίκες επιχειρηματίες!» Αθήνα, 6 Νοεμβρίου 2012 / www.gender-it.eu Σε μια περίοδο που ζητούνται λύσεις για την έξοδο από το φαύλο κύκλο της κρίσης, οφείλουμε να αναδεικνύουμε εξαιρετικά σημαντικές πρωτοβουλίες όπως το ευρωπαϊκό συνέδριο «Περισσότερες τεχνολογίες; Περισσότερες γυναίκες επιχειρηματίες!». Περίπου 500 συμμετέχοντες παρακολούθησαν το συνέδριο, εκ των οποίων 278 ζωντανά και άλλοι 195 συμμετέχοντες μέσω διαδικτυακής σύνδεσης, χωρίς να επηρεαστεί η προσέλευση από το απεργιακό κύμα που είχε ακινητοποιήσει τη χώρα, και συγκεκριμένα την Αθήνα. Αυτό το συνέδριο ξεχώρισε γιατί μίλησε τη γλώσσα της γυναίκας (μέλλουσα και νυν) επιχειρηματία! Γιατί οργανώθηκε λαμβάνοντας υπόψη τις ανάγκες της. Γιατί έδωσε τη δυνατότητα στους συμμετέχοντες να φύγουν με νέα γνώση, παρακολουθώντας, μεταξύ άλλων και τα πρακτικά και αποτελεσματικά εργαστήρια του συνεδρίου που εστίασαν στην καθοδήγηση (mentoring), στη χρήση γνωστών εφαρμογών αυτοματισμού γραφείου και στην αξιοποίηση των όχι και τόσο γνωστών δυνατοτήτων τους, καθώς και στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης (social media). Αποτελεί την κορύφωση μιας σειράς επιτυχημένων δράσεων ενημέρωσης και δημοσιότητας στα πλαίσια του ευρωπαϊκού έργου με ακρωνύμιο «ladybizit», της πρωτοβουλίας «Leonardo da Vinci», με στόχο να συνεισφέρει στην προσπάθεια της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να υποστηρίξει τη γυναικεία επιχειρηματικότητα και να προωθήσει τους τρόπους με τους οποίους οι Τεχνολογίες Πληροφορίας & Επικοινωνιών (ΤΠΕ) μπορούν να την ενισχύσουν. Επίσης, στο συνέδριο παρουσιάστηκαν 12 ευρωπαϊκά έργα που μπορούν να βοηθήσουν τις γυναίκες της Ευρώπης ανεξάρτητα από την ηλικία και την καταγωγή τους να ανακαλύψουν τι μπορεί να κάνει γι αυτές το Πρόγραμμα Δια Βίου Μάθησης της Ευρωπαϊκής Ένωσης (EU Lifelong Learning Programme). Ο στόχος του συνεδρίου επετεύχθη καθώς ενθάρρυνε τις «μέλλουσες» γυναίκες επιχειρηματίες μέσα από την ανάδειξη των δυνατοτήτων των ΤΠΕ για την ανάπτυξη επιχειρηματικών δραστηριοτήτων. Σελίδα 1 από 5
Παρατίθενται αναλυτικότερα τα αποτελέσματα του συνεδρίου από την Δρ. Ειρήνη Καμπερίδου, ECWT Executive Group: ΓΥΝΑΙΚΕΙΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ: ΜΙΑ ΚΟΥΛΤΟΥΡΑ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑΣ Η γυναικεία επιχειρηματικότητα καθώς και ο τρόπος που οι Τεχνολογίες Πληροφορικής και Επικοινωνιών μπορούν να τη διευκολύνουν, να την προάγουν και να τη στηρίξουν ήταν το κεντρικό θέμα του ευρωπαϊκού συνεδρίου «Περισσότερες τεχνολογίες; Περισσότερες γυναίκες επιχειρηματίες που πραγματοποιήθηκε στην Αθήνα, στις 6 Νοεμβρίου 2012. Το συνέδριο διοργανώθηκε από τη Μίλητος Αναδυόμενες Τεχνολογίες & Υπηρεσίες (Συντονιστής & Ανάδοχος του ευρωπαϊκού έργου ladybizit / www.gender-it.eu), σε συνεργασία με τους εταίρους του έργου: ECWT- European Center for Women and Technology, Ελληνικό Δίκτυο Επαγγελματιών Πληροφορικής (HePIS), ITEC Εκπαιδευτική Α.