K E O Σ Ο Ε ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΤΙΚΗ ΕΝΩΣΗ ΑΜΠΕΛΟΟΙΝΙΚΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ Λ. ΡΙΑΝΚΟΥΡ 73, 115 23 ΑΘΗΝΑ ΤΗΛ: (210) 6923102 6923291 6928224 FAX: (210) 6981182 e-mail : keosoe@otenet.gr Αριθμ. πρωτ. 103/307 Αθήνα, 18 Mαρτίου 2011 Π Ρ Ο Σ ΟΛΕΣ ΤΙΣ ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΤΙΚΕΣ ΟΡΓΑΝΩΣΕΙΣ ΜΕΛΗ ΤΗΣ ΚΕΟΣΟΕ ΕΔΡΕΣ ΤΟΥΣ ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ αρ: 14 Κύριε Πρόεδρε, Κύριε Διευθυντά, Σας διαβιβάζουμε συνημμένα διευκρινιστική εγκύκλιο του τμήματος οίνου του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, σχετικά με την υποβολή των Τεχνικών Φακέλων, που αφορούν την προστασία των υφιστάμενων Προστατευόμενων Ονομασιών Προέλευσης (ΠΟΠ) και Προστατευόμενων Γεωγραφικών Ενδείξεων (ΠΓΕ) που έχουν εγκριθεί την 1 η Αυγούστου 2009. Κάθε οινοποιείο είναι δυνατόν να καταθέσει αίτημα προστασίας προς το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων για τους οίνους που παράγει με προστατευόμενες ενδείξεις. Για το σκοπό αυτό είναι αναγκαίο να προετοιμάσετε τους τεχνικούς φακέλους για τις ενδείξεις με βάση τις οποίες διακινείτε οίνους, λαμβάνοντας υπ όψιν την ισχύουσα νομοθεσία για τους ΠΟΠ και τους ΠΓΕ την οποία μπορείτε να έχετε στη διάθεσή σας από το internet site της ΚΕΟΣΟΕ στην διεύθυνση www.keosoe.gr και στο μενού Κρασί / Οίνοι ΠΟΠ ή ΠΓΕ / Νομοθεσία. Εφόσον είναι δυνατόν μπορείτε να συνεργαστείτε και με τα ιδιωτικά οινοποιεία της περιοχής σας, προκειμένου να κατατεθεί ένας τεχνικός φάκελος ανά ένδειξη.
Οι καταθέσεις των Τεχνικών Φακέλων πρέπει να γίνουν έγκαιρα αφού το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων πρέπει να εξετάσει περίπου 140 ενδείξεις. Με εκτίμηση Ο ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ ΤΗΣ ΚΕΟΣΟΕ ΚΟΡΔΟΠΑΤΗΣ Γ. ΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣ
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΚΑΙ ΤΡΟΦΙΜΩΝ Δ/ΝΣΗ ΜΕΤΑΠΟΙΗΣΗΣ ΤΥΠΟΠΟΙΗΣΗΣ ΚΑΙ ΠΟΙΟΤΙΚΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥ ΤΜΗΜΑ ΟΙΝΟΥ ΚΑΙ ΑΛΚΟΟΛΟΥΧΩΝ ΠΟΤΩΝ Πληροφορίες: Δέσποινα Δέδε Τηλ.: 2102124171 Fax : 2105238337 Ταχ. Δ/νση: Αχαρνών 2, 10176 Αθήνα e-mail: ax2u249@minagric.gr Αθήνα 16 / 3 /2011 Αριθ.Πρωτ.: 141159 ΠΡΟΣ: Αποδέκτες Π. Δ. ΚΟΙΝ: 1. Γραφείο Υπουργού κ. Κ. Σκανδαλίδη 2. Γραφείο Υφυπουργού κ. Γ. Κουτσούκου 3. Γρ. Γεν. Γραμματέα κ. Γ. Μπαζώτη 4. Γρ. Γεν. Γραμματέα κ. Γ. Κανελλόπουλου 5. ΜΕA Γεωργικό Τμήμα Rue Jacques De Lalaing 19-21, 1040 Bruxelles ΘΕΜΑ: Διευκρινήσεις για την υποβολή των τεχνικών φακέλων ΣΧΕΤ: Αριθ.πρωτ. 303297/26-10-2010 «Καθορισμός διαδικασίας για την προστασία των υφιστάμενων ονομασιών οίνων» έγγραφο μας Σε συνέχεια του ανωτέρω σχετικού, σας στέλνουμε συνημμένα μεταφρασμένο οδηγό που αφορά διευκρινήσεις σχετικά με τα στοιχεία των τεχνικών φακέλων των υφιστάμενων ονομασιών οίνων ΠΟΠ/ΠΓΕ που θα πρέπει να υποβληθούν μαζί με την αίτηση προστασίας. Ο οδηγός αυτός διανεμήθηκε στην διάρκεια συνεδρίασης της Διαχειριστικής Επιτροπής. Σας υπενθυμίζουμε ότι οι αιτήσεις προστασίας μαζί με τα απαραίτητα δικαιολογητικά θα πρέπει να υποβληθούν σε δύο (2) αντίγραφα καθώς και σε ηλεκτρονική μορφή έγκαιρα και όχι πέραν της 31 ης Οκτωβρίου 2011 προκειμένου η Υπηρεσία μας να έχει το χρόνο να εξετάσει και στη συνέχεια να διαβιβάσει στην Επιτροπή τους σχετικούς φακέλους μέχρι τις 31 Δεκεμβρίου 2011. Για όσες ονομασίες οίνων οι αιτήσεις δεν υποβληθούν εμπρόθεσμα χάνεται η προστασία σύμφωνα με το άρθρο 118ιθ του Καν (ΕΚ) αριθ. 1234/2007 του Συμβουλίου και η ονομασία διαγράφεται από το ηλεκτρονικό μητρώο της Επιτροπής. Συννημένα:12 σελίδες Η ΠΡΟΪΣΤΑΜΕΝΗ ΤΗΣ Δ/ΝΣΗΣ Ε. ΚΟΥΡΕΝΤΑ
