2013 MIG 2013 1
2
Ετήσια Οικονομική Έκθεση με βάση το άρθρο 4 του Ν. 3556/2007 της χρήσης από 1η Ιανουαρίου 2013 έως 31η Δεκεμβρίου 2013 (ποσά σε χιλιάδες εκτός αν αναφέρεται διαφορετικά) MARFIN INVESTMENT GROUP Α.Ε. ΣΥΜΜΕΤΟΧΩΝ Λεωφόρος Θησέως 67, 146 71 Κηφισιά, Τηλ. +30 210 6893450 Αριθμός Γ.Ε.ΜΗ. 3467301000 (ΑΡ.Μ.Α.Ε. 16836/06/Β/88/06) 3
4
Η Εταιρεία Η Marfin Investment Group Συμμετοχών ΑΕ (MIG) είναι μία διεθνής εταιρεία επενδύσεων χαρτοφυλακίου με έδρα την και παρουσία στην ευρύτερη περιοχή της Νοτιοανατολικής Ευρώπης. Η εταιρεία θεωρεί ότι βρίσκεται σε μοναδική θέση ώστε να εκμεταλλευτεί τις ολοένα αυξανόμενες επενδυτικές ευκαιρίες στην περιοχή, ευκαιρίες τις οποίες παραδοσιακά επενδυτικά οχήματα, που δεν διαθέτουν την περιφερειακή εξειδίκευση, μέγεθος και τεχνογνωσία της MIG, και/ή την επενδυτική ευελιξία και τους οικονομικούς πόρους, ενδέχεται να δυσκολευθούν να εντοπίσουν και να αξιοποιήσουν. Η MIG είναι εισηγμένη εταιρεία στο Χρηματιστήριο Αξιών Αθηνών από τον Ιούλιο του 2007. Το χαρτοφυλάκιο επενδύσεων αποτελείται από ηγέτιδες εταιρείες στη Νοτιοανατολική Ευρώπη, που δραστηριοποιούνται στους κλάδους Τροφίμων & Ποτών, Υγείας, Πληροφορικής & Τηλεπικοινωνιών, Μεταφορών & Ναυτιλίας, Διαχείρισης Ακινήτων, Τουρισμού & Αναψυχής και Περιβάλλοντος. Στο επενδυτικό χαρτοφυλάκιο και τις θυγατρικές της MIG περιλαμβάνονται οι ακόλουθες εταιρείες: ο όμιλος Vivartia, ηγέτιδα εταιρεία στον κλάδο γαλακτοκομικών, κατεψυγμένων τροφίμων και υπηρεσιών εστίασης και ψυχαγωγίας στη Νοτιοανατολική Ευρώπη, η Attica Group, κορυφαία εταιρεία της επιβατηγού/οχηματαγωγού ναυτιλίας στην Ανατολική Μεσόγειο, ο όμιλος ΥΓΕΙΑ, κορυφαίος όμιλος ιδιωτικών νοσοκομείων και μαιευτικών κλινικών στη Νοτιοανατολική Ευρώπη, η Singular Logic, η μεγαλύτερη εταιρεία στην αγορά ολοκληρωμένων λύσεων πληροφορικής στην, η Flight Ambulance International (FAI), μία εκ των πέντε μεγαλύτερων εταιρειών στον κλάδο παροχής ιδιωτικών αεροπορικών υπηρεσιών, συμπεριλαμβανομένων των υπηρεσιών αεροδιακομιδής ασθενών, η Skyserv Handling, ένας από τους μεγαλύτερους παρόχους υπηρεσιών εξυπηρέτησης εδάφους στην, η Sunce (Bluesun), ένας από τους μεγαλύτερους ομίλους της βιομηχανίας τουρισμού και αναψυχής στην Κροατία, το Hilton Κύπρου το μοναδικό ξενοδοχείο 5 αστέρων στη Λευκωσία και η Robne Kuce Beograd (RKB), η μεγαλύτερη εταιρεία διαχείρισης εμπορικών ακινήτων στη Σερβία. 5
Τρόφιμα Ποτά Η μεγαλύτερη εταιρεία τροφίμων στη Νοτιοανατολική Ευρώπη παρέχει τα προϊόντα της σε καταναλωτές 30 χωρών Ο όμιλος Vivartia είναι η ηγέτιδα εταιρεία στον κλάδο των τροφίμων στην και μια από τις μεγαλύτερες στη Νοτιοανατολική Ευρώπη. Καταλαμβάνει την πρώτη θέση σε κάθε ένα εκ των βασικών κλάδων της επιχειρηματικής της δραστηριότητας και την πρώτη ή δεύτερη θέση σε μερίδια αγοράς στα προϊόντα και τις αγορές που δραστηριοποιείται. Στην, 9 από τα 10 προϊόντα που καταναλώνονται ανήκουν στη Vivartia, ενώ 99% των καταναλωτών αναγνωρίζει τα εμπορικά της σήματα. Η Vivartia δραστηριοποιείται σε 3 κλάδους: Γαλακτοκομικά (ΔΕΛΤΑ), Κατεψυγμένα τρόφιμα (Μπάρμπα Στάθης) και Υπηρεσίες εστίασης και ψυχαγωγίας (Goody s, Flocafe και Everest). Η Vivartia διατηρεί την πρώτη θέση σε κάθε μία εκ των βασικών επιχειρηματικών δραστηριοτήτων της (πρώτη θέση στην αγορά φρέσκου γάλακτος στην, Κύπρο και Βουλγαρία, πρώτη θέση στις υπηρεσίες εστίασης και πρώτη θέση στα κατεψυγμένα προϊόντα). Καταλαμβάνει επίσης την πρώτη ή τη δεύτερη θέση σε μερίδια αγοράς στα βασικά προϊόντα της (φρέσκο γάλα: 32%, φρέσκοι χυμοί: 35%, Fast Food: 20%, κατεψυγμένα λαχανικά: 64%). Έδρα: Αθήνα, Δικτυακός Τόπος: www.vivartia.com Κύκλος Εργασιών 2013: 582,9εκ Ημερομηνία αρχικής επένδυσης: Ιούλιος 2007 Ποσοστό συμμετοχής MIG (31 Δεκεμβρίου 2013): 92,1% 6
Υγεία Η ηγέτιδα εταιρεία παροχής ολοκληρωμένων υπηρεσιών υγείας στη Νοτιοανατολική Ευρώπη Ο Όμιλος ΥΓΕΙΑ κατέχει ηγετική θέση στον κλάδο των ιδιωτικών νοσοκομείων στην, με 4 νοσοκομεία σε πλήρη λειτουργία στη Νοτιοανατολική Ευρώπη (3 στην και 1 στην Αλβανία), 1.261 πιστοποιημένες κλίνες, 58 χειρουργικές αίθουσες, 34 αίθουσες τοκετών και 9 Μονάδες Εντατικής Θεραπείας. Ο Όμιλος ΥΓΕΙΑ αποτελείται από 2 βασικές δραστηριότητες: Τομέας Γενικών Κλινικών & Μαιευτηρίων (Γενικό Νοσοκομείο Υγεία, Μαιευτική Κλινική Μητέρα, Μαιευτήριο Λητώ και Hygeia Hospital Tirana) και Τομέας Πρωτοβάθμιας Παροχής Υγείας και Τομέας Εμπορικών Δραστηριοτήτων. Ο Όμιλος ΥΓΕΙΑ είναι ο αποκλειστικός συνεργάτης του Johns Hopkins στην και το μοναδικό νοσοκομείο στην που έχει πιστοποιηθεί κατά το διεθνές πρότυπο ποιότητας Joint Commission International (JCI). Τον Ιούνιο 2013, το νοσοκομείο ΥΓΕΙΑ κατέκτησε το 1ο βραβείο στην κατηγορία «Employer of the year» για τον καλύτερο εργοδότη της χρονιάς στην Ευρώπη, σύμφωνα με τα τελικά αποτελέσματα του έγκριτου πανευρωπαϊκού διαγωνισμού «European Business Awards 2012/13». Το ΥΓΕΙΑ, μετά την απόκτηση των τίτλων «National Finalist» και «National Champion», έφτασε στον τελικό του διαγωνισμού και εκπροσώπησε επάξια την, έχοντας ήδη κατακτήσει τον τίτλο «Ruban D Honneur» που το ανέδειξε ανάμεσα στους 10 κορυφαίους εργοδότες της Ευρώπης. Έδρα: Αθήνα, Δικτυακός Τόπος: www.hygeia.gr Κύκλος Εργασιών 2013: 203,7εκ Ημερομηνία αρχικής επένδυσης: Ιανουάριος 2006 Ποσοστό συμμετοχής MIG (31 Δεκεμβρίου 2013): 70,4% 7
Mεταφορές Η ηγέτιδα εταιρεία στην επιβατηγό ναυτιλία στην Ανατολική Μεσόγειο Ο όμιλος Attica κατέχει ηγετική θέση στον κλάδο της επιβατηγού ναυτιλίας στην Ανατολική Μεσόγειο μέσω της Superfast Ferries, ηγέτιδας ακτοπλοϊκής εταιρείας στην Αδριατική και της Blue Star Ferries, ηγέτιδας ακτοπλοϊκής εταιρείας στο Αιγαίο. Ο όμιλος διαθέτει το νεότερο στόλο της αγοράς με 13 πλοία και μέσο όρο ηλικίας 12 έτη. Η Attica κατέχει ηγετική θέση σε όλες τις γραμμές που δραστηριοποιείται (μερίδιο αγοράς περίπου 30% στην Αδριατική, πάνω από 50% στις Κυκλάδες και περίπου 90% στα Δωδεκάνησα). Η Attica είναι παγκόσμια πρωτοπόρος στις επενδύσεις σε νεότευκτο στόλο με 21 πλοία και συνολικό κόστος επένδυσης πάνω από 2δις δολάρια από το 1993. Τον Ιούνιο 2012, η Attica παρέλαβε το δεύτερο νεότευκτο πλοίο της, το νεότερο πλοίο στην παγκόσμια αγορά της επιβατηγού ναυτιλίας. Το Δεκέμβριο του 2012 η Blue Star Ferries βραβεύτηκε για δεύτερη συνεχόμενη χρονιά ως «Η καλύτερη εταιρεία της χρονιάς» στα Ναυτιλιακά Βραβεία της Lloyd s List. Έδρα: Αθήνα, Δικτυακός Τόπος: www.atticagroup.com Κύκλος Εργασιών 2013: 260,2εκ Ημερομηνία αρχικής επένδυσης: Οκτώβριος 2007 Ποσοστό συμμετοχής MIG (31 Δεκεμβρίου 2013): 89,4% 8
Μεταφορές Από τις μεγαλύτερες εταιρείες αεροδιακομιδής ασθενών στον κόσμο Η FAI Aviation Group είναι μία από τις τρεις μεγαλύτερες εταιρείες αεροδιακομιδής ασθενών στην Ευρώπη και μία από τις πέντε μεγαλύτερες στον κόσμο, ενώ περιλαμβάνεται στις ελάχιστες παγκοσμίως αεροπορικές εταιρείες που φέρουν την έγκριση κορυφαίων ΜΚΟ (π.χ. Ηνωμένα Έθνη, Διεθνής Επιτροπή του Ερυθρού Σταυρού). Η FAI προσφέρει επίσης ιδιωτικές αεροπορικές υπηρεσίες. Ο όμιλος αποτελείται από τρεις ανεξάρτητες εταιρείες: FAI rentajet AG (λειτουργεί από το 1987 χωρίς ιστορικό ατυχήματος), FAI Technik GmbH (τεχνική βάση MRO) και FAI Asset Management GmbH (ιδιοκτήτης των κτιριακών εγκαταστάσεων στο Αεροδρόμιο Nuremberg και της πλειοψηφίας των αεροσκαφών). Η FAI κατέχει και/ή διαχειρίζεται το μεγαλύτερο στόλο Learjet στην Ευρώπη, αποτελούμενο από 22 αεροσκάφη (εκ των οποίων 15 ιδιοκτησίας FAI και 4 με σύμβαση διαχείρισης). Το Νοέμβριο 2012 απονεμήθηκε στη FAI το βραβείο Air Ambulance Provider of the Year 2012 από το International Travel Insurance Journal (ITIJ). Το Σεπτέμβριο 2013, η FAI έλαβε τη διαπίστευση του Preferred Provider από το International Assistance Group (IAG). Η FAI έγινε η Τρίτη εταιρεία αεροδιακομιδής ασθενών στην Ευρώπη που κατέχει αυτή τη διαπίστευση. Έδρα: Nuremberg, Γερμανία Δικτυακός Τόπος: www.fai.ag Κύκλος Εργασιών 2013: 73,5εκ Ημερομηνία αρχικής επένδυσης: Δεκέμβριος 2008 Ποσοστό συμμετοχής MIG (31 Δεκεμβρίου 2013): 51% 9
Mεταφορές Από τις μεγαλύτερες εταιρείες παροχής υπηρεσιών εξυπηρέτησης εδάφους στην Από τις μεγαλύτερες εταιρείες παροχής υπηρεσιών εξυπηρέτησης εδάφους στην, με παρουσία σε 37 Ελληνικά αεροδρόμια (σε σύνολο 39) με πελατολόγιο πάνω από 200 αεροπορικές εταιρείες. Στο κτίριο των 14.000τμ στο Διεθνή Αερολιμένα Αθηνών η Skyserv προσφέρει ένα πλήρες φάσμα υπηρεσιών εξυπηρέτησης εδάφους, με γνώμονα την αξιοπιστία, τα υψηλά πρότυπα ασφάλειας και την υψηλή ποιότητα παρεχόμενων υπηρεσιών. Το 2013 η εταιρεία εξυπηρέτησε περίπου 67.000 πτήσεις, περισσότερους από 8,5εκ επιβάτες και 8.400 τόνους φορτίου. Τα τελευταία 4 χρόνια η εταιρεία έχει εξυπηρετήσει περίπου 300.000 πτήσεις και πάνω από 40εκ επιβάτες. Έδρα: Αθήνα, Δικτυακός Τόπος: www.skyserv.aero Κύκλος Εργασιών 2013: 29,5εκ Ημερομηνία αρχικής επένδυσης: Μάρτιος 2009 Ποσοστό συμμετοχής MIG (31 Δεκεμβρίου 2013): 100% 10
Πληροφορική Τηλεπικοινωνίες Η μεγαλύτερη εταιρεία παροχής ολοκληρωμένων λύσεων πληροφορικής στην Η Singular Logic αποτελεί τον ισχυρότερο όμιλο λογισμικού και ολοκληρωμένων λύσεων πληροφορικής στην, με τη μεγαλύτερη εγκατεστημένη βάση (80.000), με ευρύ προϊοντικό χαρτοφυλάκιο και πελατειακή βάση αποτελούμενη από 100 πολυεθνικές εταιρείες, 700 μεγάλες επιχειρήσεις και 40.000 μικρομεσαίες επιχειρήσεις όπως επίσης και το Δημόσιο. Η εταιρεία διαθέτει μεγάλη και αξιόπιστη βάση πελατών από ελληνικές και διεθνείς επιχειρήσεις που εξυπηρετούνται μέσω αποκλειστικών ανταγωνιστικών προσφορών που έχουν αναπτυχθεί σε συνεργασία με ισχυρούς εταίρους, όπως SAP, Vodafone, Oracle και Microsoft. Η εταιρεία διαχειρίζεται τη συγκέντρωση και μετάδοση των εκλογικών αποτελεσμάτων όλων των Βουλευτικών εκλογών από το 1981. Έδρα: Αθήνα, Δικτυακός Τόπος: www.singularlogic.eu Κύκλος Εργασιών 2013: 51,3εκ Ημερομηνία αρχικής επένδυσης: Δεκέμβριος 2006 Ποσοστό συμμετοχής MIG (31 Δεκεμβρίου 2013): 85,7% 11
Real Estate Ειδικεύεται στη διαχείριση ακινήτων και εμπορικών χώρων στη Σερβία Η Robne Kuce Beograd (RKB) ειδικεύεται στη διαχείριση ακινήτων και εμπορικών χώρων στη Σερβία. Ιστορικά η RKB αποτελεί τη μεγαλύτερη εταιρεία διαχείρισης ακινήτων και εμπορικών χώρων στις χώρες της πρώην Γιουγκοσλαβίας και μία από τις μεγαλύτερες στην Ευρώπη, με το συνολικό εμβαδό του χαρτοφυλακίου να ανέρχεται στα 208.000τμ. Ως εκ τούτου, η εταιρεία επωφελείται από το σημαντικό χαρτοφυλάκιο μοναδικών και ελκυστικών ακινήτων σε κεντρικές τοποθεσίες 24 πόλεων. Το χαρτοφυλάκιο ακινήτων περιλαμβάνει 35 πολυκαταστήματα στη Σερβία (εκ των οποίων 9 στο Βελιγράδι), 4 πολυκαταστήματα στο Μαυροβούνιο, ένα κέντρο logistics και ένα κτήριο γραφείων στο Βελιγράδι. Έδρα: Βελιγράδι, Σερβία Δικτυακός Τόπος: www.rkbeograd.rs Κύκλος Εργασιών 2013: 3,9εκ Ημερομηνία αρχικής επένδυσης: Οκτώβριος 2007 Ποσοστό συμμετοχής MIG (31 Δεκεμβρίου 2013): 82,7% 12
Real Estate Εισηγμένη ΑΕΕΑΠ με χαρτοφυλάκιο εμπορικών ακινήτων Η MIG Real Estate ΑΕΕΑΠ ραστηριοποιείται στη διαχείριση χαρτοφυλακίου ακίνητης περιουσίας σύμφωνα με το θεσμικό πλαίσιο που διέπει τις Ανώνυμες Εταιρίες Επενδύσεων σε Ακίνητη Περιουσία (ΑΕΕΑΠ) στην. Η εταιρεία είναι εισηγμένη στο Χρηματιστήριο Αξιών Αθηνών (23 Ιουλίου 2009). Το χαρτοφυλάκιο της Εταιρίας αποτελείται από 36 μοναδικά εμπορικά ακίνητα συνολικού εμβαδού 28.077τμ. Το χαρτοφυλάκιο ακινήτων αποτελείται κυρίως από χώρους γραφείων και τραπεζικά καταστήματα, τα οποία βρίσκονται στις κύριες αστικές περιοχές της ς και εκμισθώνονται σε υψηλής φερεγγυότητας μισθωτές. Έδρα: Αθήνα, Δικτυακός Τόπος: www.migre.gr Κύκλος Εργασιών 2013: 3,9εκ Ημερομηνία αρχικής επένδυσης: Ιούνιος 2007 Ποσοστό συμμετοχής MIG (31 Δεκεμβρίου 2013): 35% 13
Τουρισμός Αναψυχή Ένας από τους μεγαλύτερους ομίλους της βιομηχανίας τουρισμού και αναψυχής στην Κροατία Η Sunce (Bluesun Hotels & Resorts) είναι ένας από τους μεγαλύτερους ομίλους της βιομηχανίας τουρισμού και αναψυχής στην Κροατία. Η εταιρεία διαθέτει 11 ξενοδοχειακές μονάδες με συνολικά 2.248 δωμάτια και 4.510 κλίνες κατά μήκος των ακτών της Κροατίας στην Αδριατική στις πόλεις Bol, Brela και Tučepi. Αυτό το χαρτοφυλάκιο των μοναδικά τοποθετημένων ξενοδοχειακών μονάδων ενισχύεται και από άλλα ελκυστικά περιουσιακά στοιχεία της Sunce: το αεροδρόμιο του Brac, το οποίο έχει ανακαινιστεί πρόσφατα και μπορεί να εξυπηρετήσει ετησίως 5.000 αεροσκάφη έως 100 θέσεων, 317.000τμ καλλιεργήσιμης γης στη νήσο Brac με δικαίωμα εκμετάλλευσης επιπλέον 2.6εκ τμ για τα επόμενα 40 χρόνια, 3 ξενοδοχειακές μονάδες εκτός λειτουργίας επί του παρόντος και ένα κτήριο κατοικιών στις πόλεις Brela και Bol. Έδρα: Zagreb, Κροατία Δικτυακός Τόπος: www.bluesunhotels.com Κύκλος Εργασιών 2013: 36,3εκ Ημερομηνία αρχικής επένδυσης: Ιούλιος 2008 Ποσοστό συμμετοχής MIG (31 Δεκεμβρίου 2013): 49,99% 14
Τουρισμός Αναψυχή Το μοναδικό ξενοδοχείο 5 αστέρων στη Λευκωσία Το Hilton Cyprus είναι το μοναδικό ξενοδοχείο 5 αστέρων στη Λευκωσία με 294 δωμάτια, προσφάτως ανακαινισμένα. Βρίσκεται σε προνομιακή τοποθεσία στο κέντρο της πόλης, σε πολύ κοντινή απόσταση από το Διεθνές Συνεδριακό Κέντρο και την Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου. Το ξενοδοχείο λειτουργεί υπό την αιγίδα της Hilton από το 1967 βάσει συμφωνίας διαχείρισης (management contract) μέχρι το 2017 (με δυνατότητα περαιτέρω ανανέωσης). Το ξενοδοχείο διαθέτει 294 δωμάτια, εκ των οποίων τα 24 είναι σουίτες και τα 76 διακεκριμένα (executive), καθώς και αίθουσες για συνέδρια και εκδηλώσεις. Το ξενοδοχείο καλύπτει κυρίως τις ανάγκες του επιχειρηματικού τουρισμού. Το ξενοδοχείο επίσης διαθέτει μια εξαιρετικά πολύτιμη έκταση οικοδομήσιμης γης (πάνω από 8.400τμ, από τις ελάχιστες διαθέσιμες εκτάσεις στο κέντρο της πόλης) δίπλα στο ξενοδοχείο, η οποία θα μπορούσε να αποφέρει επιπλέον μέχρι 35.000τμ για δυνητική χρήση (μικτή χρήση γραφείων και κατοικιών, εμπορικό κέντρο, καζίνο και συναυλιακός χώρος). Έδρα: Λευκωσία, Κύπρος Δικτυακός Τόπος: www.cyprus.hilton.com Κύκλος Εργασιών 2013: 10,2εκ Ημερομηνία αρχικής επένδυσης: Αύγουστος 2007 Ποσοστό συμμετοχής MIG (31 Δεκεμβρίου 2013): 75,1% 15
16
17
Περιεχόμενα 20 21 22 23 24 28 35 36 39 45 52 55 59 60 61 62 63 64 65 67 68 69 70 71 74 75 84 91 116 122 125 126 134 137 141 145 148 149 151 152 152 Συντομογραφίες α. Δηλώσεις των εκπροσώπων του διοικητικού συμβουλίου β. Έκθεση ελέγχου ανεξάρτητων ορκωτών ελεγκτών λογιστών γ. Έκθεση διαχείρισης του διοικητικού συμβουλίου της «MARFIN INVESTMENT GROUP A.E. ΣΥΜΜΕΤΟΧΩΝ» επί των ενοποιημένων και εταιρικών οικονομικών καταστάσεων για τη χρήση 2013 1. Χρηματοοικονομικές εξελίξεις και επιδόσεις της χρήσης 2013 2. Σημαντικότερα γεγονότα κατά την χρήση 2013 3. Γεγονότα μετά την λήξη χρήσης 2013 4. Προοπτικές 5. Παράγοντες κινδύνου και αβεβαιότητας 6. Δήλωση εταιρικής διακυβέρνησης του Ν. 3873/2010 7. Πληροφορίες για θέματα εταιρικής κοινωνικής υπευθυνότητας 8. Πληροφορίες και επεξηγηματική έκθεση του άρθρου 4, παρ.7 & του 8 του Ν. 3556/2007 9. Συναλλαγές με συνδεδεμένα μέρη δ. Ετήσιες ενοποιημένες και εταιρικές οικονομικές καταστάσεις για τη χρήση που έληξε την 31η Δεκεμβρίου 2013 Ι. Ενοποιημένη Κατάσταση Αποτελεσμάτων Χρήσης 2013 ΙΙ. Εταιρική Κατάσταση Αποτελεσμάτων Χρήσης 2013 ΙII. Ενοποιημένη Κατάσταση Συνολικών Εσόδων Χρήσης 2013 ΙV. Εταιρική Κατάσταση Συνολικών Εσόδων Χρήσης 2013 V. Κατάσταση Οικονομικής Θέσης της 31ης Δεκεμβρίου 2013 (Ενοποιημένη & Εταιρική) VI. Ενοποιημένη Κατάσταση Μεταβολών στα ίδια Κεφάλαια για τη Χρήση 2013 VII. Ενοποιημένη Κατάσταση Μεταβολών στα ίδια Κεφάλαια για τη Χρήση 2012 VΙΙI. Εταιρική Κατάσταση Μεταβολών στα ίδια Κεφάλαια για τη Χρήση 2013 IΧ. Εταιρική Κατάσταση Μεταβολών στα ίδια Κεφάλαια για τη Χρήση 2012 Χ. Κατάσταση των Ταμειακών Ροών για τη Χρήση 2013 (Ενοποιημένη & Εταιρική) 1. Γενικές πληροφορίες για τον όμιλο 2. Δομή και δραστηριότητες των εταιρειών του ομίλου 3. Πλαίσιο κατάρτισης οικονομικών καταστάσεων 4. Περίληψη Σημαντικών Λογιστικών Πολιτικών 5. Σημαντικές Λογιστικές Εκτιμήσεις και Κρίσεις της Διοίκησης 6. Συνενώσεις Επιχειρήσεων και Αποκτήσεις Μη Ελεγχουσών Συμμετοχών 7. Συμμετοχή σε από κοινού ελεγχόμενες εταιρείες 8. Διακοπείσες Δραστηριότητες 9. Λειτουργικοί Τομείς 10. Ενσώματα Πάγια 11. Υπεραξία 12. Άυλα στοιχεία του ενεργητικού 13. Επενδύσεις σε θυγατρικές 14. Επενδύσεις σε συγγενείς 15. Επενδυτικό χαρτοφυλάκιο 16. Παράγωγα χρηματοοικονομικά μέσα 17. Επενδύσεις σε ακίνητα 18
153 153 155 156 158 159 160 160 161 162 166 166 173 174 174 175 175 176 177 178 178 179 180 180 181 181 184 184 185 187 188 190 194 198 206 207 208 212 213 214 18. Λοιπά μη κυκλοφορούντα στοιχεία του ενεργητικού 19. Αναβαλλόμενες φορολογικές απαιτήσεις και υποχρεώσεις 20. Αποθέματα 21. Πελάτες και λοιπές εμπορικές απαιτήσεις 22. Λοιπά κυκλοφορούντα στοιχεία του ενεργητικού 23. Εμπορικό χαρτοφυλάκιο και χρηματοοικονομικά στοιχεία του ενεργητικού αποτιμωμένα στην εύλογη αξία μέσω αποτελεσμάτων 24. Ταμειακά διαθέσιμα, ταμειακά ισοδύναμα και δεσμευμένες καταθέσεις 25. Μετοχικό κεφάλαιο και διαφορά υπέρ το άρτιο 26. Λοιπά αποθεματικά 27. Υποχρεώσεις παροχών προσωπικού λόγω εξόδου από την υπηρεσία 28. Επιχορηγήσεις 29. Δανειακές υποχρεώσεις 30. Προβλέψεις 31. Λοιπές μακροπρόθεσμες υποχρεώσεις 32. Προμηθευτές και λοιπές υποχρεώσεις 33. Φόροι εισοδήματος πληρωτέοι 34. Λοιπές βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις 35. Πωλήσεις 36. Κόστος πωληθέντων Έξοδα διοίκησης Έξοδα διάθεσης 37. Λοιπά έσοδα εκμετάλλευσης 38. Λοιπά έξοδα εκμετάλλευσης 39. Λοιπά χρηματοοικονομικά αποτελέσματα 40. Χρηματοοικονομικά έξοδα 41. Χρηματοοικονομικά έσοδα 42. Κέρδη/ (Ζημιές) από συγγενείς επιχειρήσεις ενοποιούμενες με τη μέθοδο της καθαρής θέσης 43. Φόρος εισοδήματος 44. Κόστος εργαζομένων 45. Παροχές σε βασικά διευθυντικά στελέχη 46. Κέρδη ανά μετοχή 47. Ανάλυση φορολογικών επιδράσεων των λοιπών συνολικών εσόδων 48. Συναλλαγές συνδεδεμένων μερών 49. Ενδεχόμενες υποχρεώσεις 50. Εύλογη αξία χρηματοοικονομικών μέσων 51. Πολιτικές και διαχείριση κινδύνων 52. Γεγονότα μετά την ημερομηνία αναφοράς της κατάστασης οικονομικής θέσης 53. Έγκριση οικονομικών καταστάσεων Ε. Έκθεση διάθεσης αντληθέντων κεφαλαίων από την εκδοση μετατρέψιμου ομολογιακού δανείου με δικαίωμα προτίμησης υπέρ των παλαιών μετόχων για την περίοδο 29/07/2013 έως 31/12/2013 ΣΤ. Στοιχεία και πληροφορίες Ζ. Πληροφορίες του άρθρου 10 του Ν.3401/2005 Η. Διαδικτυακός τόπος ανάρτησης της ετήσιας οικονομικής έκθεσης 19
Ετήσια Οικονομική Έκθεση Χρήσης 2013 Συντομογραφίες Όπως χρησιμοποιούνται στις Οικονομικές Καταστάσεις εκτός και αν αναφέρεται διαφορετικά: «Εταιρεία», «Όμιλος», «MIG» «ATTICA» «BLUE STAR» «BVI» «EUROLINE» «EVEREST» «FAI rentajet» «FAI ASSET MANAGEMENT» «GOODY S» «HILTON» «INTERINVEST» «MARFIN CAPITAL» «MIG AVIATION 1» «MIG AVIATION 2» «MIG AVIATION 3» «MIG AVIATION HOLDINGS» «MIG AVIATION (UK)» «MIG LEISURE» «MIG LRE CROATIA» «MIG REAL ESTATE» «MIG REAL ESTATE SERBIA» «MIG SHIPPING» «NAC» «OLYMPIC AIR» «ΑΤΗΕΝΙΑΝ ENGINEERING» «SKYSERV» «RKB» «SINGULARLOGIC» «SUNCE» «VIVARTIA» «ΔΕΛΤΑ» «ΔπΠ» «ΔΠΧΑ» «ΕΣΤΙΑΤΟΡΙΑ ΓΛΥΦΑΔΑΣ» «KETA» «ΜΕΒΓΑΛ» «ΜΗΤΕΡΑ» «ΜΠΑΡΜΠΑ ΣΤΑΘΗΣ» «ΜΟΔ» «ΥΓΕΙΑ» «AEGEAN» αναφέρεται στην «MARFIN INVESTMENT GROUP A.E. ΣΥΜΜΕΤΟΧΩΝ» αναφέρεται στην «ATTICA A.E. ΣΥΜΜΕΤΟΧΩΝ» αναφέρεται στην «BLUE STAR NAYTIΛIAKH A.E.» αναφέρεται στα BRITISH VIRGIN ISLANDS αναφέρεται στην «EUROLINE A.E.E.X.» αναφέρεται στην «EVEREST ΑΝΩΝΥΜΟΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΣΥΜΜΕΤΟΧΩΝ ΚΑΙ ΕΠΕΝΔΥΣΕΩΝ» αναφέρεται στην «FLIGHT AMBULANCE INTERNATIONAL RENTAJET AKTIENGELLSCHAFT» αναφέρεται στην «FAI ASSET MANAGEMENT GmbH» αναφέρεται στην «GOODY S A.E. ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΕΣΤΙΑΣΗΣ» αναφέρεται στην «HILTON CYPRUS» αναφέρεται στην «INTERINVEST A.E.E.X.» αναφέρεται στην «MARFIN CAPITAL S.A.» αναφέρεται στην «MIG AVIATION 1 LTD» αναφέρεται στην «MIG AVIATION 2 LTD» αναφέρεται στην «MIG AVIATION 3 LTD» αναφέρεται στην «MIG AVIATION HOLDINGS LTD» αναφέρεται στην «MIG AVIATION (UK) LTD» αναφέρεται στην «MIG LEISURE LTD» αναφέρεται στην «MIG LEISURE & REAL ESTATE CROATIA B.V.» αναφέρεται στην «MIG REAL ESTATE A.E.Ε.Α.Π.» αναφέρεται στην «MIG REAL ESTATE SERBIA B.V.» αναφέρεται στην «MIG SHIPPING S.A.» αναφέρεται στην «NORDIC AVIATION CAPITAL A/S» αναφέρεται στην «OLYMPIC AIR ΑΝΩΝΥΜΟΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΑΕΡΟΠΟΡΙΚΩΝ ΜΕΤΑΦΟΡΩΝ» αναφέρεται στην «ATHENIAN ENGINEERING ΑΝΩΝΥΜΟΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΣΥΝΤΗΡΗΣΗΣ ΚΑΙ ΕΠΙΣΚΕΥΗΣ ΑΕΡΟΣΚΑΦΩΝ» πρώην «OLYMPIC ENGINEERING ΑΝΩΝΥΜΟΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΣΥΝΤΗΡΗΣΗΣ KAI ΕΠΙΣΚΕΥΗΣ ΑΕΡΟΣΚΑΦΩΝ» αναφέρεται στην «SKYSERV ΑΝΩΝΥΜΟΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΕΠΙΓΕΙΑΣ ΕΞΥΠΗΡΕΤΗΣΗΣ ΑΕΡΟΣΚΑΦΩΝ» πρώην «OLYMPIC HANDLING ΑΝΩΝΥΜΟΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΕΠΙΓΕΙΑΣ ΕΞΥΠΗΡΕΤΗΣΗΣ ΑΕΡΟΣΚΑΦΩΝ» αναφέρεται στην «JSC ROBNE KUCE BEOGRAD» αναφέρεται στην «SINGULAR LOGIC A.E.» αναφέρεται στην «SUNCE KONCERN D.D. ZAGREB» αναφέρεται στην «VIVARTIA ΣΥΜΜΕΤΟΧΩΝ Α.Ε.» αναφέρεται στην «ΔΕΛΤΑ Α.Β.Ε.Ε. ΤΡΟΦΙΜΩΝ» αναφέρεται στο Διαθέσιμο προς Πώληση Χαρτοφυλάκιο αναφέρεται στα Διεθνή Πρότυπα Χρηματοοικονομικής Αναφοράς αναφέρεται στην «ΕΣΤΙΑΤΟΡΙΑ ΖΑΧΑΡΟΠΛΑΣΤΕΙΑ ΓΛΥΦΑΔΑΣ Α.Ε.» αναφέρεται στην «ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΕΩΣ ΛΤΔ.» αναφέρεται στην «ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ ΓΑΛΑΚΤΟΣ ΜΕΒΓΑΛΑΝΩΝΥΜΟΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑ» αναφέρεται στην «ΜΗΤΕΡΑ ΙΔΙΩΤΙΚΗ ΓΕΝΙΚΗ ΜΑΙΕΥΤΙΚΗ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΚΑΙ ΠΑΙΔΙΑΤΡΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ Α.Ε.» αναφέρεται στην «ΜΠΑΡΜΠΑ ΣΤΑΘΗΣ Α.Β.Ε.Ε.» αναφέρεται στο «Μετατρέψιμο Ομολογιακό Δάνειο» αναφέρεται στο «Δ.Θ.Κ.Α. ΥΓΕΙΑ» αναφέρεται στην «ΑΕΡΟΠΟΡΙΑ ΑΙΓΑΙΟΥ Α.Ε.» 20
Ετήσια Οικονομική Έκθεση Χρήσης 2013 α. Δηλώσεις των εκπροσώπων του διοικητικού συμβουλίου Στις κατωτέρω δηλώσεις, οι οποίες λαμβάνουν χώρα σύμφωνα με το άρθρο 4 παρ. 2 του ν. 3556/2007, όπως ισχύει σήμερα, προβαίνουν οι ακόλουθοι εκπρόσωποι του Διοικητικού Συμβουλίου της Εταιρείας και δη οι ακόλουθοι: 1. Ανδρέας Βγενόπουλος του Ευαγγέλου, Πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου 2. Ευθύμιος Μπουλούτας του Θεοδώρου, Διευθύνων Σύμβουλος 3. Μανώλης Ξανθάκης του Δημητρίου, Αντιπρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου Οι κάτωθι υπογράφοντες, υπό την ως άνω ιδιότητά μας, ειδικώς προς τούτο ορισθέντες από το Διοικητικό Συμβούλιο της Ανώνυμης Εταιρείας με την επωνυμία MARFIN INVESTMENT GROUP Α.Ε. ΣΥΜΜΕΤΟΧΩΝ δηλώνουμε και βεβαιώνουμε με την παρούσα ότι εξ όσων γνωρίζουμε: (α) Οι συνημμένες Ετήσιες Οικονομικές Καταστάσεις της MARFIN INVESTMENT GROUP Α.Ε. ΣΥΜΜΕΤΟΧΩΝ για την ετήσια περίοδο 01/0131/12/2013 οι οποίες καταρτίσθηκαν σύμφωνα με τα ισχύοντα λογιστικά πρότυπα, απεικονίζουν κατά τρόπο αληθή τα στοιχεία του ενεργητικού και του παθητικού, την καθαρή θέση και τα αποτελέσματα χρήσης της Εταιρείας και των επιχειρήσεων που περιλαμβάνονται στην ενοποίηση εκλαμβανομένων ως σύνολο, και (β) Η συνημμένη Έκθεση του Διοικητικού Συμβουλίου απεικονίζει κατά τρόπο αληθή την εξέλιξη, τις επιδόσεις και τη θέση της Εταιρείας, καθώς και των επιχειρήσεων που περιλαμβάνονται στην ενοποίηση εκλαμβανομένων ως σύνολο, συμπεριλαμβανομένης της περιγραφής των κυριότερων κινδύνων και αβεβαιοτήτων που αντιμετωπίζουν. Κηφισιά, 31 Μαρτίου 2014 Οι δηλούντες Ο Πρόεδρος του Δ.Σ. Ο Διευθύνων Σύμβουλος Ο Διευθύνων Σύμβουλος Ανδρέας Βγενόπουλος Α.Δ.Τ. ΑΚ623613 Ευθύμιος Μπουλούτας Α.Δ.Τ. AK638231 Μανώλης Ξανθάκης Α.Δ.Τ. Χ096480 21
Ετήσια Οικονομική Έκθεση Χρήσης 2013 β. Έκθεση ελέγχου ανεξάρτητων ορκωτών ελεγκτών λογιστών Προς τους Μετόχους της MARFIN INVESTMENT GROUP Α.Ε. ΣΥΜΜΕΤΟΧΩΝ Έκθεση επί των Εταιρικών και Ενοποιημένων Οικονομικών Καταστάσεων Ελέγξαμε τις συνημμένες εταιρικές και τις ενοποιημένες οικονομικές καταστάσεις της Εταιρείας MARFIN INVESTMENT GROUP Α.Ε. ΣΥΜΜΕΤΟΧΩΝ, οι οποίες αποτελούνται από την εταιρική και ενοποιημένη κατάσταση οικονομικής θέσης της 31ης Δεκεμβρίου 2013, τις εταιρικές και ενοποιημένες καταστάσεις αποτελεσμάτων χρήσεως και συνολικού εισοδήματος, μεταβολών ιδίων κεφαλαίων και ταμειακών ροών της χρήσεως που έληξε την ημερομηνία αυτή, καθώς και περίληψη σημαντικών λογιστικών αρχών και μεθόδων και λοιπές επεξηγηματικές πληροφορίες. Ευθύνη της Διοίκησης για τις Εταιρικές και Ενοποιημένες Οικονομικές Καταστάσεις Η διοίκηση έχει την ευθύνη για την κατάρτιση και εύλογη παρουσίαση αυτών των εταιρικών και ενοποιημένων οικονομικών καταστάσεων σύμφωνα με τα Διεθνή Πρότυπα Χρηματοοικονομικής Αναφοράς, όπως αυτά έχουν υιοθετηθεί από την Ευρωπαϊκή Ένωση, όπως και για εκείνες τις εσωτερικές δικλίδες, που η διοίκηση καθορίζει ως απαραίτητες, ώστε να καθίσταται δυνατή η κατάρτιση εταιρικών και ενοποιημένων οικονομικών καταστάσεων απαλλαγμένων από ουσιώδη ανακρίβεια, που οφείλεται είτε σε απάτη είτε σε λάθος. Ευθύνη του Ελεγκτή Η δική μας ευθύνη είναι να εκφράσουμε γνώμη επί αυτών των εταιρικών και ενοποιημένων οικονομικών καταστάσεων με βάση τον έλεγχό μας. Διενεργήσαμε τον έλεγχό μας σύμφωνα με τα Διεθνή Πρότυπα Ελέγχου. Τα πρότυπα αυτά απαιτούν να συμμορφωνόμαστε με κανόνες δεοντολογίας, καθώς και να σχεδιάζουμε και διενεργούμε τον έλεγχο με σκοπό την απόκτηση εύλογης διασφάλισης για το εάν οι εταιρικές και ενοποιημένες οικονομικές καταστάσεις είναι απαλλαγμένες από ουσιώδη ανακρίβεια. Ο έλεγχος περιλαμβάνει τη διενέργεια διαδικασιών για την απόκτηση ελεγκτικών τεκμηρίων, σχετικά με τα ποσά και τις γνωστοποιήσεις στις εταιρικές και τις ενοποιημένες οικονομικές καταστάσεις. Οι επιλεγόμενες διαδικασίες βασίζονται στην κρίση του ελεγκτή περιλαμβανομένης της εκτίμησης των κινδύνων ουσιώδους ανακρίβειας των εταιρικών και ενοποιημένων οικονομικών καταστάσεων, που οφείλεται είτε σε απάτη είτε σε λάθος. Κατά τη διενέργεια αυτών των εκτιμήσεων κινδύνου, ο ελεγκτής εξετάζει τις εσωτερικές δικλίδες που σχετίζονται με την κατάρτιση και εύλογη παρουσίαση των εταιρικών και ενοποιημένων οικονομικών καταστάσεων της εταιρείας, με σκοπό το σχεδιασμό ελεγκτικών διαδικασιών κατάλληλων για τις περιστάσεις, αλλά όχι με σκοπό την έκφραση γνώμης επί της αποτελεσματικότητας των εσωτερικών δικλίδων της εταιρείας. Ο έλεγχος περιλαμβάνει επίσης την αξιολόγηση της καταλληλότητας των λογιστικών αρχών και μεθόδων που χρησιμοποιήθηκαν και του εύλογου των εκτιμήσεων που έγιναν από τη διοίκηση, καθώς και αξιολόγηση της συνολικής παρουσίασης των εταιρικών και ενοποιημένων οικονομικών καταστάσεων. Πιστεύουμε ότι τα ελεγκτικά τεκμήρια που έχουμε συγκεντρώσει είναι επαρκή και κατάλληλα για τη θεμελίωση της ελεγκτικής μας γνώμης. Γνώμη Κατά τη γνώμη μας, οι συνημμένες εταιρικές και ενοποιημένες οικονομικές καταστάσεις παρουσιάζουν εύλογα, από κάθε ουσιώδη άποψη, την οικονομική θέση της Εταιρείας MARFIN IN VESTMENT GROUP Α.Ε. ΣΥΜΜΕΤΟΧΩΝ και των θυγατρικών αυτής κατά την 31η Δεκεμβρίου 2013 και τη χρηματοοικονομική τους επίδοση και τις ταμειακές τους ροές για τη χρήση που έληξε την ημερομηνία αυτή σύμφωνα με τα Διεθνή Πρότυπα Χρηματοοικονομικής Αναφοράς, όπως αυτά έχουν υιοθετηθεί από την Ευρωπαϊκή Ένωση. 22
Ετήσια Οικονομική Έκθεση Χρήσης 2013 Έμφαση Θέματος Εφιστούμε την προσοχή σας στη σημείωση 29 των οικονομικών καταστάσεων, όπου περιγράφεται το θέμα ότι ο Όμιλος, βρίσκεται σε συζητήσεις με τα πιστωτικά ιδρύματα με σκοπό την αναδιοργάνωση υφιστάμενων δανειακών υποχρεώσεών του. Παράλληλα, στην επεξηγηματική σημείωση 51.6 των οικονομικών καταστάσεων γίνεται αναφορά στο γεγονός ότι το σύνολο των βραχυπρόθεσμων υποχρεώσεων του Ομίλου και της Εταιρείας υπερβαίνουν το σύνολο των κυκλοφορούντων στοιχείων του ενεργητικού κατά ποσό 1.161,2 εκ. και 164,9 εκ. αντίστοιχα, γεγονός το οποίο ενδεχομένως να υποδηλώνει την ύπαρξη αβεβαιότητας σχετικής με την απρόσκοπτη συνέχιση της δραστηριότητάς τους. Όπως αναφέρεται στην ίδια σημείωση, η Διοίκηση του Ομίλου έχει προβεί στον σχεδιασμό κατάλληλων δράσεων για τη βελτίωση της χρηματοοικονομικής θέσης του Ομίλου και της Εταιρείας και την ομαλή συνέχιση των δραστηριοτήτων τους, προϋπόθεση η οποία έχει ληφθεί υπόψη κατά τη σύνταξη των συνημμένων οικονομικών καταστάσεων με βάση την αρχή της συνέχισης της επιχειρηματικής δραστηριότητας του Ομίλου και της Εταιρείας. Στη γνώμη μας δεν διατυπώνεται επιφύλαξη σε σχέση με το θέμα αυτό. Αναφορά επί Άλλων Νομικών και Κανονιστικών Θεμάτων α) Στην Έκθεση Διαχείρισης του Διοικητικού Συμβουλίου περιλαμβάνεται δήλωση εταιρικής διακυβέρνησης, η οποία παρέχει τα πληροφοριακά στοιχεία που ορίζονται στην παράγραφο 3δ του άρθρου 43α του Κ.Ν 2190/1920. β) Επαληθεύσαμε τη συμφωνία και την αντιστοίχηση του περιεχομένου της Έκθεσης Διαχείρισης του Διοικητικού Συμβουλίου με τις συνημμένες εταιρικές και ενοποιημένες οικονομικές καταστάσεις, στα πλαίσια των οριζόμενων από τα άρθρα 43α, 108 και 37 του Κ.Ν. 2190/1920. Αθήνα, 31 Μαρτίου 2014 Οι δηλούντες * Η Ορκωτή Ελέγκτρια Λογίστρια Ελπίδα Λεωνίδου Α.Μ. Σ.Ο.Ε.Λ. 19801 Η Ορκωτή Ελέγκτρια Λογίστρια Δήμητρα Παγώνη Α.Μ. Σ.Ο.Ε.Λ. 30821 γ. Έκθεση διαχείρισης του διοικητικού συμβουλίου της «MARFIN INVESTMENT GROUP A.E. ΣΥΜΜΕΤΟΧΩΝ» επί των ενοποιημένων και εταιρικών οικονομικών καταστάσεων για τη χρήση 2013 Η παρούσα Έκθεση του Διοικητικού Συμβουλίου αφορά στην ετήσια περίοδο που έληξε την 31/12/2013. Η έκθεση καταρτίσθηκε από το Διοικητικό Συμβούλιο σύμφωνα με τις διατάξεις του νόμου 3556/2007 (ΦΕΚ τ. Α 91/30.04.2007) και τις επ αυτού εκδοθείσες εκτελεστικές αποφάσεις του Δ.Σ. της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς. Στην παρούσα έκθεση περιγράφονται συνοπτικά οι χρηματοοικονομικές πληροφορίες της χρήσης του 2013, τα σημαντικότερα γεγονότα που έλαβαν χώρα (πριν και μετά την ημερομηνία αναφοράς των Οικονομικών Καταστάσεων) και οι προοπτικές της MARFIN INVESTMENT GROUP A.E. ΣΥΜΜΕΤΟΧΩΝ (εφεξής «MIG», «Εταιρεία») καθώς και των θυγατρικών εταιρειών της. Επίσης, γίνεται περιγραφή των κυριοτέρων κινδύνων και αβεβαιοτήτων που ενδέχεται να αντιμετωπίσει ο Όμιλος και η Εταιρεία κατά το 2014 και παρατίθενται οι σημαντικές συναλλαγές που καταρτίσθηκαν μεταξύ του εκδότη και των συνδεδεμένων με αυτόν προσώπων. 23
Ετήσια Οικονομική Έκθεση Χρήσης 2013 1. Χρηματοοικονομικές εξελίξεις και επιδόσεις της χρήσης 2013 24 1.1 Ενοποιημένη Κατάσταση Αποτελεσμάτων Πωλήσεις: Οι πωλήσεις από συνεχιζόμενες δραστηριότητες ανήλθαν στο ποσό των 1.189,0 εκ. έναντι ποσού 1.264,4 εκ. (6,0%) για την αντίστοιχη περυσινή περίοδο. Οι πωλήσεις επιβαρύνθηκαν με ποσό (28,0) εκ λόγω της εφαρμογής των μηχανισμών επιστροφής Rebate και Clawback του άρθρου 100 του Ν. 4172/2013 στις πωλήσεις του ομίλου ΥΓΕΙΑ. Μη συμπεριλαμβανομένης αυτής της αρνητικής επίδρασης, οι πωλήσεις από συνεχιζόμενες δραστηριότητες ανήλθαν στο ποσό των 1.217,1 εκ. Από τους λειτουργικούς τομείς του Ομίλου μη συμπεριλαμβανομένων των διεταιρικών συναλλαγών τη μικρότερη μείωση στις πωλήσεις κατέγραψε ο τομέας Μεταφορών με υποχώρηση 1,7% ενώ τη μεγαλύτερη μείωση εμφάνισε ο τομέας Αναψυχής και Real Estate με πτώση (19,4)%. Κόστος Πωληθέντων: Το κόστος πωληθέντων από συνεχιζόμενες δραστηριότητες μειώθηκε κατά (5,0)%, στο ποσό των (980,8) εκ. έναντι ποσού (1.032,6) εκ. για την αντίστοιχη περυσινή περίοδο. Το μικτό περιθώριο κέρδους κατέγραψε μικρή πτώση σε σχέση με το 2012 καθώς διαμορφώθηκε σε 17,5% από 18,3%. Λοιπά Λειτουργικά Έσοδα και Έξοδα: Το εν λόγω κονδύλι μειώθηκε στο ποσό των (289,7) εκ. έναντι (384,6) εκ. για την αντίστοιχη περυσινή περίοδο καταγράφοντας πτώση της τάξης του (24,7)%. Η εν λόγω μεταβολή οφείλεται κυρίως στην προσπάθεια του Ομίλου για μείωση των λειτουργικών εξόδων. Πιο συγκεκριμένα, τα έξοδα διοίκησης διαμορφώθηκαν σε (113,9) εκ. από (119,2) εκ. το 2012, και τα έξοδα διάθεσης ανήλθαν σε (185,2) εκ. από (234,0) εκ. Τα λοιπά έσοδα και έξοδα διαμορφώθηκαν σε 9,4 εκ. από (31,4) εκ. την αντίστοιχη περυσινή περίοδο. EBITDA από Συνεχιζόμενες Δραστηριότητες: Το EBITDA από συνεχιζόμενες δραστηριότητες ανήλθε σε κέρδος ποσού 8,6 εκ. σε σύγκριση με ζημιά ποσού (50,9) εκ. για την αντίστοιχη περυσινή περίοδο. Η βελτίωση αποδίδεται στη συνεχιζόμενη αποτελεσματική διαχείριση του κόστους και στη βελτιωμένη αποδοτικότητα των επιχειρήσεων του Ομίλου. Χρηματοοικονομικά Αποτελέσματα: Τα χρηματοοικονομικά έσοδα διαμορφώθηκαν στο ποσό των 8,5 εκ. από 16,6 εκ την αντίστοιχη περυσινή περίοδο, ενώ τα έσοδα από τόκους καταθέσεων ανήλθαν σε 5,4 εκ σε σχέση με 7,0 εκ το 2012. Τα χρηματοοικονομικά έξοδα μειώθηκαν κατά (7,6)% καθώς διαμορφώθηκαν σε (107,6) εκ. από (116,5) εκ. το 2012. Η μείωση των χρηματοοικονομικών εξόδων οφείλεται κυρίως στη μείωση του κόστους δανεισμού. Τα λοιπά χρηματοοικονομικά αποτελέσματα του Ομίλου διαμορφώθηκαν στο ποσό των (52,1) εκ. έναντι (1.098,9) εκ κατά την περυσινή περίοδο. Στo παραπάνω κονδύλι για το 2013 περιλαμβάνονται ζημίες απομείωσης στοιχείων του ενεργητικού ύψους (47,6) εκ. εκ των οποίων τα (41,5) εκ. αφορούν τον όμιλο VIVARTIA και (2,6) εκ. τον όμιλο SIN GULARLOGIC. Σημειώνεται ότι η περυσινή χρήση είχε επιβαρυνθεί με ζημίες απομείωσεις στοιχείων του ενεργητικού συνολικού ύψους (1.090,6) εκ, εκ των οποίων ποσό (823,9) εκ. αφορούσε την συμμετοχή της Εταιρίας στην CYPRUS POPULAR BANK, ποσό (109,4) εκ. αφορούσε απομείωση υπεραξίας, άυλων και χρηματοοικονομικών στοιχείων ενεργητικού του ομίλου VIVARTIA, ποσό (46,0) εκ. προήλθε από απομείωση άυλων στοιχείων ενεργητικού του ομίλου ΥΓΕΙΑ, ποσό (27,1) εκ. προήλθε από απομείωση άυλων στοιχείων ενεργητικού του ομίλου SINGULARLOGIC, ποσό (26,8) εκ. προήλθε από απομείωση ενσώματων παγίων στοιχείων του ομίλου ATTICA, και ποσό (14,9) εκ. αφορούσε απομείωση άυλων στοιχείων ενεργητικού της SKYSERV. Φόρος Εισοδήματος: Ο φόρος εισοδήματος από συνεχιζόμενες δραστηριότητες ανήλθε στο ποσό των (24,9) εκ. έναντι ποσού 28,2 εκ. για την αντίστοιχη περυσινή περίοδο. Η αύξηση οφείλεται κυρίως στην μεταβολή του συντελεστή φορολογίας εισοδήματος νομικών προσώπων από 20% σε 26%, που τέθηκε σε ισχύ την 23η Ιανουαρίου 2013,και η οποία είχε ως αποτέλεσμα την έκτακτη επιβάρυνση της τρέχουσας χρήσης με επιπλέον φόρους ύψους (35,0) εκ. Ειδικότερα, ο κλάδος Τροφίμων και Γαλακτοκομικών επιβαρύνθηκε με επιπλέον φόρους ύψους (22,9) εκ., ο κλάδος Μεταφορών με επιπλέον φόρους ύψους (1,9) εκ, ο κλάδος
Ετήσια Οικονομική Έκθεση Χρήσης 2013 Υπηρεσιών Υγείας με επιπλέον φόρους ύψους (9,7) εκ. και ο κλάδος Πληροφορικής και Τηλεπικοινωνιών με επιπλέον φόρους ύψους (0,6) εκ. Κέρδη / (Ζημιές) από Συνεχιζόμενες Δραστηριότητες: Οι ενοποιημένες ζημιές μετά φόρων από συνεχιζόμενες δραστηριότητες για το 2013 ανήλθαν στο ποσό των (256,1) εκ. σε σύγκριση με ζημιά ποσού (1.325,8) εκ. για την αντίστοιχη συγκριτική περίοδο. Σημειώνεται ότι τα αποτελέσματα του 2012 είχαν επιβαρυνθεί με ζημιές απομείωσης (1.061,4) που αφορούσαν κυρίως επενδύσεις της Εταιρείας. Κέρδη / (Ζημιές) από Διακοπείσες Δραστηριότητες: Τα κέρδη από διακοπείσες δραστηριότητες για την τρέχουσα περίοδο ανήλθαν στο ποσό των 21,6 εκ. και αφορούν τα αποτελέσματα της OLYMPIC AIR, της ΑΤΗΕΝΙΑΝ ΕNGINEERING,καθώς επίσης και τα αποτελέσματα των διακοπεισών δραστηριοτήτων του ομίλου ΥΓΕΙΑ (όμιλος VALLONE, όμιλος ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΟΣ και όμιλος STEM). Στο παραπάνω ποσό συμπεριλαμβάνεται κέρδος ποσού 42,5 εκ. το οποίο αφορά το αποτέλεσμα από την πώληση της OLYMPIC AIR. Σημειώνεται ότι για την χρήση του 2012 το αποτέλεσμα από διακοπείσες δραστηριότητες διαμορφώθηκε σε ζημιά ύψους (42,7) εκ. Κέρδη/(Ζημιές) από Συνεχιζόμενες και Διακοπείσες Δραστηριότητες: Οι συνολικές ζημιές διαμορφώθηκαν σε ποσό (234,5) εκ. από (1.368,4) εκ. το αντίστοιχο περυσινό διάστημα. Οι συνολικές ζημιές κατανεμημένες στους Ιδιοκτήτες της Μητρικής ανήλθαν στο ποσό των (203,3) εκ. ενώ οι ζημιές κατανεμημένες στις Μη Ελέγχουσες Συμμετοχές διαμορφώθηκαν στο ποσό των (31,1) εκ. Ποσά σε εκ. Χρήση 2012 ΜΕΤΑΒΟΛΕΣ Τρόφιμα & Γαλακτοκομικά Μεταφορές Πληροφορική & Τηλεπικοινωνίες Υπηρεσίες Υγείας Χρηματοοικονομικές Υπηρεσίες Αναψυχή, Real Estate και λοιπές Χρήση 2012 Συνεχιζόμενες Δραστηριότητες Πωλήσεις ΕΒΙΤDA Καθαρά Κέρδη 1.264,4 (50,9) (1.325,8) (27,5) (5,9) (4,5) (33,9) (3,5) 12,3 18,7 17,8 (19,8) (2,1) 32,7 56,5 65,6 36,4 8,3 867,5 35,4 1.189,0 8,6 (256,1) 1.2 Ενοποιημένη Κατάσταση Οικονομικής Θέσης Ταμειακά Διαθέσιμα, Ταμειακά Ισοδύναμα & Δεσμευμένες Καταθέσεις και Δανεισμός: Τα ταμειακά διαθέσιμα, ταμειακά ισοδύναμα & δεσμευμένες καταθέσεις του Ομίλου κατά την 31/12/2013 ανήλθαν σε 208,8 εκ. (μείωση κατά 7,8 εκ. συγκριτικά με την 31/12/2012) και αναλύονται ως ακολούθως: Τρόφιμα και Γαλακτοκομικά 32,8 εκ. (16% του συνόλου), Μεταφορές 31,4 εκ. (15% του συνόλου), Υπηρεσίες Υγείας 25,8 εκ. (12% του συνόλου), Πληροφορική και Τηλεπικοινωνίες 5,5 εκ. (3% του συνόλου), Αναψυχή και Real Estate 1,3 εκ. (1% του συνόλου) και Χρηματοοικονομικές Υπηρεσίες (αφορά κυρίως την μητρική MIG) 112,0 εκ. (54% του συνόλου). Ο συνολικός δανεισμός του Ομίλου κατά την 31/12/2013 ανήλθε σε 1.856,8 εκ. ( (64,2) εκ. σε σχέση με την 31/12/2012) και αναλύεται ως ακολούθως: Τρόφιμα και Γαλακτοκομικά 385,7 εκ. (21% του συνόλου), Μεταφορές 405,8 εκ. (22% του συνόλου), Υπηρεσίες Υγείας 177,7 εκ. (10% του συνόλου), Πληροφορική και Τηλεπικοινωνίες 57,7 εκ. (3% του συνόλου), Αναψυχή και Real Estate 333,0 εκ. (18% του συνόλου) και Χρηματοοικονομικές Υπηρεσίες 496,9 εκ. (27% του συνόλου). 25
Ετήσια Οικονομική Έκθεση Χρήσης 2013 26 Καθαρές Ταμειακές Ροές από Λειτουργικές Δραστηριότητες: Οι καθαρές λειτουργικές ροές ανήλθαν σε συνολική εκροή ποσού (20,6) εκ. σε σύγκριση με την συνολική εκροή ποσού (97,6) εκ. για την αντίστοιχη περυσινή περίοδο. Ταμειακές Ροές από Επενδυτικές Δραστηριότητες: Οι επενδυτικές ταμειακές ροές ανήλθαν σε συνολική εισροή ποσού 54,6 εκ. σε σύγκριση με την συνολική εκροή ποσού (9,8) εκ. για την αντίστοιχη περσινή περίοδο. Η εισροή αφορά κυρίως την πώληση του πλοίου RoPax Superfast VI του ομίλου ATTICA έναντι συνολικού τιμήματος 54,0 εκ. Ταμειακές Ροές από Χρηματοδοτικές Δραστηριότητες: Οι χρηματοοικονομικές ταμειακές ροές ανήλθαν σε συνολική εκροή ποσού (66,3) εκ. σε σύγκριση με την συνολική εκροή ποσού (11,1) εκ. για την αντίστοιχη περσινή περίοδο. Σημαντικό κομμάτι της εκροής αφορά την αποπληρωμή δανεισμού ύψους 52,1 εκ του ομίλου ATTICA σε συνέχεια της πώλησης του πλοίου RoPax Superfast VI. 1.3 Οικονομικά Αποτελέσματα ανά Λειτουργικό Τομέα 1.3.1 Τρόφιμα και Γαλακτοκομικά Οι πωλήσεις του εν λόγω λειτουργικού τομέα το 2013 ανήλθαν στο ποσό των 582,9 εκ. (εκ των οποίων 6 εκ. διατομεακά έσοδα) μείωση της τάξης του (5)% σε σύγκριση με το ποσό των 610,5 εκ. κατά την αντίστοιχη περυσινή περίοδο (εκ των οποίων διατομεακά 6 εκ.). Οι πωλήσεις του λειτουργικού τομέα αναλύονται ως εξής: Γαλακτοκομικά: 316,6 εκ., Κατεψυγμένα: 94,2 εκ. και Εστίαση και Ψυχαγωγία: 94,2 εκ. (συμπεριλαμβάνονται διεταιρικές πωλήσεις ύψους 5,0 εκ.). Το EBITDA διαμορφώθηκε σε κέρδη 14,0 εκ. σε σύγκριση με κέρδη 1,7 εκ. της αντίστοιχης περυσινής περιόδου. Οι ζημιές μετά φόρων ανήλθαν στο ποσό των (113,3) εκ. σε σύγκριση με τη ζημιά ποσού των (169,9) εκ. κατά την αντίστοιχη περίοδο του 2012. Ο καθαρός δανεισμός κατά την 31/12/2013 ανήλθε στο ποσό των 352,8 εκ., μειωμένος κατά (0,4) εκ. σε σύγκριση με το ποσό των 353,2 εκ. κατά την 31/12/2012. 1.3.2 Μεταφορές (Επιβατηγός Ναυτιλία, Αερομεταφορές) Οι πωλήσεις του λειτουργικού τομέα των μεταφορών το 2013 ανήλθαν στο ποσό των 363,2 εκ. (εκ των οποίων 16,9 εκ. διατομεακά) σε σύγκριση με το ποσό των 367,2 εκ. (εκ των οποίων 15,0 εκ. διατομεακά) κατά την αντίστοιχη περυσινή περίοδο. Η εν λόγω μείωση οφείλεται κυρίως στην μείωση των πωλήσεων της SKYSERV κατά 15,2 εκ. Στον αντίποδα οι πωλήσεις του ομίλου ATTICA αυξήθηκαν κατά 4,2 εκ, ενώ οι πωλήσεις της FAI rentajet αυξήθηκαν κατά 6,9 εκ σε σχέση με το 2012. Το EBITDA ανήλθε σε κέρδη ύψους 25,1 εκ., αυξημένο κατά 18,7 εκ. σε σύγκριση με το ποσό των 6,4 εκ. κατά την αντίστοιχη συγκριτική περίοδο. Το EBITDA του ομίλου ATTICA βελτιώθηκε κατά 17,7 εκ. στο ποσό των 27,1 εκ., το EBITDA της FAI rentajet αυξήθηκε κατά 3,0 εκ. στα 7,3 εκ., το EBITDA της FAI ASSET MANAGEMENT αυξήθηκε κατά 0,5 εκ. στα 4,1 εκ. ενώ της SKYSERV επιδεινώθηκε κατά (2,7) εκ. στα (13,0) εκ. Οι ζημιές μετά φόρων διαμορφώθηκαν στο ποσό των (26,9) εκ., μειωμένες κατά 65,5 εκ. σε σύγκριση με το ποσό των (92,4) εκ. κατά την αντίστοιχη περίοδο του 2012. Οι ζημιές μετά φόρων του ομίλου ATTICA μειώθηκαν κατά 42,3 εκ., της SKYSERV κατά 15,7 εκ. και της FAI rentajet κατά 2,6 εκ σε σχέση με την χρήση του 2012. Αντίθετα, οι ζημιές μετά φόρων της FAI ASSET MANAGE MENT μειώθηκαν κατά (0,9) εκ. σε σχέση με την αντίστοιχη περυσινή περίοδο. Ο καθαρός δανεισμός κατά την 31/12/2013 ανήλθε στο ποσό των 374,4 εκ. σε σύγκριση με το ποσό των 427,9 εκ. κατά την 31/12/2012. Η μείωση του καθαρού δανεισμού οφείλεται κυρίως στη μείωση του καθαρού δανεισμού του ομίλου AT TICA κατά 60,3 εκ. στα 265,1 εκ. 1.3.3 Υπηρεσίες Υγείας Οι πωλήσεις του λειτουργικού τομέα των Υπηρεσιών Υγείας το 2013 κατέγραψαν μείωση
Ετήσια Οικονομική Έκθεση Χρήσης 2013 κατά (14,4)% στα 203,7 εκ (εκ των οποίων 0,04 εκ διατομεακά) από 237,9 εκ. κατά την αντίστοιχη περυσινή περίοδο (εκ των οποίων 0,4 εκ. διατομεακά). Η μείωση οφείλεται κυρίως στην επίδραση κατά (28,0) εκ που είχε η εφαρμογή των μηχανισμών επιστροφής Rebate και Clawback του άρθρου 100 του Ν. 4172/2013 στις πωλήσεις του ομίλου ΥΓΕΙΑ. Μη συμπεριλαμβανομένης αυτής της αρνητικής επίδρασης, οι πωλήσεις του λειτουργικού τομέα των Υπηρεσιών Υγείας διαμορφώθηκαν σε 231,7 εκ το 2013. Το EBITDA ανήλθε στο ποσό των (6,2) εκ. μειωμένο κατά 19,8 εκ. σε σχέση με την αντίστοιχη συγκριτική περίοδο που είχε ανέλθει σε 13,6 εκ. Μη λαμβάνοντας υπόψη τον αρνητικό αντίκτυπο των (28,0) εκ του μηχανισμού Rebate και Clawback το ΕΒΙΤDA του λειτουργικού τομέα Υπηρεσιών Υγείας διαμορφώθηκε σε κέρδη 21,8 εκ. Οι ζημιές μετά φόρων διαμορφώθηκαν στο ποσό των (46,9) εκ. σε σύγκριση με την ζημιά ποσού (55,2) εκ. κατά την αντίστοιχη συγκριτική περίοδο. Ο καθαρός δανεισμός κατά την 31/12/2013 ανήλθε στο ποσό των 151,9 εκ. σε σύγκριση με το ποσό 161,1 εκ την 31/12/2012. 1.3.4 Πληροφορική και Τηλεπικοινωνίες Οι πωλήσεις του λειτουργικού τομέα το 2013 ανήλθαν στο ποσό των 51,3 εκ. (εκ των οποίων 4,0 εκ. διατομεακά) μία μείωση κατά (8,3)% σε σύγκριση με το ποσό των 55,9 εκ. (εκ των οποίων 4,1 εκ. διατομεακά) κατά την αντίστοιχη περίοδο του 2012. Το EBITDA διαμορφώθηκε σε κέρδη 2,7 εκ. βελτιωμένο σε σχέση με ζημιές (15,1) εκ κατά την αντίστοιχη περίοδο της προηγούμενης χρήσης. Οι ζημιές μετά φόρων κατήλθαν στο ποσό των (6,9) εκ. σε σύγκριση με ζημιά ποσού (43,3) εκ. κατά την αντίστοιχη περυσινή περίοδο. 1.3.5 Αναψυχή, Real Estate και λοιπές Οι πωλήσεις του λειτουργικού τομέα το 2013 διαμορφώθηκαν στο ποσό των 19,5 εκ. (εκ των οποίων 5,0 εκ. διατομεακά) σε σύγκριση με το ποσό των 23,2 εκ. (εκ των οποίων 5,3 εκ διατομεακά) κατά την αντίστοιχη περυσινή περίοδο. Το EBITDA διαμορφώθηκε σε ζημιές (12,8) εκ. σε σύγκριση με (45,5) εκ. κατά την αντίστοιχη συγκριτική περίοδο. Οι ζημιές μετά φόρων ανήλθαν στο ποσό των (31,7) εκ. σε σύγκριση με το ποσό των (67,1) εκ. κατά την αντίστοιχη περίοδο της προηγούμενης χρήσης. Ο καθαρός δανεισμός κατά την 31/12/2013 διαμορφώθηκε σε 331,7 εκ. σε σύγκριση με 332,1 εκ. την 31/12/2012. 1.3.6 Χρηματοοικονομικές Υπηρεσίες Οι ζημιές μετά φόρων για το 2013 ανήλθαν στο ποσό (30,4) εκ. έναντι ζημιών (898,0) εκ. κατά την αντίστοιχη συγκριτική περίοδο. Σημειώνεται ότι κατά την αντίστοιχη περυσινή περίοδο είχε αναγνωριστεί απομείωση ποσού (865,5) εκ. που αφορούσε επενδύσεις της Εταιρείας. Ο καθαρός δανεισμός κατά την 31/12/2013 ανήλθε στο ποσό των 384,9 εκ. (MIG: 385,0 εκ.) έναντι ποσού 379,9 εκ. κατά την 31/12/2012 (MIG: 379,9 εκ.). Η αύξηση οφείλεται κυρίως στην μείωση των ταμειακών διαθεσίμων της MIG κατά (2,0) εκ. και την παράλληλη αύξηση του δανεισμού της κατά 3,1 εκ. H Καθαρή Αξία Ενεργητικού (NAV) της MIG κατά την 31/12/2013 διαμορφώθηκε στο ποσό των 967,3 εκ. ή 1,26 ανά μετοχή σε σύγκριση με 1,68 ανά μετοχή κατά την 31/12/2012 (25%). Ο καθαρός δανεισμός κατά την 31/12/2013 ανήλθε στο ποσό των 52,2 εκ. σε σύγκριση με το ποσό των 50,2 εκ. κατά την 31/12/2012 μία αύξηση η οποία οφείλεται κυρίως στην μείωση των ταμειακών διαθεσίμων κατά (2,0) εκ 27
Ετήσια Οικονομική Έκθεση Χρήσης 2013 2. Σημαντικότερα γεγονότα κατά την χρήση 2013 2.1 Τρόφιμα και Γαλακτοκομικά Την 02/04/2013 ανακοινώθηκε ότι ο όμιλος GOODY S EVEREST προχώρησε στην υπογραφή συμφώνου με την εταιρεία Λιβυκών συμφερόντων TASTY FRANCHISE LTD για την ανάπτυξη των αλυσίδων GOODY S και FLOCAFE στη Λιβύη. Η συμφωνία προβλέπει τη λειτουργία τουλάχιστον 10 εστιατορίων GOODY S και 10 καταστημάτων FLOCAFE σε όλα τα μεγάλα αστικά κέντρα της χώρας. Την 19/07/2013 ανακοινώθηκε ότι η εταιρεία ΜΠΑΡΜΠΑ ΣΤΑΘΗΣ ανακηρύχθηκε πρωταθλήτρια Ελληνική εταιρεία (National Champion) στα European Business Awards στην κατηγορία Περιβαλλοντικής και Εταιρικής Βιωσιμότητας (Environmental & Corporate Sustainability) και επιλέχθηκε να εκπροσωπήσει την στην τελική φάση του θεσμού βράβευσης Ευρωπαϊκών επιχειρήσεων. Τα European Business Awards, θεσμός που διοργανώνεται από το 2007, αποτελούν την ετήσια βράβευση των καλύτερων επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται στην Ευρώπη και που επέδειξαν τα υψηλότερα επίπεδα επιχειρηματικών πρακτικών, καινοτομίας και επιχειρηματικής ηθικής. Αξίζει να σημειωθεί ότι στην αξιολόγηση συμμετέχουν περισσότερες από 15.000 επιχειρήσεις από 30 Ευρωπαϊκές χώρες. Την 12/12/2013 ανακοινώθηκε ότι ξεκίνησε τη λειτουργία του το πρώτο κατάστημα GOODY S στην Λευκορωσία, ενώ παράλληλα η αλυσίδα EV EREST δραστηριοποιήθηκε με δεύτερο κατάστημα στην Αλβανία. Το κατάστημα στη Λευκορωσία αποτελεί το μεγαλύτερο κατάστημα (700m2) Goody s που λειτουργεί η αλυσίδα. Παράλληλα, με συνέπεια στο στρατηγικό σχεδιασμό της αλυσίδας, τελούν υπό κατασκευή τέσσερα επιπλέον καταστήματα, τα οποία αναμένεται να ξεκινήσουν σταδιακά τη λειτουργία τους από τον Ιανουάριο έως το Μάιο του 2014. Στόχος είναι η ανάπτυξη των σημάτων σε όλα τα αστικά κέντρα της χώρας εντός των επόμενων πέντε ετών, τόσο μέσω του συστήματος Franchise, όσο και μέσω ιδίων επενδύσεων. 2.2 Μεταφορές Όμιλος ΑΤΤΙCA Την 05/04/2013 η ATTICA ανακοίνωσε την ολοκλήρωση της πώλησης του πλοίου RoPax Superfast VI στην GENTING GROUP έναντι συνολικού τιμήματος 54 εκ. καταβλητέου της μετρητοίς. Το Διοικητικό Συμβούλιο της AΤΤΙCA συνεδρίασε την 01/05/2013 και αποφάσισε την μη αναπλήρωση του εκλιπόντος μέλους κ. Πέτρου Βέττα και την συνέχιση της θητείας του παρόντος του Συμβουλίου με οκταμελή σύνθεση. Επίσης, το Διοικητικό Συμβούλιο αποφάσισε τον επανακαθορισμό των αρμοδιοτήτων των μελών του ως ακολούθως: Κυριάκος Δ. Μάγειρας Πρόεδρος, Εκτελεστικό Μέλος Μιχάλης Γ. Σακέλλης Αντιπρόεδρος, Εκτελεστικό Μέλος Σπύρος Χ. Πασχάλης Διευθύνων Σύμβουλος, Εκτελεστικό Μέλος Ιωάννης Β. Κρητικός Εκτελεστικό Μέλος Ευθύμιος Θ. Μπουλούτας Μη Εκτελεστικό Μέλος Αρετή Γ. Σουβατζόγλου Μη Εκτελεστικό Μέλος Μάρκος Α. Φόρος Ανεξάρτητο, Μη Εκτελεστικό Μέλος Αλέξανδρος Θ. Εδιπίδης Ανεξάρτητο, Μη Εκτελεστικό Μέλος Την 28/05/2013 το Διοικητικό Συμβούλιο της Kοινοπραξίας «ANEK A.E. SUPERFAST ENDEKA (HELLAS) INC & ΣΙΑ» ανακοίνωσε την ανανέωση της διάρκειας της Κοινοπραξίας έως την 31/05/2017 για την εκτέλεση συνδυασμένων δρομολογίων στη διεθνή γραμμή «ΠάτραΗγουμενίτσαΑνκόνα», καθώς και στην ακτοπλοϊκή γραμμή «ΠειραιάςΗράκλειο». Την 28/06/2013 η ATTICA ανακοίνωσε ότι ο κ. Ιωάννης Κρητικός υπέβαλε την παραίτησή του από την ιδιότητά του ως Εκτελεστικού Μέλους του Διοικητικού Συμβουλίου καθώς και από το 28
