ΑΦΝΗ ίκτυο Αειφορικών Νήσων του Αιγαίου

ΑΦΝΗ ίκτυο Αειφορικών Νήσων του Αιγαίου Βιώσιµο Ενεργειακό Σχέδιο ράσης για τον ήµο Μούδρου στο πλαίσιο του Συµφώνου των ηµάρχων Ιανουάριος 2010 1

Πίνακας Περιεχοµένων Ακρωνύµια... 4 1 Περίληψη... 5 2 Περιγραφή του ήµου... 7 2.1 Γενικά στοιχεία... 7 2.2 Παρούσα κατάσταση... 9 2.2.1 Υποδοµές...9 2.2.2 Τάσεις ανάπτυξης...10 2.2.3 Αειφορία...11 2.3 υναµικό ΑΠΕ και ΕΞΕ...11 2.3.1 Αιολικό δυναµικό...11 2.3.2 Ηλιακό δυναµικό...12 2.3.3 Εξοικονόµηση ενέργειας...13 2.4 Ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του ήµου... 14 2.4.1 Άνθρωπος - Υποδοµές...14 2.4.2 Ενέργεια - Περιβάλλον...15 2.4.3 ιοικητική οργάνωση...15 3 Ενεργειακή κατάσταση έτους βάσης... 16 3.1 Βασικές επιλογές Παραδοχές... 16 3.2 Υπολογισµός τελικής ενεργειακής κατανάλωσης... 17 3.2.1 Συλλογή δεδοµένων...17 3.2.2 Περιγραφή υπολογισµών...17 3.2.2.1 Εφαρµογή bottom-up ανάλυσης για υπολογισµό κτιριακών καταναλώσεων...18 3.2.2.2 Επιµέρους καταναλώσεις ανά ενεργειακό φορέα...19 3.2.3 Αποτελέσµατα καταγραφής τελικής ενεργειακής κατανάλωσης...24 3.3 Καθορισµός συντελεστών εκποµπής CO 2... 25 3.4 Εκποµπές CO 2... 25 4 Περιγραφή δράσεων και µέτρων... 26 4.1 Μεθοδολογία προσδιορισµού και ανάπτυξης δράσεων και µέτρων... 26 4.1.1 Αξιολόγηση καταγραφής ενεργειακής κατάστασης έτους βάσης...26 4.1.2 Προσδιορισµός τοµέων προτεραιότητας δραστηριοτήτων...29 4.2 Παρουσίαση δράσεων... 30 4.2.1 Βραχυπρόθεσµες δράσεις...30 4.2.1.1 Εγκατάσταση Α/Π για παραγωγή ηλεκτρισµού...30 4.2.1.2 Εγκατάσταση Φ/Β σταθµών για παραγωγή ηλεκτρισµού...31 4.2.1.3 Εξοικονόµηση ενέργειας στις προµήθειες του ήµου...33 4.2.2 Μακροπρόθεσµες δράσεις...36 4.3 Συγκεντρωτικά αποτελέσµατα δράσεων... 43 2

Αναφορές... 46 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ... 47 Παράρτηµα Α: Πίνακας πηγών δεδοµένων... 47

Ακρωνύµια ΑΠΕ: Ανανεώσιµες Πηγές Ενέργειας Α/Π: Αιολικό Πάρκο Φ/Β: Φωτοβολταϊκά CoMO: Covenant of Mayors Office Ε.Ε.: Ευρωπαϊκή Ένωση ΑΦΝΗ: ίκτυο Αειφόρων Νήσων του Αιγαίου ΟΤΑ: Οργανισµός Τοπικής Αυτοδιοίκησης ΕΞΕ: Εξοικονόµηση Ενέργειας Α/Γ: Ανεµογεννήτρια ΧΥΤΑ: Χώρος Υγειονοµικής Ταφής Απορριµµάτων COM: Covenant of Mayors IPCC: International Panel on Climate Change Π : Πραγµατικά δεδοµένα BU: Bottom-Up (analysis) Σ : Συνδυασµένα δεδοµένα EMY: Εθνική Μετεωρολογική Υπηρεσία KAΠΕ: Κέντρο Ανανεώσιµων Πηγών Ενέργειας ΕΣΥΕ: Εθνική Στατιστική Υπηρεσία Ελλάδος ΡΑΕ: Ρυθµιστική Αρχή Ενέργειας ΕΗ: ηµόσια Επιχείρηση Ηλεκτρισµού ΕΣΜΗΕ: ιαχειριστής Ελληνικού Συστήµατος Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας ΕΟΤ: Ελληνικός Οργανισµός Τουρισµού OΣΚ: Οργανισµός Σχολικών Κτιρίων SEAP: Sustainable Energy Action Plan

1 Περίληψη Ο ήµος Μούδρου, ο ανατολικότερος ήµος της νήσου Λήµνος, στο πλαίσιο της γενικότερης πολιτικής που ακολουθεί στους τοµείς της αειφορικής ανάπτυξης και του ενεργειακού σχεδιασµού και αναγνωρίζοντας την ευθύνη του ως Οργανισµός Τοπικής Αυτοδιοίκησης για την ανάληψη δράσεων καταπολέµησης της κλιµατικής αλλαγής, συµµετέχει στο Σύµφωνο των ηµάρχων και αναλαµβάνει τις σχετικές δεσµεύσεις. Έτσι λοιπόν, δεσµεύεται να υπερβεί τους στόχους που έθεσε η Ε.Ε. για το 2020, µειώνοντας τις εκποµπές CO2 στην επικράτεια του ήµου τουλάχιστον κατά 20%, µέσω της εφαρµογής ενός ολοκληρωµένου Σχεδίου ράσης για τη Βιώσιµη Ενέργεια. Προϋπόθεση για την υλοποίηση ενός τέτοιου σχεδίου είναι η βασική απογραφή των εκποµπών στο έτος βάσης, η συνεχής παρακολούθησή τους κατά τον χρονικό ορίζοντα του σχεδίου και η υποβολή έκθεσης αξιολόγησης του σχεδίου ανά 2 έτη. Η συµµετοχή του ήµου Μούδρου στο Σύµφωνο των ηµάρχων έρχεται ως συνέχεια στη µέχρι σήµερα φιλοπεριβαλλοντική πολιτική του ήµου. Ο ήµος Μούδρου, συµµετέχει από τον Σεπτέµβριο του 2006 ως µέλος στο ίκτυο Αειφόρων Νήσων του Αιγαίου «ΑΦΝΗ». Στόχος του ΑΦΝΗ είναι η προώθηση δράσεων αειφορίας στα νησιά µέλη και µετά την εφαρµογή των δράσεων η πιστοποίηση. Επίσης το ΑΦΝΗ προωθεί τη διεθνή συνεργασία στα ως άνω θέµατα. Στο πλαίσιο αυτό, οι συµµετέχοντες ΟΤΑ δεσµεύονται για την επίτευξη ορισµένων στόχων µεταξύ των οποίων η µείωση των εκποµπών θερµοκηπίου, η ΕΞΕ και η προώθηση των ΑΠΕ. Μάλιστα, ο ήµος Μούδρου πήρε το 2008 το «Σήµα Αειφορίας», για τις αειφορικές δράσεις που πραγµατοποίησε. Η ΑΦΝΗ είναι οργανισµός αναγνωρισµένος από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή ως «οµή Στήριξης» των νησιωτικών δήµων του Αιγαίου που συµµετέχουν στο «Σύµφωνο». Στο Σύµφωνο των ηµάρχων συµµετέχουν αυτή τη στιγµή 10 ΟΤΑ-µέλη του ΑΦΝΗ. Η ίδρυση, το 2008, του «Ενεργειακού Γραφείου Ίου-Αιγαίου» και η συµµετοχή του ήµου Μούδρου στο «Σύµφωνο των ηµάρχων» είναι µέρος και καρπός αυτής της συνεργασίας. Το Ενεργειακό Γραφείο υποστηρίζει τους ΟΤΑ µέλη του ΑΦΝΗ (37 σήµερα) σε θέµατα ενεργειακού σχεδιασµού και στην παρακολούθηση της επίτευξης των στόχων (παραγωγή δεικτών και µεθοδολογίας). Με τη συµµετοχή του στο Σύµφωνο των ηµάρχων, ο ήµος Μούδρου αποσκοπεί στη συνέχιση της πορείας του νησιού προς την βιώσιµη ανάπτυξη, µε την προώθηση ενεργειακών πολιτικών παράλληλα µε τα προγράµµατα της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τη µείωση των εκποµπών CO2, την ασφάλεια της διάθεσης της ενέργειας, τη µείωση της εξάρτησης από την εισαγωγή ορυκτών καυσίµων και την αύξηση της παραγωγής ενέργειας από ανανεώσιµες πηγές. Βασικοί άξονες του ενεργειακού σχεδιασµού του ήµου είναι η προώθηση των ανανεώσιµων πηγών ενέργειας, η βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης στις αστικές υποδοµές και στον κτιριακό τοµέα και η βιώσιµη αστική κινητικότητα. εδοµένης δε της υποχρέωσης βάσει του Συµφώνου να συµπεριληφθεί όλη η γεωγραφική περιοχή του ήµου στο Σχέδιο ράσης, αυτό θα περιλαµβάνει δράσεις που θα αφορούν όχι µόνο στον δηµόσιο τοµέα, αλλά και στον ιδιωτικό. Οι βασικοί στόχοι του Σχεδίου ράσης του ήµου Μούδρου, συνοψίζονται στους εξής: Αύξηση της διείσδυσης των Ανανεώσιµων Πηγών Ενέργειας στο ενεργειακό ισοζύγιο

Εξοικονόµηση ενέργειας στις υποδοµές και στον δηµοτικό φωτισµό, µε βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης του εξοπλισµού. Εξοικονόµηση ενέργειας στον κτιριακό τοµέα, µε προώθηση δράσεων εξοικονόµησης σε ξενοδοχεία και δηµοτικά κτίρια και µε δράσεις ενηµέρωσης των κατοίκων, όσον αφορά στον οικιακό τοµέα. Ουσιαστικά, ποσοτικοποιώντας την συνολική συνεισφορά των βραχυπρόθεσµων και µακροπρόθεσµων δράσεων, ο ήµος στοχεύει σε τουλάχιστον 30% εξοικονόµηση των τοπικών εκποµπών CO 2 έως το 2020 µε δυνατότητα για αύξηση του στόχου στην πορεία εφαρµογής των δράσεων. Η κλιµάκωση των µέτρων στον χρονικά ορίζοντα του Σχεδίου ράσης γίνεται µε βάση το µέγεθος, την ωριµότητα, τη δυσκολία υλοποίησης του καθενός και την αποτελεσµατικότητα στη µείωση των εκποµπών.

