ΕΑΡΙΝΟ ΕΞΑΜΗΝΟ 2012-2013 ΠΡΟΤΥΠΟΣ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΟΣ ΟΙΚΙΣΜΟΣ Κιμμέρια Ξάνθης ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΌΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΌΣ & ΒΙΏΣΙΜΗ ΑΝΆΠΤΥΞΗ ΠΜΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΉ ΕΠΙΣΤΉΜΗ & ΜΗΧΑΝΙΚΉ ΔΗΜΟΚΡΙΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΡΑΚΗΣ ΔΙΔΑΣΚΩΝ ΚΟΣΜΟΠΟΥΛΟΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ Διευθυντησ Εργαστήριου Περιβαλλοντικού & Eνεργειακού Σχεδιασμού Κτιρίων & Οικισμών ΟΜΆΔΑ ΕΡΓΑΣΊΑΣ ΓΟΥΖΕΛΗ ΧΡΙΣΤΙΝΑ ΚΑΜΕΝΗ ΔΕΣΠΟΙΝΑ ΚΑΡΚΑΝΙΑΣ ΓΙΩΡΓΟΣ ΝΙΚΟΛΑΪΔΟΥ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΑ ΣΤΕΦΑΝΟΠΟΥΛΟΣ ΚΥΡΙΑΚΟΣ ΤΙΤΟΝΗ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΧΑΛΑΤΖΙΔΟΥ ΛΑΜΠΡΙΝΗ ΧΑΣΑΝ ΧΑΣΑΝ
ΠΡΟΤΥΠΟΣ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΟΣ ΟΙΚΙΣΜΟΣ Κιμμέρια Ξάνθης
Keep your face to the sunshine and you cannot see a shadow Helen Keller
ΟΜΑΔΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 04 ΟΜΑΔΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ECO_choros 05 ΟΜΆΔΑ ΕΡΓΑΣΊΑΣ ΓΟΥΖΕΛΗ ΧΡΙΣΤΙΝΑ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΑΣ ΜΗΧΑΝΙΚΟΣ ΚΑΡΚΑΝΙΑΣ ΓΙΩΡΓΟΣ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΑΣ ΜΗΧΑΝΙΚΟΣ ΣΤΕΦΑΝΟΠΟΥΛΟΣ ΚΥΡΙΑΚΟΣ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΑΣ ΜΗΧΑΝΙΚΟΣ ΧΑΛΑΤΖΙΔΟΥ ΛΑΜΠΡΙΝΗ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΑΣ ΜΗΧΑΝΙΚΟΣ ΚΟΣΜΟΠΟΥΛΟΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΑΣ ΜΗΧΑΝΙΚΟΣ Ο Π. Κοσμόπουλος είναι αναπληρωτής καθηγητής του Τμήματος Μηχανικών Περιβάλλοντος του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης και υπεύθυνος της 3η Κατεύθυνσης με τίτλο Περιβαλλοντικός/ ενεργειακός σχεδιασμός και εφαρμογές ανανεώσιμων πηγών ενέργειας σε κτίρια και οικισμούς του ΠΜΣ Περιβαλλοντική Μηχανική & Επιστήμη του ίδιου τμήματος. Έχει ασχοληθεί εκτενώς με θέματα όπως ο Περιβαλλοντικός Σχεδιασμός Κτιρίων και Οικισμών, Συστήματα Εξοικονόμησης Ενέργειας, Εφαρμογές Α.Π.Ε. σε κτίρια και οικισμούς, Μελέτες θερμικής ΚΑΜΕΝΗ ΔΕΣΠΟΙΝΑ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΑΣ ΜΗΧΑΝΙΚΟΣ ΝΙΚΟΛΑΪΔΟΥ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΑ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΑΣ ΜΗΧΑΝΙΚΟΣ ΤΙΤΟΝΗ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΑΣ ΜΗΧΑΝΙΚΟΣ ΧΑΣΑΝ ΧΑΣΑΝ ΜΗΧΑΝΟΛΟΓΟΣ ΜΗΧΑΝΙΚΟΣ και ενεργειακής συμπεριφοράς κτιρίων, Ενεργειακή αναβάθμιση κτιρίων, Μελέτες συνθηκών άνεσης σε κτίρια, Μεθόδους εκτίμησης περιβαλλοντικού σχεδιασμού, Περιβαλλοντική αξιολόγηση κτιρίων κλπ.
ΑΝΤΙ ΠΡΟΛΟΓΟΥ 06 ΑΝΤΙ ΠΡΟΛΟΓΟΥ ECO_choros 07 ΑΝΤΊ ΠΡΟΛΌΓΟΥ Ο πρότυπος οικολογικός οικισμός ECO_choros στην περιοχή Κιμμερίων της Ξάνθης, σχεδιάστηκε στα πλαίσια του μαθήματος Ενεργειακός Σχεδιασμός & Βιώσιμη Ανάπτυξη του Προγράμματος Μεταπτυχιακών Σπουδών Περιβαλλοντική Μηχανική & Επιστήμη του Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης το θερινό εξάμηνο του ακαδημαϊκού έτους 2012-13. Η ομάδα εργασίας αποτελούνταν από οκτώ μεταπτυχιακούς φοιτητές, εκ των οποίων επτά αρχιτέκτονες μηχανικοί και ένας μηχανολόγος μηχανικός. Ιδιαίτερες ευχαριστίες στον κ. Παναγιώτη Κοσμόπουλο, διευθυντή του τομέα Περιβαλλοντικός/ενεργειακός σχεδιασμός και εφαρμογές ανανεώσιμων πηγών ενέργειας σε κτίρια και οικισμούς του ΠΜΣ και διδάσκων του συγκεκριμένου μαθήματος, που συντόνισε και κατεύθυνε την ομαδική προσπάθεια στα πλαίσια του εργαστηρίου. Μέσα σε μια κοινωνία που καταρρέει κάποιοι συνεχίζουν ακόμα να ονειρεύονται εαρινο εξάμηνο 2012-13