Ετήσια Οικονομική Έκθεση Χρήσης 2013 σύνολο των έως σήμερα αρμοδιοτήτων του, λόγω αποχώρησής του από την ATTICA. Αποφασίστηκε η μη αναπλήρωση του παραιτηθέντος μέλους στο Διοικητικό Συμβούλιο το οποίο θα συνεχίσει τη θητεία του με επταμελή σύνθεση. Επίσης, το Διοικητικό Συμβούλιο όρισε σε αντικατάστασή του νέο Chief Financial Officer του ομίλου τον κ. Παναγιώτη Δικαίο, Υπεύθυνη Εταιρικών Ανακοινώσεων της Εταιρίας την κυρία Παναγιώτα Κρασσακοπούλου και Υπεύθυνο Εξυπηρέτησης Μετόχων της Εταιρίας τον κ. Θωμά Οικονόμου. Στις 9/10/2013 ανακοινώθηκε ότι πραγματοποιήθηκε φορολογικός έλεγχος από το νόμιμο ελεγκτή για τη χρήση 2012 και εκδόθηκε φορολογικό πιστοποιητικό με συμπέρασμα χωρίς επιφύλαξη. FAI ASSET MANAGEMENT Τον Μάιο του 2013 η εταιρεία FAI ASSET MAN AGEMENT υπέγραψε συμβόλαιο ύψους 3,5 εκ. για την κατασκευή ενός νέου υπόστεγου αεροσκαφών καθώς το υφιστάμενο υπόστεγο της εταιρείας αξιοποιείται ήδη πλήρως. Η κατασκευή του νέου υπόστεγου ολοκληρώθηκε τον Ιανουάριο του 2014. SKYSERV Σύμφωνα με απόφαση της έκτακτης Γενικής Συνέλευσης των Μετόχων της 22/11/2013, αποφασίσθηκε η τροποποίηση του άρθρου 1 του καταστατικού της εταιρείας περί αλλαγής επωνυμίας σε «SKYSERV ΑΝΩΝΥΜΟΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΕΠΙΓΕΙΑΣ ΕΞΥΠΗΡΕΤΗΣΗΣ ΑΕΡΟΣΚΑΦΩΝ και το διακριτικό τίτλο «SKYSERV A.E.». Σε έκτακτη σύγκληση της Γενικής Συνέλευσης των Μετόχων την 31/12/2013, αποφασίσθηκε η αύξηση του Μετοχικού Κεφαλαίου της εταιρείας με καταβολή μετρητών και έκδοση νέων μετοχών υπέρ το άρτιον συνολικού ποσού 37,9 εκ. με σκοπό την αποπληρωμή δανειακών υποχρεώσεών της. 2.3 Υπηρεσίες Υγείας Όμιλος ΥΓΕΙΑ Την 14/02/2013 η εταιρεία YLOGIMED ΑΕ προχώρησε στην εξαγορά 282.000 μετοχών της εταιρείας «ΙΔΙΩΤΙΚΟ ΠΟΛΥΪΑΤΡΕΙΟ ΔΥΤΙΚΗΣ ΑΘΗΝΑΣ, ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΑ ΙΑΤΡΙΚΗ Α.Ε.» από το μέτοχο κ. Γεώργιο Ποταμίτη με τίμημα 0,2 εκ. καταβλητέο σε 20 ισόποσες άτοκες μηνιαίες δόσεις. Μετά την συγκεκριμένη μεταβίβαση το ποσοστό της εταιρείας YLOGIMED ΑΕ στην εταιρεία «ΙΔΙΩΤΙΚΟ ΠΟΛΥΪΑΤΡΕΙΟ ΔΥΤΙΚΗΣ ΑΘΗΝΑΣ, ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΑ ΙΑΤΡΙΚΗ Α.Ε.» ανήλθε στο 68,2% από 40% και η έμμεση συμμετοχή του ΥΓΕΙΑ έφθασε στο 100% από 71,80%. Την 08/03/2013 το ΥΓΕΙΑ ανακοίνωσε την ολοκλήρωση της συμφωνίας για την πώληση του ομίλου «VALLONE», στον οποίο ανήκει το νοσοκομείο «ΑΧΙΛΛΕΙΟΝ», στον ιατρό συνεργάτη του νοσοκομείου Ανδρέα Παναγιώτου και την εταιρεία «CIRCLESERVUS LIMITED». Το τίμημα συμφωνήθηκε στο 1 και οι αγοραστές ανέλαβαν δανειακές υποχρεώσεις του ομίλου VALLONE ύψους 7,7 εκ. περίπου και λοιπές υποχρεώσεις ύψους 3,4 εκ. περίπου. Την 30/04/2013 το ΥΓΕΙΑ ανακοίνωσε την ολοκλήρωση της συμφωνίας για την πώληση του συνόλου των μετοχών της εταιρείας «ΜΑΙΕΥΤΙΚΗ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΟΣ ΛΙΜΙΤΕΔ» που ελέγχει το νοσοκομείο «ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΟΣ» στην Πάφο Κύπρου στις εταιρίες «ELEONORA M. ENTERPRISES LIMITED» και «ΚΕΝΤΡΟ ΕΞΩΣΩΜΑΤΙΚΗΣ ΓΟΝΙΜΟΤΗΤΑΣ ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΟΣ ΛΙΜΙΤΕΔ», συμφερόντων των συνεργατών ιατρών του Νοσοκομείου κ. Νέστορα Μιχαήλ και Μιχάλη Χρυσοστόμου αντίστοιχα. Το τίμημα συμφωνήθηκε στο 1 και οι αγοραστές ανέλαβαν δανειακές και λοιπές υποχρεώσεις του ομίλου του Νοσοκομείου, οι οποίες κατά την 31/03/2013 ανέρχονταν στο ποσό των 3,8 εκ. περίπου. Την 10/06/2013 το ΥΓΕΙΑ κατέκτησε το 1ο βραβείο στην κατηγορία «Employer of the year» για τον καλύτερο εργοδότη της χρονιάς στην Ευρώπη, σύμφωνα με τα τελικά αποτελέσματα του έγκριτου πανευρωπαϊκού διαγωνισμού «European Business Awards 2012/13». Το ΥΓΕΙΑ, μετά την απόκτηση των τίτλων «National Finalist» και «National Champion», έφτασε στον 29
Ετήσια Οικονομική Έκθεση Χρήσης 2013 30 τελικό του διαγωνισμού και εκπροσώπησε επάξια την, έχοντας ήδη κατακτήσει τον τίτλο «Ruban D Honneur» που το ανέδειξε ανάμεσα στους 10 κορυφαίους εργοδότες της Ευρώπης και ως μία από τις 100 πιο δυναμικές εταιρείες πανευρωπαϊκά, που διακρίνονται για την επιχειρησιακή τους υπεροχή, την καινοτομία, τη βιωσιμότητα και την προσήλωση στις ηθικές αρχές διακυβέρνησης. Κατά τη διάρκεια του 1ου εξαμήνου του 2013 ανανεώθηκε στο ΥΓΕΙΑ η πιστοποίηση κατά το διεθνώς αναγνωρισμένο Πρότυπο Διαπίστευσης Οργανισμών Υγείας Joint Commission International (JCI) παραμένοντας το πρώτο και μοναδικό νοσοκομείο στην που φέρει την αναφερόμενη κορυφαία στον κόσμο διαπίστευση για την ποιότητα και ασφάλεια στις υπηρεσίες υγείας. Την 18/11/2013 ο όμιλος ΥΓΕΙΑ ανακοίνωσε την ολοκλήρωση της πώλησης των εταιριών «STEM HEALTH SA» και «STEM HEALTH HELLAS AE» αντί συνολικού συμβολικού τιμήματος 1 (εκάστη συναλλαγή). Οι συναλλαγές πραγματοποιήθηκαν στο πλαίσιο της απόφασης της διοίκησης του ομίλου ΥΓΕΙΑ να εστιάσει στο εξής στην παροχή καθαρά νοσοκομειακών και διαγνωστικών υπηρεσιών. Επιπλέον εκτιμάται ότι θα συντελέσουν στην περαιτέρω βελτίωση της ρευστότητας και της χρηματοοικονομικής θέσης του ομίλου ΥΓΕΙΑ συνεπεία του τερματισμού χρηματοδότησης της λειτουργικής δραστηριότητας των εταιρειών του ομίλου STEM. Σημειώνεται ότι, κατά τις τελευταίες δημοσιευμένες οικονομικές καταστάσεις (Ιούνιος 2013), οι εταιρείες του ομίλου STEM, οι οποίες δραστηριοποιούνται στην συλλογή και φύλαξη βλαστοκυττάρων, αντιπροσώπευαν ποσοστό 0,7% του κύκλου εργασιών του ομίλου ΥΓΕΙΑ, ενώ η ζημιά από την πώληση των εν λόγω συμμετοχών (μη επαναλαμβανόμενο αποτέλεσμα) διαμορφώθηκε κατά την τρέχουσα χρήση σε 845 χιλ. για το ΥΓΕΙΑ και 818 χιλ. για το ΜΗΤΕΡΑ. Τον Αύγουστο του 2013 σύμφωνα με την υπ αριθμ. Υ9/οικ. 77307/14.8.2013(ΦΕΚ Β 2045/22.08.2013) απόφαση του Υπουργού Υγείας, τις διατάξεις του άρθρου 100 παρ.5 του Ν.4172/2013 (ΦΕΚ Α 167/23.07.2013) και της μετέπειτα εκδοθείσας Υπουργικής Απόφασης με αριθ. Υ9/οικ.91813 (ΦΕΚ Β 2511/ 07.10.2013) καθορίστηκαν: α) ο αυτόματος μηχανισμός επιστροφών (Clawback) έτους 2013 δαπανών νοσηλείας, διαγνωστικών εξετάσεων και φυσικοθεραπείας. Σύμφωνα με την συγκεκριμένη απόφαση η μηνιαία δαπάνη του ΕΟΠΥΥ για ιδιωτικές κλινικές, νοσοκομεία, κέντρα αποκατάστασης, ψυχιατρικές κλινικές, κέντρα αιμοκάθαρσης, και κάθε άλλη ιδιωτική ή ειδικού καθεστώτος μονάδα παροχής υπηρεσιών υγείας και (κάθε είδους) ιδιωτικά διαγνωστικά κέντρα και εργαστήρια και φυσιοθεραπευτές που παρέχονται από συμβεβλημένους ιδιώτες παρόχους υπηρεσιών υγείας, δεν μπορεί να υπερβαίνει το 1/12 των εγκεκριμένων πιστώσεων του προϋπολογισμού του ΕΟΠΥΥ, και β) η διαδικασία κλιμακούμενου ποσοστού επί των οφειλών του ΕΟΠΥΥ για νοσήλια, διαγνωστικές εξετάσεις και φυσιοθεραπείες των ασφαλισμένων του προς τους συμβεβλημένους ιδιώτες παρόχους καθώς και ο τρόπος απόδοσης του ποσού επιστροφής (Rebate). Οι συμβεβλημένες με τον ΕΟΠΥΥ κλινικές του ομίλου, καθώς επίσης και οι λοιπές κλινικές του Συνδέσμου Ελληνικών Κλινικών (ΣΕΚ), έχουν προσφύγει στο Συμβούλιο της Επικρατείας για την ακύρωση των ως άνω υπουργικών αποφάσεων. Παράλληλα το τριμελές Διοικητικό Πρωτοδικείο Αθηνών με τις υπ αριθ. 211213215 της 17.02.2014 προσωρινές διαταγές αναστολής, αποδέχθηκε για τις κλινικές του oμίλου ΥΓΕΙΑ, ΜΗΤΕΡΑ και ΛΗΤΩ, την προσωρινή αναστολή εκτέλεσης της πράξης του προέδρου του Εθνικού Οργανισμού Παροχών Υπηρεσιών Υγείας (ΕΟΠΥΥ) «ενημέρωση για το ποσό επιστροφής (Clawback) του άρθρου 100 παρ. 1,2,3 & 7 του Ν. 4172/2013 (ΦΕΚ 167Α ) και κάθε άλλης συναφούς πράξης για το ποσό αυτόματης επιστροφής (Clawback) για το Α εξάμηνο του έτους 2013 έως την έκδοση της απόφασης επί της αίτησης αναστολής», ενώ οι αιτήσεις για την προσωρινή αναστολή εκτέλεσης της πράξης του προέδρου του Εθνικού Οργανισμού Παροχών Υπηρεσιών Υγείας (ΕΟΠΥΥ) για το ποσό επιστροφής του κλιμακούμενου ποσοστού επί των οφειλών του Ε.Ο.Π.Υ.Υ. (Rebate) δεν έγιναν
Ετήσια Οικονομική Έκθεση Χρήσης 2013 αποδεκτές και για τις οποίες οι κλινικές του oμίλου ΥΓΕΙΑ επιφυλάσσονται να προσφύγουν εκ νέου. Η Διοίκηση του ομίλου ΥΓΕΙΑ όσο και οι νομικοί της σύμβουλοι εκτιμούν ότι αναφορικά με το «Clawback» και το «Rebate» υφίσταται αβεβαιότητα στην δυνατότητα εφαρμογής των εν λόγω υπουργικών αποφάσεων χωρίς ταυτόχρονα να τροποποιηθούν κατά τον αμοιβαία βέλτιστο τρόπο οι επιμέρους όροι και προϋποθέσεις τους ενώ, σε ότι αφορά τον μηχανισμό Clawback, είναι αδύνατη, μέχρι στιγμής, η ακριβής ποσοτικοποίησή του από τις κλινικές του ομίλου λόγω μη γνωστοποίησης από πλευράς του Ε.Ο.Π.Υ.Υ. του συνόλου των παραμέτρων, που απαιτούνται για τον υπολογισμό του (ήτοι κατάρτιση προϋπολογισμού, υπολογισμός μη αποδεκτών δαπανών και Rebate). Ωστόσο, επί των οικονομικών καταστάσεων του ομίλου της χρήσης 2013, έχουν συμπεριληφθεί προβλέψεις απομείωσης των αποτελεσμάτων 28εκ., που απορρέουν από τις ενδεχόμενες επιπτώσεις του «Rebate» και του «Clawback» αντίστοιχα, προκειμένου να προστατευθεί το επενδυτικό κοινό σε περίπτωση κατά την οποία οι εν λόγω αποφάσεις εξακολουθήσουν να ισχύουν ως έχουν μέχρι σήμερα. Επισημαίνεται ότι, λόγω μη παροχής από την πλευρά του ΕΟΠΥΥ των απαραίτητων παραμέτρων για την οριστικοποίηση του ποσού του Clawback για το 2013, ο όμιλος ΥΓΕΙΑ έχει διενεργήσει τις ανωτέρω αναφερόμενες προβλέψεις με βάση τα διαθέσιμα σε αυτόν στοιχεία. Με δεδομένο ότι οι βασικές παράμετροι υπολογισμού του Clawback οι οποίες έχουν άμεση και σημαντική συσχέτιση μεταξύ τους δεν έχουν γνωστοποιηθεί και είναι μη οριστικοποιημένες, δύναται να παρουσιαστούν αποκλίσεις με τον οριστικό προσδιορισμό του Clawback της χρήσεως 2013 στο μέλλον, εφόσον παραμείνουν σε ισχύ οι υφιστάμενες αποφάσεις. Η ως άνω πρόβλεψη για τις πιθανές επιπτώσεις από την εφαρμογή των μηχανισμών «Rebate» και «Clawback» για όλη τη δωδεκάμηνη περίοδο του 2013 ελήφθη λαμβάνοντας υπ όψιν τους κάτωθι παράγοντες οι οποίοι οδήγησαν σε επανεκτίμηση των δεδομένων σε σχέση με τη δημοσίευση των οικονομικών καταστάσεων του 9μήνου του 2013: α) Οι συμβαλλόμενες με τον ΕΟΠΥΥ εταιρείες του oμίλου ΥΓΕΙΑ προχώρησαν τον Δεκέμβριο του 2013 στην υπογραφή σύμβασης με εγκεκριμένη, από τις αρμόδιες υπηρεσίες του ΕΟΠΥΥ, ελεγκτική εταιρεία, για την έναρξη διαδικασίας ελέγχου και εκκαθάρισης των υποβληθέντων λογαριασμών προς τον ΕΟΠΥΥ για τη περίοδο 1.1.201331.12.2013 επιβαρυνόμενες οι ίδιες το αντίστοιχο κόστος, αναγνωρίζοντας με αυτόν τον τρόπο την αναγκαιότητα για έγκαιρη τακτοποίηση και επιβεβαίωση των τελικών απαιτήσεων του κλάδου προς τον Ε.Ο.Π.Υ.Υ. Η ανωτέρω διαδικασία, η οποία δεν είχε ξεκινήσει έως την κατάρτιση των οικονομικών καταστάσεων, θα προσδιορίσει το μέγεθος των τυχόν μη αποδεκτών δαπανών, οι οποίες αποτελούν σημαντική παράμετρο στο επιρριπτόμενο ποσό Rebate και Clawback της κάθε εταιρείας, επιβραβεύοντας τις εταιρείες που δεν θα παρουσιάσουν αποκλίσεις. β) η σημαντική χρονική καθυστέρηση έκδοσης τελικής απόφασης, παρά την αποδοχή της σχετικής αίτησης προτίμησης για την εκδίκαση της υπόθεσης από το Συμβούλιο της Επικρατείας, για την προσφυγή που έχουν καταθέσει ο όμιλος ΥΓΕΙΑ με τις λοιπές εταιρείες του Συνδέσμου Ελληνικών Κλινικών (ΣΕΚ) για την ακύρωση των ως άνω υπουργικών αποφάσεων του αυτόματου μηχανισμού επιστροφών «Clawback» και του ποσού επιστροφής «Rebate»» σε συνδυασμό με την έκδοση αντιθέτων αποφάσεων επί των αιτήσεων για την προσωρινή αναστολή των εν λόγω υπουργικών αποφάσεων ως ανωτέρω και γ) η έλλειψη έγγραφης δέσμευσης των κυβερνητικών παραγόντων και των αρμόδιων φορέων για άμεση τροποποίηση των εν λόγω αποφάσεων με όρους αμοιβαία αποδεκτούς παρά τις αρχικές προφορικές διαβεβαιώσεις. Στις 17 Σεπτεμβρίου 2013 η θυγατρική εταιρεία ΗΥGEIA HOSPITALTIRANA Sh.A. προχώρησε στην αναδιάρθρωση του συνολικού δανεισμού της με τις συνεργαζόμενες τράπεζες. Με την παραπάνω συμφωνία παρασχέθηκε στην θυγατρική εταιρεία περίοδος χάριτος 24 μηνών για την αποπληρωμή των δόσεων της δανειακής σύμβαση. Την 15η Νοεμβρίου 2013 ολοκληρώθηκε η συμφωνία πώλησης του συνόλου της συμμετοχής (ποσοστό 76%), που κατέχει το ΥΓΕΙΑ στην εταιρεία «ΙΑΤΡΙΚΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΤΡΑΠΕΖΑ ΒΛΑΣΤΟΚΥΤΤΑΡΩΝ Α.Ε» με δ.τ. «STEM HEALTH S.A.», και την πώληση του συνόλου 31
Ετήσια Οικονομική Έκθεση Χρήσης 2013 32 της συμμετοχής (ποσοστό 42%), που κατέχει το Μητέρα στην εταιρεία «ΙΑΤΡΙΚΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΒΛΑΣΤΟΚΥΤΤΑΡΩΝ ΑΕ» με δ.τ. «STEM HEALTH HELLAS A.E. αντί συνολικού συμβολικού τιμήματος 1 (εκάστη συναλλαγή). Στις 16 Δεκεμβρίου 2013, όμιλος ΥΓΕΙΑ εγκαινίασε και παρουσίασε την εξειδικευμένη εταιρεία καλλυντικών BEATIFIC, με την οποία εντάσσετε πλέον δυναμικά στο χώρο της ιατρικής κοσμετολογίας. Την 30η Δεκεμβρίου 2013 υπογράφτηκε η Σύμβαση Κάλυψης στο πλαίσιο υλοποίησης της έκδοσης του Κοινού Ομολογιακού Δανείου συνολικού ποσού 42,1εκ. μεταξύ του ΜΗΤΕΡΑ και των τραπεζών EUROBANK ERGASIAS AE και ΠΕΙΡΑΙΩΣ ΑΕ. 2.4 Αναψυχή, Real Estate και λοιπές ROBNE KUCE BEOGRAD (RKB) Εντός του 2013 ολοκληρώθηκε, σύμφωνα με σχετικές αποφάσεις, αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου της RKB κατά 4,7 εκ. Η αύξηση πραγματοποιήθηκε με την καταβολή μετρητών ύψους 3,1 εκ. και την κεφαλαιοποίηση υποχρεώσεων ύψους 1,6 εκ. Μετά την ολοκλήρωση της αύξησης του μετοχικού κεφαλαίου, το ποσοστό της MIG στην εταιρεία διαμορφώθηκε σε 82,73% από 82,34% πριν. MIG REAL ESTATE Κατά την Τακτική Γενική Συνέλευση της 10/04/2013 αποφασίστηκε η αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου της εταιρείας κατά 5,2 εκ. με την έκδοση 1.734.000 κοινών ονομαστικών μετοχών ονομαστικής αξίας 3 και τιμή διαθέσεως 3, προς ισόποση κεφαλαιοποίηση απαιτήσεων, που προέρχονται από την αγορά δύο επενδυτικών ακινήτων και κατάργηση του δικαιώματος προτίμησης των παλαιών μετόχων στην αύξηση αυτή, προκειμένου να διατεθούν στο σύνολό τους στον πιστωτή της εταιρείας για ολοσχερή εξόφλησης αγοράς ακινήτων. Την 21/06/2013 ανακοινώθηκε η ολοκλήρωση της αύξησης του μετοχικού κεφαλαίου και ακολούθως ανακοινώθηκε η μεταβολή του ποσοστού της MIG σε 34,958% από 39,870%. Τον Ιούνιο 2014 η Εταιρία πραγματοποίησε την εκταμίευση κοινού ομολογιακού δανείου από τους ομολογιούχους δανειστές ALPHA BANK και τη θυγατρική της EMPORIKI BANK CY PRUS LTD, ύψους 7.000.000, με το οποίο αντικατέστησε τον υφιστάμενο βραχυπρόθεσμο δανεισμό της. 2.5 Χρηματοοικονομικές Υπηρεσίες MARFIN INVESTMENT GROUP Με βάση την από 18/01/2013 ανακοίνωση της MIG, το Διοικητικό Συμβούλιο της Εταιρείας αποφάσισε την προσφυγή της κατά της Κυπριακής Δημοκρατίας βάσει της διαδικασίας που προβλέπεται στο άρθρο 9 της διμερούς διεθνούς σύμβασης σχετικά με την αμοιβαία προώθηση και προστασία των επενδύσεων μεταξύ Κύπρου και ς με ημερομηνία 30/03/1992 ( Σύμβαση ). Tην 23/01/2013 η Εταιρεία επέδωσε «Ειδοποίηση Διαφοράς» (Notice of Dispute) προς την Κυπριακή Δημοκρατία, ενώ την ίδια ημέρα ενημερώθηκε το επενδυτικό κοινό για την εκκίνηση της διαιτητικής διαδικασίας. Κατόπιν παρέλευσης άπρακτης της εξάμηνης περιόδου φιλικής επίλυσης της διαφοράς, η Εταιρεία υπέβαλε την 12/09/2013 το Αίτημα για Διαιτησία (Request for Arbitration) κατά της Κυπριακής Δημοκρατίας από κοινού με άλλους Έλληνες επενδυτές προς στον Γενικό Γραμματέα (SecretaryGeneral) του εδρεύοντος στην Ουάσινγκτον «Διεθνούς Κέντρου δια τον Διακανονισμόν των Διαφορών εξ Επενδύσεων» (International Centre for Settlement of Investment Disputes ICSID) που ιδρύθηκε από την Σύμβαση της 18ης Μαρτίου 1965 δια την ρύθμισιν των σχετιζομένων προς τας επενδύσεις διαφορών μεταξύ Κρατών και υπηκόων άλλων Κρατών. Η συγκρότηση του τριμελούς Διαιτητικού Δικαστηρίου ολοκληρώθηκε την 13/3/2014. Αντικείμενο του Αιτήματος της Εταιρείας είναι η αξίωση αποζημίωσης για κάθε ζημία απορρέουσα από την επένδυσή της στην ΛΑΪΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ύψους 824 εκ. και κάθε άλλη ζημία που υπέστη λόγω παραβιάσεων από την Κυπριακή Δημοκρατία των άρθρων
Ετήσια Οικονομική Έκθεση Χρήσης 2013 2, 3 και 4 της Σύμβασης. Επιπλέον, η Εταιρεία έχει επιφυλαχθεί του δικαιώματός της να συμπληρώσει ή να επεκτείνει το αντικείμενο του Αιτήματος κατά την εξέλιξη της διαιτητικής διαδικασίας. Η MIG ανακοίνωσε ότι εν συνεχεία της προσφυγής της στο Διεθνές Διαιτητικό Δικαστήριο κατά της Κυπριακής Δημοκρατίας με την οποία διεκδικεί το ποσό των 824 εκ. πλέον ζημιών από την επένδυσή της στην ΛΑΪΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ (CPB), η κρατική τράπεζα, η οποία πλέον τελεί υπό εξυγίανση, κατέθεσε αγωγή εις βάρος της (καθώς και σε βάρος μεταξύ άλλων των κ.κ. Ανδρέα Βγενόπουλου, Ευθυμίου Μπουλούτα και Κυριάκου Μάγειρα) στα Κυπριακά Δικαστήρια για ποσό άνω των 2 εκ. «επιφυλασσόμενη να προσδιορίσει τους ισχυρισμούς και τη ζημία της σε μεταγενέστερο χρόνο». Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της Διοίκησης, η αγωγή αυτή εναντίον της MIG, η οποία κατετέθη στα αναρμόδια Κυπριακά δικαστήρια και όχι στα Ελληνικά, παρόλο που η MIG είναι Ελληνική εταιρεία εδρεύουσα στην και εισηγμένη στο Χρηματιστήριο Αθηνών, είναι πλήρης νομικών αυθαιρεσιών και ακροβασιών, με προφανή στόχο την άμυνα της Κυπριακής Δημοκρατίας έναντι της νόμιμης απαίτησης της MIG που θα κριθεί από το αρμόδιο Διεθνές Διαιτητικό Δικαστήριο. Η MIG θεωρεί ότι η αγωγή εις βάρος της δεν πρόκειται να γίνει αποδεκτή, ενώ αντίθετα θεωρεί ότι το Διεθνές Διαιτητικό Δικαστήριο θα αποδεχθεί την δική της προσφυγή. Κατά την Τακτική Γενική Συνέλευση της Εταιρείας που πραγματοποιήθηκε την 28/06/2013 εγκρίθηκε η εκλογή του κ. Αναστάσιου Κυπριανίδη ως νέου Μέλους του Δ.Σ., της Ελεγκτικής Επιτροπής και της Επιτροπής Αμοιβών και Προσλήψεων της Εταιρείας, σε αντικατάσταση του παραιτηθέντος κ. Κώστα Λως, σύμφωνα με την από 21/11/2012 απόφαση του Διοικητικού Συμβουλίου της Εταιρείας. Σύμφωνα με τις από 29/7/2013 και 12/8/2013 ανακοινώσεις της MIG, η έκδοση του ΜΟΔ ύψους έως 660,3 εκ., σύμφωνα με τις από 15/06/2011 και 24/10/2011 αποφάσεις των Γ.Σ. και τις από 01/11/2011, 05/02/2013, 21/03/2013 και 29/7/2013 αποφάσεις του Δ.Σ., καλύφθηκε κατά το συνολικό ποσό των 215,0 εκ., εκ του οποίου ποσό 3,1 εκ αποτελεί νέα αντληθέντα κεφάλαια από την άσκηση δικαιωμάτων προτίμησης και ποσό 211,9 εκ. προήλθε από την άσκηση δικαιωμάτων προεγγραφής με την ανταλλαγή ομολόγων έκδοσης της Εταιρείας την 19/03/2010. Το συνολικό ποσό της έκδοσης αντιστοιχεί σε 215.006.092 ομολογίες ονομαστικής αξίας εκάστης ενός Ευρώ ( 1,00). Η Σειρά Α του ΜΟΔ καλύφθηκε κατά το ποσό των 2,2 εκ. το οποίο αντιστοιχεί σε 2.156.827 ομολογίες ονομαστικής αξίας εκάστης ενός Ευρώ ( 1,00). Η Σειρά Β του ΜΟΔ καλύφθηκε κατά το ποσό των 212,8 εκ. το οποίο αντιστοιχεί σε 212.849.265 ομολογίες ονομαστικής αξίας εκάστης ενός Ευρώ ( 1,00). Εξ αυτών, 211.858.423 ομολογίες προήλθαν από την άσκηση δικαιωμάτων προεγγραφής από κατόχους ομολογιών έκδοσης της Εταιρείας την 19/03/2010. Συγκεκριμένα, προσφέρθηκαν για ανταλλαγή 44.414.766 ομολογίες έκδοσης της Εταιρείας την 19/03/2010, οι οποίες αντιστοιχούσαν σε ποσοστό 91,45% του συνόλου των ομολογιών της Εταιρείας, αφαιρουμένων των 4.192.872 ομολογιών που κατείχε η ίδια η MIG. Με την εν λόγω ανταλλαγή ομολογιών η MIG επέτυχε την επέκταση του ορίζοντα ωρίμανσης των δανειακών υποχρεώσεών της κατά 5 έτη καθώς η ημερομηνία λήξης των νέων ομολογιών είναι το έτος 2020. Σύμφωνα με τους όρους του ΜΟΔ, οι αδιάθετες ομολογίες του ΜΟΔ, ανερχόμενες σε 406.468.508 για την Σειρά Α και 38.806.701 για τη Σειρά Β, δύναται να διατεθούν και να εκδοθούν εντός 6 μηνών από την ημερομηνία έκδοσης των ομολογιών που θα προκύψουν από την άσκηση των δικαιωμάτων προτίμησης και των δικαιωμάτων προεγγραφής, σύμφωνα με τους όρους του ΜΟΔ. Όλες οι ομολογίες του ΜΟΔ, ανεξάρτητα από το εάν θα προκύψουν από την άσκηση δικαιωμάτων προτίμησης ή προεγγραφής ή τη διάθεση αδιαθέτων ομολογιών με απόφαση του Δ.Σ. της Εταιρίας, θα εισαχθούν προς διαπραγμάτευση στο Χρηματιστήριο 33
Ετήσια Οικονομική Έκθεση Χρήσης 2013 34 Αθηνών σύμφωνα με τους όρους του ΜΟΔ, την ισχύουσα νομοθεσία και την κρατούσα χρηματιστηριακή πρακτική. Σύμφωνα με την από 12/08/2013 ανακοίνωση της MIG, από την 16/08/2013 εκκίνησε η διαπραγμάτευση στο Χρηματιστήριο Αθηνών α) 2.156.827 ομολογιών της Σειράς Α και β) 212.849.265 ομολογιών της Σειράς Β, ονομαστικής αξίας εκάστης 1,00, μετατρέψιμων σε κοινές ονομαστικές μετοχές της Εταιρείας που προήλθαν από την άσκηση δικαιωμάτων προτίμησης και προεγγραφής για συμμετοχή στο νέο Μετατρέψιμο Ομολογιακό Δάνειο («ΜΟΔ») έκδοσης της Εταιρείας την 29/07/2013, σύμφωνα με τις από 15/06/2011 και 24/10/2011 αποφάσεις των Γ.Σ., τις από 01/11/2011, 05/02/2013, 21/03/2013 και 29/07/2013 αποφάσεις του Δ.Σ. και την ισχύουσα νομοθεσία. Ταυτόχρονα, από την 16/08/2013 έπαυσε η διαπραγμάτευση στο ΧΑ 48.607.638 ομολογιών του ΜΟΔ της MIG με ημερομηνία έκδοσης 19/03/2010, οι οποίες ακυρώθηκαν. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με την από 29/07/2013 απόφαση του Δ.Σ. της Εταιρείας, ακυρώθηκαν 44.414.766 ομολογίες που προσφέρθηκαν για ανταλλαγή στο πλαίσιο άσκησης δικαιωμάτων προεγγραφής για συμμετοχή στην έκδοση της Σειράς Β του νέου ΜΟΔ κατά τα ως άνω και 4.192.872 ομολογίες που κατείχε ήδη η ίδια η Εταιρεία. Κατόπιν της εν λόγω ακύρωσης ομολογιών, το υπόλοιπο του ΜΟΔ της MIG έκδοσης την 19/03/2010 ανέρχεται σε 19,8 εκ. διαιρούμενο σε 4.150.176 ομολογίες ονομαστικής αξίας εκάστης 4,77. Στις 09/08/2013 το αρμόδιο όργανο του ΧΑ ενέκρινε την εισαγωγή προς διαπραγμάτευση στο ΧΑ των ως άνω ομολογιών με ημερομηνία έκδοσης 29/07/2013 και ενημερώθηκε για την ακύρωση των ομολογιών με ημερομηνία έκδοσης 19/03/2010. Την 09/10/2013 ανακοινώθηκε η έγκριση από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή της πώλησης της OLYMPIC AIR στην AEGEAN AIRLINES και στις 23/10/2013 ανακοινώθηκε η ολοκλήρωση της εν λόγω συμφωνίας Το συνολικό τίμημα της συναλλαγής ανήλθε σε 72 εκ., εκ των οποίων τα 20 εκ. είχαν καταβληθεί το 2012 10,4 εκ. καταβλήθηκαν κατά την ολοκλήρωση της συμφωνίας και το υπόλοιπο θα καταβληθεί σταδιακά. Το αποτέλεσμα από την πώληση για τον Όμιλο ανήλθε σε κέρδους ύψους 42,5 εκ. Οι παραπάνω κινήσεις βελτιώνουν σημαντικά τη χρηματοοικονομική δομή του Ομίλου ενώ η συμφωνία εντάσσεται στην στρατηγική του για την απεμπλοκή από ζημιογόνες δραστηριότητες με αρνητικές ταμειακές ροές και την επικέντρωση στις κύριες δραστηριότητές της με θετικές προοπτικές, και οικονομικά αποτελέσματα στοχεύοντας μεσοπρόθεσμα στη δημιουργία προστιθέμενης αξίας για τους μετόχους του Ομίλου. Την 11/10/2013 ανακοινώθηκε ότι ο κ. Γιώργος Κουλούρης υπέβαλε την παραίτησή του από τη θέση του Αναπληρωτή Διευθύνοντος Συμβούλου και μέλους του Διοικητικού Συμβουλίου της Εταιρίας προκειμένου να συνεχίσει την επαγγελματική του δραστηριότητα εκτός Ελλάδος. Την 12/12/2013 η MIG ανακοίνωσε την αλλαγή επωνυμίας της θυγατρικής της εταιρείας OL YMPIC HANDLING ΑΝΩΝΥΜΟΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΕΠΙΓΕΙΑΣ ΕΞΥΠΗΡΕΤΗΣΗΣ ΑΕΡΟΣΚΑΦΩΝ σε SKYSERV ΑΝΩΝΥΜΟΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΕΠΙΓΕΙΑΣ ΕΞΥΠΗΡΕΤΗΣΗΣ ΑΕΡΟΣΚΑΦΩΝ Η αλλαγή της εταιρικής ταυτότητας εταιρείας θα ολοκληρωθεί στο επόμενο διάστημα. Η SKY SERV προχωρά σε αύξηση μετοχικού κεφαλαίου ύψους 38 εκ. περίπου, με πλήρη κάλυψη της αύξησης από τη MIG. Ο σκοπός της κεφαλαιακής ενίσχυσης της εταιρείας είναι η βελτιστοποίηση της κεφαλαιακής της δομής, η αύξηση της ανταγωνιστικότητας της εταιρείας και η ομαλή υλοποίηση του νέου επιχειρηματικού της πλάνου, με βάση την στρατηγική που υπαγορεύτηκε από τις πρόσφατες σημαντικές αλλαγές στον χώρο των εγχώριων αερομεταφορών. Την 31/12/2013 η MIG ανακοίνωσε ότι ολοκληρώθηκε ο τακτικός φορολογικός έλεγχος των χρήσεων 2010 και 2011 χωρίς να προκύψει φορολογική επιβάρυνση για την Εταιρία.
Ετήσια Οικονομική Έκθεση Χρήσης 2013 3. Γεγονότα μετά την λήξη χρήσης 2013 3.1 Τρόφιμα και Γαλακτοκομικά Την 16/01/2014 ο όμιλος VIVARTIA ανακοίνωσε την υπογραφή συμφώνου μεταξύ της θυγατρικής του ΔΕΛΤΑ και της GRANA ROLO η οποία αποτελεί τη μεγαλύτερη ιταλική εταιρία παραγωγής γάλακτος και γιαουρτιού στην Ιταλία. Η συνεργασία αυτή έχει άμεση εφαρμογή και αφορά στο λανσάρισμα και την αποκλειστική διανομή αυθεντικού ελληνικού στραγγιστού γιαουρτιού και ελληνικού τυριού στις αγορές της Ιταλίας και της Γαλλίας, τα οποία θα παράγονται στις εγκαταστάσεις της ΔΕΛΤΑ στην και θα διανέμονται από τα δίκτυα της GRANAROLO. Πρόκειται για μία συνεργασία στρατηγικής σημασίας, η οποία ενώνει δύο ιστορικές αλλά και κορυφαίες στο χώρο των γαλακτοκομικών εταιρείες, με παρουσία πάνω από μισό αιώνα η κάθε μία στη χώρα της, μία ένωση που αναμένεται να φέρει σημαντικά αποτελέσματα και για τα δύο μέρη. Η τεχνογνωσία και η εμπειρία της ΔΕΛΤΑ σε συνδυασμό με την εξειδίκευση και τη βαθιά γνώση της GRANAROLO όσον αφορά στην ιταλική αγορά, αποτελούν τα εχέγγυα για την ανάπτυξη ενός ισχυρού σχήματος στο χώρο των γαλακτοκομικών. Την 30/01/2014 ανακοινώθηκε ότι στα πλαίσια του διεθνούς θεσμού «Προϊόν της Χρονιάς» και της σχετικής έρευνας που διεξήχθη σε 3.001 Έλληνες καταναλωτές από την TNS ICAP, διακρίθηκαν τα επιδόρπια γιαουρτιού ΔΕΛΤΑ SMART και βραβεύτηκαν ως «Προϊόν της Χρονιάς 2014», καθώς το ΔΕΛΤΑ SMART είναι η πρώτη και μόνη μάρκα που δημιουργεί και προσφέρει παιδικό γιαούρτι με μια ολοκληρωμένη πρόταση εμπλουτισμού, απαντώντας σε πραγματικές ανάγκες των παιδιών. Την 21/02/2014 ανακοινώθηκε ότι ο όμιλος GOODY S EVEREST προχώρησε στην υπογραφή συμφώνου με την εταιρεία MAGNA FOOD SH.P.K. για την ανάπτυξη της αλυσίδας GOODY S στo Κόσσοβο. Η συμφωνία προβλέπει τη λειτουργία τουλάχιστον 10 εστιατορίων GOODY S στα μεγάλα αστικά κέντρα της χώρας, ενώ το πρώτο κατάστημα αναμένεται να λειτουργήσει μέχρι το Μάιο 2014. 3.2 Χρηματοοικονομικές Υπηρεσίες MARFIN INVESTMENT GROUP Την 20/01/2014 η Εταιρία ανακοίνωσε ότι η περίοδος διάθεσης των αδιάθετων ομολογιών των σειρών του μετατρέψιμου ομολογιακού δανείου της με ημερομηνία έκδοσης 29/07/2013 παρατάθηκε έως την 30/06/2014, κατόπιν συναίνεσης του Εκπροσώπου των Ομολογιούχων Δανειστών, σύμφωνα με τους όρους του ΜΟΔ. Με την από 18/02/2014 απόφαση του Διοικητικού Συμβουλίου, διαπιστώθηκε η αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου της Εταιρείας συνεπεία ασκήσεως δικαιώματος μετατροπής ομολογιών της 2ης σειράς του ΜΟΔ έκδοσης την 29/07/2013 σε μετοχές. Η αύξηση μετοχικού κεφαλαίου ανήλθε σε ποσό 9.503,10 με την έκδοση 31.677 νέων κοινών ονομαστικών μ ε τ ο χ ώ ν, ο ν ο μ α σ τ ι κ ή ς α ξ ί α ς ε κ ά σ τ η ς 0,30, λόγω μετατροπής 31.361 ομολογιών, ονομαστικής αξίας εκάστης 0,99. 3.3 Μεταφορές SKYSERV Τον Φεβρουάριο του 2014 ολοκληρώθηκε η αύξηση μετοχικού κεφαλαίου ύψους 37,9 εκ, με πλήρη κάλυψη της αύξησης από τη MIG. 35
Ετήσια Οικονομική Έκθεση Χρήσης 2013 4. Προοπτικές Το 2013 ήταν η 6η συνεχόμενη χρονιά οικονομικής συρρίκνωσης για την Ελληνική οικονομία. Ο Όμιλος επικεντρώθηκε και συνέχισε επιτυχώς την προσπάθεια βελτιστοποίησης της διαρθρωτικής του δομής και της αποτελεσματικότητας του, γεγονός το οποίο αποτυπώνεται στα αποτελέσματα της τρέχουσας χρήσης. Σύμφωνα με τις προβλέψεις της πλειονότητας της διεθνούς οικονομικής κοινότητας, το 2014 αναμένεται να είναι μια χρονιά βελτίωσης της Ελληνικής οικονομίας με το ΑΕΠ να καταγράφει για πρώτη φορά μετά από 6 χρόνια θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης. Ήδη καταγράφεται πρόοδος σε επίπεδο διαρθρωτικών αλλαγών και ιδιωτικοποιήσεων, ενώ παράλληλα βελτιωμένη είναι η διάθεση εγχώριων και διεθνών επενδυτών για πραγματοποίηση επιχειρηματικών κινήσεων στην. Σε αυτά τα πλαίσια, ο Όμιλος συνεχίζει να υλοποιεί συγκεκριμένο πρόγραμμα για την περαιτέρω ισχυροποίησή του και την δημιουργία όλων εκείνων των συνθηκών που θα τον φέρουν σε πλεονεκτική θέση ώστε να επωφεληθεί των ευκαιριών που θα δημιουργήσει η βελτίωση του οικονομικού κλίματος. Οι προσπάθειες και ο στρατηγικός σχεδιασμός όλων των προηγούμενων ετών αναμένεται να καρποφορήσουν εφόσον η οικονομική συγκυρία επιτρέψει την υγιή επιχειρηματική δραστηριότητα. Προτεραιότητα της διοίκησης του Ομίλου αποτελεί η δυναμική διαχείριση των στοιχείων του ενεργητικού, η βελτίωση της αποδοτικότητας και η περαιτέρω ανάπτυξη των κύριων δραστηριοτήτων του. Παράλληλα παραμένει προσηλωμένος στην παροχή υπηρεσιών και προϊόντων υψηλών προδιαγραφών, στην καινοτομία και στη διατήρηση της σχέσης εμπιστοσύνης με τους μετόχους και το καταναλωτικό κοινό. 4.1 Τρόφιμα και Γαλακτοκομικά Όμιλος VIVARTIA: Οι εκτιμήσεις για την πρόοδο της ελληνικής οικονομίας για τη χρονιά του 2014 συγκλίνουν στην εκτός απροόπτου διακοπή της πολυετούς υφεσιακής πορείας, της αντιστροφής του γενικότερου αρνητικού κλίματος και της αύξησης της κατανάλωσης. Ο όμιλος VIVARTIA αναμένεται αν εισέλθει στο νέο περιβάλλον κεφαλαιοποιώντας τα οφέλη από τις παρεμβάσεις και επιλογές της τελευταίας τριετίας, υλοποιώντας δυναμικά το στρατηγικό πλάνο που έχει εκπονήσει για τα επόμενα έτη. Ιδιαίτερη έμφαση θα εξακολουθήσει να δίνεται στο λανσάρισμα νέων προϊόντων υψηλής προστιθέμενης αξίας και στον εξορθολογισμό του κόστους λειτουργίας καθώς οι προκλήσεις που παρουσιάζονται στην αγορά ως αποτέλεσμα της μείωσης του διαθέσιμου εισοδήματος των καταναλωτών εξακολουθούν να υφίστανται. Επίσης θα συνεχιστεί η περαιτέρω ενδυνάμωση της παρουσίας στις διεθνείς αγορές στα πλαίσια του προγράμματος εξωστρέφειας που υλοποιείται τα τελευταία χρόνια, όπως επίσης και η ανανέωση της εικόνας στις αλυσίδες GOODY S και FLOCAFE και ο σχεδιασμός της επόμενης μέρας της αλυσίδας EVER EST. O όμιλος VIVARTIA αξιολογεί σχέδια περαιτέρω λειτουργικής αναδιάρθρωσης των παραγωγικών της εγκαταστάσεων και προσανατολίζεται στη διακοπή ζημιογόνων δραστηριοτήτων (προϊόντα, καταστήματα, δραστηριότητες) στα πλαίσια περαιτέρω ενδυνάμωσης και βελτιστοποίησης των λειτουργικών μεγεθών του. 4.2 Μεταφορές Όμιλος ATTICA: Η συνεχιζόμενη οικονομική ύφεση της Ελληνικής Οικονομίας, o έντονος ανταγωνισμός μεταξύ των εταιριών του κλάδου, η εξέλιξη της τουριστικής κίνησης και ιδιαίτερα ο εγχώριος τουρισμός κατά τους καλοκαιρινούς μήνες καθώς και το κόστος καυσίμων, είναι οι σημαντικότεροι παράγοντες που θα επηρεάσουν τα αποτελέσματα του ομίλου ATTICA στη χρήση 2014. Λόγω της έντονης εποχικότητας του κλάδου δεν μπορούν να εξαχθούν συμπεράσματα για την πορεία και την εξέλιξη των δραστηριοτήτων του oμίλου βάσει του στοιχείων του πρώτου διμήνου του 2014. Παρόλα αυτά για τη χρήση 2014 εκτιμάται ότι ο κύκλος εργασιών του ομίλου θα παρουσιάσει μικρή αύξηση σε σχέση με το 2013 η οποία θα προέλθει από τις γραμμές εσωτερικού. Τα λειτουργικά έξοδα του ομίλου αναμένεται να κυμανθούν στα ίδια περίπου επίπεδα με αυτά της χρήσης 2013 με την προϋπόθεση ότι οι τιμές των καυσίμων θα διατηρηθούν σταθερές κατά τη διάρκεια του έτους, ενώ τα έξοδα διοίκησης και διάθεσης θα σημειώσουν μικρή μείωση. 36
Ετήσια Οικονομική Έκθεση Χρήσης 2013 SKYSERV: Η προσδοκώμενη βελτίωση της τουριστικής αγοράς το 2014 αναμένεται να έχει θετικό αντίκτυπο στις πωλήσεις της εταιρείας. Η εταιρεία μέσω των νέων συνεργασιών που έχει υπογράψει προβλέπεται να αυξήσει τον αριθμό των εξυπηρετούμενων πτήσεων (εκτός OLYMPIC AIR) κατά 25%. Παράλληλα, λόγω της διακοπής της συνεργασίας με την OLYMPIC AIR / AEGEAN AIRLINES, ο αριθμός των πτήσεων των εν λόγω εταιριών που εξυπηρετούνται από την SKYSERV θα συρρικνωθεί κατά 85% 90%. Έτσι συνολικά αναμένεται μείωση των εξυπηρετούμενων πτήσεων. Με βάση τα δεδομένα αυτά, η εταιρεία έχει αρχίσει ήδη από το 2013 να λαμβάνει μέτρα περιορισμού του κόστους λειτουργίας της βασιζόμενη και στον μειωμένο αριθμό πτήσεων που θα εξυπηρετήσει το 2014. Βασικός στόχος είναι να συνεχιστεί η υλοποίηση του προγράμματος αναδιάρθρωσης της εταιρείας με στόχο τον εξορθολογισμό του κόστους σε όλα τα επίπεδα λειτουργίας της, η αύξηση της παραγωγικότητας και η διεύρυνση της πελατειακής της βάσης. Επίσης, έως τα μέσα του 2014 αναμένεται η εταιρεία να αποκτήσει την πιστοποίηση ISAGO (IATA Safety Audit for Ground Operations), η οποία θα αναβαθμίσει περαιτέρω την αξιοπιστία της και θα της δώσει συγκριτικό πλεονέκτημα έναντι του ανταγωνισμού στην προσέλκυση νέας πελατείας και στη σύναψη καινούργιων εμπορικών συμφωνιών. 4.3 Υπηρεσίες Υγείας Οι υπάρχουσες αρνητικές συνθήκες που επικράτησαν λόγω της οικονομικής ύφεσης συγκράτησαν τη ζήτηση για τις υπηρεσίες του κλάδου των ιδιωτικών κλινικών με αποτέλεσμα τη μείωση της νοσηλευτικής κίνησης και μετατόπιση των ασθενών στα δημόσια νοσοκομεία. Οι εκτιμήσεις όλων των Ελληνικών και των διεθνών οργανισμών τονίζουν την επερχόμενη επάνοδο της οικονομίας σε θετικούς ρυθμούς οικονομικής μεγέθυνσης από το 2014 και μετά. Τονίζεται όμως ότι η όποια βελτίωση θα είναι περιορισμένη και δεν θα επιφέρει αξιοσημείωτες βραχυπρόθεσμες αλλαγές στο εισόδημα του μέσου πολίτη. Ο όμιλος Υγεία προχώρησε σε προσαρμογή του Επιχειρηματικού Σχεδιασμού (business plan), με στόχο την αποεπένδυση από μη βασικές λειτουργικές δραστηριότητες και την αύξηση της λειτουργικής αποδοτικότητας των εταιρειών του Ομίλου με περιορισμό του λειτουργικού κόστους, την επέκταση του πελατολογίου και τη μεγιστοποίηση των συνεργιών εντός του Ομίλου. Σημαντική αλλαγή που επήλθε στον κλάδο Υγείας είναι η σύσταση από 1/1/2012 του Εθνικού Οργανισμού Παροχής Υπηρεσιών Υγείας (ΕΟΠΥΥ). Η εύρυθμη λειτουργία του οργανισμού και η συνέπεια καταβολής των οφειλομένων σε καθορισμένες ημερομηνίες είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την οικονομική κατάσταση της χώρας. Τυχόν καθυστερήσεις στις καταβολές του ΕΟΠΥΥ, ενδέχεται να δημιουργήσουν προβλήματα ρευστότητας. Η διοίκηση του ομίλου ΥΓΕΙΑ αντιλαμβανόμενη τις γενικότερες τάσεις και τις προκλήσεις τόσο του εγχώριου όσο και του διεθνούς κλάδου της ιδιωτικής παροχής υπηρεσιών υγείας και σε συνδυασμό με τις διαρκώς αυξανόμενες ανάγκες των ασθενών για νέες και ολοκληρωμένες υπηρεσίες έχει υιοθετήσει την πολιτική της συνεχούς δυναμικής ανάπτυξης των εργασιών του ομίλου δίνοντας έμφαση στη βελτίωση των λειτουργικών επιδόσεων του ομίλου και στην παροχή νέων υπηρεσιών υγείας. Παράλληλα, ο Όμιλος συνεχίζει να κινείται με γνώμονα το μακροπρόθεσμο συμφέρον των συμμετεχόντων (stakeholders) της επιχείρησης, επικεντρώνοντας στην εισαγωγή υπηρεσιών προστιθέμενης αξίας (added value services), την επένδυση σε τεχνολογία αιχμής (cutting edge technology), τη διάθεση καινοτόμων υπηρεσιών σε εξειδικευμένες αγορές (niche markets) έχοντας πάντα στο επίκεντρο την παροχή υψηλής ποιότητας υπηρεσιών υγείας με σεβασμό στον άνθρωπο, την κοινωνία και το περιβάλλον. 4.4 Πληροφορική και τηλεπικοινωνίες Το 2014 αναμένεται να είναι μία σταθεροποιητική χρονιά, τόσο για την εγχώρια αγορά πληροφορικής, όσο και για την SINGULARLOGIC. Παρόλο που ο κλάδος επιχειρηματικού λογισμικού για μικρομεσαίες επιχειρήσεις αναμένεται να συνεχίσει να δέχεται πιέσεις, η αγορά των υπηρεσιών πληροφορικής προς μεσαίες και μεγάλες επιχειρήσεις προβλέπεται να ξεκινήσει από το 2014 μία πορεία σταδιακής ανάκαμψης. Η συνεχής βελτιστοποίηση του κόστους και της διαχείρισης των ταμειακών ροών, καθώς και η ανάπτυξη νέων λύσεων που βασίζονται σε τεχνολογίες αιχμής, αποτελούν βασικές προτεραιότητες της διοίκησης 37
Ετήσια Οικονομική Έκθεση Χρήσης 2013 της SINGULARLOGIC, που στοχεύουν στην διατήρηση της ανταγωνιστικότητας των προϊόντων και των υπηρεσιών του ομίλου σε υψηλά επίπεδα. Τέλος, η αύξηση της παρουσίας της εταιρείας στις αγορές του εξωτερικού και η ενίσχυση της πελατοκεντρικότητας προς τις μεγάλες επιχειρήσεις θα αποτελέσουν κύριους μοχλούς ανάπτυξης στο εγγύς μέλλον. 4.5 Αναψυχή και Real Estate RKB: Στη διάρκεια του 2013 συνεχίστηκε επιτυχώς η προσπάθεια αύξησης της εκμισθωμένης επιφάνειας, η προσέλκυση καινούργιων διεθνούς φήμης εκμισθωτών και η βελτίωση των λειτουργικών μεγεθών της εταιρείας. Το 2014 αναμένεται να είναι μια χρονιά κατά την οποία θα δοθεί έμφαση στα εμπορικά ακίνητα του Βελιγραδίου, καθώς σε αυτά μπορούν να επιτευχθούν υψηλότερα μισθώματα, όπως επίσης και σε εμπορικά κέντρα στα οποία θα ολοκληρωθούν έργα ανακαίνισης με αποτέλεσμα να καταστούν ελκυστικότερα σε πιθανούς εκμισθωτές. Παράλληλα θα συνεχιστεί η προσπάθεια για την εκποίηση συγκεκριμένων ακινήτων. Στόχος είναι η δημιουργία μιας σταθερής βάσης πελατολογίου, αποτελούμενο από διεθνούς φήμης εκμισθωτές και επενδυτές, το οποίο θα αποτελέσει το πλαίσιο περαιτέρω ανάπτυξης των εργασιών της εταιρίας και βελτίωσης των οικονομικών μεγεθών της. εργασίες ανακαίνισης ενός ξενοδοχείου της και θα επιδιώξει υψηλές πληρότητες μέσω βελτιστοποίησης των μεθόδων πώλησης και ανάδειξης των ξενοδοχείων της. MIG REAL ESTATE: Η οικονομική ύφεση, το ασταθές φορολογικό καθεστώς, οι φορολογικές επιβαρύνσεις των ακινήτων και η ανεπαρκής παροχή ρευστότητας από το χρηματοπιστωτικό σύστημα αποτελούν τους βασικούς παράγοντες οι οποίοι από τη μία πλευρά αυξάνουν την προσφορά ακινήτων προς πώληση και, από την άλλη, προκαλούν ταυτόχρονα ακόμη μεγαλύτερη μείωση στη ζήτηση ακινήτων. Σταδιακά γίνονται προσπάθειες για την προσέλκυση εγχώριων και ξένων κεφαλαίων μέσω την πραγματοποίησης ιδιωτικοποιήσεων ή/και μακροπρόθεσμων μισθώσεων ακινήτων του Ελληνικού Δημοσίου όπως επίσης και σειράς διαγωνισμών για παραχώρηση ή πώληση ακινήτων εκ μέρους του ΤΑΙΠΕΔ. Ανεξάρτητα από το Δημόσιο, προς πώληση βρίσκονται ή εκτιμάται ότι θα προσφερθούν την επόμενη περίοδο και σημαντικός αριθμός ποιοτικών ακινήτων του ιδιωτικού τομέα. Οι προσδοκίες για την αγορά ακινήτων εξαρτώνται άμεσα από την αναμενόμενη ανάκαμψη της Ελληνικής οικονομίας, σε συνδυασμό με αλλαγές στο θεσμικό πλαίσιο της αγοράς, όπως είναι η ορθολογικοποίηση της φορολογίας των ακινήτων ή το καθεστώς των επαγγελματικών μισθώσεων. 38 SUNCE: Η SUNCE (Bluesun Hotels and Resorts) αποτελεί μια από τις μεγαλύτερες μονάδες αναψυχής στην Κροατία. Η χώρα ως τουριστικός προορισμός αποκτάει ολοένα και μεγαλύτερη αίγλη τα τελευταία χρόνια με την τουριστική βιομηχανία της να κατατάσσεται σε υψηλές θέσεις. Το 2014 αναμένεται να αυξηθεί η τουριστική κίνηση ενώ θετικός αντίκτυπος αναμένεται από την ένταξη της Κροατίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση τον Ιούλιο του 2013. Στον αντίποδα, οι καιρικές συνθήκες, η συνεχιζόμενη κρίση της Κροατικής οικονομίας, ο εντεινόμενος ανταγωνισμός και η αύξηση του ΦΠΑ στην τουριστική βιομηχανία της χώρας από 10% σε 13% είναι σημαντικοί παράγοντες που θα πρέπει να τύχουν ιδιαίτερης προσοχής. Η SUNCE θα εξακολουθήσει να δίνει έμφαση στην παροχή υπηρεσιών υψηλής ποιότητας και στην πολύ καλή σχέση τιμήςαπόδοσης αυτών των υπηρεσιών. Στα πλαίσια αυτά θα προχωρήσει εντός του 2014 σε
Ετήσια Οικονομική Έκθεση Χρήσης 2013 5. Παράγοντες κινδύνου και αβεβαιότητας 5.1 Σκοπός και Πολιτικές Διαχείρισης Κινδύνου Η Εταιρεία και ο Όμιλος είναι εκτεθειμένοι σε κινδύνους που συνδέονται με τα επιτόκια, τις τιμές χρηματοοικονομικών μέσων που διαπραγματεύονται σε οργανωμένες αγορές, τις τιμές καυσίμων, την ρευστότητα, την πίστωση και το συνάλλαγμα. Ο Όμιλος αναθεωρεί και αξιολογεί τακτικά την έκθεσή του στους ανωτέρω κινδύνους έναν προς έναν αλλά και συλλογικά, και χρησιμοποιεί χρηματοπιστωτικά μέσα για την αντιστάθμιση της έκθεσής του σε ορισμένες κατηγορίες κινδύνων. Ο Όμιλος χρησιμοποιεί ορισμένα χρηματοοικονομικά μέσα ή υλοποιεί ειδικές στρατηγικές, προκειμένου να περιορίσει την έκθεσή του στις μεταβολές της αξίας των επενδύσεων που προκύπτουν από αντίξοες εξελίξεις στην αγοράς, συμπεριλαμβανομένων των μεταβολών των ισχυόντων επιτοκίων και των συναλλαγματικών ισοτιμιών. 5.2 Συναλλαγματικός Κίνδυνος Ο Όμιλος δραστηριοποιείται σε διεθνή κλίμακα, ως εκ τούτου είναι εκτεθειμένος στον συναλλαγματικό κίνδυνο που προέρχεται κυρίως από τις μεταβολές της ισοτιμίας του Δολαρίου ΗΠΑ ($) έναντι του Ευρώ ( ). Ο κίνδυνος αυτός προκύπτει ως επί το πλείστον από τις εμπορικές δραστηριότητες και τις συναλλαγές σε συνάλλαγμα, καθώς και από επενδύσεις σε αλλοδαπά νομικά πρόσωπα. Σημειώνεται ότι το μεγαλύτερο μέρος των εσόδων και εξόδων της Εταιρείας και του Ομίλου είναι εκφρασμένο σε Ευρώ. Ομοίως, το μεγαλύτερο μέρος των επενδύσεων της Εταιρείας είναι εκφρασμένο σε Ευρώ. Στις 31/12/2013, από το σύνολο του ενεργητικού και των υποχρεώσεων του Ομίλου, 67,8 εκ. και 83,4 εκ. αντίστοιχα τηρούνταν σε συνάλλαγμα. Μία μεταβολή των ισοτιμιών +/ 10% θα είχε ως αποτέλεσμα την αναγνώριση +/ 5,2 εκ. προ φόρων στην κατάσταση αποτελεσμάτων, και +/ 5,0 εκ στα ίδια κεφάλαια. 5.3 Κίνδυνος Χρηματοδότησης, Επιτοκίου, Aγοράς και Τιμών Οι μεταβολές των επιτοκίων μπορεί να επηρεάσουν τα καθαρά έσοδα του Ομίλου αυξάνοντας το κόστος εξυπηρέτησης που αναλαμβάνει για την χρηματοδότησή του. Οι μεταβολές των επιτοκίων μπορούν επίσης να επηρεάσουν, μεταξύ άλλων: (α) το κόστος και τη διαθεσιμότητα της χρηματοδότησης μέσω δανεισμού και την δυνατότητα της Εταιρείας να επιτύχει ελκυστικές αποδόσεις των επενδύσεών της, και (β) τη δυνατότητα χρηματοδότησης μέσω δανεισμού των επενδύσεων και των επιχειρήσεων που είναι τοποθετημένος ο Όμιλος. Ο δανεισμός του Ομίλου είναι σε μεγάλο βαθμό με κυμαινόμενο επιτόκιο και ως εκ τούτου εξαρτάται άμεσα από το ύψος και τις μεταβολές των επιτοκίων, γεγονός που εκθέτει τον Όμιλο σε κίνδυνο ταμειακών ροών. Τα κυμαινόμενα επιτόκια του Ομίλου μετατρέπονται σε σταθερά μέσω αντισταθμιστικών χρηματοοικονομικών μέσων και οι τραπεζικές καταθέσεις με τη σειρά τους αντισταθμίζουν σε σημαντικό ποσοστό τα σταθερά επιτόκια. Στις 31/12/2013, στοιχεία ενεργητικού και υποχρεώσεων ύψους 208,8 εκ. και 1.856,8 εκ. αντίστοιχα ήταν εκτεθειμένα στον κίνδυνο των επιτοκίων. Μία μεταβολή των επιτοκίων κατά +/1% θα είχε ως αποτέλεσμα την αναγνώριση +/ 17,1 εκ. στην Ενοποιημένη Κατάσταση Αποτελεσμάτων και στα ενοποιημένα ίδια κεφάλαια. Ο κίνδυνος του Ομίλου και της Εταιρείας σε σχέση με τις επενδύσεις τους πηγάζει από τυχόν αρνητικές μεταβολές στις τρέχουσες τιμές αποτίμησης μετοχών και άλλων κινητών αξιών που διαπραγματεύονται σε οργανωμένες αγορές Στις 31/12/2013, τα στοιχεία του ενεργητικού που ήταν εκτεθειμένα στον κίνδυνο της αγοράς ανέρχονταν σε 7,3 εκ. για τον Όμιλο και 96,8 εκ. για την Εταιρεία αντίστοιχα. Μία μεταβολή ύψους +/30% σε επενδύσεις των οποίων τα κέρδη ή οι ζημίες από αποτίμηση αναγνωρίζονται στα λοιπά συνολικά έσοδα και σωρευτικά στα ίδια κεφάλαια, θα είχε ως αποτέλεσμα μεταβολή κατά +/ 2,2 εκ. για τον Όμιλο ενώ για επενδύσεις με κέρδη ή οι ζημίες από 39
Ετήσια Οικονομική Έκθεση Χρήσης 2013 αποτίμηση που αναγνωρίζονται στα αποτελέσματα, μία μεταβολή +/30% θα είχε ως αποτέλεσμα μεταβολή κατά +/ 2,1 εκ. για τον Όμιλο. Για την Εταιρεία, μία μεταβολή ύψους +30% σε επενδύσεις των οποίων τα κέρδη ή οι ζημίες από αποτίμηση αναγνωρίζονται στα λοιπά συνολικά έσοδα και σωρευτικά στα ίδια κεφάλαια, θα είχε ως αποτέλεσμα μεταβολή κατά + 26,9 εκ. ενώ μια μεταβολή 30% για τις ίδιες επενδύσεις θα είχε ως αποτέλεσμα μεταβολή 26,9 εκ. στα αποτελέσματα για την Εταιρεία. Για επενδύσεις με κέρδη ή οι ζημίες από αποτίμηση που αναγνωρίζονται στα αποτελέσματα, μία μεταβολή +/30% θα είχε ως αποτέλεσμα μεταβολή κατά +/ 2,1 εκ. για την Εταιρεία. Το σύνολο των εταιρειών του Ομίλου που δραστηριοποιούνται στον κλάδο των μεταφορών, επηρεάζονται σημαντικά από τη διακύμανση των τιμών των καυσίμων, καθώς αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα λειτουργικά τους κόστη. Μία αύξηση ή μείωση στην τιμή των καυσίμων κατά 10 ανά μετρικό τόνο σε ετήσια βάση θα έχει επίδραση στα αποτελέσματα και στην καθαρή θέση του Ομίλου κατά +/ 2,1 εκ. περίπου. Η Διοίκηση του Ομίλου θέτει όρια στην έκθεση ανά χρηματοοικονομικό ίδρυμα. Λαμβάνει ως δεδομένο ότι τα ανωτέρω στοιχεία ενεργητικού είναι υψηλής πιστοληπτικής αξίας, συμπεριλαμβανομένων των ταμειακών διαθέσιμων και ισοδυνάμων, βάσει του ότι τα αντισυμβαλλόμενα χρηματοοικονομικά ιδρύματα έχουν ικανοποιητικές αξιολογήσεις. 5.4.1 Κίνδυνος Ρευστότητας Η συνετή διαχείριση του κινδύνου ρευστότητας προϋποθέτει την επάρκεια χρηματικών διαθεσίμων και την ύπαρξη των αναγκαίων διαθέσιμων πηγών χρηματοδότησης. Ο Όμιλος διαχειρίζεται τις ανάγκες ρευστότητας σε καθημερινή βάση, μέσω της συστηματικής παρακολούθησης των βραχυπρόθεσμων και μακροπρόθεσμων χρηματοοικονομικών υποχρεώσεων, καθώς επίσης και μέσω της καθημερινής παρακολούθησης των πραγματοποιούμενων πληρωμών. Παράλληλα, ο Όμιλος παρακολουθεί συνεχώς την ωρίμανση τόσο των απαιτήσεων όσο και των υποχρεώσεων, με αντικειμενικό σκοπό τη διατήρηση μιας ισορροπίας μεταξύ της συνέχειας των κεφαλαίων και της ευελιξίας μέσω της τραπεζικής πιστοληπτικής του ικανότητας. 40 5.4 Πιστωτικός Κίνδυνος Πιστωτικός κίνδυνος είναι ο κίνδυνος της ενδεχόμενης καθυστερημένης καταβολής στον Όμιλο των τρεχουσών και ενδεχόμενων υποχρεώσεων των αντισυμβαλλόμενων. Η έκθεση του Ομίλου στον πιστωτικό κίνδυνο προέρχεται κυρίως από τα ταμειακά διαθέσιμα και ταμειακά ισοδύναμα, τις εμπορικές και τις λοιπές απαιτήσεις. Στοχεύοντας στην ελαχιστοποίηση του πιστωτικού κινδύνου και των επισφαλών απαιτήσεων, ο Όμιλος έχει υιοθετήσει αποτελεσματικές διαδικασίες και πολιτικές σχετικά με τα όρια έκθεσης ανά αντισυμβαλλόμενο, βάσει της πιστοληπτικής ικανότητας των αντισυμβαλλομένων (ο όμιλος AT TICA λαμβάνει τραπεζικές εγγυητικές επιστολές για τους εκδότες εισιτηρίων, ενώ τα πιστωτικά όρια των πελατών της VIVARTIA βασίζονται σε εσωτερικές ή εξωτερικές αξιολογήσεις βάσει των ορίων που θέτει η Διοίκηση). Για ορισμένους πιστωτικούς κινδύνους γίνονται προβλέψεις για απομειώσεις.