2 ΠΙΝΑΚΑΣ ΔΙΑΝΟΜΗΣ 1. Γενικές Διευθύνσεις Περιφερειακής Αγροτικής Οικονομίας και Κτηνιατρικής Έδρες τους 2. Δ/νσεις Αγροτ. Οικονομίας και Κτηνιατρικής/ Δ/νσεις Αγροτ. Οικονομίας Περιφερειακών Ενοτήτων Έδρες τους 3. Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων - Δ/νση Αγροτικής Πολιτικής και Τεκμηρίωσης - Δ/νση ΠΑΠ Δενδροκηπευτικής - Δ/νση Διαχείρισης Μητρώων 4. Περιφερειακά Κέντρα Προστασίας Φυτών & Ποιοτικού Ελέγχου Έδρες τους 5. Εθνική Διεπαγγελματική Οργάνωση Αμπέλου και Οίνου (Ε.Δ.Ο.Α.Ο.) Μαρίνου Αντύπα 86-88, 163 46 ΗΛΙΟΥΠΟΛΗ 6. Σύνδεσμος Ελληνικού Οίνου (ΣΕΟ) Νίκης 34, 105 57 ΑΘΗΝΑ 7. ΚΕΟΣΟΕ, Λ. Ριανκούρ 73, 115 23 ΑΘΗΝΑ 8. Ένωση Οινοποιών Ελλάδος Αβέρωφ 14, 172 35 ΔΑΦΝΗ 9. Σύνδεσμος Οινοποιών Ελλάδος Αλκιβιάδου 24, 104 39 ΑΘΗΝΑ 10. Ένωση Οινοπαραγωγών του Αμπελώνα της Bορείου Ελλάδος Α.Ε. (ENOABE) Γιαννιτσών 90, 546 27 ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ 11. Ένωση Οινοπαραγωγών του Αμπελώνα της Αττικής (ΕΝ.Ο.Α.Α.) 1 Ο χλμ Σπάτων Πικερμίου, 190 09 ΠΙΚΕΡΜΙ 12. Ένωση Οινοπαραγωγών Αμπελώνα Κεντρικής Ελλάδος 2 ο χλμ. Αταλάντης-Λιβανάτων, 352 00 ΑΤΑΛΑΝΤΗ 13. Ένωση Οινοπαραγωγών Αμπελώνα Πελοποννήσου (ΕΝ.Ο.Α.Π.) Συγγρού 1, Φλιάσιο Μέλαθρον, 205 00 ΝΕΜΕΑ 14. ΠΑΣΕΓΕΣ Κηφισίας 16, 115 26 ΑΘΗΝΑ 15. ΓΕΣΑΣΕ Αρκαδίας 26, 115 26 ΑΜΠΕΛΟΚΗΠΟΙ 16. ΣΥΔΑΣΕ Κηφισίας 16, 115 26 ΑΘΗΝΑ 17. Σύνδεσμος Ελληνικών Αποσταγμάτων και Οινοπνευματωδών Ποτών (ΣΕΑΟΠ) Ηπίτου 21 και Απόλλωνος, 105 57 ΑΘΗΝΑ
3
Οδηγός υποβολής τεχνικών φακέλων υφιστάμενων ονομασιών οίνων Ι. ΠΡΟΛΟΓΟΣ Το έγγραφο αυτό απευθύνεται στις Εθνικές Αρχές των Κρατών Μελών και έχει να κάνει με τους τεχνικούς φακέλους των οίνων ΠΟΠ/ ΠΓΕ, περιλαμβανομένων και των προδιαγραφών του προϊόντος. Ο οδηγός καλύπτει τα βασικά στοιχεία που πρέπει να ελέγχονται από τις εθνικές αρχές κατά την προετοιμασία των τεχνικών φακέλων των υφιστάμενων ονομασιών οίνων που θα υποβάλλονται στις υπηρεσίες της Commission. Αυτό το έγγραφο είναι μόνο ενδεικτικό και δεν έχει νομική ισχύ. Οι κανόνες που ισχύουν καθορίζονται στον Καν (ΕΚ)αριθ. 1234/2007 για τη θέσπιση κοινής οργάνωσης των γεωργικών αγορών και ειδικών διατάξεων για ορισμένα γεωργικά προϊόντα (Ενιαίος Κανονισμός ΚΟΑ) καθώς και στον Καν (ΕΚ) αριθ. 607/2009. Οι ενότητες που ακολουθούν αναφέρονται κυρίως στο υλικό που πρέπει να αποσταλεί στην Commission σύμφωνα με το άρθρο 118ιθ παρ. 2 του Καν(ΕΚ) αριθ. 1234/2007, και ιδιαίτερα στο Ενιαίο Έγγραφο (Παράρτημα ΙΙ του Καν (ΕΚ)αριθ. 607/2009) και στην προδιαγραφή του προϊόντος (άρθρο 118γ παρ. 2 του Καν(ΕΚ) αριθ.1234/2007). ΙΙ. ΠΕΔΙΟ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ 1.Φάκελοι που πρόκειται να διαβιβασθούν Για να διευκολύνουμε την υποβολή των τεχνικών φακέλων των υφιστάμενων οίνων ΠΟΠ / ΠΓΕ προς την Επιτροπή, σύμφωνα με το άρθρο 118ιθ παρ. 2 στοιχείο α) του Καν(ΕΚ)αριθ. 1234/2007, καθώς επίσης και την έγκαιρη εξέταση αυτών, παρακαλούμε τα Κράτη Μέλη να υποβάλλουν τα στοιχεία που περιγράφονται στο άρθρο 118γ παρ.1 του ανωτέρω κανονισμού ως ακολούθως: - το ενιαίο έγγραφο που αναφέρεται στο άρθρο 118γ παρ.1 του Καν(ΕΚ) αριθ.1234/2007 σε ηλεκτρονική μορφή ορίζεται από τις Υπηρεσίες της Επιτροπής. Έως τώρα, η απαιτούμενη ηλεκτρονική μορφή είναι ένας φάκελος MS-Excel όπως ορίζεται από την Επιτροπή, ο οποίος θα αποστέλλεται στο ακόλουθο e-mail: AGRI-CONTACT-DOCGWINE@ec.europa.eu. Μία νέα μορφή web θα είναι έτοιμη το πρώτο εξάμηνο του 2011. - η εθνική απόφαση έγκρισης των υφιστάμενων προστατευόμενων ονομασιών οίνων όπως ισχύει την 1η Αυγούστου 2009, και - η προδιαγραφή του προϊόντος. Οι λεπτομέρειες της προδιαγραφής του προϊόντος είναι οι οριζόμενες στην ενότητα ΙΙΙ. 1
