ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ LIFE «Μεσογειακή φώκια και Αλιεία: Αντιμετωπίζοντας τη σχέση ανταγωνισμού και αλληλεπίδρασης στις ελληνικές θάλασσες» ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΓΙΑ ΤΟ ΘΑΛΑΣΣΙΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΛΙΕΙΑ «Ταξιδεύοντας με τους ψαράδες» Για Μαθητές 5 ης και 6 ης Δημοτικού ΜΟm - Σεπτέμβρης 2007
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΣΤΟΧΟΙ...2 ΟΜΑΔΑ ΣΤΟΧΟΣ...2 ΟΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΕΙΣ ΜΕ ΛΙΓΑ ΛΟΓΙΑ...2 ΟΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΕΙΣ ΑΝΑΛΥΤΙΚΑ...3 1. Παρουσίαση προγράμματος...3 2. Διήμερο βιωματικών δράσεων...3 Ο κόσμος του βυθού...3 Ο κόσμος των ψαράδων...3 3. Ερευνητική εργασία...4 4. Σχολική γιορτή... 4 5. Παραγωγή εκπαιδευτικού υλικού...5 ΧΡΟΝΟΔΙΑΓΡΑΜΜΑ ΕΝΕΡΓΕΙΩΝ...5 1
ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΓΙΑ ΤΟ ΘΑΛΑΣΣΙΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΛΙΕΙΑ ΣΤΟΧΟΙ Oι βασικοί στόχοι του προγράμματος είναι: 1. Οι μαθητές να γνωρίσουν και να εκτιμήσουν το θαλάσσιο οικοσύστημα. 2. Να κατανοήσουν τη σχέση αλληλεξάρτησης και αλληλεπίδρασης που αναπτύσσεται μεταξύ θάλασσας, ψαράδων και τοπικής κοινωνίας. 3. Να καλλιεργήσουν συμπεριφορά ενεργού πολίτη. ΟΜΑΔΑ ΣΤΟΧΟΣ Μαθητές πέμπτης και έκτης δημοτικού ΟΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΕΙΣ ΜΕ ΛΙΓΑ ΛΟΓΙΑ Στις αρχές της σχολικής χρονιάς η MOm θα διοργανώσει ένα διήμερο βιωματικών δράσεων στα σχολεία που θα λάβουν μέρος. Την πρώτη ημέρα του προγράμματος ο θεματικός άξονας θα είναι η θάλασσα, τα θαλάσσια είδη και οι απειλές τους. Τη δεύτερη ημέρα η αλιεία, οι ψαράδες και τα προβλήματα τους. Στο τέλος του προγράμματος τα παιδιά θα αναλάβουν ένα project που θα υλοποιήσουν για την υπόλοιπη σχολική χρονιά. Στο project αυτό τα παιδιά θα αναζητήσουν και θα καταγράψουν μύθους, θρύλους και παραμύθια της περιοχής τους που σχετίζονται με τη θάλασσα και την αλιεία. Τις ιστορίες αυτές θα τις αναζητήσουν από τους κατοίκους της περιοχής τους. Αφού οι μαθητές ακούσουν και καταγράψουν ένα μέρος της προφορικής λαϊκής τους παράδοσης θα τους ζητηθεί να διαλέξουν μια από όλες τις ιστορίες που άκουσαν να τη δραματοποιήσουν και να την εικονογραφήσουν. Η δραματοποιημένη ιστορία θα παρουσιαστεί σε μια σχολική εκδήλωση που θα διοργανωθεί στα σχολεία προς το τέλος της σχολικής χρονιάς με τίτλο «Η γιορτή της θάλασσας». 2
ΟΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΕΙΣ ΑΝΑΛΥΤΙΚΑ 1. ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ Στην αρχή της σχολικής χρονιάς θα γίνει παρουσίαση του εκπαιδευτικού προγράμματος, με στόχο την ενημέρωση των εκπαιδευτικών για το πρόγραμμα και την ευαισθητοποίηση τους σε σχέση με τη συμμετοχή τους. 2. ΔΙΗΜΕΡΟ ΒΙΩΜΑΤΙΚΩΝ ΔΡΑΣΕΩΝ Κατά τη διάρκεια του διημέρου θα πραγματοποιηθούν 2 ημερήσια προγράμματα διάρκειας 2-3 σχολικών ωρών το καθένα. Το κάθε πρόγραμμα θα είναι σχεδιασμένο για ομάδες που θα περιέχουν έως και 25 παιδιά. Τα προγράμματα αυτά θα υλοποιηθούν από την εκπαιδευτική ομάδα της MOm σε συνεργασία με τους εκπαιδευτικούς των σχολικών μονάδων. Τα 2 προγράμματα είναι τα ακόλουθα: Α. Ο κόσμος του βυθού ΣΤΟΧΟΙ Να αποκτήσουν τα παιδιά βασικές γνώσεις, αλλά και να εκφράσουν αυτές που ήδη έχουν γύρω από τους θαλάσσιους οργανισμούς. Να καταλάβουν γιατί η θάλασσα είναι σημαντική για τη διατήρηση της ζωής. Να αντιληφθούν τη σημασία της διατήρησης της θαλάσσιας βιοποικιλότητας. Να μάθουν ποια είναι τα απειλούμενα θαλάσσια είδη του Αιγαίου και τις απειλές τους. Να αγαπήσουν και να εκτιμήσουν το θαλάσσιο πλούτο. Να ενεργοποιηθούν ως προς την προστασία του. ΘΕΜΑΤΙΚΟΣ ΑΞΟΝΑΣ Η θάλασσα - γιατί πρέπει να προστατέψουμε τη θάλασσα - θαλάσσια είδη - γιατί να υπάρχουν τόσα πολλά θαλάσσια είδη - απειλούμενα θαλάσσια είδη - τι είναι αυτό που τα απειλεί - τι μπορούμε να κάνουμε. Β. Ο κόσμος των ψαράδων ΣΤΟΧΟΙ Να καταλάβουν τα παιδιά γιατί η αλιεία είναι σημαντική για την περιοχή τους. Να αποκτήσουν γνώσεις για τους τρόπους ψαρέματος και τα αλιευτικά εργαλεία. 3