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 08 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ECO_choros 09 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ σελ. 004 ΟΜΑΔΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ σελ. 007 ΑΝΤΙ ΠΡΟΛΟΓΟΥ σελ. 010 ΠΕΡΙΛΗΨΗ σελ. 012 ΕΙΣΑΓΩΓΗ σελ. 016 ΔΙΑΡΘΡΩΣΗ ΕΡΓΑΣΙΑΣ σελ. 018 01 ΑΣΤΙΚΑ ΚΕΝΤΡΑ σελ. 024 02.1 ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ σελ. 031 02.2 ΘΕΡΜΙΚΗ ΑΝΕΣΗ σελ. 035 02.3 ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ σελ. 040 02.4 SOLAR DECATHLON EUROPE σελ. 044 02.5 ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ σελ. 046 02.6 Η ΜΕΘΟΔΟΣ ΕV MATRIX σελ. 048 03.1 ΕΠΙΛΟΓΗ ΟΙΚΟΠΕΔΟΥ σελ. 054 03.2 ΚΛΙΜΑΤΟΛΟΓΙΚΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ σελ. 056 04.1 ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ σελ. 062 04.2 ΜΕΛΕΤΗ ΗΛΙΑΣΜΟΥ-ΣΚΙΑΣΜΟΥ σελ. 071 04.3 ΜΕΛΕΤΗ ΚΙΝΗΣΗΣ ΑΝΕΜΩΝ σελ. 076 04.4 ΔΙΚΤΥΑ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΣ σελ. 078 04.5 ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΦΥΣΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ σελ. 082 04.6 ΥΠΑΙΘΡΙΟΙ ΧΩΡΟΙ σελ. 085 σελ. 086 σελ. 088 σελ. 116 σελ. 129 σελ. 129 σελ. 132 σελ. 134 σελ. 143 σελ. 148 σελ. 149 σελ. 158 σελ.160 σελ. 186 σελ. 192 σελ. 193 σελ. 196 σελ. 201 σελ. 204 σελ. 210 04.7 ΑΝΑΨΥΧΗ 04.8 ΠΡΟΣΒΑΣΙΜΟΤΗΤΑ Α.Μ.Ε.Α. 05.1 ΚΤΙΡΙΑ ΚΑΤΟΙΚΙΩΝ 05.2 ΜΕΛΕΤΗ ΣΥΝΘΗΚΩΝ ΑΝΕΣΗΣ 06 ΔΗΜΟΣΙΑ ΚΤΙΡΙΑ 07.1 ΑΠΟΚΕΝΤΡΩΜΕΝΑ VS ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΤΙΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ 07.2 ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΟΙΚΙΣΜΟΥ 07.3 ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΘΕΡΜΑΝΣΗΣ 07.4 ΘΕΡΜΑΝΣΗ ΚΛΙΜΑΤΙΣΜΟΣ 07.5 ΑΕΡΙΣΜΟΣ ΚΤΙΡΙΩΝ 07.6 ΦΩΤΟΒΟΛΤΑΪΚΑ & ΑΝΕΜΟΓΕΝΝΗΤΡΙΕΣ 07.7 ΜΕΤΡΗΤΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗΣ 08.1 ΕΠΙΛΟΓΗ ΥΛΙΚΩΝ 08.2 ΠΑΘΗΤΙΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ 08.3 ΦΥΣΙΚΟΣ ΦΩΤΙΣΜΟΣ 09.1 ΤΕΧΝΗΤΟΣ ΦΩΤΙΣΜΟΣ 09.2 ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΥΔΑΤΩΝ 09.3 ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΑΠΟΡΡΙΜΑΤΩΝ 10 ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
ΠΕΡΙΛΗΨΗ 10 ΠΕΡΙΛΗΨΗ ECO_choros 11 ΠΕΡΊΛΗΨΗ Στην παρούσα εργασία παρουσιάζεται ένας πρότυπος βιοκλιματικός οικισμός, στην περιοχή Κιμμέρια της Ξάνθης στην Ελλάδα, με θετικό ενεργειακό ισοζύγιο, σχεδιασμένος σύμφωνα με τις αρχές του περιβαλλοντικού σχεδιασμού. Ο οικισμός αποτελείται από 82 κατοικίες, δύο, τεσσάρων ή έξι ατόμων και συνολικά δύναται να στεγάσει περίπου 300 κατοίκους σε μία έκταση 125.000 τετραγωνικών μέτρων. Τα κτίρια του οικισμού (ιδιωτικά και δημόσια) εξασφαλίζουν συνθήκες θερμικής και οπτικής άνεσης, με τη χρήση παθητικών συστημάτων θέρμανσης και δροσισμού, αλλά και αξιοποιώντας την ηλιακή ενέργεια και άλλες περιβαλλοντικές πηγές, καθώς και τα φυσικά φαινόμενα του κλίματος. Οι Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας συμβάλλουν στην ενεργειακή αυτάρκεια του οικισμού, με την τοποθέτηση ενός φωτοβολταϊκού και ενός αιολικού πάρκου στα όρια του οικοπέδου. Επιπλέον, σε κάθε κτίριο εγκαθίστανται φωτοβολταϊκά πανέλα, ηλιακοί συλλέκτες και οικιακές ανεμογεννήτριες. To αποτέλεσμα είναι τόσο οι αυτόνομες κατοικίες όσο και τα κτίρια που εξαρτώνται από τις κεντρικές εγκαταστάσεις να έχουν θετικό ενεργειακό ισοζύγιο όλο το έτος, παράγουν δηλαδή περισσότερη ενέργεια από όση καταναλώνουν και το πλεόνασμα αποθηκεύεται ή διανέμεται στο δίκτυο ανάλογα με τον τύπο κτιρίου. ABSTRACT This project presents a bioclimatic housing complex in the Xanthi region of Kimmeria, Greece with a positive energy balance, designed according to the principles of environmental planning. The settlement consists of 82 houses, destined for two, four or six people and can accommodate approximately 300 residents in an area of 125,000 square meters. The buildings of the settlement (private and public) ensure conditions of thermal and visual comfort by integrating passive heating and cooling systems, but simultaneously implementing solar energy and other environmental sources, as well as, natural phenomena. The housing complex is self-sufficient, due to renewable energy sources such as the installation of a PV and a wind turbine farm on the outskirts of the plot. In addition, PV panels, solar panels and domestic wind turbines are installed in every building. The result is that both the self sufficient houses and the buildings depending on the central facilities have a positive energy balance all the year, ie they produce more energy that they consume and the surplus is stored or distributed in the network depending on the type of building.