2. Υφιστάμενες ονομασίες (α) ονομασίες που εγκρίθηκαν μέχρι την 1η Αυγούστου 2009 Η υποχρέωση της υποβολής σύμφωνα με το άρθρο 118ιθ του Καν (ΕΚ)αριθ. 1234/2007 αφορά όλα τα ΠΟΠ/ΠΓΕ τα οποία εγκρίθηκαν μέχρι την 1η Αυγούστου 2009, ακόμη και εάν δεν έχουν δημοσιευθεί από την Επιτροπή πριν από αυτήν την ημερομηνία (άρθρο 73 παρ.1 του Καν (ΕΚ) αριθ.607/2009). Η προδιαγραφή του προϊόντος θα αντιπροσωπεύει την υφιστάμενη νομική κατάσταση την 1η Αυγούστου 2009. Εάν το έγγραφο με την προδιαγραφή του προϊόντος δεν υπήρχε την 1η Αυγούστου 2009, ο αιτών έχει το δικαίωμα να το καθορίσει αργότερα αλλά θα πρέπει να περιλαμβάνει μόνο νομικά στοιχεία τα οποία ίσχυαν εκείνη την ημερομηνία. Για παράδειγμα, η περιγραφή της σύνδεσης με την γεωγραφική περιοχή ίσως να καθορίζεται μετά την 1η Αυγούστου 2009 αλλά θα αναφέρει μόνο τα στοιχεία (όπως οι ανθρώπινοι παράγοντες, η φήμη του προϊόντος ή άλλες σχετικές λεπτομέρειες του προϊόντος) που υπήρχαν εκείνη την ημερομηνία. (β) ονομασίες που θα εγκριθούν μετά την 1η Αυγούστου 2009 Σύμφωνα με το άρθρο 73 παρ. 2 του Καν (ΕΚ) αριθ.607/2009, οι ονομασίες των οίνων που δεν έχουν ακόμη προστατευθεί την 1η Αυγούστου 2009 θα θεωρηθούν ως υφιστάμενες ονομασίες όπως ορίζεται στο άρθρο 118ιθ παρ.1 Καν (ΕΚ)αριθ.1234/2007 εφόσον: - έχουν κατατεθεί στο Κράτος Μέλος το αργότερο μέχρι την 1η Αυγούστου 2009, και - η απόφαση έγκρισής τους και οι τεχνικοί φάκελοι (ενιαίο έγγραφο + προδιαγραφή προϊόντος) έχουν διαβιβασθεί στην Επιτροπή το αργότερο έως τις 31 Δεκεμβρίου 2011. Ο αιτών θα παρέχει στην Επιτροπή πραγματικά στοιχεία που θα αποδεικνύουν ότι οι εν λόγω ονομασίες οίνων κατατέθηκαν στο Κράτος Μέλος το αργότερο την 1η Αυγούστου 2009 (άρθρο 73 παρ. 2 του Καν (ΕΚ) αριθ.607/2009). 3. Τροποποιήσεις Όσον αφορά τις τροποποιήσεις στην προδιαγραφή του προϊόντος που θα υποβληθεί, οι ακόλουθες δύο περιπτώσεις πρέπει να υπογραμμισθούν: -Τροποποιήσεις που κατατέθηκαν στο Κράτος Μέλος το αργότερο έως την 1η Αυγούστου 2009 Οι τροποποιήσεις στην υπάρχουσα προδιαγραφή προϊόντος ονομασίας οίνου περιλαμβάνεται στην προδιαγραφή του προϊόντος που θα υποβληθεί, μόνο εάν αυτές έχουν κατατεθεί στο Κράτος μέλος το αργότερο έως την 1η Αυγούστου 2009. Ο αιτών θα παρέχει στην Επιτροπή πραγματικά στοιχεία που θα αποδεικνύουν ότι οι τροποποιήσεις κατατέθηκαν στο Κράτος Μέλος το αργότερο έως την 1η Αυγούστου 2009 (άρθρο 73 παρ. 2 του Καν (ΕΚ) αριθ.607/2009). 2
- Τροποποιήσεις που κατατέθηκαν στο Κράτος Μέλος μετά την 1η Αυγούστου 2009 Εάν οι τροποποιήσεις κατατέθηκαν στο Κράτος Μέλος μετά την 1η Αυγούστου 2009, ο αιτών θα διαβιβάσει στην Επιτροπή πριν τις 31 Δεκεμβρίου 2011, την προδιαγραφή του προϊόντος που αντιπροσωπεύει την νομική κατάσταση την 1η Αυγούστου 2009 (δηλ. χωρίς τις τροποποιήσεις). Οι τροποποιήσεις θα ληφθούν υπόψη από την Επιτροπή μόλις η διαδικασία τροποποίησης, που ορίζεται στο άρθρο 118ιζ του Καν (ΕΚ) αριθ. 1234/2007, πραγματοποιηθεί. ΙΙΙ. Προδιαγραφή προϊόντος Η προδιαγραφή του προϊόντος καθιερώνεται, όσο είναι δυνατό, ως ένα αυτόνομο έγγραφο. Πρέπει να αποφεύγονται οι πολλές αναφορές σε παραρτήματα, εθνικές νομοθεσίες και κανόνες, στην Κοινοτική νομοθεσία, ή σε άλλα έγγραφα. Η προδιαγραφή του προϊόντος δεν χρειάζεται να είναι πολύ μεγάλη, αλλά πρέπει να είναι ακριβής και συγκεκριμένη. Σκοπός της προδιαγραφής του προϊόντος δεν είναι η εκ νέου ομαδοποίηση όλων των υφιστάμενων κανόνων που αφορούν την παραγωγή οίνων ΠΟΠ/ΠΓΕ. Για παράδειγμα, δεν είναι απαραίτητο να συμπεριληφθούν στην προδιαγραφή του προϊόντος, οι κανόνες που αφορούν την σύνθεση των επιτροπών γευσιγνωσίας, οι κανόνες που περιγράφουν την μέθοδο οριοθέτησης των γεωγραφικών περιοχών ή άλλους δημοσιονομικούς ή κοινωνικούς κανόνες που αφορούν τον τομέα οίνου. Η προδιαγραφή του προϊόντος θα περιλαμβάνει όλους τους κανόνες που έχουν άμεση επίδραση στο προϊόν. Επιπλέον, η προδιαγραφή του προϊόντος θα περιλαμβάνει άλλα στοιχεία που θα αναγνωρίζονται στους Ευρωπαϊκούς κανονισμούς (όπως τα στοιχεία που αφορούν την πιστοποίηση). Το έγγραφο χωρίζεται στις ακόλουθες αριθμημένες ενότητες: 1. Ονομασία που πρέπει να προστατευθεί (α) Γλώσσα (ες) Η ονομασία προς προστασία καταχωρίζεται μόνο στην ή στις γλώσσες που χρησιμοποιούνται για την περιγραφή του σχετικού προϊόντος στην οριοθετημένη γεωγραφική περιοχή. Οι χρησιμοποιούμενες γλώσσες θα είναι οι επίσημες γλώσσες της Ε.