2 Περιγραφή του ήµου 2.1 Γενικά στοιχεία Γεωγραφία Ο ήµος Μούδρου είναι ένας από τους τέσσερις ήµους της νήσου Λήµνος. Η Λήµνος βρίσκεται σχεδόν στο κέντρο του Βορείου Αιγαίου και είναι το 8 ο, κατά σειρά µεγέθους, νησί της Ελλάδας µε συνολική έκταση 477 τετραγωνικά χιλιόµετρα. Έχει περίµετρο 260 χιλιοµέτρων και στο µήκος των ακτών της υπάρχουν µικροί και µεγάλοι κόλποι µε αµµουδερές παραλίες. Το τοπίο της χαρακτηρίζεται από τις απαλές γραµµές των λόφων της και τις εκτεταµένες πεδινές περιοχές. Η ψηλότερη κορυφή του νησιού, η Βίγλα έχει ύψος 430 µέτρα. Στην ανατολική πλευρά υπάρχουν τρεις λίµνες (Αλυκή, Χορταρόλιµνη και Ασπρόλιµνη). Σε ότι αφορά στο ανάγλυφο του εδάφους η Λήµνος διαθέτει λόγω της γεωµορφολογίας της το µεγαλύτερο στην περιφέρεια αλλά και ενδεχοµένως στα νησιά του Αιγαίου ποσοστό πεδινών εκτάσεων. Η Λήµνος είναι το µοναδικό µεγάλο νησί του Αιγαίου, που χαρακτηρίζεται από ήπιο ανάγλυφο. Ο ήµος Μούδρου καλύπτει όλο το ανατολικό τµήµα του νησιού και είναι ο µεγαλύτερος σε έκταση ήµος της Λήµνου. Από τα δυτικά οριοθετείται από τον Κόλπο Πουρνιά και τον κόλπο του Μούδρου και συνδέεται µε το δυτικό τµήµα µέσω µιας χερσαίας ζώνης µήκους περίπου τριών χιλιοµέτρων. Γεωγραφία Συντεταγµένες: Νησιωτικό Σύµπλεγµα: Συνολική έκταση νησιού: Έκταση ήµου: Περιφέρεια: Νοµός: Πρωτεύουσα νησιού: 39 55 N 25 15 E Βόρειο Αιγαίο 477,59 km² 181,40km² ιοικητικά Βορείου Αιγαίου Λέσβου Μύρινα

Πρωτεύουσα ήµου: Μούδρος Στατιστικά Συνολικός πληθυσµός νησιού: 18.104 (απογραφή 2001) Πληθυσµός ήµου: 4.081(απογραφή 2001) Πυκνότητα πληθυσµού νησιού: Πυκνότητα πληθυσµού ήµου: 38/km² 23/km² Ιστοσελίδα ήµου Μούδρου www.dimosmoudrou.gr Πίνακας 2.1. Γενικά στοιχεία Λήµνου και ήµου Μούδρου ιοικητικά - ηµογραφικά Ιδρύθηκε το 1998 και περιλαµβάνει την ανατολική πλευρά του νησιού. Το διοικητικό κέντρο του ήµου βρίσκεται στον Μούδρο, µία παραθαλάσσια κωµόπολη χτισµένη στον οµώνυµο κόλπο του Μούδρου, ενώ απέχει 28 χλµ από τη Μύρινα. Το λιµάνι του Μούδρου είναι ένα από τα καλύτερα φυσικά λιµάνια της Μεσογείου, αν όχι το καλύτερο. Ο κόλπος του Μούδρου, προστατευµένος από τους βόρειους ανέµους και από τα ρεύµατα των αρδανελίων, είναι πλωτός ακόµα και από µεγάλα θωρηκτά. Αυτό και µόνο του δίνει σπουδαία στρατηγική σηµασία. Ο πληθυσµός του ήµου το 2001 ήταν 4.081 άτοµα. Πρωτεύουσα του ήµου είναι ο Μούδρος. Ο ήµος αποτελείται από τα δηµοτικά διαµερίσµατα: Καµινίων, Ρουσσοπουλίου, Φισίνης (µε δύο οικισµούς: τη Φισίνη και την Αγία Σοφία), Σκανδάλης, Ρωµανού, Λύχνων, Ρεπανιδίου (µε δύο οικισµούς: το Ρεπανίδι και τον Κότσινο), Κοντοπουλίου, Καλλιόπης, Παναγίας και Πλάκας. Οι άλλοι ήµοι του νησιού είναι ο ήµος Ατσικής, ο ήµος Μύρινας και ο ήµος Νέας Κούταλης. Περιβάλλον Το τοπίο του ήµου Μούδρου, όπως και γενικότερα ολόκληρης της Λήµνου, είναι ένα µωσαϊκό από καλλιέργειες σιτηρών και αµπελιών που συµπληρώνεται από απέραντα βοσκοτόπια, ηφαιστιογενή πετρώµατα και αµµώδεις παραλίες. Χαρακτηρίζεται από σχεδόν πλήρη απουσία δασωδών εκτάσεων και µεγάλων δέντρων και κυριαρχείται από χαµηλής βλάστησης φρυγανικές εκτάσεις. Τα φρυγανικά οικοσυστήµατα είναι εξαιρετικά αναπτυγµένα σε όλη την έκταση του ήµου, ωστόσο εξαιρετικό ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι υγρότοποι που εκτείνονται σε µεγάλες εκτάσεις και αποτελούν εξαιρετικά εντυπωσιακά και σηµαντικά από οικολογικής σκοπιάς, οικοσυστήµατα. Οι εκτάσεις µε φρυγανική βλάστηση καλύπτουν ένα πολύ σηµαντικό µέρος του νησιού (25% περίπου των βοσκοτόπων). Κυριαρχούνται από αστοιβή, θυµάρι, και µεγάλο αριθµό από αρωµατικά φυτά. Από άποψη πανίδας οι φρυγανότοποι αποτελούν καταφύγιο για αγριοκούνελα, λαγούς και την περίφηµη νησιώτικη πέρδικα. Όσον αφορά στο θαλάσσιο περιβάλλον µεγάλο ενδιαφέρον παρουσιάζουν τρεις κυρίως τύποι προστατευόµενων οικοτόπων, οι αµµώδεις ακτές, οι ύφαλοι µε βλάστηση και τα λιβάδια ποσειδωνείας (Posidonia Oceanica). Η έλλειψη πηγών ρύπανσης διατηρούν σε άριστη κατάσταση το θαλάσσιο περιβάλλον. Οικονοµία

Η βιοτεχνική και βιοµηχανική δραστηριότητα παρουσιάζει µικρή µεν αλλά σηµαντική αυξητική τάση, µετά από µακροχρόνια περίοδο κάµψης. Η σταθεροποίηση και ανάκαµψη της βιοτεχνικής και βιοµηχανικής δραστηριότητας είναι σε πολλές περιπτώσεις αποτέλεσµα αξιοποίησης µε σύγχρονες µεθόδους των ιδιαίτερων και επώνυµων πρώτων υλών και προϊόντων. Η αύξηση του τουρισµού δηµιουργεί ικανή τοπική ζήτηση για σειρά προϊόντων ενώ παράλληλα διάφορες, θεσµικού περιεχοµένου πρωτοβουλίες στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όπως η κατοχύρωση ονοµασιών προέλευσης ανώτερης ποιότητας, ή τοπικού προϊόντος καθώς και µέτρα ενίσχυσης της παραγωγής και εµπορίας, λειτούργησαν θετικά προς την κατεύθυνση στήριξης της µεταποιηµένης κυρίως τοπικής παραγωγής. Υδατικοί Πόροι Τα περιθώρια ανάπτυξης υδροφορίας στο Μούδρο και γενικότερα στη Λήµνο, κρίνονται περιορισµένα, λόγω του συνδυασµού της γεωτεκτονικής δοµής, των γεωµορφολογικών παραµέτρων, του υδρολογικού επιφανειακού δικτύου απορροής και του µέσου ετήσιου ύψους βροχόπτωσης, µε αποτέλεσµα να αναπτύσσονται µικρές υδροφορίες που ωστόσο σε µεγάλο βαθµό καλύπτουν τις ανάγκες ύδρευσης του νησιού. Η γεωργική ανάπτυξη µάλιστα της περιοχής εµποδίζεται από την έλλειψη νερού για την επέκταση των αρδεύσεων. Ο ήµος Μούδρου έχει συνάψει Προγραµµατική Σύµβαση µε το ΕΘΙΑΓΕ η οποία περιλαµβάνει τον µακροχρόνιο σχεδιασµό κάλυψης των υδρευτικών αναγκών. 2.2 Παρούσα κατάσταση 2.2.1 Υποδοµές Ηλεκτρικό σύστηµα Η Λήµνος είναι ένα αυτόνοµο µη διασυνδεδεµένο νησί µε τοπικό σταθµό παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας. Στον τοπικό σταθµό της Λήµνου υπάρχουν 6 θερµικές µονάδες ηλεκτροπαραγωγής (diesel & µαζούτ), συνολικής εγκατεστηµένης ισχύος 22,34 MW. Η συνολική συµβατική παραγωγή ενέργειας για το 2008 έφτασε τις 64,40GWh µε αιχµή ζήτησης τα 15,70MW [ΡΑΕ...]. Εγκαταστάσεις ΑΠ Αιολικά πάρκα βρίσκονται σε λειτουργία, στον ήµο Ατσικής, συνολικής εγκατεστηµένης ισχύος 1.14MW: Ισχύς πάρκου (MW) Αριθµός Α/Γ 0,44 8 0,70 7 Η συνολική παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από τα Α/Π το 2008 ήταν 0,80GWh. Στον ήµο Μούδρου δεν υπάρχουν εγκαταστάσεις ΑΠΕ για ηλεκτροπαραγωγή. Λοιπές τεχνικές υποδοµές Α. Μονάδα βιολογικού καθαρισµού