Ετήσια Οικονομική Έκθεση Χρήσης 2013 Η ληκτότητα των χρηματοοικονομικών υποχρεώσεων την 31/12/2013 και 31/12/2012 για τον Όμιλο και την Εταιρεία αναλύεται ως εξής: Ο ΟΜΙΛΟΣ 31/12/2013 31/12/2013 Ποσά σε εκ. Μακροπρόθεσμος δανεισμός Υποχρεώσεις χρηματοδοτικών μισθώσεων Εμπορικές υποχρεώσεις Λοιπές βραχυπρόθεσμεςμακροπρόθεσμες υποχρεώσεις Βραχυπρόθεσμος δανεισμός Παράγωγα χρημ/κά μέσα Σύνολο Βραχυπρόθεσμες Μακροπρόθεσμες Βραχυπρόθεσμες Μακροπρόθεσμες Εντός 6 μηνών 53.628 635 197.746 179.857 6 έως 12 μήνες 566.250 643 20.800 25.022 1 έως 5 ετών 198.285 12.581 27.376 Πάνω από 5έτη 271.055 400 Εντός 6 μηνών 53.628 691 216.267 137.015 6 έως 12 μήνες 401.250 701 12.127 21.818 1 έως 5 ετών 505.930 13.833 70.379 Πάνω από 5έτη 366.023 387.672 450.263 491.979 1.477 2.724 10.400 797.889 1.000.387 238.242 271.455 857.864 929.352 590.142 13.124 Η ΕΤΑΙΡΕΙΑ 31/12/2013 31/12/2013 Ποσά σε εκ. Μακροπρόθεσμος δανεισμός Υποχρεώσεις χρηματοδοτικών μισθώσεων Λοιπές βραχυπρόθεσμεςμακροπρόθεσμες υποχρεώσεις Σύνολο Βραχυπρόθεσμες Μακροπρόθεσμες Βραχυπρόθεσμες Μακροπρόθεσμες Εντός 6 μηνών 5 35.493 6 έως 12 μήνες 265.000 3 1 έως 5 ετών 19.547 23.040 Πάνω από 5έτη 212.335 Εντός 6 μηνών 4 41.175 6 έως 12 μήνες 100.000 5 1 έως 5 ετών 393.734 8 12.915 Πάνω από 5έτη 35.498 265.003 42.587 212.335 41.179 100.005 406.657 41
Ετήσια Οικονομική Έκθεση Χρήσης 2013 42 Όπως παρουσιάζεται και στον παραπάνω πίνακα ο συνολικός δανεισμός του Ομίλου κατά την 31/12/2013 ανήλθε σε 1.856.772 χιλ. με ποσό 481.921 χιλ. να αφορά σε μακροπρόθεσμες δανειακές υποχρεώσεις και ποσό 1.374.851 χιλ. να αφορά σε βραχυπρόθεσμες δανειακές υποχρεώσεις. Αντίστοιχα, ο συνολικός δανεισμός της Εταιρείας κατά την 31/12/2013 ανήλθε σε 496.890 χιλ. με ποσό 231.882 χιλ. να αφορά σε μακροπρόθεσμες δανειακές υποχρεώσεις και ποσό 265.008 χιλ. να αφορά σε βραχυπρόθεσμες δανειακές υποχρεώσεις. Στις βραχυπρόθεσμες δανειακές υποχρεώσεις περιλαμβάνονται δάνεια ποσού 1.057.873 χιλ. για τον Όμιλο και 265.000 χιλ. για την Εταιρεία για τα οποία κατά την 31/12/2013 δεν πληρούνται οι χρηματοοικονομικοί όροι (covenants) που ρυθμίζουν τις σχετικές τραπεζικές υποχρεώσεις και παράλληλα προβλέπεται δικαίωμα καταγγελίας εκ μέρους των δανειστών για την περίπτωση αυτή, που θα καθιστούσε τις δανειακές υποχρεώσεις άμεσα εξοφλητέες. Στις λοιπές βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις του Ομίλου περιλαμβάνονται πληρωτέοι τόκοι που δεν έχουν καταβληθεί ποσού 38 εκ. περίπου. Λαμβάνοντας υπόψη τα ανωτέρω, ο Όμιλος και η Εταιρεία κατά την 31/12/2013 παρουσιάζουν αρνητικό κεφάλαιο κίνησης, καθώς οι βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις του υπερβαίνουν τα κυκλοφορούντα στοιχεία του ενεργητικού κατά 1.161.177 χιλ. και 164.886 χιλ. αντίστοιχα (με το σημαντικότερο μέρος των βραχυπρόθεσμων υποχρεώσεων να αφορά σε βραχυπρόθεσμο δανεισμό). Στα πλαίσια αυτά, ο Όμιλος έχει προγραμματίσει και υλοποιεί μια σειρά ενεργειών για την ενίσχυση της ρευστότητας του, μεταξύ των οποίων περιλαμβάνονται: 1. Η Διοίκηση του Ομίλου κατά την ημερομηνία έγκρισης των συνημμένων οικονομικών καταστάσεων βρίσκεται σε συζητήσεις με τις δανείστριες τράπεζες για την αναδιάρθρωση των δανείων όλων των εταιρειών του Ομίλου που εξακολουθούσαν να μην πληρούν τους χρηματοοικονομικούς όρους των δανειακών τους υποχρεώσεων ( 1.057.873 χιλ. για τον Όμιλο και 265.000 χιλ. για την Εταιρεία). Στόχος των συζητήσεων είναι η επιμήκυνση της διάρκειας αποπληρωμής των δανείων και η διαμόρφωση πιο ρεαλιστικών χρηματοοικονομικών δεικτών εναρμονισμένων με την τρέχουσα οικονομική συγκυρία. Η Διοίκηση του Ομίλου εκτιμά ότι η όλη διαδικασία θα ολοκληρωθεί με επιτυχία εντός των επόμενων μηνών. 2. Την 29/07/2013, η MIG ανακοίνωσε ότι η έκδοση του Μετατρέψιμου Ομολογιακού Δανείου ύψους έως 660.281 χιλ., καλύφθηκε κατά το συνολικό ποσό των 215.006 χιλ., εκ του οποίου ποσό 3.148 χιλ. αποτελεί νέα αντληθέντα κεφάλαια από την άσκηση δικαιωμάτων προτίμησης και ποσό 211.858 χιλ. προέρχεται από την άσκηση δικαιωμάτων προεγγραφής με την ανταλλαγή ομολόγων έκδοσης της Εταιρείας την 19/03/2010. Συνεπεία των παραπάνω, εισέρευσαν στην Εταιρεία ποσό 3.148 χιλ., ενώ με την ανταλλαγή των ομολογιών η MIG πέτυχε την επέκταση του ορίζοντα ωρίμανσης των δανειακών υποχρεώσεών της κατά 5 έτη, καθώς η ημερομηνία λήξης των νέων ομολογιών, πλέον, είναι το έτος 2020 (βλ. αναλυτικές πληροφορίες στην σημείωση 29). Εντός του 2014, η MIG ανακοίνωσε παράταση της περιόδου διάθεσης των αδιάθετων ομολογιών έως την 30/06/2014 (βλ. αναλυτικές πληροφορίες στην σημείωση 52). 3. Ο Όμιλος, εντός του 2013, συνεπεία των δράσεών του, πέτυχε την αναταξινόμηση δανειακών υποχρεώσεων ποσού 128.548 χιλ. από τις βραχυπρόθεσμες στις μακροπρόθεσμες δανειακές υποχρεώσεις. Ειδικότερα: Ο όμιλος ATTICA την 05/04/2013 ολοκλήρωσε σχετική συμφωνία για την πώληση του πλοίου SUPERFAST VI έναντι συνολικού τιμήματος 54 εκατ. τοις μετρητοίς. Από το τίμημα της πώλησης διατέθηκαν συνολικά 49,7 εκ. για την εξόφληση του δανεισμού του SUPERFAST VI και τη μερική εξόφληση δανεισμού που ήταν σε καθυστέρηση. Ως αποτέλεσμα τα δάνεια των πλοίων SUPERFAST Ι & ΙΙ κατέστησαν ενήμερα και για τον λόγο αυτό το μακροπρόθεσμο τους μέρος τους ποσού 68.448 χιλ. αναταξινομήθηκε από τις βραχυπρόθεσμες δανειακές υποχρεώσεις στις μακροπρόθεσμες υποχρεώσεις.
Ετήσια Οικονομική Έκθεση Χρήσης 2013 Την17/09/2013 η θυγατρική εταιρεία του ομίλου ΥΓΕΙΑ, ΗΥGEIA HOSPITALTIRANA Sh.A. προχώρησε στην αναδιάρθρωση του συνολικού δανεισμού της με τις συνεργαζόμενες τράπεζες. Με την παραπάνω συμφωνία παρασχέθηκε στην θυγατρική εταιρεία περίοδος χάριτος 24 μηνών για την αποπληρωμή των δόσεων της δανειακής σύμβασης με παράλληλη αύξηση του επιτοκίου και κεφαλαιοποίηση των σχετικών τόκων. Επιπλέον, οι υφιστάμενοι χρηματοοικονομικοί δείκτες αναστέλλονται για την περίοδο χάριτος και κατά τη διάρκεια της θα ισχύει μόνο ο δείκτης επάρκειας κεφαλαίου κίνησης. Οι χρηματοοικονομικοί δείκτες που αφορούν την εγγυήτρια του δανείου ΥΓΕΙΑ παραμένουν ως έχουν. Με βάση τα παραπάνω, αναταξινομήθηκε ποσό 18.100 χιλ. από τις βραχυπρόθεσμες δανειακές υποχρεώσεις στις μακροπρόθεσμες. Ο όμιλος ΥΓΕΙΑ προχώρησε την 30/12/2013 στην υπογραφή προγράμματος έκδοσης ομολογιακού με τις συνεργαζόμενες τράπεζες για την αναχρηματοδότηση του τραπεζικού δανεισμού στη θυγατρική εταιρεία «Μητέρα Ιδιωτική Γενική Μαιευτική Γυναικολογική και Παιδιατρική Κλινική Α.Ε.» ποσού 42.000 χιλ. περίπου. H ανωτέρω σύμβαση εξασφαλίζεται κυρίως με προσημείωση υποθήκης επί του ακινήτου, ενώ απορρέει υποχρέωση τήρησης χρηματοοικονομικών δεικτών συμμόρφωσης υπολογιζόμενων επί των ετήσιων και εξαμηνιαίων, ελεγμένων από ορκωτούς ελεγκτές, εταιρικών οικονομικών καταστάσεων, με έναρξη εφαρμογής από την 30/06/2014. Με βάση τα παραπάνω, αναταξινομήθηκε ποσό 42.000 χιλ. από τις βραχυπρόθεσμες δανειακές υποχρεώσεις στις μακροπρόθεσμες. 4. Η Διοίκηση του Ομίλου και των ενοποιούμενων θυγατρικών βρίσκεται σε συζητήσεις αναφορικά με τον επαναπροσδιορισμό των όρων βραχυπρόθεσμων δανειακών υποχρεώσεων ποσού 121.169 χιλ. οι οποίες ωριμάζουν εντός των επόμενων 12 μηνών. Στόχος των εν λόγω συζητήσεων είναι να βρεθεί λύση κοινά αποδεκτή με τους δανειστές, καθώς εξετάζονται σχέδια μακροχρόνιας αναχρηματοδότησης των εν λόγω δανείων. Παρά το γεγονός του ότι τα τρέχοντα προβλήματα του Ελληνικού τραπεζικού κλάδου έχουν οδηγήσει σε πιο αυστηρά κριτήρια δανειοδότησης και σε αργούς ρυθμούς ανταπόκρισης, η Διοίκηση του Ομίλου εκτιμά ότι η όλη διαδικασία θα ολοκληρωθεί με επιτυχία εντός των επόμενων μηνών (βλ. σημείωση 29). 5. Η Διοίκηση του Ομίλου έχει εκπονήσει και εφαρμόζει ένα πρόγραμμα, με στόχο συγκεκριμένες ενέργειες για την οικονομική στήριξη ορισμένων θυγατρικών της, τη διάθεση ορισμένων μη βασικών επενδύσεων και χρηματοοικονομικών στοιχείων του ενεργητικού, καθώς και την διακοπή ζημιογόνων δραστηριοτήτων. Στα πλαίσια αυτά διενεργήθηκε μία σειρά ενεργειών εντός του 2013, οι οποίες απέφεραν ταμειακές εισροές στον Όμιλο και παράλληλα επιτυγχάνθηκε η διακοπή ζημιογόνων δραστηριοτήτων. Οι σημαντικότερες αποεπενδύσεις της χρήσης 2013 αφορούν σε: Την 23/10/2013 η MIG ολοκλήρωσε την μεταβίβαση του συνόλου των μετοχών της OLYMPIC AIR στην AEGEAN με την υπογραφή της οριστικής Σύμβασης Πώλησης και Μεταβίβασης Μετοχών (βλ. αναλυτικές πληροφορίες στη σημείωση 8.1). Η συμφωνία έχει ως αποτέλεσμα την συνολική ενίσχυση των ταμειακών διαθεσίμων της MIG κατά το τίμημα της πώλησης 72.000 χιλ. το οποίο θα καταβληθεί σταδιακά (έχει ήδη εισπραχθεί ποσό 20.000 χιλ. εντός του 2012 και ποσό 10.400 χιλ. εντός του 2013). Εντός του 2013 ολοκληρώθηκαν από τον όμιλο ΥΓΕΙΑ οι συμφωνίες πώλησης του ομίλου VAL LONE, του ομίλου ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΟΣ, των STEM HEALTH και STEM HEALTH HELLAS (βλ. αναλυτικά σημειώσεις 8.2, 8.3 και 8.4). H MIG προέβη εντός του 2013 στην πώληση χρηματοοικονομικών στοιχείων του ενεργητικού (στοιχεία επενδυτικού και εμπορικού χαρτοφυλακίου). Από τις εν λόγω πωλήσεις προέκυψε για την Εταιρεία ταμειακή εισροή 14.333 χιλ. με συνολικό αποτέλεσμα από τις πωλήσεις κέρδος 2.943 χιλ. 43
Ετήσια Οικονομική Έκθεση Χρήσης 2013 6. Η Διοίκηση του Ομίλου έχει εκπονήσει και εφαρμόζει ένα εγκεκριμένο πλάνο ρευστοποίησης μη βασικών επενδύσεων (χρονοδιάγραμμα υλοποίησης στον χρονικό ορίζοντα 20142016) και βρίσκεται σε συζητήσεις με επενδυτές για μέρος των επενδύσεων που περιλαμβάνονται στο εν λόγω πλάνο. Από τις συγκεκριμένες δράσεις αναμένεται να εισρεύσουν σημαντικές ταμειακές εισροές για τον Όμιλο και την Εταιρεία. 7. Η Διοίκηση του Ομίλου εφάρμοσε μια σειρά ενεργειών προκειμένου να πετύχει την αναδιοργάνωση των δραστηριοτήτων των θυγατρικών της με απώτερο σκοπό τον περιορισμό του λειτουργικού κόστους. Το EBITDA του Ομίλου από συνεχιζόμενες δραστηριότητες ανήλθε για το 2013 σε θετικό EBITDA 8.595 χιλ. αντί αρνητικού 50.921 χιλ. της προηγούμενης χρήσης, αντικατοπτρίζοντας τη συνεχιζόμενη προσπάθεια μείωσης του κόστους και την βελτιωμένη αποδοτικότητα. Παράλληλα, σημειώνεται η μείωση των λειτουργικών εξόδων από συνεχιζόμενες δραστηριότητες του Ομίλου σε σχέση με την προηγούμενη χρήση κατά 7,7% περίπου. Επιπλέον, σημειώνεται ότι οι συμβεβλημένες με τον ΕΟΠΥΥ εταιρείες του ομίλου ΥΓΕΙΑ έχουν ήδη ξεκινήσει ενέργειες για τη μετακύλιση σημαντικού μέρους του αναγνωρισμένου επί των οικονομικών καταστάσεων κόστους «Rebate» και «Clawback», σε τρίτους. Παράλληλα, λόγω της σημαντικής καθυστέρησης έναρξης διαδικασίας ελέγχου και εκκαθάρισης των υποβληθέντων λογαριασμών προς τον ΕΟΠΥΥ για την περίοδο 01/0131/12/2013, σε συνδυασμό με την πιθανή αναθεώρηση του προϋπολογισμού δαπανών για νοσήλεια του ΕΟΠΥΥ, εκτιμάται ότι θα υπάρξει επιβράδυνση στην οριστικοποίηση και κατ επέκταση στην καταβολή /συμψηφισμό του «Rebate» και «Clawback». 8. Σε συνέχεια της ανωτέρω δράσης, η Διοίκηση εργάζεται για την επίτευξη συνεργιών και συνεργασιών που μπορούν να αναπτυχθούν εντός του Ομίλου, ώστε να επιτευχθεί περαιτέρω μείωση των εξόδων και παράλληλα να αναδειχθούν ευκαιρίες ανάπτυξης σε νέες αγορές. Παράλληλα, εξετάζονται και αξιολογούνται κινήσεις που μπορεί να αποφέρουν περαιτέρω οφέλη όπως: εκποίηση περιουσιακών στοιχείων που δεν εντάσσονται στην βασική λειτουργική δραστηριότητα και αναθεώρησης υφιστάμενων συμφωνιών με συνεργάτες. 44
Ετήσια Οικονομική Έκθεση Χρήσης 2013 6. Δήλωση εταιρικής διακυβέρνησης του Ν. 3873/2010 Στην, το πλαίσιο εταιρικής διακυβέρνησης έχει αναπτυχθεί κυρίως μέσω της υιοθέτησης υποχρεωτικών κανόνων, όπως ο Νόμος 3016/2002 περί εταιρικής διακυβέρνησης, που επιβάλλει τη συμμετοχή μη εκτελεστικών και ανεξάρτητων μη εκτελεστικών μελών στα Δ.Σ. των ελληνικών εισηγμένων εταιρειών, τη θέσπιση και τη λειτουργία μονάδας Εσωτερικού Ελέγχου και την υιοθέτηση Εσωτερικού Κανονισμού Λειτουργίας, καθώς και τις διατάξεις της υπ αριθμ. 5/204/14.11.2000 απόφασης της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς για τους «Κανόνες συμπεριφοράς των εταιρειών που έχουν εισαγάγει τις μετοχές τους στο Χρηματιστήριο Αξιών και των συνδεδεμένων με αυτές προσώπων». Επιπλέον, μια σειρά νομοθετημάτων ενσωμάτωσαν στο ελληνικό νομοθετικό πλαίσιο τις ευρωπαϊκές οδηγίες εταιρικού δικαίου, δημιουργώντας κανόνες εταιρικής διακυβέρνησης, όπως: ο Νόμος 3693/2008 «Εναρμόνιση της ελληνικής νομοθεσίας με την Οδηγία 2006/43/ ΕΚ περί υποχρεωτικών ελέγχων των ετήσιων και των ενοποιημένων λογαριασμών, για την τροποποίηση των Οδηγιών 78/660/ΕΟΚ και 83/349/ΕΟΚ του Συμβουλίου και για την κατάργηση της Οδηγίας 84/253/ΕΟΚ του Συμβουλίου και άλλες διατάξεις», ο Νόμος 3884/2010 «Ενσωμάτωση στο ελληνικό δίκαιο της Οδηγίας 2007/36/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 11ης Ιουλίου 2007, σχετικά με την άσκηση ορισμένων δικαιωμάτων από μετόχους εισηγμένων εταιρειών Τροποποίηση και προσαρμογή του κωδικοποιημένου νόμου 2190/1920 Περί ανωνύμων εταιρειών και του ν. 2396/1996», και ο Νόμος 3873/2010 «Ενσωμάτωση στην ελληνική έννομη τάξη της Οδηγίας 2006/46/ ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου σχετικά με τους ετήσιους και ενοποιημένους λογαριασμούς εταιρειών ορισμένων μορφών και της οδηγίας 2007/63/ ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για την απαίτηση για τη σύνταξη έκθεσης από ανεξάρτητο εμπειρογνώμονα σε περίπτωση συγχώνευσης ή διάσπασης ανωνύμων εταιρειών». Τέλος, στην, ο Νόμος περί ανωνύμων εταιρειών (Ν.2190/1920, ως ισχύει τροποποιηθείς από τους παραπάνω νόμους) περιλαμβάνει τους βασικούς κανόνες διακυβέρνησης και λειτουργίας 6.1 Αρχές εταιρικής διακυβέρνησης Η Εταιρεία συμμορφούμενη με το υφιστάμενο νομοθετικό πλαίσιο περί εταιρικής διακυβέρνησης και ειδικότερα με τις επιταγές του Νόμου 3873/2010, έχει θεσπίσει και ακολουθεί Κώδικα Εταιρικής Διακυβέρνησης, ο οποίος είναι αναρτημένος στην ιστοσελίδα της Εταιρείας www.marfininvestmentgroup.com. 6.2 Πρακτικές εταιρικής διακυβέρνησης που εφαρμόζει η Εταιρεία πέραν των προβλέψεων του νόμου Το Δ.Σ. της εταιρείας απαρτίζεται κατά πλειοψηφία από μη εκτελεστικά μέλη. Συγκεκριμένα, κατά την 31/12/2013, από τα δώδεκα (12) μέλη του Δ.Σ. τα εννέα (9) είχαν την ιδιότητα του μη εκτελεστικού μέλους. Εξ αυτών, τα τέσσερα (4) ήταν ανεξάρτητα μη εκτελεστικά μέλη. Επιπλέον, η Επιτροπή Ελέγχου απαρτίζεται από τρία (3) μη εκτελεστικά μέλη, εκ των οποίων τα δύο (2) είναι ανεξάρτητα. Η θητεία του Διοικητικού Συμβουλίου σύμφωνα με το άρθρο 19 παρ. 2 του Καταστατικού της Εταιρείας προβλέπεται καταρχήν πενταετής, αλλά σε κάθε περίπτωση, το Διοικητικό Συμβούλιο προτίθεται να περιλαμβάνει σχετικό θέμα στην ημερήσια διάταξη Γενικής Συνέλευσης που θα συγκαλείται κάθε φορά αμέσως μετά τη συμπλήρωση τριετίας. 6.3 Περιγραφή του συστήματος εσωτερικού ελέγχου και διαχείρισης κινδύνων σε σχέση με τη σύνταξη των χρηματοοικονομικών καταστάσεων Πλαίσιο εσωτερικού ελέγχου Η εξασφάλιση αποτελεσματικής εταιρικής διακυβέρνησης θεωρείται ιδιαίτερα σημαντικός στόχος για την Εταιρεία. Το σύστημα εσωτερικού ελέγχου αξιολογείται σε διαρκή βάση με σκοπό 45
Ετήσια Οικονομική Έκθεση Χρήσης 2013 46 να επιβεβαιωθεί η διατήρηση ενός ασφαλούς και αποτελεσματικού περιβάλλοντος ελέγχου. Η Επιτροπή Ελέγχου επιλαμβάνεται όλων των σοβαρών θεμάτων ελέγχου που εγείρονται τόσο από τη Διοίκηση όσο και από τους εσωτερικούς και εξωτερικούς ελεγκτές και ενημερώνει σχετικά το Δ.Σ. Για όλες τις διαπιστωμένες αδυναμίες του συστήματος εσωτερικού ελέγχου, η Επιτροπή Ελέγχου μεριμνά ώστε η Διοίκηση να λάβει τα απαραίτητα διορθωτικά μέτρα. Εσωτερικός Έλεγχος Η Υπηρεσία Εσωτερικού Ελέγχου αποτελεί ανεξάρτητη υπηρεσιακή μονάδα και τα στελέχη της ορίζονται από το Δ.Σ. της Εταιρείας. Η Υπηρεσία Εσωτερικού Ελέγχου λειτουργεί σύμφωνα με γραπτό κανονισμό λειτουργίας και αναφέρεται στο Δ.Σ. μέσω της Επιτροπής Ελέγχου, η οποία είναι αρμόδια για την εποπτεία της λειτουργίας του και την αξιολόγηση του. Σκοπός της Υπηρεσίας είναι ο έλεγχος της επάρκειας και αποτελεσματικότητας του υφιστάμενου συστήματος εσωτερικού ελέγχου της Εταιρείας. Κάθε διαχειριστική χρήση, η Υπηρεσία Εσωτερικού Ελέγχου υποβάλει στην Επιτροπή Ελέγχου, προς έγκριση, το Ετήσιο Πρόγραμμα Ελέγχων. Η κατάρτιση του προγράμματος γίνεται κατόπιν συνεργασίας με τη Διοίκηση της Εταιρείας και αφού προηγηθεί εκτίμηση των πιθανών κινδύνων (risk assessment) και ταξινόμηση αυτών με βάση την κρισιμότητα τους. Αρμοδιότητες και ευθύνες της Υπηρεσίας Εσωτερικού Ελέγχου είναι ενδεικτικά οι ακόλουθες: Κατάρτιση της πολιτικής της εταιρείας σε θέματα εσωτερικού ελέγχου. Προγραμματισμός και εκτέλεση του ετήσιου σχεδίου εσωτερικού ελέγχου. Έλεγχος της τήρησης των διαδικασιών λειτουργίας της εταιρείας. Έλεγχος τήρησης των εταιρικών κανονισμών καθώς και της συμμόρφωσης με τους νόμους, τους ρυθμιστικούς κανόνες και αρχές, και τις βέλτιστες πρακτικές της αγοράς. Έλεγχος των οικονομικών συναλλαγών και τήρησης συμβάσεων. Αξιολόγηση του βαθμού εφαρμογής και αποτελεσματικότητας των διαδικασιών που έχουν θεσπιστεί για τη διαχείριση κινδύνων της Εταιρείας. Εξέταση των περιπτώσεων συγκρούσεων συμφερόντων κατά τις συναλλαγές της Εταιρείας με συνδεδεμένα με αυτή πρόσωπα και υποβολή σχετικών αναφορών στο Δ.Σ. Σύνταξη εκθέσεων και κοινοποίηση των αποτελεσμάτων των ελέγχων στη Διοίκηση και την Επιτροπή Ελέγχου. Παρακολούθηση της υλοποίησης διορθωτικών αλλαγών. Η Υπηρεσία Εσωτερικού Ελέγχου ενημερώνει εγγράφως την Επιτροπή Ελέγχου για το έργο της, μέσω αναφορών που καταρτίζει σε τριμηνιαία τουλάχιστον βάση ή οποτεδήποτε κριθεί απαραίτητο. Η Υπηρεσία Εσωτερικού Ελέγχου της Εταιρείας βρίσκεται σε τακτική επικοινωνία με τους εξωτερικούς ελεγκτές και τις αντίστοιχες υπηρεσίες των θυγατρικών εταιρειών προκειμένου να υπάρχει άμεση ενημέρωση της Επιτροπής Ελέγχου επί σημαντικών θεμάτων τα οποία άπτονται της λειτουργίας των εταιρειών του Ομίλου. Οργανωτική Δομή Εξουσιοδοτήσεις Η οργανωτική δομή της Εταιρείας αποτυπώνεται σε συγκεκριμένο Οργανόγραμμα, το οποίο είναι ενσωματωμένο στον Εσωτερικό Κανονισμό Λειτουργίας της Εταιρείας. Στον Εσωτερικό Κανονισμό Λειτουργίας αναφέρονται οι ρόλοι και τα αντικείμενα δραστηριότητας των επιμέρους υπηρεσιακών μονάδων της Εταιρείας. Το Δ.Σ. έχει εκχωρήσει συγκεκριμένες αρμοδιότητες και εξουσιοδοτήσεις προς στελέχη και όργανα Διοίκησης, με επαρκή έλεγχο των δραστηριοτήτων τους ώστε να καθίσταται δυνατή η αποτελεσματική λειτουργία της Εταιρείας. Πληροφοριακά Συστήματα Η Εταιρεία έχει αναπτύξει Πληροφοριακά Συστήματα τα οποία υποστηρίζουν τη λογιστική αποτύπωση και τη χρηματοοικονομική πληροφόρηση με αποτελεσματικό τρόπο. Τα δεδομένα και οι πληροφορίες προστατεύονται
Ετήσια Οικονομική Έκθεση Χρήσης 2013 με την εφαρμογή κατάλληλων διαδικασιών προστασίας δεδομένων, επαναφοράς και φύλαξης αντιγράφων ασφάλειας, προστασίας ηλεκτρονικού ταχυδρομείου και πρόληψης κακόβουλων ενεργειών, διασφαλίζοντας την ακεραιότητα και την ομαλή διαχείριση τους. Η πορεία των οικονομικών μεγεθών των θυγατρικών εταιρειών σε σχέση με τα αντίστοιχα προϋπολογισμένα, παρακολουθείται σε μηνιαία βάση, παρέχοντας τη δυνατότητα αξιολόγησης των επιδόσεων και των αποκλίσεων. Διαχείριση Κινδύνων Η Εταιρεία αξιολογεί σε ετήσια βάση τους κινδύνους τους οποίους δύναται να αντιμετωπίσει (risk assessment), ανάλογα με την προέλευση (ενδογενείς εξωγενείς) και το είδος (στρατηγικοί, χρηματοοικονομικοί, λειτουργικοί κίνδυνοι, κίνδυνοι που σχετίζονται με την κανονιστική συμμόρφωση compliance, και την χρηματοοικονομική πληροφόρηση financial reporting). Η εκτίμηση των κινδύνων γίνεται τόσο σε επίπεδο Εταιρείας όσο και σε επίπεδο Ομίλου, και περιλαμβάνει αξιολόγηση της πιθανότητας να συμβεί ο κίνδυνος καθώς και αξιολόγηση της επίπτωσης που μπορεί να έχει ο κάθε κίνδυνος. Η Εταιρεία έχει δημιουργήσει τους κατάλληλους μηχανισμούς για τον έλεγχο και την παρακολούθηση της κατάστασης και της αξίας των επενδύσεωνπεριουσιακών της στοιχείων, προκειμένου να αξιολογήσει και να διαχειριστεί τους κινδύνους σχετικά με τη σύνταξη των οικονομικών καταστάσεων. Στο πλαίσιο αυτό, ακολουθούνται συγκεκριμένες διαδικασίες σε μια σειρά λογιστικών και χρηματοοικονομικών εργασιών όπως είναι ο έλεγχος απομείωσης της αξίας των στοιχείων του ενεργητικού, οι συμφωνίες τραπεζικών και ταμειακών λογαριασμών, οι συμφωνίες απαιτήσεων υποχρεώσεων κτλ. Επιπλέον, ο Όμιλος χρησιμοποιεί διάφορα χρηματοοικονομικά μέσα ή εφαρμόζει εξειδικευμένες στρατηγικές, προκειμένου να περιορίσει την έκθεσή του σε παράγοντες χρηματοοικονομικού κινδύνου στους οποίους εκτίθεται, όπως οι κίνδυνοι χρηματοδότησης και επιτοκίου, αγοράς, τιμών καυσίμων, ρευστότητας και συναλλαγματικός. 6.4 Τα πληροφοριακά στοιχεία του άρθρου 43α παρ.3 περ. δ του κ.ν. 2190/1920, όπως προστέθηκε με το άρθρο 2 παρ. 2 του Ν. 3873/2010. Τα πληροφοριακά στοιχεία που προβλέπονται από το άρθρο 43α παρ.3 περ. δ του κ.ν. 2190/1920, όπως προστέθηκε με το άρθρο 2 παρ. 2 του Ν. 3873/2010, συμπεριλαμβάνονται στην επεξηγηματική έκθεση του Διοικητικού Συμβουλίου, η οποία καταρτίζεται σύμφωνα με το άρθρο 4 παρ. 7 και 8 του Ν. 3556/2007 και ενσωματώνεται στην έκθεση του Διοικητικού Συμβουλίου. 6.5 Τρόπος λειτουργίας Γενικής Συνέλευσης & δικαιώματα μετόχων Η Γενική Συνέλευση αποτελεί το ανώτατο όργανο της Εταιρείας, το οποίο συγκαλείται από το Δ.Σ. και δικαιούται να λαμβάνει αποφάσεις για κάθε υπόθεση που αφορά την Εταιρεία. Οι νόμιμες αποφάσεις της δεσμεύουν και τους μετόχους που απουσιάζουν ή διαφωνούν. Η Γενική Συνέλευση είναι αρμόδια να αποφασίζει για θέματα όπως: α) Παράταση της διάρκειας, συγχώνευση, πλην της κατά το άρθρο 78 του Κ.Ν.2190/1920 απορρόφησης, ή διάλυση της Εταιρείας, μετατροπή, διάσπαση, αναβίωση. β) Τροποποίηση του καταστατικού, εκτός από τις περιπτώσεις του εδαφίου β της παραγράφου 2 του άρθρου 34 του Κ.Ν. 2190/1920. γ) Αύξηση ή μείωση του μετοχικού κεφαλαίου, εκτός από τις περιπτώσεις της παρ. 2 του άρθρου 5 του καταστατικού και της παραγράφου 14 του άρθρου 13 του Κ.Ν. 2190/1920. δ) Εκλογή μελών του Διοικητικού Συμβουλίου, εκτός από τις περιπτώσεις του άρθρου 22 του καταστατικού. ε) Εκλογή ελεγκτών. στ) Εκλογή εκκαθαριστών. ζ) Έγκριση των ετήσιων λογαριασμών (ετήσιων οικονομικών καταστάσεων). η) Διάθεση καθαρών κερδών, εκτός από την 47
Ετήσια Οικονομική Έκθεση Χρήσης 2013 48 περίπτωση του εδαφίου στ της παραγράφου 2 του άρθρου 34 του Κ.Ν. 2190/1920, και θ) Κάθε άλλο θέμα προβλέπεται από το νόμο ή το καταστατικό. Η Γενική Συνέλευση συγκαλείται από το Δ.Σ. και συνέρχεται υποχρεωτικά στην έδρα της Εταιρείας ή στην περιφέρεια άλλου δήμου εντός του νομού της έδρας ή άλλου δήμου όμορου της έδρας, τουλάχιστον μια φορά κάθε εταιρική χρήση και εντός έξι (6) το πολύ μηνών από τη λήξη της χρήσης αυτής. Η Γενική Συνέλευση μπορεί να συνέρχεται και στην περιφέρεια του δήμου, όπου βρίσκεται η έδρα του Χρηματιστηρίου Αθηνών. Το Δ.Σ. διασφαλίζει ότι η προετοιμασία και η διεξαγωγή της Γενικής Συνέλευσης των μετόχων διευκολύνουν την αποτελεσματική άσκηση των δικαιωμάτων των μετόχων, οι οποίοι θα πρέπει να είναι πλήρως ενημερωμένοι για όλα τα θέματα που σχετίζονται με τη συμμετοχή τους στη Γενική Συνέλευση, συμπεριλαμβανομένων των θεμάτων ημερήσιας διάταξης, και των δικαιωμάτων τους κατά τη Γενική Συνέλευση. Ο Πρόεδρος του ΔΣ της εταιρείας ή κατά περίπτωση ο Αντιπρόεδρος του ΔΣ, ο Διευθύνων Σύμβουλος ή ο Γενικός Διευθυντής, οι Πρόεδροι των Επιτροπών του ΔΣ, καθώς και ο Υπεύθυνος Εσωτερικού Ελέγχου και ο τακτικός ελεγκτής παρίστανται στη Γενική Συνέλευση των μετόχων, προκειμένου να παρέχουν πληροφόρηση και ενημέρωση επί θεμάτων της αρμοδιότητάς τους, που τίθενται προς συζήτηση, και επί ερωτήσεων ή διευκρινίσεων που ζητούν οι μέτοχοι. Κατά τις συνεδριάσεις της Γενικής Συνέλευσης, προεδρεύει προσωρινά ο Πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου ή όταν αυτός κωλύεται ο Αντιπρόεδρος ή όταν και αυτός κωλύεται, ο πρεσβύτερος των παρόντων συμβούλων. Χρέη Γραμματέα εκτελεί προσωρινά αυτός που ορίζεται από τον Πρόεδρο. Η σύγκληση, συγκρότηση και λειτουργία της Γενικής Συνέλευσης λαμβάνουν χώρα σύμφωνα με τις διατάξεις της κείμενης νομοθεσίας (ιδίως τα άρθρα 2535 του κ.ν. 2190/1920, ως εκάστοτε ισχύουν) και τις προβλέψεις του καταστατικού της Εταιρείας. Κάθε μετοχή παρέχει όλα τα δικαιώματα που προβλέπει ο νόμος και το Καταστατικό της, κατά τα ειδικότερα αναφερόμενα στην επεξηγηματική έκθεση του Διοικητικού Συμβουλίου, η οποία καταρτίζεται σύμφωνα με το άρθρο 4 παρ. 7 και 8 του Ν. 3556/2007 και ενσωματώνεται στην έκθεση του Διοικητικού Συμβουλίου. Τα δικαιώματα μειοψηφίας των μετόχων ασκούνται ως ορίζει το άρθρο 39 του κ.ν. 2190/1920, ως ισχύει. Σύμφωνα με το άρθρο 27 παρ. 2β (α) (αα) του κ.ν. 2190/1920, ως προστέθηκε με το άρθρο 3 του Ν. 3884/2010, στην πρόσκληση της Γενικής Συνέλευσης των μετόχων της Εταιρείας, συμπεριλαμβάνονται μεταξύ άλλων και πληροφορίες τουλάχιστον για τα δικαιώματα των μετόχων των παραγράφων 2, 2α, 4 και 5 του άρθρου 39, αναφέροντας το χρονικό διάστημα μέσα στο οποίο μπορεί να ασκηθεί κάθε δικαίωμα, στις αντίστοιχες προθεσμίες που ορίζονται στις παραγράφους του άρθρου 39, ή εναλλακτικά, την καταληκτική ημερομηνία μέχρι την οποία μπορούν τα δικαιώματα αυτά να ασκηθούν, υπό τον όρο ότι λεπτομερέστερες πληροφορίες σχετικά με τα εν λόγω δικαιώματα και τους όρους άσκησής τους θα είναι διαθέσιμες με ρητή παραπομπή της πρόσκλησης στη διεύθυνση (domain name) της ιστοσελίδας της Εταιρείας. 6.6 Διοικητικό Συμβούλιο & άλλα Διαχειριστικά και Εποπτικά όργανα Α. Διοικητικό Συμβούλιο Το Διοικητικό Συμβούλιο διοικεί και εκπροσωπεί την εταιρεία και είναι αρμόδιο ν αποφασίζει για κάθε ζήτημα που αφορά στη Διοίκηση της εταιρείας, στην επιδίωξη του εταιρικού σκοπού και στη διαχείριση της περιουσίας της, με εξαίρεση εκείνα που σύμφωνα με τον νόμο ή το καταστατικό ανήκουν στην αποκλειστική αρμοδιότητα της Γενικής Συνέλευσης. Σύμφωνα με το Καταστατικό, η Εταιρεία διοικείται από Διοικητικό Συμβούλιο, αποτελούμενο από εννέα (9) κατ ελάχιστο έως δεκαπέντε (15) μέλη. Tο Διοικητικό Συμβούλιο αμέσως μετά την εκλογή του συνέρχεται και συγκροτείται σε σώμα, εκλέγοντας τον Πρόεδρο, έως δύο Αντιπροέδρους και τον Διευθύνοντα ή Διευθύνοντες Συμβούλους και ενδεχομένως, έναν ή περισσότερους Αναπληρωτές Διευθύνοντες Συμβούλους.