ΕΙΣΑΓΩΓΗ 12 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ECO_choros 13 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η παρούσα εργασία παρουσιάζει έναν πρότυπο βιοκλιματικό οικισμό στην περιοχή Κιμμέρια της Ξάνθης, σχεδιασμένο σύμφωνα με τις αρχές του περιβαλλοντικού σχεδιασμού. Βασικός στόχος αποτέλεσε ο σχεδιασμός ενός οικισμού με θετικό ενεργειακό ισοζύγιο, που να συμβαδίζει με τη λογική του «Ευρωπαϊκού στόχου 20-20-20 για το περιβάλλον» - δηλαδή την μείωση κατά 20% των αερίων του θερμοκηπίου, την αύξηση κατά 20% της ενεργειακής αποδοτικότητας και την αύξηση του ποσοστού ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στο 20%, έως το 2020. Σκοπός μας είναι ο σχεδιασμός κτιρίων που εξασφαλίζουν συνθήκες θερμικής και οπτικής άνεσης, αξιοποιώντας την ηλιακή ενέργεια και άλλες περιβαλλοντικές πηγές, αλλά και τα φυσικά φαινόμενα του κλίματος (ΚΑΠΕ). Στις μέρες μας, που τα περιβαλλοντικά προβλήματα είναι όλο και εντονότερα και η ενεργειακή κρίση αποτελεί μια πραγματικότητα, κρίνεται απαραίτητη η στροφή προς τον βιώσιμο σχεδιασμό. Τα σύγχρονα κτίρια οφείλουν, να κατασκευάζονται σύμφωνα με τις αρχές της βιωσιμότητας, απαιτώντας όσο το δυνατόν λιγότερους πόρους και ενέργεια. Οι αρχές αυτές θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη από τα πρώτα στάδια του σχεδιασμού. Ένα βασικό εργαλείο του βιώσιμου σχεδιασμού αποτελούν τα παθητικά συστήματα που ενσωματώνονται στα κτίρια με στόχο την αξιοποίηση των περιβαλλοντικών πηγών για θέρμανση, ψύξη και φωτισμό των χώρων. Ακόμη, πρωταρχικής σημασίας θεωρούνται και οι τεχνικές δόμησης των κτιρίων, οι οποίες βελτιώνουν τη φυσική λειτουργία και την ενεργειακή συμπεριφορά του κελύφους καθ όλη τη διάρκεια του έτους. Ο ολοκληρωμένος ενεργειακός σχεδιασμός κτιρίων έχει πολλά ενεργειακά, οικονομικά, περιβαλλοντικά και κοινωνικά οφέλη. Σε αυτά περιλαμβάνονται η εξοικονόμηση ενέργειας, η επίτευξη συνθηκών θερμικής και οπτικής άνεσης, η μείωση των καυσίμων και του κόστους των ηλεκτρομηχανολογικών εγκαταστάσεων, η μείωση των ρύπων της ατμόσφαιρας, ο περιορισμός του φαινομένου του θερμοκηπίου και γενικά η βελτίωση της ποιότητας ζωής των ανθρώπων. Όσον αφορά τα οικιστικά σύνολα, ο ενεργειακός σχεδιασμός έχει ως στόχο την εξοικονόμηση ενέργειας, την εξασφάλιση συνθηκών άνεσης και την αξιοποίηση των τοπικά διαθέσιμων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας για κάλυψη των ενεργειακών αναγκών σε επίπεδο κτιρίου, οικοδομικού τετραγώνου και οικιστικού συνόλου. Περιλαμβάνει το βιοκλιματικό σχεδιασμό των κτιρίων και του περιβάλλοντος χώρου, τη χωροθέτηση των κτιρίων και των λειτουργιών με γνώμονα την εξοικονόμηση ενέργειας και την κάλυψη των θερμικών, ψυκτικών και ηλεκτρικών φορτίων του οικισμού από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας (ΚΑΠΕ). Αφορά δηλαδή, τη βέλτιστη αξιοποίηση των περιβαλλοντικών και ενεργειακών παραμέτρων σε ετήσια βάση, με στόχο την ελάττωση ή ακόμα και τον μηδενισμό της απαιτούμενης ενέργειας για το σύνολο του οικισμού. Για την επίτευξη αυτού του σκοπού, ακολουθούνται ορισμένα βασικά βήματα. Αρχικά απαιτείται η ελαχιστοποίηση των ενεργειακών αναγκών του οικιστικού συνόλου. Αυτό επιτυγχάνεται με τον κατάλληλο σχεδιασμό, ο οποίος εφαρμόζεται: _Είτε σε πολεοδομική κλίμακα, επιδιώκοντας την εξασφάλιση των κατάλληλων μικροκλιματικών συνθηκών, όπως τον επαρκή ηλιασμό και αερισμό, _Είτε σε κτιριακή κλίμακα, ενσωματώνοντας τεχνικές εξοικονόμησης ενέργειας και κατάλληλα παθητικά ηλιακά συστήματα, συστήματα φυσικού φωτισμού και ηλιοπροστασίας, φυσικού αερισμού, και τεχνικές παθητικού δροσισμού. Παράλληλα με τα προηγούμενα, απαραίτητη κρίνεται και η μέγιστη αξιοποίηση των τοπικά διαθέσιμων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας με σκοπό τη βελτιστοποίηση, σε επίπεδο σχεδιασμού, εγκατάστασης και λειτουργίας, των ενεργειακών συστημάτων. Η εφαρμογή των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας προβλέπεται είτε σε επίπεδο οικισμού όπως η τηλεθέρμανση/τηλεψύξη με βιομάζα ή γεωθερμία και η ηλεκτροδότηση με φωτοβολταϊκά ή αιολικά συστήματα, είτε μεμονωμένα σε επίπεδο κτιρίου με την ενσωμάτωση ενεργητικών ηλιακών συστημάτων, γεωθερμικών αντλιών θερμότητας και φωτοβολταϊκών συστημάτων. Επιπρόσθετα, μεγάλη σημασία έχει και η ενεργειακή διαχείριση του οικιστικού συνόλου, που εξασφαλίζει την μέγιστη απόδοση του κελύφους και των ηλεκτρομηχανολογικών εγκαταστάσεων των κτιρίων καθώς και τη βέλτιστη και αποδοτική λειτουργία όλων των ενεργειακών συστημάτων σε επίπεδο οικισμού. Συστήματα και τεχνικές εξοικονόμησης και ορθολογικής χρήσης ενέργειας στα κτίρια, όπως η εγκατάσταση και η ορθολογική χρήση ηλεκτρομηχανολογικών συστημάτων χαμηλής ενεργειακής κατανάλωσης και συστημάτων ενεργειακής διαχείρισης, συμβάλλουν σημαντικά στη μείωση των ενεργειακών αναγκών (για θέρμανση, ψύξη και φωτισμό), αλλά και στην αύξηση της απόδοσης των ΑΠΕ. Τέλος, σε επίπεδο υποδομών, ο ενεργειακός σχεδιασμός αφορά στη χωροθέτηση δραστηριοτήτων για μείωση της κατανάλωσης καυσίμων από μεταφορές, στην εναρμόνιση του αστικού χώρου με το φυσικό περιβάλλον, στην εφαρμογή τεχνικών και στοιχείων από την τοπική παράδοση, αλλά και στην αξιοποίηση των περιβαλλοντικών πόρων σε τοπικό επίπεδο. Όλα τα στοιχεία και οι αρχές, που αναφέρθησαν παραπάνω, ελήφθησαν υπόψη και αποτέλεσαν τις κατευθυντήριες γραμμές για το σχεδιασμό του πρότυπου οικισμού στα Κιμμέρια της Ξάνθης, που παρουσιάζεται στην παρούσα εργασία. Ο οικισμός επιλέχθηκε να σχεδιαστεί σε ένα οικόπεδο που βρίσκεται στα ανατολικά όρια της πόλης της 01