Ε, οι λιγότερο διαδεδομένες γλώσσες ή διάλεκτοι και άλλες παραλλαγές. Επιπλέον, η ονομασία θα καταχωρείται με την αρχική ορθογραφία της (άρθρο 4 παρ. 2 του Καν (ΕΚ) αριθ.607/2009) σε κανονικά κεφαλαία και πεζά γράμματα και θα φαίνονται όλοι οι τονισμοί (οι οποίοι μπορεί να μην είναι εμφανείς όταν χρησιμοποιούνται κεφαλαία γράμματα). Εάν χρησιμοποιούνται περισσότερες από μία γλώσσες, γίνεται διαχωρισμός με "/" (δηλ. "Γαλλικά/Ισπανικά") 3
(β) Πεδίο Εφαρμογής Η αναγραφόμενη ονομασία δεν θα περιλαμβάνει -την απόδοση σε άλλη γραφή, μετάφραση, μεταγραμμάτιση, ακόμη και στην περίπτωση των ΠΟΠ/ΠΓΕ χρησιμοποιώντας ένα μη- Λατινικό αλφάβητο -την ονομασία μικρότερης ή μεγαλύτερης γεωγραφικής μονάδας (γ) Παραδοσιακά χρησιμοποιούμενες ονομασίες Εάν η προδιαγραφή έχει να κάνει με μία παραδοσιακά χρησιμοποιούμενη ονομασία (άρθρο 118β παρ. 2 του Καν (ΕΚ) αριθ. 1234/2007), τότε η χρήση μιας παραδοσιακής μη-γεωγραφικής ονομασίας θα πρέπει να υποστηριχθεί στην προδιαγραφή του προϊόντος. (δ) Ονομασίες χωρών Εάν τα ΠΟΠ/ΠΓΕ αφορούν την ονομασία της Χώρας, η αιτιολόγηση των εξαιρετικών περιπτώσεων που αναφέρονται στο άρθρο 118β παρ.1 του Καν (ΕΚ) αριθ. 1234/2007πρέπει να ορίζεται στην προδιαγραφή του προϊόντος 2. Περιγραφή των οίνων Η περιγραφή πρέπει να βοηθάει τον οίνο να προσδιορίζεται με σαφήνεια και ακρίβεια. Η περιγραφή πρέπει να ταιριάζει με τις πληροφορίες που δίνονται σύμφωνα με τις λεπτομέρειες του προϊόντος στην Ενότητα 7(β), αλλά δεν θα πρέπει συνεχώς να επαναλαμβάνονται. Η περιγραφή θα είναι επιστημονική, στο στυλ, και θα χρησιμοποιεί την ορολογία ενός οινολόγου, ενός χημικού ή και γεωπόνου. Η περιγραφή των οίνων θα καλύπτει: -για οίνους ΠΟΠ, τα βασικά αναλυτικά και οργανοληπτικά χαρακτηριστικά του -για οίνους ΠΓΕ, τα βασικά αναλυτικά χαρακτηριστικά του καθώς και αξιολόγηση ή ένδειξη των οργανοληπτικών χαρακτηριστικών τους. Σκοπός της παρούσας ενότητας 2 είναι να παραθέσουμε τα αναλυτικά ή/και οργανοληπτικά στοιχεία που θα βοηθήσουν την αρμόδια αρχή ελέγχου που είναι υπεύθυνη για την αναλυτική και οργανοληπτική δοκιμή, όπως προβλέπεται στο άρθρο 26 του Καν (ΕΚ) αριθ.607/2009, να πιστοποιήσει την συμμόρφωση του οίνου. (α) αναλυτικά χαρακτηριστικά Λαμβάνοντας υπόψη τον υποχρεωτικό αναλυτικό έλεγχο που προβλέπεται στο άρθρο 26 του Καν (ΕΚ) αριθ.607/2009, η αναλυτική περιγραφή θα καλύπτει τουλάχιστον τις ακόλουθες χαρακτηριστικές ιδιότητες: - ολικό και αποκτημένο αλκοολικό τίτλο 4
-το σύνολο των σακχάρων που εκφράζονται σε γλυκόζη και φρουκτόζη (συμπεριλαμβανομένης και τυχόν σακχαρόζης στην περίπτωση ημιαφρωδών ή αφρωδών οίνων) - την ολική οξύτητα - την πτητική οξύτητα - το ολικό διοξείδιο του θείου - διοξείδιο του άνθρακα, στην περίπτωση ημιαφρωδών και αφρωδών οίνων, - προαιρετικά, οποιεσδήποτε χαρακτηριστικές ιδιότητες που ορίζονται στην νομοθεσία των Κρατών μελών ή άλλες προδιαγραφές προϊόντων. (β) Οργανοληπτικά χαρακτηριστικά Τα οργανοληπτικά χαρακτηριστικά θα καλύπτουν: - την όψη του οίνου - την οσμή του οίνου και - την γεύση του οίνου. Παρακαλούμε να αποφεύγετε τις υποκειμενικές και μη ακριβείς περιγραφές όπως "νόστιμο", "τέλειο", "γευστικό", "όμορφο", κλπ. και να αποφεύγεται τις υπερβολές και τους μη επιστημονικούς όρους: "βέλτιστο", "πιο περιζήτητο", κλπ. Η ανάπτυξη του αρώματος και της γεύσης της ποικιλίας αμπέλου εξαρτάται από την γεωγραφική περιοχή και ιδιαίτερα, όσον αφορά τους οίνους ΠΟΠ, τους φυσικούς και ανθρώπινους παράγοντες. Δεν είναι αρκετό να περιορίσουμε τα οργανοληπτικά χαρακτηριστικά του οίνου σε σχέση με