Στο ηµοτικό ιαµέρισµα Ρουσοπουλίου του ήµου Μούδρου έχει κατασκευαστεί ήδη ένα σύστηµα φυσικής επεξεργασίας λυµάτων (δεξαµενές σταθεροποίησης) και επαναχρησιµοποίησης των επεξεργασµένων εκροών για άρδευση καλλιεργειών. Για τα υπόλοιπα δηµοτικά διαµερίσµατα προγραµµατίζεται η κατασκευή βιολογικών καθαρισµών οι οποίοι θα εξυπηρετούν έναν οι περισσότερους οικισµούς. Β. Χώρος υγειονοµικής ταφής απορριµµάτων (ΧΥΤΑ) Στη νήσο Λήµνο λειτουργεί ΧΥΤΑ στη θέση Βίγλα 10 χλµ. βόρεια της Μύρινας, έξω από τα όρια του ήµου Μούδρου και εξυπηρετεί όλους τους ήµους του νησιού. 2.2.2 Τάσεις ανάπτυξης ηµογραφική εξέλιξη Όσον αφορά τη διακύµανση του πληθυσµού του ήµου Μούδρου, αυτός ακολουθεί σταθεροποιητικές τάσεις, καθώς σύµφωνα µε την απογραφή του 1991 είχε 4867 κατοίκους, ενώ µε την απογραφή του 2001 είχε 4842 κατοίκους. Στις δηµογραφικές εξελίξεις του νησιού επιδρούν οι εξής παράγοντες: - Η σταδιακή εγκατάλειψη της υπαίθρου και της αγροτικής δραστηριότητας. - Η έλλειψη ευκαιριών σε πολλούς τοµείς επαγγελµατικών δραστηριοτήτων και κυρίως σε σύγχρονα επαγγέλµατα. - Η έλλειψη δραστηριοτήτων για τους νέους. Οι περισσότεροι νέοι έχουν ανώτατη µόρφωση την οποία δεν µπορούν να αξιοποιήσουν στο νησί, οπότε δεν µπορούν να βρουν µια θέση εργασίας ανάλογη των τυπικών προσόντων τους. Οικονοµική ανάπτυξη Στον πρωτογενή τοµέα της οικονοµίας, την γεωργία και την κτηνοτροφία, παρατηρείται γενικά µια στασιµότητα. Ο δευτερογενής τοµέας, µε τη βιοτεχνική και βιοµηχανική δραστηριότητα παρουσιάζει τα τελευταία χρόνια µια µικρή αυξητική τάση. Ωστόσο, οι τουριστικοί πόροι αποτελούν σηµαντικό πλεονέκτηµα για την περιοχή, και µέληµα του ήµου είναι η προώθηση της ανάπτυξης τουριστικών υποδοµών. Το βασικό πρόβληµα που αντιµετωπίζει ο ήµος, και αποτελεί εµπόδιο στην οικονοµική ανάπτυξη είναι ότι η νεολαία δεν µένει µόνιµα στο νησί. Ενέργεια & ανάπτυξη Ο ετήσιος ρυθµός αύξησης της κατανάλωσης ενέργειας για όλο το νησί εκτιµάται σε 7% και οφείλεται στην αύξηση του βιοτικού επιπέδου, των τεχνικών υποδοµών και της τουριστικής ανάπτυξης. Όσον αφορά στη διείσδυση των ΑΠΕ για ηλεκτροπαραγωγή στο ενεργειακό ισοζύγιο, όπως προαναφέρθηκε, υπάρχουν δύο παλιά αιολικά πάρκα στο νησί σε λειτουργία, συνολικής ισχύος 1,14 MW. Αυτά βρίσκονται στον ήµο Ατσικής. Μακροπροθεσµα υπάρχει προοπτική µεγάλης αιολικής διείσδυσης µε διασύνδεση του νησιού στο

ηπειρωτικό δίκτυο µέσω Σκύρου και Εύβοιας. Μεσοπρόθεσµα, και βάσει των σχετικών αδειών, προβλέπεται µεσαία διείσδυση αιολικών πάρκων. 2.2.3 Αειφορία Ο ήµος Μούδρου, συµµετέχει από το 2006 στο ίκτυο Αειφόρων Νήσων του Αιγαίου «ΑΦΝΗ» µε στόχο του την προώθηση δράσεων αειφορίας σε συνδυασµό µε τη διαδηµοτική και διεθνή συνεργασία. Μάλιστα, το 2008 πιστοποιήθηκε µε «Σήµα Αειφορίας» για το ακόλουθο πρόγραµµα δράσεων: - Αξιοποίηση γεωθερµίας για κλιµατισµό δηµόσιων κτηρίων - Εκπόνηση ΣΧΟΟΑΠ - Kλαδοτεµαχισµός-ανακύκλωση - Αρχείο πολιτιστικής κληρονοµιάς - ιαχείριση και αποκατάσταση βιοτόπων Χορταρόλιµνης-Αλυκής Το 2009 συνέχισε την ενεργό δράση στο ΑΦΝΗ, ενώ διατήρησε το «Σήµα Αειφορίας» για την υλοποίηση των παρακάτω δράσεων: - Εκπόνηση ΣΧΟΟΑΠ (συνεχιζόµενη δράση) - Ηλεκτρονική διακυβέρνηση-ευρυζωνικές υπηρεσίες - Αντικατάσταση-αποκατάσταση εσωτερικών δικτύων ύδρευσης - Επισκευή συντήρηση διατηρητέου κτηρίου ηµοτικού Σχολείου - Παραγωγή πόσιµου νερού Επιπλέον, το 2008, ιδρύθηκε το «Ενεργειακό Γραφείο Ίου-Αιγαίου», για την υποστήριξη των µελών του ΑΦΝΗ σε θέµατα ενεργειακού σχεδιασµού. Με τη συµµετοχή του στο Σύµφωνο των ηµάρχων, ο ήµος Μούδρου αποσκοπεί στη συνέχιση και ενίσχυση της αειφορικής του πορείας µέσω της διεθνούς συνεργασίας, µε έµφαση στην εξοικονόµηση ενέργειας και την διείσδυση των ΑΠΕ. 2.3 υναµικό ΑΠΕ και ΕΞΕ Η Λήµνος έχει αξιόλογο αιολικό και σχετικά καλό ηλιακό δυναµικό. 2.3.1 Αιολικό δυναµικό Το αιολικό δυναµικό έχει εκµεταλλευθεί σε µικρό όµως βαθµό µε την εγκατάσταση και λειτουργία 2 αιολικών πάρκων στον ήµο Ατσικής, όπως προαναφέρθηκε, συνολικής ισχύος 1,14 MW. Στον ήµο Μούδρου δεν υπάρχουν εγκαταστάσεις.

Η Λήµνος, λόγω του υψηλού αιολικού δυναµικού και του ήπιου γεωγραφικού της ανάγλυφου προσφέρεται για διείσδυση αιολικών πάρκων. Μάλιστα ενδιαφέρουσα παρουσιάζεται η προοπτική διασύνδεσης του νησιού µε την ηπειρωτική χώρα για την επίτευξη µεγάλης αιολικής διείσδυσης. Επιπλέον, έχουν εντοπιστεί αβαθείς περιοχές κατάλληλες για εγκατάσταση θαλάσσιων αιολικών πάρκων. Στον παρακάτω χάρτη αποτυπώνεται το αιολικό δυναµικό (µέση ταχύτητα ανέµου ετησίως): Σχήµα 2.2. Αιολικό δυναµικό 2.3.2 Ηλιακό δυναµικό εν έχει επιτευχθεί ανάπτυξη στην ηλεκτροπαραγωγή από φωτοβολταϊκά συστήµατα. Το ηλιακό δυναµικό έχει ωστόσο εκµεταλλευτεί σε κάποιο βαθµό µε κάποιες εγκαταστάσεις θερµικών ηλιακών συστηµάτων (ηλιακοί θερµοσίφωνες). Στον παρακάτω χάρτη αποτυπώνεται το ηλιακό δυναµικό (πρόσπτωση ηλιακής ακτινοβολίας σε οριζόντια επιφάνεια ετησίως):

Σχήµα 2.3. Ηλιακό δυναµικό 2.3.3 Εξοικονόµηση ενέργειας Όσον αφορά στην εξοικονόµηση ενέργειας αξιόλογο δυναµικό υπάρχει στις κτιριακές εγκαταστάσεις του τριτογενή, δηµοτικού αλλά και οικιακού τοµέα, όπως επίσης και στον τοµέα των µεταφορών. ηµοτικά κτίρια Τα δηµοτικά κτίρια (κυρίως κτίρια υπηρεσιών και σχολικά κτίρια) αποτελούν άλλη µια κατηγορία κτιρίων τα οποία είναι συνήθως ενεργοβόρα, και στα οποία δίνεται εύκολα η δυνατότητα στον ήµο να επέµβει για τη βελτίωση της ενεργειακής τους απόδοσης. Ήδη ο ήµος Μούδρου έχει κάνει σηµαντικές και καινοτοµικές δράσεις σε αυτόν τον τοµέα. Οικιακός τοµέας Στη Λήµνο, όπως και στην υπόλοιπη Ελλάδα, το σύνολο σχεδόν των κτιρίων που κατασκευάστηκαν πριν το 1980, οπότε και άρχισε να ισχύει ο «Κανονισµός Θερµοµόνωσης», δεν ήταν θερµοµονωµένα. Αυτό το γεγονός, µαζί µε τα στατιστικά στοιχεία του έτους κατασκευής των κτιρίων οδηγεί σε µια πρώτη εκτίµηση του δυναµικού εξοικονόµησης ενέργειας, από παρεµβάσεις θερµοµόνωσης στο κέλυφος του κτιρίου. Χαρακτηριστικό είναι πως το έτος κατασκευής είναι κριτήριο επιλεξιµότητας για ένταξη κατοικιών στο, προς το παρόν «παγωµένο», πρόγραµµα «Εξοικονόµηση κατ οίκον» του πρώην ΥΠΑΝ, όπου µόνο κτίρια κατασκευασµένα πριν το 1980 είναι επιλέξιµα. Ειδικά στην Λήµνο, το ποσοστό κτιρίων που κατασκευάστηκαν πριν το 1981, βάσει στοιχείων της ΕΣΥΕ ανέρχεται σε 80,5%, το οποίο είναι από τα υψηλότερα ποσοστά σε σχέση µε άλλα νησιά. Ξενοδοχειακές εγκαταστάσεις Ο ξενοδοχειακός τοµέας παρουσιάζει επίσης δυναµικό εξοικονόµησης ενέργειας, σε µικρό βαθµό ωστόσο λόγω της περιορισµένης τουριστικής ανάπτυξης. Οι ξενοδοχειακές εγκαταστάσεις λειτουργούν σχεδόν αποκλειστικά τους καλοκαιρινούς µήνες. Οι ενεργειακές καταναλώσεις σε αυτές αφορούν κυρίως κλιµατισµό και θέρµανση ζεστού νερού χρήσης και, δευτερευόντως, τον φωτισµό. Προβλέπεται αύξηση της διείσδυσης των θερµικών ηλιακών συστηµάτων (ηλιακοί θερµοσίφωνες), ενώ θα προωθηθούν και παρεµβάσεις εξοικονόµησης ενέργειας.