ΕΙΣΑΓΩΓΗ 14 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ECO_choros 15 Ξάνθης και αποτελεί σήμερα ιδιοκτησία του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης. Το οικόπεδο, που εκτείνεται στον άξονα Βορά-Νότου, είναι διαστάσεων 250 μέτρων x 500 μέτρων και το συνολικό εμβαδόν του είναι 125 στρέμματα. Από τις αρχικές αποφάσεις που ελήφθησαν, ήταν η δυναμικότητα του οικισμού, δηλαδή ο αριθμός των κατοίκων που θα μπορεί να φιλοξενεί. Αποφασίσθηκε ο οικισμός να προορίζεται για περίπου 300 κατοίκους το μέγιστο, οι οποίοι θα κατοικούν σε κατοικίες των δύο, των τεσσάρων ή των έξι ατόμων. Για την κάλυψη των καθημερινών αναγκών των κατοίκων, συμπεριλήφθηκαν και οι απαραίτητες δημόσιες λειτουργίες και χρήσεις, όπως αίθουσα πολλαπλών χρήσεων, εστιατόριο, mini market, φαρμακείο, ιατρείο, γυμναστήριο και ένας χώρος διοίκησης του οικισμού. Τα κτίρια χωροθετήθηκαν με βάση τον προσανατολισμό και τα τοπικά χαρακτηριστικά της περιοχής επέμβασης, και σύμφωνα με τις μεθόδους του παθητικού σχεδιασμού, για τον φυσικό ηλιασμό, δροσισμό, αερισμό και φωτισμό. Έτσι επιδιώκουν την εξασφάλιση συνθηκών θερμικής άνεσης στο εσωτερικό τους και την παροχή ενός ποιοτικού επιπέδου διαβίωσης. Οι ελεύθεροι χώροι αποτέλεσαν επίσης, βασικό κομμάτι της συνολικής μελέτης. Για το λόγο αυτό, προβλέφθηκαν 02 επαρκείς υπαίθριοι χώροι, δημόσιοι και ιδιωτικοί, όπως αυλές, πάρκα, πλατείες, γήπεδα, παιδικές χαρές, φυτικές καλλιέργειες, πεζόδρομοι, ποδηλατόδρομοι και χώροι στάθμευσης. Ιδιαίτερη έμφαση δόθηκε στην επιλογή των φυτεύσεων, καθώς το μικροκλίμα της περιοχής βελτιώνεται με την κατάλληλη δεντροφύτευση. Συγκεκριμένα, στόχος του όλου σχεδιασμού για την βελτίωση του μικροκλίματος στην περιοχή των κτιρίων είναι: _Αφενός η μείωση κατά την διάρκεια της θερμής περιόδου της ημέρας, της αδιατάρακτης θερμοκρασίας του περιβάλλοντος κατά τουλάχιστον δυο βαθμούς, (2 ο C), _Αφετέρου η επίτευξη θερμικής άνεσης των χρηστών των χώρων. Η βελτίωση του μικροκλίματος στην περιοχή κτιρίων μπορεί να επιτευχθεί με τη μέγιστη δυνατή φύτευση των χώρων, ώστε αφενός να παρέχεται σκίαση αφετέρου να μειώνεται η θερμοκρασία του περιβάλλοντος. Η δράση αυτή θα συνδυαστεί με τη χρήση και υδάτινων επιφανειών που επίσης επηρεάζουν με ανάλογο τρόπο το μικροκλίμα. Γενικά, η βλάστηση συμμετέχει στην αποφυγή της υπερθέρμανσης κατά τη θερινή περίοδο: _Με το σκιασμό, που διασφαλίζει το φύλλωμα, παρέχει στις υποκείμενες επιφάνειες, τις όψεις και στα ανοίγματα των 01-02_Στις μέρες μας, κρίνεται απαραίτητη η στροφή προς τον βιώσιμο σχεδιασμό. Ο ολοκληρωμένος ενεργειακός σχεδιασμός κτιρίων έχει πολλά ενεργειακά, οικονομικά, περιβαλλοντικά και κοινωνικά οφέλη. κτιρίων. _Με τη μείωση της ακτινοβολίας μεγάλου μήκους κύματος, διευκολύνεται η αποβολή θερμότητας από τις θερμές όψεις του κτιρίου. _Με την εξάτμιση νερού και την παραγωγή δρόσου. _Με την αποφυγή ανάκλασης της ακτινοβολίας σε παρακείμενες επιφάνειες, η οποία θα είχε ως αποτέλεσμα τη θερμική επιβάρυνσή τους. _Με τη δυνατότητα εκτροπής του ανέμου για μεγαλύτερη απαγωγή θερμικού φορτίου. Ο σκιασμός, ο οποίος παρέχεται από ένα δέντρο, είναι καλύτερος από οποιοδήποτε σκιασμό μπορούν να προσφέρουν τεχνητές διατάξεις σκιασμού. Παράλληλα με την αποφυγή υπερθέρμανσης των σκιασμένων επιφανειών, πραγματοποιείται και μεταβολή των ιδιοτήτων του αέρα γύρω από το δέντρο. Ο αέρας υπό τη σκιασμένη περιοχή ενός δέντρου, είναι τουλάχιστον κατά 4.5 C δροσερότερος σε σχέση με τον αέρα στη μη σκιασμένη περιοχή. Η χωροθέτηση των δέντρων στο οικόπεδο γίνεται κατά τέτοιο τρόπο, ώστε να προστατεύονται οι νότιες και οι δυτικές όψεις του κτιρίου, οι οποίες εμφανίζουν και τη μεγαλύτερη διάρκεια προσβολής από την ηλιακή ακτινοβολία. Η χρήση των φυλλοβόλων δέντρων, πέρα από το θερινό σκιασμό είναι σε θέση να παρέχει επαρκή ηλιασμό των όψεων κατά τη χειμερινή περίοδο. Ωστόσο, ακόμη και όταν τα δέντρα δεν έχουν φύλλωμα, ασκούν ορισμένο σκιασμό στο κτίριο, μειώνοντας την ευεργετική δράση του ήλιου τον χειμώνα. Τα υλικά που επιλέχθηκε να χρησιμοποιηθούν τόσο στα κτίρια, όσο και στους υπαίθριους χώρους, μελετήθηκαν ώστε να συμβάλλουν στον βιώσιμο χαρακτήρα του οικισμού. Προτιμήθηκαν τοπικά υλικά, που είναι φιλικά προς το περιβάλλον, ενώ ταυτόχρονα λήφθηκαν υπόψη και τα οικονομικά κριτήρια. Όσον αφορά το ενεργειακό κομμάτι του οικισμού, επιτεύχθηκε με την εκμετάλλευση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, και κυρίως του ηλιακού και του αιολικού δυναμικού της περιοχής και της γεωθερμίας. Έτσι, τοποθετήθηκε φωτοβολταϊκό πάρκο συνολικής ισχύος 578,088 KWp και αιολικό πάρκο συνολικής ισχύος 220 KW στο βόρειο ανατολικό τμήμα του οικοπέδου για την ενεργειακή τροφοδότηση όλου του οικισμού. Επιπρόσθετα, στην οροφή κάθε κατοικίας τοποθετήθηκαν φωτοβολταϊκά πανέλα και από μία οικιακή ανεμογεννήτρια. Ακόμη, για την παροχή ενέργειας, οι κατοικίες εξοπλίστηκαν από αντλίες θερμότητας με ηλιακούς συλλέκτες. Με τη συμβολή όλων αυτών των ενεργητικών συστημάτων, τα κτίρια του οικισμού επιδιώκουν να είναι είτε αυτόνομα ενεργειακά, είτε εξαρτημένα από μία κεντρική ενεργειακή μονάδα. Τέλος, μελετήθηκε το δίκτυο μεταφορών και μετακινήσεων για την καλύτερη σύνδεση του οικισμού με την πόλη καθώς και η διαχείριση των όμβριων υδάτων και των απορριμμάτων. Επίσης, δόθηκε προσοχή ώστε κάθε σημείο του οικισμού να είναι προσβάσιμο και από άτομα με ειδικές ανάγκες.