την ποικιλία του σταφυλιού η οποία χρησιμοποιείται. (γ) Πολλαπλή περιγραφή Ανάλογα με την μέθοδο παραγωγής ή παλαίωσης, τις ποικιλίες σταφυλιών, ή την ποιότητα, το χρώμα, την τοποθεσία, ή ένα ιδιαίτερο γεγονός που συνδέεται με την ιστορία του προϊόντος, είναι απαραίτητο να παρέχουμε περισσότερες από μία περιγραφές σύμφωνα με αυτήν την ενότητα. Αυτή η περιγραφή θα χρησιμοποιηθεί για να στοιχειοθετεί η σύνδεση με την γεωγραφική περιοχή. Οι λεπτομέρειες του προϊόντος σύμφωνα με την ενότητα 7(β) θα επαναλαμβάνουν τα αναλυτικά ή και τα οργανοληπτικά στοιχεία τα οποία αποδίδονται στην γεωγραφική περιοχή. Όσο γίνεται να αποφεύγετε τις επαναλήψεις 3. Ειδικές οινολογικές πρακτικές Αυτή η ενότητα περιλαμβάνει: - τις ειδικές οινολογικές πρακτικές 5
- τους σχετικούς περιορισμούς κατά την παρασκευή των οίνων, και - κατ επέκταση, τις πρακτικές καλλιέργειας (συστήματα μόρφωσης των πρέμνων, συγκομιδή των σταφυλιών, κλπ) Μόνο οι πρακτικές που είναι υποχρεωτικές και χρησιμοποιούνται για να δηλώσουν έναν οίνο μη σύμμορφο, θα εμφανίζονται σε αυτήν την ενότητα. 4. Οριοθέτηση της γεωγραφικής περιοχής Σύμφωνα με το άρθρο 5 του Καν (ΕΚ) αριθ.607/2009, η περιοχή θα οριοθετείται με έναν λεπτομερή, ακριβή και σαφή τρόπο. Για παράδειγμα, θα περιγράφεται αναφέροντας τα φυσικά όρια (δηλ. ποτάμια, δρόμους) ή τα διοικητικά όρια, (δηλ. δήμους, δημοτικά διαμερίσματα κλπ). Πρέπει να είναι σαφές στον αμπελουργό και στον αρμόδιο ελεγκτή κατά πόσο κάθε μεμονωμένο αμπελοτεμάχιο βρίσκεται εντός ή εκτός της οριοθετημένης περιοχής ή ζώνης. Θα πρέπει να αποφεύγονται οι γενικοί όροι. Η γεωγραφική περιοχή πρέπει να οροθετείται σύμφωνα με το δεσμό μεταξύ της τοποθεσίας και του προϊόντος. Η περιοχή περιορίζεται σε συγκεκριμένες ζώνες ή τύπους εδαφών, εντός της περιοχής. Μια συνεχής και ομοιογενής περιοχή είναι προτιμότερη και για τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του περιβάλλοντος τα οποία είναι καθοριστικά για να αποδειχθεί ο δεσμός. 5. Μέγιστες αποδόσεις Η μέγιστη απόδοση εκφράζεται : - σε χιλιόγραμμα σταφυλιών ανά εκτάριο, και - σε εκατόλιτρα του τελικού προϊόντος ανά εκτάριο. Προφανώς η περιγραφή του οίνου σύμφωνα με την ενότητα 2 επηρεάζεται από τις αποδόσεις της αμπέλου 6. Οινοποιήσιμη ποικιλία σταφυλιών ή ποικιλίες Όλες οι επιτρεπόμενες οινοποιήσιμες ποικιλίες σταφυλιών θα αναφέρονται στην προδιαγραφή του προϊόντος. Τα ΠΟΠ/ΠΓΕ θα προέρχονται από οινοποιήσιμες ποικιλίες που ταξινομούνται σύμφωνα με το άρθρο 120α του Καν (ΕΚ) αριθ. 1234/2007. Τα ΠΟΠ προέρχονται από οινοποιήσιμες ποικιλίες που ανήκουν στο είδος Vitis vinifera (άρθρο 118β παρ.1 στοιχείο α) του Καν (ΕΚ) αριθ. 1234/2007) Προφανώς η περιγραφή του οίνου σύμφωνα με την ενότητα 2 επηρεάζεται από τις ποικιλίες σταφυλιών που χρησιμοποιούνται για την παραγωγή του οίνου. 7. Δεσμός με την γεωγραφική περιοχή Η ενότητα αυτή περιλαμβάνει τα στοιχεία από τα οποία συνάγεται ο γεωγραφικός δεσμός που αναφέρεται στο άρθρο 118β παρ.1στοιχείο α) σημείο i) του Καν (ΕΚ) αριθ. 1234/2007 ή, αναλόγως με την περίπτωση, στο άρθρο 118β παρ.1 στοιχείο β) σημείο i) του ίδιου κανονισμού. 6
Ο καθορισμός του δεσμού είναι το δύσκολο και σημαντικό μέρος της προδιαγραφής του προϊόντος. Στην περίπτωση αιτήσεων που καλύπτουν διαφορετικές κατηγορίες αμπελοοινικών προϊόντων, οι λεπτομέρειες από τις οποίες συνάγεται ο δεσμός θα πρέπει να αποδεικνύονται για κάθε ένα από τα σχετικά αμπελοοινικά προϊόντα (άρθρο 7 παρ.1 του Καν (ΕΚ) αριθ.607/2009). Ανάλογα με την μέθοδο παραγωγής ή παλαίωσης, τις ποικιλίες σταφυλιών, ή την ποιότητα, το χρώμα, την τοποθεσία, ή ένα ιδιαίτερο γεγονός που συνδέεται με την ιστορία του προϊόντος, είναι απαραίτητο να παρέχουμε περισσότερες από μία περιγραφές σε αυτήν την ενότητα. Για παράδειγμα θα μπορούσε να υπάρχει μία ενότητα για κάθε παραδοσιακό