Τοµέας Μεταφορών Στην Λήµνο και τον ήµο Μούδρου υπάρχει ΚΤΕΛ, ωστόσο η περιορισµένη επιβατική κίνηση κυρίως από τα µικρά και αποµακρυσµένα χωριά δεν επιτρέπει ικανοποιητική πυκνότητα δροµολογίων και η σύνδεση µε το ηµιαστικό κέντρο του νησιού χαρακτηρίζεται προβληµατική. Οι τουρίστες της καλοκαιρινής περιόδου εξυπηρετούνται κυρίως από τα γραφεία ενοικίασης αυτοκινήτων και µοτοσικλετών, που λειτουργούν στην περιοχή. Στο νησί δεν υπάρχουν υποδοµές για περιβαλλοντικά φιλικά, εναλλακτικά µέσα, ήπιας κυκλοφορίας, όπως το ποδήλατο, παρόλο που προσφέρεται για την καθιέρωση του ποδηλάτου ως µεταφορικού µέσου, εξαιτίας των ήπιων κλίσεών του. Απαιτείται αναβάθµιση των υπηρεσιών του ΚΤΕΛ µε αύξηση των που θα επιτευχθεί µε τη χρήση µικρότερων σε µέγεθος λεωφορείων (τύπου mini bus), µε στόχο την µετάβαση από τα ΙΧ σε συλλογικά µέσα µετακίνησης. 2.4 Ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του ήµου Στην συνέχεια παρατίθεται µια συγκεντρωτική λίστα των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών του ήµου Μούδρου τα οποία έχουν άµεση επίδραση στην βιώσιµη ενεργειακή ανάπτυξή του. Τα χαρακτηριστικά αυτά προσδιορίζουν µια ειδική κατηγορία δήµων συµµετεχόντων στο Σύµφωνο των ηµάρχων, αυτή των µικρών νησιωτικών δήµων µε ήπια τουριστική δραστηριότητα. Τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά µπορούν να οµαδοποιηθούν σε τρεις οµάδες, σε αυτά σε σχέση µε τον άνθρωπο και τις υποδοµές, το περιβάλλον και την ενέργεια και τα διοικητικά. 2.4.1 Άνθρωπος - Υποδοµές Μη αστικός ήµος. Οι κάτοικοι του ήµου είναι διεσπαρµένοι στους οικισµούς των 11 δηµοτικών διαµερισµάτων µε µεγαλύτερη συγκέντρωση στον παραθαλάσσιο Μούδρο. Μικρή εποχιακή διακύµανση του πληθυσµού. Ως νησί του βορειανατολικού Αιγαίου απολαµβάνει µια ήπια τουριστική ανάπτυξη η οποία οδηγεί σε περιορισµένη αύξηση της κατανάλωσης ενέργειας τους καλοκαιρινούς µήνες. Αυξητικές τάσεις του πληθυσµού. Την τελευταία δεκαετία παρατηρείται τάση αποκέντρωσης από τις µεγάλες πόλεις προς τα νησιά και αντιστροφή της πτωτικής τάσης του πληθυσµού στον ήµο. Η απογραφή του 2011 θα παράξει νέα δηµογραφικά δεδοµένα προς επαλήθευση αυτών των τάσεων. Αναπτυσσόµενες υποδοµές. Κάποια έργα που τοποθετούνται στην λίστα των βραχυπρόθεσµων έργων υποδοµής είναι η εγκατάσταση µονάδων βιολογικού καθαρισµού και επέκταση του δικτύου αποχέτευσης ώστε να συµπεριληφθεί σε αυτό η πλειονότητα των οικισµών, η εγκατάσταση µονάδας αφαλάτωσης για ικανοποίηση των αναγκών του βόρειου άνυδρου τµήµατος του νησιού, πραµατοποίηση νέων γεωτρήσεων και η ανάπτυξη ξενοδοχειακών υποδοµών µε συµµετοχή του ήµου στην επένδυση. Μεταφορές: Είναι συχνή η µετακίνηση αυτοκινήτων που ανήκουν σε µόνιµους κατοίκους του ήµου εκτός των γεωγραφικών ορίων του µιας και η Μύρινα, λιµάνι και διοικητικό κέντρο όλου του νησιού του νησιού βρίσκεται στο δυτικό τµήµα του νησιού. Συνεισφορά στις µεταφορές τους καλοκαιρινούς µήνες έχει η αυξηµένη τουριστική κίνηση. Ένα ποσοστό αυτών (κυρίως εγχώριος τουρισµός) επισκέπτεται το νησί µε προσωπικό του όχηµα, ενώ πολλοί

επιλέγουν την ενοικίαση αυτοκινήτων ή µοτοποδηλάτων που διατίθενται στο νησί (κυρίως διεθνής τουρισµός). Οι πρώτοι συνήθως έχουν εφοδιαστεί µε καύσιµα από τον τόπο αναχώρησης τους, όπου συνήθως η τιµή των καυσίµων είναι φθηνότερη, ενώ οι δεύτεροι αγοράζουν τα αναγκαία καύσιµα εξ ολοκλήρου από τα τοπικά πρατήρια. 2.4.2 Ενέργεια - Περιβάλλον Αυτόνοµο ηλεκτρικό δικτύο. Όπως ήδη αναφέρθηκε στην Λήµνο είναι εγκατεστηµένη εκτός των γεωγραφικών ορίων του ήµου Μούδρου µονάδα παραγωγής ηλεκτρισµού που καλύπτει τις ανάγκες σε ηλεκτρισµό όλου του νησιού. Γειτνίαση µε την θάλασσα. Όπως αναδείχθηκε και στο κεφάλαιο 2.3 το νησιωτικό προφίλ του ήµου παρέχει υψηλό δυναµικό ΑΠΕ. Η θάλασσα παρέχει πολλές δυνατότητες αειφορικών δράσεων αλλά από την άλλη αποτελεί και ένα ευαίσθητο οικοσύστηµα το οποίο χρήζει ιδιαίτερης ευθύνης και προστασίας. ιαθέσιµη γη για εφαρµογές ΑΠΕ. Η χαµηλή πυκνότητα πληθυσµού του ήµου (23/km 2 ), αποτέλεσµα του µη-αστικού προφίλ του αλλά και της µεγάλης γεωγραφικής έκτασης ύπο την δικαιοδοσία οτυ ήµου, καταδεικνύει την δυνατότητα ανάπτυξης εφαρµογών µε χρήση ΑΠΕ. Παρόλα αυτά είναι σηµαντικό να σηµειωθεί ότι χωροταξικοί και περιβαλλοντικοί περιορισµοί περιορίζουν την διαθέσιµη γη. 2.4.3 ιοικητική οργάνωση Περιορισµένο προσωπικό για ενασχόληση µε το Σύµφωνο. Το προσωπικό και οι πόροι του ήµου δεν επαρκούν για συνεχή ενασχόληση εργαζοµένου µε το Σύµφωνο. Τµήµα νησιού: Το γεγονός ότι το νησί είναι χωρισµένο σε παραπάνω από ένα ήµους µπορεί να παρέχει διοικητικές διευκολύνσεις και να διατηρεί την συνεκτικότητα των γεωγραφικών περιοχών όµως όσον αφορά τις δράσεις κοινής ωφέλειας (π.χ ΧΥΤΑ, δίκτυα ύδρευσης αποχέτευσης, κτλ) χρειάζεται επιπλέον προσπάθεια και συνεργασία για την πραγµάτωσή τους. Επίσης όπως θα δούµε στην συνέχεια δυσκολίες παρουσιάζονται επίσης στην συλλογή δεδοµένων (π.χ κατανάλωσης ηλεκτρικού ρεύµατος, καυσίµων, κτλ) των οποίων οι τιµές συχνά αφορούν το σύνολο του νησιού και όχι αποκλειστικά τους επιµέρους ήµους. Μεταφορικοί περιορισµοί Αυξηµένο κόστος επένδυσης. Μεγάλη απόσταση από διοικητικά και εµπορικά κέντρα. Υψηλό κόστος µεταφοράς υλικών και υπηρεσιών.