ΔΙΑΡΘΡΩΣΗ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 16 ΔΙΑΡΘΡΩΣΗ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ECO_choros 17 ΔΙΆΡΘΡΩΣΗ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Με βάση τους προαναφερθέντες στόχους, η εργασία ακολουθεί την εξής διάρθρωση: _01 Γίνεται αναφορά στα προβλήματα των σύγχρονων αστικών κέντρων και την ανάγκη για στροφή προς την βιώσιμη ανάπτυξη. _02 Παρουσιάζονται ορισμένα θεωρητικά στοιχεία από τη βιβλιογραφία σχετικά με την ευρωπαϊκή πολιτική, τους Δείκτες θερμικής άνεσης, τις Μεθόδους περιβαλλοντικής αξιολόγησης (LEED, BREEAM, PASSIVE HOUSE, DECATHLON) και την Περιβαλλοντική Κοινωνική Ψυχολογία. _03 Αναλύεται η περιοχή μελέτης, δηλαδή το οικοπέδο όπου τοποθετείται ο οικισμός και τα κλιματολογικά δεδομένα της περιοχής. _04 Αφορά το κτιριολογικό πρόγραμμα και τις βασικές αρχές που ακολουθήθηκαν για τον πολεοδομικό σχεδιασμό του πρότυπου οικισμού καθώς και τις συνδέσεις του οικισμού με την πόλη της Ξάνθης. Περιλαμβάνεται μελέτη ηλιασμού-σκιασμού και μελέτη αερισμού σε επίπεδο οικισμού. Επίσης αναλύονται οι ελεύθεροι χώροι και οι φυτεύσεις. _05 Παρουσιάζονται αναλυτικά τα ιδιωτικά κτίρια κατοικιών. _06 Παρουσιάζονται αναλυτικά τα δημόσια κτίρια. _07 Γίνεται αναλυτική ενεργειακή μελέτη του οικισμού, των καταναλώσεων και των συστημάτων που επιλέχθηκαν. Διερευνάται ο τύπος ενεργειακού ισοζυγίου του οικισμού. _08 Αναλύονται τα υλικά που επιλέχθηκαν και τα παθητικά συστήματα που ενσωματώθηκαν στα κτίρια του οικισμού. _09 Γίνεται αναφορά στον τεχνητό φωτισμό που προτείνεται για τα κτίρια καθώς και στη διαχείριση των υδάτων και των απορριμμάτων του οικισμού. _10 Δημιουργούνται εναλλακτικά σενάρια και γίνεται οικονομική συγκριτική μελέτη με το προτεινόμενο σενάριο.
ΣΥΓΧΡΟΝΑ ΑΣΤΙΚΑ ΚΕΝΤΡΑ 18 ΣΥΓΧΡΟΝΑ ΑΣΤΙΚΑ ΚΕΝΤΡΑ ECO_choros 19 01 ΑΣΤΙΚΑ ΚΕΝΤΡΑ προβλήματα σύγχρονων αστικών κέντρων Η οικολογία είναι η επιστήμη που μελετά τις σχέσεις μεταξύ οργανισμών και περιβάλλοντος. Πρόκειται κατά βάση για βιολογική επιστήμη, η οποία ωστόσο, έχει αποκτήσει ευρύτερες διαστάσεις στη σύγχρονη εποχή λόγω των σοβαρών περιβαλλοντικών προβλημάτων και της αυξανόμενης κοινωνικής ευαισθητοποίησης για αυτά. Σύμφωνα με το πρόγραμμα Περιβάλλοντος του Ο.Η.Ε. μερικά από τα κυριότερα περιβαλλοντικά προβλήματα που αντιμετωπίζει η ανθρωπότητα σήμερα, είναι: _Κλιματικές αλλαγές _Αραίωση του στρώματος του όζοντος _Ελάττωση της βιοποικιλότητας _Νέφος των πόλεων _Διαχείριση των υδάτων _Υποβάθμιση των δασών _Διαχείριση απορριμμάτων _Αστικοποίηση. Στα παραπάνω περιβαλλοντικά προβλήματα, έχει συντελέσει σε μεγάλο βαθμό η συγκέντρωση του πληθυσμού και ενός μεγάλου ποσοστού των οικονομικών δραστηριοτήτων στα αστικά κέντρα. Η αστικοποίηση, που ως φαινόμενο ξεκίνησε με την βιομηχανική επανάσταση, εντεινόταν συνεχώς με το πέρασμα των χρόνων. Ιδιαίτερα μετά το δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο οι πόλεις άρχισαν να γεμίζουν ασφυκτικά, φτάνοντας τελικά στο σήμερα. Σύμφωνα με έρευνες η ανθρωπότητα το 2008 πέρασε σε μια καθαρά αστική περίοδο στην ιστορία της, εφόσον για πρώτη φορά ο αστικός πληθυσμός ξεπέρασε τον μη-αστικό. Η Ευρώπη αποτελεί την πιο αστικοποιημένη ήπειρο του πλανήτη, με το 20% των κατοίκων της να ζουν σε πόλεις μεγαλύτερες των 250.000 κατοίκων, όταν το 1950, 6 μόνο πόλεις ξεπερνούσαν τα 2,5 εκατ. κατοίκους. Το 1990, μέσα σε 40 χρόνια, έγιναν 15 ενώ σε 30 χρόνια,10 πόλεις θα φιλοξενούν πάνω από 25 εκατ. κατοίκους. Τα σοβαρότερα προβλήματα των σύγχρονων αστικών κέντρων, συνοψίζονται στα εξής σημεία: _Υπερδόμηση, με ιδιαίτερη πύκνωση των κέντρων των πόλεων 03_Νέφος στην Κίνα μέσα σε _Κυκλοφοριακό αστικό κέντρο. Η Κίνα αποτελεί τον μεγαλύτερο καταναλωτή _Ρύπανση ενέργειας ξεπερνώντας ακόμα και _Δραματική μείωση των ελεύθερων χώρων τις ΗΠΑ από το 2009 και μετά. _Έλλειψη πρασίνου _Σοβαρή υποβάθμιση έως καταστροφή των φυσικών οικοσυστημάτων _Εγκατάλειψη και υποβάθμιση του περιβάλλοντος των αστικών ρεμάτων, των πρώην εγκαταστάσεων βιομηχανικών μονάδων, στρατοπέδων, αεροδρομίων, λιμανιών κ.