Ετήσια Οικονομική Έκθεση Χρήσης 2013 Κατά την 31/12/2013, το Διοικητικό Συμβούλιο αποτελείτο από δώδεκα (12) μέλη, εκ των οποίων τρία (3) είχαν εκτελεστικές ιδιότητες και εννέα (9) είχαν μη εκτελεστικές ιδιότητες. Τέσσερα (4) εκ των μη εκτελεστικών μελών έχουν ορισθεί ως ανεξάρτητα. Κατά την 31/12/2013, τα μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου ήταν τα κάτωθι: 1. Ανδρέας Βγενόπουλος Πρόεδρος Δ.Σ., μη εκτελεστικό μέλος, 2. Εμμανουήλ Ξανθάκης Αντιπρόεδρος Δ.Σ., μη εκτελεστικό μέλος 3. Iskandar Safa Αντιπρόεδρος Δ.Σ., μη εκτελεστικό μέλος 4. Ευθύμιος Μπουλούτας Δ/νων Σύμβουλος, εκτελεστικό μέλος 5. Ιωάννης Αρτινός Αναπληρωτής Δ/νων Σύμβουλος, εκτελεστικό μέλος 6. Παναγιώτης Θρουβάλας εκτελεστικό μέλος 7. Αρετή Σουβατζόγλου μη εκτελεστικό μέλος 8. Joseph Iskander μη εκτελεστικό μέλος 9. Γεώργιος Λασσαδός ανεξάρτητο, μη εκτελεστικό μέλος 10. Μάρκος Φόρος ανεξάρτητο, μη εκτελεστικό μέλος 11. Αναστάσιος Κυπριανίδης ανεξάρτητο, μη εκτελεστικό μέλος 12. Αλέξανδρος Εδιπίδης ανεξάρτητο, μη εκτελεστικό μέλος Σύμφωνα με το Καταστατικό, τα μέλη του Δ.Σ. εκλέγονται από τη Γενική Συνέλευση των μετόχων για πέντε (5) έτη. Η θητεία των μελών του Διοικητικού Συμβουλίου αρχίζει την επόμενη μέρα από την εκλογή του από τη Γενική Συνέλευση, λήγει την αντίστοιχη ημέρα του έτους λήξεως της θητείας τους και παρατείνεται αυτόματα, μέχρι την Τακτική Γενική Συνέλευση μετά τη λήξη της θητείας τους, χωρίς να μπορεί να υπερβεί την εξαετία. Τα μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου είναι πάντοτε επανεκλέξιμα ή επαναδιοριζόμενα και ελεύθερα ανακλητά. Μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου μπορεί να διορισθούν και μη μέτοχοι. Το Διοικητικό Συμβούλιο βρίσκεται σε απαρτία και συνεδριάζει έγκυρα όταν παρευρίσκεται ή αντιπροσωπεύονται σ αυτό το μισό πλέον ενός των Συμβούλων, ποτέ όμως ο αριθμός των Συμβούλων που είναι παρόντες αυτοπροσώπως μπορεί να είναι μικρότερος των τριών (3). Για τον υπολογισμό του αριθμού απαρτίας, παραλείπεται τυχόν προκύπτον κλάσμα. Σύμβουλος που κωλύεται μπορεί να αντιπροσωπευθεί μόνον από άλλο Σύμβουλο. Κάθε σύμβουλος μπορεί να αντιπροσωπεύει μόνον έναν απόντα Σύμβουλο. Στην περίπτωση αυτή έχει δύο (2) ψήφους. Οι αποφάσεις του Διοικητικού Συμβουλίου λαμβάνονται με απόλυτη πλειοψηφία των Συμβούλων που είναι παρόντες και εκείνων που αντιπροσωπεύονται με εξαίρεση τις περιπτώσεις του άρθρου 5 παρ. 2 του παρόντος καταστατικού. Σε περίπτωση ισοψηφίας υπερισχύει η ψήφος του προέδρου του Διοικητικού Συμβουλίου. Για τις συζητήσεις και αποφάσεις του Διοικητικού Συμβουλίου, τηρούνται πρακτικά που καταχωρούνται σε ειδικό βιβλίο και υπογράφονται από τους Συμβούλους που παρέστησαν κατά την συνεδρίαση. Σύμβουλος που διαφωνεί μπορεί να ζητήσει την καταχώρηση της γνώμης του, σε περίληψη στο σχετικό πρακτικό. Επιτρέπεται, τηρουμένων των σχετικών διατάξεων, να συνεδριάζει το Διοικητικό Συμβούλιο με τηλεδιάσκεψη. Στην περίπτωση αυτή η πρόσκληση προς τα μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου περιλαμβάνει τις αναγκαίες πληροφορίες για τη συμμετοχή αυτών στη συνεδρίαση. Το Διοικητικό Συμβούλιο, μπορεί αποκλειστικά και μόνο εγγράφως να αναθέτει την άσκηση όλων των εξουσιών και αρμοδιοτήτων του (εκτός από αυτές που απαιτούν συλλογική ενέργεια) καθώς και την εκπροσώπηση της Εταιρείας σε ένα ή περισσότερα πρόσωπα, μέλη του ή όχι, καθορίζοντας συγχρόνως 49
Ετήσια Οικονομική Έκθεση Χρήσης 2013 και την έκταση αυτής της ανάθεσης. Επίσης, το Διοικητικό Συμβούλιο δύναται να αναθέτει τον εσωτερικό έλεγχο σε ένα ή περισσότερα πρόσωπα, μέλη του ή μη, τηρουμένων των διατάξεων της ισχύουσας νομοθεσίας. Τα ανωτέρω πρόσωπα μπορούν να αναθέτουν περαιτέρω την άσκηση των εξουσιών που τους ανατέθηκαν ή μέρους τούτων σε άλλα μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου, υπαλλήλους της Εταιρείας ή τρίτους, με την προϋπόθεση ότι τούτο προβλέπεται στη σχετική απόφαση του Διοικητικού Συμβουλίου. Πάντως οι αρμοδιότητες του Διοικητικού Συμβουλίου είναι με την επιφύλαξη των άρθρων 10 και 23α του Κ.Ν. 2190/1920 όπως ισχύει. Για την αποτελεσματικότερη εποπτεία των λειτουργιών και διοίκηση της Εταιρείας, η Γ.Σ. και το Δ.Σ. έχουν συστήσει επιτροπές, οι οποίες αποτελούνται από μέλη του Δ.Σ. ή και τρίτους, οι αρμοδιότητες και ο τρόπος λειτουργίας των οποίων ρυθμίζονται από τον Εσωτερικό Κανονισμό Λειτουργίας και τον Κώδικα Εταιρικής Διακυβέρνησης της Εταιρείας και παρατίθενται συνοπτικά κατωτέρω: Β. Εκτελεστική Επιτροπή (Executive Committee) Ο ρόλος της Εκτελεστικής Επιτροπής συνίσταται στη διαρκή εποπτεία όλων των λειτουργιών της Εταιρείας και του Ομίλου, στον καθορισμό των στόχων, βάσει των οποίων θα συντάσσονται οι προϋπολογισμοί των Εταιρειών του Ομίλου για την επίτευξη του στρατηγικού σχεδιασμού, και στην παρακολούθηση της πορείας των οικονομικών μεγεθών και αποτελεσμάτων. Η Επιτροπή αποτελείται από τέσσερα έως επτά μέλη, τα οποία ορίζονται από το Διοικητικό Συμβούλιο. Ο Πρόεδρος της Επιτροπής εκλέγεται από τα μέλη της Επιτροπής ή υποδεικνύεται από το Δ.Σ. Η Επιτροπή συνεδριάζει τουλάχιστον μία φορά κάθε δίμηνο. Η επιλογή του χρόνου των συνεδριάσεων επηρεάζεται από παράγοντες, όπως η περιοδικότητα των εργασιών της Εταιρείας, οι ημερομηνίες σύγκλησης του Διοικητικού Συμβουλίου και έκτακτα θέματα που προκύπτουν κατά τη λειτουργία. Η παρούσα σύνθεση της Επιτροπής είναι η εξής: 1. Ευθύμιος Μπουλούτας, Πρόεδρος 2. Ιωάννης Αρτινός, Μέλος 3. Αρετή Σουβατζόγλου, Μέλος 4. Christophe Vivien, Μέλος 5. Κυριάκος Μάγειρας, Μέλος Γ. Επιτροπή Επενδύσεων (Investment Committee) Ο ρόλος της Επιτροπής Επενδύσεων συνίσταται στην εισήγηση προς το Δ.Σ. της επενδυτικής στρατηγικής και της πολιτικής επενδύσεων του Ομίλου, στη δυνατότητα εισήγησης επενδυτικών πράξεων προς την Εκτελεστική Επιτροπή και το Δ.Σ. της Εταιρείας και στην εποπτεία υλοποίησης της επενδυτικής στρατηγικής και παρακολούθηση της συμμόρφωσης με την εγκεκριμένη πολιτική επενδύσεων. Η Επιτροπή αποτελείται από τρία έως επτά μέλη, τα οποία ορίζονται από το Διοικητικό Συμβούλιο. Ο Πρόεδρος της Επιτροπής εκλέγεται από τα μέλη της Επιτροπής ή υποδεικνύεται από το Δ.Σ. Η Επιτροπή συνεδριάζει όσο συχνά απαιτείται και τουλάχιστον μία φορά κάθε δύο μήνες. Η επιλογή του χρόνου των συνεδριάσεων επηρεάζεται από παράγοντες, όπως οι ημερομηνίες σύγκλησης του Διοικητικού Συμβουλίου, θέματα έκτακτων κινδύνων και επενδυτικών αποφάσεων. Η παρούσα σύνθεση της Επιτροπής είναι η εξής: 1. Ευθύμιος Μπουλούτας, 2. Ιωάννης Αρτινός, 3. Παναγιώτης Θρουβάλας. Δ. Επιτροπή Ελέγχου (Audit Committee) Η Επιτροπή Ελέγχου είναι επιτροπή του Διοικητικού Συμβουλίου και συγκροτείται με σκοπό την υποβοήθηση του για την εκπλήρωση της εποπτικής του ευθύνης όσον αφορά τη διαδικασία οικονομικής πληροφόρησης και ενημέρωσης, τη συμμόρφωση της εταιρείας με το νομικό και κανονιστικό πλαίσιο λειτουργίας, τη λειτουργία του συστήματος εσωτερικού ελέγχου και την άσκηση εποπτείας επί της ελεγκτικής λειτουργίας και της ανεξαρτησίας των νόμιμων ελεγκτών. 50
Ετήσια Οικονομική Έκθεση Χρήσης 2013 Η Επιτροπή Ελέγχου επιβλέπει τον ετήσιο τακτικό έλεγχο, την εξαμηνιαία επισκόπηση καθώς επίσης και την ελεγκτική εργασία που διεξάγεται από την υπηρεσία Εσωτερικού Ελέγχου της Εταιρείας. Επιπλέον, παρακολουθεί την αποτελεσματική λειτουργία του συστήματος διαχείρισης κινδύνων. Τέλος, είναι αρμόδια για τη διαμόρφωση σύστασης προς το Δ.Σ. προκειμένου αυτό να διαμορφώσει πρόταση προς τη Γενική Συνέλευση για τον ορισμό του νόμιμου ελεγκτή. Τα μέλη της Επιτροπής Ελέγχου διορίζονται από τη Γενική Συνέλευση των μετόχων της Εταιρείας κατόπιν σχετικής πρότασης του Δ.Σ., σύμφωνα με το Ν.3693/2008. Τα μέλη που απαρτίζουν της Επιτροπή Ελέγχου είναι ένα μη εκτελεστικό και δύο ανεξάρτητα μη εκτελεστικά, τα οποία έχουν εμπειρία και γνώση χρηματοοικονομικών ή/και λογιστικών θεμάτων. Οι αποφάσεις της Επιτροπής λαμβάνονται με πλειοψηφία 2/3. Η Επιτροπή συνεδριάζει τουλάχιστον κάθε τρεις μήνες ή οποτεδήποτε κριθεί απαραίτητο. Τα μέλη της Επιτροπής είναι τα ακόλουθα: 1. Εμμανουήλ Ξανθάκης μη εκτελεστικό μέλος 2. Μάρκος Φόρος ανεξάρτητο, μη εκτελεστικό μέλος 3. Αναστάσιος Κυπριανίδης ανεξάρτητο, μη εκτελεστικό μέλος Επιτροπή Αμοιβών και Προσλήψεων (Nomination & Remuneration Committee) Κύριος σκοπός της Επιτροπής είναι η υποβοήθηση του Διοικητικού Συμβουλίου στην άσκηση των καθηκόντων του, που αφορούν θέματα στελέχωσης, αμοιβών και κινήτρων. Ο ρόλος της είναι εισηγητικός προς το Διοικητικό Συμβούλιο και συνίσταται : μελών του Διοικητικού Συμβουλίου ή ανώτερων διευθυντικών στελεχών. Στην κατάρτιση σχεδίου διάδοχης κατάστασης για τα μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου και των Επιτροπών, του Διευθύνοντος Συμβούλου, του Γενικού Διευθυντή και των ανώτερων διευθυντικών στελεχών. Στη υποβολή προς το Δ.Σ. εισηγήσεων, περί πολιτικής για θέματα προσλήψεων, αμοιβών και κινήτρων. Η Επιτροπή αποτελείται από τρία (3) μέλη τα οποία εκλέγονται μεταξύ των μη εκτελεστικών μελών του Διοικητικού Συμβουλίου, από τη Γενική Συνέλευση των Μετόχων. Ο Πρόεδρος της Επιτροπής εκλέγεται από τα μέλη της Επιτροπής ή υποδεικνύεται από τη Γενική Συνέλευση των μετόχων. Η Επιτροπή συνεδριάζει τουλάχιστον μία φορά το χρόνο κάθε Δεκέμβριο. Η παρούσα σύνθεση της Επιτροπής είναι η εξής: 1. Εμμανουήλ Ξανθάκης μη εκτελεστικό μέλος 2. Μάρκος Φόρος ανεξάρτητο, μη εκτελεστικό μέλος 3. Αναστάσιος Κυπριανίδης ανεξάρτητο, μη εκτελεστικό μέλος. Νόμιμοι Ελεγκτές Εταιρεία Ελεγκτών: GRANT THORNTON A.E. (ΑΜ ΣΟΕΛ 127) Τακτικοί Ελεγκτές: Ελπίδα Λεωνίδου ΑΜ ΣΟΕΛ: 19801 Δήμητρα Παγώνη ΑΜ ΣΟΕΛ: 30821 Στην εκτίμηση των αναγκών σχετικά με την ποιοτική και ποσοτική σύνθεση του Διοικητικού Συμβουλίου και των Επιτροπών, σύμφωνα με τη διαδικασία επιλογής που αναφέρεται κατωτέρω. Στον καθορισμό κριτηρίων για την επιλογή νέων 51
Ετήσια Οικονομική Έκθεση Χρήσης 2013 7. Πληροφορίες για θέματα εταιρικής κοινωνικής υπευθυνότητας 52 Το 2013 η MΙG και οι θυγατρικές της συνέχισαν να υλοποιούν προγράμματα Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης, με σκοπό να ενισχύσουν τους δεσμούς που έχουν με την κοινωνία που επιλέγει καθημερινά προϊόντα και υπηρεσίες επιβραβεύοντας την ποιότητα. Ειδικά στην συγκυρία ύφεσης που επικράτησε την χρονιά αυτή στην ελληνική οικονομία, θεωρήθηκε σημαντικό να αναληφθούν πρωτοβουλίες που συμβάλλουν στην κάλυψη κοινωνικών και ανθρωπιστικών προβλημάτων που ήταν ιδιαίτερα έντονα. Ιδιαίτερη σημασία δόθηκε επίσης και στην διατήρηση ενός περιβάλλοντος συνεχούς εκπαίδευσης αλλά και διατήρησης των άριστων εργασιακών σχέσεων καθώς η εργασιακή ειρήνη και καλές εργασιακές σχέσεις διατηρήθηκαν σε όλες τις εταιρείες και σε μια περίοδο εργασιακής έντασης σε πολλούς κλάδους. Τα σημαντικότερα από τα προγράμματα εταιρικής ευθύνης που υλοποιήθηκαν είναι τα ακόλουθα: Το ArGOODaki της GOODY S που ανήκει στην VI VARTIA, αποτελεί καταξιωμένο κοινωνικό θεσμό, ο οποίος ενώνει χιλιάδες Έλληνες σε μια εκστρατεία αγάπης για τα παιδιά σε ανάγκη. Από το 2002 το πρόγραμμα ArGOODaki, έχει υλοποιήσει 12 ολοκληρωμένα έργα σε συνεργασία με επιλεγμένα ιδρύματα και έχει υποστηρίξει χιλιάδες παιδιά σε ανάγκη και τις οικογένειές τους. Οι εταιρείες του ομίλου VIVARTIA με συναίσθηση των αναγκών της ελληνικής οικογένειας και κοινωνίας που συνεχώς αυξάνονται, άγγιξαν φέτος πάνω από 1.800 οικογένειες και συνολικά πάνω από 8.000 συνανθρώπους μας μέσα από την προσφορά των προϊόντων τους (ΔΕΛΤΑ ΤΡΟΦΙΜΑ, ΜΠΑΡΜΠΑ ΣΤΑΘΗΣ, GOODY SEVEREST). Στο πλαίσιο του προγράμματος Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης των ζαχαροπλαστείων PAPAGALLINO, για όλη τη διάρκεια του 2013 προσφέρθηκαν περισσότερες από 60 τούρτες γενεθλίων στα παιδιά που φιλοξενούνται στο Παιδικό Χωριό SOS Βάρης, στη Στέγη Νέων και στον Ξενώνα SOS ΕΛΙΖΑ. Για τη VIVARTIA το θέμα της ενημέρωσης και εκπαίδευσης των παιδιών σχετικά με την ισορροπημένη διατροφή, αποτελεί μία από τις βασικές προτεραιότητές της. Το Κέντρο Ενημέρωσης ΔΕΛΤΑ, επισκέπτεται παιδικούς σταθμούς και νηπιαγωγεία και μέσα από τη διαδραστική αφήγηση «Ταξίδι στην Πρωινοχώρα», ενημερώνει και ψυχαγωγεί παιδιά προσχολικής ηλικίας, σχετικά με τη διατροφική αξία ενός υγιεινού και ισορροπημένου πρωινού. Από το 2011 που ξεκίνησε το πρόγραμμα το έχουν παρακολουθήσει χιλιάδες παιδιά. Οι εταιρείες GOODY S (καταστήματα GOODY S και FLOCAFE) και EVEREST (καταστήματα EVEREST, LA PASTERIA & OLYMPUS PLAZA) συμμετέχουν ενεργά στην εκστρατεία του ΟΑΕΔ, παρέχοντας στους κατόχους κάρτας ανεργίας έκπτωση στα προϊόντα τους. Σε όλες τις εταιρείες του Ομίλου υπάρχει πρόγραμμα εθελοντικής αιμοδοσίας. Η διαδικασία της αιμοδοσίας λαμβάνει χώρα σε τακτικά διαστήματα μέσα στο χρόνο ώστε να μπορεί να ανταποκριθεί στις έκτακτες ανάγκες του προσωπικού του Ομίλου, αλλά και σε ανάγκες τρίτων. Η VIVARTIA αλλά και οι θυγατρικές της συμμετείχαν σε προγράμματα ανακύκλωσης με στόχο την εξοικονόμηση των βασικών υλικών, τα οποία χρησιμοποιούνται σε καθημερινή βάση, όπως χαρτικά αναλώσιμα, ηλεκτρονικοί υπολογιστές, μπαταρίες, μελάνια εκτυπωτών. Ο όμιλος ΕVEREST συμμετέχει μέσα από τη συλλογή χρησιμοποιημένων τηγανόλαδων και την επεξεργασία τους στην παραγωγή Βιοντίζελ στην κεντρική μονάδα της GF ENERGY, το πλέον σύγχρονο εργοστάσιο παραγωγής βιοντίζελ στην. Συνολικά για το 2013 συλλέχθηκαν πάνω από 71 τόνοι μαγειρικών ελαίων οι οποίοι μετατρέπονται σε 51 τόνους βιοντίζελ. Επίσης η VIVARTIA ξεκίνησε το 2013 συνεργασία με την Αστική Μη Κυβερνητική Εταιρεία ΜΠΟΡΟΥΜΕ, που καταπολεμά τη σπατάλη του περισσευούμενου φαγητού και δρα υπέρ της αξιοποίησής του για κοινωφελή σκοπό σε όλη την. Ήδη από την ΔΕΛΤΑ προσφέρθηκαν 24.000 κουτιά γάλα εβαπορέ Advance που παρέλαβαν 20 φορείς σε όλη την, από την GOODY S EVEREST προσφέρθηκαν 800 κιλά μαγειρεμένες φακές τις οποίες παρέλαβαν συνολικά 8 φορείς στην Αττική, από το ΜΠΑΡΜΠΑ ΣΤΑΘΗ 422 κιλά καταψυγμένα λαχανικά και 500 κιλά καταψυγμένα προϊόντα ζύμης
Ετήσια Οικονομική Έκθεση Χρήσης 2013 που παρέλαβαν 9 φορείς σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη, από την HELLENIC CATERING στη Θεσσαλονίκη προσφέρθηκαν 34.700 μπιφτέκια κοτόπουλου που παρέλαβαν 12 φορείς στην περιοχή, από την HEL LENIC CATERING στην Αθήνα προσφέρθηκαν 90 κιλά τζατζίκι και 140 κιλά hamburger sauce που παρέλαβαν 6 φορείς στην Αττική. Επιπλέον, τα κυλικεία και εστιατόρια των εγκαταστάσεών μας ειδοποιούν στο τέλος της ημέρας για οποιαδήποτε περισσευούμενη ποσότητα φαγητού. Η συνεργασία συνεχίζεται με καινούριες κάθε μέρα προσφορές από όλες τις εταιρείες του Ομίλου. Ο όμιλος ΥΓΕΙΑ αγκάλιασε διάφορες κοινωνικές ομάδες και για το 2013, προσέφερε: βοήθεια στα σχολεία (κυτία πρώτων βοηθειών, Η/Υ κ.α.) δωρεάν εξετάσεις και χειρουργικές επεμβάσεις σε άπορους ασθενείς μέσω διάφορων φορέων όπως Μητροπολιτικό Κοινωνικό Ιατρείο Ελληνικού (ΜΚΙΕ) ΚΥΑΔΑ, ΕΡΓΑΣΤΗΡΙ, Άσυλο Ανιάτων, Στέγη Κατάκοιτων Γερόντων. Διοργανώθηκε από τον Όμιλο ΥΓΕΙΑ μεγάλη γιορτή αγάπης και αλληλεγγύης με αφορμή τις γιορτές των Χριστουγέννων για τις κοινωνικά ευαίσθητες ομάδες του Δήμου Περάματος, στο πλαίσιο των δράσεων κοινωνικής ευθύνης. Στην εκδήλωση που διοργανώθηκε σε γιορταστικό κλίμα στο Δημαρχείο Περάματος, οι εθελοντές εργαζόμενοι του Ομίλου προσέφεραν σε περισσότερα από 500 άτομα που προσήλθαν, μεγάλη ποικιλία φαγητών και γλυκών που είχαν μαγειρέψει οι ίδιοι. Η στήριξη στο Δήμο Περάματος συνεχίστηκε και το 2013 με δωρεά οικιακών συσκευών, τροφίμων στην Κοινωνική Υπηρεσία, δωρεά πετρελαίου για παιδικούς σταθμούς και αλλαγή ελαστικών για τα απορριμματοφόρα του Δήμου. Με το πρόγραμμα Ταξιδεύοντας για την Υγεία ο όμιλος ΥΓΕΙΑ στοχεύει στην κάλυψη αναγκών κατοίκων των μικρών νησιών ή και ορεινών κοινοτήτων που δεν έχουν εύκολη πρόσβαση σε ιατρικές υπηρεσίες. Η πρώτη δράση έγινε σε Αγαθονήσι, Λειψούς και Φούρνους και η 2η στο Καρπενήσι, όπου ομάδα εθελοντών ιατρών διαφόρων ειδικοτήτων αλλά και διοικητικό & τεχνικό προσωπικό προσέφερε δωρεάν υπηρεσίες υγείας (ιατρική εξέταση & διαγνωστικές εξετάσεις) και φαρμακευτικό υλικό στους κατοίκους. Συνολικά εξετάστηκαν 2.000 κάτοικοι, ενώ το ΥΓΕΙΑ προσέφερε έναν απινιδωτή στους Φούρνους και σε συνεργασία με τη SINGULARLOGIC προσέφερε και εγκατέστησε δωρεάν δύο Συστήματα Τηλεϊατρικής σε Αγαθονήσι και Λειψούς. Παράλληλα, ο όμιλος ΥΓΕΙΑ δώρισε στο νοσοκομείο Καρπενησίου ένα παιδιατρικό τροχήλατο καρότσι αναζωογόνησης με τον εξοπλισμό του κι έναν έγχρωμο υπερηχοτομογράφο. Σε συνέχεια των δράσεων ο όμιλος εξακολουθεί να προσφέρει ιατρική βοήθεια στους κατοίκους των ως άνω περιοχών στα Νοσοκομεία Υγεία και Μητέρα. Επίσης το ΥΓΕΙΑ προσέφερε δωρεάν ένα πλήρως εξοπλισμένο ασθενοφόρο όχημα για τις ανάγκες της Μονάδας Υποβρύχιων Αποστολών του Λιμενικού Σώματος, παρέχοντας παράλληλα την εκπαίδευση του προσωπικού για τη λειτουργία του. Επιπροσθέτως, παρείχε πέντε συστήματα τηλεϊατρικής για σκάφη ή απομακρυσμένες εγκαταστάσεις του Λιμενικού Σώματος, με δωρεάν εκπαίδευση των χειριστών του συστήματος από το ιατρικό δυναμικό του ΥΓΕΙΑ, όπως επίσης και έναν πλήρη προληπτικό έλεγχο υγείας (checkup) για όλους τους άνδρες και τις γυναίκες που υπηρετούν στο Λιμενικό Σώμα καθώς και Οικογενειακή Κάρτα Υγείας με την οποία οι λιμενικοί και οι οικογένειές τους έχουν ειδικά προνόμια (εκπτώσεις, δωρεάν επισκέψεις κ.α.) στα νοσοκομεία του Ομίλου. Στο πλαίσιο της Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης, ο όμιλος ΥΓΕΙΑ δώρισε 10 αυτόματους απινιδωτές, ενώ παράλληλα προχώρησε στην επισκευή του ασθενοφόρου του Δήμου Αμαρουσίου. Οι αυτόματοι απινιδωτές θα βρίσκονται σε δημόσιους χώρους ευθύνης όπου θα μπορούν να χρησιμοποιηθούν από συμπολίτες μας σε περίπτωση ανάγκης, και συγκεκριμένα: στο Δημαρχείο Αμαρουσίου, στο Κέντρο Τέχνης και Πολιτισμού, στο Αθλητικό Κέντρο, στο γυμναστήριο «Σπύρος Λούης», στο δημοτικό γυμναστήριο «Στέκι των Νέων», στο κεντρικό ΚΑΠΗ, στο Δημοτικό Πολυϊατρείο, στα Εξωτερικά Συνεργεία. Το νοσοκομείο Μητέρα συγκέντρωσε και προσέφερε τέσσερις τόνους τροφίμων στο Κοινωνικό Παντοπωλείο του Δήμου Περιστερίου, στο πλαίσιο του εκτεταμένου προγράμματος 53
Ετήσια Οικονομική Έκθεση Χρήσης 2013 Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης του ομίλου ΥΓΕΙΑ. Σε ειδική τελετή που διοργανώθηκε στο Κοινωνικό Παντοπωλείο, οι εκπρόσωποι του ΜΗΤΕΡΑ παρέδωσαν στο Δήμαρχο Περιστερίου, κ. Ανδρέα Παχατουρίδη, τα τρόφιμα τα οποία συνέλεξαν οι εργαζόμενοι του ΜΗΤΕΡΑ και τα οποία περιλάμβαναν ζυμαρικά, λάδι, αλεύρι, αλάτι, γάλα μακράς διάρκειας, όσπρια, καφέ, χαρτί υγείας κ.ά. Παράλληλα συνεχίζεται μέχρι το 2016 η στήριξη στους αθλητές της εθνικής ομάδας Παραολυμπιακών αγώνων. Ο όμιλος ΥΓΕΙΑ έχει προσφέρει σε όλους τους αθλητές της Παραολυμπιακής Ομάδας, δωρεάν εξετάσεις, επισκέψεις σε ιατρούς, έκπτωση στη νοσηλεία και οικονομική στήριξη των 7 υιοθετημένων αθλητών. Οι τοπικές κοινωνίες των νησιών του Αιγαίου, στα οποία ταξιδεύει καθημερινά ο στόλος της ATTICA, αποτελούν άμεση προτεραιότητα. O ακτοπλοϊκός όμιλος ακουμπά όλο το φάσμα της τοπικής κοινωνίας, από την μέριμνα για το περιβάλλον, τον πολιτισμό και την εκπαίδευση, ως τον αθλητισμό και την υγεία. Μια σημαντική πρωτοβουλία στο πλαίσιο της κοινωνικής προσφοράς του Ομίλου είναι η συστηματική ανταπόκριση σε πληθώρα αιτημάτων για δωρεές ή έμμεσες χορηγίες συλλόγων κυρίως των νησιών του Αιγαίου. Ο τομέας της τοπικής παράδοσης και του αθλητισμού αποτελούν πεδίο εφαρμογής κοινωνικής προσφοράς για τον Όμιλο. Στο πλαίσιο αυτό, η ATTICA παρείχε για μία ακόμη χρονιά, εκπτωτικά ή δωρεάν εισιτήρια σε πολιτιστικούς και αθλητικούς συλλόγους και ομάδες στηρίζοντας έτσι τη συνέχεια του πολιτισμού και του αθλητισμού κάθε τόπου. Ταυτόχρονα, η εταιρεία υλοποιεί μία σειρά από δράσεις με στόχο την ενίσχυση της τοπικής κοινωνίας σε κοινωνικό αλλά και περιβαλλοντικό επίπεδο. Οι πρωτοβουλίες αυτές, οι οποίες διέπονται από συνέχεια και συνέπεια, έχουν καταφέρει να συμβάλλουν ουσιαστικά στην τοπική ανάπτυξη και ευαισθητοποίηση. Μερικές από τις δράσεις αυτές είναι: Το πρόγραμμα «Ηλιοπροστασία» που αφορά την εξέταση πληθυσμού και την ενημέρωση για το μελάνωμα υλοποιήθηκε για 5η χρονιά στην Πάρο και τη Νάξο. επαγγελμάτων, στην ανάδειξη του ρόλου της τοπικής κοινωνίας αλλά και στην προστασία της εθνικής μας κληρονομιάς. Οι «Δεσμοί αίματος» το πρόγραμμα εθελοντικής αιμοδοσίας αποτελεί κορυφαία πράξη υπευθυνότητας προσφοράς και πάνω από όλα αλληλεγγύης προς το συνάνθρωπο που έχει ανάγκη. Η προστασία του περιβάλλοντος αποτελεί βασικό μέλημα του Ομίλου όπου εκτός από την υιοθέτηση καλών πρακτικών που αφορούν το στόλο μας συνεχίζουμε με αφοσίωση τα προγράμματα ανακύκλωσης που αφορούν χαρτί, μελάνια, μπαταρίες, μαγειρικά έλαια, λαμπτήρες, φαρμακευτικά προϊόντα, και ηλεκτρονικές συσκευές. Επίσης η εταιρεία συμμετέχει ενεργά στην προστασία της χλωρίδας και τη πανίδας στοχεύοντας στη διατήρηση και τη διάδοση των περιβαλλοντικών αξιών στηρίζοντας το πρόγραμμα LIFΕ για τα θαλασσοπούλια που υλοποιεί η Ελληνική Ορνιθολογική εταιρεία. 54 Συνεχίζουμε το πρόγραμμα «Παραδοσιακά επαγγέλματα» το οποίο αποσκοπεί στην αναβίωση και διατήρηση αυτών των
Ετήσια Οικονομική Έκθεση Χρήσης 2013 8. Πληροφορίες και επεξηγηματική έκθεση του άρθρου 4, παρ.7 & του 8 του Ν. 3556/2007 Η παρούσα Επεξηγηματική Έκθεση του Διοικητικού Συμβουλίου της MARFIN INVESTMENT GROUP ΑΝΩΝΥΜΟΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΣΥΜΜΕΤΟΧΩΝ (στο εξής «η Εταιρεία») υποβάλλεται προς την Τακτική Γενική Συνέλευση των Μετόχων αυτής και ενσωματώνεται στην έκθεση του Διοικητικού Συμβουλίου της σύμφωνα με το άρθρο 4 παρ. 7 και 8 του Ν. 3556/2007. 8.1 Διάρθρωση μετοχικού κεφαλαίου της Εταιρείας Την 31.12.2013 το μετοχικό κεφάλαιο της Εταιρείας ανερχόταν στο ποσό των διακοσίων τριάντα ενός εκατομμυρίων ενενήντα οκτώ χιλιάδων εξακοσίων εξήντα τεσσάρων ευρώ και ενενήντα λεπτών ( 231.098.664,90) ολοσχερώς καταβεβλημένο διαιρούμενο σε επτακόσια εβδομήντα εκατομμύρια τριακόσιες είκοσι οκτώ χιλιάδες οκτακόσιες ογδόντα τρεις (770.328.883) ονομαστικές μετοχές ονομαστικής αξίας εκάστης μετοχής τριάντα λεπτών του ευρώ ( 0,30). Οι μετοχές της Εταιρείας είναι εισηγμένες προς διαπραγμάτευση στην Γενική Κατηγορία Διαπραγμάτευσης (Κύρια Αγορά) της Ε.Χ.Α.Ε. Κάθε μετοχή παρέχει όλα τα δικαιώματα που προβλέπει ο νόμος και το Καταστατικό της, και ειδικότερα: το δικαίωμα επί του μερίσματος από τα ετήσια ή τα κατά την εκκαθάριση κέρδη της Εταιρείας, το δικαίωμα ανάληψης της εισφοράς κατά την εκκαθάριση ή, αντίστοιχα, της απόσβεσης κεφαλαίου που αντιστοιχεί στη μετοχή, εφόσον αυτό αποφασισθεί από τη Γενική Συνέλευση, το δικαίωμα προτίμησης σε κάθε περίπτωση αύξησης του μετοχικού κεφαλαίου που δεν γίνεται με εισφορά σε είδος ή έκδοσης ομολογιών με δικαίωμα μετατροπής τους σε μετοχές. το δικαίωμα λήψης αντιγράφου των οικονομικών καταστάσεων και των εκθέσεων των ορκωτών ελεγκτών και του Διοικητικού Συμβουλίου της Εταιρείας, το δικαίωμα συμμετοχής στη Γενική Συνέλευση, στην οποία κάθε μετοχή παρέχει δικαίωμα μίας ψήφου. Η Γενική Συνέλευση των μετόχων της Εταιρείας διατηρεί όλα τα δικαιώματά της κατά τη διάρκεια της εκκαθάρισης (σύμφωνα με την παράγραφο 3 του άρθρου 33 του Καταστατικού της). Οι μέτοχοι ευθύνονται μόνο μέχρι του ονομαστικού κεφαλαίου της μετοχής. Περαιτέρω, αναφέρεται ότι, σύμφωνα με την από 13/10/2009 απόφαση του Διοικητικού Συμβουλίου της Εταιρίας και τα άρθρα 3α σε συνδυασμό με το άρθρο 13 του κ.ν. 2190/1920 και 1 του ν. 3156/2003 και το άρθρο 5 παρ. 2 του Καταστατικού της Εταιρίας, την 19.3.2010 η Εταιρία εξέδωσε Μετατρέψιμο Ομολογιακό Δάνειο (εφεξής «το ΜΟΔ») ποσού 251.712.566,10 Ευρώ διαιρούμενο σε 52.769.930 oμολογίες μετατρέψιμες σε κοινές ονομαστικές μετοχές έκδοσης της Εταιρίας, ονομαστικής αξίας εκάστης ομολογίας 4,77 ευρώ. Οι ως άνω ομολογίες εισήχθησαν προς διαπραγμάτευση στην Ε.Χ.Α.Ε. την 26.3.2010. Κατά την 1η Ημερομηνία Μετατροπής, ήτοι την 19η Ιουνίου 2010, πέντε (5) ομολογιούχοι δανειστές κάτοχοι ομολογιών του ΜΟΔ της Εταιρίας, άσκησαν το δικαίωμα μετατροπής ένδεκα χιλιάδων οκτακοσίων εξήντα έξι (11.866) συνολικά ομολογιών του ΜΟΔ, ονομαστικής αξίας εκάστης ομολογίας 4,77 ευρώ σε είκοσι εννέα χιλιάδες εννιακόσιες ογδόντα τρεις (29.983) κοινές ονομαστικές μετοχές της Εταιρίας ονομαστικής αξίας εκάστης 0,54 ευρώ, σύμφωνα με το λόγο μετατροπής των ομολογιών και τους λοιπούς όρους του ΜΟΔ. Κατά την 8η Ημερομηνία Μετατροπής, ήτοι την 19η Μαρτίου 2012, ένας (1) ομολογιούχος δανειστής κάτοχος ομολογιών του ΜΟΔ της Εταιρίας, άσκησε το δικαίωμα μετατροπής διακοσίων πενήντα (250) συνολικά ομολογιών του ΜΟΔ, ονομαστικής αξίας εκάστης ομολογίας 4,77 ευρώ σε εξακόσιες ενενήντα οκτώ (698) κοινές ονομαστικές μετοχές της Εταιρίας ονομαστικής αξίας εκάστης 0,54 ευρώ, σύμφωνα με το λόγο μετατροπής των ομολογιών και τους λοιπούς όρους του ΜΟΔ. Σημειώνεται ότι, συνεπεία των ανωτέρω, την 31/12/2013 οι εναπομείνασες (εισηγμένες στην Ε.Χ.Α.Ε.) ομολογίες ανέρχονταν σε 52.757.814 ονομαστικής αξίας εκάστης 4,77 ευρώ, εκ των οποίων 4.192.872 ομολογίες ανήκουν στην Εκδότρια. Επιπλέον, σημειώνεται ότι, σύμφωνα με τις από 55
Ετήσια Οικονομική Έκθεση Χρήσης 2013 15/06/2011 και 24/10/2011 αποφάσεις των Γενικών Συνελεύσεων και τις από 01/11/2011, 05/02/2013, 21/03/2013 και 29/07/2013 αποφάσεις του Διοικητικού Συμβουλίου, και σύμφωνα με τις διατάξεις του Κ.Ν. 2190/1920 και του Ν. 3156/2003, ως ισχύουν, την 29/07/2013 η Εταιρεία εξέδωσε νέο Μετατρέψιμο Ομολογιακό Δάνειο, ως εξής: δικαιωμάτων ψήφου της Εταιρείας είναι οι εξής: Μέτοχος Ποσοστό δικαιωμάτων ψήφου Σειρά Α ανερχόμενη σε 2.156.827 Ευρώ, το οποίο αντιστοιχούσε σε 2.156.827 ομολογίες ονομαστικής αξίας εκάστης 1,00 ευρώ. Σειρά Β ανερχόμενη σε 212.849.265 Ευρώ, το οποίο αντιστοιχούσε σε 212.849.265 ομολογίες ονομαστικής αξίας εκάστης 1,00 ευρώ. IRF EUROPEAN FINANCE INVESTMENTS LTD DUBAI GROUP LIMITED 17,84% 17,28% 56 Οι ως άνω ομολογίες εισήχθησαν προς διαπραγμάτευση στην Ε.Χ.Α.Ε. την 16.8.2013. Κατά την 2η Ημερομηνία Μετατροπής, ήτοι την 29η Ιανουαρίου 2014, ένας (1) ομολογιούχος δανειστής κάτοχος ομολογιών της Σειράς Β του ΜΟΔ της Εταιρείας, άσκησε το δικαίωμα μετατροπής τριάντα μίας χιλιάδων τριακοσίων εξήντα μίας (31.361) ομολογιών της Σειράς Β του ΜΟΔ ονομαστικής αξίας εκάστης ομολογίας 1 ευρώ, σε τριάντα μία χιλιάδες εξακόσιες εβδομήντα επτά (31.677) κοινές ονομαστικές μετοχές της Εταιρίας ονομαστικής αξίας εκάστης 0,30 ευρώ, σύμφωνα με το λόγο μετατροπής των ομολογιών και τους λοιπούς όρους του ΜΟΔ. 8.2 Περιορισμοί στη μεταβίβαση των μετοχών της Εταιρείας Η μεταβίβαση των μετοχών της Εταιρείας γίνεται όπως ορίζει ο Νόμος και δεν υφίστανται εκ του καταστατικού της περιορισμοί στη μεταβίβασή τους, δεδομένου μάλιστα ότι πρόκειται για άυλες μετοχές εισηγμένες στην Ε.Χ.Α.Ε. 8.3 Σημαντικές άμεσες ή έμμεσες συμμετοχές κατά την έννοια του Ν. 3556/2007 Σύμφωνα με την ενημέρωση που έχει λάβει η Εταιρία από μετόχουςκατόχους δικαιωμάτων ψήφου σύμφωνα με το Ν. 3556/2007, οι μέτοχοι που κατείχαν την 31/12/2013, άμεσα ή έμμεσα, ποσοστό μεγαλύτερο του 5% του συνολικού αριθμού των * Εκ του ανωτέρω ποσοστού, η DUBAI GROUP LIMITED κατέχει 0,017% άμεσα και 17,265% έμμεσα μέσω της ελεγχόμενης από αυτήν DUBAI FINANCIAL LLC. 8.4 Μετοχές παρέχουσες ειδικά δικαιώματα ελέγχου Σύμφωνα με το άρθρο 19 του Καταστατικού της Εταιρείας, παρέχεται το δικαίωμα στους α) Θεόδωρο Αντωνίου Καλούδη και β) Αθανάσιο Θεοδώρου Παναγούλια και στον καθένα ξεχωριστά, εφόσον κάθε ένας τους τυγχάνει κύριος μετοχών της Εταιρείας που εκπροσωπούν τουλάχιστον το πέντε τοις εκατό (5%) του όλου εταιρικού κεφαλαίου, όπως, σύμφωνα με τις διατάξεις των παραγράφων 3, 4 και 5 του άρθρου 18 του Κ.Ν. 2190/1920, διορίζει από ένα (1) μέλος του Δ.Σ. της Εταιρείας. Οι Θεόδωρος Καλούδης και Αθανάσιος Παναγούλιας μπορούν να διορίζουν ακόμη και τον εαυτόν τους. Σε περίπτωση ασκήσεως του δικαιώματος αυτού από οποιονδήποτε από τους παραπάνω αναφερόμενους μετόχους, η Γενική Συνέλευση περιορίζεται στην εκλογή των υπολοίπων Συμβούλων. Κατά δήλωση της Εταιρείας το συγκεκριμένο άρθρο έχει επιβιώσει από το καταστατικό της COMM GROUP ως απορροφώσας εταιρίας. Σχετικώς σημειώνεται ότι την 31/12/2013 κανένα από τα ανωτέρω αναφερόμενα πρόσωπα δεν κατείχε ποσοστό ίσο ή ανώτερο του 5% του εταιρικού κεφαλαίου.
Ετήσια Οικονομική Έκθεση Χρήσης 2013 8.5 Περιορισμοί στο δικαίωμα ψήφου Δεν προβλέπονται στο καταστατικό της Εταιρείας περιορισμοί του δικαιώματος ψήφου που απορρέουν από τις μετοχές της. 8.6 Συμφωνίες μετόχων της Εταιρείας Δεν είναι γνωστή στην Εταιρεία η ύπαρξη συμφωνιών μεταξύ των μετόχων της, οι οποίες συνεπάγονται περιορισμούς στη μεταβίβαση των μετοχών της ή στην άσκηση των δικαιωμάτων ψήφου που απορρέουν από τις μετοχές της. 8.7 Κανόνες διορισμού και αντικατάστασης μελών Δ.Σ. και τροποποίησης καταστατικού Οι κανόνες που προβλέπει το καταστατικό της Εταιρείας για το διορισμό και την αντικατάσταση των μελών του Διοικητικού Συμβουλίου της και την τροποποίηση των διατάξεών του δεν διαφοροποιούνται από τα προβλεπόμενα στον Κ.Ν. 2190/1920. Βλ. επίσης τα αναφερόμενα υπό IV. 8.8 Αρμοδιότητα του Δ.Σ. για την έκδοση νέων μετοχών ή την αγορά ιδίων μετοχών Α) Σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 13 παρ. 1 στοιχ. (β) και (γ) του Κ.Ν. 2190/1920 και του άρθρου 5 παρ. 2 του Καταστατικού, μέσα στην πρώτη πενταετία από τη σχετική απόφαση της Γενικής Συνέλευσης, που υπόκειται στις διατυπώσεις δημοσιότητας του άρθρου 7β του Κ.Ν. 2190/1920, το Διοικητικό Συμβούλιο της Εταιρείας έχει το δικαίωμα, να αυξάνει το μετοχικό κεφάλαιο της Εταιρείας με την έκδοση νέων μετοχών, με απόφασή του που λαμβάνεται με πλειοψηφία τουλάχιστον των δύο τρίτων (2/3) του συνόλου των μελών του. Στην περίπτωση αυτή, το μετοχικό κεφάλαιο μπορεί να αυξάνεται μέχρι το ποσό του κεφαλαίου που είναι καταβεβλημένο κατά την ημερομηνία λήψης της σχετικής απόφασης από τη Γενική Συνέλευση. Η ως άνω εξουσία του Διοικητικού Συμβουλίου μπορεί να ανανεώνεται από τη Γενική Συνέλευση για χρονικό διάστημα που δεν μπορεί να υπερβαίνει την πενταετία για κάθε ανανέωση, και η ισχύς της αρχίζει μετά τη λήξη της κάθε πενταετίας. Για την έκδοση του ομολογιακού δανείου των άρθρων 10 και 11 του ν. 3156/2003, ως αυτά εκάστοτε ισχύουν, αποφασίζει το Διοικητικό Συμβούλιο, συμφώνως προς το άρθρο 1 παρ. 2 εδ. 2 του ν. 3156/2003. Περαιτέρω, με απόφαση της Τακτικής Γενικής Συνέλευσης των Μετόχων της 29/6/2004 εκχωρήθηκε στο Διοικητικό Συμβούλιο για χρονικό διάστημα μίας πενταετίας από τη λήψη της απόφασης αφενός το δικαίωμα να εκδίδει ομολογιακό δάνειο συμφώνως προς το άρθρο 1 παρ. 2 εδ. 6 του ν. 3156/2003, ως αυτό εκάστοτε ισχύει, και αφετέρου το δικαίωμα να εκδίδει ομολογιακό δάνειο, με το οποίο χορηγείται στους ομολογιούχους δικαίωμα μετατροπής των ομολογιών τους σε μετοχές της εταιρίας, συμφώνως προς το άρθρο 3α του κ.ν. 2190/1920 υπό τις προϋποθέσεις του άρθρου 13 παρ. 1 του κ.ν. 2190/1920. Η εξουσία αυτή του Διοικητικού Συμβουλίου μπορεί ν ανανεώνεται από τη Γενική Συνέλευση για χρονικό διάστημα που δεν μπορεί να υπερβαίνει τα πέντε (5) χρόνια για κάθε ανανέωση, και η ισχύς της αρχίζει μετά τη λήξη της κάθε πενταετίας. Με απόφαση της Α Επαναληπτικής Τακτικής Γενικής Συνέλευσης των Μετόχων της 9/6/2009 η ως άνω εξουσία του Διοικητικού Συμβουλίου ανανεώθηκε για πέντε (5) έτη από την πάροδο πέντε (5) ετών από την ημερομηνία λήψης της απόφασης της Τακτικής Γενικής Συνέλευσης των Μετόχων της 29/6/2004, ήτοι από την 29/6/2009. Περαιτέρω, με απόφαση της Α Επαναληπτικής Τακτικής Γενικής Συνέλευσης των Μετόχων της 3/6/2010 εκχωρήθηκε στο Διοικητικό Συμβούλιο για χρονικό διάστημα μίας πενταετίας από τη λήψη της απόφασης η εξουσία να αυξάνει το μετοχικό κεφάλαιο της Εταιρίας μερικά ή ολικά με την έκδοση νέων μετοχών για ποσό που δεν μπορεί να υπερβεί το ποσό του κεφαλαίου που είναι καταβεβλημένο κατά την ημερομηνία της Γενικής Συνέλευσης, σύμφωνα με το άρθρο 13 παρ. 1 του κ.ν. 2190/1920. Η εξουσία αυτή του Διοικητικού Συμβουλίου μπορεί ν ανανεώνεται από τη Γενική Συνέλευση για χρονικό διάστημα που δεν μπορεί να υπερβαίνει τα πέντε (5) χρόνια για κάθε ανανέωση, και η ισχύς της αρχίζει μετά τη λήξη της κάθε πενταετίας. Β) Σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 13 παρ. 13 του Κ.Ν. 2190/1920, με απόφαση της Γενικής Συνέλευσης μπορεί να θεσπισθεί πρόγραμμα διάθεσης μετοχών στα μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου και το προσωπικό της Εταιρείας και των συνδεδεμένων με αυτήν εταιριών, με τη μορφή δικαιώματος προαίρεσης αγοράς μετοχών κατά 57
Ετήσια Οικονομική Έκθεση Χρήσης 2013 58 τους ειδικότερους όρους της απόφασης αυτής, περίληψη της οποίας υπόκειται στις διατυπώσεις δημοσιότητας του άρθρου 7β του κ.ν. 2190/1920. Η απόφαση της Γενικής Συνέλευσης ορίζει, ιδίως, τον ανώτατο αριθμό μετοχών που μπορεί να αποκτηθούν ή να εκδοθούν (η ονομαστική αξία των οποίων δεν επιτρέπεται να υπερβαίνει συνολικά το 1/10 του καταβεβλημένου κεφαλαίου κατά την ημερομηνία της απόφασης της Γενικής Συνέλευσης) αν οι δικαιούχοι ασκήσουν το δικαίωμα απόκτησης μετοχών, την τιμή και τους όρους διάθεσης των μετοχών στους δικαιούχους, τους δικαιούχους ή τις κατηγορίες αυτών, τη διάρκεια του προγράμματος και τη μέθοδο προσδιορισμού της τιμής απόκτησης. Με την απόφαση της Γενικής Συνέλευσης μπορεί να ανατίθεται στο Διοικητικό Συμβούλιο ο καθορισμός των δικαιούχων ή των κατηγοριών αυτών, ο τρόπος άσκησης του δικαιώματος και οποιοσδήποτε άλλος όρος του προγράμματος διάθεσης μετοχών. Το Διοικητικό Συμβούλιο εκδίδει τα πιστοποιητικά δικαιώματος απόκτησης μετοχών και, ανά ημερολογιακό τρίμηνο κατ ανώτατο όριο, παραδίδει τις μετοχές που έχουν ήδη εκδοθεί ή εκδίδει και παραδίδει τις μετοχές στους δικαιούχους, που άσκησαν το δικαίωμά τους, αυξάνοντας αντίστοιχα το μετοχικό κεφάλαιο και πιστοποιώντας τη σχετική αύξηση αυτού. Στο πλαίσιο των ως άνω διατάξεων, κατά την Β Επαναληπτική Τακτική Γενική Συνέλευση των μετόχων της Εταιρείας της 15/06/2011, αποφασίσθηκε η θέσπιση 5ετούς Προγράμματος το οποίο προσβλέπει στην παραχώρηση δικαιωμάτων προαίρεσης σε Μέλη του Δ.Σ., στελέχη της Εταιρείας καθώς και των συνδεδεμένων με αυτήν εταιριών, στα οποία περιλαμβάνονται και πρόσωπα που παρέχουν στις εταιρείες αυτές υπηρεσίες σε σταθερή βάση. Ειδικότερα, τα εν λόγω δικαιώματα θα αφορούν μετοχές οι οποίες θα προκύψουν από αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου της Εταιρίας και η ονομαστική αξία των οποίων θα ανέρχεται στο 1/10 του κεφαλαίου που είναι καταβεβλημένο κατά την ημερομηνία της Γενικής Συνέλευσης, ήτοι 77.032.818 μετοχές ονομαστικής αξίας 41.597.721,72 ευρώ. Η τιμή εξάσκησης των δικαιωμάτων ορίστηκε σε 1,00 ευρώ ανά μετοχή, δυναμένη να αναπροσαρμόζεται σε περίπτωση εταιρικών γεγονότων. Η χρονική διάρκεια του προγράμματος άρχισε από την ημερομηνία λήψης της σχετικής απόφασης. Το Διοικητικό Συμβούλιο εξουσιοδοτήθηκε να καθορίζει τους ειδικότερους όρους του προγράμματος και να ρυθμίζει κάθε άλλο σχετικό θέμα εντός των πλαισίων της αποφάσεως της Γενικής Συνέλευσης και της εκάστοτε ισχύουσας νομοθεσίας. Γ) Σύμφωνα με τις διατάξεις των παραγράφων 12 του άρθρου 16 του Κ.Ν. 2190/1920 και με την επιφύλαξη της αρχής της ίσης μεταχείρισης των μετόχων που βρίσκονται στην ίδια θέση και των διατάξεων του ν. 3340/2005, όπως εκάστοτε ισχύει, η εταιρεία μπορεί η ίδια ή με πρόσωπο το οποίο ενεργεί στο όνομα του αλλά για λογαριασμό της, να αποκτήσει δικές της μετοχές, μόνο όμως μετά από έγκριση της γενικής συνέλευσης, η οποία ορίζει τους όρους και τις προϋποθέσεις των προβλεπόμενων αποκτήσεων και, ιδίως, τον ανώτατο αριθμό μετοχών που είναι δυνατόν να αποκτηθούν, τη διάρκεια για την οποία χορηγείται η έγκριση, η οποία δεν μπορεί να υπερβαίνει τους είκοσι τέσσερις (24) μήνες και, σε περίπτωση απόκτησης από επαχθή αιτία, τα κατώτατα και ανώτατα όρια της αξίας απόκτησης. 8.9 Σημαντικές συμφωνίες που τίθενται σε ισχύ, τροποποιούνται ή λήγουν σε περίπτωση αλλαγής ελέγχου κατόπιν δημόσιας πρότασης Δεν υφίστανται συμφωνίες, οι οποίες τίθενται σε ισχύ, τροποποιούνται ή λήγουν σε περίπτωση αλλαγής στον έλεγχο της Εταιρείας κατόπιν δημόσιας πρότασης. 8.10 Συμφωνίες με μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου ή το προσωπικό της Εταιρείας Δεν υπάρχουν συμφωνίες της Εταιρείας με μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου της ή με το προσωπικό της, οι οποίες να προβλέπουν την καταβολή αποζημίωσης ειδικά σε περίπτωση παραίτησης ή απόλυσης χωρίς βάσιμο λόγο ή τερματισμού της θητείας ή της απασχόλησής τους εξαιτίας δημόσιας πρότασης. Οι σχηματισμένες προβλέψεις της Εταιρείας για αποζημιώσεις λόγω εξόδου από την υπηρεσία, συνεπεία και της εφαρμογής των διατάξεων του Ν.3371/2005, ανήλθαν την 31/12/2013 στο ποσό των 103.908,52.
Ετήσια Οικονομική Έκθεση Χρήσης 2013 9. Συναλλαγές με συνδεδεμένα μέρη Όλες οι συναλλαγές με συνδεδεμένα μέρη γίνονται με βάση την αρχή του πλήρους ανταγωνισμού. Παρακαλούμε δείτε την Σημείωση 48 των Οικονομικών Καταστάσεων για στοιχεία των συναλλαγών αυτών. Κηφισιά, 31 Μαρτίου 2014 Εκ μέρους του Δ.Σ. Ευθύμιος Μπουλούτας Διευθύνων Σύμβουλος 59
Οικονομικές Καταστάσεις της 31ης Δεκεμβρίου 2013 δ. Ετήσιες ενοποιημένες και εταιρικές οικονομικές καταστάσεις για τη χρήση που έληξε την 31η Δεκεμβρίου 2013 Σύμφωνα με τα διεθνή πρότυπα χρηματοοικονομικής αναφοράς (ΔΠΧΑ), ως έχουν υιοθετηθεί από την ευρωπαϊκή ένωση Οι συνημμένες ετήσιες Οικονομικές Καταστάσεις εγκρίθηκαν από το Διοικητικό Συμβούλιο της MARFIN IN VESTMENT GROUP Α.Ε. ΣΥΜΜΕΤΟΧΩΝ την 31/03/2014 και έχουν δημοσιοποιηθεί με την ανάρτησή τους στο διαδίκτυο, στη διεύθυνση www.marfininvestmentgroup.com καθώς και στον διαδικτυακό χώρο του Χ.Α., όπου θα παραμείνουν στην διάθεση του επενδυτικού κοινού για χρονικό διάστημα τουλάχιστον πέντε (5) ετών από την ημερομηνία της σύνταξης και δημοσιοποίησής τους. Επισημαίνεται ότι τα δημοσιοποιηθέντα συνοπτικά οικονομικά στοιχεία και πληροφορίες που προκύπτουν από τις Οικονομικές Καταστάσεις στοχεύουν στο να παράσχουν στον αναγνώστη μια γενική ενημέρωση για την οικονομική κατάσταση και τα αποτελέσματα του Ομίλου και της Εταιρείας, αλλά δεν παρέχουν την ολοκληρωμένη εικόνα της οικονομικής θέσης των χρηματοοικονομικών επιδόσεων και των ταμειακών ροών του Ομίλου και της Εταιρείας, σύμφωνα με τα Διεθνή Πρότυπα Χρηματοοικονομικής Αναφοράς. 60
Οικονομικές Καταστάσεις της 31ης Δεκεμβρίου 2013 Ι. Ενοποιημένη Κατάσταση Αποτελεσμάτων Χρήσης 2013 Ο ΟΜΙΛΟΣ Ποσά σε 000 Πωλήσεις προ εφαρμογής μηχανισμού επιστροφών άρθρου 100 Ν.4172/2013 Ποσά μηχανισμών επιστροφής Rebate και Clawback Πωλήσεις Κόστος πωληθέντων Μικτό κέρδος Έξοδα διοίκησης Έξοδα διάθεσης Λοιπά έσοδα εκμετάλλευσης Λοιπά έξοδα εκμετάλλευσης Λοιπά χρηματοοικονομικά αποτελέσματα Χρηματοοικονομικά έξοδα Χρηματοοικονομικά έσοδα Έσοδα από μερίσματα Κέρδη/(Ζημιές) από συγγενείς επιχειρήσεις ενοποιούμενες με τη μέθοδο της καθαρής θέσης Κέρδη/(Ζημιές) προ φόρων από συνεχιζόμενες δραστηριότητες Φόρος εισοδήματος Κέρδη/(Ζημιές) χρήσης μετά φόρων από συνεχιζόμενες δραστηριότητες Κέρδη/(Ζημιές) χρήσης μετά από φόρους από διακοπείσες δραστηριότητες Κέρδη/(Ζημιές) χρήσης μετά φόρων Σημ. 35 36 36 36 37 38 39 40 41 42 43 8.7 01/0131/12/2013 01/0131/12/2012 (Αναμορφωμένη) 1.217.056 (28.037) 1.189.019 (980.759) 208.260 (113.895) (185.164) 35.147 (25.748) (52.125) (107.615) 8.458 286 1.191 (231.205) (24.852) (256.057) 21.596 (234.461) 1.264.376 1.264.376 (1.032.589) 231.787 (119.241) (234.031) 45.371 (76.370) (1.098.919) (116.489) 16.571 285 (2.516) (1.353.912) (28.150) (1.325.762) (42.684) (1.368.446) Κατανεμημένα σε: Ιδιοκτήτες της μητρικής από συνεχιζόμενες δραστηριότητες από διακοπείσες δραστηριότητες Μη ελέγχουσες συμμετοχές από συνεχιζόμενες δραστηριότητες από διακοπείσες δραστηριότητες Κέρδη/(Ζημιές) ανά μετοχή ( / μετοχή) : Βασικά κέρδη/(ζημιές) ανά μετοχή Βασικά κέρδη/(ζημιές) ανά μετοχή από συνεχιζόμενες δραστηριότητες Βασικά κέρδη/(ζημιές) ανά μετοχή από διακοπείσες δραστηριότητες Mειωμένα κέρδη/(ζημιές) ανά μετοχή Μειωμένα κέρδη/(ζημιές) ανά μετοχή από συνεχιζόμενες δραστηριότητες Μειωμένα κέρδη/(ζημιές) ανά μετοχή από διακοπείσες δραστηριότητες 46 46 (203.342) (227.102) 23.760 (31.119) (28.955) (2.164) (0,2640) (0,2948) 0,0308 (0,1997) (0,2949) 0.0252 (1.297.966) (1.260.419) (37.547) (70.480) (65.343) (5.137) (1,6849) (1,6362) (0,0487) (1,3724) (0,0414) 0.0252 Σημείωση: Τα κονδύλια της ενοποιημένης Κατάστασης Αποτελεσμάτων της συγκριτικής ετήσιας περιόδου που έληξε την 31/12/2012 έχουν αναμορφωθεί προκειμένου: (α) να παρουσιαστούν οι επιδράσεις του αναθεωρημένου ΔΛΠ 19 «Παροχές σε εργαζομένους (βλ. σημείωση 3.6.1) και (β) να περιληφθούν μόνο οι συνεχιζόμενες δραστηριότητες. Τα αποτελέσματα των διακοπεισών δραστηριοτήτων περιλαμβάνονται διακριτά και αναλύονται σε ξεχωριστή σημείωση (βλ. σημείωση 8), σύμφωνα με τις απαιτήσεις του ΔΠΧΑ 5 «Μη κυκλοφορούντα στοιχεία του ενεργητικού κατεχόμενα προς πώληση και διακοπείσες δραστηριότητες». Οι επισυναπτόμενες σημειώσεις αποτελούν αναπόσπαστο μέρος αυτών των Ετήσιων Εταιρικών και Ενοποιημένων Οικονομικών Καταστάσεων 61
Οικονομικές Καταστάσεις της 31ης Δεκεμβρίου 2013 ΙΙ. Εταιρική Κατάσταση Αποτελεσμάτων Χρήσης 2013 Ο ΟΜΙΛΟΣ Ποσά σε 000 Σημ. 01/0131/12/2013 01/0131/12/2012 Έσοδα/(Έξοδα) από συμμετοχές και χρημ/κά στοιχεία επενδυτικού χαρτοφυλακίου 39 (324.587) (1.239.922) Έξοδα χρημ/κών στοιχείων σε εύλογη αξία μέσω αποτελεσμάτων 39 (1.707) (30.949) Λοιπά έσοδα εκμετάλλευσης 37 20 17 Σύνολο λειτουργικών εσόδων Παροχές & προμήθειες τρίτων Παροχές προσωπικού Αποσβέσεις Λοιπά έξοδα εκμετάλλευσης Σύνολο λειτουργικών εξόδων Χρηματοοικονομικά έσοδα Χρηματοοικονομικά έξοδα Ζημιές χρήσης προ φόρων Φόρος εισοδήματος Ζημιές χρήσης μετά φόρων 36 36 36 41 40 43 (326.274) (3.726) (5.016) (512) (5.382) (14.636) 4.677 (25.087) (361.320) 6.735 (354.585) (1.270.854) (2.559) (4.793) (676) (4.647) (12.675) 14.040 (32.756) (1.302.245) (1.302.245) Κέρδη/(Ζημιές) ανά μετοχή ( / μετοχή) : Βασικά Mειωμένα 46 46 (0,4603) (0,3603) (1,6905) (1,4786) Οι επισυναπτόμενες σημειώσεις αποτελούν αναπόσπαστο μέρος αυτών των Ετήσιων Εταιρικών και Ενοποιημένων Οικονομικών Καταστάσεων 62