Ε και την εταιρεία OLN Learning. Υπήρξε συναίνεση για το θέμα των εμποδίων που αντιμετωπίζουν οι γυναίκες επιχειρηματίες. Ένα από τα σημαντικότερα εμπόδια είναι η περιορισμένη πρόσβαση και χρήση των εργαλείων των ΤΠΕ. «Διανύουμε την περίοδο της τεχνολογικής επανάστασης. Και ο κύκλος ζωής αυτής της επανάστασης διαρκεί 40 με 60 χρόνια. Πρέπει να καταλάβουμε ότι είμαστε ακόμα στην αρχή» δήλωσε η Eva Fabry, Διευθύντρια του European Centre for Women and Technology (ECWT). «Δε μπορούμε να φέρουμε την αλλαγή αν δεν έχουμε άνδρες στο ίδιο χώρο», είπε η Madi Sharma, μια επιχειρηματίας στο τιμόνι της Madi Group, ενός ομίλου εταιρειών που βασίζεται στη φιλοσοφία ότι η δημιουργία καινοτόμων ιδεών στις ανάγκες της τοπικής δράσης μπορούν να επιτύχουν παγκόσμιο αντίκτυπο επωφελή στην κοινωνία. «Χρειαζόμαστε ένα Υπουργείο Επιχειρηματικότητας για Γυναίκες!» πρόσθεσε. «Η επιχειρηματικότητα είναι παντός καιρού, δηλαδή δεν έχει φύλο, δεν έχει ηλικία, δεν έχει καταγωγή» δήλωσε η Όλγα Σταυροπούλου, Γενική Διευθύντρια της εταιρείας συμβούλων Μίλητος Αναδυόμενες Τεχνολογίες & Υπηρεσίες, καθώς και Συντονίστρια του ελληνικού τμήματος του Ευρωπαϊκού Δικτύου Μεντόρων για τη Γυναικεία Επιχειρηματικότητα. Η επιχειρηματικότητα είναι πάντα επίκαιρη και σύγχρονη, ιδιαίτερα σε περιόδους κρίσης όπου οι καινοτόμες και επιτυχημένες επιχειρηματικές δραστηριότητες αναδύονται και πρωτοστατούν. «Πρέπει να ξεφορτωθούμε τα στερεότυπα, είναι εκτός μόδας». Ο Επικεφαλής της Αντιπροσωπείας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην Ελλάδα, Δρ. Πάνος Καρβούνης επεσήμανε, μεταξύ άλλων, ότι η ισότητα των φύλων αποτελεί θεμελιώδες δικαίωμα και βασική πηγή οικονομικής ανάπτυξης και ανταγωνιστικότητας στο μέλλον. Αναφέρθηκε επίσης στο καινούργιο πρόγραμμα της Ε.Ε. «Η Ισότητα Αποδίδει / equality pays off» που θα βοηθήσει τις εταιρείες να προσεγγίσουν την ισότιμη συμμετοχή ανδρών και γυναικών (gender balance). Πρόσθεσε ότι προωθείται επίσης και η συμμετοχή των γυναικών στα διοικητικά συμβούλια όπου η γυναίκα σήμερα υποεκπροσωπείται. «Δεν έχουμε κουλτούρα συνεργασίας στην Ελλάδα, συνεπώς δεν έχουμε κουλτούρα επιχειρηματικότητας», είπε ο Δρ. Θόδωρος Σκυλακάκης, ανεξάρτητος Ευρωβουλευτής, μέλος της ALDE - Alliance of Liberals and Democrats for Europe (Συμμαχίας Φιλελευθέρων και Δημοκρατών για την Ευρώπη), επισημαίνοντας ότι έχουμε αναξιοποίητο ένα σοβαρό κομμάτι της κοινωνίας, το γυναικείο κομμάτι. Ο Δρ. Σκυλακάκης επεσήμανε επίσης ότι μολονότι είναι αποτελεσματικότερη η επιχειρηματικότητα όταν έχουμε περισσότερες γυναίκες, παρατηρούνται ακραίες ανισότητες σε όλη την Ευρώπη, προσθέτοντας ότι οι σύγχρονες κοινωνίες έχουν το 50% των ταλέντων τους στις γυναίκες, ωστόσο μικρό ποσοστό χρησιμοποιείται. Σελίδα 2 από 5