3 Ενεργειακή κατάσταση έτους βάσης Η καταγραφή της ενεργειακής κατάστασης του ήµου είναι αναγκαία ώστε να υπολογισθούν οι εκποµπές CO 2 και να οριστούν οι στόχοι µείωσης τους µέχρι το 2020. Στην συνέχεια παρουσιάζονται οι διάφορες επιλογές και παραδοχές που υιοθετήθηκαν, η µεθοδολογία που ακολουθήθηκε για την συλλογή δεδοµένων, τον υπολογισµό της τελικής ενεργειακής κατανάλωσης και των αντίστοιχων εκποµπών CO 2, και τα τελικά αποτελέσµατα ακολουθώντας την προτεινόµενη µορφολογία του γραφείου του Συµφώνου των ηµάρχων (Covenant of Mayors Office, CoMO). 3.1 Βασικές επιλογές Παραδοχές Στην συνέχεια παρουσιάζονται οι βασικές επιλογές και οι αναγκαίες παραδοχές που θα καθορίσουν το πλαίσιο στο οποίο θα πραγµατοποιηθεί η ανάλυση. 1. Έτος βάσης: Η συλλογή δεδοµένων στο προτεινόµενο έτος βάσης 1990 παρουσιάζει διάφορες δυσκολίες αρχής γενοµένης µε την µη ύπαρξη αρχειοθετηµένων δεδοµένων από τον ήµο. Λαµβάνοντας υπόψη την δυσκολία ανάκτησης παλαιών δεδοµένων και των αναπτυσσόµενων υποδοµών των τελευταίων ετών (αυξάνοντας την ενεργειακή κατανάλωση και τις εκποµπές) ως έτος βάσης επιλέχθηκε το τελευταίο έτος µε πλήρη ενεργειακά δεδοµένα, δηλαδή το 2008. 2. Συνολικός στόχος µείωσης εκποµπών CO 2 : Μόνο απόλυτος στόχος ορίζεται µιας και λόγω της έντονης διακύµανσης του πληθυσµού ο καθορισµός ενός κατά κεφαλή στόχου µε βάση τον µόνιµο πληθυσµό του νησιού θα ήταν υπερεκτιµηµένος. 3. Μονάδα αναφοράς εκποµπών: Από την οµάδα των διαφόρων αερίων του θερµοκηπίου µόνο οι εκποµπές CO 2 υπολογίζονται και για αυτό ως µονάδα αναφοράς των εκποµπών ορίζεται ο τόνος [t] CO 2. 4. Προσέγγιση υπολογισµού συντελεστών εκποµπής: Οι συντελεστές εκποµπής που θα χρησιµοποιηθούν για την ποσοτικοποίηση των εκποµπών CO 2 µέσω της καταγραφής της τελικής ενεργειακής κατανάλωσης καθορίζονται σύµφωνα µε τα πρότυπα µεγέθη που παρέχονται από το IPCC. 5. Ρυθµός αύξησης της ενεργειακής κατανάλωσης: Όπως προαναφέρθηκε στα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του ήµου η ενεργειακή κατανάλωση του ήµου έχει αυξητικές τάσεις. Παρόλα αυτά σε αυτή την φάση υιοθετείται η συντηρητική προσέγγιση της παράβλεψης του ρυθµού αύξησης. 6. ηµογραφικά στοιχεία: Τα πιο πρόσφατα επίσηµα δηµογραφικά στοιχεία παρέχονται για το 2001, όπου και πραγµατοποιήθηκε η τελευταία πληθυσµιακή απογραφή. Τα στοιχεία αυτά θεωρούνται προσεγγιστικά ικανοποιητικά για την παρούσα ανάλυση. Νέα στοιχεία θα είναι διαθέσιµα το 2011 και επανεξέταση των αρχικών υπολογισµών θα είναι δυνατή. 7. Βιοµηχανία: εν έχει συµπεριληφθεί ο βιοµηχανικός τοµές σε σχέδια δράσης µείωσης εκποµπών CO 2 και εποµένως η καταγραφή των ρύπων σε αυτόν τον τοµέα δεν θεωρήθηκε επιβεβληµένη. 8. ιαχείριση συνολικών δεδοµένων: Όπως ήδη αναφέρθηκε στα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά, ο ήµος αποτελεί τµήµα νησιού µε αποτέλεσµα διάφορα δεδοµένα είτε στατιστικά είτε πραγµατικά να αφορούν το σύνολο του νησιού. Σε αυτές τις περιπτώσεις υιοθετείται η

προσέγγιση διαµερισµού των τιµών ανάλογα µε την πληθυσµιακή συγκέντρωση ανά ήµο. Συγκεκριµένα στον ήµο Μούδρου συγκεντρώνεται το 22,5% του συνολικού πληθυσµού του νησιού. 9. Κατανάλωση καυσίµων: Ο υπολογισµός της κατανάλωσης καυσίµων από τους δηµότες Μούδρου µε χρήση πραγµατικών δεδοµένων από τα πρατήρια καυσίµων είναι µια δύσκολη διαδικασία αφενός γιατί δεν είναι δυνατό να προσδιορισθεί από ποιά πρατήρια του νησιού αγοράζουν καύσιµα και αφετέρου λόγω του µεγάλου αριθµού πρατηρίων στο νησί. Εκτός των δηµοτικών καταναλώσεων για τις οποίες δεδοµένα είναι διαθέσιµα µέσω των τιµολογίων αγοράς καυσίµων οι λοιπές καταναλώσεις υπολογίζονται µε χρήση υπολογιστικού µοντέλου. 3.2 Υπολογισµός τελικής ενεργειακής κατανάλωσης Η συλλογή διαφόρων δεδοµένων είναι αναγκαία ώστε να επιτευχθεί µια πλήρης καταγραφή των ενεργειακών καταναλώσεων ακολουθώντας την προτεινόµενη φόρµα του CoMO. Οι αντίστοιχες εκποµπές CO 2 υπολογίζονται κάνοντας χρήση των κατάλληλων συντελεστών εκποµπής. Η πληρότητα αυτών των δεδοµένων δεν είναι δυνατόν να επιτευχθεί µόνο µε την συλλογή και αξιοποίηση υπαρχόντων στοιχείων από τις τοπικές αρχές και τους λοιπούς εν δυνάµει καταναλωτές ενέργειας εντός των γεωγραφικών ορίων του ήµου. 3.2.1 Συλλογή δεδοµένων Η µεθοδολογία που ακολουθείται, προκειµένου να συντεθεί ένας πλήρης κατάλογος εκποµπών, συνδυάζει τα υπάρχοντα στοιχεία, επιδιώκοντας την µέγιστη δυνατή αξιοποίησή τους, µε στοιχεία που έχουν παραχθεί εφαρµόζοντας µια υπολογιστική bottom-up (από κάτω προς τα επάνω) ανάλυση. Τα υπάρχοντα στοιχεία σχετίζονται κυρίως µε τις δηµοτικές καταναλώσεις ηλεκτρικής ενέργειας και καυσίµων (θέρµανση, µεταφορές). Τα στοιχεία παρέχονται από τις τοπικές αρχές. Η bottom-up ανάλυση είναι βασισµένη στις πληροφορίες για τις τεχνολογίες που χρησιµοποιούνται, τους συντελεστές ενεργειακής αποδοτικότητας και τους τύπους καυσίµων που καταναλώνονται και συνδυάζονται µε στατιστικά στοιχεία σχετικά µε δηµογραφικά δεδοµένα, τον τουρισµό, το τοπικό κλίµα και άλλα. Αναλυτικός πίνακας µε τις πηγές των διάφορων αναγκαίων δεδοµένων παρουσιάζεται στο παράρτηµα. Τα στοιχεία που προκύπτουν σχετίζονται κυρίως µε τις καταναλώσεις του οικιακού και του τριτογενή τοµέα αλλά και των µεταφορών στον ιδιωτικό/εµπορικό τοµέα όπου και υπάρχει η µεγαλύτερη έλλειψη σε πραγµατικά στοιχεία. Να σηµειωθεί ότι ο τριτογενής τοµέας προσεγγίζεται ως το άθροισµα των καταναλώσεων στον εµπορικό και τουριστικό τοµέα. Η µεθοδολογία για τον υπολογισµό συγκεκριµένων καταναλώσεων σύµφωνα µε την bottom-up ανάλυση θα παρουσιαστεί στην συνέχεια. 3.2.2 Περιγραφή υπολογισµών Αρχικά παρουσιάζεται η εφαρµογή και αξιοποίηση της bottom-up ανάλυσης, ενώ στην συνέχεια αναλύεται ο συνδυασµός της µε τα πραγµατικά δεδοµένα ώστε να επιτευχθεί η πλήρης καταγραφή των ενεργειακών καταναλώσεων.

3.2.2.1 Εφαρµογή bottom-up ανάλυσης για υπολογισµό κτιριακών καταναλώσεων Όπως ήδη αναφέρθηκε η bottom-up ανάλυση αξιοποιείται κυρίως για υπολογισµούς ενεργειακών καταναλώσεων στον οικιακό και τριτογενή τοµέα και στις ιδιωτικές/εµπορικές µεταφορές. Για τις καταναλώσεις σε κτίρια η εφαρµογή του υπολογιστικού µοντέλου βασίζεται στην παραδοχή ότι στα συνήθη κτίρια ενέργεια καταναλώνεται για ανάγκες θέρµανσης χώρου, θέρµανσης νερού, κλιµατισµού χώρου και κατευθείαν για την λειτουργία ηλεκτρικών συσκευών. ιάφορες τεχνολογίες αξιοποιώντας αντίστοιχες πηγές ενέργειας χρησιµοποιούνται για την κάλυψη αυτών των αναγκών. Σύµφωνα µε στατιστικά στοιχεία και προσεγγίσεις ορίζεται το µερίδιο και ο βαθµός απόδοσης κάθε τεχνολογίας στην παραγωγή ενέργειας ανά τύπο κατανάλωσης. Στον παρακάτω πίνακα φαίνονται τα αντίστοιχα µερίδια και οι βαθµοί απόδοσης κάθε τεχνολογίας για κάθε χρήση ενέργειας (οικιακό τριτογενή). Οικιακός Τοµέας χρήση ενέργειας ενεργειακός φορέας µερίδιο τεχνολογίας βαθµός απόδοσης θέρµανση χώρου ηλεκτρισµός 30% 100% πετρέλαιο 45% 75% υγραέριο 5% 90% βιοµάζα 20% 35% θέρµανση νερού ηλεκτρισµός 55% 90% πετρέλαιο 5% 40% βιοµάζα 35% 100% ηλιακοί θερµοσίφωνες 5% 75% ηλεκτρικές συσκευές ηλεκτρισµός 100% 100% κλιµατισµός χώρου ηλεκτρισµός 100% 90% Τουριστικός Τοµέας χρήση ενέργειας ενεργειακός φορέας µερίδιο τεχνολογίας βαθµός απόδοσης θέρµανση χώρου ηλεκτρισµός 20% 100% πετρέλαιο 80% 75% θέρµανση νερού ηλεκτρισµός 45% 90% πετρέλαιο 10% 40% ηλιακοί θερµοσίφωνες 45% 75% ηλεκτρικές συσκευές ηλεκτρισµός 100% 100% κλιµατισµός χώρου ηλεκτρισµός 100% 90% Εµπορικός Τοµέας χρήση ενέργειας ενεργειακός φορέας µερίδιο τεχνολογίας βαθµός απόδοσης θέρµανση χώρου ηλεκτρισµός 20% 100% πετρέλαιο 80% 75% θέρµανση νερού ηλεκτρισµός 100% 90%