ά. με ακόλουθη υποβάθμιση του τοπίου γύρω από αυτές _Ανάπτυξη υπολειμματικών εκτάσεων σε περιαστική κλίμακα λόγω του φαινομένου της αστικής διάχυσης _ Κρίση ταυτότητας του αστικού τοπίου στο πλαίσιο της οικονομικής και κοινωνικής παγκοσμιοποίησης. Ατμόσφαιρα Ατμοσφαιρική ρύπανση καλείται, η παρουσία στην ατμόσφαιρα κάθε είδους ουσιών, που μπορούν να προκαλέσουν αρνητικές επιπτώσεις στην υγεία, στους ζωντανούς οργανισμούς και στα οικοσυστήματα και γενικά να καταστήσουν το περιβάλλον ακατάλληλο για τις επιθυμητές χρήσεις του. Το πρόβλημα της ρύπανσης της ατμόσφαιρας των πόλεων, οφείλεται στην εκπομπή ρύπων όπως CO 2, NO x, SO, μικροσωματιδίων, καθώς και ΝΟ 2 και Ο 3, τα οποία προέρχονται από τις εκπομπές των οχημάτων, τη θέρμανση και τον κλιματισμό των κτιρίων, την παραγωγική 03 διαδικασία των βιομηχανιών και των μονάδων παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, κλπ. Κάτω από ορισμένες συνθήκες, η ατμοσφαιρική ρύπανση μπορεί να φτάσει σε επίπεδα τα οποία δημιουργούν ανεπιθύμητες συνθήκες διαβίωσης. Ακόμη, οι παραπάνω ρύποι και τα μικροσωματίδια, συντελούν στο φαινόμενο του θερμοκηπίου, τη δημιουργία του φωτοχημικού νέφους και της όξινης βροχής και στο φαινόμενο της αιθαλομίχλης με σοβαρές συνέπειες, εκτός από το περιβάλλον και στην υγεία των κατοίκων. Σύμφωνα με το Κέντρο Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΚΑΠΕ), η Ευρώπη συμβάλει κατά 14% στο σύνολο των ετήσιων επίγειων εκπομπών CO 2 ενώ η Ασία κατά 25% και η Βόρεια Αμερική 29%. Οι εκπομπές του CO 2, του κατ εξοχήν υπεύθυνου αερίου για το φαινόμενο του θερμοκηπίου (80%), προέρχονται κατά 94% από τον ευρύτερο ενεργειακό τομέα (πρωτογενή παραγωγή). Τα ορυκτά καύσιμα θεωρούνται ως οι κατεξοχήν υπόλογοι για τις εκπομπές, ενώ μόνο η κατανάλωση προϊόντων πετρελαίου συμβάλει κατά 50% στις ετήσιες συνολικές εκπομπές του CO 2 στην Ε.Ε. Η παραγωγή της ηλεκτρικής ενέργειας και του ατμού ευθύνεται για το 30% των εκπομπών του CO 2 ενώ ο οικιακός
ΣΥΓΧΡΟΝΑ ΑΣΤΙΚΑ ΚΕΝΤΡΑ 20 ΣΥΓΧΡΟΝΑ ΑΣΤΙΚΑ ΚΕΝΤΡΑ ECO_choros 21 τομέας συμμετέχει με 14%. Η συμμετοχή του ενεργειακού τομέα στις εκπομπές των άλλων αερίων του Φαινομένου Θερμοκηπίου, CH 4, N 2 O είναι σχετικά μικρή, 17% και 7% αντίστοιχα. Στην Ελλάδα το 1998 οι συνολικές ετήσιες εκπομπές CO 2 ανέρχονταν σε 100,5 Μton, από τους οποίους η παραγωγή ενέργειας και ο οικιακός-εμπορικός τομέας συμμετείχαν με 51% και 12% αντίστοιχα. Την περίοδο 1990-1998 τη μεγαλύτερη επίπτωση στις εκπομπές του CO 2 είχε η καύση των ορυκτών καυσίμων με μία αύξηση περίπου 19%. Όσον αφορά τις εκπομπές αερίων για όλους τους τομείς της οικονομίας τα προϊόντα πετρελαίου συμμετέχουν με ποσοστό 48%, τα προϊόντα άνθρακα, περιλαμβανόμενου του λιγνίτη με 51% και το φυσικό αέριο με 1%. Κατανάλωση ενέργειας Η μεγάλη αύξηση του πληθυσμού της γης και η αντίστοιχη επέκταση των αστικών κέντρων, έχει οδηγήσει σε υπερβολική αύξηση της κατανάλωσης ενέργειας, ως αποτέλεσμα των διαρκώς αυξανόμενων καταναλωτικών αναγκών και των αντίστοιχων αναγκών για ενέργεια, που προκύπτουν σε όλους τους τομείς (Βιομηχανία, Εμπόριο, Οικιακός - Κτιριακός τομέας, κλπ.). Ο κτιριακός τομέας είναι υπεύθυνος για το 40% περίπου της συνολικής τελικής κατανάλωσης ενέργειας σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο. Η κατανάλωση αυτή, είτε σε μορφή θερμικής (κυρίως πετρέλαιο) είτε σε μορφή ηλεκτρικής ενέργειας, έχει ως αποτέλεσμα, εκτός της σημαντικής οικονομικής επιβάρυνσης λόγω του υψηλού κόστους της ενέργειας, τη μεγάλη επιβάρυνση της ατμόσφαιρας με ρύπους, κυρίως διοξείδιο του άνθρακα (CO2), που ευθύνεται για το φαινόμενο του θερμοκηπίου. Σύμφωνα με ΚΑΠΕ, στην Ελλάδα οι ανάγκες για θέρμανση των κατοικιών ανέρχονται περίπου στο 70% της συνολικής ενεργειακής τους κατανάλωσης. Η κατανάλωση ενέργειας για τις οικιακές