όρο που αφορά τα ΠΟΠ/ΠΓΕ. Υπενθυμίζουμε ότι θα πρέπει να αποφεύγετε τις υποκειμενικές και μη ακριβείς περιγραφές όπως "νόστιμο", "τέλειο", "γευστικό", "όμορφο", κλπ καθώς και τις υπερβολές και τους μη επιστημονικούς όρους: "βέλτιστο", "πιο περιζήτητο", κλπ. (α) Λεπτομέρειες της γεωγραφικής περιοχής Μην περιλαμβάνετε χαρακτηριστικά της γεωγραφικής περιοχής που δεν έχουν καμία επίδραση στην ιδιαιτερότητα του προϊόντος. Μην περιλαμβάνετε γενική ή υπερβολική ορολογία, πχ. "όμορφο τοπίο". (i) για τους οίνους ΠΟΠ Για τους οίνους ΠΟΠ, τα στοιχεία της γεωγραφικής περιοχής θα καλύπτουν και τους φυσικούς και τους ανθρώπινους παράγοντες. - Φυσικοί παράγοντες Φυσικοί παράγοντες είναι τα χαρακτηριστικά μιας οριοθετημένης γεωγραφικής περιοχής που είναι σχετικοί με τον δεσμό. Αυτοί μπορεί να περιλαμβάνουν πεδο-κλιματικά χαρακτηριστικά, τοπογραφία, κλίμα, έδαφος, βροχόπτωση, έκθεση, υψόμετρο, κλπ. Αποφεύγετε τις γενικές δηλώσεις για το "μικροκλίμα", και την χαμηλή βροχόπτωση κλπ. Οι δηλώσεις πρέπει να είναι ακριβείς: να δίνουν το μέσο όρο βροχόπτωσης σε mm (εφόσον αυτό αφορά το συγκεκριμένο προϊόν), να εξηγούν ποιοι κλιματικοί παράγοντες επηρεάζουν το προϊόν, κλπ. Θα πρέπει να συμφωνεί με την ενότητα 4 Οριοθέτηση της γεωγραφικής περιοχής - Ανθρώπινοι παράγοντες Λαμβάνοντας υπόψη τους ανθρώπινους παράγοντες, οι παραγωγοί των ΠΟΠ/ΠΓΕ έχουν ιστορικά ορίσει: - τις οινοποιήσιμες ποικιλίες που επιτρέπονται στην περιοχή ΠΟΠ /ΠΓΕ - τις μέγιστες στρεμματικές αποδόσεις - τις ειδικές οινολογικές πρακτικές που επιτρέπονται ή είναι υποχρεωτικές 7
- τους σχετικούς περιορισμούς κατά την παραγωγή των οίνων, και - τις καλλιεργητικές πρακτικές οι οποίες επιτρέπονται ή είναι υποχρεωτικές Το "savoir faire" των ντόπιων παραγωγών μπορεί επίσης να περιγραφεί εδώ. Το savoir faire πρέπει να είναι μία ειδική και συγκεκριμένη δεξιότητα: η κανονική παραγωγή δεν είναι αρκετή. Θα πρέπει να συνάδει με την ενότητα 3 ειδικές οινολογικές πρακτικές, ενότητα 5 μέγιστες αποδόσεις και ενότητα 6 οινοποιήσιμη ποικιλία σταφυλιών ή ποικιλίες και να αποφεύγονται όσο είναι δυνατόν οι επαναλήψεις. (ii) Για τα ΠΓΕ Για τους οίνους ΠΓΕ τα στοιχεία μιας γεωγραφικής περιοχής καλύπτουν τους φυσικούς ή/και τους ανθρώπινους παράγοντες. Θα πρέπει να συνάδει με την ενότητα 3 ειδικές οινολογικές πρακτικές, ενότητα 4 οριοθέτηση της γεωγραφικής περιοχής, ενότητα 5 μέγιστες αποδόσεις και ενότητα 6 οινοποιήσιμη ποικιλία σταφυλιών ή ποικιλίες, και να αποφεύγονται όσο είναι δυνατόν οι επαναλήψεις. (β) Λεπτομέρειες του προϊόντος Τι κάνει αυτόν τον οίνο ΠΟΠ/ΠΓΕ να διαφέρει από τους άλλους οίνους που χρησιμοποιούν τις ίδιες ποικιλίες σταφυλιών σε άλλη γεωγραφική περιοχή; Δεν επιμένουμε για την μοναδικότητα του οίνου, αλλά εάν δεν υπάρχει κάτι που να διαφοροποιεί αυτόν τον οίνο από άλλους οίνους που χρησιμοποιούν τις ίδιες ποικιλίες σταφυλιών σε ένα άλλο "terroir", δεν θα είναι δυνατόν να καθορισθεί ο δεσμός με την γεωγραφική περιοχή. Σκοπός της ενότητας 2 περιγραφή των οίνων είναι να παραθέσουμε τα αναλυτικά ή/ και τα οργανοληπτικά στοιχεία που θα βοηθήσουν τις αρχές ελέγχου που είναι υπεύθυνες για τον αναλυτικό και οργανοληπτικό έλεγχο όπως προβλέπεται στο άρθρο 26 του Καν (ΕΚ) αριθ. 607/2009 να πιστοποιήσουν την συμμόρφωση του οίνου. Τα στοιχεία του προϊόντος σύμφωνα με την ενότητα 7(β) θα περιλαμβάνουν μόνο τα αναλυτικά ή/ και τα οργανοληπτικά στοιχεία που αποδίδονται στην γεωγραφική περιοχή. Να μην συμπεριληφθούν στην ενότητα 7(β) χαρακτηριστικά του προϊόντος που δεν έχουν σχέση με την γεωγραφική περιοχή. Αποφεύγετε τις επαναλήψεις. (i)για τα ΠΟΠ Καταχωρείστε τα αναλυτικά ή/ και τα οργανοληπτικά στοιχεία τα οποία είναι σημαντικά ή οφείλονται αποκλειστικά στο γεωγραφικό περιβάλλον (φυσικοί και ανθρώπινοι παράγοντες). (ii) Για τα ΠΓΕ Τα στοιχεία του προϊόντος καλύπτουν: 8