«Οι νέες τεχνολογίες παρέχουν νέες ευκαιρίες για τη γυναικεία επιχειρηματικότητα», επεσήμανε ο κ. Γιώργος Φλέσσας, Πρόεδρος & Διευθύνων Σύμβουλος της εταιρείας CIVITAS Α.Ε., παρουσιάζοντας παραδείγματα γυναικών επιχειρηματιών που κατέκτησαν την παγκόσμια αγορά χάρη στα social media (ΜΚΔ) και τις νέες τεχνολογίες. Ο κ. Φλέσσας επισήμανε ότι τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης αναπτύχτηκαν με ρυθμούς εκπληκτικούς ο κόσμος άλλαξε ο τρόπος που ψωνίζουμε άλλαξε ο τρόπος που επικοινωνούμε άλλαξε. «Υπάρχει μια νέα κουλτούρα που οδηγεί σε ένα νέο είδος πολίτη καταναλωτή, που διψάει για το καινούργιο και κουράζεται εύκολα». (Δείτε το video με όλες τις ομιλίες στην ιστοσελίδα www.gender-it.eu) Πράγματι, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και η ψηφιακή κουλτούρα, για πολλούς ένα νέο και γεμάτο προκλήσεις περιβάλλον, έχει καταστεί σημαντικό κομμάτι των καθημερινών δραστηριοτήτων μας. Ωστόσο, δεν έχουμε κατανοήσει πλήρως το βαθμό που τα νέα μέσα (new media) έχουν αλλάξει την καθημερινότητά μας, τις καθημερινές και επαγγελματικές πρακτικές, τις συνήθειες και την κουλτούρα μας. Πολλές ομιλήτριες απομυθοποίησαν τον κόσμο των νέων τεχνολογιών -και ειδικά τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης- μέσα από το φακό των δικών τους εμπειριών, μεταφέροντας και σε μας μηνύματα για το πως τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ενίσχυσαν σημαντικά την ανάπτυξη των επιχειρήσεών τους. Αξίζει να σημειωθεί ότι η επιχειρηματικότητα παρέχει ευελιξία στο ωράριο και το χώρο εργασίας, τόσο για τις γυναίκες όσο και τους άνδρες και όπως δημοσιεύθηκε και στα πλαίσια του συνεδρίου (Reflections on women entrepreneurship /a reader) αρκετές έρευνες δείχνουν ότι πολλοί άνδρες σήμερα δουλεύουν από το σπίτι ισορροπώντας την οικογενειακή και επαγγελματική ζωή, αλλά και γεγονός που αποτελεί και μια διέξοδο στην περίπτωση ανεργίας λόγω της οικονομικής κρίσης. Πολλές έρευνες αναφέρουν πως οι γυναίκες βρίσκονται ένα βήμα πιο μπροστά, σε σχέση με τους άντρες, όταν πρόκειται για τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.σχετικές έρευνες αποδεικνύουν ότι οι γυναίκες διαθέτουν ισχυρότερες επικοινωνιακές δεξιότητες και κοινωνική νοημοσύνη από τους άνδρες, είναι καλύτεροι ακροατές/better listeners, και ότι η συλλογική νοημοσύνη μιας ομάδας αυξάνεται όταν περιλαμβάνει περισσότερες γυναίκες. (Kamberidu & Fabry 2012, Cowley 2011, SheSpeaks 2011, Woolley & Malone 2011, Karacostas 2012, Akalp 2012) Woolley & Malone 2011). Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και η ψηφιακή κουλτούρα, για πολλούς ένα νέο και γεμάτο προκλήσεις περιβάλλον, έχει καταστεί σημαντικό κομμάτι των καθημερινών δραστηριοτήτων μας. Ωστόσο, δεν έχουμε κατανοήσει πλήρως το βαθμό που τα νέα μέσα (new media) έχουν αλλάξει την καθημερινότητά μας, τις καθημερινές και επαγγελματικές πρακτικές, τις συνήθειες και την κουλτούρα μας. Στο σημερινό κόσμο της ψηφιακής οικονομίας αυτές οι δεξιότητες, οι λεγόμενες «θηλυκές» δεξιότητες και ηγετικές ικανότητες που καλλιεργούν μια κουλτούρα συνεργασίας είτε είναι αποτέλεσμα της βιολογίας είτε της κοινωνικοποίησης ή κοινωνικών συνθηκών απαιτούνται ως βασική πηγή κοινωνικής-οικονομικής ανάπτυξης. Μερικές συμβουλές (TIPS) από τους ομιλητές του συνεδρίου: Μη φοβάστε την τεχνολογία! Γνωρίστε την πρώτα! Επενδύστε σε μια καλή και γρήγορη σύνδεση στο ίντερνετ. Να είστε πρακτικές και να θέτετε ρεαλιστικούς στόχους. Αναζητήστε συνέργειες και επεξεργαστείτε ιδέες από κοινού. Σελίδα 3 από 5
Αξιοποιήστε μια σειρά από ευρωπαϊκά έργα που έχουν διαθέσιμο, δωρεάν εκπαιδευτικό υλικό για όλους και όλες. Βρείτε online ομάδες, φόρα, ιστοσελίδες κοινωνικής δικτύωσης που δημιουργούνται από γυναίκες για γυναίκες, πολλές από τις οποίες παρέχουν υποστήριξη, διασυνδέσεις, πληροφορίες, νέες δυνατότητες μάρκετινγκ κλπ. Προβάλλετε πετυχημένες γυναίκες επιχειρηματίες και μάθετε από την προσωπική τους εμπειρία (storytelling). Αξιοποιήστε τη διαθέσιμη τεχνολογία και συνδεθείτε με άλλους επιχειρηματίες, σε όλον τον κόσμο, απλώς με το πάτημα του ποντικιού. Μάθετε να χρησιμοποιείται τα εργαλεία ανάλυσης που σας βοηθούν να καθορίσετε την επίδραση που έχουν τα ΜΚΔ στην επιχείρησή σας. Τα ΜΚΔ συμπληρώνουν το μάρκετινγκ που κάνετε. Για παράδειγμα το Twitter είναι μια μεγάλη μηχανή «δοκιμής και λάθους» στον κόσμο των μέσων κοινωνικής δικτύωσης. Ό,τι και αν τοποθετήσετε εκεί διαρκεί περίπου 15 λεπτά, συνεπώς μπορείτε να πειραματιστείτε δίχως να προβληματίζεστε πως θα παραμείνει για πάντα στο διαδίκτυο μέχρι να σας στοιχειώσει. Να είστε συγκεκριμένοι: εστιάστε σε πελάτες και πληροφορίες που δημιουργούν εμπιστοσύνη. Αυτό σημαίνει ότι τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης σας ενδιαφέρονται για τον πελάτη και όχι μόνο για την πραγματοποίηση πωλήσεων. «Eπανάληψη μήτηρ μαθήσεως»: περιηγηθείτε, εξερευνήσετε, tweet νέες ιδέες, προϊόντα κ.λπ. Οτιδήποτε καταχωρείτε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης θα πρέπει να προσθέτουν αξία στην εμπειρία του αναγνώστη και να τον ενθαρρύνει να επιστρέψει σε εσάς για περισσότερα. Από τη στιγμή που εσείς ή η εταιρεία σας «αναγνωριστεί» στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, θα είναι πιο εύκολο για τους αναγνώστες σας να επικοινωνήσουν μαζί σας μέσω email. Να αποφεύγετε τις πολλές καταχωρήσεις: μην είστε αυτός που κουράζει τους social media φίλους του με πολλαπλές καταχωρήσεις. Δημιουργήστε μια κυκλική ροή