Να γνωρίσουν τις επιπτώσεις της εντατικής αλιείας στο θαλάσσιο οικοσύστημα. Να συνειδητοποιήσουν την ισορροπία που υπάρχει μεταξύ της διαφύλαξης του θαλάσσιου πλούτου και της διατήρησης των αλιευτικών δραστηριοτήτων. Να κατανοήσουν τη σημασία της βιώσιμης αλιείας. Να αγαπήσουν και να εκτιμήσουν την τέχνη του ψαρά. Να ενεργοποιηθούν για την προστασία και την ανάδειξη του επαγγέλματος του ψαρά. ΘΕΜΑΤΙΚΟΣ ΑΞΟΝΑΣ Η αλιεία μέσα στους αιώνες - η αλιεία στην Ελλάδα - πώς γίνεται κανείς ψαράς, τί γνώσεις πρέπει να έχει - τα αλιευτικά σύνεργα - τρόποι ψαρέματος - απειλές της αλιείας (εντατική και παράνομη αλιεία, καιρικά φαινόμενα, ζημιές από θαλάσσια είδη) - αντιμετώπιση απειλών. 3. ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ Οι μαθητές θα αναλάβουν για τους υπόλοιπους μήνες να καταγράψουν παραμύθια, θρύλους, περιγραφές, αφηγήσεις και ιστορίες της περιοχής τους που συνδέονται με τους ψαράδες και τη θάλασσα. Για τους υπόλοιπους μήνες τα παιδιά θα καλέσουν στην τάξη μέλη της τοπικής κοινωνίας να τους αφηγηθούν ιστορίες της περιοχής που σχετίζονται με το θέμα. Όλες οι ιστορίες θα καταγραφούν. Από τις ιστορίες που θα ακούσουν οι μαθητές θα διαλέξουν μια, την οποία θα την εικονογραφήσουν και θα τη δραματοποιήσουν. Αυτή την ιστορία θα την παρουσιάσουν στο τέλος της σχολικής χρονιάς στη «Γιορτή της θάλασσας». 4. ΣΧΟΛΙΚΗ ΓΙΟΡΤΗ Τίτλος: «Μια γιορτή για τη θάλασσα» Η γιορτή αυτή που θα διοργανωθεί προς το τέλος της σχολικής χρονιάς, θα σηματοδοτήσει και το τέλος του εκπαιδευτικού προγράμματος. Στη γιορτή θα παρουσιαστούν: Οι κατασκευές των παιδιών από το διήμερο βιωματικών δράσεων, οι ιστορίες που συνέλεξαν οι μαθητές, οι εικονογραφήσεις τους, η δραματοποίηση της ιστορίας. Στόχος της γιορτής θα είναι: η προβολής της παιδαγωγικής δουλειάς προς το ευρύ κοινό η ευαισθητοποίηση των γονέων σε θέματα προστασίας του θαλάσσιου περιβάλλοντος να προβληματίσει και να ενεργοποιήσει τους μαθητές σε θέματα σχετικά με την προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος και αλιείας. 4
Οι μαθητές μπορούν επίσης να εμπλακούν στο σχεδιασμό της αφίσας και της πρόσκλησης για αυτή τη διοργάνωση 5. ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ ΥΛΙΚΟΥ Για την υποστήριξη των εκπαιδευτικών που θα εμπλακούν στο πρόγραμμα, έχει σχεδιαστεί κατάλληλο εκπαιδευτικό υλικό. Το υλικό αυτό θα ενισχύσει το έργο των εκπαιδευτικών, ως προς τις γνώσεις και τη μεθοδολογία που θα πρέπει να ακολουθήσουν. Συνοπτικά το εκπαιδευτικό υλικό περιέχει, Έναν οδηγό για το πρόγραμμα, Εκπαιδευτικές δραστηριότητες, Φωτογραφικό υλικό με θαλάσσιους οργανισμούς και τρόπους αλιείας Βιβλιογραφία και δικτυακούς τόπους σχετικούς με το θέμα Στοιχεία αρμόδιων φορέων (διευθύνσεις, τηλέφωνα, σύντομες πληροφορίες) ΧΡΟΝΟΔΙΑΓΡΑΜΜΑ ΕΝΕΡΓΕΙΩΝ ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΔΙΑΡΚΕΙΑ Παρουσίαση Προγράμματος Οκτώβρης ή Νοέμβρης ½ - 1 ώρα Διήμερο βιωματικών δράσεων Νοέμβρης ή Δεκέμβρης 2 ώρες Υλοποίηση Εργασίας Σχολική Γιορτή Νοέμβρης - Μάιος Μάιος 5