Οικονομικές Καταστάσεις της 31ης Δεκεμβρίου 2013 ΙII. Ενοποιημένη Κατάσταση Συνολικών Εσόδων Χρήσης 2013 Ο ΟΜΙΛΟΣ Ποσά σε 000 Καθαρά κέρδη/(ζημιές) χρήσης μετά από φόρους (από συνεχιζόμενες και διακοπείσες δραστηριότητες) Λοιπά συνολικά έσοδα: Ποσά που δεν αναταξινομούνται στην Κατάσταση Αποτελεσμάτων σε μεταγενέστερες περιόδους Επανεκτίμηση υποχρεώσεων παροχών προσωπικού Αναβαλλόμενος φόρος επί της επανεκτίμησης της υποχρέωσης παροχών προσωπικού Αναβαλλόμενος φόρος επί της επανεκτίμησης της υποχρέωσης παροχών προσωπικού λόγω της μεταβολής στον φορολογικό συντελεστή Ποσά που αναταξινομούνται στην Κατάσταση Αποτελεσμάτων σε μεταγενέστερες περιόδους Αντιστάθμιση ταμειακών ροών : Κέρδη/(ζημιές) τρέχουσας χρήσης αναταξινόμηση στα αποτελέσματα χρήσης Διαθέσιμα προς πώληση χρηματοοικονομικά στοιχεία του ενεργητικού : κέρδη/(ζημιές) τρέχουσας χρήσης αναταξινόμηση στα αποτελέσματα χρήσης Συναλλαγματικές διαφορές μετατροπής επιχειρηματικών δραστηριοτήτων του εξωτερικού Συναλλαγματικά κέρδη /(ζημιές) διάθεσης επιχειρηματικών δραστηριοτήτων εξωτερικού που αναταξινομήθηκαν στα αποτελέσματα χρήσης Μερίδιο στα λοιπά συνολικά έσοδα των επενδύσεων που ενοποιούνται με τη μέθοδο της καθαρής θέσης : κέρδη/(ζημιές) τρέχουσας χρήσης Φόροι εισοδήματος σχετιζόμενοι με στοιχεία των λοιπών συνολικών εσόδων Σημ. 47 47 47 01/0131/12/2013 01/0131/12/2012 (Αναμορφωμένη) (234.461) 418 (156) 60 590 (455) 363 19 (98) (529) (112.394) (112.504) (1.368.446) 8.168 (1.328) 6.840 (3.077) (2.859) (38.931) 822.536 (1.380) (432) (129) (654) 776.382 Λοιπά συνολικά έσοδα χρήσης μετά φόρων Συγκεντρωτικά συνολικά έσοδα χρήσης μετά φόρων Κατανεμημένα σε: Ιδιοκτήτες της μητρικής Μη ελέγχουσες συμμετοχές 47 (112.564) (347.025) (316.031) (30.994) 783.222 585.224 (515.197) (70.027) Οι επισυναπτόμενες σημειώσεις αποτελούν αναπόσπαστο μέρος αυτών των Ετήσιων Εταιρικών και Ενοποιημένων Οικονομικών Καταστάσεων Σημείωση: Τα ποσά της συγκριτικής ετήσιας περιόδου αναπροσαρμόστηκαν λόγω του αναθεωρημένου ΔΛΠ 19 «Παροχές σε εργαζομένους» (βλ. σημείωση 3.6.1). 63
Οικονομικές Καταστάσεις της 31ης Δεκεμβρίου 2013 ΙV. Εταιρική Κατάσταση Συνολικών Εσόδων Χρήσης 2013 Η ΕΤΑΙΡΕΙΑ Ποσά σε 000 Σημ. 01/0131/12/2013 01/0131/12/2012 Ζημιές χρήσης μετά από φόρους (354.585) (1.302.245) Λοιπά συνολικά έσοδα: Ποσά που δεν αναταξινομούνται στην Κατάσταση Αποτελεσμάτων σε μεταγενέστερες περιόδους Επανεκτίμηση υποχρεώσεων παροχών προσωπικού (5) (5) (140) (140) Ποσά που αναταξινομούνται στην Κατάσταση Αποτελεσμάτων σε μεταγενέστερες περιόδους Επενδύσεις σε θυγατρικές και συγγενείς: κέρδη/(ζημιές) τρέχουσας χρήσης (53.825) 74.879 αναταξινόμηση στα αποτελέσματα χρήσης 39 190.978 (121) Διαθέσιμα προς πώληση χρηματοοικονομικά στοιχεία του ενεργητικού : κέρδη/(ζημιές) τρέχουσας χρήσης (38.535) αναταξινόμηση στα αποτελέσματα χρήσης 822.527 Φόροι εισοδήματος σχετιζόμενοι με στοιχεία των λοιπών συνολικών εσόδων 47 (112.342) 24.811 858.750 Λοιπά συνολικά έσοδα χρήσης μετά φόρων 47 24.806 858.890 Συγκεντρωτικά συνολικά έσοδα χρήσης μετά φόρων (329.779) (443.355) Οι επισυναπτόμενες σημειώσεις αποτελούν αναπόσπαστο μέρος αυτών των Ετήσιων Εταιρικών και Ενοποιημένων Οικονομικών Καταστάσεων 64
Οικονομικές Καταστάσεις της 31ης Δεκεμβρίου 2013 V. Κατάσταση Οικονομικής Θέσης της 31ης Δεκεμβρίου 2013 (Ενοποιημένη & Εταιρική) Ο ΟΜΙΛΟΣ Η ΕΤΑΙΡΕΙΑ Ποσά σε 000 Σημ. 31/12/2013 31/12/2012 (Αναμορφωμένη) 31/12/2013 31/12/2012 ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟ Μη Κυκλοφορούντα Στοιχεία του Ενεργητικού Ενσώματα πάγια 10 1.345.891 1.486.804 2.168 2.690 Υπεραξία επιχείρησης 11 317.804 333.757 Άυλα στοιχεία ενεργητικού 12 521.894 544.943 11 11 Επενδύσεις σε θυγατρικές 13 1.328.530 1.555.500 Επενδύσεις σε συγγενείς 14 64.518 63.829 8.068 7.528 Επενδυτικό χαρτοφυλάκιο 15 8.450 26.502 9.474 Επενδύσεις σε ακίνητα 17 326.834 335.170 Λοιπά μη κυκλοφορούντα στοιχεία του ενεργητικού 18 32.491 9.791 48.436 15.765 Αναβαλλόμενες φορολογικές απαιτήσεις Σύνολο 19 29.113 2.646.995 131.663 2.932.459 1.387.213 112.189 1.703.157 Κυκλοφορoύντα Στοιχεία του Ενεργητικού Αποθέματα Πελάτες και λοιπές εμπορικές απαιτήσεις Λοιπά κυκλοφορούντα στοιχεία ενεργητικού Εμπορικό χαρ/κιο και λοιπά χρημ/κά στοιχεία ενεργητικού σε εύλογη αξία μέσω αποτελεσμάτων 20 21 22 23 69.446 260.008 91.619 7.235 79.305 329.511 95.216 16.481 16.630 7.124 20.955 13.642 Ταμειακά διαθέσιμα, ταμειακά ισοδύναμα & δεσμευμένες καταθέσεις 24 208.811 216.585 111.861 113.831 Σύνολο 637.119 737.098 135.615 148.428 Μη κυκλοφορούντα στοιχεία του ενεργητικού κατεχόμενα προς πώληση 248.574 Σύνολο Ενεργητικού 3.284.114 3.918.131 1.522.828 1.851.585 ΙΔΙΑ ΚΕΦΑΛΑΙΑ & ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ Ίδια Κεφάλαια Μετοχικό κεφάλαιο Υπέρ το άρτιο Αποθεματικά εύλογης αξίας Λοιπά αποθεματικά Αποτελέσματα εις νέον Ποσά που αναγνωρίστηκαν απευθείας στα λοιπά συνολικά έσοδα (και σωρευτικά στα ίδια κεφάλαια) και σχετίζονται με μη κυκλοφορούντα στοιχεία του ενεργητικού κατεχόμενα προς πώληση 25 25 26 231.099 231.099 3.834.276 3.834.276 (4.423) 107.585 52.576 53.165 (3.518.053) (3.312.545) (14) 231.099 231.099 3.834.276 3.834.276 (24.811) 55.725 55.725 (3.153.799) (2.799.209) Ίδια Κεφάλαια Αποδιδόμενα στους Ιδιοκτήτες της Μητρικής 595.475 913.566 967.301 1.297.080 Μη ελέγχουσες συμμετοχές Σύνολο Ιδίων Κεφαλαίων 121.052 716.527 153.511 1.067.077 967.301 1.297.080 65
Οικονομικές Καταστάσεις της 31ης Δεκεμβρίου 2013 Ο ΟΜΙΛΟΣ Η ΕΤΑΙΡΕΙΑ Ποσά σε 000 Σημ. 01/0131/12/2013 01/0131/12/2012 (Αναμορφωμένη) 31/12/2013 31/12/2012 Μακροπρόθεσμες Υποχρεώσεις Αναβαλλόμενες φορολογικές υποχρεώσεις 19 206.987 181.801 6.582 Υποχρεώσεις παροχών προσωπικού λόγω εξόδου από την υπηρεσία 27 25.161 24.252 104 82 Επιχορηγήσεις Μακροπρόθεσμες δανειακές υποχρεώσεις Μακροπρόθεσμες προβλέψεις Λοιπές μακροπρόθεσμες υποχρεώσεις Σύνολο 28 29 30 31 10.748 481.921 16.699 27.776 769.292 8.231 522.487 17.767 80.779 835.317 231.882 23.040 255.026 393.742 12.915 413.321 Βραχυπρόθεσμες Υποχρεώσεις Προμηθευτές και λοιπές υποχρεώσεις Φόροι εισοδήματος πληρωτέοι Βραχυπρόθεσμες δανειακές υποχρεώσεις Παράγωγα χρημ/κά μέσα Βραχυπρόθεσμες προβλέψεις Λοιπές βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις Σύνολο 32 33 29 16 30 34 218.546 5.816 1.374.851 19 199.063 1.798.295 228.394 4.899 1.398.512 1.477 2.080 153.934 1.789.296 265.008 35.493 300.501 100.009 41.175 141.184 Υποχρεώσεις άμεσα συνδεδεμένες με μη κυκλοφορούντα στοιχεία του ενεργητικού κατεχόμενα προς πώληση Σύνολο Υποχρεώσεων 2.567.587 226.441 2.851.054 555.527 554.505 Σύνολο Ιδίων Κεφαλαίων και Υποχρεώσεων 3.284.114 3.918.131 1.522.828 1.851.585 Οι επισυναπτόμενες σημειώσεις αποτελούν αναπόσπαστο μέρος αυτών των Ετήσιων Εταιρικών και Ενοποιημένων Οικονομικών Καταστάσεων Σημείωση: Τα ποσά της συγκριτικής ετήσιας περιόδου αναπροσαρμόστηκαν λόγω του αναθεωρημένου ΔΛΠ 19 «Παροχές σε εργαζομένους» (βλ. σημείωση 3.6.1). 66
Οικονομικές Καταστάσεις της 31ης Δεκεμβρίου 2013 VI. Ενοποιημένη Κατάσταση Μεταβολών στα ίδια Κεφάλαια για τη Χρήση 2013 Ποσά σε 000 Σημ. Αριθμός Μετοχών Μετοχικό Κεφάλαιο Υπέρ Το Άρτιο Αποθ/κά Εύλογης Αξίας Λοιπά Αποθ/κά Κέρδη εις Νέον Ίδ. Κεφάλαια Αποδιδ. στους Ιδιοκτήτες της Μητρικής Μη ελέγχουσες συμμ/χές Σύνολο Ιδ. Κεφαλαίων Υπόλοιπο την 01/01/2013 (Αναμορφωμένο) Έκδοση μετοχικού κεφαλαίου 770.328.883 231.099 3.834.276 107.571 53.165 (3.312.545) 913.566 153.511 8 1.067.077 8 Μεταβολή αύξηση/(μείωση) ποσοστού μη ελεγχουσών συμμετοχών σε θυγατρικές (2.062) (2.062) 1.279 (783) Μερίσματα σε μη ελέγχουσες συμμ/χές θυγατρικών εταιρειών (1.551) (1.551) Μείωση μη ελεγχουσών συμμετοχών από πώληση ποσοστού θυγατρικών 2 2 (1.201) (1.199) Συναλλαγές με ιδιοκτήτες Αποτέλεσμα χρήσης Λοιπά συνολικά έσοδα: 2 (2.062) (203.342) (2.060) (203.342) (1.465) (31.119) (3.525) (234.461) Αντιστάθμιση ταμειακών ροών κέρδη/(ζημιές) τρέχουσας χρήσης 545 545 45 590 αναταξινόμηση στα αποτελέσματα (527) (527) 72 (455) Διαθέσιμα προς πώληση χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού κέρδη/(ζημιές) τρέχουσας χρήσης 334 334 29 363 αναταξινόμηση στα αποτελέσματα 19 19 19 Συναλλαγματικές διαφορές μετατροπής επιχειρηματικών δραστηριοτήτων εξωτερικού (62) (62) (36) (98) Επανεκτίμηση υποχρεώσεων παροχών προσωπικού 276 276 142 418 Μερίδιο στα λοιπά συνολικά έσοδα των επενδύσεων που ενοποιούνται με τη μέθοδο της καθαρής θέσης (529) (529) (529) Αναβαλλόμενος φόρος επί της επανεκτίμησης της υποχρέωσης παροχών προσωπικού 47 (102) (102) (54) (156) Αναβαλλόμενος φόρος επί της επανεκτίμησης της υποχρέωσης παροχών προσωπικού λόγω της μεταβολής στον φορολογικό συντελεστή 47 (278) (278) (44) (322) Φόροι εισοδήματος σχετιζόμενοι με στοιχεία των λοιπών συνολικών εσόδων 47 (112.365) (112.365) (29) (112.394) Λοιπά συνολικά έσοδα χρήσης μετά από φόρους 47 (111.994) (591) (104) (112.689) (125) (112.564) Συγκεντρωτικά συνολικά έσοδα χρήσης μετά φόρων (111.994) (591) (203.446) (316.031) (30.994) (347.025) Υπόλοιπο την 31/12/2013 770.328.883 231.099 3.834.276 (4.423) 52.576 (3.518.053) (595.475) 121.052 716.527 Σημείωση: Τα ποσά της συγκριτικής ετήσιας περιόδου αναπροσαρμόστηκαν λόγω του αναθεωρημένου ΔΛΠ 19 «Παροχές σε εργαζομένους» (βλ. σημείωση 3.6.1). Οι επισυναπτόμενες σημειώσεις αποτελούν αναπόσπαστο μέρος αυτών των Ετήσιων Εταιρικών και Ενοποιημένων Οικονομικών Καταστάσεων 67
Οικονομικές Καταστάσεις της 31ης Δεκεμβρίου 2013 VII. Ενοποιημένη Κατάσταση Μεταβολών στα ίδια Κεφάλαια για τη Χρήση 2012 Ποσά σε 000 Υπόλοιπο την 01/01/2012 (Αναμορφωμένο) Αύξηση μετοχικού κεφαλαίου από μετατροπή ομολογιών μετατρέψιμου ομολογιακού δανείου Μείωση μετοχικού κεφαλαίου Μεταβολή αύξηση/(μείωση) ποσοστού μη ελεγχουσών συμμετοχών σε θυγατρικές Μερίσματα σε ιδιοκτήτες μη ελεγχουσών συμμ/χών θυγατρικών εταιρειών Μείωση μη ελεγχουσών συμμετοχών από πώληση θυγατρικών Mείωση μετοχικού κεφαλαίου με επιστροφή μετρητών σε μη ελέγχουσες συμμετοχές Συναλλαγές με ιδιοκτήτες Αποτέλεσμα χρήσης Λοιπά συνολικά έσοδα: Αντιστάθμιση ταμειακών ροών κέρδη/(ζημιές) τρέχουσας χρήσης αναταξινόμηση στα αποτελέσματα Διαθέσιμα προς πώληση χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού κέρδη/(ζημιές) τρέχουσας χρήσης αναταξινόμηση στα αποτελέσματα Συναλλαγματικές διαφορές μετατροπής επιχειρηματικών δραστηριοτήτων εξωτερικού Συναλλαγματικά κέρδη/(ζημιές) διάθεσης επιχειρηματικών δραστηριοτήτων εξωτερικού που αναγνωρίζονται στα κέρδη ή στις ζημιές της χρήσης Επανεκτίμηση υποχρεώσεων παροχών προσωπικού Μερίδιο στα λοιπά συνολικά έσοδα των επενδύσεων που ενοποιούνται με τη μέθοδο της καθαρής θέσης Αναβαλλόμενος φόρος επί της επανεκτίμησης της υποχρέωσης παροχών προσωπικού Φόροι εισοδήματος σχετιζόμενοι με στοιχεία των λοιπών συνολικών εσόδων Λοιπά συνολικά έσοδα χρήσης μετά από φόρους Συγκεντρωτικά συνολικά έσοδα χρήσης μετά φόρων Υπόλοιπο την 31/12/2012 (Αναμορφωμένο) Σημ. 47 47 47 Αριθμός Μετοχών 770.328.185 698 698 770.328.883 Μετοχικό Κεφάλαιο 415.977 1 (184.879) (184.878) 231.099 Υπέρ Το Άρτιο 3.649.396 1 184.879 184.880 3.834.276 Αποθ/κά Εύλογης Αξίας (671.043) (2.777) (2.911) (38.897) 855.532 667 778.614 778.614 107.571 Λοιπά Αποθ/κά 55.044 (1.318) (432) (129) (1.879) (1.879) 53.165 Κέρδη εις Νέον (2.011.680) (8.933) (8.933) (1.297.966) 7.180 (1.146) 6.034 (1.291.932) (3.312.545) Ίδ. Κεφάλαια Αποδιδ. στους Ιδιοκτήτες της Μητρικής 1.437.694 2 (8.933) (8.931) (1.297.966) (2.777) (2.911) (38.897) 822.532 (1.318) (432) 7.180 (129) (1.146) 667 782.769 (515.197) 913.566 Μη ελέγχουσες συμμ/χές 236.659 10.308 (3.716) (19.613) (100) (13.121) (70.480) (300) 52 (34) 4 (62) 988 (182) (13) 453 (70.027) 153.511 Σύνολο Ιδ. Κεφαλαίων 1.674.353 2 1.375 (3.716) (19.613) (100) (22.052) (1.368.446) (3.077) (2.859) (38.931) 822.536 (1.380) (432) 8.168 (129) (1.328) 654 783.222 (585.224) 1.067.077 Σημείωση: Τα ποσά της συγκριτικής ετήσιας περιόδου αναπροσαρμόστηκαν λόγω του αναθεωρημένου ΔΛΠ 19 «Παροχές σε εργαζομένους» (βλ. σημείωση 3.6.1). Οι επισυναπτόμενες σημειώσεις αποτελούν αναπόσπαστο μέρος αυτών των Ετήσιων Εταιρικών και Ενοποιημένων Οικονομικών Καταστάσεων 68
Οικονομικές Καταστάσεις της 31ης Δεκεμβρίου 2013 VΙΙI. Εταιρική Κατάσταση Μεταβολών στα ίδια Κεφάλαια για τη Χρήση 2013 Ποσά σε 000 Σημ. Αριθμός Μετοχών Μετοχικό Κεφάλαιο Υπέρ Το Άρτιο Αποθ/κά Εύλογης Αξίας Λοιπά Αποθ/κά Κέρδη εις Νέον Σύνολο Ιδ. Κεφαλαίων Υπόλοιπο την 01/01/2013 770.328.883 231.099 3.834.276 (24.811) 55.725 (2.799.209) 1.297.080 Συναλλαγές με ιδιοκτήτες Αποτέλεσμα χρήσης (354.585) (354.585) Λοιπά συνολικά έσοδα: Επενδύσεις σε θυγατρικές και συγγενείς: κέρδη/(ζημιές) τρέχουσας χρήσης (53.825) (53.825) αναταξινόμηση στα αποτελέσματα 190.978 190.978 Επανεκτίμηση υποχρεώσεων παροχών προσωπικού (5) (5) Φόροι εισοδήματος σχετιζόμενοι με στοιχεία των λοιπών συνολικών εσόδων 47 (112.342) (112.342) Λοιπά συνολικά έσοδα χρήσης μετά από φόρους 47 24.811 (5) 24.806 Συγκεντρωτικά συνολικά έσοδα χρήσης μετά φόρων 24.811 (354.590) (329.779) Υπόλοιπο την 31/12/2013 770.328.883 231.099 3.834.276 55.725 (3.153.799) 967.301 Οι επισυναπτόμενες σημειώσεις αποτελούν αναπόσπαστο μέρος αυτών των Ετήσιων Εταιρικών και Ενοποιημένων Οικονομικών Καταστάσεων 69
Οικονομικές Καταστάσεις της 31ης Δεκεμβρίου 2013 IΧ. Εταιρική Κατάσταση Μεταβολών στα ίδια Κεφάλαια για τη Χρήση 2012 Ποσά σε 000 Υπόλοιπο την 01/01/2012 Σημ. Αριθμός Μετοχών 770.328.185 Μετοχικό Κεφάλαιο 415.977 Υπέρ Το Άρτιο 3.649.396 Αποθ/κά Εύλογης Αξίας (883.561) Λοιπά Αποθ/κά 55.725 Κέρδη εις Νέον (1.497.104) Σύνολο Ιδ. Κεφαλαίων 1.740.433 Αύξηση μετοχικού κεφαλαίου από μετατροπή ομολογιών μετατρέψιμου ομολογιακού δανείου 698 1 1 Μείωση μετοχικού κεφαλαίου (184.879) 184.879 Συναλλαγές με ιδιοκτήτες 698 (184.878) 184.880 2 Αποτέλεσμα χρήσης (1.302.245) (1.302.245) Λοιπά συνολικά έσοδα: Επενδύσεις σε θυγατρικές και συγγενείς: κέρδη/(ζημιές) τρέχουσας χρήσης 74.879 74.879 αναταξινόμηση στα αποτελέσματα (121) (121) Διαθέσιμα προς πώληση χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού : κέρδη/(ζημιές) τρέχουσας χρήσης (38.535) (38.535) αναταξινόμηση στα αποτελέσματα 822.527 822.527 Επανεκτίμηση υποχρεώσεων παροχών προσωπικού 140 140 Λοιπά συνολικά έσοδα χρήσης μετά από φόρους 47 858.750 140 858.890 Συγκεντρωτικά συνολικά έσοδα χρήσης μετά φόρων 858.750 (1.302.105) (443.355) Υπόλοιπο την 31/12/2012 770.328.883 231.099 3.834.276 (24.811) 55.725 (2.799.209) 1.297.080 Οι επισυναπτόμενες σημειώσεις αποτελούν αναπόσπαστο μέρος αυτών των Ετήσιων Εταιρικών και Ενοποιημένων Οικονομικών Καταστάσεων 70
Οικονομικές Καταστάσεις της 31ης Δεκεμβρίου 2013 Χ. Κατάσταση των Ταμειακών Ροών για τη Χρήση 2013 (Ενοποιημένη & Εταιρική) Ο ΟΜΙΛΟΣ Η ΕΤΑΙΡΕΙΑ Ποσά σε 000 31/12/2013 31/12/2012 (Αναμορφωμένη) 31/12/2013 31/12/2012 Ζημιές χρήσης προ φόρων από συνεχιζόμενες δραστηριότητες Προσαρμογές στα κέρδη (231.205) 263.761 (1.353.912) 1.386.198 (361.320) 350.181 (1.302.245) 1.291.212 Ταμ. Ροές από λειτ/κές δραστ/τες πριν τις μεταβολές του κεφ. κίνησης 32.556 32.286 (11.139) (11.033) Μεταβολές κεφαλαίου κίνησης (Αύξηση) / μείωση αποθεμάτων 8.992 1.583 (Αύξηση) / μείωση απαιτήσεων 63.217 (112.719) 12.950 (275) Αύξηση / (μείωση) υποχρεώσεων (44.858) 95.814 531 (880) Αύξηση / (μείωση) εμπορικού χαρτοφυλακίου 1.914 742 27.351 (15.322) 15.395 (413) Ταμειακές ροές από λειτουργικές δραστηριότητες 59.907 16.964 4.256 (11.446) Καταβληθέντες τόκοι (72.863) (95.052) (20.646) (23.802) Καταβληθείς φόρος εισοδήματος (4.665) (6.389) Καθαρές ταμειακές ροές από λειτουργικές δραστηριότητες από συνεχιζόμενες δραστηριότητες (17.621) (84.477) (16.390) (35.248) Καθαρές ταμειακές ροές από λειτουργικές δραστηριότητες από διακοπείσες δραστηριότητες (3.022) (13.145) Καθαρές ταμειακές ροές από λειτουργικές δραστηριότητες (20.643) (97.622) (16.390) (35.248) Ταμειακές ροές από επενδυτικές δραστηριότητες Αγορές ενσώματων παγίων (18.169) (57.362) (18) (189) Αγορές ασώματων παγίων (5.627) (5.708) (5) (11) Αγορές επενδύσεων σε ακίνητα (4.018) (843) Πωλήσεις ενσώματων και άυλων παγίων 57.205 24.424 8 2 Μερίσματα εισπραχθέντα 42 285 Επενδύσεις εμπορικού χαρτ/κίου και χρημ/ κών στοιχείων ενεργητικού σε εύλογη αξία μέσω αποτελεσμάτων 7.593 (1.742) Διακανονισμός παραγώγων χρηματοοικονομικών στοιχείων (338) Επενδύσεις σε θυγατρικές και συγγενείς (9.325) 23.089 7.366 (632) Επενδύσεις σε χρημ/κά στοιχεία επενδυτικού χαρτοφυλακίου 10.331 308 9.476 Τόκοι που εισπράχθηκαν 7.427 7.905 4.574 5.305 Δάνεια χορηγηθέντα σε συνδεδεμένα μέρη (4.000) (16.366) (4.000) Εισπράξεις από χορηγηθέντα δάνεια σε συνδεδεμένα μέρη 2.418 Δάνεια σε τρίτους 3.750 4.000 Εισπράξεις επιχορηγήσεων 5.535 2.326 Καθαρές ταμειακές ροές από επενδυτικές δραστηριότητες από συνεχιζόμενες δραστηριότητες 54.744 (11.656) 11.453 475 71
Οικονομικές Καταστάσεις της 31ης Δεκεμβρίου 2013 Ο ΟΜΙΛΟΣ Η ΕΤΑΙΡΕΙΑ Ποσά σε 000 31/12/2013 31/12/2012 (Αναμορφωμένη) 31/12/2013 31/12/2012 Καθαρές ταμειακές ροές από επενδυτικές δραστηριότητες από διακοπείσες δραστηριότητες (157) 1.810 Καθαρές ταμειακές ροές από επενδυτικές δραστηριότητες 54.587 (9.846) 11.453 475 Ταμειακές ροές από χρηματοδοτικές δραστηριότητες Έκδοση κοινών μετοχών θυγατρικής 9 3.963 Δάνεια αναληφθέντα Δάνεια πληρωθέντα Εισροές/(εκροές) από μεταβολές ποσοστών σε υφιστάμενες θυγατρικές 25.386 (81.626) (246) 189.900 (174.092) (519) 3.148 Πληρωμές για μείωση μετοχικού κεφαλαίου σε ιδιοκτήτες της μητρικής (72) (2) (72) (2) Μερίσματα πληρωθέντα σε ιδιοκτήτες της μητρικής (137) (2) (137) (2) Πληρωμές για μείωση μετοχικού κεφαλαίου σε μη ελέγχουσες συμμετοχές θυγατρικών (100) Μερίσματα πληρωθέντα σε μη ελέγχουσες συμμετοχές (2.639) (2.266) Εξοφλήσεις υποχρεώσεων από χρηματοδοτικές μισθώσεις (549) (1.180) (9) (9) Καθαρές Ταμειακές ροές από χρηματοδοτικές δραστηριότητες από συνεχιζόμενες δραστηριότητες (59.874) 15.702 2.930 (13) Καθαρές Ταμειακές ροές από χρηματοδοτικές δραστηριότητες από διακοπείσες δραστηριότητες (6.428) (26.776) Καθαρές Ταμειακές ροές από χρηματοδοτικές δραστηριότητες (66.302) (11.074) 2.930 (13) Καθαρή (μείωση)/ αύξηση στα ταμειακά διαθέσιμα, ταμειακά ισοδύναμα και δεσμευμένες καταθέσεις (32.358) (118.542) (2.007) (34.786) Ταμειακά διαθέσιμα, ταμειακά ισοδύναμα και δεσμευμένες καταθέσεις στην αρχή της χρήσης 241.692 361.567 113.831 148.733 Συναλλαγματικές διαφορές στα ταμειακά διαθέσιμα, ταμειακά ισοδύναμα και δεσμευμένες καταθέσεις από συνεχιζόμενες δραστηριότητες (523) (877) 37 (116) Συναλλαγματικές διαφορές στα ταμειακά διαθέσιμα, ταμειακά ισοδύναμα και δεσμευμένες καταθέσεις από διακοπείσες δραστηριότητες (456) Ταμειακά διαθέσιμα, ταμειακά ισοδύναμα και δεσμευμένες καταθέσεις στο τέλος της χρήσης 208.811 241.692 111.861 113.831 Οι επισυναπτόμενες σημειώσεις αποτελούν αναπόσπαστο μέρος αυτών των Ετήσιων Εταιρικών και Ενοποιημένων Οικονομικών Καταστάσεων 72
Οικονομικές Καταστάσεις της 31ης Δεκεμβρίου 2013 Οι προσαρμογές στα κέρδη αναλύονται ως ακολούθως: Ο ΟΜΙΛΟΣ Η ΕΤΑΙΡΕΙΑ Ποσά σε 000 Προσαρμογές για: Απόσβεση ενσώµατων/άυλων περιουσιακών στοιχείων Μεταβολές στις υποχρεώσεις λόγω συνταξιοδότησης του προσωπικού Προβλέψεις Απομείωση στοιχείων ενεργητικού (Κέρδη)/ζημιές εύλογης αξίας επενδύσεων σε ακίνητα Μη πραγματοποιηθέντα κέρδη/(ζημιές) από συναλλαγματικές διαφορές (Κέρδη)/ ζημιές από την πώληση ενσώματων & άυλων παγίων (Κέρδη)/ζημιές εύλογης αξίας άλλων χρημ/ κών στοιχείων μέσω αποτελεσμάτων και εμπορικού χαρτοφυλακίου Μερίδιο καθαρών (κερδών) / ζημιών από συγγενείς που ενοποιούνται με τη μέθοδο της καθαρής θέσης (Κέρδη)/ζημιές από πώληση χρημ/κών στοιχείων επενδυτικού χαρτοφυλακίου (Κέρδη)/ζημιές από πώληση χρημ/ κών στοιχείων σε εύλογη αξία μέσω αποτελεσμάτων και εμπορικού χαρτοφυλακίου (Κέρδη)/ζημιές από πώληση μεριδίου θυγατρικών/συγγενών Πιστωτικοί τόκοι και συναφή έσοδα Χρεωστικοί τόκοι και συναφή έξοδα (Κέρδη)/ζημιές εύλογης αξίας αντιστ/νων ΔπΠ χρημ/κών στοιχείων Έσοδα από μερίσματα Αποσβέσεις επιχορηγήσεων Έσοδα από χρησιμοποίηση προβλέψεων προηγούμενων χρήσεων Μη ταμειακά έξοδα Σύνολο Σημ. 39 Οι επισυναπτόμενες σημειώσεις αποτελούν αναπόσπαστο μέρος αυτών των Ετήσιων Εταιρικών και Ενοποιημένων Οικονομικών Καταστάσεων 17 01/01 31/12/2013 89.995 3.135 15.558 47.608 12.839 (2.567) (501) 5.066 (1.191) 142 (2.971) 3.108 (8.373) 106.405 (2) (286) (1.079) (3.577) 452 263.761 01/0131/12/2012 (Αναμορφωμένη) 101.923 4.358 43.896 1.090.617 43.906 (1.905) (991) 9.539 2.516 4 (594) 991 (16.571) 114.763 105 (285) (1.053) (5.180) 159 1.386.198 01/01 31/12/2013 512 19 328.017 30 1.176 (4.677) 25.083 (2) 23 350.181 01/01 31/12/2012 676 37 1.271.141 276 375 (94) (14.040) 32.746 105 (10) 1.291.212 Η συμφωνία των ταμειακών διαθεσίμων, ταμειακών ισοδύναμων και δεσμευμένων καταθέσεων της Κατάστασης των Ταμειακών Ροών σε σχέση με τα κονδύλια των Οικονομικών Καταστάσεων έχει ως εξής: Ταμειακά διαθέσιμα, ταμειακά ισοδύναμα και δεσμευμένες καταθέσεις Κατάστασης Οικονομικής Θέσης Ταμειακά διαθέσιμα, ταμειακά ισοδύναμα και δεσμευμένες καταθέσεις ομάδων διάθεσης κατεχόμενων προς πώληση Σύνολο ταμειακών διαθεσίμων, ταμειακών ισοδυνάμων και δεσμευμένων καταθέσεων στην Κατάσταση Ταμειακών Ροών 31/12/2013 31/12/2012 208.811 216.585 25.107 208.811 241.692 Σημείωση: Τα ποσά της συγκριτικής ετήσιας περιόδου αναπροσαρμόστηκαν λόγω του αναθεωρημένου ΔΛΠ 19 «Παροχές σε εργαζομένους» (βλ. σημείωση 3.6.1). 73
1. Γενικές πληροφορίες για τον όμιλο Οι ενοποιημένες Οικονομικές Καταστάσεις του Ομίλου έχουν συνταχθεί σύμφωνα με τα Διεθνή Πρότυπα Χρηματοοικονομικής Αναφοράς, όπως αυτά έχουν εκδοθεί από την Επιτροπή Διεθνών Λογιστικών Προτύπων και έχουν υιοθετηθεί από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Η Εταιρεία «MARFIN INVESTMENT GROUP ΑΝΩΝΥΜΟΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΣΥΜΜΕΤΟΧΩΝ» με διακριτικό τίτλο MARFIN INVESTMENT GROUP (MIG), εδρεύει στην στον δήμο Κηφισιάς Αττικής. Η διάρκεια της Εταιρείας είναι 100 χρόνια από τη σύστασή της και μπορεί να παραταθεί με απόφαση της Γενικής Συνέλευσης. Η MIG λειτουργεί ως ανώνυμη εταιρεία συμμετοχών σύμφωνα με την ελληνική νομοθεσία και ειδικότερα τις διατάξεις του Κ.Ν. 2190/1920 περί ανωνύμων εταιρειών, ως αυτός ισχύει. Οι Οικονομικές Καταστάσεις αναρτώνται στην ιστοσελίδα www. marfininvestmentgroup.com. Οι μετοχές της Εταιρείας είναι εισηγμένες στο Χρηματιστήριο Αθηνών. H μετοχή της Εταιρείας συμμετέχει στον Γενικό Δείκτη του Χ.Α. (Bloomberg Ticker: MIG GA, Reuters ticker: MIGr.AT, σύμβολο ΟΑΣΗΣ: ΜΙΓ). 13.021 άτομα (εκ των οποίων τα 997 αντιστοιχούσαν στις διακοπείσες δραστηριότητες). Κατά την 31η Δεκεμβρίου 2013 και 2012 ο αριθμός προσωπικού της Εταιρείας ήταν 51 εργαζόμενοι. Οι εταιρείες της MARFIN INVESTMENT GROUP ΑΝΩΝΥΜΟΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΣΥΜΜΕΤΟΧΩΝ που περιλαμβάνονται στις ενοποιημένες Οικονομικές Καταστάσεις, καθώς και οι ανέλεγκτες φορολογικά χρήσεις τους παρουσιάζονται αναλυτικά στη σημείωση 2 των Οικονομικών Καταστάσεων. Οι συνημμένες Οικονομικές Καταστάσεις της 31ης Δεκεμβρίου 2013 εγκρίθηκαν από το Διοικητικό Συμβούλιο την 31 Μαρτίου 2014 και υπόκεινται στην οριστική έγκριση της Γενικής Συνέλευσης των μετόχων, είναι δε διαθέσιμες στο επενδυτικό κοινό στα γραφεία της Εταιρείας (Λεωφόρος Θησέως 67, 146 71, Κηφισιά) και την ιστοσελίδα της Εταιρείας στο διαδίκτυο, όπου θα είναι προσπελάσιμες για δύο τουλάχιστον έτη, σύμφωνα με την παρ.1 του άρθρου 2 του Π.Δ. 360/1985, ως ισχύει μετά την τροποποίησή του από τον Ν.3301/2004. Βασικό αντικείμενο δραστηριότητας του Ομίλου είναι η επικέντρωση σε εξαγορές εταιρειών, μετοχικές συμμετοχές και επενδύσεις στην, στην Κύπρο και στην ευρύτερη περιοχή της Νοτιοανατολικής Ευρώπης. Μετά την αποεπένδυση των τραπεζικών και χρηματοδοτικών συμμετοχών το 2007 και μια σειρά εξαγορών και συγχωνεύσεων εταιρειών, η δραστηριότητα του Ομίλου επικεντρώνεται σε 6 λειτουργικούς τομείς: Τρόφιμα και Γαλακτοκομικά, Μεταφορές, Πληροφορική και Τηλεπικοινωνίες, Χρηματοοικονομικές Υπηρεσίες, Υπηρεσίες Υγείας, και Εταιρείες Ιδιωτικών Κεφαλαίων. Κατά την 31η Δεκεμβρίου 2013 το σύνολο του προσωπικού του Ομίλου ήταν 11.213 άτομα (εκ των οποίων 1 αντιστοιχούσε στις διακοπείσες δραστηριότητες), ενώ την 31η Δεκεμβρίου 2012 ήταν 74
2. Δομή και δραστηριότητες των εταιρειών του ομίλου Η δομή του Ομίλου την 31/12/2013 έχει ως εξής: MARFIN INVESTMENT GROUP Τρόφιμα & Γαλακτοκομικά Μεταφορές Πληροφορική & Τηλεπικοινωνίες Χρημ/κες Υπηρεσίες Κλάδος Υγείας Private Equity 92,08% 100,00% 100,00% 100,00% 100,00% 100,00% VIVARTIA ΣΥΜΜΕΤΟΧΩΝ Α.Ε. ΜΙG SHIPPING S.A. TOWER TECHNOLOGY LTD MARFIN CAPITAL S.A. Δ.Θ.Κ.Α. ΥΓΕΙΑ Α.Ε. ΜΙG LEISURE LIMITED 11,60% 77,78% ATTICA A.E. ΣΥΜΜΕΤΟΧΩΝ 63,20% 22,50% SINGULARLOGIC A.E. 75,08% ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΛΤΔ. 100,00% 100,00% MIG AVIATION HOLDINGS LIMITED MIG LEISURE & REAL ESTATE CROATIA B.V 100,00% 49,99% MIG AVIATION 1 LIMITED SUNKE KONCERN D.D. ZAGREB 100,00% 34,96% MIG AVIATION 2 LIMITED MIG REAL ESTATE A.E.E.A.Π. 50,00% 100,00% FAI ASSET MANAGEMENT GMBH MIG REAL ESTATE (SERBIA) B.V. 51,00% 82,73% FLIGHT AMBULANCE INTERNATIONAL RENTAJET AKTIENGELLSCHAFT JSB ROBNE KUGE BEOGRAD 100,00% 100,00% SKYSERV A.E. MIG ENVIRONMENT A.E. 100,00% Θυγατρική 100,00% ATHENIAN ENGINEERING A.E. Συγγενής MIG MEDIA A.E. 75
2.1 Πίνακας ενοποιούμενων εταιρειών κατά την 31/12/2013 Ο παρακάτω πίνακας παρουσιάζει τις ενοποιούμενες εταιρείες της MIG κατά την 31/12/2013, τις έδρες τους, τις άμεσες και έμμεσες συμμετοχές της Εταιρείας επί των μετοχικών τους κεφαλαίων, τη μέθοδο ενοποίησης, καθώς και τις ανέλεγκτες χρήσεις. Επωνυμία Εταιρίας Έδρα % Άμεσης Συμ/χής MARFIN INVESTMENT GROUP Α.Ε. ΣΥΜΜΕΤΟΧΩΝ % Έμμεσης Συμ/χής % Συν/κής Συμ/χής Μέθοδος Ενοποίησης EΛΛΑΔΑ ΜΗΤΡΙΚΗ ΕΤΑΙΡΙΑ 2012 2013 Ανέλεγκτες Φορ/κές Χρήσεις (6) Θυγατρικές της MIG MARFIN CAPITAL S.A. BVI (5) 100,00% 100,00% (1) VIVARTIA ΣΥΜΜΕΤΟΧΩΝ Α.Ε. 92,08% 92,08% 20092013 MIG LEISURE LTD Κύπρος 100,00% 100,00% MIG SHIPPING S.A. BVI (5) 100,00% 100,00% (1) MIG REAL ESTATE (SERBIA) B.V. Ολλανδία 100,00% 100,00% MIG LEISURE & REAL ESTATE CROATIA B.V. Ολλανδία 100,00% 100,00% SINGULARLOGIC Α.Ε. 63,20% 22,50% 85,70% 20082013 SKYSERV ΑΝΩΝΥΜΟΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΕΠΙΓΕΙΑΣ ΕΞΥΠΗΡΕΤΗΣΗΣ ΑΕΡΟΣΚΑΦΩΝ (πρώην OLYMPIC HANDLING ΕΤ. ΕΠ. ΕΞΥΠ. ΑΕΡ/ΦΩΝ A.E.) 100,00% 100,00% 20092013 ATHENIAN ENGINEERING ΑΝΩΝΥΜΟΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΣΥΝΤΗΡΗΣΗΣ ΚΑΙ ΕΠΙΣΚΕΥΗΣ ΑΕΡΟΣΚΑΦΩΝ (πρώην OLYMPIC ENGINEERING ΑΝ.ΕΤ.ΣΥΝΤΗΡ. & ΕΠΙΣΚ. ΑΕΡ) 100,00% 100,00% 20092013 MIG AVIATION HOLDINGS LTD Κύπρος 100,00% 100,00% TOWER TECHNOLOGY LTD Κύπρος 100,00% 100,00% MIG ENVIRONMENT A.E. ΣΥΜΜΕΤΟΧΩΝ & ΕΠΕΝΔΥΣΕΩΝ 100,00% 100,00% 20112013 MIG MEDIA A.E. ΠΑΡΟΧΗΣ ΔΙΑΦΗΜΙΣΤΙΚΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ 100,00% 100,00% 20112013 Θυγατρική της MIG LEISURE LTD ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΕΩΣ ΛΤΔ Κύπρος 75,08% 75,08% Θυγατρική της MIG SHIPPING S.A. ATTICA ΣΥΜΜΕΤΟΧΩΝ Α.Ε. 11,60% 77,78% 89,38% 20082013 Θυγατρική της MARFIN CAPITAL S.A. Δ.Θ.Κ.Α. ΥΓΕΙΑ A.E. 32,76% 37,62% 70,38% 20092013 Θυγατρική της MIG REAL ESTATE (SERBIA) B.V. JSC ROBNE KUCE BEOGRAD (RKB) Σερβία 82,73% 82,73% Θυγατρικές της MIG AVIATION HOLDINGS LTD MIG AVIATION 1 LTD Κύπρος 100,00% 100,00% MIG AVIATION 2 LTD Κύπρος 100,00% 100,00% FAI RENT A JET AKTIENGESELLSCHAFT Γερμανία 51,00% 51,00% FAI ASSET MANAGEMENT GMBH Γερμανία 50,00% 50,00% 76
Επωνυμία Εταιρίας Έδρα % Άμεσης Συμ/χής MARFIN INVESTMENT GROUP Α.Ε. ΣΥΜΜΕΤΟΧΩΝ % Έμμεσης Συμ/χής % Συν/κής Συμ/χής Μέθοδος Ενοποίησης EΛΛΑΔΑ ΜΗΤΡΙΚΗ ΕΤΑΙΡΙΑ 2012 2013 Ανέλεγκτες Φορ/κές Χρήσεις (6) Θυγατρική της FAI RENT A JET AK TIENGESELLSCHAFT FAI TECHNIK GMBH Γερμανία 51,00% 51,00% Θυγατρική της FAI ASSET MANAGEMENT GMBH QM Shipping Limited Isle of Man 50,00% 50,00% Συγγενής της MIG MIG REAL ESTATE Α.Ε.E.Α.Π 34,96% 34,96% 20082013 Συγγενής της MIG LEISURE & REAL ESTATE CROATIA B.V. SUNCE KONCERN D.D. Θυγατρική της MIG REAL ESTATE Α.Ε.Ε.A.Π. Κροατία 49,99998% 49,99998% EGNATIA PROPERTIES S.A. ΟΜΙΛΟΣ VIVARTIA Ρουμανία 34,95% 34,95% Θυγατρικές της VIVARTIA ΣΥΜΜΕΤΟΧΩΝ Α.Ε. ΔΕΛΤΑ Α.Β.Ε.Ε. ΤΡΟΦΙΜΩΝ (πρώην ΔΕΣΜΟΣ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ Α.Ε.) 92,08% 92,08% 20102013 GOODY S A.E. ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΕΣΤΙΑΣΗΣ (πρώην INVESTAL ΕΣΤΙΑΤΟΡΙΑ A.E.) 92,08% 92,08% 20102013 ΜΠΑΡΜΠΑ ΣΤΑΘΗΣ Α.Β.Ε.Ε. (πρώην ΚΑΦΕ ΑΛΚΥΟΝΗ Α.Ε.) 92,08% 92,08% 20102013 VIVARTIA LUXEMBURG S.A. Λουξεμβούργο 92,08% 92,08% Θυγατρικές της ΔΕΛΤΑ Α.Β.Ε.Ε. ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΕΥΡΩΤΡΟΦΕΣ ΕΛΛΑΣ Α.Ε.Β.Ε. 92,08% 92,08% 20102013 ΒΙΓΛΑ Α.Ε.Β.Ε. UNITED MILK HOLDINGS LTD UNITED MILK COMPANY AD Θυγατρικές της GOODY S Α.Ε. Κύπρος Βουλγαρία 92,08% 92,08% 92,07% 92,08% 92,08% 92,07% 20072013 BALKAN RESTAURANTS S.A. HELLENIC CATERING A.E. HELLENIC FOOD INVESTMENTS A.E. ΑΘΗΝΑΪΚΑ ΚΑΦΕΖΑΧΑΡΟΠΛΑΣΤΕΙΑ Α.Ε.Β.Ε. ΕΣΤΙΑΤΟΡΙΑ ΕΥΚΑΡΠΙΑΣ Α.Ε. ΕΣΤΙΑΤΟΡΙΑ ΖΑΧΑΡΟΠΛΑΣΤΕΙΑ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΚΡΗΤΗΣ Α.Ε. Βουλγαρία 92,08% 90,25% 50,27% 74,50% 46,96% 55,25% 92,08% 90,25% 50,27% 74,50% 46,96% 55,25% 20092013 20102013 20102013 20102013η 20102013 ΕΣΤΙΑΤΟΡΙΑ ΖΑΧΑΡΟΠΛΑΣΤΕΙΑ ΕΜΠΟΡ. ΕΠΙΧΕΙΡ. ΤΕΜΠΩΝ Α.Ε. 55,28% 55,28% 20102013 ΕΣΤΙΑΤΟΡΙΑ ΖΑΧΑΡΟΠΛΑΣΤΕΙΑ ΣΕΡΡΩΝ Α.Ε. ΕΣΤΙΑΤΟΡΙΑ ΚΑΒΑΛΑΣ Α.Ε. ΕΣΤΙΑΤΟΡΙΑ ΜΑΛΙΑΚΟΥ Α.Ε. ΕΣΤΙΑΤΟΡΙΑ ΝΕΡΑΤΖΙΩΤΙΣΣΑΣ Α.Ε. ΕΣΤΙΑΤΟΡΙΑ ΧΑΡΙΛΑΟΥ Α.Ε. ΕΣΤΙΑΤΟΡΙΑ ΖΑΧΑΡΟΠΛΑΣΤΕΙΑ ΓΕΥΣΙΠΛΟΪΑ Α.Ε. ΚΑΦΕΖΑΧΑΡΟΠΛΑΣΤΕΙΑ ΒΕΡΟΙΑΣ Α.Ε. ΚΑΦΕΖΑΧΑΡΟΠΛΑΣΤΕΙΑ ΠΑΡΑΛΙΑΣ Α.Ε. ΝΑΥΠΛΙΟΣ Α.Ε. ΙΒΙΣΚΟΣ Α.Ε 46,08% 46,96% 46,96% 92,08% 46,96% 46,96% 88,53% 45,12% 81,64% 46,05% 46,08% 46,96% 46,96% 92,08% 46,96% 46,96% 88,53% 45,12% 81,64% 46,05% 20102013 20072013 20102013 20102013 20102013 20102013 20102013 20102013 20102013 20102013 77
Επωνυμία Εταιρίας Έδρα % Άμεσης Συμ/χής MARFIN INVESTMENT GROUP Α.Ε. ΣΥΜΜΕΤΟΧΩΝ % Έμμεσης Συμ/χής % Συν/κής Συμ/χής Μέθοδος Ενοποίησης EΛΛΑΔΑ ΜΗΤΡΙΚΗ ΕΤΑΙΡΙΑ 2012 2013 Ανέλεγκτες Φορ/κές Χρήσεις (6) ΚΑΦΕΖΑΧΑΡΟΠΛΑΣΤΕΙΑ ΜΑΡΙΝΑΣ ΖΕΑΣ Α.Ε. 92,08% 92,08% 20102013 ΑΡΜΑ ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΗ Α.Ε. 47,42% 47,42% 20102013 EVEREST A.E. ΣΥΜΜΕΤΟΧΩΝ & ΕΠΕΝΔΥΣΕΩΝ 92,08% 92,08% 20102013 ΕΣΤΙΑΣΕΙΣ ΑΙΓΑΙΟΥ Α.Ε. 92,08% 92,08% 20102013 ΚΑΦΕΣΤΙΑΤΟΡΙΑ ΕΜΠΟΡΙΚΩΝ ΚΕΝΤΡΩΝ Α.Ε. 46,04% 46,04% 20092013 ALBANIAN RESTAURANTS Sh.P.K. Αλβανία 46,96% 46,96% W ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΕΣΤΙΑΣΕΩΣ Α.Ε. 70,24% 70,24% 20102013 ΕΣΤΙΑΤΟΡΙΑ ΠΑΛΛΗΝΗΣ Α.Ε. 92,08% 92,08% 20102013 ΕΣΤΙΑΤΟΡΙΑ ΙΛΙΟΝ Α.Ε. 92,08% 92,08% 20102013 ΕΖΕΕ ΑΛΜΥΡΟΥ ΒΟΛΟΥ Α.Ε. 36,83% 36,83% 20112013 ΕΣΤΙΑΤΟΡΙΑ ΚΑΦΕΖΑΧΑΡΟΠΛΑΣΤΕΙΑ ΓΛΥΦΑΔΑΣ Α.Ε. 62,36% 62,36% 20102013 Θυγατρικές της HELLENIC FOOD INVESTMENTS A.E. ΕΣΤΙΑΤΟΡΙΑ ΚΑΦΕΖΑΧΑΡΟΠΛΑΣΤΕΙΑ ΓΛΥΦΑΔΑΣ Α.Ε. ΕΣΤΙΑΤΟΡΙΑ ΖΑΧΑΡΟΠΛΑΣΤΕΙΑ HOLLYWOOD Α.Ε. ΕΣΤΙΑΤΟΡΙΑ ΖΑΧΑΡΟΠΛΑΣΤΕΙΑ ΖΕΥΞΗ Α.Ε. ΕΣΤΙΑΤΟΡΙΑ ΠΑΤΡΩΝ Α.Ε. ΕΖΕΕ ΚΟΡΙΝΘΟΥ Α.Ε. ΚΑΦΕΣΤΙΑΤΟΡΙΑ ΜΕΤΡΟ ΒΟΥΛΙΑΓΜΕΝΗΣ Α.Ε. 10,05% 48,45% 48,75% 37,70% 35,19% 25,14% 10,05% 48,45% 48,75% 37,70% 35,19% 25,14% 20102013 20102013 20102013 20102013 20102013 20102013 Θυγατρικές της ΜΠΑΡΜΠΑ ΣΤΑΘΗΣ Α.Β.Ε.Ε. GREENFOOD Α.Ε. UNCLE STATHIS EOD ΑΛΕΣΙΣ Α.Ε.Β.Ε ΜΙΧ. ΑΡΑΜΠΑΤΖΗΣ Α.Β.Ε.Ε. Βουλγαρία 71,49% 92,08% 46,96% 45,12% 71,49% 92,08% 46,96% 45,12% Α.Ε.(2) Α.Ε.(2) 20102013 20102013 20062013 Θυγατρικές της EVEREST A.E. ΣΥΜΜΕΤΟΧΩΝ & ΕΠΕΝΔΥΣΕΩΝ OLYMPIC CATERING A.E. EVEREST ΤΡΟΦΟΔΟΤΙΚΗ ΑΕΒΕ 90,96% 92,08% 90,96% 92,08% 20102013 20102013 ΠΑΣΤΕΡΙΑ Α.Ε. ΕΠΕΝΔΥΣΕΩΝ ΕΣΤΙΑΣΕΩΣ & ΣΥΜΜΕΤΟΧΩΝ 91,16% 91,16% 20102013 Γ. ΜΑΛΤΕΖΟΠΟΥΛΟΣ Α.Ε. ΕΙΔΩΝ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ 71,36% 71,36% 20102013 ΓΕΥΣΗ Ε.Β.Α.Ε. 63,70% 63,70% 20102013 ΤΡΟΦΗ Α.Ε.Ε. 73,66% 73,66% 20102013 ΦΗΜΙΣΜΕΝΗ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ Α.Ε. 92,08% 92,08% 20082013 ΓΛΥΦΑΔΑ Α.Ε. ΕΙΔΩΝ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ 87,93% 87,93% 20102013 ΠΕΡΙΣΤΕΡΙ Α.Ε. ΕΙΔΩΝ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ 46,96% 46,96% 20102013 ΣΜΥΡΝΗ Α.Ε. ΕΙΔΩΝ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ 57,09% 57,09% 20072013 ΚΟΡΥΦΗ Α.Ε. ΕΙΔΩΝ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ 75,50% 75,50% 20072013 ΔΕΚΑΕΞΙ Α.Ε. ΕΙΔΩΝ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ 56,17% 56,17% 20102013 ΥΜΗΤΤΟΥ Α.Ε. ΕΙΔΩΝ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ 46,96% 46,96% 20102013 ΚΑΜΑΡΑ Α.Ε. ΕΙΔΩΝ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ 75,37% 75,37% 20102013 EVENIS Α.Ε. ΕΙΔΩΝ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ 92,08% 92,08% 20072013 ΚΑΛΛΙΘΕΑ Α.Ε. ΕΙΔΩΝ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ 46,96% 46,96% 20072013 ΠΑΤΗΣΙΑ Α.Ε. ΕΙΔΩΝ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ 64,45% 64,45% 20072013 ΠΛΑΤΕΙΑ Α.Ε. ΕΙΔΩΝ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ 60,77% 60,77% 20102013 78
Επωνυμία Εταιρίας Έδρα % Άμεσης Συμ/χής MARFIN INVESTMENT GROUP Α.Ε. ΣΥΜΜΕΤΟΧΩΝ % Έμμεσης Συμ/χής % Συν/κής Συμ/χής Μέθοδος Ενοποίησης EΛΛΑΔΑ ΜΗΤΡΙΚΗ ΕΤΑΙΡΙΑ 2012 2013 Ανέλεγκτες Φορ/κές Χρήσεις (6) ΑΝΤΩΝΙΟΣ ΑΡΓΥΡΟΠΟΥΛΟΣ & ΣΙΑ ΕΕ (πρώην Δ.ΝΤΖΑΝΗ Η.ΤΣΟΥΚΑΛΑΣ Α.Ε. & ΣΙΑ Ε.Ε. 90,24% 90,24% 20102013 EVERCAT A.E. ΠΑΡΟΧΗΣ ΤΕΧΝΟΓΝΩΣΙΑΣ ΚΑΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΕΩΣ ΗΡΑΚΛΕΙΟ Α.Ε. ΕΙΔΩΝ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ ΒΑΡΕΛΑΣ Α.Ε. ΕΙΔΩΝ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ EVERFOOD A.E.E. Λ.ΦΡΕΡΗΣ Α.Ε. ΕΙΔΩΝ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ EVERHOLD LTD ΜΑΚΡΥΓΙΑΝΝΗ Α.Ε. ΕΙΔΩΝ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ ΣΤΟΑ ΜΟΝΟΠΡΟΣΩΠΗ Ε.Π.Ε. ΗΛΙΟΥΠΟΛΗ Α.Ε. ΕΙΔΩΝ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ ΜΑΡΟΥΣΙ Α.Ε. ΕΙΔΩΝ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ OLYMPUS PLAZA CATERING A.E. MAGIC FOOD Α.Ε. ΕΙΔΩΝ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ FOOD CENTER A.E. ΕΙΔΩΝ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ ΑΧΑΡΝΩΝ Α.Ε. ΕΙΔΩΝ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ Κύπρος 92,08% 46,96% 27,62% 92,08% 54,79% 92,08% 46,96% 92,08% 74,58% 46,96% 46,96% 92,08% 92,08% 36,83% 92,08% 46,96% 27,62% 92,08% 54,79% 92,08% 46,96% 92,08% 74,58% 46,96% 46,96% 92,08% 92,08% 36,83% 20102013 20102013 20072013 20102013 20032013 20102013 20102013 20102013 20072013 20102013 20082013 20072013 20102013 MEDICAFE ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΕΣΤΙΑΣΕΩΣ ΚΑΙ ΤΡΟΦΟΔΟΣΙΑΣ Α.Ε. 41,43% 41,43% 20072013 OLYMPUS PLAZA A.E. 74,76% 74,76% 20092013 ΧΟΛΑΡΓΟΣ Α.Ε. ΕΙΔΩΝ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ 61,69% 61,69% 20102013 Η. ΦΟΡΤΟΤΗΡΑΣ Ε. ΚΛΑΓΚΟΣ & ΣΙΑ Ε.Ε. 23,02% 23,02% 20102013 ΑΦΟΙ ΓΛΕΝΤΖΑΚΗ Ε.Π.Ε. 44,20% 44,20% 20102013 ΒΟΥΛΙΠΑ Α.Ε. ΕΙΔΩΝ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ 46,96% 46,96% 20102013 ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ Α.Ε. ΣΥΜΜΕΤΟΧΩΝ ΣΕ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΕΙΔΩΝ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ 92,08% 92,08% 20082013 ΜΑΝΤΩ Α.Ε. ΕΙΔΩΝ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ 92,08% 92,08% 20102013 ΓΑΛΑΤΣΙ Α.Ε. ΕΙΔΩΝ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ 46,96% 46,96% 20082013 ΔΡΟΣΙΑ Α.Ε. ΕΙΔΩΝ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ 92,08% 92,08% 20072013 ΚΑΤΣΕΛΗΣ ΣΥΜΜΕΤΟΧΩΝ Α.Ε. 92,08% 92,08% 20102013 EVERSTORY Α.Ε. 46,96% 46,96% 20102013 ΚΟΜΒΟΣ ΓΕΥΣΕΩΝ Α.Ε. ΕΙΔΩΝ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ 46,96% 46,96% 20112013 ΦΙΛΑΔΕΛΦΕΙΩΤΙΚΗ ΓΩΝΙΑ ΑΕ ΕΙΔΩΝ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ 46,96% 46,96% 20112013 Θυγατρικές της ΠΑΣΤΕΡΙΑ Α.Ε. ΕΠΕΝΔΥΣΕΩΝ ΕΣΤΙΑΣΗΣ & ΣΥΜΜΕΤΟΧΩΝ ARAGOSTA A.E. ΕΙΔΩΝ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ 46,49% 46,49% 20102013 ΧΩΡΟΣ ΚΟΛΩΝΑΚΙΟΥ Α.Ε. 91,05% 91,05% 20102013 ΝΤΕΛΙ ΓΛΥΦΑΔΑΣ Α.Ε. 90,25% 90,25% 20102013 ΑΛΥΣΙΣ Ε.Π.Ε. 50,14% 50,14% 20102013 PANACOTTA A.E. ΕΙΔΩΝ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ 21,88% 21,88% 20122013 ΠΟΥΛΙΟΥ Α.Ε.Β.Ε. 46,49% 46,49% 20072013 ΕΣΤΙΑΤΟΡΙΑ ΠΑΛΑΙΟΥ ΦΑΛΗΡΟΥ Α.Ε. 68,37% 68,37% 20102013 PRIMAVERA A.E. 63,81% 63,81% 20072013 CAPRESE A.E. 46,49% 46,49% 20102013 PESTO A.E. ΕΙΔΩΝ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ 46,49% 46,49% 20082013 79
Επωνυμία Εταιρίας Έδρα % Άμεσης Συμ/χής MARFIN INVESTMENT GROUP Α.Ε. ΣΥΜΜΕΤΟΧΩΝ % Έμμεσης Συμ/χής % Συν/κής Συμ/χής Μέθοδος Ενοποίησης EΛΛΑΔΑ ΜΗΤΡΙΚΗ ΕΤΑΙΡΙΑ 2012 2013 Ανέλεγκτες Φορ/κές Χρήσεις (6) Θυγατρική της ΔΡΟΣΙΑ Α.Ε. ΕΙΔΩΝ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ ΓΕΥΣΕΙΣ ΝΟΜΙΚΗΣ Ε.Π.Ε. 92,08% 92,08% 20102013 Θυγατρική της HELLENIC CATERING A.E. ΕΣΤΙΑΤΟΡΙΑ ΚΑΦΕΖΑΧΑΡΟΠΛΑΣΤΕΙΑ ΓΛΥΦΑΔΑΣ Α.Ε. 6,56% 6,56% 20102013 HELLENIC FOOD SERVICE ΠΑΤΡΩΝ Α.Ε. 90,25% 90,25% 20072013 ΚΑΦΕΖΑΧΑΡΟΠΛΑΣΤΕΙΑ ΠΑΡΑΛΙΑΣ Α.Ε. 46,03% 46,03% 20102013 ΝΑΥΠΛΙΟΣ Α.Ε. 7,00% 7,00% 20102013 Θυγατρική της ΕΣΤΙΑΤΟΡΙΑ ΜΑΛΙΑΚΟΥ Α.Ε. ΕΖΕΕ ΑΛΜΥΡΟΥ ΒΟΛΟΥ Α.Ε. 11,74% 11,74% 20112013 Θυγατρική της FOOD CENTER Α.Ε. ΕΙΔΩΝ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ PANACOTTA A.E. ΕΙΔΩΝ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ 46,96% 46,96% 20122013 Θυγατρική της ΑΛΕΣΙΣ ΑΕΒΕ BULZYMCO LTD Κύπρος 46,96% 46,96% Α.Ε.(2) Θυγατρική της BULZYMCO LTD ALESIS BULGARIA EOOD Βουλγαρία 46,96% 46,96% Α.Ε.(2) Θυγατρική της MAGIC FOOD A.E. ΕΙΔΩΝ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ ΕΣΤΙΑΤΟΡΙΑ Λ.ΣΥΓΓΡΟΥ Α.Ε. 92,08% 92,08% 20102013 Θυγατρική της ΕΣΤΙΑΤΟΡΙΑ ΧΑΡΙΛΑΟΥ A.E. ΕΣΤΙΑΤΟΡΙΑ ΖΑΧΑΡΟΠΛΑΣΤΕΙΑ ΖΕΥΞΗ Α.Ε. 1,41% 1,41% 20102013 Θυγατρική της UNITED MILK COMPANY AD VIVARTIA USA INC Αμερική 92,07% 92,07% Θυγατρική της ΕΣΤΙΑΤΟΡΙΑ ΝΕΡΑΤΖΙΩΤΙΣΣΑΣ Α.Ε. ΚΑΦΕΣΤΙΑΤΟΡΙΑ ΝΕΡΑΤΖΙΩΤΙΣΣΑΣ Α.Ε. 62,61% 62,61% 20102013 Θυγατρικές της ΚΑΦΕΣΤΙΑΤΟΡΙΑ ΝΕΡΑΤΖΙΩΤΙΣΣΑΣ Α.Ε. ΚΑΦΕΣΤΙΑΤΟΡΙΑ ΕΜΠΟΡΙΚΩΝ ΚΕΝΤΡΩΝ Α.Ε. 11,27% 11,27% 20092013 ΕΣΤΙΑΤΟΡΙΑ ΚΑΦΕΖΑΧΑΡΟΠΛΑΣΤΕΙΑ ΓΛΥΦΑΔΑΣ Α.Ε. 1,57% 1,57% 20102013 Συγγενείς της EVEREST A.E. ΣΥΜΜΕΤΟΧΩΝ & ΕΠΕΝΔΥΣΕΩΝ ΟΛΥΜΠΟΥΣ ΠΛΑΖΑ Ε.Π.Ε. 40,51% 40,51% Καθαρή Θέση 20072013 ΠΛΑΖΑ Α.Ε. 32,23% 32,23% Καθαρή Θέση 20072013 ΠΛΑΤΕΙΑ ΡΕΝΤΗ Ε.Π.Ε. 32,23% 32,23% Καθαρή Θέση 20102013 Θυγατρική της ΠΛΑΤΕΙΑ ΡΕΝΤΗ Ε.Π.Ε. ΚΟΛΟΜΒΟΥ ΜΟΝΟΠΡΟΣΩΠΗ Ε.Π.Ε. 32,23% 32,23% Καθαρή Θέση 20092013 Συγγενής της ΔΕΛΤΑ Α.Β.Ε.Ε. ΤΡΟΦΙΜΩΝ (πρώην ΔΕΣΜΟΣ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ Α.Ε.) EXCEED VIVARTIA INVESTMENT (EVI) HAE 45,12% 45,12% Καθαρή Θέση 80
Επωνυμία Εταιρίας Έδρα % Άμεσης Συμ/χής MARFIN INVESTMENT GROUP Α.Ε. ΣΥΜΜΕΤΟΧΩΝ % Έμμεσης Συμ/χής % Συν/κής Συμ/χής Μέθοδος Ενοποίησης EΛΛΑΔΑ ΜΗΤΡΙΚΗ ΕΤΑΙΡΙΑ 2012 2013 Ανέλεγκτες Φορ/κές Χρήσεις (6) Θυγατρικές της EXCEED VIVARTIA INVESTMENT (EVI) EXCEED VIVARTIA GENERAL TRADING (EVGT) HAE 44,67% 44,67% Καθαρή Θέση EXCEED VIVARTIA COMMERCIAL BROKERAGE (EVGB) HAE 44,67% 44,67% Καθαρή Θέση ΟΜΙΛΟΣ ATTICA ΣΥΜΜΕΤΟΧΩΝ Θυγατρικές της ΑΤΤΙCΑ Α.Ε. ΣΟΥΠΕΡΦΑΣΤ ΕΠΤΑ Ν.Ε. 89,38% 89,38% 20072013 ΣΟΥΠΕΡΦΑΣΤ ΟΚΤΩ Ν.Ε. 89,38% 89,38% 20072013 ΣΟΥΠΕΡΦΑΣΤ ΕΝΝΕΑ Ν.Ε. 89,38% 89,38% 20072013 ΣΟΥΠΕΡΦΑΣΤ ΔΕΚΑ Ν.Ε. 89,38% 89,38% 20072013 ΝΟΡΝΤΙΑ Ν.Ε. 89,38% 89,38% 20072013 ΜΑΡΙΝ Ν.Ε. 89,38% 89,38% 20072013 ATTICA CHALLENGE LTD Μάλτα 89,38% 89,38% ATTICA SHIELD LTD Μάλτα 89,38% 89,38% ΑΤΤΙΚΑ ΠΡΙΜΙΟΥΜ Α.Ε. 89,38% 89,38% 20062013 ΚΟΙΝΟΠΡΑΞΙΑ ΣΟΥΠΕΡΦΑΣΤ ΔΩΔΕΚΑ (ΕΛΛΑΣ) ΙΝΚ & ΣΙΑ Υπό εν. Διεύ/ση(3) 20072013 SUPERFAST FERRIES S.A. Λιβερία 89,38% 89,38% SUPERFAST PENTE INC. Λιβερία 89,38% 89,38% 20072013 SUPERFAST EXI INC. Λιβερία 89,38% 89,38% 20072013 SUPERFAST ENDEKA INC. Λιβερία 89,38% 89,38% 20072013 SUPERFAST DODEKA INC. Λιβερία 89,38% 89,38% 20072013 BLUE STAR FERRIES ΝΑΥΤΙΛΙΑΚΗ Α.Ε. 89,38% 89,38% 20082013 ΚΟΙΝΟΠΡΑΞΙΑ BLUE STAR FERRIES Υπό εν. Διεύ/ση(3) 20082013 BLUE STAR FERRIES S.A. Λιβερία 89,38% 89,38% 20122013 WATERFRONT NAVIGATION COMPANY Λιβερία 89,38% 89,38% THELMO MARINE S.A. Λιβερία 89,38% 89,38% BLUE ISLAND SHIPPING INC. Παναμάς 89,38% 89,38% STRINTZIS LINES SHIPPING LTD. Κύπρος 89,38% 89,38% SUPERFAST ONE INC Λιβερία 89,38% 89,38% 20082013 SUPERFAST TWO INC Λιβερία 89,38% 89,38% 20092013 ΑΤΤΙΚΑ ΦΕΡΡΙΣ Ν.Ε. 89,38% 89,38% 20092013 Κ/ΞΙΑ BLUE STAR FERRIS NAE & ΣΙΑ 89,38% 89,38% 20092013 BLUE STAR Ν.Ε. 89,38% 89,38% 20052013 BLUE STAR FERRIES Ν.Ε. 89,38% 89,38% 20072013 ΑΤΤΙCΑ FERRIS ΝΑΥΤΙΛΙΑΚΗ Α.Ε. 89,38% 89,38% 20122013 ΟΜΙΛΟΣ SINGULARLOGIC Θυγατρικές της SINGULARLOGIC Α.Ε. PROFESSIONAL COMPUTER SERVICES SA SINGULAR BULGARIA EOOD SINGULAR ROMANIA SRL METASOFT A.E. SYSTEM SOFT A.E. SINGULARLOGIC CYPRUS LTD Βουλγαρία Ρουμανία Κύπρος 43,28% 85,70% 85,70% 85,70% 85,70% 84,67% 43,28% 85,70% 85,70% 85,70% 85,70% 84,67% 20102013 20102013 20102013 81
Επωνυμία Εταιρίας Έδρα % Άμεσης Συμ/χής MARFIN INVESTMENT GROUP Α.Ε. ΣΥΜΜΕΤΟΧΩΝ % Έμμεσης Συμ/χής % Συν/κής Συμ/χής Μέθοδος Ενοποίησης EΛΛΑΔΑ ΜΗΤΡΙΚΗ ΕΤΑΙΡΙΑ 2012 2013 Ανέλεγκτες Φορ/κές Χρήσεις (6) G.I.T.HOLDINGS A.E. 85,70% 85,70% 20102013 G.I.T.CYPRUS Κύπρος 85,70% 85,70% Συγγενείς της SINGULARLOGIC A.E. INFOSUPPORT A.E. 29,14% 29,14% Καθαρή Θέση 20102013 DYNACOMP A.E. 21,42% 21,42% Καθαρή Θέση 20092013 INFO A.E. 30,00% 30,00% Καθαρή Θέση 20102013 LOGODATA A.E. 20,47% 20,47% Καθαρή Θέση 20052013 ΟΜΙΛΟΣ ΥΓΕΙΑ Θυγατρικές του Δ.Θ.Κ.Α. ΥΓΕΙΑ Α.Ε. ΜΗΤΕΡΑ A.E. 69,72% 69,72% 20082013 ΜΗΤΕΡΑ ΣΥΜΜΕΤΟΧΩΝ A.E. 70,38% 70,38% 20102013 ΛΗΤΩ Α.Ε. 61,85% 61,85% 20082013 ΛΗΤΩ ΣΥΜΜΕΤΟΧΩΝ Α.Ε. 61,78% 61,78% 20102013 ΛΗΤΩ LAB Α.Ε. 56,60% 56,60% 20102013 ΑΛΦΑLAB A.E. 61,78% 61,78% 20102013 ΙΔΙΩΤΙΚΟ ΠΟΛΥΙΑΤΡΕΙΟ ΔΥΤΙΚΗΣ ΑΘΗΝΑΣ ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΑ ΙΑΤΡΙΚΗ Α.Ε. 70,38% 70,38% 20102013 HYGEIA HOSPITALTIRANA ShA Αλβανία 61,84% 61,84% YLOGIMED A.E. (πρώην ALAN MEDICAL A.E.) 70,38% 70,38% 20102013 YPHARMA A.E. 59,83% 59,83% 20102013 ANIZ A.E. 49,27% 49,27% 20102013 BIOCHECK INTERNATIONAL Ιδιωτικό Πολυιατρείο Ιατρική Α.Ε. 70,38% 70,38% 20102013 YLOGIMED Sh.p.k. Αλβανία 70,38% 70,38% BEATIFIC ΑΝΩΝΥΜΟΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΕΡΕΥΝΑΣ, ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ & ΕΜΠΟΡΙΑΣ ΚΑΛΛΥΝΤΙΚΩΝ 70,38% 70,38% N.E. ΟΜΙΛΟΣ SUNCE KONCERN D.D. Θυγατρικές της SUNCE KONCERN D.D. HOTELI ZLATNI RAT D.D. Κροατία 37,45% 37,45% Καθαρή Θέση HOTELI BRELA D.D. Κροατία 44,79% 44,79% Καθαρή Θέση HOTELI TUCEPI D.D. Κροατία 45,70% 45,70% Καθαρή Θέση SUNCE GLOBAL DOO Κροατία 49,80% 49,80% Καθαρή Θέση ZLATNI RAT POLJOPRIVREDA DOO Κροατία 37,45% 37,45% Καθαρή Θέση ZLATNI RAT SERVISI DOO Κροατία 37,45% 37,45% Καθαρή Θέση ZLATNI RAT TENIS CENTAR DOO Κροατία 37,45% 37,45% Καθαρή Θέση PLAZA ZLATNI RAT DOO Κροατία 37,45% 37,45% Καθαρή Θέση EKOPROMET DOO Κροατία 19,14% 19,14% Καθαρή Θέση AERODROM BRAC DOO Κροατία 18,79% 18,79% Καθαρή Θέση PUNTA ZLATARAC DOO Κροατία 45,70% 45,70% Καθαρή Θέση Συγγενείς της SUNCE KONCERN D.D. PRAONA DOO MAKARSKA MAKARSKA RIVIJERA DOO Κροατία Κροατία 21,00% 19,00% 21,00% 19,00% Καθαρή Θέση Καθαρή Θέση Σημειώσεις (1) Οι εταιρείες MARFIN CAPITAL S.A. και MIG SHIPPING S.A. είναι υπεράκτιες και δεν υπόκεινται σε φόρο εισοδήματος Για τις εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης εγκατεστημένες εταιρίες του Ομίλου, οι οποίες δεν έχουν υποκατάστημα στην, δεν υπάρχει υποχρέωση φορολογικού ελέγχου. (2) Α.Ε. = Αναλογική Ενοποίηση 82 (3) Υπό εν. Διεύ/ση = Υπό ενιαία Διεύθυνση (4) N.E. = Νεοϊδρυθείσα εταιρία (5) BVI = British Virgin Islands (6) Για τις εταιρείες του Ομίλου με έδρα την έχει ολοκληρωθεί για τη χρήση 2011 και 2012, ενώ βρίσκεται σε εξέλιξη για τη χρήση 2013, φορολογικός έλεγχος βάσει της παρ.5 του αρ.82 του Ν.2238/1994 (βλ. σημείωση 43)