επικοινωνίας μέσω της χρήση των ΜΚΔ που στο τέλος θα φέρνει πάντα πίσω στο δικτυακό σας τόπο τους πελάτες σας. Αποφασίστε σχετικά με το «πλαίσιο» ή το «σήμα» σας στους χώρους των μέσων κοινωνικής δικτύωσης: ορισμένα σχετίζονται περισσότερο με συγκεκριμένες πτυχές της επιχειρηματικής σας ανάπτυξης από άλλα. Κάντε χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης ως αναπόσπαστο κομμάτι του επιχειρηματικού σας μάρκετινγκ. Η διάσταση του φύλου Πράγματι, όπως τόνισε στην εισήγησή της η Madi Sharma «δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί καμία αλλαγή αν δεν συμμετέχουν και οι άνδρες». Ο κύριος λόγος ενσωμάτωσης της διάστασης του φύλου είναι αυτός της ισότητας των φύλων/κοινωνικής ισότητας μεταξύ γυναικών και ανδρών. Η ενσωμάτωση της διάστασης του φύλου αναφέρεται στη διαδικασία αξιολόγησης και επανεκτίμησης των επιπτώσεων που επιφέρει τόσο σε γυναίκες όσο και σε άντρες κάθε πρόγραμμα και σχέδιο δράσης σε κοινωνικό, οικονομικό και πολιτικό επίπεδο. Αυτό απαιτεί παρεμβάσεις, πολιτικές και πρακτικές που ενδέχεται να στοχεύουν αποκλειστικά σε γυναίκες ή αποκλειστικά σε άνδρες ή και τους δυο. Για παράδειγμα, άνδρες μετανάστες ή επιχειρηματίες που προέρχονται από μειονότητες Σελίδα 4 από 5
ένας ακόμη σημαντικός χώρος επιχειρηματικότητας στην Ευρώπη αντιμετωπίζουν ρατσιστικές πρακτικές και εμπόδια όπως διακρίσεις, γλωσσικά εμπόδια, περιορισμένη πρόσβαση σε χρηματοδότηση και υπηρεσίες υποστήριξης, αλλά και έλλειψη επιχειρηματικών δεξιοτήτων και δεξιοτήτων μάρκετινγκ (Kamberidou 2010). Με άλλα λόγια, η ενσωμάτωση της διάστασης του φύλου σημαίνει τον εντοπισμό και την εξάλειψη των συστημικών ή ακούσιων προκαταλήψεων και διακρίσεων σε θεσμικές δομές και διοικητικά όργανα, εξετάζοντας τα σχετικά στατιστικά στοιχεία, προωθώντας νέα πρότυπα και προγράμματα καθοδήγησης, συμβάλλοντας στην ανάπτυξη και την εφαρμογή αποτελεσματικών πολιτικών κ.λπ. Με τον τρόπο αυτό οδηγούμαστε σε αλλαγή των οργανωτικών και θεσμικών πρακτικών, συμπεριφορών ή τρόπου σκέψης, μέσων εξεύρεσης πόρων και υλοποίησης στόχων. Στην πραγματικότητα, στόχος της ενσωμάτωσης της διάστασης της ισότητας των φύλων είναι η μετατροπή των άδικων ή άνισων θεσμικών δομών σε ισότιμες και δίκαιες, τόσο για τις γυναίκες όσο και τους άνδρες. Αυτό συνεπάγεται την εξασφάλιση της ισορροπίας των φύλων μέσα από την μεγέθυνση των δεξαμενών ταλέντων και την ανακάλυψη των πραγματικών ικανοτήτων του ανθρώπινου δυναμικού. Έχοντας υπόψη όλες τις προαναφερθείσες έρευνες και αναλύσεις, είναι απαραίτητο να κατανοήσουμε πλήρως φαινόμενα όπως η ανεπαρκής εκμετάλλευση των δεξαμενών ταλέντων ή η έλλειψη ταλέντων μελετώντας τάσεις, ποσοστά και διαφορές πριν επιχειρήσουμε να θέσουμε ρεαλιστικούς στόχους και να ενσωματώσουμε τη διάσταση του φύλου στην εξίσωση. Σελίδα 5 από 5