συσκευές, το φωτισμό και τον κλιματισμό ανέρχεται στο 18% του συνολικού ενεργειακού ισοζυγίου. Οι κατοικίες με κεντρικό σύστημα θέρμανσης, το οποίο χρησιμοποιεί ως καύσιμο αποκλειστικά το πετρέλαιο αντιστοιχούν στο 35,5% του συνόλου. Το υπόλοιπο 64% είναι αυτόνομα θερμαινόμενες κατοικίες που χρησιμοποιούν σε ποσοστό 25% πετρέλαιο, 12% ηλεκτρισμό και 18% καυσόξυλα. H κατανάλωση ενέργειας στα κτίρια στην Ελλάδα παρουσιάζει αυξητική τάση, λόγω της αύξησης της χρήσης κλιματιστικών και μικροσυσκευών. Η χρήση των κλιματιστικών αποτελεί σημαντικό παράγοντα αύξησης του ηλεκτρικού φορτίου αιχμής στη χώρα, με τεράστιες οικονομικές συνέπειες και σημαντική επιβάρυνση του καταναλωτή. Επί πλέον τα κλιματιστικά επιδεινώνουν το φαινόμενο της υπερθέρμανσης των αστικών κέντρων και τις συνεπαγόμενες δυσμενείς περιβαλλοντικές συνθήκες που επικρατούν το καλοκαίρι. Βιωσιμότητα Για την αντιμετώπιση των προβλημάτων των σύγχρονων αστικών κέντρων απαιτείται η στροφή προς τη βιώσιμη ανάπτυξη και διαχείριση. Η πολυπλοκότητα αυτών των ζητημάτων επιβάλλει τη σφαιρική και συντονισμένη αντιμετώπισή τους, με βάση μια ολοκληρωμένη πολιτική για το αστικό τοπίο, που θα θέτει στόχους και περιορισμούς και γενικότερα ένα συνολικό πλαίσιο δράσης, με ευρύ χρονικό πεδίο αναφοράς. Προκειμένου μία πόλη να είναι βιώσιμη, πρέπει να ικανοποιεί ένα φάσμα προϋποθέσεων που σχετίζονται με οικολογικούς, οικονομικούς και κοινωνικούς παράγοντες. Οι προϋποθέσεις αυτές συνοψίζονται ως εξής: _Προώθηση των μέσων μαζικής μεταφοράς _Υποστήριξη εναλλακτικών μορφών ενέργειας και περιορισμό της σπατάλης της _Εφαρμογή βιοκλιματικών αρχών στο σχεδιασμό των κτιρίων και του υπαίθριου χώρου, _Εξασφάλιση των ελεύθερων χώρων και χώρων πρασίνου, τόσο ποσοτικά όσο και ποιοτικά, καθώς και της ισόρροπης κατανομής τους στο χώρο της πόλης _Ανάκτηση (εάν απαιτείται) και επανασχεδιασμό υποβαθμισμένων τοπίων στον αστικό ιστό, _Στήριξη της οικονομικής ανάπτυξης της πόλης _Ανάδειξη της πολιτισμικής διάστασης _Συμμετοχή των πολιτών σε όλες τις αποφάσεις και τα στάδια της σχεδιαστικής διαδικασίας. Επιπλέον, όλα τα παραπάνω πρέπει να τελούνται κάτω από όρους ισότητας όλων των πολιτών στη χρήση του δημόσιου χώρου, ανεξαρτήτου κοινωνικής, εθνικής ή άλλης διάκρισης (Low, et al. 2005). 04 προς μια βιώσιμη ανάπτυξη Τα προβλήματα των σύγχρονων πόλεων αποτελούν προειδοποιητικό σήμα μιας βαθύτερης κρίσης που συντελείται στις μέρες μας και καθιστά αναγκαία την επανεξέταση των μοντέλων οργάνωσης και αστικής ανάπτυξης που ισχύουν. Είναι γεγονός ότι απαιτούνται νέες πολιτικές, για την ενδυνάμωση του ρόλου των πόλεων ως χώρων κοινωνικής και πολιτισμικής συνοχής, οικονομικής ευμάρειας και βιώσιμης ανάπτυξης. Σήμερα, όλο και περισσότεροι άνθρωποι έχουν συνειδητοποιήσει τη σοβαρότητα της κατάστασης. Οι πολίτες, οι επιχειρήσεις και οι κυβερνήσεις συμφωνούν σχετικά με την επείγουσα ανάγκη για αλλαγές. Ωστόσο, οι λύσεις στα περιβαλλοντικά προβλήματα στα οποία οδηγούνταν η ανθρωπότητα αναζητήθηκαν για πρώτη φορά το 1972, όπου και έγινε στη Στοκχόλμη η Σύσκεψη των Ηνωμένων Εθνών για το Περιβάλλον. Εκεί προτάθηκε για πρώτη φορά η ιδέα ότι η οικονομική ανάπτυξη δεν μπορεί να συμβαίνει σε βάρος του περιβάλλοντος. Η καταστροφή του περιβάλλοντος αναγνωρίστηκε πλέον ως παγκόσμιο πρόβλημα. Στη Στοκχόλμη, προτάθηκε για πρώτη φορά η ιδέα ότι η οικονομική ανάπτυξη πρέπει να έχει όρια εφόσον στηρίζεται στους φυσικούς πόρους του περιβάλλοντος οι οποίοι δεν είναι 04_Το BedZED στο Λονδίνο είναι ένα από τα ανεξάντλητοι. Πλέον η οικονομική ανάπτυξη έπρεπε να συμβαίνει παράλληλα πρώτα οικολογικά συγκροτήματα κατοικιών. με την προστασία του περιβάλλοντος. Το 1987 η Παγκόσμια Επιτροπή για Δημιουργήθηκε το 2001 από τον αρχιτέκτονα Bill Dunster για την εταιρεία Peabody Trust, η το Περιβάλλον και την Ανάπτυξη έδωσε τον πρώτο ορισμό της λεγόμενης οποία ειδικεύεται στο social housing. Βιώσιμης ή Αειφορικής Ανάπτυξης.