-τα αναλυτικά ή/και τα οργανοληπτικά στοιχεία τα οποία οφείλονται στην γεωγραφική προέλευση (φυσικοί ή/ και ανθρώπινοι παράγοντες), ή -γεγονότα που αποδεικνύουν ότι το προϊόν έχει αποκτήσει φήμη διότι προέρχεται από αυτήν την περιοχή. Όλα τα γεγονότα που συνετέλεσαν στην απόκτηση της φήμης του πρέπει να ληφθούν υπόψη και ιδιαίτερα το μερίδιο αγοράς που κατέχει το ΠΓΕ, η ένταση, η γεωγραφική έκταση και η διάρκεια εμπορίας με αυτήν την ονομασία ΠΓΕ (ιστορικά στοιχεία), καθώς και το μέγεθος της επένδυσης που έγινε από τις επιχειρήσεις για την χρήση και προώθηση της ονομασίας ΠΓΕ. Στην προδιαγραφή του προϊόντος ΠΓΕ θα ορίζεται ρητά εάν ο δεσμός βασίζεται στην συγκεκριμένη ποιότητα ή φήμη ή άλλα χαρακτηριστικά που συνδέονται με την γεωγραφική του προέλευση (άρθρο 7 παρ. 4 του Καν (ΕΚ) αριθ.607/2009). (γ) Αιτιώδης αλληλεπίδραση Όλα τα στοιχεία της αιτιώδους αλληλεπίδρασης μεταξύ της γεωγραφικής περιοχής και του προϊόντος θα πρέπει να υπάρχουν στην υπό-ενότητα (α) και την υπό-ενότητα (β) της τρέχουσας ενότητας. Εάν είναι απαραίτητο, ολοκληρώστε την περιγραφή της αιτιώδους αλληλεπίδρασης στην τρέχουσα υπο-ενότητα. Ένα σύνηθες σφάλμα στην προδιαγραφή του προϊόντος είναι να περιγραφεί η μοναδικότητα μιας γεωγραφικής περιοχής και ένα συγκεκριμένο ποιοτικό χαρακτηριστικό του προϊόντος χωρίς να υπάρχει αιτιώδης αλληλεπίδραση μεταξύ περιοχής και προϊόντος. 8.Εφαρμοστέες απαιτήσεις Αυτή η ενότητα ομαδοποιεί όλες τις εφαρμοστέες απαιτήσεις οι οποίες δεν έχουν ήδη αναφερθεί στις προδιαγραφές του προϊόντος. Ωστόσο, να μην συμπεριληφθούν οποιεσδήποτε απαιτήσεις από τους εθνικούς ή Κοινοτικούς κανόνες οι οποίοι ισχύουν για τους παραγωγούς ανεξάρτητα από τους εν λόγω ΠΟΠ / ΠΓΕ. Εάν αυτοί οι κανόνες τροποποιηθούν, οι παραγωγοί των ΠΟΠ/ΠΓΕ μπορεί να χρειαστεί να καταθέσουν αίτηση για τροποποίηση. (α) Νομικό πλαίσιο Οι απαιτήσεις πρέπει να διευκρινιστεί εάν προκύπτουν : -από την Κοινοτική νομοθεσία, - την εθνική νομοθεσία, ή/και - από μία οργάνωση η οποία διαχειρίζεται τους ΠΟΠ/ΠΓΕ, όπου προβλέπεται από τα Κράτη Μέλη 9
(β) Αντικειμενικές, χωρίς διακρίσεις και σύμφωνες με τον Κανονισμό της Ε.Ε Αυτές οι απαιτήσεις θα είναι αντικειμενικές, χωρίς διακρίσεις και σύμφωνες με την Κοινοτική νομοθεσία. Για παράδειγμα, οι περιορισμοί που επιβάλουν την χρήση των εγκαταστάσεων της επιχείρησης μιας μόνο εταιρείας ή που απαιτούν την συμμετοχή από τον αιτούντα σε μια οργάνωση η οποία δύναται να αρνηθεί την συμμετοχή του, πρέπει να αποφεύγονται. (γ) Παράδειγμα συμπληρωματικών απαιτήσεων (i) Παρέκκλιση στην παραγωγή των ΠΟΠ/ ΠΓΕ όσον αφορά στην οριοθετημένη γεωγραφική περιοχή Το άρθρο 6 του Καν (ΕΚ) αριθ.607/2009 καθορίζει τον αριθμό παρεκκλίσεων υπό την προϋπόθεση ότι οι προδιαγραφές των προϊόντων προβλέπουν: -την παραγωγή σε μία περιοχή που γειτνιάζει άμεσα με την οριοθετημένη εν λόγω περιοχή. -την παραγωγή σε μία περιοχή που βρίσκεται εντός της ίδιας διοικητικής μονάδας ή εντός της γειτονικής διοικητικής μονάδας, σύμφωνα με τους εθνικούς κανόνες. -στην περίπτωση διασυνοριακής ονομασίας προέλευσης ή γεωγραφικής ένδειξης, ή όταν υπάρχει συμφωνία για μέτρα ελέγχου μεταξύ δύο ή περισσοτέρων Κρατών Μελών ή μεταξύ ενός ή περισσοτέρων Κρατών μελών και μιας ή περισσοτέρων τρίτων χωρών, η παραγωγή οίνου ΠΟΠ/ΠΓΕ μπορεί να πραγματοποιηθεί σε μία περιοχή που γειτνιάζει άμεσα με την οριοθετημένη περιοχή. -παραγωγή ΠΓΕ σε περιοχές που δεν γειτνιάζουν άμεσα με την οριοθετημένη περιοχή έως τις 31 Δεκεμβρίου 2012 -παραγωγή αφρωδών ή ημιαφρωδών οίνων ΠΟΠ σε περιοχές που δεν γειτνιάζουν άμεσα με την οριοθετημένη περιοχή εάν η πρακτική αυτή εφαρμοζόταν πριν από την 1η Μαρτίου 1986 (ii) Συσκευασία εντός της οριοθετημένης περιοχής Εάν η προδιαγραφή του προϊόντος προβλέπει ότι η συσκευασία του προϊόντος πρέπει να