2.2 Μεταβολές στη δομή του Ομίλου Στις ενοποιημένες Οικονομικές Καταστάσεις της ετήσιας περιόδου που έληξε την 31η Δεκεμβρίου 2013 και σε σχέση με την αντίστοιχη ετήσια συγκριτική περίοδο του 2012 περιλαμβάνονται (α) με τη μέθοδο της ολικής ενοποίησης οι εταιρείες: i) BEATIFIC ΑΝΩΝΥΜΟΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΕΡΕΥΝΑΣ, ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΚΑΙ ΕΜΠΟΡΙΑΣ ΚΑΛΛΥΝΤΙΚΩΝ η οποία αποτελεί νεοϊδρυθείσα εταιρεία του ομίλου ΥΓΕΙΑ και ενοποιείται ολικά από την 10/05/2013, ii) ΛΗΤΩ LAB A.E. η οποία ενοποιείται ολικά από την 31/12/2013, iii) ΚΑΦΕΣΤΙΑΤΟΡΙΑ ΝΕΡΑΤΖΙΩΤΙΣΣΑΣ Α.Ε. η οποία αποτελεί νέα απόκτηση του ομίλου VIVARTIA και ενοποιείται ολικά από την 01/11/2013, iv) VIVARTIA USA INC η οποία αποτελεί νεοϊδρυθείσα εταιρεία του ομίλου VIVARTIA και ενοποιείται ολικά από την 10/07/2013 και (β) με τη μέθοδο της καθαρής θέσης οι εταιρείες: i) EXEED VIVARTIA INVESTMENTS (EVI) από την 06/03/2013, ii) EXEED VIVARTIA GENERAL TRADING από την 24/07/2013 και iii) EXEED VIVARTIA COMMERCIAL BROKERAGE από την 31/07/2013, και οι τρεις προαναφερθείσες εταιρείες αποτελούν νεοϊδρυθείσες εταιρείες του ομίλου VIVARTIA. Στις ενοποιημένες Οικονομικές Καταστάσεις της ετήσιας περιόδου που έληξε την 31η Δεκεμβρίου 2013 και σε σχέση με την αντίστοιχη ετήσια συγκριτική περίοδο του 2012 δεν περιλαμβάνονται οι εταιρείες: i) ΠΕΡΑΜΑ Α.Ε. λόγω εκποίησης την 01/04/2013, ii) ΤΖΙΟΒΑΝΝΙ Α.Ε. λόγω εκποίησης την 11/04/2013, iii) ΚΕΝΤΡΙΚΟ ΠΕΡΑΣΜΑ Α.Ε. λόγω εκποίησης την 14/05/2013, iv) ΕΣΤΙΑΤΟΡΙΑ ΕΡΜΟΥ Α.Ε. λόγω εκποίησης την 02/08/2013, v) ΕΣΤΙΑΤΟΡΙΑ ΖΑΧΑΡΟΠΛΑΣΤΕΙΑ ΕΜΠΟΡΙΚΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΑΙΓΑΙΟΥ Α.Ε. λόγω εκποίησης την 17/12/2013, vi) ΕΣΤΙΑΤΟΡΙΑ ΖΑΧΑΡΟΠΛΑΣΤΕΙΑ ΜΕΓΑΡΩΝ Α.Ε. λόγω εκποίησης την 20/12/2013, vii) DSMS Α.Ε. λόγω εκποίησης την 27/02/2013, viii) όμιλος ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΟΣ LTD (θυγατρική του ομίλου ΥΓΕΙΑ και ιδιοκτήτρια του νοσοκομείου ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΟΣ) λόγω οριστικοποίησης της συμφωνίας πώλησης την 30/04/2013, ix) όμιλος VALLONE CO LTD (θυγατρική του ομίλου ΥΓΕΙΑ που ελέγχει άμεσα και έμμεσα το νοσοκομείο ΑΧΙΛΛΕΙΟΝ) λόγω οριστικοποίησης της συμφωνίας πώλησης κατά την 08/03/2013, x) STEM HEALTH Α.Ε. (θυγατρική του ομίλου ΥΓΕΙΑ) λόγω ολοκλήρωσης της συμφωνίας πώλησης της την 15/11/2013, xi) STEM HEALTH HELLAS Α.Ε. (θυγατρική του ομίλου ΥΓΕΙΑ) λόγω ολοκλήρωσης της συμφωνίας πώλησης της την 15/11/2013, xii) OLYMPIC AIR λόγω οριστικοποίησης της συμφωνίας πώλησης την 23/10/2013. Σημειώνεται, τέλος, ότι τα στοιχεία των αποτελεσμάτων της ATHENIAN ENGINEERING για τις παρουσιαζόμενες περιόδους παρουσιάζονται στα αποτελέσματα από διακοπείσες δραστηριότητες του Ομίλου, βάσει της από 21/12/2012 απόφασης για διακοπή δραστηριοτήτων της (βλ. αναλυτικά σημείωση 8.5). 83
3. Πλαίσιο κατάρτισης οικονομικών καταστάσεων 84 3.1 Δήλωση συμμόρφωσης Οι ενοποιημένες Οικονομικές Καταστάσεις της Εταιρείας της 31ης Δεκεμβρίου 2013 που καλύπτουν τη χρήση από την 1η Ιανουαρίου έως και την 31η Δεκεμβρίου 2013 είναι σύμφωνες με τα Διεθνή Πρότυπα Χρηματοοικονομικής Αναφοράς (ΔΠΧΑ) που έχουν εκδοθεί από την Επιτροπή Διεθνών Λογιστικών Προτύπων (IASB), καθώς και των Διερμηνειών τους, οι οποίες έχουν εκδοθεί από την Επιτροπή Ερμηνείας Προτύπων (IFRIC) και έχουν υιοθετηθεί από την Ευρωπαϊκή Ένωση μέχρι την 31η Δεκεμβρίου 2013. Επίσης, οι εν λόγω Οικονομικές Καταστάσεις έχουν καταρτιστεί βάσει της αρχής της συνέχισης της δραστηριότητας (going concern), αφού ληφθούν υπόψη και όσα αναφέρονται στην σημείωση 51.6 των οικονομικών καταστάσεων. Ο Όμιλος εφαρμόζει όλα τα Διεθνή Λογιστικά Πρότυπα (ΔΛΠ), τα Διεθνή Πρότυπα Χρηματοοικονομικής Αναφοράς (ΔΠΧΑ) και τις Διερμηνείες τους που έχουν εφαρμογή στις εργασίες του. Οι σχετικές λογιστικές πολιτικές, περίληψη των οποίων παρουσιάζεται παρακάτω στη σημείωση 4, έχουν εφαρμοστεί με συνέπεια σε όλες τις παρουσιαζόμενες περιόδους. 3.2 Βάση επιμέτρησης Οι Οικονομικές Καταστάσεις του Ομίλου, έχουν συνταχθεί με βάση την αρχή του ιστορικού κόστους όπως αυτή τροποποιείται για την αναπροσαρμογή σε εύλογη αξία των παρακάτω στοιχείων: χρηματοοικονομικά στοιχεία του ενεργητικού και υποχρεώσεις σε εύλογη αξία μέσω των αποτελεσμάτων (περιλαμβάνονται και τα παράγωγα), χρηματοοικονομικά στοιχεία διαθέσιμα προς πώληση, και επενδύσεις σε ακίνητα. 3.3 Νόμισμα παρουσίασης Το νόμισμα παρουσίασης είναι το Ευρώ (νόμισμα της χώρας της έδρας της μητρικής του Ομίλου) και όλα τα ποσά παρουσιάζονται σε χιλιάδες Ευρώ, εκτός εάν αναφέρεται διαφορετικά. 3.4 Συγκρισιμότητα Τα συγκριτικά μεγέθη των οικονομικών καταστάσεων έχουν αναμορφωθεί προκειμένου να παρουσιαστούν: οι προσαρμογές από την εφαρμογή του αναθεωρημένου ΔΛΠ 19 «Παροχές σε εργαζομένους» (βλ. σημειώσεις 3.6.1 και 27) και οι απαιτούμενες προσαρμογές προκειμένου να παρουσιαστούν μόνο οι συνεχιζόμενες δραστηριότητες (βλ. αναλυτικά σημείωση 8). 3.5 Χρήση εκτιμήσεων Η σύνταξη Οικονομικών Καταστάσεων σύμφωνα με τα ΔΠΧΑ απαιτεί τη χρήση εκτιμήσεων και την άσκηση κρίσης κατά την εφαρμογή των λογιστικών αρχών της Εταιρείας. Κρίσεις, παραδοχές και εκτιμήσεις της Διοίκησης επηρεάζουν το ποσό στο οποίο αποτιμώνται ορισμένα στοιχεία του ενεργητικού και υποχρεώσεις, το ποσό που αναγνωρίζεται κατά τη διάρκεια της χρήσης για ορισμένα έσοδα και έξοδα, καθώς και τις παρουσιαζόμενες εκτιμήσεις για τις ενδεχόμενες υποχρεώσεις. Οι παραδοχές και οι εκτιμήσεις αξιολογούνται σε συνεχή βάση και σύμφωνα με την ιστορική εμπειρία και άλλους παράγοντες, συμπεριλαμβανομένων προσδοκιών για την έκβαση μελλοντικών γεγονότων που θεωρούνται λογικά κάτω από τις υφιστάμενες συνθήκες. Οι εκτιμήσεις και οι παραδοχές αυτές αφορούν στο μέλλον και ως συνέπεια, τα πραγματικά αποτελέσματα είναι πιθανό να διαφοροποιούνται από τους λογιστικούς υπολογισμούς. Οι τομείς που απαιτούν τον μεγαλύτερο βαθμό κρίσης καθώς και οι τομείς στους οποίους οι εκτιμήσεις και οι παραδοχές έχουν σημαντική επίδραση στις ενοποιημένες Οικονομικές Καταστάσεις παρουσιάζονται στη σημείωση 9 των Οικονομικών Καταστάσεων. 3.6 Αλλαγή στις λογιστικές πολιτικές Στις Οικονομικές Καταστάσεις έχουν τηρηθεί οι λογιστικές πολιτικές που χρησιμοποιήθηκαν για να καταρτιστούν οι Οικονομικές Καταστάσεις της
χρήσης 2012, προσαρμοσμένων με νέα Πρότυπα, και τις αναθεωρήσεις επί των Προτύπων που επιτάσσουν τα ΔΠΧΑ (βλ. παραγράφους 3.6.1 και 3.6.2). 3.6.1 Νέα Πρότυπα, Διερμηνείες, αναθεωρήσεις και τροποποιήσεις υφιστάμενων Προτύπων τα οποία έχουν τεθεί σε ισχύ και έχουν υιοθετηθεί από την Ευρω παϊκή Ένωση Οι ακόλουθες τροποποιήσεις και Διερμηνείες των ΔΠΧΑ εκδόθηκαν από το Συμβούλιο Διεθνών Λογιστικών Προτύπων (IASB) και η εφαρμογή τους είναι υποχρεωτική από την 01/01/2013 ή μεταγενέστερα. Τα σημαντικότερα Πρότυπα και Διερμηνείες αναφέρονται ακολούθως: Τροποποιήσεις στο ΔΛΠ 1 «Παρουσίαση των Οικονομικών Καταστάσεων» Παρουσίαση στοιχείων των Λοιπών Συνολικών Εσόδων Τον Ιούνιο του 2011, το IASB προέβη στην έκδοση των τροποποιήσεων του ΔΛΠ 1 «Παρουσίαση των Οικονομικών Καταστάσεων». Οι τροποποιήσεις αυτές αναφέρονται στον τρόπο παρουσίασης στοιχείων των λοιπών συνολικών εσόδων και συγκεκριμένα διαχωρίζουν τα στοιχεία που παρουσιάζονται στα λοιπά συνολικά έσοδα σε δύο ομάδες, με βάση το αν αυτά στο μέλλον είναι πιθανό να μεταφερθούν στα αποτελέσματα ή όχι. Η τροποποίηση επηρεάζει μόνο την παρουσίαση της Κατάστασης Συνολικών Εσόδων. ΔΠΧΑ 13 «Επιμέτρηση σε Εύλογες Αξίες» Το ΔΠΧΑ 13 παρέχει τον ορισμό της εύλογης αξίας και παρουσιάζει σε ένα ενιαίο πρότυπο το πλαίσιο αναφορικά με τον προσδιορισμό της εύλογης αξίας και τις απαιτούμενες γνωστοποιήσεις αναφορικά με τον υπολογισμό της εύλογης αξίας. Το ΔΠΧΑ 13 εφαρμόζεται στις περιπτώσεις που άλλα ΔΠΧΑ απαιτούν ή επιτρέπουν την αποτίμηση στοιχείων σε εύλογες αξίες. Το ΔΠΧΑ 13 δεν εισάγει νέες απαιτήσεις αναφορικά με τον προσδιορισμό της εύλογης αξίας ενός στοιχείου του ενεργητικού ή μίας υποχρέωσης. Επιπλέον, δεν αλλάζει το τι ορίζουν άλλα Πρότυπα αναφορικά με τα ποια στοιχεία αποτιμώνται σε εύλογες αξίες και δεν αναφέρεται στον τρόπο παρουσίασης των μεταβολών της εύλογης αξίας στις Οικονομικές Καταστάσεις. Οι απαραίτητες γνωστοποιήσεις έχουν διερευνηθεί και καλύπτουν όλα τα περιουσιακά στοιχεία και τις υποχρεώσεις που επιμετρούνται στην εύλογη αξία και όχι μόνο τα χρηματοοικονομικά. Ο Όμιλος και η Εταιρεία υιοθέτησαν το παρόν Πρότυπο στην τρέχουσα χρήση. Οι σχετικές απαιτούμενες γνωστοποιήσεις παρουσιάζονται στη σημείωση 50 των οικονομικών καταστάσεων. Αναθεώρηση στο ΔΛΠ 19 «Παροχές σε Εργαζόμενους» Τον Ιούνιο του 2011, το IASB προέβη στην έκδοση του αναθεωρημένου ΔΛΠ 19 «Παροχές σε Εργαζόμενους». Η αναθεώρηση αυτή έχει ως σκοπό να βελτιώσει θέματα αναγνώρισης και γνωστοποίησης απαιτήσεων αναφορικά με τα προγράμματα καθορισμένων παροχών. Με βάση το αναθεωρημένο πρότυπο καταργείται η μέθοδος του περιθωρίου και συνεπώς η δυνατότητα αναβολής της αναγνώρισης αναλογιστικών κερδών ή ζημιών ενώ παράλληλα απαιτεί οι επανεκτιμήσεις της καθαρής υποχρέωσης (απαίτησης) συμπεριλαμβανομένων των αναλογιστικών κερδών και ζημιών που προέκυψαν κατά την περίοδο αναφοράς να αναγνωρίζονται στην κατάσταση Συνολικών Εσόδων. Με βάση το αναθεωρημένο πρότυπο ο Όμιλος/η Εταιρεία αναμόρφωσε την συγκριτική περίοδο σύμφωνα με τις οριζόμενες μεταβατικές διατάξεις του ΔΛΠ 19 και σύμφωνα με το ΔΛΠ 8 «Λογιστικές πολιτικές, μεταβολές των λογιστικών εκτιμήσεων και λάθη». Η επίδραση στις ενοποιημένες/εταιρικές Οικονομικές Καταστάσεις της αναθεώρησης, έγκειται στη διαφορά αναγνώρισης των αναλογιστικών κερδών/(ζημιών). Το αναθεωρημένο ΔΛΠ 19 υιοθετήθηκε από την Ευρωπαϊκή Ένωση το τέταρτο τρίμηνο του 2012. 85
Στο πλαίσιο των παραπάνω τροποποιήσεων, προέκυψαν οι ακόλουθες μεταβολές στα κονδύλια των παρουσιαζόμενων Οικονομικών Καταστάσεων του Ομίλου της συγκριτικής ετήσιας περιόδου: Ποσά σε 000 Επιδράσεις στην Ενοποιημένη Κατάσταση Οικονομικής Θέσης Υποχρεώσεις παροχών προσωπικού λόγω εξόδου από την υπηρεσία Αναβαλλόμενη φορολογική απαίτηση Ίδια κεφάλαια Υπόλοιπο όπως είχε δημοσιευθεί την 01 Ιανουαρίου 2012 32.117 134.234 1.674.109 Επίδραση από την αναθεώρηση του ΔΛΠ 19 Αναμορφωμένο υπόλοιπο την 01 Ιανουαρίου 2012 (306) 31.811 (62) 134.172 244 1.674.353 Υπόλοιπο όπως είχε δημοσιευθεί την 31 Δεκεμβρίου 2012 Επίδραση από την αναθεώρηση του ΔΛΠ 19 29.637 (5.385) 132.741 (1.078) 1.062.770 4.307 Αναμορφωμένο υπόλοιπο την 31 Δεκεμβρίου 2012 24.252 131.663 1.067.077 Ποσά σε 000 Επιδράσεις στην Ενοποιημένη Κατάσταση Αποτελεσμάτων Αναμορφωμένες ζημιές χρήσης 2012 μετά φόρων Επίδραση από την αναθεώρηση του ΔΛΠ 19 Προσαρμογή φόρου εισοδήματος Αναμορφωμένες ζημιές χρήσης 2012 μετά φόρων, μετά την εφαρμογή του αναθεωρημένου ΔΛΠ 19 01/0131/12/2012 (1.365.669) (3.089) 312 (1.368.446) Επιδράσεις στην Ενοποιημένη Κατάσταση Συνολικών Εσόδων Λοιπά συνολικά έσοδα χρήσης, καθαρά από φόρους, όπως είχαν δημοσιευθεί την 31η Δεκεμβρίου 2012 Επίδραση από την αναθεώρηση του ΔΛΠ 19 Προσαρμογή φόρου εισοδήματος Λοιπά συνολικά έσοδα χρήσης, καθαρά από φόρους, μετά την εφαρμογή του αναθεωρημένου ΔΛΠ 19 01/0131/12/2012 776.382 8.168 (1.328) 783.222 Στην Κατάσταση των Ταμειακών Ροών δεν επήλθε καμία ουσιώδης αλλαγή από την εφαρμογή του αναθεωρημένου ΔΛΠ 19 «Παροχές σε εργαζομένους». Οι σχετικές απαιτούμενες γνωστοποιήσεις αναφορικά με τις παροχές σε εργαζομένους παρουσιάζονται στη σημείωση 27 των οικονομικών καταστάσεων. ΕΔΔΠΧΑ 20 «Δαπάνες Απογύμνωσης (Stripping Costs) στην Παραγωγική Φάση του Επίγειου Ορυχείου» Τον Οκτώβριο του 2011, το IASB προέβη στην έκδοση της ΕΔΔΠΧΑ 20. Η Διερμηνεία αποσαφηνίζει πότε η παραγωγή εξόρυξης θα πρέπει να οδηγεί στην αναγνώριση ενός στοιχείου του ενεργητικού και πώς πρέπει να αποτιμάται το εν λόγω στοιχείο τόσο κατά την αρχική αναγνώριση όσο και σε μεταγενέστερες περιόδους. Η εν λόγω Διερμηνεία δεν έχει εφαρμογή στις δραστηριότητες του Ομίλου και της Εταιρίας. 86
Τροποποιήσεις στο ΔΠΧΑ 7 «Γνωστοποιήσεις» Συμψηφισμός χρηματοοικονομικών στοιχείων του ενεργητικού και χρηματοοικονομικών υποχρεώσεων Τον Δεκέμβριο του 2011, το IASB προέβη στην έκδοση της παρούσας τροποποίησης που εισάγει συνήθεις απαιτήσεις γνωστοποιήσεων. Οι γνωστοποιήσεις αυτές παρέχουν στους χρήστες πληροφόρηση η οποία είναι χρήσιμη στην αξιολόγηση της επίδρασης ή της πιθανής επίδρασης κατά τον συμψηφισμό διακανονισμών στην Κατάσταση Οικονομικής Θέσης. Οι τροποποιήσεις του ΔΠΧΑ έχουν αναδρομική ισχύ. Η εν λόγω τροποποίηση δεν έχει επίδραση στις δραστηριότητες του Ομίλου και της Εταιρείας. Τροποποίηση στο ΔΠΧΑ 1 «Πρώτη Εφαρμογή των Διεθνών Προτύπων Χρηματοοικονομικής Αναφοράς» Κρατικά δάνεια Τον Μάρτιο του 2012, το IASB προέβη στην έκδοση τροποποίησης του ΔΠΧΑ 1 σύμφωνα με την οποία οι υιοθετούντες για πρώτη φορά τα ΔΠΧΑ που έχουν λάβει κρατικά δάνεια με προνομιακό επιτόκιο, έχουν την δυνατότητα της μη αναδρομικής εφαρμογής των ΔΠΧΑ στην απεικόνιση αυτών των δανείων κατά την μετάβαση. Η τροποποίηση δεν έχει επίδραση στις ενοποιημένες και εταιρικές Οικονομικές Καταστάσεις. Ετήσιες Βελτιώσεις Προτύπων Κύκλος 2009 2011 Το IASB προχώρησε τον Μάιο του 2012 στην έκδοση «Ετήσιες Βελτιώσεις των Διεθνών Προτύπων Χρηματοοικονομικής Αναφοράς Κύκλος 2009 2011», το οποίο αποτελείται από μία σειρά προσαρμογών σε 5 Πρότυπα (ΔΠΧΑ 1, ΔΛΠ 1, ΔΛΠ 16, ΔΛΠ 32, ΔΛΠ 34) και αποτελεί μέρος του προγράμματος για τις ετήσιες βελτιώσεις στα Πρότυπα. Οι τροποποιήσεις αυτές δεν είναι ιδιαίτερα σημαντικές και δεν έχουν ουσιαστική επίπτωση στις Οικονομικές Καταστάσεις του Ομίλου και της Εταιρίας. 3.6.2 Νέα Πρότυπα, Διερμηνείες, αναθεωρήσεις και τροποποιήσεις υφιστάμενων Προτύπων τα οποία δεν έχουν ακόμα τεθεί σε ισχύ ή δεν έχουν εγκριθεί από την Ευρωπαϊκή Ένωση Τα ακόλουθα νέα Πρότυπα και Αναθεωρήσεις Προτύπων αλλά και οι ακόλουθες Διερμηνείες για τα υπάρχοντα Πρότυπα, έχουν δημοσιευθεί αλλά είτε δεν έχουν ακόμη τεθεί σε ισχύ είτε δεν έχουν εγκριθεί από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Συγκεκριμένα: ΔΠΧΑ 9 «Χρηματοοικονομικά Μέσα» (αναβολή της εφαρμογής) Το IASB προχώρησε στις 12/11/2009 στην έκδοση νέου Προτύπου, του αναθεωρημένου ΔΠΧΑ 9 «Χρηματοοικονομικά Μέσα» το οποίο και σταδιακά θα αντικαταστήσει το ΔΛΠ 39 «Χρηματοοικονομικά Μέσα: Αναγνώριση και Αποτίμηση». Σημειώνεται ότι τον Οκτώβριο του 2010 το IASB προέβη στην έκδοση προσθηκών αναφορικά με τις χρηματοοικονομικές υποχρεώσεις που η οικονομική οντότητα έχει επιλέξει να αποτιμά σε εύλογες αξίες. Σύμφωνα με το ΔΠΧΑ 9, όλα τα χρηματοοικονομικά στοιχεία του ενεργητικού επιμετρούνται αρχικά στην εύλογη αξία πλέον συγκεκριμένα κόστη συναλλαγών. Η μεταγενέστερη αποτίμηση των χρηματοοικονομικών στοιχείων του ενεργητικού γίνεται είτε στο αποσβεσμένο κόστος είτε στην εύλογη αξία και εξαρτάται από το επιχειρηματικό μοντέλο της επιχείρησης σχετικά με τη διαχείριση των χρηματοοικονομικών στοιχείων του ενεργητικού και των συμβατικών ταμειακών ροών του στοιχείου αυτού. Το ΔΠΧΑ 9 απαγορεύει αναταξινομήσεις, εκτός από τις περιπτώσεις που το επιχειρηματικό μοντέλο της επιχείρησης αλλάξει, και στην προκειμένη περίπτωση απαιτείται να αναταξινομήσει μελλοντικά τα επηρεαζόμενα χρηματοοικονομικά μέσα. Σύμφωνα με τις αρχές του ΔΠΧΑ 9 όλες οι επενδύσεις σε συμμετοχικούς τίτλους πρέπει να αποτιμώνται στην εύλογη αξία τους. Εντούτοις, η Διοίκηση έχει την επιλογή να παρουσιάζει στα λοιπά συνολικά έσοδα τα πραγματοποιηθέντα και μη πραγματοποιηθέντα κέρδη και ζημιές εύλογης αξίας συμμετοχικών τίτλων που δεν κατέχονται προς εμπορική εκμετάλλευση. Τον Νοέμβριο του 2013 το ΙASB προέβη σε τροποποιήσεις του προτύπου. Προστέθηκε ένα κεφάλαιο το οποίο αναθεωρεί σημαντικά τη λογιστική αντιστάθμιση και θέτει σε εφαρμογή ένα νέο μοντέλο που βελτιώνει τη συσχέτιση της λογιστικής με τη 87
88 διαχείριση του κινδύνου, ενώ εισάγονται βελτιώσεις και στις γνωστοποιήσεις αναφορικά με τη λογιστική αντιστάθμισης και τη διαχείριση του κινδύνου. Με την τροποποίηση είναι άμεσα διαθέσιμες οι βελτιώσεις αναφορικά με τις γνωστοποιήσεις που αφορούν τη μεταβολή της εύλογης αξίας ενός ιδίου χρέους της επιχείρησης, όπως περιλαμβάνονταν στο πρότυπο. Τέλος, το IASB αποφάσισε να αναβάλλει την εφαρμογή του προτύπου (ετήσιες περιόδους που ξεκινούν την ή μετά την 01/01/2015), καθώς οι διεργασίες δεν έχουν ολοκληρωθεί και δεν θα μπορούσε να δοθεί επαρκής χρόνος προετοιμασίας στις επιχειρήσεις. Παρόλα αυτά οι επιχειρήσεις μπορούν να αποφασίσουν την άμεση εφαρμογή του. Η Διοίκηση του Ομίλου προτίθεται να προβεί σε πρόωρη εφαρμογή των απαιτήσεων του ΔΠΧΑ 9, αφού προηγηθεί η σχετική έγκριση του Προτύπου από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Το παρόν Πρότυπο δεν έχει υιοθετηθεί από την Ευρωπαϊκή Ένωση. ΔΠΧΑ 10 «Ενοποιημένες Οικονομικές Καταστάσεις», ΔΠΧΑ 11 «Σχήματα Υπό Κοινό Έλεγχο» (Joint Arrangements), ΔΠΧΑ 12 «Γνωστοποιήσεις Συμμετοχών σε άλλες Οντότητες», ΔΛΠ 27 «Ατομικές Οικονομικές Καταστάσεις» και ΔΛΠ 28 «Επενδύσεις σε Συγγενείς και Κοινοπραξίες» (εφαρμογή για τις ετήσιες περιόδους που ξεκινούν την ή μετά την 01/01/2014) Τον Μάιο του 2011 το IASB εξέδωσε τρία νέα Πρότυπα και συγκεκριμένα τα ΔΠΧΑ 10, ΔΠΧΑ 11 και ΔΠΧΑ 12. Το ΔΠΧΑ 10 «Ενοποιημένες Οικονομικές Καταστάσεις» αναφέρει ένα μοντέλο ενοποίησης που καθορίζει τον έλεγχο, ως τη βάση για την ενοποίηση όλων των τύπων επιχειρήσεων. Το ΔΠΧΑ 10 αντικαθιστά το ΔΛΠ 27 «Ενοποιημένες και Ατομικές Οικονομικές Καταστάσεις» και την ΜΕΔ 12 «Ενοποίηση Οικονομικές Μονάδες Ειδικού Σκοπού». Το ΔΠΧΑ 11 «Κοινοί Διακανονισμοί» καθορίζει τις αρχές αναφορικά με την χρηματοοικονομική πληροφόρηση των μελών που συμμετέχουν σε έναν κοινό διακανονισμό (joint arrangement). Το ΔΠΧΑ 11 αντικαθιστά το ΔΛΠ 31 «Συμμετοχές σε Κοινοπραξίες» και τη ΜΕΔ 13 «Από Κοινού Ελεγχόμενες Οικονομικές Μονάδες Μη Νομισματικές Συνεισφορές από Μέλη μίας Κοινοπραξίας». Το ΔΠΧΑ 12 «Γνωστοποιήσεις Συμμετοχών σε Άλλες Επιχειρήσεις» συνενώνει, εμπλουτίζει και αντικαθιστά τις απαιτήσεις γνωστοποιήσεων για τις θυγατρικές, τις από κοινού ελεγχόμενες επιχειρήσεις, τις συγγενείς επιχειρήσεις και τις μη ενοποιούμενες επιχειρήσεις. Ως συνέπεια των ανωτέρω νέων Προτύπων, το IASB εξέδωσε επίσης το τροποποιημένο ΔΛΠ 27 με τίτλο ΔΛΠ 27 «Ατομικές Οικονομικές Καταστάσεις» και το τροποποιημένο ΔΛΠ 28 με τίτλο ΔΛΠ 28 «Επενδύσεις σε Συγγενείς και Κοινοπραξίες». Τα νέα Πρότυπα έχουν εφαρμογή για τις ετήσιες περιόδους που ξεκινούν την ή μετά την 01/01/2014, ενώ νωρίτερη εφαρμογή επιτρέπεται. Δεν αναμένονται σημαντικές αλλαγές στον Όμιλο και στην Εταιρεία από τα ανωτέρο. Από 01/01/2014, οι συμμετοχές σε από κοινού ελεγχόμενες εταιρείες του Ομίλου που ενοποιούνταν με τη μέθοδο της αναλογικής ενοποίησης (βλ.σημείωση 7) θα ενοποιούνται με τη μέθοδο της καθαρής θέσης. Τα προαναφερθέντα Πρότυπα υιοθετήθηκαν από την Ευρωπαϊκή Ένωση τον Δεκέμβριο του 2012. Οδηγός Μετάβασης: Ενοποιημένες Οικονομικές Καταστάσεις, Σχήματα Υπό Κοινό Έλεγχο, Γνωστοποιήσεις Συμμετοχών σε άλλες Οντότητες (Τροποποιήσεις στα ΔΠΧΑ 10, ΔΠΧΑ 11 και ΔΠΧΑ 12) (εφαρμογή για τις ετήσιες περιόδους που ξεκινούν την ή μετά την 01/01/2013) Τον Ιούνιο του 2012, το IASB προέβη στην εν λόγω έκδοση η οποία παρέχει διευκρινίσεις αναφορικά με τις μεταβατικές διατάξεις του ΔΠΧΑ 10. Οι τροποποιήσεις παρέχουν επιπλέον πρόσθετες διευκολύνσεις κατά την μετάβαση στα ΔΠΧΑ 10, ΔΠΧΑ 11 και ΔΠΧΑ 12 μειώνοντας τις απαιτήσεις παροχής προσαρμοσμένων συγκριτικών πληροφοριών μόνο κατά την προηγούμενη συγκριτική περίοδο. Επιπλέον, αναφορικά με τις γνωστοποιήσεις για μη ενοποιούμενες επιχειρήσεις, οι τροποποιήσεις αφαιρούν την απαίτηση παρουσίασης συγκριτικής πληροφόρησης για τις περιόδους πριν την πρώτη εφαρμογή του ΔΠΧΑ 12. Οι εν λόγω τροποποιήσεις έχουν εφαρμογή για τις ετήσιες περιόδους που ξεκινούν την ή μετά την 01/01/2013, αλλά ουσιαστικά θα εφαρμοστούν από την ημερομηνία εφαρμογής των σχετικών προτύπων, ήτοι από την 01/01/2014. Ο Όμιλος θα εξετάσει την επίδραση των ανωτέρω στις οικονομικές του καταστάσεις. Οι παρούσες τροποποιήσεις εγκρίθηκαν από την Ευρωπαϊκή Ένωση τον Απρίλιο του 2013. Επενδυτικές Οντότητες (Τροποποιήσεις στα ΔΠΧΑ 10, ΔΠΧΑ 12 ΚΑΙ ΔΛΠ 27) (εφαρμογή για τις ετήσιες περιόδους που ξεκινούν την ή μετά την 01/01/2014)
Τον Οκτώβριο του 2012, το IASB προέβη στην έκδοση τροποποιήσεων στα ΔΠΧΑ 10, ΔΠΧΑ 12 και ΔΛΠ 27. Οι τροποποιήσεις έχουν εφαρμογή στην κατηγορία «Επενδυτικές Οντότητες». Το IASB χρησιμοποιεί τον όρο «Επενδυτικές Οντότητες» για να αναφερθεί σε όσες δραστηριοποιούνται αποκλειστικά στην επένδυση κεφαλαίων για τις αποδόσεις από την υπεραξία του κεφαλαίου, για εισόδημα από επενδύσεις ή και τα δύο. Οι επενδυτικές οντότητες θα πρέπει να αξιολογούν την απόδοση των επενδύσεών τους με βάση την εύλογη αξία. Στην εν λόγω κατηγορία μπορούν να συμπεριληφθούν εταιρίες ιδιωτικών επενδυτικών κεφαλαίων, οργανισμοί διαχείρισης επενδυτικών κεφαλαίων, ιδιωτικά συνταξιοδοτικά ταμεία, κρατικά επενδυτικά κεφάλαια και λοιπά επενδυτικά κεφάλαια. Ορίζεται, ως εξαίρεση στις απαιτήσεις του ΔΠΧΑ 10 σχετικά με την ενοποίηση, ότι οι επενδυτικές οντότητες θα επιμετρούν συγκεκριμένες θυγατρικές στην εύλογη αξία μέσω αποτελεσμάτων και δεν θα τις ενοποιούν, παραθέτοντας τις απαραίτητες γνωστοποιήσεις. Οι εν λόγω τροποποιήσεις έχουν εφαρμογή για τις ετήσιες περιόδους που ξεκινούν την ή μετά την 01/01/2014, με προγενέστερη εφαρμογή να επιτρέπεται. Ο Όμιλος θα εξετάσει την επίδραση των ανωτέρω στις οικονομικές του καταστάσεις. Οι παρούσες τροποποιήσεις εγκρίθηκαν από την Ευρωπαϊκή Ένωση τον Νοέμβριο του 2013. Τροποποιήσεις στο ΔΛΠ 32 «Χρηματοοικονομικά Μέσα: Παρουσίαση» Συμψηφισμός χρηματοοικονομικών στοιχείων του ενεργητικού και χρηματοοικονομικών υποχρεώσεων (εφαρμογή για τις ετήσιες περιόδους που ξεκινούν την ή μετά την 01/01/2014) Τον Δεκέμβριο του 2011, το IASB προέβη στην έκδοση τροποποιήσεων του ΔΛΠ 32 «Χρηματοοικονομικά Μέσα: Παρουσίαση» προκειμένου να παράσχει διευκρινήσεις αναφορικά με τις απαιτήσεις του Προτύπου αναφορικά με τις περιπτώσεις συμψηφισμού. Οι τροποποιήσεις έχουν εφαρμογή για τις ετήσιες περιόδους που ξεκινούν την ή μετά την 01/01/2014, με νωρίτερη εφαρμογή να επιτρέπεται. Ο Όμιλος θα εξετάσει την επίδραση των παραπάνω στις Οικονομικές του Καταστάσεις. Η παρούσα τροποποίηση έχει υιοθετηθεί από την Ευρωπαϊκή Ένωση τον Δεκέμβριο του 2012. Τροποποίηση στο ΔΛΠ 36 «Μείωση της Αξίας Στοιχείων του Ενεργητικού» Γνωστοποιήσεις για το Ανακτήσιμο Ποσό ΜηΧρηματοοικονομικών Στοιχείων του Ενεργητικού (εφαρμογή για τις ετήσιες περιόδους που ξεκινούν την ή μετά την 01/01/2014) Τον Μάιο του 2013, το IASB προέβη στην έκδοση τροποποίησης περιορισμένου σκοπού στο ΔΛΠ 36 «Μείωση της Αξίας Στοιχείων του Ενεργητικού». Η παρούσα τροποποίηση ορίζει τις γνωστοποιήσεις που θα πρέπει να πραγματοποιούνται αναφορικά με το ανακτήσιμο ποσό ενός στοιχείου του ενεργητικού που έχει υποστεί μείωση της αξίας του, εάν αυτό το ποσό βασίζεται στην εύλογη αξία μείον τα κόστη πώλησης. Προγενέστερη εφαρμογή επιτρέπεται εφόσον η εταιρία έχει ήδη εφαρμόσει το ΔΠΧΑ 13 «Επιμέτρηση σε Εύλογες Αξίες». Η τροποποίηση έχει εφαρμογή για τις ετήσιες περιόδους που ξεκινούν την ή μετά την 01/01/2014, με προγενέστερη εφαρμογή να επιτρέπεται. Ο Όμιλος θα εξετάσει την επίδραση των ανωτέρω στις οικονομικές του καταστάσεις. Η παρούσα τροποποίηση εγκρίθηκε από την Ευρωπαϊκή Ένωση τον Δεκέμβριο του 2013. Τροποποιήσεις στο ΔΛΠ 39 «Χρηματοοικονομικά Μέσα: Αναγνώριση και Αποτίμηση» Αντικατάσταση παραγώγων και αναστολή της λογιστικής αντιστάθμισης (εφαρμογή για τις ετήσιες περιόδους που ξεκινούν την ή μετά την 01/01/2014) Τον Ιούνιο του 2013, το IASB προέβη στην έκδοση τροποποιήσεων περιορισμένου σκοπού στο ΔΛΠ 39 «Χρηματοοικονομικά Μέσα: Αναγνώριση και Αποτίμηση». Ο στόχος των προτεινόμενων τροποποιήσεων είναι η εισαγωγή μίας εξαίρεσης περιορισμένου σκοπού, αναφορικά με την αναστολή της λογιστικής αντιστάθμισης, σύμφωνα με τις αρχές του ΔΛΠ 39. Συγκεκριμένα, εφόσον πληρούνται συγκεκριμένες προϋποθέσεις, προτείνεται μία εξαίρεση όταν ο αντισυμβαλλόμενος ενός παραγώγου που έχει προσδιοριστεί ως μέσο αντιστάθμισης, αντικαθίσταται από έναν κύριο αντισυμβαλλόμενο, ως αποτέλεσμα αλλαγών σε νόμους ή κανονισμούς. Σχετική εξαίρεση θα περιλαμβάνεται και στο ΔΠΧΑ 9 «Χρηματοοικονομικά Μέσα». Οι τροποποιήσεις έχουν εφαρμογή για τις ετήσιες περιόδους που ξεκινούν την ή μετά την 01/01/2014, με προγενέστερη εφαρμογή να επιτρέπεται. Ο Όμιλος θα εξετάσει την επίδραση των ανωτέρω στις οικονομικές του καταστάσεις. Η παρούσα τροποποίηση εγκρίθηκε από την Ευρωπαϊκή Ένωση τον Δεκέμβριο του 2013. 89
90 ΕΔΔΠΧΑ 21 «Εισφορές (Levies)» (εφαρμογή για τις ετήσιες περιόδους που ξεκινούν την ή μετά την 01/01/2014) Τον Μάιο του 2013, το IASB προέβη στην έκδοση της ΕΔΔΠΧΑ 21. Η Διερμηνεία αποσαφηνίζει πότε μία εταιρία θα πρέπει να αναγνωρίσει την υποχρέωση για την καταβολή εισφοράς που έχει επιβληθεί από το κράτος, στις Οικονομικές της Καταστάσεις. Το ΕΔΔΠΧΑ 21 είναι μία διερμηνεία του ΔΛΠ 37 «Προβλέψεις, Ενδεχόμενες Υποχρεώσεις και Ενδεχόμενα Στοιχεία του Ενεργητικού». Το ΔΛΠ 37 θέτει τα κριτήρια για την αναγνώριση μίας υποχρέωσης, ένα εκ των οποίων είναι η παρούσα δέσμευση που προκύπτει από γεγονός του παρελθόντος, γνωστό ως δεσμευτικό γεγονός. Η διερμηνεία αναφέρει ότι το δεσμευτικό γεγονός που δημιουργεί την υποχρέωση για την καταβολή της εισφοράς είναι η ενέργεια που περιγράφεται στη σχετική νομοθεσία και η οποία επιφέρει την πληρωμή της εισφοράς. Η διερμηνεία έχει εφαρμογή για τις ετήσιες περιόδους που ξεκινούν την ή μετά την 01/01/2014, με προγενέστερη εφαρμογή να επιτρέπεται. Ο Όμιλος θα εξετάσει την επίδραση των ανωτέρω στις οικονομικές του καταστάσεις, χωρίς να αναμένονται επιδράσεις από τα παραπάνω. Η παρούσα διερμηνεία δεν έχει υιοθετηθεί από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Τροποποίηση στο ΔΛΠ 19 «Παροχές σε Εργαζομένους» Πρόγραμμα Καθορισμένων Παροχών: Εισφορές Εργαζομένων (εφαρμογή από 01/07/2014) Τον Νοέμβριο του 2013, το IASB προέβη στην έκδοση τροποποίησης περιορισμένου σκοπού στο ΔΛΠ 19 «Παροχές σε Εργαζομένους». Η παρούσα τροποποίηση έχει εφαρμογή σε εισφορές εργαζομένων ή τρίτων μερών αναφορικά με προγράμματα καθορισμένων παροχών. Ο σκοπός της παρούσας τροποποίησης είναι να μειώσει την πολυπλοκότητα της λογιστικής αντιμετώπισης των εισφορών που είναι ανεξάρτητες από τα έτη υπηρεσίας του εργαζομένου, όπως είναι χαρακτηριστικά οι εισφορές που υπολογίζονται ως σταθερό ποσοστό επί της μισθοδοσίας. Η τροποποίηση έχει εφαρμογή από την 01/07/2014, με προγενέστερη εφαρμογή να επιτρέπεται. Ο Όμιλος θα εξετάσει την επίδραση των ανωτέρω στις οικονομικές του καταστάσεις. Η παρούσα τροποποίηση δεν έχει υιοθετηθεί από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Ετήσιες Βελτιώσεις Προτύπων Κύκλοι 2010 2012 & 2011 2013 (εφαρμογή από 01/07/2014) Το IASB προχώρησε τον Δεκέμβρη του 2013 στην έκδοση «Ετήσιες Βελτιώσεις των Διεθνών Προτύπων Χρηματοοικονομικής Αναφοράς Κύκλοι 2010 2012 & 2011 2013». Στον Κύκλο 2010 2012 περιλαμβάνονται βελτιώσεις για τα πρότυπα ΔΠΧΑ 2, ΔΠΧΑ 3, ΔΠΧΑ 8, ΔΠΧΑ 13, ΔΛΠ 16, ΔΛΠ 24 και ΔΛΠ 38 ενώ στον Κύκλο 2011 2013 οι βελτιώσεις αφορούν τα Πρότυπα ΔΠΧΑ 1, ΔΠΧΑ 3, ΔΠΧΑ 13 και ΔΛΠ 40. Οι βελτιώσεις στα Πρότυπα έχουν εφαρμογή από την 01/07/2014, με προγενέστερη εφαρμογή να επιτρέπεται. Ο Όμιλος θα εξετάσει την επίδραση των ανωτέρω στις οικονομικές του καταστάσεις. Οι εν λόγω ετήσιες βελτιώσεις δεν έχουν υιοθετηθεί από την Ευρωπαϊκή Ένωση. ΔΠΧΑ 14 «Μεταβατικοί λογαριασμοί ρυθμιζόμενων δραστηριοτήτων» (εφαρμογή από 01/01/2016) Τον Ιανουάριο του 2014, το IASB προέβη στην έκδοση του προτύπου «Μεταβατικοί λογαριασμοί ρυθμιζόμενων δραστηριοτήτων». Σκοπός του εν λόγω Προτύπου είναι να επιτευχθεί η συγκρισιμότητα της χρηματοοικονομικής πληροφόρησης σε εταιρίες που δραστηριοποιούνται σε καθεστώς προσδιορισμού τιμών μέσω ενός ρυθμιστικού πλαισίου (rateregulated activities). Ο ρυθμιζόμενος προσδιορισμός των τιμών μπορεί να επηρεάσει σημαντικά την αξία και το χρόνο αναγνώρισης του εσόδου μίας εταιρίας. Δεν επιτρέπεται η εφαρμογή του εν λόγω Προτύπου για τις εταιρίες που εφαρμόζουν ήδη τα ΔΠΧΑ. Το Πρότυπο έχει εφαρμογή από την 01/01/2016, με προγενέστερη εφαρμογή να επιτρέπεται. Ο Όμιλος θα εξετάσει τυχόν επίδραση των ανωτέρω στις οικονομικές του καταστάσεις.το εν λόγω Πρότυπο δεν έχει υιοθετηθεί από την Ευρωπαϊκή Ένωση.
4. Περίληψη Σημαντικών Λογιστικών Πολιτικών 4.1 Ενοποίηση 4.1.1 Θυγατρικές Είναι όλες οι εταιρείες στις οποίες η Μητρική έχει τη δυνατότητα να ασκεί τον έλεγχο, άμεσα ή έμμεσα, μέσω άλλων θυγατρικών εταιριών. Η Εταιρεία αποκτά και ασκεί έλεγχο κυρίως μέσω της κατοχής της πλειοψηφίας των δικαιωμάτων ψήφου των θυγατρικών επιχειρήσεων. Θυγατρικές θεωρούνται επίσης και οι επιχειρήσεις στις οποίες η Εταιρεία, αποτελώντας το σημαντικότερο και μοναδικό μεγάλο μέτοχο, έχει τη δυνατότητα να ορίζει την πλειοψηφία των μελών του διοικητικού συμβουλίου τους. Η ύπαρξη τυχόν δυνητικών δικαιωμάτων ψήφου τα οποία είναι εξασκήσιμα κατά τον χρόνο σύνταξης των Οικονομικών Καταστάσεων, λαμβάνεται υπόψη προκειμένου να στοιχειοθετηθεί αν η Εταιρεία ασκεί τον έλεγχο επί των θυγατρικών. Οι θυγατρικές ενοποιούνται πλήρως (ολική ενοποίηση) με τη μέθοδο της απόκτησης από την ημερομηνία που αποκτάται ο έλεγχος σε αυτές και παύουν να ενοποιούνται από την ημερομηνία που τέτοιος έλεγχος δεν υφίσταται. Η εξαγορά θυγατρικής από τον Όμιλο λογιστικοποιείται με βάση τη μέθοδο της απόκτησης. Κατά την ημερομηνία της απόκτησης, η αποκτώσα επιχείρηση αναγνωρίζει την υπεραξία που προκύπτει από τη συναλλαγή της απόκτησης, ως το υπερβάλλον ποσό μεταξύ: του αθροίσματος (i) του ανταλλάγματος που μεταβιβάστηκε αποτιμώμενο σε εύλογες αξίες, (ii) του ποσού των τυχόν μη ελεγχουσών συμμετοχών στην αποκτώμενη (αποτιμώμενων είτε στην εύλογη αξία τους είτε στο αναλογικό ποσοστό των μη ελεγχουσών συμμετοχών επί των καθαρών αναγνωρίσιμων στοιχείων του ενεργητικού της αποκτώμενης) και (iii) σε συνένωση επιχειρήσεων που ολοκληρώνεται σε στάδια, της εύλογης αξίας κατά την ημερομηνία της απόκτησης των συμμετοχικών δικαιωμάτων που κατείχε η αποκτώσα προηγουμένως στην αποκτώμενη, μείον της καθαρής αξίας κατά την ημερομηνία της απόκτησης των αποκτηθέντων αναγνωρίσιμων στοιχείων του ενεργητικού και των αναληφθεισών υποχρεώσεων, Η υπεραξία ελέγχεται ετησίως για πιθανή απομείωση και η διαφορά μεταξύ της λογιστικής και της ανακτήσιμης αξίας της αναγνωρίζεται ως ζημιά απομείωσης, επιβαρύνοντας τα κέρδη ή τις ζημιές της περιόδου. Τα κόστη που σχετίζονται με την απόκτηση των επενδύσεων σε θυγατρικές (π.χ. αμοιβές συμβούλων, νομικών, λογιστών, εκτιμητών και άλλες επαγγελματικές και συμβουλευτικές αμοιβές), αναγνωρίζονται ως έξοδα και επιβαρύνουν τα κέρδη ή τις ζημιές της περιόδου στην οποία πραγματοποιούνται. Σε αντίθετη περίπτωση, που η αποκτώσα επιχείρηση προβεί σε μία απόκτηση συμμετοχικού δικαιώματος στην οποία, κατά την ημερομηνία της απόκτησης, η καθαρή αξία των αποκτηθέντων στοιχείων του ενεργητικού και των αναληφθεισών υποχρεώσεων υπερβαίνει τα ανταλλάγματα που μεταβιβάζονται, τότε πρόκειται για μία αγορά ευκαιρίας. Αφού διενεργηθούν οι απαραίτητοι επανέλεγχοι, το υπερβάλλον ποσό της παραπάνω διαφοράς αναγνωρίζεται ως κέρδος, στα κέρδη ή στις ζημιές της περιόδου. Διεταιρικές συναλλαγές, υπόλοιπα και μη πραγματοποιημένα κέρδη από συναλλαγές μεταξύ των εταιριών του Ομίλου απαλείφονται. Οι μη πραγματοποιημένες ζημιές, επίσης απαλείφονται, εκτός εάν η συναλλαγή παρέχει ενδείξεις απομείωσης, του μεταβιβασθέντος στοιχείου ενεργητικού. Όπου απαιτήθηκε, οι λογιστικές πολιτικές των θυγατρικών εταιρειών έχουν τροποποιηθεί, έτσι ώστε να διασφαλιστεί η συνέπεια με τις λογιστικές πολιτικές που υιοθετήθηκαν από τον Όμιλο. Στη σημείωση 2, παρατίθεται πλήρης λίστα των ενοποιούμενων θυγατρικών μαζί με τα σχετικά ποσοστά του Ομίλου. Η ημερομηνία κατάρτισης των οικονομικών καταστάσεων των θυγατρικών εταιρειών συμπίπτει με αυτή της μητρικής εταιρείας. 91
92 4.1.2 Συμμετοχές σε Θυγατρικές Εταιρείες (Εταιρικές Οικονομικές Καταστάσεις) Οι συμμετοχές της μητρικής εταιρείας στις ενοποιούμενες θυγατρικές της αποτιμώνται σε εύλογες αξίες, σύμφωνα με τα οριζόμενα του ΔΛΠ 39 για τα διαθέσιμα προς πώληση στοιχεία του ενεργητικού. Οι επενδύσεις αναγνωρίζονται αρχικά στην εύλογη αξία τους, ενώ οποιαδήποτε μεταγενέστερη μεταβολή σε αυτή την αξία, αναγνωρίζεται απευθείας στα ίδια κεφάλαια, στον βαθμό που η μεταβολή αυτή δεν αφορά σε ζημιά από μόνιμη μείωση της αξίας της επένδυσης. 4.1.3 Μεταβολές Ιδιοκτησιακών Δικαιωμάτων σε Θυγατρικές Όταν πραγματοποιούνται μεταβολές στα ιδιοκτησιακά δικαιώματα σε μία θυγατρική, τότε εξετάζεται εάν οι μεταβολές αυτές έχουν ως αποτέλεσμα την απώλεια του ελέγχου στη θυγατρική ή όχι. Όταν οι μεταβολές στα ιδιοκτησιακά δικαιώματα δεν έχουν ως αποτέλεσμα την απώλεια ελέγχου, τότε λογίζονται ως συναλλαγές ιδίων κεφαλαίων (δηλαδή ως συναλλαγές με ιδιοκτήτες υπό την ιδιότητά τους ως ιδιοκτήτες). Σε αυτές τις περιπτώσεις, οι λογιστικές αξίες των ελεγχουσών και μη ελεγχουσών συμμετοχών προσαρμόζονται, έτσι ώστε να αντικατοπτρίζουν τις μεταβολές στις σχετικές συμμετοχές τους στη θυγατρική. Οποιαδήποτε διαφορά μεταξύ του ποσού με το οποίο οι μη ελέγχουσες συμμετοχές προσαρμόζονται και της εύλογης αξίας του ανταλλάγματος που καταβλήθηκε ή ελήφθη, αναγνωρίζεται απευθείας στα ίδια κεφάλαια και κατανέμεται στους ιδιοκτήτες της μητρικής. Σε διαφορετική περίπτωση, δηλαδή όταν οι μεταβολές ιδιοκτησιακών δικαιωμάτων οδηγούν σε απώλεια ελέγχου, τότε η μητρική λογιστικοποιεί τις απαραίτητες εγγραφές πώλησης και αναγνωρίζει το αποτέλεσμα από την πώληση (αποαναγνώριση των στοιχείων του ενεργητικού, της υπεραξίας και των υποχρεώσεων της θυγατρικής κατά την ημερομηνία απώλειας του ελέγχου, αποαναγνώριση της λογιστικής αξίας των μη ελεγχουσών συμμετοχών, προσδιορισμός του αποτελέσματος από την πώληση). Με την απώλεια ελέγχου μίας θυγατρικής, τυχόν επένδυση που διακρατείται στην πρώην θυγατρική, αναγνωρίζεται σύμφωνα με τις απαιτήσεις του ΔΛΠ 39. 4.1.4 Μη Ελέγχουσες Συμμετοχές Οι μη ελέγχουσες συμμετοχές είναι το μέρος των ιδίων κεφαλαίων μίας θυγατρικής που δεν αναλογούν, άμεσα ή έμμεσα, στην μητρική επιχείρηση. Οι ζημιές που αφορούν στις μη ελέγχουσες συμμετοχές (μειοψηφία) μίας θυγατρικής, μπορεί να ξεπερνούν τα δικαιώματα των μη ελεγχουσών συμμετοχών στα ίδια κεφάλαια της θυγατρικής. Τα κέρδη ή οι ζημιές και κάθε συστατικό στοιχείο των λοιπών συνολικών εσόδων, λογίζεται τόσο στους ιδιοκτήτες της μητρικής όσο και στις μη ελέγχουσες συμμετοχές, ακόμα και αν αυτό έχει ως αποτέλεσμα ότι οι μη ελέγχουσες συμμετοχές θα παρουσιάζουν έλλειμμα. 4.1.5 Συγγενείς Είναι οι επιχειρήσεις στις οποίες ο Όμιλος μπορεί να ασκεί ουσιώδη επιρροή, ωστόσο δεν ασκεί έλεγχο. Οι παραδοχές που χρησιμοποιήθηκαν από τον Όμιλο συνιστούν ότι το κατεχόμενο ποσοστό μεταξύ 20% και 50% δικαιωμάτων ψήφου μίας εταιρίας υποδηλώνει ουσιώδη επιρροή πάνω στην επενδυόμενη εταιρεία, εκτός αν μπορεί να αποδειχθεί ξεκάθαρα ότι δεν ισχύει κάτι τέτοιο. Οι επενδύσεις σε συγγενείς επιχειρήσεις αρχικά αναγνωρίζονται στο κόστος κτήσης και κατόπιν αποτιμώνται σύμφωνα με τη μέθοδο της καθαρής θέσης. Στη λήξη κάθε περιόδου αναφοράς, το κόστος αυξάνεται ή μειώνεται με την αναλογία του Ομίλου στις μεταβολές της καθαρής θέσης της επενδυόμενης. Το μερίδιο του Ομίλου στα κέρδη ή στις ζημιές των συγγενών επιχειρήσεων μετά την εξαγορά αναγνωρίζεται στα αποτελέσματα, ενώ το μερίδιο των μεταβολών των αποθεματικών μετά την εξαγορά, αναγνωρίζεται στα αποθεματικά. Όταν η συμμετοχή του Ομίλου στις ζημίες σε μία συγγενή επιχείρηση ισούται ή υπερβαίνει το κόστος της συμμετοχής του στη συγγενή επιχείρηση, συμπεριλαμβανομένων οποιονδήποτε άλλων επισφαλών απαιτήσεων, ο Όμιλος δεν αναγνωρίζει περαιτέρω ζημίες, εκτός και αν έχει καλύψει υποχρεώσεις ή έχει ενεργήσει πληρωμές εκ μέρους της συγγενούς επιχείρησης και εν γένει εκείνων
που προκύπτουν από τη μετοχική ιδιότητα. Εάν μεταγενέστερα η συγγενής επιχείρηση παρουσιάσει κέρδη, η επενδύτρια αρχίζει να αναγνωρίζει εκ νέου το μερίδιό της επί των κερδών, μόνον εφόσον το μερίδιό της επί των κερδών εξισωθεί με το μερίδιο των ζημιών που δεν είχε αναγνωρίσει. Μη πραγματοποιημένα κέρδη από συναλλαγές μεταξύ του Ομίλου και των συνδεδεμένων επιχειρήσεων απαλείφονται κατά το ποσοστό συμμετοχής του Ομίλου στις συνδεδεμένες επιχειρήσεις. Μη πραγματοποιημένες ζημιές απαλείφονται, εκτός εάν η συναλλαγή παρέχει ενδείξεις απομείωσης του μεταβιβασθέντος περιουσιακού στοιχείου. Οι λογιστικές αρχές που χρησιμοποιούν οι συγγενείς δεν είναι διαφορετικές από αυτές που χρησιμοποιεί ο Όμιλος, ενώ η ημερομηνία κατάρτισης των Οικονομικών καταστάσεων των συγγενών επιχειρήσεων, συμπίπτει με αυτή της μητρικής. 4.1.6 Επενδύσεις σε Συγγενείς (Εταιρικές Οικονομικές Καταστάσεις) Οι επενδύσεις σε συγγενείς στις ατομικές Οικονομικές Καταστάσεις αποτιμώνται σε εύλογες αξίες, σύμφωνα με τα οριζόμενα του ΔΛΠ 39 για τα διαθέσιμα προς πώληση στοιχεία του ενεργητικού. Οι επενδύσεις αναγνωρίζονται αρχικά στην εύλογη αξία τους, ενώ οποιαδήποτε μεταγενέστερη μεταβολή σε αυτή την αξία, αναγνωρίζεται απευθείας στα ίδια κεφάλαια, στον βαθμό που η μεταβολή αυτή δεν αφορά σε ζημιά από μόνιμη μείωση της αξίας της επένδυσης. 4.1.7 Συμμετοχές σε από κοινού ελεγχόμενες εταιρίες Από κοινού ελεγχόμενη εταιρεία είναι η εταιρεία στην οποία ο Όμιλος ασκεί από κοινού έλεγχο με άλλους. Οι από κοινού ελεγχόμενες εταιρείες ενοποιούνται με τη μέθοδο της αναλογικής ενοποίησης λαμβάνοντας υπόψη το ποσοστό που κατέχει ο Όμιλος και ισχύει κατά την ημερομηνία της ενοποίησης. Σύμφωνα με τη μέθοδο αυτή γίνεται ενσωμάτωση του ποσοστού του Ομίλου από όλες τις αναλυτικές γραμμές εσόδων, εξόδων, ενεργητικού, υποχρεώσεων και ταμειακών ροών της κοινοπραξίας, με εκείνες που εμφανίζονται στις ενοποιημένες Οικονομικές Καταστάσεις. Ο Όμιλος αναγνωρίζει το μερίδιο των κερδών ή ζημιών που προκύπτουν από πωλήσεις παγίων προς ή από τις από κοινού ελεγχόμενες εταιρείες και αντιστοιχεί στους άλλους εταίρους. Ο Όμιλος δεν αναγνωρίζει το μερίδιο που του αναλογεί από τα κέρδη ή ζημίες που προκύπτουν από την αγορά στοιχείων ενεργητικού που προέρχονται από κοινού ελεγχόμενες εταιρείες, έως ότου πουλήσει τα συγκεκριμένα στοιχεία σε ένα τρίτο μέρος. Όμως, εάν η ζημιά που προκύπτει από τη συναλλαγή καταδεικνύει ότι υπάρχει μείωση της καθαρής ρευστοποιήσιμης αξίας ή ζημιά λόγω απαξίωσης, τότε η ζημία αυτή αναγνωρίζεται άμεσα στα αποτελέσματα. Ο ι λ ο γ ι σ τ ι κ έ ς π ο λ ι τ ι κ έ ς τ ω ν α π ό κ ο ι ν ο ύ ελεγχόμενων εταιρειών έχουν διαφοροποιηθεί όπου αυτό κρίθηκε απαραίτητο για να είναι συνεπείς με αυτές που έχουν υιοθετηθεί και εφαρμόζονται από τον Όμιλο. Η ημερομηνία κατάρτισης των οικονομικών καταστάσεων των από κοινού ελεγχόμενων εταιρειών συμπίπτει με αυτή της μητρικής εταιρίας. 4.1.8 Συμμετοχές σε κοινοπραξίες Αντικειμενικός σκοπός μιας κοινοπραξίας είναι η δημιουργία εσόδων και η κατανομή τους στους κοινοπρακτούντες όπως καθορίζεται από το συμβατικό διακανονισμό. Σύμφωνα με το ΔΛΠ 31, κάθε μέλος της κοινοπραξίας, με βάση τη συμμετοχή του στην από κοινού ελεγχόμενη λειτουργική δραστηριότητα, θα αναγνωρίζει στις ατομικές του οικονομικές καταστάσεις: τα στοιχεία του ενεργητικού που ελέγχει και τις υποχρεώσεις που αναλαμβάνει, και τα έξοδα που πραγματοποιεί και το μερίδιό του στα έσοδα που προέρχονται από την πώληση των αγαθών ή την παροχή των υπηρεσιών της κοινοπραξίας. Εξαιτίας του γεγονότος ότι τα στοιχεία του ενεργητικού, των υποχρεώσεων, των εσόδων και των εξόδων, είναι ήδη αναγνωρισμένα στις ατομικές οικονομικές καταστάσεις κάθε κοινοπρακτούντος, δεν απαιτείται προσαρμογή ή άλλη διαδικασία ενοποίησης σε σχέση με αυτά τα στοιχεία στις οικονομικές καταστάσεις των κοινοπρακτούντων. 93
94 Η καθαρή απαίτηση που προκύπτει σε κάθε ημερομηνία αναφοράς των Οικονομικών Καταστάσεων από τη σχετική εκκαθάριση και τις πληρωμές της κοινοπραξίας προς και από τους κοινοπρακτούντες, περιλαμβάνεται στο κονδύλι «Πελάτες και λοιπές εμπορικές απαιτήσεις» της ενοποιημένης Κατάστασης Οικονομικής Θέσης. 4.2 Χρηματοοικονομικά Μέσα Χρηματοοικονομικό μέσο είναι κάθε σύμβαση που δημιουργεί ένα χρηματοοικονομικό στοιχείο του ενεργητικού σε μία επιχείρηση και μία χρηματοοικονομική υποχρέωση ή έναν συμμετοχικό τίτλο σε μία άλλη επιχείρηση. 4.2.1 Αρχική Αναγνώριση Τα χρηματοοικονομικά στοιχεία του ενεργητικού και οι χρηματοοικονομικές υποχρεώσεις αναγνωρίζονται κατά την ημερομηνία της συναλλαγής που είναι και η ημερομηνία κατά την οποία ο Όμιλος δεσμεύεται να αγοράσει ή να πουλήσει το στοιχείο. Τα χρηματοοικονομικά στοιχεία του ενεργητικού και οι χρηματοοικονομικές υποχρεώσεις αρχικά αναγνωρίζονται στην εύλογη αξία τους πλέον των άμεσα επιρριπτόμενων στη συναλλαγή δαπανών, με εξαίρεση τα χρηματοοικονομικά στοιχεία του ενεργητικού και τις χρηματοοικονομικές υποχρεώσεις που αποτιμώνται στην εύλογη αξία μέσω των αποτελεσμάτων. 4.2.2 Ταξινόμηση και Επιμέτρηση Χρηματοοικονομικών Στοιχείων του Ενεργητικού Τα χρηματοοικονομικά μέσα του Ομίλου ταξινομούνται στις παρακάτω κατηγορίες με βάση την ουσία της σύμβασης και τον σκοπό για τον οποίο αποκτήθηκαν. Η κατηγορία στην οποία ταξινομείται κάθε χρηματοοικονομικό μέσο διαφοροποιείται από τις υπόλοιπες, καθώς ανάλογα με την κατηγορία στην οποία θα ταξινομηθεί το μέσο, ισχύουν διαφορετικοί κανόνες όσον αφορά στην αποτίμησή του αλλά και στον τρόπο αναγνώρισης κάθε προσδιοριζόμενου αποτελέσματος είτε στα κέρδη ή στις ζημιές της Κατάστασης Συνολικών Εσόδων είτε στα λοιπά συνολικά έσοδα της Κατάστασης Συνολικών Εσόδων και σωρευτικά στα ίδια κεφάλαια. Τα χρηματοοικονομικά στοιχεία του ενεργητικού του Ομίλου, εκτός των μέσων αντιστάθμισης περιλαμβάνουν τις εξής κατηγορίες στοιχείων του ενεργητικού: χρηματοοικονομικά στοιχεία του ενεργητικού αποτιμώμενα στην εύλογη αξία μέσω των αποτελεσμάτων, δάνεια και απαιτήσεις, και διαθέσιμα προς πώληση χρηματοοικονομικά στοιχεία του ενεργητικού. i) Χρηματοοικονομικά στοιχεία αποτιμώμενα στην εύλογη αξία μέσω των αποτελεσμάτων Πρόκειται για χρηματοοικονομικά στοιχεία του ενεργητικού, που ικανοποιούν οποιαδήποτε από τις παρακάτω προϋποθέσεις: (1) Χρηματοοικονομικά στοιχεία του ενεργητικού που κατέχονται για εμπορικούς σκοπούς. Πρόκειται για χρεόγραφα που αγοράστηκαν με σκοπό την επίτευξη κέρδους από βραχυπρόθεσμες μεταβολές των τιμών. (2) Χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού και υποχρεώσεις τα οποία κατά την αρχική αναγνώριση ταξινομούνται στην συγκεκριμένη κατηγορία επειδή: (α) πρόκειται για στοιχεία τα οποία σύμφωνα με την στρατηγική του Ομίλου διαχειρίζονται, αξιολογούνται και παρακολουθούνται στην εύλογη αξία τους. Πρόκειται ουσιαστικά για επενδύσεις επιχειρηματικών συμμετοχών, ή (β) πρόκειται για στοιχεία που περιλαμβάνουν ενσωματωμένα παράγωγα που διαφοροποιούν σημαντικά τις ροές του κυρίως συμβολαίου και ο Όμιλος επιλέγει να ταξινομήσει ολόκληρο το σύνθετο χρηματοοικονομικό μέσο στην κατηγορία αυτή. Τα στοιχεία του χαρτοφυλακίου αυτού αποτιμώνται στην εύλογη αξία τους και οι μεταβολές στην εύλογη αξία αναγνωρίζονται στα κέρδη ή στις ζημιές της Κατάστασης Συνολικών Εσόδων, ως αποτέλεσμα από χρηματοοικονομικές πράξεις. Στην Κατάσταση Οικονομικής Θέσης του Ομίλου τα χρηματοοικονομικά μέσα της κατηγορίας αυτής περιλαμβάνονται στο κονδύλι «Εμπορικό χαρτοφυλάκιο και λοιπά χρηματοοικονομικά μέσα σε εύλογη Αξία μέσω αποτελεσμάτων».