ηλεκτρικές συσκευές ηλεκτρισµός 100% 100% κλιµατισµός χώρου ηλεκτρισµός 100% 90% Πίνακας 3.1. Μερίδια και οι βαθµοί απόδοσης κάθε τεχνολογίας για κάθε χρήση ενέργειας Στην συνέχεια παρουσιάζεται συνοπτικά η προσέγγιση της bottom-up ανάλυσης για τον υπολογισµού των συνολικών ενεργειακών καταναλώσεων ανά χρήση ενέργειας. Θέρµανση χώρου: Η µηνιαία συνολική κατανάλωση ενέργειας για την θέρµανση χώρου υπολογίζεται κάνοντας χρήση των βαθµοηµέρων ανά µήνα σε συνδυασµό µε τον συντελεστή θερµικών απωλειών του χώρου. Για τον υπολογισµό των βαθµοηµέρων είναι αναγκαίος ο καθορισµός της επιθυµητής θερµοκρασίας εσωτερικού χώρου και των αναµενόµενων ωρών θέρµανσης. Θέρµανση νερού: Η µηνιαία συνολική κατανάλωση ενέργειας για την θέρµανση νερού υπολογίζεται κάνοντας χρήση της θερµοχωρητικότητας του νερού και κλιµατικών δεδοµένων για την µέση µηνιαία θερµοκρασία του νερού στο υπόγειο δίκτυο και για την µέση θερµοκρασία του αέρα. Επίσης είναι αναγκαίος ο καθορισµός της επιθυµητής θερµοκρασίας θερµού νερού και της µέσης ηµερήσια κατά κεφαλή καταναλισκόµενης ποσότητας θερµού νερού. Κλιµατισµός χώρου: Η συνολική κατανάλωση ενέργειας από συσκευές κλιµατισµού χώρου βασίζεται στον καθορισµό της συνολικής τυπικής µέσης τιµής ισχύος του κλιµατιστικού συστήµατος και στην εκτίµηση του ποσοστού κλιµατιζόµενων χώρων επί του συνόλου και των αναµενόµενων ωρών λειτουργίας. Ηλεκτρικές συσκευές: Η συνολική κατανάλωση από ηλεκτρικές συσκευές υπολογίζεται καθορίζοντας την µέση ονοµαστική ισχύ του συνόλου των συσκευών και του αναµενόµενου χρόνου χρήσεως τους. Υπολογίζοντας τις συνολικές ενεργειακές καταναλώσεις και διαµερίζοντας τα αποτελέσµατα σύµφωνα µε τα µερίδια των τεχνολογιών είναι δυνατός ο καθορισµός των ενεργειακών καταναλώσεων ανά χρήση και φορέα ενέργειας. Παρόλα αυτά, το γεγονός ότι ακριβή δεδοµένα για την κατανάλωση καυσίµων και ηλεκτρισµού έχουν συγκεντρωθεί δηµιουργεί τις προϋποθέσεις για τον συγκερασµό των αποτελεσµάτων µε τα πραγµατικά συγκεντρωµένα δεδοµένα. 3.2.2.2 Επιµέρους καταναλώσεις ανά ενεργειακό φορέα Στον παρακάτω πίνακα φαίνονται οι προσεγγίσεις υπολογισµού κάθε κατηγορίας ενεργειακών καταναλώσεων σε συνάρτηση µε τον φορέα ενέργειας (ηλεκτρισµός, ορυκτά καύσιµα, ΑΠΕ). Να σηµειωθεί ότι στην στήλη του πετρελαίου περιλαµβάνονται αποτελέσµατα που αναφέρονται σε πετρέλαιο για κίνηση (µεταφορές) και σε πετρέλαιο για θέρµανση (κτίρια, εξοπλισµός/υποδοµές). Μόνο οι φορείς ενέργειας τους οποίους εκµεταλλεύονται ο ήµος και οι κάτοικοί του συµπεριλαµβάνονται στον πίνακα. Το υπόµνηµα που ακολουθεί τον πίνακα εξηγεί την έννοια κάθε

χρωµατισµού, όπου οι συντοµογραφίες Π, BU και Σ συµβολίζουν τα πραγµατικά δεδοµένα, την bottom-up ανάλυση και τα συνδυασµένα δεδοµένα.

Κατηγορία Ηλεκτρισµός ΤΕΛΙΚΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ [ΜWh] Ορυκτά Καύσιµα ΑΠΕ Υγραέριο Πετρέλαιο Βενζίνη Βιοµάζα Ηλιακά Θερµικά ΚΤΙΡΙΑ, ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΣ/ΥΠΟ ΟΜΕΣ ηµοτικά κτίρια, εξοπλισµός/υποδοµές Τριτογενή κτίρια, εξοπλισµός/υποδοµές Π Π BU BU BU Οικιακά κτίρια BU BU BU BU BU ηµοτικός φωτισµός Π ΜΕΤΑΦΟΡΕΣ ηµοτικός στόλος Π ηµόσιες µεταφορές Ιδιωτικές και εµπορικές µεταφορές Πίνακας 3.2. Μεθοδολογία υπολογισµού ενεργειακών καταναλώσεων ανά κατηγορία και ενεργειακό φορέα Σ Σ εν υπάρχουν δεδοµένα BU Π Σ εδοµένα από bottom-up υπολογισµό Πραγµατικά δεδοµένα από τοπικούς φορείς Συνδυασµός bottom-up υπολογισµού και πραγµατικών δεδοµένων Στην συνέχεια παρουσιάζονται οι ιδιαιτερότητες στον τρόπο υπολογισµού των επιµέρους ενεργειακών καταναλώσεων ανά ενεργειακό φορέα, τύπο κατανάλωσης και σε συνάρτηση µε την πηγή προέλευσης των απαιτούµενων δεδοµένων εισόδου. Α. Ηλεκτρισµός Υγραέριο Βιοµάζα Ηλιακά θερµικά Οι συνολικές ενεργειακές καταναλώσεις υπολογίζονται και µοιράζονται στους φορείς ενέργειας κάνοντας χρήση των µερισµάτων κάθε τεχνολογίας. Ο υπολογισµός του µερίσµατος ενέργειας λόγω κατανάλωσης πετρελαίου αναλύεται ξεχωριστά σε επόµενη παράγραφο. Α1. ηµοτικά κτίρια, εξοπλισµοί/υποδοµές ηµοτικός Φωτισµός Οι δηµοτικές ηλεκτρικές καταναλώσεις σε κτίρια, εξοπλισµούς/υποδοµές και φωτισµό ήταν δυνατό να

ανακτηθούν µε ακρίβεια από τους λογαριασµούς ηλεκτρικού ρεύµατος που διατηρούνται στα αρχεία του ήµου. Όσον αφορά τους εξοπλισµούς και υποδοµές οι καταναλώσεις αφορούν στα αντλιοστάσιο των δικτύων ύδρευσης και αποχέτευσης, στις καταναλώσεις του βιολογικού καθαρισµού και της µονάδας αφαλάτωσης και στα αντλιοστάσια των γεωτρήσεων. Α2. Οικιακά κτίρια Ο υπολογισµός της συνολικής κατανάλωσης ενέργειας στα οικιακά κτίρια αναλύεται για κάθε χρήση ενέργειας. Θέρµανση χώρου: Για τον υπολογισµό των βαθµοηµέρων η επιθυµητή θερµοκρασία εσωτερικού χώρου ορίζεται στους 20 ο C και ο µέσος αριθµός αναγκαίων ωρών θέρµανσης στις 5 ώρες. Σύµφωνα µε στατιστικά στοιχεία τα κτίρια χωρίζονται σε αυτά µόνο µε ισόγειο και σε αυτά και µε 1 ο όροφο (ψηλότερα κτίρια δεν επιτρέπονται στο νησί)για τα οποία και ορίζεται διαφορετικός συντελεστής θερµικών απωλειών. Θέρµανση νερού: Καθορίζεται απαιτούµενη θερµοκρασία θερµού νερού τους 45 ο C, µέση ηµερήσια κατά κεφαλή καταναλισκόµενη ποσότητα θερµού νερού τα 40λίτρα. Κλιµατισµός χώρου: Το 60% των κατοικιών θεωρείται ότι φέρει ηλεκτρικές συσκευές κλιµατισµού χώρου. Η συνολική τυπική µέση τιµή ισχύος ενός κλιµατιστικού συστήµατος ανά νοικοκυριό θεωρείται τα 12000ΒΤU, ενώ η περίοδος λειτουργίας επιλέγεται στους 4 µήνες τον χρόνο και στις 6 ώρες την µέρα. Ηλεκτρικές συσκευές: Ο υπολογισµός των ηλεκτρικών καταναλώσεων από συσκευές γίνεται αφού ορίσουµε µια λίστα µε τις πλέον συνήθεις συσκευές ενός σπιτιού και αφού λάβουµε υπόψη την µέση ονοµαστική ισχύ κάθε τέτοιας συσκευής και των αναµενόµενων ηµερών τον χρόνο και ωρών την ηµέρα που θα χρησιµοποιηθούν. Α3. Τριτογενή κτίρια, εξοπλισµοί/υποδοµές Για τον υπολογισµό της συνολικής κατανάλωσης ενέργειας στον τριτογενή (εµπορικό τουριστικό) τοµέα ακολουθήθηκε η ίδια προσέγγιση µε τα οικιακά κτίρια µε κάποιες µικρές διαφοροποιήσεις οι οποίες θα παρουσιαστούν στην συνέχεια. Επίσης διαφορές υπάρχουν στον υπολογισµό των καταναλώσεων στα υποσύνολα του εµπορικού και τουριστικού τοµέα για αυτό και θα γίνει διαχωρισµός µεταξύ τους. Θέρµανση χώρου: Τουριστικός τοµέας: Για τον υπολογισµό των βαθµοηµέρων η επιθυµητή θερµοκρασία εσωτερικού χώρου ορίζεται στους 22 ο C και ο µέσος αριθµός αναγκαίων ωρών θέρµανσης στις 6 ώρες. Σκοπός είναι ο υπολογισµός του θερµικού φορτίου ανά κλίνη. Ορίζονται για αυτό τον λόγο µέσες διαστάσεις δωµατίου ξενοδοχείου και συντελεστής θερµικών απωλειών. Με χρήση στατιστικών στοιχείων για τον τουριστικό τοµέα καθορίζεται ο αριθµός κλινών εντός των ορίων του ήµου καθώς και ένας λόγος κάλυψης των κλινών ανά µήνα που περιγράφει την τουριστική κίνηση.