ΣΥΓΧΡΟΝΑ ΑΣΤΙΚΑ ΚΕΝΤΡΑ 22 05_Το Bo01 καλύπτει μια περιοχή περίπου 90.000 m 2, που έχει σχεδιαστεί ως μια περιοχή μεικτών χρήσεων, με πρόβλεψη για εμπορικές και κοινωνικές δραστηριότητες και 600 κατοικίες που φιλοξενούν γύρω στους 1000 κατοίκους στο Malmö της Σουηδίας. Βιώσιμη είναι η ανάπτυξη η οποία καλύπτει τις ανάγκες της παρούσας γενιάς, χωρίς να εμποδίζει τις μέλλουσες γενιές να καλύπτουν τις δικές τους ανάγκες. Στις αρχές της δεκαετίας του 90, η Συνδιάσκεψη Κορυφής των Ηνωμένων Εθνών για τη γη που πραγματοποιήθηκε στο Ρίο ντε Τζανέιρο, ενεργοποίησε την κοινή γνώμη πάνω στις συνέπειες της λεηλασίας των πρώτων υλών, στην ανησυχητική αύξηση του φαινομένου του θερμοκηπίου και στην ταχεία και θεαματική υποβάθμιση των οικολογικών ισορροπιών. Οι υποχρεώσεις που ελήφθησαν στο Ρίο, συμπυκνώνονται σε πολλά μέτρα που θίγουν μεταξύ άλλων την βιομηχανική δραστηριότητα, τις μεταφορές, τον περιορισμό της κατανάλωσης ενέργειας και την διαχείριση των απορριμμάτων. Τέλος, προτρέπουν τους κατοίκους των βιομηχανικών χωρών να προφυλάξουν τους φυσικούς πόρους αναθεωρώντας τον τρόπο ζωής τους. Η Agenda 21, υπογράφηκε στη Διάσκεψη του Ρίο και αποτελεί το σχέδιο δράσης της ανθρωπότητας για τον 21ο αιώνα ώστε να επιτευχθεί η βιώσιμη ανάπτυξη. Για την επίτευξη της βιώσιμης ανάπτυξης η Agenda 21 δεν απευθύνεται μονάχα στις κυβερνήσεις και στους ειδικούς επιστήμονες, αλλά στο σύνολο του πληθυσμού αφού περιλαμβάνει και αναγνωρίζει το ρόλο που διαδραματίζουν κοινωνικές ομάδες, όπως οι γυναίκες, οι αγρότες, οι νέοι, οι Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις και οι ιθαγενείς. Βασικό σύνθημά της είναι το Σκέψου πλανητικά, Δράσε τοπικά με το οποίο αναγνωρίζεται η σημασία της τοπικής δράσης και υπογραμμίζεται ο σημαντικός ρόλος της τοπικής αυτοδιοίκησης. Το Πρωτόκολο του Κιότο υπογράφτηκε το 1997 στην παλιά πρωτεύουσα της Ιαπωνίας Κιότο και προέκυψε από τη Διεθνή Σύμβαση για τις κλιματικές αλλαγές, που είχε υπογραφεί στη Διάσκεψη του Ρίο το 1992. Πρόκειται για μία φιλόδοξη όσο και περίπλοκη συμφωνία 141 χωρών, με δεσμευτικό χαρακτήρα, που στοχεύει στην αντιμετώπιση του φαινομένου του θερμοκηπίου και των κλιματικών αλλαγών. Σύμφωνα με το Πρωτόκολλο του Κιότο, η Ευρωπαϊκή Ένωση δεσμεύθηκε να μειώσει τις εκπομπές των αερίων που προκαλούν το φαινόμενο του θερμοκηπίου (CO 2, CH 4, N 2 O και αλογονούχες ενώσεις) κατά την περίοδο 2008-2012 συνολικά κατά 8% συγκριτικά με το επίπεδο του 1990. Η Ελλάδα με βάση τη δίκαιη κατανομή βαρών και της αναμενόμενης ανάπτυξης λόγω της κοινοτικής συνοχής, δεσμεύτηκε να συγκρατήσει τις εκπομπές των 6 αερίων του θερμοκηπίου στο +25% σε σχέση με το επίπεδο του 1990. Η συγκεκριμενοποίηση των υποχρεώσεων που ελήφθησαν στο Κιότο έχει μεγάλη επίδραση στη χωροταξία, στην πολεοδομία και στην αρχιτεκτονική. Όσον αφορά τον κτιριακό τομέα, πρέπει να γίνονται εξαιρετικά σημαντικές προσπάθειες ως προς το πεδίο της εξοικονόμησης ενέργειας, των πρώτων υλών, στον περιορισμό των αερίων που προκαλούν το φαινόμενο του θερμοκηπίου και στη μείωση του όγκου των απορριμμάτων. Η κατασκευή και η χρήση των κτιρίων έχει σημαντική επίδραση στο περιβάλλον, καθώς τα κτίρια καταναλώνουν περίπου το 50% των φυσικών πόρων, το 40% της ενέργειας και το 16% του νερού. Στην κατασκευή και την κατεδάφιση των κτιρίων παράγονται περισσότερα απορρίμματα από όσα είναι τα οικιακά απορρίμματα. Στη Γαλλία όπου διατίθεται πυρηνική καθαρή, ηλεκτρική ενέργεια τα κτίρια είναι υπεύθυνα για το 17,5 % περίπου του CO2 και του 26,5% των αερίων που προκαλούν το φαινόμενο του θερμοκηπίου. Στη Γερμανία όπου ο ηλεκτρισμός παράγεται βασικά σε θερμικούς σταθμούς παραγωγής, σε συμπεράσματα που δημοσιεύτηκαν από μελέτη Περιβαλλοντικής Στρατηγικής της πόλης του Φράιμπουργκ, εκτιμάται ότι ο τομέας των κατασκευών είναι υπεύθυνος για το 30% περίπου των εκπομπών CO 2 δηλαδή περισσότερο από ότι στις μεταφορές και τη βιομηχανία. Η κατασκευή των κτιρίων με βάση τη βιώσιμη ανάπτυξη αποτελεί μία από τις πιο αποτελεσματικές απαντήσεις για τον περιορισμό του φαινομένου του θερμοκηπίου και τη φθορά των φυσικών πόρων και βασίζεται σε τρεις αντικειμενικές και αλληλοεξαρτώμενες αρχές: _Κοινωνική ισότητα _Οικολογική προνοητικότητα _Οικονομική αποτελεσματικότητα. Μία βιώσιμη κατασκευή προϋποθέτει την πραγματική συμμετοχή των χρηστών στην αντίληψη και τη διαχείριση του πλαισίου της ζωής τους αλλά και τη συνεργασία των επαγγελματιών για την βελτιστοποίηση της σχέσης αρχιτεκτονικής τεχνολογίας κόστους. 05 06 06_Η πόλη Masdar που είναι υπό κατασκευή στο Abu Dhabi βασίζεται αποκλειστικά στις ΑΠΕ και είναι μια βιώσιμη μηδενικής κατανάλωσης πόλη.