ii) Δάνεια και απαιτήσεις Περιλαμβάνουν μη παράγωγα χρηματοοικονομικά στοιχεία του ενεργητικού με σταθερές ή προσδιορισμένες πληρωμές, τα οποία δεν διαπραγματεύονται σε ενεργές αγορές και για τα οποία ο Όμιλος δεν έχει σκοπό την άμεση πώλησή τους. Τα δάνεια και οι απαιτήσεις αποτιμώνται στο αποσβεσμένο κόστος βάσει της μεθόδου του πραγματικού επιτοκίου μείον κάθε πρόβλεψη για απομείωση. Κάθε μεταβολή στην αξία των δανείων και απαιτήσεων αναγνωρίζεται στα κέρδη ή στις ζημιές της περιόδου όταν τα δάνεια και οι απαιτήσεις διαγράφονται ή υφίστανται μείωση της αξίας τους καθώς και κατά τη διενέργεια της απόσβεσης. iii) Διαθέσιμα προς πώληση χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού Τα διαθέσιμα προς πώληση χρηματοοικονομικά στοιχεία του ενεργητικού περιλαμβάνουν μη παράγωγα χρηματοοικονομικά στοιχεία του ενεργητικού τα οποία ταξινομούνται ως διαθέσιμα προς πώληση ή δεν πληρούν τα κριτήρια να ταξινομηθούν σε άλλες κατηγορίες χρηματοοικονομικών στοιχείων του ενεργητικού. Όλα τα χρηματοοικονομικά στοιχεία του ενεργητικού που ταξινομούνται στην κατηγορία αυτήν αποτιμώνται στην εύλογη αξία, εφόσον αυτή μπορεί να προσδιοριστεί αξιόπιστα, με τις μεταβολές στην αξία τους να αναγνωρίζονται στα λοιπά συνολικά έσοδα της Κατάστασης Συνολικών Εσόδων και σωρευτικά σε ειδικό αποθεματικό των ιδίων κεφαλαίων. Το διαθέσιμο προς πώληση είναι το χαρτοφυλάκιο χρεογράφων για τα οποία δεν υπάρχει καθορισμένος χρονικός ορίζοντας κράτησης και μπορούν να ρευστοποιηθούν ανάλογα με τις ανάγκες ρευστότητας, τις μεταβολές των επιτοκίων ή των τιμών. Κατά την πώληση ή την απομείωση των διαθέσιμων προς πώληση στοιχείων του ενεργητικού, τα συσσωρευμένα κέρδη ή ζημιές που είχαν αναγνωριστεί στα ίδια κεφάλαια αναταξινομούνται στα κέρδη ή στις ζημιές της περιόδου. Σε περίπτωση απομείωσης, το ποσό των σωρευτικών ζημιών που μεταφέρεται από τα ίδια κεφάλαια και αναγνωρίζεται στα αποτελέσματα συνίσταται στη διαφορά μεταξύ της αξίας κτήσης και της εύλογης αξίας μείον κάθε ζημιά απομείωσης που έχει προηγουμένως αναγνωριστεί. Οι ζημίες απομείωσης που είχαν αναγνωριστεί στα αποτελέσματα για επένδυση σε συμμετοχικό τίτλο ταξινομημένο ως διαθέσιμο προς πώληση δεν αναστρέφονται μέσω των αποτελεσμάτων. Οι ζημιές που είχαν αναγνωριστεί στις ενοποιημένες Οικονομικές Καταστάσεις προηγούμενων περιόδων και οι οποίες προέρχονταν από απομείωση χρεωστικών τίτλων αναστρέφονται μέσω των αποτελεσμάτων, εάν η αύξηση (αναστροφή απομείωσης) σχετίζεται με γεγονότα που συνέβησαν μετά την αναγνώριση της απομείωσης στην Κατάσταση των Αποτελεσμάτων. Η τρέχουσα αξία των εν λόγω επενδύσεων που εμπορεύονται σε οργανωμένη χρηματιστηριακή αγορά προκύπτει από την σχετική χρηματιστηριακή αξία της επένδυσης κατά την ημερομηνία αναφοράς (ημερομηνία κλεισίματος). Αναφορικά με τις επενδύσεις που δεν εμπορεύονται σε ενεργό αγορά, η εύλογη αξία υπολογίζεται με βάση γενικά αποδεκτές τεχνικές αποτίμησης. Αυτές οι τεχνικές βασίζονται σε πρόσφατες αμφοτεροβαρείς συναλλαγές παρόμοιων επενδύσεων, αναφορά στην χρηματιστηριακή αξία μίας άλλης επένδυσης με παρεμφερή χαρακτηριστικά με αυτά της αποτιμώμενης, ανάλυση προεξοφλημένων χρηματοροών και μοντέλα αποτίμησης επενδύσεων. Έσοδα από τόκους χρηματοοικονομικών στοιχείων διαθεσίμων προς πώληση αναγνωρίζονται στα αποτελέσματα με βάση τη μέθοδο του πραγματικού επιτοκίου. Μερίσματα τίτλων διαθεσίμων προς πώληση αναγνωρίζονται στα αποτελέσματα όταν ο Όμιλος αποκτά το δικαίωμα επί των μερισμάτων. Συναλλαγματικές διαφορές από την αποτίμηση διαθεσίμων προς πώληση χρεωστικών τίτλων αναγνωρίζονται στα κέρδη ή στις ζημιές της περιόδου. 4.2.3 Αποτίμηση Χρηματοοικονομικών Υποχρεώσεων Οι χρηματοοικονομικές υποχρεώσεις του Ομίλου περιλαμβάνουν κυρίως Ομολογιακά Δάνεια και δάνεια τραπεζών. Οι δανειακές υποχρεώσεις αρχικά αναγνωρίζονται στο κόστος, που είναι η εύλογη 95
96 αξία του ανταλλάγματος που λαμβάνεται εκτός του κόστους έκδοσης σχετικά με τον δανεισμό. Μετά την αρχική αναγνώριση, τα δάνεια αποτιμώνται στο αποσβεσμένο κόστος με βάση τη μέθοδο του πραγματικού επιτοκίου. Τα δάνεια ταξινομούνται στις βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις, εκτός εάν ο Όμιλος διατηρεί ανεπιφύλακτα το δικαίωμα να μεταφέρει την τακτοποίηση της υποχρέωσης τουλάχιστον 12 μήνες μετά την ημερομηνία αναφοράς των Οικονομικών Καταστάσεων. Χρηματοοικονομικές υποχρεώσεις δύναται να ταξινομηθούν κατά την αρχική αναγνώριση ως αποτιμώμενες στην εύλογη αξία μέσω αποτελεσμάτων αν ικανοποιούνται τα κάτωθι κριτήρια. (α) Η ταξινόμηση αντιστρέφει ή μειώνει σε σημαντικό βαθμό τις επιδράσεις της λογιστικής ασυνέπειας (accounting mismatch) που θα προέκυπτε αν η υποχρέωση είχε αποτιμηθεί στο αποσβεσμένο κόστος. (β) Οι εν λόγω υποχρεώσεις αποτελούν μέρος μιας ομάδας υποχρεώσεων οι οποίες διαχειρίζονται ή αξιολογούνται ως προς την απόδοσή τους στην βάση της εύλογης αξίας, σύμφωνα με τις στρατηγικές διαχείρισης χρηματοοικονομικών κινδύνων του Ομίλου. (γ) Η χρηματοοικονομική υποχρέωση περιέχει ένα ενσωματωμένο παράγωγο το οποίο ταξινομείται και αποτιμάται διακεκριμένα. Μετατρέψιμα Ομολογιακά Δάνεια Ο Όμιλος ταξινομεί ένα χρηματοοικονομικό μέσο έκδοσής του στα ίδια κεφάλαια ή στις υποχρεώσεις ανάλογα με την ουσία των συμβατικών όρων του μέσου. Τα μετατρέψιμα ομολογιακά δάνεια διαχωρίζονται σε δύο τμήματα, αφενός στην χρηματοοικονομική υποχρέωση και αφετέρου στο τμήμα των ιδίων κεφαλαίων που αφορά στο δικαίωμα προαίρεσης που παρέχεται στον κάτοχο να μετατρέψει τις ομολογίες του σε κοινές μετοχές της Εταιρείας. Η χρηματοοικονομική υποχρέωση αποτιμάται αρχικά στην παρούσα αξία όλων των μελλοντικών πληρωμών που έχει αναλάβει να πραγματοποιήσει ο Όμιλος ανεξάρτητα από την εξάσκηση ή όχι των δικαιωμάτων προαίρεσης των ομολογιούχων. Ως επιτόκιο προεξόφλησης λαμβάνεται το επιτόκιο που ισχύει στην αγορά κατά την ημερομηνία της έκδοσης για ένα όμοιο δάνειο χωρίς το ενσωματωμένο δικαίωμα μετατροπής. Μεταγενέστερα, η υποχρέωση αποτιμάται στο αποσβεσμένο κόστος χρησιμοποιώντας τη μέθοδο του πραγματικού επιτοκίου. Οι τόκοι που προκύπτουν από τα ομολογιακά δάνεια περιλαμβάνονται στο κονδύλι «Χρηματοοικονομικά έξοδα». Η υπολειμματική αξία μεταξύ του καθαρού προϊόντος της έκδοσης και της παρούσας αξίας της χρηματοοικονομικής υποχρέωσης αναγνωρίζεται, μετά την αφαίρεση του αναλογούντα φόρου εισοδήματος, απευθείας σε λογαριασμό των ιδίων κεφαλαίων. Πώληση μετατρέψιμων ομολογιών της Εταιρείας μεταγενέστερα της έκδοσής τους, από εταιρείες του Ομίλου λογιστικοποιείται, στις ενοποιημένες οικονομικές καταστάσεις, με τρόπο ανάλογο με την αρχική έκδοση ομολογιών. 4.2.4 Παράγωγα Χρηματοοικονομικά Μέσα και Λογιστική Αντιστάθμισης Ο Όμιλος κάνει χρήση παράγωγων χρηματοοικονομικών προϊόντων όπως συμβόλαια προθεσμιακών πράξεων συναλλάγματος, συμβάσεις ανταλλαγής επιτοκίων και συμβάσεις ανταλλαγής νομισμάτων και άλλα παράγωγα για αντιστάθμιση κινδύνων που συνδέονται με διακυμάνσεις επιτοκίων και συναλλαγματικών ισοτιμιών. Ο Όμιλος ταξινομεί τα παράγωγα ως κατεχόμενα για αντιστάθμιση κινδύνων. Ο Όμιλος χρησιμοποιεί παράγωγα χρηματοοικονομικά μέσα για την αντιστάθμιση κινδύνων που απορρέουν από τις μεταβολές των επιτοκίων, των τιμών μετοχών και των τιμών συναλλάγματος και καυσίμων. Ο Όμιλος εφαρμόζει αντισταθμιστική λογιστική εύλογης αξίας ή ταμειακών ροών για παράγωγα τα οποία πληρούν τα σχετικά κριτήρια. Για παράγωγα τα οποία δεν πληρούν τα κριτήρια για αντισταθμιστική λογιστική, κέρδη ή ζημιές που προκύπτουν από μεταβολές στην εύλογη αξία αναγνωρίζονται στα κέρδη ή στις ζημιές της περιόδου. Σχέση αντιστάθμισης για σκοπούς εφαρμογής της λογιστικής αντιστάθμισης υπάρχει όταν: (α) Κατά την έναρξη της αντιστάθμισης υπάρχει
τεκμηρίωση της αντισταθμιστικής σχέσης και της επιδίωξης του Ομίλου αναφορικά με τη διαχείριση του κινδύνου και της στρατηγικής του για την ανάληψη της αντιστάθμισης. (β) Η αντιστάθμιση αναμένεται να είναι άκρως αποτελεσματική ως προς τον συμψηφισμό των μεταβολών της εύλογης αξίας ή των ταμιακών ροών που αποδίδονται στον αντισταθμιζόμενο κίνδυνο, σύμφωνα με την τεκμηριωμένη στρατηγική διαχείρισης κινδύνου για την εν λόγω αντισταθμιστική σχέση. (γ) Όσον αφορά αντισταθμίσεις προβλεπόμενων ταμειακών ροών, η προσδοκώμενη συναλλαγή που αποτελεί το υποκείμενο της αντιστάθμισης είναι πολύ πιθανή και να παρουσιάζει έκθεση στον κίνδυνο μεταβολής των ταμειακών ροών η οποία ενδέχεται να επηρεάσει τα αποτελέσματα. (δ) Η αποτελεσματικότητα της αντιστάθμισης αποτιμάται με αξιοπιστία. (ε) Η αντιστάθμιση αξιολογείται ως άκρως αποτελεσματική καθ όλη τη διάρκεια της χρήσης. Τα παράγωγα που αποτελούν μέσα αντιστάθμισης αποτιμώνται σε κάθε ημερομηνία λήξης της περιόδου αναφοράς. Ο λογιστικός χειρισμός των μεταβολών στην εύλογη αξία εξαρτάται από τον τύπο της αντιστάθμισης. (α) Λογιστική Αντιστάθμισης Εύλογης Αξίας Για αντισταθμίσεις εύλογης αξίας οι οποίες πληρούν τα κριτήρια για αντισταθμιστική λογιστική, κέρδη ή ζημιές από την επανεκτίμηση του παραγώγου στη εύλογη αξία αναγνωρίζονται στα κέρδη ή στις ζημιές της Κατάστασης Αποτελεσμάτων. Κέρδη ή ζημιές στο αντισταθμισμένο µέσο που οφείλονται στον αντισταθμιζόμενο κίνδυνο, αναπροσαρμόζουν την λογιστική αξία του αντισταθμισμένου μέσου και αναγνωρίζονται στα κέρδη ή στις ζημιές της Κατάστασης Αποτελεσμάτων, ανεξάρτητα από την ταξινόμηση του χρηματοοικονομικού μέσου (π.χ. διαθέσιμα προς πώληση χρηματοοικονομικά μέσα). πραγματικού επιτοκίου, μεταφέρεται τμηματικά στα αποτελέσματα ως μέρος ενός επανυπολογιζόμενου πραγματικού επιτοκίου για την υπολειπόμενη διάρκεια του στοιχείου. (β) Λογιστική Αντιστάθμισης Ταμειακών Ροών Για αντισταθμίσεις ταµειακής ροής οι οποίες πληρούν τα κριτήρια για αντισταθμιστική λογιστική, η αναλογία του κέρδους ή της ζηµιάς από το παράγωγο που προσδιορίζεται ως ενεργός αντιστάθμιση, καταχωρείται κατευθείαν στα αποθεµατικά και η αναλογία που προσδιορίζεται ως µη ενεργός αντιστάθμιση καταχωρείται στην Κατάσταση Αποτελεσμάτων. Κέρδη ή ζηµιές που είχαν αναγνωριστεί στα λοιπά συνολικά έσοδα και σωρευτικά στα αποθεµατικά μεταφέρονται στην Κατάσταση Αποτελεσμάτων στην ίδια περίοδο κατά την οποία η αντισταθμιζόμενη συναλλαγή επηρεάζει τα αποτελέσµατα. Η αντισταθμιστική λογιστική διακόπτεται όταν το αντισταθμίζον µέσο εκπνέει ή πωλείται, τερματίζεται ή εξασκείται, ή όταν η αντιστάθμιση δεν πληροί πλέον τα κριτήρια για αντισταθμιστική λογιστική. Το συσσωρευμένο ποσό των κερδών ή ζημιών που έχει αναγνωριστεί απευθείας στα ίδια κεφάλαια μέχρι την ημερομηνία αυτή παραμένει στο αποθεματικό ωσότου το αντισταθμιζόμενο στοιχείο επηρεάζει την Κατάσταση Αποτελεσμάτων. Στην περίπτωση που µια αντισταθμιζόμενη συναλλαγή δεν αναµένεται πλέον να πραγματοποιηθεί, τα καθαρά συσσωρευμένα κέρδη ή ζηµιές που είχαν καταχωρηθεί στα αποθεµατικά μεταφέρονται αμέσως στην Κατάσταση Αποτελεσμάτων. Η αντισταθμιστική λογιστική διακόπτεται όταν το µέσο αντιστάθμισης (παράγωγο) εκπνέει ή πωλείται, τερματίζεται ή εξασκείται, ή όταν η αντιστάθμιση δεν πληρεί πλέον τα κριτήρια για αντισταθμιστική λογιστική. Οποιαδήποτε προσαρμογή στην λογιστική αξία του αντισταθμιζόμενου στοιχείου, για το οποίο χρησιμοποιείται η μέθοδος του 97
98 4.2.5 Μέθοδοι Επιμέτρησης Εύλογης Αξίας Οι εύλογες αξίες των χρηματοοικονομικών στοιχείων του ενεργητικού και των χρηματοοικονομικών υποχρεώσεων που είναι διαπραγματεύσιμα σε ενεργές αγορές προσδιορίζονται από τις τρέχουσες τιμές ζήτησης χωρίς να αφαιρούνται τα έξοδα πώλησης. Για τα μη διαπραγματεύσιμα στοιχεία, οι εύλογες αξίες προσδιορίζονται με τη χρήση γενικά αποδεκτών τεχνικών αποτίμησης όπως ανάλυση πρόσφατων συναλλαγών, συγκρίσιμων στοιχείων που διαπραγματεύονται, μοντέλα αποτίμησης παραγώγων και προεξόφληση ταμειακών ροών. Ο Όμιλος χρησιμοποιεί ευρέως αποδεκτές μεθόδους αποτίμησης για την εκτίμηση της εύλογης αξίας συνηθισμένων προϊόντων, όπως δικαιώματα και συμβάσεις ανταλλαγής επιτοκίων και συναλλάγματος. Τα δεδομένα που χρησιμοποιούνται βασίζονται σε σχετικές μετρήσεις της αγοράς (επιτόκια, τιμές μετοχών κ.λπ.) κατά την ημερομηνία αναφοράς της Κατάστασης Οικονομικής Θέσης. Τεχνικές αποτίμησης χρησιμοποιούνται, επίσης, και για την αποτίμηση μη διαπραγματεύσιμων συμμετοχικών τίτλων καθώς και παραγώγων με υποκείμενο μη διαπραγματεύσιμους συμμετοχικούς τίτλους. Στην περίπτωση αυτή οι τεχνικές που χρησιμοποιούνται είναι περισσότερο πολύπλοκες και εκτός από δεδομένα της αγοράς ενσωματώνουν και υποθέσεις και εκτιμήσεις για τις μελλοντικές ταμειακές ροές του τίτλου. Οι εκτιμώμενες μελλοντικές ταμειακές ροές βασίζονται στις καλύτερες εκτιμήσεις της Διοίκησης και το προεξοφλητικό επιτόκιο είναι το επιτόκιο της αγοράς για ένα μέσο με τα ίδια χαρακτηριστικά και κινδύνους. Σε ορισμένες περιπτώσεις οι αξίες που προκύπτουν από τις ευρέως αποδεκτές μεθόδους αποτίμησης συμμετοχικών τίτλων προσαρμόζονται για να αντανακλούν παράγοντες που οι συμμετέχοντες στην αγορά λαμβάνουν υπόψη τους κατά την εκτίμηση της αξίας ενός τίτλου, όπως επιχειρηματικός κίνδυνος και κίνδυνος εμπορευσιμότητας. Η μέθοδος που χρησιμοποιείται για τον προσδιορισμό της εύλογης αξίας χρηματοοικονομικών μέσων, που αποτιμώνται με τη χρήση μοντέλων αποτίμησης, περιγράφεται ακολούθως. Τα μοντέλα αυτά περιλαμβάνουν τις εκτιμήσεις του Ομίλου σχετικά με τις παραδοχές που θα χρησιμοποιούσε ένας επενδυτής στην αποτίμηση της εύλογης αξίας και επιλέγονται βάσει των ειδικών χαρακτηριστικών κάθε επένδυσης. Η Εταιρεία σύμφωνα με τις απαιτήσεις του ΔΛΠ 39 «Χρηματοοικονομικά Μέσα: Αναγνώριση και Αποτίμηση», στη λήξη κάθε περιόδου αναφοράς των οικονομικών καταστάσεων διενεργεί τους απαιτούμενους υπολογισμούς αναφορικά με τον προσδιορισμό της εύλογης αξίας των χρηματοοικονομικών της μέσων. Οι επενδύσεις που αφορούν σε εισηγμένες μετοχές σε χρηματιστήρια εσωτερικού και εξωτερικού αποτιμώνται με βάση τις χρηματιστηριακές τιμές των μετοχών αυτών. Οι επενδύσεις που αφορούν σε μη εισηγμένες μετοχές [συμπεριλαμβάνοντας και την επένδυση στην ATTICA, βλ. σημείωση 5.2] αποτιμώνται με βάση γενικά αποδεκτά μοντέλα αποτίμησης τα οποία άλλοτε περιλαμβάνουν δεδομένα βασισμένα σε παρατηρήσιμα στοιχεία αγοράς και άλλοτε βασισμένα σε μη παρατηρήσιμα στοιχεία. Η διενεργηθείσα αξιολόγηση για τον προσδιορισμό της εύλογης αξίας των χρηματοοικονομικών μέσων που δεν διαπραγματεύονται σε ενεργές αγορές, εστιάζει τόσο σε εξωγενείς όσο και ενδογενείς παράγοντες. Κατά συνέπεια η Εταιρεία στη λήξη κάθε περιόδου αναφοράς: i) Αναγνωρίζει και αξιολογεί την επικρατούσα κατάσταση στην ελληνική οικονομία, αλλά και την απόδοση δείγματος εταιριών του κλάδου της εκάστοτε εταιρείας, ii) Συγκεντρώνει, αναλύει και παρακολουθεί τις απολογιστικές πληροφορίες απόδοσης, με σημεία αναφοράς την εξέλιξη των χρηματοοικονομικών μεγεθών των εταιρειών στη λήξη κάθε περιόδου αναφοράς. Η ανάλυση των εν λόγω στοιχείων παρέχει πληροφορίες αναφορικά με την επίτευξη ή μη των επιχειρηματικών στόχων και δεικνύει την τάση για τα αποτελέσματα και την χρηματοοικονομική επίδοση των εταιρειών κατά τη λήξη της ετήσιας περιόδου αναφοράς. iii) Εξετάζει τις επιχειρηματικές συνθήκες και τις διαθέσιμες πληροφορίες και εκτιμήσεις αναφορικά με τις μετέπειτα εξελίξεις των οικονομικών μεγεθών και τάσεων. Κατά πάγια τακτική, ο Όμιλος και η Εταιρεία σε κάθε ενδιάμεση ημερομηνία αναφοράς των
οικονομικών καταστάσεων προβαίνει σε επανέλεγχο των παραδοχών των επιχειρηματικών σχεδίων της, χρησιμοποιώντας ως βάση το επιχειρηματικό σχέδιο που καταρτίζεται στη λήξη της προηγούμενης ετήσιας περιόδου αναφοράς και αφορά σε μετέπειτα οικονομικές περιόδους σε ορίζοντα πενταετίας. Στην περίπτωση που η χρηματοοικονομική επίδοση της κάθε εταιρείας κατά τη διάρκεια της υπό εξέταση ενδιάμεσης περιόδου αναφοράς δεν παρουσιάζει ουσιώδεις αποκλίσεις με τον προϋπολογισμό της αντίστοιχης περιόδου αλλά και με τις εκτιμήσεις της Διοίκησης αναφορικά με τις μετέπειτα εξελίξεις των εν λόγω οικονομικών μεγεθών, δεν θεωρείται αναγκαίος ο επαναπροσδιορισμός του αρχικού επιχειρησιακού σχεδίου και οι σχετικοί υπολογισμοί για τον προσδιορισμό της εύλογης αξίας περιορίζονται σε μία ανάλυση ευαισθησίας επί των μεταβολών του μεσοσταθμικού κόστους κεφαλαίου. Σε διαφορετική περίπτωση, ακολουθεί λεπτομερής ανασχεδιασμός και αναθεώρηση του υφιστάμενου επιχειρησιακού σχεδίου προκειμένου να αντικατοπτρίζονται οι τρέχουσες οικονομικές και επιχειρηματικές συνθήκες. 4.2.6 Αποαναγνώριση Ένα χρηματοοικονομικό στοιχείο του ενεργητικού αποαναγνωρίζεται όταν ο Όμιλος χάνει τον έλεγχο επί των συμβατικών δικαιωμάτων που περιέχονται στο στοιχείο αυτό. Αυτό συμβαίνει όταν τα δικαιώματα λήγουν ή μεταβιβάζονται και ο Όμιλος έχει μεταβιβάσει ουσιωδώς όλους τους κινδύνους και τις ανταμοιβές που συνεπάγεται η ιδιοκτησία. Οι χρηματοοικονομικές υποχρεώσεις αποαναγνωρίζονται όταν η συμβατική δέσμευση του Ομίλου για καταβολή μετρητών ή άλλων χρηματοοικονομικών μέσων λήγει, ακυρώνεται ή εξαλείφεται. Όταν μία υφιστάμενη χρηματοοικονομική υποχρέωση αντικαθίσταται από μία άλλη από τον ίδιο τρίτο (δανειστή) με ουσιαστικά διαφορετικούς όρους ή όταν οι υφιστάμενοι όροι μιας υποχρέωσης διαφοροποιούνται ουσιαστικά τότε αποαναγνωρίζεται η υφιστάμενη υποχρέωση, αναγνωρίζεται η διαφοροποιημένη και η διαφορά μεταξύ των δύο, αναγνωρίζεται στα αποτελέσματα χρήσης. 4.2.7 Συμψηφισμός Χρηματοοικονομικά στοιχεία του ενεργητικού και των υποχρεώσεων συμψηφίζονται και το καθαρό ποσό εμφανίζεται στην Κατάσταση Οικονομικής Θέσης, μόνο όταν ο Όμιλος έχει το νομικό δικαίωμα και προτίθεται να προβεί στον ταυτόχρονο διακανονισμό της απαίτησης και υποχρέωσης στο καθαρό ποσό. Έξοδα και έσοδα συμψηφίζονται μόνο αν κάτι τέτοιο επιτρέπεται από τα πρότυπα ή όταν αφορούν κέρδη ή ζημιές που προέκυψαν από μία ομάδα παρόμοιων συναλλαγών, όπως συναλλαγές εμπορικού χαρτοφυλακίου. 4.3 Απομείωση Αξίας Στοιχείων του Ενεργητικού 4.3.1 Μη Χρηματοοικονομικά Στοιχεία του Ενεργητικού (υπεραξία, λοιπά άυλα στοιχεία του ενεργητικού και ενσώματα πάγια) Για σκοπούς εκτίμησης της απομείωσης τα στοιχεία του ενεργητικού κατηγοριοποιούνται στην μικρότερη ομάδα στοιχείων που μπορεί να παράγει ταμειακές ροές ανεξάρτητα από άλλα στοιχεία ή ομάδες στοιχείων του Ομίλου (Μονάδες Δημιουργίας Ταμειακών Ροών). Ως αποτέλεσμα, ορισμένα στοιχεία του ενεργητικού εξετάζονται για μείωση της αξίας τους μεμονωμένα ενώ άλλα σε επίπεδο Μονάδων Δημιουργίας Ταμειακών Ροών. Η υπεραξία κατανέμεται σε εκείνες τις Μονάδες Δημιουργίας Ταμειακών Ροών από τις οποίες αναμένεται να προκύψουν ωφέλειες από συνέργιες σχετιζόμενων επιχειρηματικών συνενώσεων και αντιπροσωπεύει το μικρότερο επίπεδο εντός του Ομίλου στο οποίο η Διοίκηση παρακολουθεί την υπεραξία. Οι Μονάδες Δημιουργίας Ταμειακών Ροών στις οποίες έχει κατανεμηθεί η υπεραξία ελέγχονται για απομείωση τουλάχιστον σε ετήσια βάση. Όλα τα άλλα μεμονωμένα στοιχεία του ενεργητικού ή Μονάδες Δημιουργίας Ταμειακών Ροών ελέγχονται για απομείωση όταν γεγονότα ή μεταβολές των συνθηκών δεικνύουν ότι η λογιστική αξία τους ενδεχομένως να μην είναι ανακτήσιμη. Ζημιά απομείωσης αναγνωρίζεται για το ποσό κατά το οποίο η λογιστική αξία ενός στοιχείου του ενεργητικού ή μιας Μονάδας Δημιουργίας 99
100 Ταμειακών Ροών υπερβαίνει το ανακτήσιμο ποσό τους, το οποίο είναι το υψηλότερο μεταξύ εύλογης αξίας μείον τα κόστη πώλησης και της αξίας λόγω χρήσης. Για τον προσδιορισμό της αξίας λόγω χρήσης, η Διοίκηση προσδιορίζει τις εκτιμώμενες μελλοντικές ταμειακές ροές για κάθε Μονάδα Δημιουργίας Ταμειακών Ροών προσδιορίζοντας ένα κατάλληλο προεξοφλητικό επιτόκιο προκειμένου να υπολογίσει την παρούσα αξία αυτών των ταμειακών ροών. Τα στοιχεία που χρησιμοποιούνται για τον έλεγχο απομείωσης προκύπτουν άμεσα από τους πιο πρόσφατους εγκεκριμένους από τη Διοίκηση προϋπολογισμούς, προσαρμοσμένα κατάλληλα ώστε να μην περιλαμβάνουν μελλοντικές αναδιοργανώσεις και βελτιώσεις των στοιχείων του ενεργητικού. Προεξοφλητικοί παράγοντες προσδιορίζονται μεμονωμένα για κάθε Μονάδα Δημιουργίας Ταμειακών Ροών και αντικατοπτρίζουν τα αντίστοιχα στοιχεία κινδύνων που έχουν προσδιοριστεί από τη Διοίκηση για κάθε ένα από αυτά. Οι ζημιές απομείωσης των Μονάδων Δημιουργίας Ταμειακών Ροών μειώνουν πρώτα τη λογιστική αξία της υπεραξίας που έχει κατανεμηθεί σε αυτές. Οι εναπομένουσες ζημιές απομείωσης χρεώνονται pro rata στα λοιπά στοιχεία του ενεργητικού της συγκεκριμένης Μονάδας Δημιουργίας Ταμειακών Ροών. Με εξαίρεση την υπεραξία, όλα τα στοιχεία του ενεργητικού μεταγενέστερα επανεκτιμώνται για ενδείξεις ότι η προηγούμενα αναγνωρισθείσα ζημιά απομείωσής τους δεν υφίσταται πλέον. Μία ζημιά απομείωσης αναστρέφεται εάν η ανακτήσιμη αξία μίας Μονάδας Δημιουργίας Ταμειακών Ροών υπερβαίνει την λογιστική της αξία. 4.3.2 Χρηματοοικονομικά Στοιχεία του Ενεργητικού Ο Όμιλος αξιολογεί σε κάθε ημερομηνία αναφοράς της Κατάστασης Οικονομικής Θέσης, τα δεδομένα αναφορικά με το κατά πόσο ένα χρηματοοικονομικό στοιχείο του ενεργητικού ή μία ομάδα χρηματοοικονομικών στοιχείων του ενεργητικού έχει απομειωθεί. Τα χρηματοοικονομικά στοιχεία του ενεργητικού που υπόκεινται σε έλεγχο απομείωσης (εφόσον υφίστανται σχετικές ενδείξεις) είναι στοιχεία του ενεργητικού αποτιμώμενα στο κόστος κτήσης ή με βάση τη μέθοδο της καθαρής θέσης (συμμετοχές σε θυγατρικές και συγγενείς εταιρείες), στοιχεία του ενεργητικού αποτιμώμενα στο αποσβεσμένο κόστος (μακροπρόθεσμες απαιτήσεις) και διαθέσιμες προς πώληση επενδύσεις. Στην περίπτωση των χρηματοοικονομικών μέσων που αποτιμώνται στην εύλογη αξία (χρεωστικοί, συμμετοχικοί τίτλοι και διαθέσιμα προς πώληση), η μείωση στην εύλογη αξία του στοιχείου που έχει αναγνωριστεί στα λοιπά συνολικά έσοδα και σωρευτικά στα ίδια κεφάλαια μεταφέρεται στα κέρδη ή στις ζημιές της περιόδου αναφοράς. Το ποσό της ζημιάς απομείωσης είναι ίσο με τη διαφορά μεταξύ του κόστους κτήσης του στοιχείου και της εύλογης αξίας του. Μεταγενέστερη αναστροφή ζημιάς απομείωσης συμμετοχικού τίτλου δεν επιτρέπεται να διενεργείται μέσω των αποτελεσμάτων. Αντίθετα, αν σε μεταγενέστερη ημερομηνία η εύλογη αξία ενός χρεωστικού τίτλου αυξηθεί, και σχετίζεται με αντικειμενικά γεγονότα που συνέβησαν μετά το σχηματισμό της πρόβλεψης, τότε η αναστροφή της πρόβλεψης απομείωσης αναγνωρίζεται μέσω των αποτελεσμάτων. Η ανακτήσιμη αξία των συμμετοχών σε θυγατρικές και συγγενείς εταιρείες προσδιορίζεται με τον ίδιο τρόπο όπως για τα μη χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού. Η ανακτήσιμη / εισπράξιμη αξία των λοιπών χρηματοοικονομικών στοιχείων του ενεργητικού προκειμένου να διενεργηθούν οι σχετικοί έλεγχοι απομείωσης, προσδιορίζεται σε γενικές γραμμές βάσει της παρούσας αξίας των εκτιμώμενων μελλοντικών χρηματοροών, προεξοφλημένων είτε με βάση το αρχικό πραγματικό επιτόκιο προεξόφλησης του εκάστοτε στοιχείου ή ομάδας στοιχείων ή με τον τρέχοντα συντελεστή απόδοσης ενός παρόμοιου χρηματοοικονομικού στοιχείου. Οι προκύπτουσες ζημιές απομείωσης αναγνωρίζονται στα κέρδη ή στις ζημιές της περιόδου αναφοράς. 4.4 Μετατροπή σε Ξένο Νόμισμα Οι ενοποιημένες Οικονομικές Καταστάσεις παρουσιάζονται σε Ευρώ, που είναι το λειτουργικό νόμισμα και το νόμισμα παρουσίασης του Ομίλου.
(α) Δραστηριότητες εξωτερικού Τα στοιχεία του ενεργητικού και των υποχρεώσεων, συμπεριλαμβανομένων και της υπεραξίας και των προσαρμογών εύλογης αξίας λόγω επιχειρηματικών συνενώσεων, των θυγατρικών εταιριών του εξωτερικού, μετατρέπονται σε Ευρώ µε τις συναλλαγματικές ισοτιμίες που ισχύουν κατά την ημερομηνία αναφοράς της Κατάστασης Οικονομικής Θέσης. Τα έσοδα και τα έξοδα έχουν μετατραπεί στο νόμισμα παρουσίασης του Ομίλου στις μέσες ισοτιμίες κατά την αναφερόμενη χρήση. Όποιες διαφορές προκύπτουν από αυτή τη διαδικασία, έχουν χρεωθεί / (πιστωθεί) στο αποθεματικό μετατροπής ισολογισμών θυγατρικών σε ξένο νόμισμα, των ιδίων κεφαλαίων, ενώ αναγνωρίζονται στα λοιπά συνολικά έσοδα της Κατάστασης Συνολικών Εσόδων. Κατά την πώληση, διαγραφή ή αποαναγνώριση κάποιας θυγατρικής εξωτερικού το παραπάνω αποθεματικό μεταφέρεται στα κέρδη ή στις ζημιές της περιόδου. (β) Συναλλαγές σε ξένο νόμισμα Οι συναλλαγές σε ξένα νομίσματα μετατρέπονται στο λειτουργικό νόμισμα με τη χρήση των ισοτιμιών που ισχύουν κατά την ημερομηνία των συναλλαγών. Τα νομισματικά στοιχεία του ενεργητικού και οι υποχρεώσεις που εκφράζονται σε ξένο νόμισμα μετατρέπονται στο νόμισμα λειτουργίας του Ομίλου κατά την ημερομηνία αναφοράς της Κατάστασης Οικονομικής Θέσης, χρησιμοποιώντας την ισοτιμία κλεισίματος κατά την ημερομηνία αυτή. Κέρδη και ζημιές από συναλλαγματικές διαφορές οι οποίες προκύπτουν από την εκκαθάριση τέτοιων συναλλαγών κατά τη διάρκεια της χρήσης και από τη μετατροπή των νομισματικών στοιχείων που εκφράζονται σε ξένο νόμισμα με τις ισχύουσες ισοτιμίες κατά την ημερομηνία της Κατάστασης Οικονομικής Θέσης, αναγνωρίζονται στα αποτελέσματα. Τα μη νομισματικά στοιχεία και υποχρεώσεις που εκφράζονται σε ξένο νόμισμα και αποτιμώνται στην εύλογη αξία τους μετατρέπονται στο λειτουργικό νόμισμα του Ομίλου χρησιμοποιώντας την ισοτιμία που ισχύει κατά την ημερομηνία προσδιορισμού της εύλογης αξίας τους. Οι συναλλαγματικές διαφορές από τα μη νομισματικά στοιχεία που αποτιμώνται στην εύλογη αξία τους, θεωρούνται ως τμήμα της εύλογης αξίας και συνεπώς καταχωρούνται όπου και οι διαφορές της εύλογης αξίας. Στην περίπτωση αποτελεσματικής αντιστάθμισης του συναλλαγματικού κινδύνου για μη νομισματικά χρηματοοικονομικά στοιχεία που αποτιμώνται ως διαθέσιμα προς πώληση, το μέρος της μεταβολής της εύλογης αξίας τους που οφείλεται στην μεταβολή του συναλλάγματος καταχωρείται στα αποτελέσματα της περιόδου αναφοράς. Τα κέρδη και οι ζημίες που προκύπτουν από συναλλαγές σε ξένα νομίσματα αλλά και από την αποτίμηση τέλους χρήσης νομισματικών στοιχείων σε ξένα νομίσματα που πληρούν τις προϋποθέσεις αντιστάθμισης ταμειακών ροών απεικονίζονται στα λοιπά συνολικά έσοδα και σωρευτικά στα ίδια κεφάλαια. 4.5 Ενσώματα Πάγια Τα πάγια στοιχεία του ενεργητικού απεικονίζονται στις Οικονομικές Καταστάσεις στις αξίες κτήσης τους, μείον τις συσσωρευμένες αποσβέσεις και τις τυχόν ζημίες απομείωσης των παγίων. Το κόστος κτήσης περιλαμβάνει όλες τις άμεσα επιρριπτόμενες δαπάνες για την απόκτηση των στοιχείων αυτών. Μεταγενέστερες δαπάνες καταχωρούνται σε επαύξηση της λογιστικής αξίας των ενσωμάτων παγίων ή ως ξεχωριστό πάγιο μόνον κατά την έκταση που οι δαπάνες αυτές αυξάνουν τα μελλοντικά οικονομικά οφέλη που αναμένεται να εισρεύσουν από την χρήση του παγίου στοιχείου και το κόστος τους μπορεί να επιμετρηθεί αξιόπιστα. Δαπάνες οι οποίες πραγματοποιούνται με σκοπό την αύξηση των αναμενόμενων εσόδων των πλοίων ή τη συμμόρφωση των πλοίων με κανονισμούς ασφαλείας και ασφαλούς διαχείρισης θεωρούνται ξεχωριστό πάγιο και αποσβένονται σε 5 έτη. Επίσης, δαπάνες που αφορούν εκτεταμένες προσθήκες και βελτιώσεις των πλοίων θεωρούνται ξεχωριστό πάγιο και αποσβένονται σε 5 έτη. Το κόστος επισκευών και συντηρήσεων αναγνωρίζεται στα αποτελέσματα όταν πραγματοποιείται. Οι αποσβέσεις των στοιχείων των ενσωμάτων παγίων (πλην οικοπέδων τα οποία δεν αποσβένονται) υπολογίζονται με την σταθερή μέθοδο μέσα στην ωφέλιμη ζωή τους που έχει ως εξής: 101
Ενσώματα Πάγια Κτίρια Κτιριακές εγκαταστάσεις και εξοπλισμός Μηχανήματα και μηχανολογικός εξοπλισμός Οχήματα Αεροσκάφη Πλοία συμβατικά Λιμενικές εγκαταστάσεις Λοιπός εξοπλισμός Ωφέλιμη ζωή (σε έτη) 4060 920 620 410 411 30 10 37 Η υπολειμματική αξία των πλοίων είναι το 20% της τιμής κτήσης. Οι υπολειμματικές αξίες και οι ωφέλιμες ζωές των ενσωμάτων παγίων επανεξετάζονται στη λήξη κάθε ετήσιας περιόδου. Όταν οι λογιστικές αξίες των ενσωμάτων παγίων υπερβαίνουν την ανακτήσιμη αξία τους, τότε η διαφορά (απομείωση) καταχωρείται άμεσα ως έξοδο στα αποτελέσματα. Κατά την πώληση των ενσωμάτων παγίων, οι διαφορές μεταξύ του τιμήματος που λαμβάνεται και της λογιστικής τους αξίας καταχωρούνται ως κέρδη ή ζημίες στα αποτελέσματα. 4.6 Βιολογικά Στοιχεία του Ενεργητικού Τα βιολογικά στοιχεία ενεργητικού απεικονίζονται στην τρέχουσα αξία τους μείον τυχόν έξοδα σχετικά με την πώλησή τους. Η τρέχουσα αξία των βιολογικών στοιχείων του ενεργητικού καθορίζεται από την αγοραία αξία των ζώων παρόμοιας ηλικίας, εκτροφής και παρόμοιων γενετικών χαρακτηριστικών. Το πραγματοποιηθέν κέρδος ή ζημιά από την πώληση βιολογικών στοιχείων του ενεργητικού αναγνωρίζεται στα αποτελέσματα και αντιπροσωπεύει τα καθαρά έσοδα από την πώληση αφού αφαιρεθεί το εμφανιζόμενο ποσό των βιολογικών στοιχείων του ενεργητικού. Το έλλειμμα ή το πλεόνασμα από την επανεκτίμηση των βιολογικών στοιχείων του ενεργητικού αναγνωρίζεται στα αποτελέσματα του έτους και αφορά την διαφορά μεταξύ της αγοραίας αξίας στο τέλος του έτους με την αγοραία αξία κατά την αρχή του έτους ή του κόστους των βιολογικών στοιχείων που αγοράσθηκαν κατά την διάρκεια του έτους. Ο Όμιλος κατά την 31/12/2013 δεν κατείχε βιολογικά στοιχεία του ενεργητικού. 4.7 Άυλα Στοιχεία του Ενεργητικού και Δραστηριότητες Έρευνας και Ανάπτυξης Στα άυλα στοιχεία του ενεργητικού περιλαμβάνονται κυρίως άδειες λογισμικού, δικαιώματα και σήματα. Επιπλέον, στις ενοποιημένες Οικονομικές Καταστάσεις αναγνωρίζονται άυλα περιουσιακά στοιχεία στην εύλογη αξία τους, τα οποία προηγουμένως δεν είχαν αναγνωριστεί στις εταιρικές Οικονομικές Καταστάσεις των εξαγοραζόμενων εταιρειών. Ένα άυλο στοιχείο του ενεργητικού αποτιμάται αρχικά στο κόστος κτήσης του. Το κόστος ενός άυλου στοιχείου του ενεργητικού το οποίο αποκτήθηκε σε μία συνένωση επιχειρήσεων, αποτελεί η εύλογη αξία του στοιχείου αυτού κατά την ημερομηνία της απόκτησής του. Μετά την αρχική αναγνώριση, τα άυλα στοιχεία του ενεργητικού αποτιμώνται στο κόστος κτήσης μείον τις συσσωρευμένες αποσβέσεις και κάθε τυχόν συσσωρεμένη ζημιά απομείωσης. Οι αποσβέσεις διενεργούνται με βάση τη σταθερή μέθοδο κατά τη διάρκεια της ωφέλιμης ζωής των άυλων στοιχείων. Με εξαίρεση ορισμένα εμπορικά σήματα τα οποία εκτιμήθηκε ότι έχουν απεριόριστη ωφέλιμη διάρκεια ζωής, όλα τα άλλα άυλα στοιχεία του ενεργητικού 102
έχουν περιορισμένη διάρκεια ζωής, η οποία κυμαίνεται από 3 έως 47 χρόνια. Η περίοδος και η μέθοδος απόσβεσης αναθεωρούνται τουλάχιστον στη λήξη κάθε ετήσιας περιόδου αναφοράς. (α) Λογισμικό Η συντήρηση των προγραμμάτων λογισμικού αναγνωρίζεται ως έξοδο όταν πραγματοποιείται η δαπάνη. Αντίθετα, οι δαπάνες που βελτιώνουν ή επιμηκύνουν την απόδοση των προγραμμάτων λογισμικού, πέραν των αρχικών τεχνικών προδιαγραφών, ή αντίστοιχα τα έξοδα μετατροπής λογισμικού, ενσωματώνονται στο κόστος κτήσης του άυλου παγίου με απαραίτητη προϋπόθεση να μπορούν να μετρηθούν με αξιοπιστία. (β) Εμπορικά Σήματα Τα σήματα αποτιμώνται στο κόστος κτήσης μείον τις σωρευμένες αποσβέσεις και κάθε τυχόν σωρευμένη ζημία απομείωσης. Επιπλέον αναγνωρίζονται στην εύλογη αξία τους με βάση τις διαδικασίες επιμερισμού του τιμήματος εξαγορών στα περιουσιακά στοιχεία και στις υποχρεώσεις των εξαγορασθέντων. Στο κόστος κτήσης των σημάτων περιλαμβάνονται οι δαπάνες εκπόνησης των σχεδίων και οι δαπάνες που απαιτούνται για την κατοχύρωση των σημάτων στην και στο εξωτερικό. (γ) Συμβάσεις με Πελάτες (Customer Relations) Οι συμβάσεις με πελάτες αναγνωρίζονται στην εύλογη αξία τους με βάση τις διαδικασίες επιμερισμού του τιμήματος εξαγορών στα περιουσιακά στοιχεία και στις υποχρεώσεις των εξαγορασθέντων. (δ) Κόστος Έρευνας και Ανάπτυξης Προϊόντων/ Λογισμικού Το κόστος έρευνας αναγνωρίζεται ως έξοδο στα κέρδη ή στις ζημιές της Κατάστασης Συνολικών Εσόδων κατά την πραγματοποίησή του. Τα έξοδα ανάπτυξης πραγματοποιούνται κυρίως για την ανάπτυξη νέων προϊόντων και την ανάπτυξη λογισμικού. Τα κόστη έρευνας και ανάπτυξης, αναγνωρίζονται ως άυλα περιουσιακά στοιχεία μόνο όταν ικανοποιούνται οι απαιτήσεις του ΔΛΠ 38 «Άυλα Στοιχεία του Ενεργητικού». Έξοδα ανάπτυξης τα οποία σε προηγούμενες ετήσιες περιόδους είχαν καταχωρηθεί ως έξοδα, δεν αναγνωρίζονται ως άυλα στοιχεία του ενεργητικού σε μεταγενέστερη περίοδο, ακόμα και αν προκύψει ότι η συγκεκριμένη ανάπτυξη λογισμικού θα εισφέρει μελλοντικά οικονομικά οφέλη. (ε) Δικαιώματα βιομηχανικής ιδιοκτησίας Τα δικαιώματα βιομηχανικής ιδιοκτησίας, συμπεριλαμβάνουν αγορά πνευματικών δικαιωμάτων για πώληση λογισμικού και αποτιμώνται στο κόστος κτήσεως μείον αποσβέσεις και τυχόν ζημίες απομείωσης. Οι αποσβέσεις διενεργούνται με την σταθερή μέθοδο κατά την διάρκεια της ωφέλιμης ζωής των στοιχείων αυτών. Στη συνέχεια ακολουθεί μία περίληψη των πολιτικών που εφαρμόζονται και αφορούν στην ωφέλιμη ζωή των άυλων στοιχείων του ενεργητικού του Ομίλου: Άυλο στοιχείο του ενεργητικού Σήματα / Εμπορικές επωνυμίες Λογισμικά προγράμματα Τεχνική υποστήριξη (τεχνογνωσία) Συμβάσεις με πελάτες Κόστος έρευνας και ανάπτυξης Δικαιώματα βιομηχανικής ιδιοκτησίας Άδειες εκμετάλλευσης Μισθωτικά δικαιώματα Σήματα: Υγεία, Μητέρα, Λητώ και άδειες νοσοκομείων Σήματα: SingularLogic Σήματα: Blue Star Ferries, Superfast Σήματα: Delta, Vlachas, Milko, Vitaline, Advance, Life, Barba Stathis, Verea, Fibella, Everest, La Pasteria, Goody s, Flocafe Διάρκεια Περιορισμένη Περιορισμένη Περιορισμένη Περιορισμένη Περιορισμένη Περιορισμένη Περιορισμένη Περιορισμένη Απεριόριστη Απεριόριστη Απεριόριστη Απεριόριστη Ωφέλιμη ζωή (σε έτη) 547 3 8 10 26 8 5 Συμβατική περίοδος 17 ή Μισθωτική περίοδος 103
104 4.8 Υπεραξία Υπεραξία (Goodwill) προκύπτει από την εξαγορά θυγατρικών και συγγενών επιχειρήσεων. Ως υπεραξία αναγνωρίζεται η διαφορά μεταξύ του κόστους αγοράς και της εύλογης αξίας των στοιχείων του ενεργητικού, των υποχρεώσεων και των ενδεχόμενων υποχρεώσεων της εξαγοραζόμενης επιχείρησης κατά την ημερομηνία της απόκτησης. Στην περίπτωση εξαγοράς μίας θυγατρικής επιχείρησης, η υπεραξία παρουσιάζεται ως ένα διακεκριμένο στοιχείο του ενεργητικού, ενώ στην περίπτωση εξαγοράς συγγενούς επιχείρησης η υπεραξία ενσωματώνεται στην αξία που παρουσιάζεται η επένδυση του Ομίλου στη συγγενή. Κατά την ημερομηνία της απόκτησης (ή κατά την ημερομηνία ολοκλήρωσης του σχετικού επιμερισμού του τιμήματος εξαγοράς), η υπεραξία που αποκτάται, κατανέμεται στις μονάδες δημιουργίας ταμειακών ροών, ή σε ομάδες μονάδων δημιουργίας ταμειακών ροών που αναμένεται να ωφεληθούν από τη συνένωση αυτή. Μετά την αρχική αναγνώριση η υπεραξία αποτιμάται στο κόστος μείον τις συσσωρευμένες ζημιές λόγω μείωσης της αξίας της. Η υπεραξία δεν αποσβένεται, αλλά εξετάζεται ετησίως ή και πιο συχνά εάν τα γεγονότα ή οι μεταβολές των συνθηκών, υποδεικνύουν ότι μπορεί να έχει προκληθεί πιθανή μείωση της αξίας της (βλέπε σημείωση 4.3.1 για τις διαδικασίες που ακολουθούνται για την εξέταση απομείωσης της υπεραξίας). Αν τμήμα μιας μονάδας δημιουργίας ταμειακών ροών στην οποία έχει κατανεμηθεί υπεραξία, πωληθεί, τότε η υπεραξία που αναλογεί στο πωληθέν τμήμα συμπεριλαμβάνεται στη λογιστική αξία του τμήματος αυτού προκειμένου να προσδιορισθεί το κέρδος ή η ζημία. Η αξία της υπεραξίας που αναλογεί στο πωληθέν τμήμα προσδιορίζεται βάσει των σχετικών αξιών του τμήματος που πωλήθηκε και του τμήματος της μονάδας δημιουργίας ταμειακών ροών που παραμένει. 4.9 Επενδύσεις σε Ακίνητα Επενδύσεις σε ακίνητα είναι οι επενδύσεις που αφορούν σε όλα εκείνα τα ακίνητα τα οποία κατέχονται (είτε μέσω αγοράς είτε μέσω χρηματοοικονομικής μίσθωσης) από τον Όμιλο, είτε για να αποκομίζει μισθώματα από την εκμίσθωσή τους, είτε για την αύξηση της αξίας τους (ενίσχυση κεφαλαίου), είτε και για τα δύο, και δεν κατέχονται για: (α) να χρησιμοποιηθούν στην παραγωγή ή στην προμήθεια υλικών /υπηρεσιών ή για διοικητικούς σκοπούς και (β) για πώληση κατά την συνήθη πορεία των εργασιών της επιχείρησης. Οι επενδύσεις σε ακίνητα αποτιμώνται αρχικά στο κόστος κτήσης συμπεριλαμβανομένων και των εξόδων της συναλλαγής. Μεταγενέστερα αναγνωρίζονται στην εύλογη αξία τους. Η εύλογη αξία καθορίζεται από ανεξάρτητους εκτιμητές, με επαρκή εμπειρία σχετικά με την τοποθεσία και τη φύση της επένδυσης σε ακίνητα. Η λογιστική αξία που αναγνωρίζεται στις Οικονομικές Καταστάσεις του Ομίλου αντικατοπτρίζει τις συνθήκες της αγοράς κατά την ημερομηνία αναφοράς της Κατάστασης Οικονομικής Θέσης. Κάθε κέρδος ή ζημιά που προκύπτει από μεταβολή στην εύλογη αξία της επένδυσης, συνιστά αποτέλεσμα και αναγνωρίζεται στα κέρδη ή στις ζημιές περιόδου στην οποία προκύπτει (για το αποτέλεσμα που αναγνωρίστηκε στην Κατάσταση Αποτελεσμάτων της παρουσιαζόμενης περιόδου, βλέπε την σημείωση 17). Ακίνητα που βρίσκονται υπό κατασκευή ή αξιοποιούνται για μελλοντική χρήση ως επενδυτικά ακίνητα συμπεριλαμβάνονται στην κατηγορία των επενδυτικών ακινήτων. Στην περίπτωση που η επιχείρηση δεν είναι σε θέση να προσδιορίσει την εύλογη αξία του υπό κατασκευή ακινήτου, αλλά αναμένει να είναι σε θέση να προσδιορίσει την εύλογη αξία κατά την ολοκλήρωσή του, το υπό κατασκευή επενδυτικό ακίνητο θα επιμετρηθεί στο κόστος έως την στιγμή που θα καταστεί εφικτό να προσδιοριστεί η εύλογη αξία ή θα ολοκληρωθεί η κατασκευή του. Μεταφορές ακινήτων από την κατηγορία των επενδύσεων σε ακίνητα γίνονται μόνο όταν υπάρχει μεταβολή χρήσης αυτών, που αποδεικνύεται από την έναρξη της ιδιοχρησιμοποίησης από τον Όμιλο ή την έναρξη της αξιοποίησης με σκοπό την πώληση. Μία επένδυση σε ακίνητα αποαναγνωρίζεται (απαλείφεται από την Κατάσταση Οικονομικής
Θέσης) κατά τη διάθεση ή όταν η επένδυση αποσύρεται μονίμως από τη χρήση και δεν αναμένονται μελλοντικά οικονομικά οφέλη από τη διάθεσή της. Τα κέρδη ή οι ζημιές που προκύπτουν από την απόσυρση ή τη διάθεση μίας επένδυσης σε ακίνητα, αφορούν στην διαφορά μεταξύ του καθαρού προϊόντος της διάθεσης και της λογιστικής αξίας του στοιχείου του ενεργητικού και αναγνωρίζονται στα αποτελέσματα κατά την περίοδο της απόσυρσης ή της διάθεσης. 4.10 Συμβάσεις Έργων Οι συμβάσεις έργων αφορούν στην κατασκευή περιουσιακών στοιχείων ή ομάδας συνδεδεμένων περιουσιακών στοιχείων (έργα ανάπτυξης ειδικού λογισμικού), ειδικά για πελάτες σύμφωνα με τους όρους που προβλέπονται στα σχετικά συμβόλαια και των οποίων η εκτέλεση συνήθως διαρκεί για χρονικό διάστημα άνω της μια χρήσης. Τα έξοδα που αφορούν στις κατασκευαστικές συμβάσεις αναγνωρίζονται όταν πραγματοποιούνται. Στην περίπτωση που το αποτέλεσμα μιας σύμβασης κατασκευής έργου δεν είναι εφικτό να αποτιμηθεί αξιόπιστα, και κυρίως στην περίπτωση όπου το έργο βρίσκεται σε πρώιμο στάδιο: το έσοδο αναγνωρίζεται μόνο στην έκταση που το αναληφθέν συμβατικό κόστος ενδέχεται να ανακτηθεί, και το συμβατικό κόστος αναγνωρίζεται στα έξοδα της περιόδου στην οποία αναλήφθηκε. Επομένως για τα συμβόλαια αυτά αναγνωρίζεται τέτοιο έσοδο, ούτως ώστε το κέρδος από το συγκεκριμένο έργο να είναι μηδενικό. Όταν το αποτέλεσμα ενός συμβολαίου έργου μπορεί να εκτιμηθεί με αξιοπιστία, το έσοδο και τα έξοδα του συμβολαίου αναγνωρίζονται κατά τη διάρκεια του συμβολαίου, αντίστοιχα, ως έσοδο και έξοδο. Ο Όμιλος χρησιμοποιεί τη μέθοδο της ποσοστιαίας ολοκλήρωσης για να καθορίσει το κατάλληλο ποσό εσόδου και εξόδου που θα αναγνωρίσει σε μια συγκεκριμένη περίοδο. Το στάδιο ολοκλήρωσης μετράται με βάση το συμβατικό κόστος που έχει πραγματοποιηθεί μέχρι την ημερομηνία της Κατάστασης Οικονομικής Θέσης σε σχέση με το συνολικό εκτιμώμενο κόστος κατασκευής κάθε έργου. Όταν είναι πιθανό το συνολικό κόστος του συμβολαίου να υπερβεί το συνολικό έσοδο, τότε η αναμενόμενη ζημία αναγνωρίζεται άμεσα στα αποτελέσματα της περιόδου ως έξοδο. Για τον υπολογισμό του κόστους που πραγματοποιήθηκε έως τη λήξη της περιόδου αναφοράς, τυχόν έξοδα που σχετίζονται με μελλοντικές εργασίες αναφορικά με το συμβόλαιο εξαιρούνται και εμφανίζονται ως έργο σε εξέλιξη. Το σύνολο του κόστους που πραγματοποιήθηκε και του κέρδους ή ζημιάς που αναγνωρίσθηκε για κάθε συμβόλαιο συγκρίνεται με τις προοδευτικές τιμολογήσεις μέχρι τη λήξη της περιόδου αναφοράς. Όπου τα πραγματοποιηθέντα έξοδα πλέον των καθαρών κερδών (μείον των ζημιών) που έχουν αναγνωρισθεί υπερβαίνουν τις προοδευτικές τιμολογήσεις, η διαφορά εμφανίζεται ως απαίτηση από πελάτες συμβολαίων έργων στο κονδύλι «Λοιπά κυκλοφορούντα στοιχεία του ενεργητικού». Όταν οι προοδευτικές τιμολογήσεις υπερβαίνουν τα πραγματοποιηθέντα έξοδα πλέον των καθαρών κερδών (μείον των ζημιών) που έχουν αναγνωρισθεί, το υπόλοιπο εμφανίζεται ως υποχρέωση προς τους πελάτες συμβολαίων έργων στο κονδύλι «Λοιπές βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις». 4.11 Αποθέματα Τα αποθέματα αποτιμώνται στην χαμηλότερη τιμή μεταξύ κόστους και καθαρής ρευστοποιήσιμης αξίας. Το κόστος των ετοίμων και ημιτελών προϊόντων περιλαμβάνει όλα τα έξοδα που πραγματοποιήθηκαν ώστε να βρεθούν στο τρέχον σημείο εναπόθεσης και επεξεργασίας τους και αποτελείται από πρώτες ύλες, εργατικά, γενικά βιομηχανικά έξοδα (βασιζόμενα σε κανονική λειτουργική ικανότητα, αλλά χωρίς να περιλαμβάνει κόστη δανεισμού) και κόστος συσκευασίας. Το κόστος των πρώτων υλών και των ετοίμων προϊόντων καθορίζεται με βάση το μέσο σταθμικό κόστος. Η καθαρή ρευστοποιήσιμη αξία των ετοίμων και ημιτελών προϊόντων είναι η εκτιμώμενη τιμή πώλησης στην κανονική λειτουργία του Ομίλου 105
106 μείον τα εκτιμώμενα κόστη για την ολοκλήρωσή τους και τα εκτιμώμενα αναγκαία κόστη για την πώλησή τους. Η καθαρή ρευστοποιήσιμη αξία των πρώτων υλών είναι το εκτιμώμενο κόστος αντικατάστασης στην κανονική λειτουργία της Εταιρείας. Πρόβλεψη για βραδέως κινούμενα ή απαξιωμένα αποθέματα σχηματίζεται εφόσον κρίνεται απαραίτητο. 4.12 Λογαριασμοί Εισπρακτέοι και Πιστωτική Πολιτική Οι βραχυπρόθεσμοι λογαριασμοί απαιτήσεων εμφανίζονται στην ονομαστική τους αξία, μετά από προβλέψεις για τυχόν μη εισπρακτέα υπόλοιπα, ενώ οι μακροπρόθεσμοι λογαριασμοί απαιτήσεων (υπόλοιπα που υπερβαίνουν τους κανονικούς όρους πίστωσης) αποτιμώνται στο αποσβεσμένο κόστος με βάση τη μέθοδο του πραγματικού επιτοκίου. Ο Όμιλος έχει θεσπίσει κριτήρια για την παροχή πίστωσης στους πελάτες, τα οποία σε γενικές γραμμές βασίζονται στο μέγεθος των δραστηριοτήτων του πελάτη, με παράλληλη εκτίμηση σχετικών οικονομικών πληροφοριών. Σε κάθε ημερομηνία αναφοράς όλες οι καθυστερημένες ή επισφαλείς απαιτήσεις εκτιμώνται προκειμένου να προσδιοριστεί η αναγκαιότητα ή μη πρόβλεψης για επισφαλείς απαιτήσεις. Το υπόλοιπο της συγκεκριμένης πρόβλεψης για επισφαλείς απαιτήσεις προσαρμόζεται κατάλληλα σε κάθε ημερομηνία αναφοράς, ώστε να αντανακλά τους πιθανολογούμενους σχετικούς κινδύνους. Κάθε διαγραφή υπολοίπων πελατών χρεώνεται στην υπάρχουσα πρόβλεψη για επισφαλείς απαιτήσεις. Αποτελεί πολιτική του Ομίλου να μην διαγράφεται καμία απαίτηση μέχρι να εξαντληθούν όλες οι δυνατές νομικές ενέργειες για την είσπραξή της. 4.13 Μισθώσεις Χρηματοδοτικές μισθώσεις Οι χρηματοδοτικές μισθώσεις που μεταφέρουν στην Εταιρεία ή στον Όμιλο ουσιωδώς όλους τους κινδύνους και τα οφέλη που σχετίζονται με το μισθωμένο πάγιο, κεφαλαιοποιούνται κατά την έναρξη της μίσθωσης στην εύλογη αξία του μισθωμένου παγίου ή, αν αυτή είναι χαμηλότερη, στην παρούσα αξία των ελάχιστων μισθωμάτων. Οι πληρωμές για χρηματοδοτικές μισθώσεις επιμερίζονται μεταξύ των χρηματοοικονομικών εξόδων και της μείωσης της χρηματοδοτικής υποχρέωσης, ώστε να επιτευχθεί ένα σταθερό επιτόκιο στο εναπομείναν υπόλοιπο της υποχρέωσης. Τα χρηματοοικονομικά έξοδα χρεώνονται στα αποτελέσματα. Τα κεφαλαιοποιηθέντα μισθωμένα πάγια αποσβένονται με βάση τη μικρότερη περίοδο από την εκτιμώμενη ωφέλιμη ζωή του παγίου ή τη διάρκεια της μίσθωσης. Λειτουργικές Μισθώσεις Μισθώσεις όπου ο εκμισθωτής διατηρεί όλους τους κινδύνους και τα οφέλη της ιδιοκτησίας του παγίου καταχωρούνται ως λειτουργικά μισθώματα. Οι πληρωμές των λειτουργικών μισθωμάτων αναγνωρίζονται ως έξοδο στην Κατάσταση Αποτελεσμάτων σε σταθερή βάση κατά τη διάρκεια της μίσθωσης. Sale and leaseback Για συναλλαγές πώλησης και επαναμίσθωσης (sale and leaseback) που συνιστούν χρηματοδοτική μίσθωση, οποιαδήποτε θετική διαφορά υπέρ του προϊόντος της πώλησης του περιουσιακού στοιχείου αυτού, σε σχέση με την λογιστική του αξία, δεν αναγνωρίζεται άμεσα ως έσοδο από την Εταιρεία και εμφανίζεται στις Οικονομικές Καταστάσεις ως έσοδο επομένων χρήσεων, το οποίο αποσβένεται σύμφωνα με την διάρκεια της μίσθωσης. Αν η εύλογη αξία του περιουσιακού στοιχείου κατά τη χρονική στιγμή μίας συναλλαγής πώλησης και επαναμίσθωσης, είναι μικρότερη από την λογιστική αξία του, τότε η ζημία που προκύπτει από τη διαφορά μεταξύ της λογιστικής αξίας και της εύλογης αξίας δεν αναγνωρίζεται αμέσως, εκτός αν υπάρχει απομείωση της αξίας του περιουσιακού στοιχείου, οπότε η λογιστική αξία μειώνεται στο ανακτήσιμο ποσό σύμφωνα με το ΔΛΠ 36. 4.14 Ταμειακά Διαθέσιμα, Ταμειακά Ισοδύναμα και Δεσμευμένες Καταθέσεις Τα ταμειακά διαθέσιμα, ταμειακά ισοδύναμα και δεσμευμένες καταθέσεις περιλαμβάνουν μετρητά στο ταμείο, καταθέσεις όψεως, προθεσμιακές καταθέσεις, τραπεζικούς λογαριασμούς υπερανάληψης, καθώς και άλλες υψηλής ρευστότητας επενδύσεις οι οποίες είναι άμεσα μετατρέψιμες σε συγκεκριμένα ποσά ταμειακών διαθεσίμων που υπόκεινται σε μη σημαντικό
κίνδυνο μεταβολής της αξίας τους. Περιλαμβάνουν επίσης διακριτά τις δεσμευμένες καταθέσεις του Ομίλου και της Εταιρείας. Για τον σκοπό της σύνταξης των ενοποιημένων Καταστάσεων των Ταμειακών Ροών, τα χρηματικά διαθέσιμα αποτελούνται από μετρητά και καταθέσεις σε τράπεζες καθώς και χρηματικά διαθέσιμα όπως προσδιορίζονται ανωτέρω. 4.15 Μετοχικό Κεφάλαιο και Ίδιες Μετοχές Το μετοχικό κεφάλαιο προσδιορίζεται σύμφωνα με την ονομαστική αξία των μετοχών που έχουν εκδοθεί. Η αύξηση μετοχικού κεφαλαίου με καταβολή μετρητών περιλαμβάνει κάθε διαφορά υπέρ το άρτιο κατά την αρχική έκδοση του μετοχικού κεφαλαίου. (α) Έξοδα αύξησης μετοχικού κεφαλαίου Τα άμεσα έξοδα σχετικά με την έκδοση νέων μετοχών απεικονίζονται αφαιρετικά των ιδίων κεφαλαίων, καθαρά από φόρους. (β) Μερίσματα μετοχών Τα μερίσματα μετοχών αναγνωρίζονται ως υποχρέωση στην χρήση που εγκρίνονται από την Γενική Συνέλευση των μετόχων της Εταιρείας. (γ) Ίδιες Μετοχές Οι μετοχές της Εταιρείας που κατέχονται από την ίδια ή από τις θυγατρικές της, αναγνωρίζονται στην αξία κτήσης τους, περιλαμβάνονται στο λογαριασμό «Ίδιες Μετοχές» και απεικονίζονται αφαιρετικά των ιδίων κεφαλαίων της Εταιρείας έως ότου ακυρωθούν, επανεκδοθούν ή επαναπωληθούν. Η αξία κτήσης των ιδίων μετοχών περιλαμβάνει και έξοδα συναλλαγών, μετά την αφαίρεση του φόρου εισοδήματος που αναλογεί σε αυτά. Ο αριθμός των ιδίων μετοχών που κατέχονται από την Εταιρεία δεν μειώνει τον αριθμό των μετοχών που βρίσκονται σε κυκλοφορία, ωστόσο επηρεάζει τον αριθμό των μετοχών που περιλαμβάνονται στον υπολογισμό των κερδών ανά μετοχή. Οι ίδιες μετοχές που κατέχονται από την Εταιρεία δεν ενσωματώνουν δικαίωμα είσπραξης μερίσματος. Η διαφορά μεταξύ της αξίας κτήσης και του οριστικού τιμήματος από την επαναπώληση (ή επανέκδοση) των ιδίων μετοχών, καταχωρείται στα ίδια κεφάλαια και δεν περιλαμβάνεται στον προσδιορισμό του καθαρού αποτελέσματος της χρήσης. Κατά την 31/12/2013 ο Όμιλος δεν είχε στην κατοχή του ίδιες μετοχές. 4.16 Φορολογία Εισοδήματος και Αναβαλλόμενη Φορολογία Η επιβάρυνση της χρήσης με φόρους εισοδήματος αποτελείται από τους τρέχοντες φόρους, τους αναβαλλόμενους φόρους και τις διαφορές φορολογικού ελέγχου προηγούμενων χρήσεων. Τρέχουσα Φορολογία Εισοδήματος Ο τρέχων φόρος υπολογίζεται βάσει των φορολογικών Καταστάσεων Οικονομικής Θέσης κάθε μιας εκ των εταιρειών που περιλαμβάνονται στις ενοποιημένες Οικονομικές Καταστάσεις, σύμφωνα με τους φορολογικούς νόμους που ισχύουν στην ή άλλα φορολογικά πλαίσια εντός των οποίων λειτουργούν οι θυγατρικές εξωτερικού. Η δαπάνη για τρέχοντα φόρο εισοδήματος περιλαμβάνει τον φόρο εισοδήματος που προκύπτει βάσει των κερδών της κάθε εταιρείας όπως αναμορφώνονται στις φορολογικές της δηλώσεις και προβλέψεις για πρόσθετους φόρους, και υπολογίζεται σύμφωνα με τους θεσμοθετημένους ή ουσιαστικά θεσμοθετημένους φορολογικούς συντελεστές. Αναβαλλόμενη Φορολογία Εισοδήματος Αναβαλλόμενοι φόροι είναι οι φόροι ή οι φορολογικές ελαφρύνσεις που σχετίζονται με τα οικονομικά βάρη ή οφέλη που προκύπτουν στην χρήση αλλά έχουν ήδη καταλογιστεί ή θα καταλογιστούν από τις φορολογικές αρχές σε διαφορετικές χρήσεις. Ο αναβαλλόμενος φόρος εισοδήματος προσδιορίζεται με τη μέθοδο της υποχρέωσης που προκύπτει από τις προσωρινές διαφορές μεταξύ της λογιστικής αξίας και της φορολογικής βάσης των στοιχείων του ενεργητικού και των υποχρεώσεων. Αναβαλλόμενος φόρος εισοδήματος δεν λογίζεται εάν προκύπτει από την αρχική αναγνώριση στοιχείου ενεργητικού ή υποχρέωσης σε συναλλαγή, εκτός επιχειρηματικής συνένωσης, η οποία όταν έγινε η συναλλαγή δεν επηρέασε ούτε το λογιστικό ούτε το φορολογικό κέρδος ή ζημιά. Οι αναβαλλόμενες φορολογικές απαιτήσεις και υποχρεώσεις αποτιμώνται με βάση τους φορολογικούς συντελεστές που αναμένεται 107
108 να εφαρμοστούν στη χρήση κατά την οποία θα διακανονιστεί η απαίτηση ή η υποχρέωση, λαμβάνοντας υπόψη τους φορολογικούς συντελεστές (και φορολογικούς νόμους) που έχουν τεθεί σε ισχύ ή ουσιαστικά ισχύουν μέχρι την ημερομηνία αναφοράς της Κατάστασης Οικονομικής Θέσης. Σε περίπτωση αδυναμίας σαφούς προσδιορισμού του χρόνου αναστροφής των προσωρινών διαφορών εφαρμόζεται ο φορολογικός συντελεστής που ισχύει κατά την επόμενη της ημερομηνίας της Κατάστασης Οικονομικής Θέσης, χρήση. Οι αναβαλλόμενες φορολογικές απαιτήσεις αναγνωρίζονται κατά την έκταση στην οποία θα υπάρξει μελλοντικό φορολογητέο κέρδος για τη χρησιμοποίηση της προσωρινής διαφοράς που δημιουργεί την αναβαλλόμενη φορολογική απαίτηση ενώ επανεξετάζονται σε κάθε ημερομηνία αναφοράς και μειώνονται κατά την έκταση που δεν είναι πλέον πιθανό ότι θα είναι διαθέσιμο επαρκές φορολογητέο κέρδος για να επιτρέψει την αξιοποίηση της ωφέλειας μέρους ή του συνόλου αυτής της αναβαλλόμενης φορολογικής απαίτησης. Ο αναβαλλόμενος φόρος εισοδήματος αναγνωρίζεται για τις προσωρινές διαφορές που προκύπτουν από επενδύσεις σε θυγατρικές και συνδεδεμένες επιχειρήσεις, με εξαίρεση την περίπτωση που η αναστροφή των προσωρινών διαφορών ελέγχεται από τον Όμιλο και είναι πιθανό ότι οι προσωρινές διαφορές δεν θα αναστραφούν στο προβλεπτό μέλλον. Οι περισσότερες αλλαγές στις αναβαλλόμενες φορολογικές απαιτήσεις ή υποχρεώσεις αναγνωρίζονται σαν ένα κομμάτι των φορολογικών εξόδων στην Κατάσταση Αποτελεσμάτων χρήσης. Μόνο αυτές οι μεταβολές στα στοιχεία του ενεργητικού ή στις υποχρεώσεις που επηρεάζουν τις προσωρινές διαφορές αναγνωρίζονται κατευθείαν στα ίδια κεφάλαια του Ομίλου, έχουν ως αποτέλεσμα την σχετική αλλαγή στις αναβαλλόμενες φορολογικές απαιτήσεις ή υποχρεώσεις να χρεώνεται έναντι του σχετικού λογαριασμού των Ιδίων Κεφαλαίων. Κέρδη από ναυτιλιακές δραστηριότητες Σύμφωνα με τον νόμο 27/1975 άρθρο 6, οι πλοιοκτήτριες εταιρίες πλοίων με Ελληνική σημαία πληρώνουν φόρο για τα πλοία τους, ανεξάρτητα αν έχουν κέρδη ή ζημιές, βάσει των κόρων ολικής χωρητικότητας. Ο φόρος αυτός ουσιαστικά είναι φόρος εισοδήματος ο οποίος αναπροσαρμόζεται, σύμφωνα με όσα ορίζονται από το παραπάνω νόμο. Με την πληρωμή του παραπάνω φόρου εξαντλείται κάθε υποχρέωση που έχει σχέση με την φορολογία εισοδήματος από ναυτιλιακές δραστηριότητες. Στην περίπτωση αυτή δημιουργείται μόνιμη διαφορά μεταξύ του λογιστικού και του φορολογητέου αποτελέσματος και ως εκ τούτου η διαφορά αυτή δεν λαμβάνεται υπ όψη στον υπολογισμό αναβαλλόμενης φορολογίας. Κέρδη από αφορολόγητα μη ναυτιλιακά έσοδα Στην κατηγορία αυτή περιλαμβάνονται κέρδη από αφορολόγητα έσοδα κεφαλαίων τα οποία φορολογούνται όταν διανέμονται ή όταν κεφαλαιοποιούνται. Για το μέρος των κερδών αυτών που δεν θα διανεμηθούν, δημιουργείται φορολογητέα προσωρινή διαφορά οπότε αναγνωρίζεται αναβαλλόμενη φορολογική υποχρέωση, μέχρι την πλήρη διανομή των κερδών αυτών. Εξαιρούνται: (α) οι τόκοι καταθέσεων οι οποίοι φορολογούνται με τις γενικές διατάξεις της φορολογίας εισοδήματος, και (β) τα εισπρακτέα μερίσματα από ανώνυμες εταιρίες τα οποία σε κάθε περίπτωση δεν φορολογούνται και τα οποία δεν λαμβάνονται υπ όψη στον υπολογισμό αναβαλλόμενης φορολογίας. 4.17 Κρατικές επιχορηγήσεις Οι επιχορηγήσεις που αφορούν στην επιδότηση ενσώματων στοιχείων του ενεργητικού, αναγνωρίζονται στην εύλογη τους αξία όταν υπάρχει εύλογη βεβαιότητα ότι η επιχορήγηση θα εισπραχθεί και όλοι οι σχετικοί όροι λήψης της θα τηρηθούν. Οι επιχορηγήσεις αυτές αναγνωρίζονται ως έσοδα επομένων χρήσεων και μεταφέρονται στα κέρδη ή στις ζημιές κάθε περιόδου αναφοράς σε ισόποσες ετήσιες δόσεις βάσει της αναμενόμενης ωφέλιμης ζωής των επιχορηγούμενων παγίων, αφαιρετικά των αντίστοιχων εξόδων αποσβέσεων.