Εµπορικός τοµέας: Οµοίως µε τον τουριστικό τοµέα. Σε αυτή την περίπτωση η επιθυµητή θερµοκρασία εσωτερικού χώρου ορίζεται στους 22 ο C και ο µέσος αριθµός αναγκαίων ωρών θέρµανσης στις 4 ώρες. Οι διαστάσεις ενός τυπικού καταστήµατος αλλά και ο αριθµός των καταστηµάτων από στατιστικά δεδοµένα χρειάζονται για τον υπολογισµό του θερµικού φορτίου ανά µήνα. Θέρµανση νερού: Τουριστικός τοµέας: Καθορίζεται απαιτούµενη θερµοκρασία θερµού νερού τους 45 ο C, µέση ηµερήσια κατά κεφαλή καταναλισκόµενη ποσότητα θερµού νερού τα 60λίτρα. Στατιστικά στοιχεία για τον τουριστικό τοµέα επίσης χρησιµοποιούνται για τον υπολογισµό του θερµικού φορτίου. Εµπορικός τοµέας: Στον εµπορικό τοµέα η παραγωγή θερµού νερού µε χρήση ηλεκτρισµού θεωρείται αµελητέα και δεν συνυπολογίζεται. Κλιµατισµός χώρου: Τουριστικός τοµέας: Ο ίδιος τρόπος υπολογισµού µε αυτόν τον οικιακών κτιρίων χρησιµοποιείται, µε τη διαφορά ότι εδώ η ισχύς ενός τυπικού δωµατίου τουριστικού καταλύµατος θεωρείται τα 9000BTU. Εµπορικός τοµέας: Οµοίως και για τον εµπορικό τοµέα, µε την διαφορά ότι εδώ οι ώρες λειτουργίας εκτιµώνται στις 4 και η µέση ισχύς ανά εµπορικό κατάστηµα στα 12000BTU. Ηλεκτρικές συσκευές: Τουριστικός τοµέας: Για τον υπολογισµό της ηλεκτρικής κατανάλωσης κατευθείαν από συσκευές ορίζεται µια µέση εγκατεστηµένη ισχύ συσκευών ανά κλίνη της τάξεως των 400W όπου σε συνδυασµό µε τον µέσο αναµενόµενο χρόνο πλήρωσης των κλινών µας επιστρέφει το επιθυµητό αποτέλεσµα. Εµπορικός τοµέας: Ανάλογα µε τον τουριστικό τοµέα ορίζεται µέση εγκατεστηµένη ισχύς ανά κατάστηµα της τάξεως των 2kW και οι µέσες ώρες λειτουργίας των καταστηµάτων ανά ηµέρα. Β. Πετρέλαιο (θέρµανσης - κίνησης) Β1. ηµοτικά κτίρια, εξοπλισµοί/υποδοµές Η κατανάλωση πετρελαίου θέρµανσης για κάλυψη των αναγκών των δηµοτικών κτιρίων ήταν δυνατόν να υπολογισθεί από τα τιµολόγια αγοράς καυσίµων από το δηµοτικό πρατήριο καυσίµων τα οποία και ήταν διαθέσιµα στο λογιστικό αρχείο του ήµου. Στην συνέχεια λαµβάνοντας υπόψη την κατώτερη θερµογόνος ικανότητα του καυσίµου καθίστατο δυνατός ο υπολογισµός της κατανάλωσης ενέργειας για θέρµανση των δηµοτικών κτιρίων. Β2. Οικιακά κτίρια Τριτογενή κτίρια, εξοπλισµοί/υποδοµές Η κατανάλωση πετρελαίου για ανάγκες θέρµανσης χώρου και νερού υπολογίζεται αποκλειστικά µε χρήση των αποτελεσµάτων της bottom-up ανάλυσης ως ποσοστό (σύµφωνα µε τον πίνακα3.1) της συνολικής κατανάλωσης ενέργειας για τις συγκεκριµένες χρήσεις.

Β3. ηµοτικός στόλος Οι ενεργειακές καταναλώσεις στον τοµέα των µεταφορών προσδιορίζονται όµοια µε αυτές για την κάλυψη των αναγκών θέρµανσης. Η κατανάλωση ενέργειας για µεταφορές του δηµοτικού στόλου υπολογίζονται από τα τιµολόγια αγοράς καυσίµων. Β4. Ιδιωτικές Εµπορικές µεταφορές Ο υπολογισµός των ενεργειακών καταναλώσεων για ιδιωτικές εµπορικές µεταφορές πραγµατοποιείται συνδυάζοντας πραγµατικά δεδοµένα και αποτελέσµατα της bottom-up ανάλυσης. Συγκεκριµένα χρησιµοποιώντας υπάρχοντα πραγµατικά δεδοµένα κατανάλωσης ενέργειας στον τοµέα µεταφορών από νησιά µε πληθυσµό και οικονοµική δραστηριότητα ανάλογα της Λήµνου µπορούµε να ορίσουµε ένα µέσο ποσοστό κατανάλωσης ενέργειας σε αυτό τον τοµέα επί της συνολικά καταναλισκόµενης ενέργειας. Ανάγοντας αυτό το ποσοστό στον πληθυσµό της Λήµονου και γνωρίζοντας την συνολική κατανάλωση ενέργειας εκτός της ενέργειας για τον τοµέα µεταφορών µπορούµε να υπολογίσουµε την συνολική κατανάλωση ενέργειας και στην συνέχεια την ενεργειακή κατανάλωση του εν λόγω τοµέα. Επίσης ο διαχωρισµός αυτού του ποσού ανάλογα µε τον τύπο καυσίµου (πετρέλαιο κίνησης - βενζίνη) γίνεται πάλι µε χρήση ποσοστιαίων τιµών που έχουν προκύψει από στοιχεία άλλων νησιών. Οι τιµές που προκύπτουν διαµοιράζονται µεταξύ των δήµων όπως προαναφέρθηκε ανάλογα µε την πληθυσµιακή συγκέντρωση σε κάθε ήµο. Τέλος αφαιρώντας από αυτό το ποσό την ενέργεια που έχει υπολογισθεί από πραγµατικά δεδοµένα ότι καταναλώνεται από τον δηµοτικό στόλο καταλήγουµε στην επιθυµητή τιµή της ενεργειακής κατανάλωσης ανά τύπο καυσίµου για ιδιωτικές εµπορικές µεταφορές. 3.2.3 Αποτελέσµατα καταγραφής τελικής ενεργειακής κατανάλωσης Ακολουθώντας την µεθοδολογία υπολογισµού των ενεργειακών καταναλώσεων που περιγράφηκε στην προηγούµενη παράγραφο είναι πλέον δυνατή η κατάρτιση του απαιτούµενου πίνακα τελικής ενεργειακής κατανάλωσης σύµφωνα µε την προτεινόµενη φόρµα του CoMO. Πρέπει να σηµειωθεί πως στα αποτελέσµατα συµπεριλαµβάνονται οι ενεργειακοί φορείς οι οποίοι αξιοποιούνται από τον ήµο και τους κατοίκους.

Κστηγορία ΤΕΛΙΚΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ [MWh] Ορυκτά καύσιμα ΑΠΕ Ηλεκτρισμός Υγραέριο Πετρέλαιο Βενζίνη Βιομάζα Ηλιακά θερμικά ΚΤΙΡΙΑ, ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΣ/ΥΠΟΔΟΜΕΣ: Δημοτικά κτίρια, εξοπλισμός/υποδομές 675 0 55 0 0 0 730 Κτίρια τριτογενή τομέα, εξοπλισμός/υποδομές 3575 0 547 0 0 174 4295 Κτίρια οικιακού τομέα 11312 418 3880 0 1789 811 18210 Δημοτικός φωτισμός 656 0 0 0 0 0 656 Υποσύνολο κτίρια, εξοπλισμός/υποδομές 16218 418 4482 0 1789 985 23891 ΜΕΤΑΦΟΡΕΣ: Δημοτικός στόλος 0 0 426 500 0 0 926 Δημόσιες μεταφορές 0 0 0 0 0 0 0 Ιδιωτικές και εμπορικές μεταφορές 0 0 13948 25984 0 0 39932 Υποσύνολο μεταφορές 0 0 14374 26484 0 0 40858 Σύνολο 16218 418 18856 26484 1789 985 64749 Πίνακας 3.3. Τελική ενεργειακή κατανάλωση Σύνολο 3.3 Καθορισµός συντελεστών εκποµπής CO 2 Έχει ήδη σηµειωθεί η επιλογή των τυπικών συντελεστών εκποµπής σύµφωνα µε τις προτεινόµενες τιµές του IPCC. Οι τιµές των συντελεστών για τους αντίστοιχους ενεργειακούς φορείς παρουσιάζονται στον παρακάτω πίνακα. Αντίστοιχοι συντελεστές εκπομπών CO2 [t/mwh] 1.04 0.231 0.267 0.249 0 0 Πίνακας 3.4. Συντελεστές εκποµπών CO 2 3.4 Εκποµπές CO 2 Συνδυάζοντας πλέον τα αποτελέσµατα των τελικών ενεργειακών καταναλώσεων και των συντελεστών εκποµπής CO 2 η ποσοτικοποίηση των εκποµπών είναι δυνατή. Το τελικό αποτέλεσµα της καταγραφής των εκποµπών CO 2 για τον ήµο Μούδρου µε έτος βάσης το 2008 παρουσιάζεται στον επόµενο πίνακα. Κστηγορία εκπομπές CO2 [t]/ ισοδύναμες εκπομπές CO2 [t] Ορυκτά καύσιμα Ηλεκτρισμ ός Υγραέριο Πετρέλαιο Βενζίνη Βιομάζα ΑΠΕ Ηλιακά θερμικά ΚΤΙΡΙΑ, ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΣ/ΥΠΟΔΟΜΕΣ: Δημοτικά κτίρια, εξοπλισμός/υποδομές 700 0 15 0 0 0 714 Κτίρια τριτογενή τομέα, εξοπλισμός/υποδομές 3703 0 146 0 0 0 3849 Κτίρια οικιακού τομές 11719 97 1036 0 0 0 12852 Δημοτικός φωτισμός 679 0 0 0 0 0 679 Υποσύνολο κτίρια, εξοπλισμός/υποδομές 16802 97 1197 0 0 0 18095 ΜΕΤΑΦΟΡΕΣ: Δημοτικός στόλος 0 0 114 124 0 0 238 Δημόσιες μεταφορές 0 0 0 0 0 0 0 Ιδιωτικές και εμπορικές μεταφορές 0 0 3724 6470 0 0 10194 Υποσύνολο μεταφορές 0 0 3838 6595 0 0 10432 Σύνολο 16802 97 5035 6595 0 0 28527 Πίνακας 3.5. Εκποµπές CO 2 Σύνολο