γίνεται εντός της οριοθετημένης περιοχής ή σε περιοχή που γειτνιάζει άμεσα με την εν λόγω οριοθετημένη περιοχή τότε και σύμφωνα με το άρθρο 8 του Καν (ΕΚ) αριθ.607/2009 η εν λόγω απαίτηση σε σχέση με το συγκεκριμένο προϊόν θα πρέπει να αιτιολογείται. (iii) Πρόσθετες διατάξεις που αφορούν την επισήμανση Σύμφωνα με το άρθρο 70 του Καν (ΕΚ) αριθ.607/2009 οι παρακάτω ενδείξεις μπορούν να καταστούν υποχρεωτικές, να απαγορευθούν ή να περιοριστούν όσον αφορά τη χρήση τους με την επιβολή αυστηρότερων προϋποθέσεων μέσω των προδιαγραφών του προϊόντος: - έτος συγκομιδής (άρθρο 61 του Καν (ΕΚ) αριθ.607/2009) 10
- ονομασία οινοποιήσιμης ποικιλίας (άρθρο 62 του Καν (ΕΚ) αριθ.607/2009) -ένδειξη της περιεκτικότητας σε σάκχαρα (άρθρο 64 του Καν (ΕΚ) αριθ.607/2009) - ένδειξη των συμβόλων της Ε.Ε (άρθρο 65 του Καν (ΕΚ) αριθ.607/2009) - ενδείξεις που αφορούν ορισμένες μεθόδους παραγωγής (άρθρο 66 του Καν (ΕΚ) αριθ.607/2009) - ονομασία μικρότερης ή μεγαλύτερης γεωγραφικής περιοχής (άρθρο 67 του Καν (ΕΚ) αριθ.607/2009) 9. Έλεγχοι Το άρθρο 118ιστ του Καν (ΕΚ) αριθ. 1234/2007 προβλέπει την πραγματοποίηση ετήσιου ελέγχου για την τήρηση της προδιαγραφής του προϊόντος. Το άρθρο 118γ παρ. 2 στοιχείο θ) του Καν (ΕΚ) αριθ. 1234/2007 ορίζει το όνομα και τη διεύθυνση των αρχών ή των οργανισμών που ελέγχουν την τήρηση των διατάξεων των προδιαγραφών του προϊόντος καθώς και τα συγκεκριμένα καθήκοντά τους. (α)αρμόδιες αρχές ελέγχου ή οργανισμοί Αυτές οι αρχές ή οργανισμοί θα πρέπει να συμμορφώνονται με τις απαιτήσεις των άρθρων 118ιε και 118ιστ του Καν (ΕΚ) αριθ. 1234/2007. (β) Καθήκοντα Η περιγραφή των καθηκόντων των αρμοδίων αρχών ή οργανισμών θα αποδεικνύει ότι καλύπτονται οι απαιτήσεις που ορίζονται στα άρθρα 24 έως 26 του Καν (ΕΚ) αριθ.607/2009 της Επιτροπής και συγκεκριμένα: (i)πεδίο εφαρμογής των ελέγχων - Οργανοληπτικός ή/ και αναλυτικός έλεγχος Για τα ΠΓΕ, ο οργανοληπτικός έλεγχος είναι προαιρετικός. Σύμφωνα με το άρθρο 25 παρ. 2 του Καν (ΕΚ) αριθ.607/2009, ο οργανοληπτικός και αναλυτικός έλεγχος καταδεικνύει ότι το εξεταζόμενο προϊόν διαθέτει τα χαρακτηριστικά και τα ποιοτικά στοιχεία που περιγράφονται στην προδιαγραφή του προϊόντος. Τα στοιχεία που περιγράφονται σύμφωνα με την ενότητα 2 περιγραφή των οίνων θα χρησιμεύσουν ως σημείο αναφοράς για τον έλεγχο. Τα αποτελέσματα του ελέγχου αποδεικνύουν ότι το εν λόγω προϊόν συμφωνεί με τις προδιαγραφές και διαθέτει όλα τα χαρακτηριστικά των εν λόγω ΠΟΠ/ΠΓΕ. Ο έλεγχος δεν μπορεί να απορρίπτει έναν οίνο βασιζόμενος στις απαιτήσεις που δεν περιγράφονται στην προδιαγραφή του προϊόντος. -Άλλες προϋποθέσεις που ορίζονται στις προδιαγραφές του προϊόντος 11
Για τον έλεγχο συμμόρφωσης με τις άλλες προϋποθέσεις που ορίζονται στις προδιαγραφές του προϊόντος, η αρχή ελέγχου θα εξετάζει: - τις εγκαταστάσεις των επιχειρήσεων, εξετάζοντας αν πράγματι πληρούν τους όρους που ορίζονται στην προδιαγραφή του προϊόντος. Η λίστα των εργασιών των αρχών ελέγχου θα αποδεικνύει ότι οι έλεγχοι πραγματοποιούνται στις εγκαταστάσεις των επιχειρήσεων, και - τα προϊόντα σε οποιοδήποτε στάδιο της παραγωγικής διαδικασίας, συμπεριλαμβανομένης της συσκευασίας, βάσει σχεδίου επιθεώρησης που έχει καταρτιστεί εκ των προτέρων από την αρχή ελέγχου και το οποίο είναι γνωστό στις επιχειρήσεις και καλύπτει κάθε στάδιο της παραγωγής του προϊόντος. Μία περίληψη του σχεδίου επιθεώρησης θα περιλαμβάνεται στη λίστα των καθηκόντων. (ii) Μεθοδολογία των επιθεωρήσεων Ο ετήσιος έλεγχος διεξάγεται στο Κράτος Μέλος στο οποίο έγινε η παραγωγή, σύμφωνα με την προδιαγραφή του προϊόντος (άρθρο 25 παρ.1 δεύτερη υποπαράγραφος του Καν (ΕΚ) αριθ.607/2009) με έναν από τους ακόλουθους τρόπους: - τυχαίους ελέγχους βασιζόμενους στην ανάλυση κινδύνου - δειγματοληψία - συστηματικό έλεγχο, ή - ένα συνδυασμό των ανωτέρω. 12