4 Περιγραφή δράσεων και µέτρων Η επίτευξη των στόχων και δεσµεύσεων του ήµου για µείωση των εκποµπών CO 2 µέσω µιας γενικότερης βιώσιµης ανάπτυξης προϋποθέτει την δραστηριοποίηση του ήµου σε διαφόρους τοµείς έχοντας άµεση ή έµµεση συνεισφορά. Η ενεργοποίηση του ήµου οφείλει να είναι αφενός άµεση, σχεδιάζοντας βραχυπρόθεσµα επιτεύξιµες δράσεις, αφετέρου αναγκαίος είναι και ο µακροπρόθεσµος ενεργειακός σχεδιασµός λαµβάνοντας υπόψη τις ιδιαιτερότητες της νησιωτικότητας και των αναπτυσσόµενων υποδοµών του ήµου. Σε αυτή την φάση παρουσιάζονται δράσεις οι οποίες είναι αρκετά ώριµες ώστε να θεωρούνται βραχυπρόθεσµες, αλλά και δράσεις οι οποίες αν και θα µπορούσαν να χαρακτηρισθούν βραχυπρόθεσµες, υπολείπονται σε οργάνωση και προγραµµατισµό µε αποτέλεσµα να συγκαταλέγονται στις µακροπρόθεσµες. Παρόλα αυτά πρέπει να θεωρείται δεδοµένο ότι το επόµενο διάστηµα από την κατάθεση του αρχικού σχεδίου δράσης, το περιεχόµενο, το χρονοδιάγραµµα και η οικονοµικότητα νέων δράσεων θα είναι δυνατό να καθοριστούν και να προστεθούν στην λίστα των βραχυπρόθεσµων δράσεων. 4.1 Μεθοδολογία προσδιορισµού και ανάπτυξης δράσεων και µέτρων Για τον προσδιορισµό των τοµέων προτεραιότητας δράσης πραγµατοποιήθηκε αξιολόγηση των αποτελεσµάτων της καταγραφής των ενεργειακών καταναλώσεων και εκποµπών CO 2 στο έτος βάσης. 4.1.1 Αξιολόγηση καταγραφής ενεργειακής κατάστασης έτους βάσης Στα επόµενα διαγράµµατα παρουσιάζονται συγκεντρωτικά τα ποσοστιαία αποτελέσµατα της καταγραφής των ενεργειακών καταναλώσεων και των εκποµπών CO 2 είτε ανά κατηγορία και υποκατηγορία καταναλώσεων είτε ανά ενεργειακό φορέα. Τα συµπεράσµατα που εξάγονται για την ενεργειακή κατάσταση του ήµου Ίου στο έτος βάσης παρουσιάζονται στην συνέχεια: Κατηγορίες καταναλώσεων Μεταφορές: Ο τοµέας των µεταφορών συνεισφέρει περισσότερο στην κατανάλωση ενέργειας σε σχέση µε τον τοµέα των κτιρίων, εξοπλισµών και υποδοµών (βλ. Σχήµα 4.1), σχεδόν τα 2/3 της συνολικής κατανάλωσης. Αυτό οφείλεται κυρίως στο µέγεθος αφενός του ήµου και αφετέρου του νησιού. Ειδικά λαµβλανοντας υπόψη ότι το διοικητικό κέντρο του νησιού βρίσκεται στην Μύρινα, σε απόσταση σχεδον 50χλµ από τον Μούδρο. Αυτό το αποτέλεσµα µειώνεται όταν µεταφράζεται σε εκποµπές, αντιστρέφοντας στην ουσία τα αποτελέσµατα ανά τοµέα, καταλήγοντας σε συνεισφορά σχεδόν στο 1/3 του συνολου (βλ. Σχήµα 4.2) λόγω των συγκριτικά χαµηλότερων συντελεστών εκποµπών των ενεργειακών φορέων για µεταφορές σε σχέση µε τις λοιπές καταναλώσεις (βλ. Πίνακα 3.5). o ηµοτικό στόλος: Οι εκποµπές του δηµοτικού στόλου είναι πραγµατικά αµελητέες (βλ. Σχήµα 4.4) κάτι που οφείλεται στο πολύ περιορισµένο αριθµό δηµοτικών οχηµάτων και στο γεγονός ότι η τοπική συγκοινωνία είναι ιδιωτική. o Ιδιωτικές/ Εµπορικές µεταφορές: Ο κύριος όγκος εκποµπών στον τοµέα των µεταφορών παράγεται φυσικά από ιδιώτες και επιχειρηµατίες (βλ. Σχήµα 4.4), ενώ σε αυτή την κατηγορία πρέπει να συνυπολογισθεί και η συνεισφορά του τουριστικού

τοµέα.. Κτίρια, Εξοπλισµός/ Υποδοµές: Οι εκποµπές σε αυτό τον τοµέα είναι αυξηµένες λόγω της υψηλής κατανάλωσης ηλεκτρικού ρεύµατος που συγκριτικά µε τα καύσιµα κίνησης και θέρµανσης έχει υψηλότερο συντελεστή εκποµπών (βλ. Πίνακα 3.5). Ενεργειακοί φορείς o Τριτογενής Οικιακός τοµέας: Σχεδόν το σύνολο των εκποµπών παράγονται λόγω ενεργειακής κατανάλωσης στον τριτογενή και οικιακό τοµέα µε τον οικιακό τοµέα να αποτελεί τον µεγαλύτερο και αδιαµφησβίτητο καταναλωτή (βλ. Σχήµα 4.3) µιας και ο ήµος χαρακτηρίζεται από πολύ ήπια τουριστική κίνηση και µέτρια βιοµηχανική και βιοτεχνική δραστηριότητα. o ηµοτικός τοµέας (κτίρια, εξοπλισµός/υποδοµές, φωτισµός): Το σύνολο των δηµοτικών ενεργειακών καταναλώσεων και εκποµπών αποτελεί ένα µικρό κοµµάτι του συνόλου (βλ. Σχήµα 4.3). Ηλεκτρισµός: Το γεγονός ότι η κατανάλωση ηλεκτρικού ρεύµατος θεωρείται η πλέον ρυπογόνος δραστηριότητα σε µια κοινωνία καθίσταται σαφές, µιας και αποτελεί πηγή ενέργειας δραστηριοτήτων που στο σύνολό τους εκπέµπουν CO 2 σε ποσοστό σχεδόν του 3/5 επί του συνόλου. Βενζίνη: Καταναλώνεται αποκλειστικά από ιδιωτικά και εµπορικά οχήµατα και προηγείται του πετρελαίου σε µερίδιο στην κατανάλωση ενέργειας και εκποµπή ρύπων. Αυτό οφείλεται στις συχνές µετακινήσεις των κατοίκων µεταξύ του ήµου και της Μύρινας. Πετρέλαιο: Η συχνή χρήση του πετρελαίου ως καύσιµο για θέρµανση χώρου και νερού στον τριτογενή και οικιακό τοµέα και φυσικά η κατανάλωση του από οχήµατα το καθιστά τρίτο πιο συνήθη ενεργειακό φορέα. Υγραέριο: Σπάνια χρησιµοποιείται το υγραέριο ως καύσιµο, κυρίως για µαγείρεµα αντικαθιστώντας ηλεκτρικό ρεύµα. Ηλιακά θερµικά: Ίσως είναι η πιο διαδεδοµένη µέθοδος εκµετάλλευσης ΑΠΕ. Αξιοποιείται αποκλειστικά για θέρµανση νερού και εξοικονοµεί ηλεκτρική ενέργεια και πετρέλαιο. Βιοµάζα: Πολύ µικρό ποσοστό συνεισφοράς στην τελική ενεργειακή κατανάλωση που βασίζεται κυρίως στην ανεξέλεγκτη καύση καυσόξυλων σε τζάκια.

Συνολική τελική ενεργειακή κατανάλωση - 64749GWh Συνολικές εκποµπές CO2-28592t Μεταφορές 36.5% Κτίρια, Εξοπλισµός/ Υποδοµές 36.9% Μεταφορές 63.1% Κτίρια, Εξοπλισµός/ Υποδοµές 63.5% Σχήµα 4.1 Σχήµα 4.2 Κτίρια, Εξοπλισµός/ Υποδοµές - 18160t Μεταφορές - 10432t ηµοτικός φωτισµός 3.76% ηµοτικά κτίρια, Εξοπλισµός/ Υποδοµές 3.95% Tριτογενής τοµέας 21.28% ηµοτικό στόλος 2.3% Σχήµα 4.3 Οικιακός τοµέας 71,02% Ιδιωτικές/ Εµπορικές µεταφορές 97.7% Σχήµα 4.4 Μερίδια εκποµπών CO2 ανά ενεργειακό φορέα Μερίδια κατανάλωσης ενέργειας ανά ενεργειακό φορέα Βενζίνη 23.06% Βενζίνη 40.90% Βιοµάζα 2.76% Ηλιακά Θερµικά 1,52% Πετρέλαιο 17.61% Ηλεκτρισµός 58.99% Ηλεκτρισµός 25.05% Υγραέριο 0.34% Πετρέλαιο 29.12% Υγραέριο 0.65% Σχήµα 4.5 Σχήµα 4.6