Οι επιχορηγήσεις που αφορούν έξοδα αναγνωρίζονται αφαιρετικά αυτών των εξόδων κατά τη διάρκεια της περιόδου που απαιτείται για τη συστηματική συσχέτιση τους με τα επιχορηγούμενα έξοδα. 4.18 Παροχές στο Προσωπικό Βραχυπρόθεσμες παροχές: Οι βραχυπρόθεσμες παροχές προς τους εργαζομένους (εκτός από παροχές λήξης της εργασιακής σχέσης) σε χρήμα και σε είδος αναγνωρίζονται ως έξοδο όταν καθίστανται δεδουλευμένες. Τυχόν ανεξόφλητο ποσό καταχωρείται ως υποχρέωση, ενώ σε περίπτωση που το ποσό που ήδη καταβλήθηκε υπερβαίνει το ποσό των παροχών, η επιχείρηση αναγνωρίζει το υπερβάλλον ποσό ως στοιχείο του ενεργητικού της (προπληρωθέν έξοδο) μόνο κατά την έκταση που η προπληρωμή θα οδηγήσει σε μείωση μελλοντικών πληρωμών ή σε επιστροφή. Παροχές μετά την έξοδο από την υπηρεσία: Οι παροχές μετά τη λήξη της απασχόλησης περιλαμβάνουν εφάπαξ αποζημιώσεις συνταξιοδότησης, συντάξεις και άλλες παροχές που καταβάλλονται στους εργαζόμενους μετά την λήξη της απασχόλησης ως αντάλλαγμα της υπηρεσίας τους. Οι υποχρεώσεις του Ομίλου για παροχές συνταξιοδότησης αφορούν τόσο προγράμματα καθορισμένων εισφορών όσο και προγράμματα καθορισμένων παροχών. Το δεδουλευμένο κόστος των προγραμμάτων καθορισμένων εισφορών καταχωρείται ως έξοδο στην περίοδο που αφορά. Τα προγράμματα συνταξιοδότησης που υιοθετούνται από τον Όμιλο χρηματοδοτούνται εν μέρει μέσω πληρωμών σε ασφαλιστικές εταιρίες ή σε κρατικά κοινωνικά ασφαλιστικά ιδρύματα. (α) Πρόγραμμα καθορισμένων εισφορών Τα προγράμματα καθορισμένων εισφορών αφορούν την καταβολή εισφορών σε Ασφαλιστικούς Φορείς (π.χ. Ίδρυμα Κοινωνικών Ασφαλίσεων), με αποτέλεσμα να μην ανακύπτει νομική υποχρέωση του Ομίλου σε περίπτωση που το Κρατικό Ταμείο αδυνατεί να καταβάλλει σύνταξη στον ασφαλιζόμενο. Η υποχρέωση του εργοδότη περιορίζεται στην καταβολή των εργοδοτικών εισφορών στα Ταμεία. Η πληρωτέα εισφορά από τον Όμιλο σε ένα πρόγραμμα καθορισμένων εισφορών, αναγνωρίζεται ως υποχρέωση μετά και την αφαίρεση της εισφοράς που καταβλήθηκε, ενώ οι δεδουλευμένες εισφορές αναγνωρίζονται ως έξοδο στα αποτελέσματα της χρήσης. (β) Πρόγραμμα καθορισμένων παροχών (Μη χρηματοδοτούμενο) Σύμφωνα με τον Ν.2112/20 και 4093/2012 η Εταιρεία καταβάλλει στους εργαζόμενους αποζημιώσεις επί απόλυσης ή αποχώρησης λόγω συνταξιοδότησης. Το ύψος των καταβαλλόμενων ποσών αποζημίωσης εξαρτάται από τα έτη προϋπηρεσίας, το ύψος των αποδοχών και τον τρόπο απομάκρυνσης από την υπηρεσία (απόλυση ή συνταξιοδότηση). Η θεμελίωση δικαιώματος συμμετοχής σε αυτά τα προγράμματα, βασίζεται συνήθως στα χρόνια προϋπηρεσίας του υπαλλήλου μέχρι την συνταξιοδότηση του. Η υποχρέωση που αναγνωρίζεται στην Κατάσταση Οικονομικής Θέσης για τα προγράμματα καθορισμένων παροχών αποτελεί την παρούσα αξία της υποχρέωσης για την καθορισμένη παροχή μείον την εύλογη αξία των στοιχείων του ενεργητικού του προγράμματος (αποθεματικό από τις καταβολές στην ασφαλιστική εταιρία) και τις μεταβολές που προκύπτουν από οποιοδήποτε αναλογιστικό κέρδος ή ζημία και το κόστος της προϋπηρεσίας. Η δέσμευση της καθορισμένης παροχής υπολογίζεται ετησίως από ανεξάρτητο αναλογιστή με τη χρήση της μεθόδου της προβεβλημένης πιστωτικής μονάδος (projected unit credit method). Για την προεξόφληση της χρήσης 2013 το επιλεγμένο επιτόκιο ακολουθεί την τάση του iboxx AA Corporate Overall 10+ EUR indices, το οποίο και θεωρείται συνεπές προς τις αρχές του ΔΛΠ 19, δηλαδή είναι βασισμένο σε ομόλογα αντίστοιχα ως προς το νόμισμα και την εκτιμώμενη διάρκεια σε σχέση με τις παροχές προς τους εργαζόμενους, όπως και ενδεδειγμένο για μακροχρόνιες προβλέψεις. Ένα πρόγραμμα συγκεκριμένων παροχών καθορίζει με βάση διάφορες παραμέτρους, όπως η ηλικία, τα έτη προϋπηρεσίας, ο μισθός, συγκεκριμένες υποχρεώσεις για καταβλητέες παροχές Οι προβλέψεις που αφορούν την περίοδο περιλαμβάνονται στο σχετικό κόστος προσωπικού 109
110 στις συνημμένες εταιρικές και ενοποιημένες Καταστάσεις Αποτελεσμάτων και συνίστανται από το τρέχον και παρελθόν κόστος υπηρεσίας, το σχετικό χρηματοοικονομικό κόστος, τα αναλογιστικά κέρδη ή ζημιές και τις όποιες πιθανές πρόσθετες επιβαρύνσεις. Αναφορικά με τα μη αναγνωρισμένα αναλογιστικά κέρδη ή ζημιές, ακολουθείται το αναθεωρημένο ΔΛΠ 19R, το οποίο περιλαμβάνει μια σειρά από τροποποιήσεις στην λογιστική των προγραμμάτων καθορισμένων παροχών, μεταξύ άλλων: την αναγνώριση των αναλογιστικών κερδών /ζημιών στα λοιπά συνολικά έσοδα και την οριστική εξαίρεση τους από τα αποτελέσματα της χρήσης, τη μη αναγνώριση πλέον των αναμενόμενων αποδόσεων των επενδύσεων του προγράμματος στα αποτελέσματα της χρήσης αλλά την αναγνώριση του σχετικού τόκου επί της καθαρής υποχρέωσης/(απαίτησης) της παροχής υπολογιζόμενου βάσει του προεξοφλητικού επιτοκίου που χρησιμοποιείται για την επιμέτρηση της υποχρέωσης καθορισμένων παροχών, την αναγνώριση του κόστους προϋπηρεσίας στα αποτελέσματα της χρήσης την νωρίτερα εκ των ημερομηνιών τροποποίησης του προγράμματος ή όταν αναγνωρίζεται η σχετική αναδιάρθρωση ή η τερματική παροχή, λοιπές αλλαγές περιλαμβάνουν νέες γνωστοποιήσεις, όπως ποσοτική ανάλυση ευαισθησίας. (γ) Αποδοχές βασιζόμενες σε Συμμετοχικούς Τίτλους: Ο Όμιλος παρέχει στο προσωπικό αποδοχές σε συμμετοχικούς τίτλους. Συγκεκριμένα ο Όμιλος παρέχει στο προσωπικό, βάσει εγκεκριμένου από τη Γενική Συνέλευση των μετόχων προγράμματος stock option, δικαιώματα αγοράς μετοχών της Εταιρείας. Οι αποδοχές αυτές διακανονίζονται με την έκδοση νέων μετοχών από τη Εταιρεία εφόσον ο εργαζόμενος εκπληρώσει κάποιους όρους κατοχύρωσης που συνδέονται με την αποδοτικότητα του και εξασκήσει τα δικαιώματά του. Οι υπηρεσίες που παρέχονται από τους εργαζομένους αποτιμώνται στην εύλογη αξία των δικαιωμάτων που τους παραχωρούνται κατά την ημερομηνία παραχώρησης. Η εύλογη αξία των δικαιωμάτων υπολογίζεται χρησιμοποιώντας ένα ευρέως αποδεκτό μοντέλο αποτίμησης δικαιωμάτων και λαμβάνοντας υπόψη την χρηματιστηριακή τιμή της μετοχής κατά την ημερομηνία παραχώρησης. Η εύλογη αξία των δικαιωμάτων μετά την έκδοση τους αναπροσαρμόζεται σε περίπτωση που υπάρξει κάποια τροποποίηση στο πρόγραμμα που είναι ευνοϊκή για τους εργαζομένους. Η υπολογιζόμενη αξία των υπηρεσιών των εργαζομένων αναγνωρίζεται ως έξοδο στην Κατάσταση των Αποτελεσμάτων με ισόποση πίστωση στο λογαριασμό των ιδίων κεφαλαίων, στο αποθεματικό υπέρ το άρτιο. Το σχετικό ποσό επιμερίζεται σε όλη τη διάρκεια της περιόδου κατοχύρωσης και υπολογίζεται με βάση των αριθμό των δικαιωμάτων που εκτιμάται ότι θα κατοχυρωθούν σε κάθε έτος. Κατά την εξάσκηση των δικαιωμάτων το καθαρό ποσό που εισπράττεται (μετά την αφαίρεση των άμεσων εξόδων) αναγνωρίζεται στο μετοχικό κεφάλαιο (ονομαστική αξία νέων μετοχών) και στο αποθεματικό υπέρ το άρτιο (διαφορά τιμής εξάσκησης και με ονομαστικής αξίας μετοχής). 4.19 Προβλέψεις, Ενδεχόμενες Υποχρεώσεις και Ενδεχόμενα Στοιχεία του Ενεργητικού Προβλέψεις αναγνωρίζονται όταν ο Όμιλος έχει παρούσες νομικές ή τεκμαιρόμενες υποχρεώσεις ως αποτέλεσμα παρελθόντων γεγονότων, είναι πιθανή η εκκαθάρισή τους μέσω εκροών πόρων και η εκτίμηση του ακριβούς ποσού της υποχρέωσης μπορεί να πραγματοποιηθεί με αξιοπιστία. Οι προβλέψεις επισκοπούνται κατά την ημερομηνία σύνταξης των Οικονομικών Καταστάσεων και προσαρμόζονται προκειμένου να αντανακλούν την παρούσα αξία της δαπάνης που αναμένεται να απαιτηθεί για τη διευθέτηση της υποχρέωσης. Προβλέψεις αναδιοργάνωσης αναγνωρίζονται μόνο εάν υπάρχει ένα λεπτομερές πρόγραμμα της αναδιοργάνωσης και η Διοίκηση έχει ανακοινώσει τα βασικά σημεία του στα μέρη που επηρεάζονται από την αναδιοργάνωση. Όταν η επίδραση της διαχρονικής αξίας του χρήματος είναι σημαντική, το ποσό της πρόβλεψης αποτελεί η παρούσα αξία των εξόδων που αναμένονται να απαιτηθούν προκειμένου να τακτοποιηθεί η υποχρέωση.
Αν δεν είναι πλέον πιθανό ότι θα απαιτηθεί μία εκροή πόρων προκειμένου να διακανονιστεί μια υποχρέωση για την οποία έχει ήδη σχηματισθεί πρόβλεψη, τότε αυτή αναστρέφεται. Σε περιπτώσεις όπου η εκροή οικονομικών πόρων ως αποτέλεσμα παρουσών δεσμεύσεων θεωρείται μη πιθανή, ή το ποσό της πρόβλεψης δεν μπορεί να εκτιμηθεί αξιόπιστα, δεν αναγνωρίζεται καμία υποχρέωση στις οικονομικές καταστάσεις. Οι ενδεχόμενες υποχρεώσεις δεν αναγνωρίζονται στις οικονομικές καταστάσεις αλλά γνωστοποιούνται, εκτός αν η πιθανότητα εκροών πόρων οι οποίοι ενσωματώνουν οικονομικά οφέλη είναι ελάχιστη. Πιθανές εισροές από οικονομικά οφέλη για τον Όμιλο που δεν πληρούν ακόμη τα κριτήρια ενός περιουσιακού στοιχείου θεωρούνται ενδεχόμενες απαιτήσεις και γνωστοποιούνται εφόσον η εισροή οικονομικών οφελών είναι πιθανή. 4.20 Αναγνώριση εσόδων εξόδων Τα έσοδα αναγνωρίζονται, όταν πιθανολογείται ότι μελλοντικά οικονομικά οφέλη θα εισρεύσουν στην οικονομική οντότητα και αυτά τα οφέλη μπορεί να επιμετρηθούν με αξιοπιστία. Το έσοδο αποτιμάται στην εύλογη αξία του εισπραχθέντος ανταλλάγματος και είναι καθαρό από φόρο προστιθέμενης αξίας, επιστροφές, κάθε είδους εκπτώσεις και αφού περιοριστούν οι πωλήσεις εντός του Ομίλου. Το ποσό του εσόδου θεωρείται ότι μπορεί να μετρηθεί αξιόπιστα όταν όλες οι ενδεχόμενες υποχρεώσεις που σχετίζονται με την πώληση έχουν επιλυθεί. Η αναγνώριση των εσόδων γίνεται ως εξής: Πώληση αγαθών: Το έσοδο από την πώληση αγαθών αναγνωρίζεται όταν οι ουσιαστικοί κίνδυνοι και τα οφέλη της κυριότητας των αγαθών έχουν μεταβιβαστεί στον αγοραστή, συνήθως με την αποστολή των αγαθών. Αμοιβές παροχής εμπορικού σήματος: Οι αμοιβές παροχής εμπορικού σήματος σχετίζονται με μία θυγατρική που ιδρύει και αναπτύσσει εστιατόρια γρήγορης εστίασης και καφέ μπαρ μέσω της μεταβίβασης χρήσης εμπορικού σήματος (franchisees). Οι αμοιβές αυτές αναγνωρίζονται σαν έσοδο στην περίοδο που αφορούν. Έσοδα διαχείρισης ξενοδοχείων: Τα έσοδα από τη διαχείριση του ξενοδοχείου αναγνωρίζονται μετά την αφαίρεση του φόρου προστιθέμενης αξίας, δικαιώματα υπηρεσιών, άλλων φόρων και εκπτώσεων στην περίοδο παροχής των υπηρεσιών. Έσοδα από ναύλους πλοίων: Τα έσοδα από ναύλους αναγνωρίζονται: (α) Αν αφορούν ταξίδια γραμμών εξωτερικού, όταν ο πελάτης πραγματοποιήσει το ταξίδι, (β) Αν αφορούν ταξίδια γραμμών εσωτερικού όταν εκδοθεί το εισιτήριο. Η παραπάνω διαφορά στην αναγνώριση του εσόδου μεταξύ των εσόδων από ναύλους εσωτερικού και από ναύλους εξωτερικού υπάρχει αφ ενός διότι μεν οι ναύλοι που αφορούν σε εισιτήρια γραμμών εσωτερικού που εκδίδονται σε έναν συγκεκριμένο μήνα και θα ταξιδεύσουν σε επόμενους μήνες δεν είναι σημαντικοί σε σχέση με τον συνολικό κύκλο εργασιών, και αφ ετέρου διότι το κόστος παρακολούθησης των αλλαγών στα εισιτήρια στον χρόνο που μεσολαβεί μεταξύ έκδοσης εισιτηρίων και εκτέλεσης του ταξιδιού για 4.500.000 εισιτήρια περίπου δεν αντισταθμίζει το πολύ μικρό όφελος που ίσως υπάρχει από αυτή την πληροφόρηση. Έσοδα από πωλήσεις αγαθών και υπηρεσιών επί των πλοίων: Για τις υπηρεσίες που προσφέρει ο Όμιλος απ ευθείας στον πελάτη τα έσοδα αναγνωρίζονται με την έκδοση της απόδειξης παροχής υπηρεσιών προς τον πελάτη. Για τις υπηρεσίες που προσφέρει ο Όμιλος μέσω αναδόχων, τα έσοδα αναγνωρίζονται με την έκδοση Τιμολογίων Παροχής Υπηρεσιών προς τον ανάδοχο, που αφορούν δεδουλευμένα έσοδα. Παροχή υπηρεσιών βάσει συμβάσεων με προκαθορισμένη τιμή: Το έσοδο από συμβάσεις με προκαθορισμένη τιμή αναγνωρίζεται με βάση το στάδιο ολοκλήρωσης της συναλλαγής κατά την ημερομηνία αναφοράς της Κατάστασης Οικονομικής Θέσης. Σύμφωνα με τη μέθοδο ποσοστιαίας ολοκλήρωσης, το έσοδο γενικά αναγνωρίζεται βάσει της δραστηριότητας παροχής υπηρεσιών και της επίδοσης μέχρι σήμερα σε ποσοστό του συνόλου των υπηρεσιών που πρόκειται να εκτελεστούν. Όταν το αποτέλεσμα της συναλλαγής που 111
112 αφορά στην παροχή υπηρεσιών δεν μπορεί να εκτιμηθεί βάσιμα, τότε το έσοδο αναγνωρίζεται μόνο κατά την έκταση που οι αναγνωρισμένες δαπάνες είναι ανακτήσιμες. Το ποσό της τιμής πώλησης που σχετίζεται με συμφωνία για υπηρεσίες που θα παρασχεθούν μεταγενέστερα, εγγράφεται σε μεταβατικό λογαριασμό και αναγνωρίζεται στα έσοδα της περιόδου στην οποία παρέχονται οι υπηρεσίες. Αυτό το έσοδο περιλαμβάνεται στο κονδύλι «Λοιπές βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις». Σε περιπτώσεις που ίσως μεταβληθούν οι αρχικές εκτιμήσεις των εσόδων, οι δαπάνες ή ο βαθμός ολοκλήρωσης αναθεωρούνται. Αυτές οι αναθεωρήσεις μπορεί να οδηγήσουν σε αυξήσεις ή μειώσεις των εκτιμώμενων εσόδων ή δαπανών και εμφανίζονται στα έσοδα της περιόδου στις οποίες οι περιπτώσεις που καθιστούν αναγκαία την αναθεώρηση γνωστοποιούνται από τη Διοίκηση. Έσοδα από μακροχρόνια κατασκευαστικά συμβόλαια (customerrelated longterm construction contracts) αναγνωρίζονται σύμφωνα με το ποσοστό ολοκλήρωσης του συμβολαίου κατά την ημερομηνία αναφοράς των Οικονομικών Καταστάσεων. Ο Όμιλος δεσμεύεται με εκτεταμένη εξυπηρέτηση μετά την πώληση σε αυτό τον τομέα υπηρεσιών. Έσοδα από παροχή υπηρεσιών υγείας: Ο Όμιλος παρέχει υπηρεσίες υγείας τόσο σε ιδιώτες ασθενείς πελάτες όσο και σε ασθενείς πελάτες που καλύπτονται μέσω των συνεργαζόμενων ασφαλιστικών ταμείων και ασφαλιστικών οργανισμών. Πιο συγκεκριμένα τα κυριότερα ασφαλιστικά ταμεία με τα οποία συνεργάζεται ο Όμιλος είναι ο ΕΟΠΠΥΥ. Αξίζει να σημειωθεί ότι, με τα ταμεία αυτά ο Όμιλος έχει συνάψει συμφωνίες μέσω των οποίων οι ασθενείς καλύπτονται πλήρως ως προς τα έξοδά τους (προσυμφωνημένη αμοιβή) σε ότι αφορά συγκεκριμένες επεμβάσεις. Οι Ασφαλιστικοί Οργανισμοί με τους οποίους συνεργάζεται ο Όμιλος, αφορούν σε ασφαλιστικές εταιρείες του εσωτερικού αλλά και του εξωτερικού. Τα έσοδα λογίζονται με βάση το στάδιο ολοκλήρωσης της υπηρεσίας στο καθαρό ποσό που αναμένεται να εισπραχθεί ανά κατηγορία. Έσοδα από ενοίκια: Τα έσοδα από τις λειτουργικές μισθώσεις των επενδυτικών ακινήτων του Ομίλου αναγνωρίζονται σταδιακά στην διάρκεια της μίσθωσης. Έσοδα από τόκους: Τα έσοδα από τόκους αναγνωρίζονται χρησιμοποιώντας τη μέθοδο του πραγματικού επιτοκίου το οποίο είναι το επιτόκιο το οποίο προεξοφλεί με ακρίβεια μελλοντικές καταβολές τοις μετρητοίς ή εισπράξεις για τη διάρκεια της αναμενόμενης ζωής του χρηματοοικονομικού μέσου ή, όταν απαιτείται, για συντομότερο διάστημα, στην καθαρή λογιστική αξία του χρηματοοικονομικού περιουσιακού στοιχείου ή της υποχρέωσης. Όταν μία απαίτηση έχει υποστεί απομείωση αξίας, ο Όμιλος μειώνει τη λογιστική αξία στο ποσό που αναμένεται να ανακτηθεί, το οποίο είναι το ποσό που προκύπτει από τις εκτιμώμενες μελλοντικές ταμειακές ροές προεξοφλημένες με το πραγματικό επιτόκιο του μέσου και συνεχίζει την περιοδική αναστροφή της προεξόφλησης ως έσοδο από τόκους. Έσοδα από τόκους σε δάνεια τα οποία έχουν υποστεί απομείωση αναγνωρίζονται χρησιμοποιώντας το αρχικό πραγματικό επιτόκιο. Έσοδα από μερίσματα: Τα έσοδα από τα μερίσματα αναγνωρίζονται όταν οριστικοποιείται το δικαίωμα είσπραξής τους από τους μετόχους. Έξοδα: Τα έξοδα αναγνωρίζονται στα κέρδη ή στις ζημιές της περιόδου αναφοράς σε δεδουλευμένη βάση. Οι πληρωμές που πραγματοποιούνται για λειτουργικές μισθώσεις μεταφέρονται στα αποτελέσματα ως έξοδα, κατά το χρόνο χρήσης του μισθίου. Τα έξοδα από τόκους αναγνωρίζονται σε δεδουλευμένη βάση. Τα έξοδα για την συντήρηση και τις επισκευές των αεροσκαφών αναπροσαρμόζονται με βάση τις πραγματικές ώρες πτήσης και εκτίμησης για το πότε θα πραγματοποιηθούν οι προγραμματισμένες συντηρήσεις και επισκευές. Τα έξοδα ασφαλίστρων των πλοίων και ετήσιας επιθεώρησης αναγνωρίζονται στα αποτελέσματα σε μηνιαία βάση καθώς αφορούν σε όλο το οικονομικό έτος.
4.21 Κόστος δανεισμού Το κόστος δανεισμού το οποίο αποδίδεται άμεσα στην αγορά, κατασκευή ή παραγωγή επιλέξιμων στοιχείων του ενεργητικού για τα οποία απαιτείται σημαντική περίοδος μέχρι να είναι έτοιμα για την προτιθέμενη χρήση ή πώλησή τους, προστίθεται στο κόστος κτήσης αυτών των περιουσιακών στοιχείων μέχρι την χρονική στιγμή που αυτά θα είναι ουσιαστικά έτοιμα για την προτιθέμενη χρήση ή πώλησή τους. Το κόστος δανεισμού στις υπόλοιπες περιπτώσεις επιβαρύνει τα κέρδη ή τις ζημιές της περιόδου στην οποία πραγματοποιείται. 4.22 Κέρδη ή ζημιές από διακοπείσες δραστηριότητες Μία διακοπείσα δραστηριότητα αποτελεί ένα συστατικό μέρος του Ομίλου που έχει είτε διατεθεί είτε ταξινομηθεί ως κατεχόμενη προς πώληση και αντιπροσωπεύει ένα ξεχωριστό μεγάλο τμήμα επιχειρηματικών δραστηριοτήτων ή μία γεωγραφική περιοχή εκμεταλλεύσεων, είναι μέρος ενός ενιαίου, συντονισμένου προγράμματος διάθεσης ενός μεγάλου τμήματος δραστηριοτήτων ή μιας γεωγραφικής περιοχής εκμεταλλεύσεων ή είναι θυγατρική που αποκτήθηκε αποκλειστικά με προοπτική να επαναπωληθεί. Τα κέρδη ή οι ζημιές από διακοπείσες δραστηριότητες, συμπεριλαμβανομένων των κερδών ή ζημιών της συγκριτικής περιόδου, παρουσιάζονται ως ξεχωριστό κονδύλι της Κατάστασης Αποτελεσμάτων. Το ποσό αυτό αποτελεί τα μετά φόρων αποτελέσματα των διακοπεισών δραστηριοτήτων και το μετά φόρων κέρδος ή ζημιά που προέκυψε από την αποτίμηση και διάθεση των στοιχείων του ενεργητικού που έχουν ταξινομηθεί ως κατεχόμενα προς πώληση (βλέπε και σημείωση 8). Οι γνωστοποιήσεις διακοπεισών δραστηριοτήτων της συγκριτικής περιόδου περιλαμβάνουν γνωστοποιήσεις για προγενέστερες περιόδους που παρουσιάζονται στις Οικονομικές Καταστάσεις ώστε οι γνωστοποιήσεις να σχετίζονται με όλες τις εκμεταλλεύσεις που έχουν διακοπεί μέχρι την ημερομηνία του λήξης της τελευταίας περιόδου που παρουσιάζεται. Στην περίπτωση κατά την οποία δραστηριότητες προηγούμενα ταξινομημένες ως διακοπείσες θεωρούνται πλέον συνεχιζόμενες, οι γνωστοποιήσεις προηγούμενων περιόδων προσαρμόζονται ανάλογα. 4.23 Κέρδη ανά μετοχή Τα βασικά κέρδη ανά μετοχή (ΚΑΜ) υπολογίζονται διαιρώντας τα καθαρά κέρδη που αναλογούν στους μετόχους της μητρικής εταιρείας με τον μέσο σταθμισμένο αριθμό κοινών μετοχών που είναι σε κυκλοφορία κατά τη διάρκεια κάθε έτους, εξαιρώντας τον μέσο όρο των κοινών μετοχών που αποκτήθηκαν ως ίδιες μετοχές. Τα μειωμένα κέρδη ανά μετοχή υπολογίζονται διαιρώντας το καθαρό κέρδος που αποδίδεται στους μετόχους της μητρικής (αφού αφαιρεθεί ο τόκος επί των μετατρέψιμων μετοχών μετά φόρων) με τον μέσο σταθμισμένο αριθμό των μετοχών σε κυκλοφορία κατά τη διάρκεια του έτους (προσαρμοσμένο για την επίδραση των απομειούμενων μετατρέψιμων μετοχών). Ο μέσος σταθμισμένος αριθμός των κοινών μετοχών σε κυκλοφορία κατά τη διάρκεια της λογιστικής περιόδου και για όλες τις παρουσιαζόμενες λογιστικές περιόδους προσαρμόζεται για γεγονότα που έχουν μεταβάλει τον αριθμό των κοινών μετοχών σε κυκλοφορία χωρίς αντίστοιχη μεταβολή στους πόρους. 4.24 Λειτουργικοί τομείς Το Διοικητικό Συμβούλιο της Εταιρείας συνιστά τον κύριο λήπτη επιχειρηματικών αποφάσεων και ελέγχει τις εσωτερικές αναφορές χρηματοοικονομικής πληροφόρησης προκειμένου να αξιολογήσει την επίδοση της Εταιρείας και του Ομίλου και να λάβει αποφάσεις σχετικά με την κατανομή πόρων. Η Διοίκηση έχει καθορίσει τους τομείς δραστηριότητας βασισμένη σε αυτές τις εσωτερικές αναφορές. Το Διοικητικό Συμβούλιο χρησιμοποιεί διαφορετικά κριτήρια προκειμένου να αξιολογήσει τις δραστηριότητες του Ομίλου, τα οποία και ποικίλουν ανάλογα με τη φύση κάθε τομέα, λαμβάνοντας υπόψη τους εκάστοτε κινδύνους και τις υπάρχουσες ταμειακές ανάγκες. 113
Ως λειτουργικοί τομείς της MIG ορίζονται οι τομείς στους οποίους δραστηριοποιείται ο Όμιλος και στους οποίους βασίζεται το εσωτερικό σύστημα πληροφόρησης του Ομίλου. Πρέπει να σημειωθεί ότι λόγω των κριτηρίων συνάθροισης και της φύσης των δραστηριοτήτων της MIG (buyouts και equity investments) μερικές από τις θυγατρικές παρουσιάζουν ή ενδέχεται να παρουσιάζουν παρόμοιες επιδόσεις σε μακροπρόθεσμο ορίζοντα, ως να δραστηριοποιούνται στον ίδιο κλάδο και συνεπώς συναθροίζονται και παρουσιάζονται σε έναν λειτουργικό τομέα. Για την κατηγοριοποίηση ανά λειτουργικό τομέα έχουν ληφθεί υπόψη τα εξής: η φύση των προϊόντων και υπηρεσιών, ο τύπος καταναλωτή για τα προϊόντα και τις υπηρεσίες, οι μέθοδοι που χρησιμοποιούνται για τη διανομή των προϊόντων και των υπηρεσιών, το νομοθετικό πλαίσιο, και οι ενδεχόμενοι κίνδυνοι. Από την εφαρμογή του ΔΠΧΑ 8 προέκυψαν έξι λειτουργικοί τομείς που βασίζονται στην αρχή της προσέγγισης της Διοίκησης. Ακολούθως παρατίθενται οι λειτουργικοί τομείς του Ομίλου καθώς και οι κύριες ενοποιούμενες εταιρείες (θυγατρικές και συγγενείς) ανά παρουσιαζόμενο λειτουργικό τομέα: Τρόφιμα & Γαλακτοκομικά (VIVARTIA) Μεταφορές (MIG SHIPPING, ATTICA ΣΥΜΜΕΤΟΧΩΝ, MIG AVIATION HOLDINGS, MIG AVIATION 1, MIG AVIATION 2, FAI ASSET MANAGEMENT, FAI RENT A JET, SKYSERV, ATHENIAN ENGINEER ING) Πληροφορική & Τηλεπικοινωνίες (SINGULAR LOGIC) Χρηματοοικονομικές Υπηρεσίες (MARFIN INVESTMENT GROUP, MARFIN CAPITAL) Υπηρεσίες Υγείας (ΔΘΚΑ ΥΓΕΙΑ) Εταιρείες Ιδιωτικών ΚεφαλαίωνPrivate equity (MIG LEISURE, ΚΕΤΑ, ΜIG LRE CROATIA, SUNCE, MIG REAL ESTATE, MIG REAL ESTATE SERBIA, RKB, MIG ENVIRONMENT, MIG MEDIA). 4.25 Μακροπρόθεσμα Περιουσιακά Στοιχεία Κατεχόμενα προς Πώληση και Διακοπείσες Δραστηριότητες Ο Όμιλος ταξινομεί ένα μακροπρόθεσμο στοιχείο του ενεργητικού ή μία ομάδα στοιχείων του ενεργητικού και υποχρεώσεων ως κατεχόμενα προς πώληση, αν η αξία τους αναμένεται να ανακτηθεί κατά κύριο λόγο μέσω διάθεσης των στοιχείων και όχι μέσω της χρήσης τους. Οι βασικές προϋποθέσεις για να ταξινομηθεί ένα μακροπρόθεσμο περιουσιακό στοιχείο ή μια ομάδα στοιχείων (περιουσιακών και υποχρεώσεων) σαν κατεχόμενα προς πώληση, είναι το περιουσιακό στοιχείο ή η ομάδα να είναι διαθέσιμα προς άμεση πώληση στην παρούσα τους κατάσταση, η δε ολοκλήρωση της πώλησης να εξαρτάται μόνο από συνθήκες που είναι συνήθεις και τυπικές για πωλήσεις τέτοιων στοιχείων και η πώληση θα πρέπει να είναι εξαιρετικά πιθανή. Για να θεωρείται η πώληση εξαιρετικά πιθανή θα πρέπει να συντρέχουν σωρευτικά οι κάτωθι προϋποθέσεις: να υπάρχει δέσμευση της διοίκησης αναφορικά με ένα σχέδιο πώλησης των περιουσιακών στοιχείων ή της ομάδας, να έχει ενεργοποιηθεί ένα πρόγραμμα εξεύρεσης αγοραστή και ολοκλήρωσης της συναλλαγής, η προσφερόμενη τιμή πώλησης θα πρέπει να είναι σε λογική συσχέτιση με την τρέχουσα αγοραία αξία των προς πώληση περιουσιακών στοιχείων ή της ομάδας περιουσιακών στοιχείων, η πώληση αναμένεται να έχει ολοκληρωθεί εντός ενός έτους από την ημέρα που το περιουσιακό στοιχείο ή ομάδα στοιχείων ταξινομήθηκαν σαν κατεχόμενα προς πώληση εκτός ορισμένων εξαιρέσεων, και 114
οι ενέργειες που απαιτείται να γίνουν προκειμένου να ολοκληρωθεί το σχέδιο πώλησης θα πρέπει να καταδεικνύουν ότι δεν είναι πιθανόν να απαιτηθούν σημαντικές τροποποιήσεις στο σχέδιο ούτε ότι το σχέδιο θα ακυρωθεί. Αμέσως πριν την αρχική ταξινόμηση του στοιχείου του ενεργητικού ή της ομάδας στοιχείων και υποχρεώσεων ως κατεχόμενων προς πώληση το στοιχείο του ενεργητικού (ή όλα τα στοιχεία του ενεργητικού και οι υποχρεώσεις που περιλαμβάνονται στην ομάδα) αποτιμώνται με βάση τα ισχύοντα σε κάθε περίπτωση ΔΠΧΑ. Τα μακροπρόθεσμα περιουσιακά στοιχεία (ή οι ομάδες περιουσιακών στοιχείων και υποχρεώσεων) που ταξινομούνται σαν κατεχόμενα προς πώληση αποτιμώνται (μετά την αρχική ταξινόμηση ως ανωτέρω) στην χαμηλότερη αξία μεταξύ της αξίας που αυτά φέρονται στις οικονομικές καταστάσεις και της εύλογης αξίας τους μειωμένης κατά τα άμεσα έξοδα διάθεσης, και οι προκύπτουσες ζημίες απομείωσης καταχωρούνται στα αποτελέσματα χρήσεως. Όποια πιθανή αύξηση της εύλογης αξίας σε μεταγενέστερη αποτίμηση θα καταχωρείται στα αποτελέσματα χρήσεως αλλά όχι για ποσό μεγαλύτερο της αρχικά καταχωρηθείσας ζημίας απομείωσης. Από την ημερομηνία κατά την οποία ένα μακροπρόθεσμο στοιχείο του ενεργητικού (ή τα μακροπρόθεσμα στοιχεία του ενεργητικού που περιλαμβάνονται σε μια ομάδα περιουσιακών στοιχείων και υποχρεώσεων) ταξινομείται ως κατεχόμενο προς πώληση, δεν λογίζονται αποσβέσεις επί των εν λόγω μακροπρόθεσμων στοιχείων του ενεργητικού. Κατά την 31/12/2013, ο Όμιλος δεν είχε ταξινομήσει μακροπρόθεσμα στοιχεία του ενεργητικού ή ομάδες διάθεσης στοιχείων του ενεργητικού στην εν λόγω κατηγορία. 115
5. Σημαντικές Λογιστικές Εκτιμήσεις και Κρίσεις της Διοίκησης 116 Η σύνταξη των Οικονομικών Καταστάσεων σύμφωνα με τα Διεθνή Πρότυπα Χρηματοοικονομικής Αναφοράς (ΔΠΧΑ) απαιτεί από τη Διοίκηση τον σχηματισμό κρίσεων, εκτιμήσεων και υποθέσεων οι οποίες επηρεάζουν τα στοιχεία του ενεργητικού και τις υποχρεώσεις, τις γνωστοποιήσεις των ενδεχόμενων απαιτήσεων και υποχρεώσεων καθώς και τα έσοδα και έξοδα κατά τις παρουσιαζόμενες περιόδους. Τα πραγματικά αποτελέσματα ενδέχεται να διαφέρουν από αυτά που έχουν εκτιμηθεί. Οι εκτιμήσεις και οι κρίσεις βασίζονται στην εμπειρία του παρελθόντος και σε άλλους παράγοντες, συμπεριλαμβανομένων και των προσδοκιών για μελλοντικά γεγονότα τα οποία θεωρούνται λογικά στις συγκεκριμένες συνθήκες, ενώ επαναξιολογούνται συνεχώς βάσει όλων των διαθέσιμων πληροφοριών. Οι βασικές εκτιμήσεις και κρίσεις που αναφέρονται σε δεδομένα η εξέλιξη των οποίων θα μπορούσε να επηρεάσει τα κονδύλια των Οικονομικών Καταστάσεων τους επόμενους 12 μήνες και έχουν ως εξής: 5.1 Κρίσεις Οι βασικές κρίσεις που πραγματοποιεί η Διοίκηση του Ομίλου (εκτός των κρίσεων που συνδέονται με εκτιμήσεις που παρουσιάζονται στην σημείωση 5.2) και που έχουν την σημαντικότερη επίδραση στα ποσά που αναγνωρίζονται στις Οικονομικές Καταστάσεις σχετίζονται κυρίως με: Ταξινόμηση Χρηματοοικονομικών Μέσων Οι λογιστικές αρχές που εφαρμόζει ο Όμιλος απαιτούν την ταξινόμηση των χρηματοοικονομικών στοιχείων του ενεργητικού και των υποχρεώσεων, κατά την απόκτησή τους, σε διαφορετικές κατηγορίες: Χρηματοοικονομικά μέσα κατεχόμενα για εμπορικούς σκοπούς. Στην κατηγορία αυτή εντάσσονται οι επενδύσεις και τα παράγωγα που δημιουργούνται κυρίως με σκοπό την επίτευξη βραχυπρόθεσμου κέρδους. Χρηματοοικονομικά στοιχεία του ενεργητικού και υποχρεώσεις σε εύλογη αξία μέσω των αποτελεσμάτων. Η ταξινόμηση μιας επένδυσης στην κατηγορία αυτή, εξαρτάται από τον τρόπο που αποτιμά η Διοίκηση την αποδοτικότητα και τον κίνδυνο της επένδυσης. Έτσι, στην κατηγορία αυτή εντάσσονται και επενδύσεις που δεν ανήκουν στο εμπορικό χαρτοφυλάκιο αλλά στο χαρτοφυλάκιο επιχειρηματικών συμμετοχών και παρακολουθούνται εσωτερικά, σύμφωνα με τη στρατηγική του Ομίλου, στην εύλογη αξία τους. Χρηματοοικονομικά στοιχεία του ενεργητικού διακρατούμενα στη λήξη τους. Είναι μη παράγωγα χρηματοοικονομικά στοιχεία του ενεργητικού με καθορισμένες ή προσδιορισμένες πληρωμές και καθορισμένη λήξη, για τα οποία η Διοίκηση του Ομίλου έχει την πρόθεση και τη δυνατότητα να τα διακρατήσει μέχρι τη λήξη τους. Χρηματοοικονομικά στοιχεία του ενεργητικού διαθέσιμα προς πώληση. Είναι τα χρηματοοικονομικά στοιχεία του ενεργητικού που η Διοίκηση εκτιμά ότι δεν μπορούν να ταξινομηθούν σε κάποια από τις προαναφερθείσες κατηγορίες. 5.2 Εκτιμήσεις και Υποθέσεις Συγκεκριμένα ποσά που περιλαμβάνονται ή επηρεάζουν τις Οικονομικές Καταστάσεις καθώς και τις σχετικές γνωστοποιήσεις εκτιμώνται, απαιτώντας τον σχηματισμό υποθέσεων σχετικά με αξίες ή συνθήκες οι οποίες δεν είναι δυνατόν να είναι γνωστές με βεβαιότητα κατά την περίοδο σύνταξης των Οικονομικών Καταστάσεων. Μία λογιστική εκτίμηση θεωρείται σημαντική όταν είναι σημαντική για την χρηματοοικονομική κατάσταση και τα αποτελέσματα του Ομίλου και απαιτεί τις πιο δύσκολες, υποκειμενικές ή περίπλοκες κρίσεις της Διοίκησης. Ο Όμιλος αξιολογεί τέτοιες εκτιμήσεις σε συνεχή βάση, βασιζόμενος στα αποτελέσματα του παρελθόντος και στην εμπειρία, σε συσκέψεις με ειδικούς, σε τάσεις και σε άλλες μεθόδους οι οποίες θεωρούνται λογικές στις συγκεκριμένες συνθήκες, όπως επίσης και τις προβλέψεις σχετικά με το πώς αυτά ενδέχεται να αλλάξουν στο μέλλον. (1) Συνενώσεις Επιχειρήσεων Κατά την αρχική αναγνώριση τα στοιχεία του ενεργητικού καθώς και οι υποχρεώσεις της αποκτώμενης επιχείρησης συμπεριλαμβάνονται στις ενοποιημένες Οικονομικές Καταστάσεις στις εύλογες αξίες τους. Κατά την επιμέτρηση των εύλογων αξιών, η Διοίκηση χρησιμοποιεί εκτιμήσεις
σχετικά με τις μελλοντικές ταμειακές ροές, ωστόσο τα πραγματικά αποτελέσματα ενδέχεται να διαφέρουν. Οποιαδήποτε αλλαγή στην επιμέτρηση μετά την αρχική αναγνώριση θα επηρεάσει την επιμέτρηση της υπεραξίας. Λεπτομέρειες των αποκτώμενων στοιχείων ενεργητικού και υποχρεώσεων αναλύονται στη σημείωση 6. (2) Έλεγχοι Απομείωσης Υπεραξίας και Άυλων Στοιχείων του Ενεργητικού με Απεριόριστη Ωφέλιμη Ζωή Ο Όμιλος διενεργεί τον σχετικό έλεγχο απομείωσης της υπεραξίας και των άυλων στοιχείων του ενεργητικού με απεριόριστη διάρκεια ζωής που έχουν προκύψει από θυγατρικές και συγγενείς, τουλάχιστον σε ετήσια βάση ή και όποτε υπάρχει ένδειξη για απομείωση, σύμφωνα με τις διατάξεις του ΔΛΠ 36. Προκείμενου να διαπιστωθεί αν συντρέχουν λόγοι απομείωσης, απαιτείται ο υπολογισμός της αξίας χρήσης και της εύλογης αξίας απομειωμένης κατά το κόστος πώλησης της επιχειρηματικής μονάδας. Συνήθως, χρησιμοποιούνται οι μέθοδοι παρούσας αξίας ταμειακών ροών, η αποτίμηση βάσει δεικτών ομοειδών συναλλαγών ή επιχειρήσεων που διαπραγματεύονται σε ενεργό αγορά και η χρηματιστηριακή τιμή. Για την εφαρμογή των συγκεκριμένων μεθόδων, η Διοίκηση απαιτείται να χρησιμοποιήσει στοιχεία όπως εκτιμώμενη μελλοντική κερδοφορία της θυγατρικής, επιχειρηματικά σχέδια καθώς και στοιχεία της αγοράς, όπως επιτόκια κ.λπ. (περαιτέρω πληροφορίες στις σημειώσεις 11 & 39 των Οικονομικών Καταστάσεων). (3) Προσδιορισμός εύλογης αξίας της επένδυσης στην ATTICA στις εταιρικές Οικονομικές Καταστάσεις Όλα τα χρηματοοικονομικά στοιχεία του ενεργητικού που ταξινομούνται στην κατηγορία των διαθέσιμων προς πώληση χρηματοοικονομικών μέσων αποτιμώνται στην εύλογη αξία με τις μεταβολές σε αυτήν να αναγνωρίζονται στα λοιπά συνολικά έσοδα της Κατάστασης Συνολικών Εσόδων και σωρευτικά σε ειδικό αποθεματικό των ιδίων κεφαλαίων. Η τρέχουσα αξία των εν λόγω επενδύσεων που διαπραγματεύονται σε οργανωμένη χρηματιστηριακή αγορά προκύπτει από την σχετική χρηματιστηριακή αξία της επένδυσης κατά την ημερομηνία αναφοράς (ημερομηνία κλεισίματος), ενώ αναφορικά με τις επενδύσεις που δεν διαπραγματεύονται σε ενεργό αγορά, η εύλογη αξία υπολογίζεται με βάση γενικά αποδεκτές τεχνικές αποτίμησης. Η Διοίκηση της Εταιρείας και ειδικά για τη συμμετοχή στην ATTICA, προβαίνει από τη χρήση 2010 (ήτοι από την 30/06/2010) και μετέπειτα στην αποτίμησή της, στις εταιρικές Οικονομικές Καταστάσεις, με βάση γενικά αποδεκτές τεχνικές αποτίμησης και όχι με βάση την χρηματιστηριακή τους αξία. Σύμφωνα με το ΔΛΠ 39 «ένα χρηματοοικονομικό μέσο θεωρείται εισηγμένο σε μία ενεργό αγορά αν υπάρχουν κανονικά διαθέσιμες χρηματιστηριακές τιμές από χρηματιστήριο, χρηματιστές, διαπραγματευτές ή άλλη ρυθμιστική αρχή και οι τιμές αυτές αντιπροσωπεύουν πραγματικές και συχνές συναλλαγές σε καθαρά εμπορική βάση». Ειδικά για την προαναφερθείσα επένδυση σημειώνεται ότι υπάρχει πολύ μικρή διασπορά (την 31/12/2013 ο Όμιλος MIG κατείχε το 89,38% του ομίλου ATTICA), γεγονός που δεικνύει, σε συνδυασμό με τις συνθήκες που επικρατούν στο ευρύτερο μακροοικονομικό περιβάλλον, ότι ενδεχομένως η χρηματιστηριακή αξία της επένδυσης να μην αντιπροσωπεύει την εύλογη αξία της. Η Διοίκηση της Εταιρείας χρησιμοποιεί τη μέθοδο των προεξοφλημένων ταμειακών ροών προκειμένου να αποτιμήσει την εύλογη αξία της συμμετοχής της στην ATTICA. Η χρήση της συγκεκριμένης μεθόδου επιλέχθηκε διότι σύμφωνα με τη Διοίκηση της Εταιρείας αντανακλά καλύτερα τις απαιτήσεις του ΔΛΠ 39 σχετικά με τον σκοπό χρήσης μιας τεχνικής αποτίμησης, ο οποίος είναι «ο καθορισμός της τιμής συναλλαγής που θα προέκυπτε κατά την ημερομηνία επιμέτρησης σε συναλλαγή σε καθαρά εμπορική βάση παρακινούμενη από συνήθεις επιχειρηματικούς παράγοντες. Η εύλογη αξία εκτιμάται βάσει των αποτελεσμάτων μιας τεχνικής αποτίμησης που χρησιμοποιεί στο έπακρων δεδομένα της αγοράς και βασίζεται όσο είναι δυνατό λιγότερο σε δεδομένα που αφορούν ειδικά την οικονομική οντότητα. Μία τεχνική αποτίμησης θα αναμενόταν να προσφέρει μία αληθοφανή εκτίμηση της εύλογης αξίας αν (α) αντανακλά με λογικό τρόπο πως η αγορά θα αναμενόταν να τιμολογήσει το μέσο και (β) τα δεδομένα που χρησιμοποιούνται αντιπροσωπεύουν κατά εύλογο τρόπο τις προσδοκίες και τα μέτρα των παραγόντων κινδύνουαπόδοσης που εμπεριέχονται στο χρηματοοικονομικό μέσο». 117
118 Συνεπεία του ανωτέρω, η εύλογη αξία της επένδυσης στην ATTICA, παρά το ότι οι μετοχές της εταιρείας πραγματεύονται σε οργανωμένη χρηματιστηριακή αγορά, προσδιορίζεται με βάση την τιμή που προκύπτει από γενικά αποδεκτές τεχνικές αποτίμησης. Με τον τρόπο αυτό, η Διοίκηση εκτιμά ότι οι πληροφορίες που παρουσιάζονται είναι περισσότερο σχετικές και παρουσιάζουν με αξιόπιστο τρόπο την οικονομική θέση της Εταιρείας, αντανακλώντας την ουσία των συναλλαγών. Η αποτίμηση της επένδυσης στην ATTICA βάσει της χρηματιστηριακής της αξίας κατά την 31/12/2013 ανέρχεται σε 81.374 χιλ. (4) Απομείωση Ενσώματων Παγίων Τα ενσώματα πάγια στοιχεία ελέγχονται για σκοπούς απομείωσης όταν γεγονότα ή αλλαγές στις συνθήκες υποδηλώνουν ότι η λογιστική τους αξία μπορεί να μην είναι ανακτήσιμη. Για τον υπολογισμό της αξίας λόγω χρήσης η Διοίκηση εκτιμά τις μελλοντικές ταμειακές ροές από το περιουσιακό στοιχείο ή την μονάδα ταμειακής ροής και επιλέγει τον κατάλληλο συντελεστή προεξόφλησης για να υπολογίσει την παρούσα αξία των μελλοντικών ταμειακών ροών (περαιτέρω πληροφορίες στη σημείωση 10). (5) Ωφέλιμη Ζωή Αποσβέσιμων Στοιχείων Η Διοίκηση εξετάζει τις ωφέλιμες ζωές των αποσβέσιμων στοιχείων του ενεργητικού σε κάθε ετήσια περίοδο αναφοράς. Την 31/12/2013 η Διοίκηση εκτιμά ότι οι ωφέλιμες ζωές αντιπροσωπεύουν την αναμενόμενη χρησιμότητα των στοιχείων του ενεργητικού. 6) Εκτίμηση Εύλογης Αξίας Χρηματοοικονομικών Μέσων Ο υπολογισμός της εύλογης αξίας των χρηματοοικονομικών στοιχείων του ενεργητικού και παθητικού για τα οποία δεν υπάρχουν δημοσιευμένες τιμές αγοράς, απαιτεί τη χρησιμοποίηση συγκεκριμένων τεχνικών εκτίμησης. Ο υπολογισμός της εύλογης αξίας τους απαιτεί διαφόρων ειδών εκτιμήσεις. Οι σημαντικότερες αφορούν στην εκτίμηση των διαφόρων κινδύνων στους οποίους υπόκειται το μέσο, όπως επιχειρηματικός κίνδυνος, κίνδυνος ρευστότητας κτλ., και στην εκτίμηση των μελλοντικών προοπτικών κερδοφορίας επιχειρήσεων σε περίπτωση αποτίμησης συμμετοχικών τίτλων. (7) Απομείωση Χρηματοοικονομικών Μέσων Ο Όμιλος ακολουθεί τις οδηγίες του ΔΛΠ 39 για τον έλεγχο απομείωσης της αξίας των επενδύσεών του. Κατά τον προσδιορισμό του πότε μια επένδυση έχει υποστεί απομείωση της αξίας της ο Όμιλος εκτιμά, μαζί με άλλους παράγοντες, τη διάρκεια ή την έκταση που η εύλογη αξία μιας επένδυσης είναι χαμηλότερη του κόστους, γεγονός το οποίο μπορεί να αποτελέσει μία αντικειμενική ένδειξη απομείωσης, την χρηματοοικονομική βιωσιμότητα και τις βραχυπρόθεσμες προοπτικές, τις επιχειρηματικές πολιτικές, το μέλλον της επένδυσης, συμπεριλαμβανομένων παραγόντων όπως η επίδοση της βιομηχανίας και του επιχειρηματικού κλάδου, και τις αλλαγές στην τεχνολογία και στις λειτουργικές και χρηματοδοτικές ταμειακές ροές (περαιτέρω πληροφορίες στην σημείωση 39). (8) Εκτίμηση Εύλογης Αξίας Παραγώγων και Λογιστική Αντιστάθμισης Ο Όμιλος χρησιμοποιεί τα παράγωγα χρηματοοικονομικά στοιχεία για τη διαχείριση μιας σειράς κινδύνων στους οποίους περιλαμβάνονται κίνδυνοι που σχετίζονται με τα επιτόκια, το συνάλλαγμα και τις τιμές των αγαθών. Για τον καθορισμό μιας αποτελεσματικής αντισταθμιστικής σχέσης, ο Όμιλος απαιτείται αφενός να δηλώσει την στρατηγική του για την αντιστάθμιση και αφετέρου να εκτιμήσει ότι η αντιστάθμιση θα είναι αποτελεσματική καθ όλη τη διάρκεια του μέσου αντιστάθμισης (παραγώγου). Επιπλέον πληροφόρηση σχετικά με τη χρήση των παραγώγων παρέχεται στη σημείωση 16. (9) Πρόβλεψη για Φόρο Εισοδήματος Η πρόβλεψη για φόρο εισοδήματος με βάση το ΔΛΠ 12 υπολογίζεται με εκτίμηση των φόρων που θα καταβληθούν στις φορολογικές αρχές και περιλαμβάνει τον τρέχοντα φόρο εισοδήματος για κάθε χρήση και πρόβλεψη για τους πρόσθετους φόρους που πιθανόν να προκύψουν σε φορολογικούς ελέγχους. Οι εταιρείες του Ομίλου υπόκεινται σε διαφορετικές νομοθεσίες φορολογίας εισοδήματος. Για τον συνολικό προσδιορισμό της πρόβλεψης για φόρο εισοδήματος όπως παρουσιάζεται στην Κατάσταση Οικονομικής Θέσης απαιτούνται σημαντικές εκτιμήσεις. Για συγκεκριμένες συναλλαγές και
υπολογισμούς, ο προσδιορισμός της τελικής φορολογίας είναι αβέβαιος. Ο Όμιλος αναγνωρίζει υποχρεώσεις για προβλεπόμενα φορολογικά ζητήματα με βάση υπολογισμούς για το κατά πόσο θα προκύψει επιπρόσθετη φορολογία. Όπου το τελικό φορολογικό αποτέλεσμα αυτών των ζητημάτων διαφέρει από το ποσό που έχει αρχικά αναγνωριστεί οι διαφορές επηρεάζουν την πρόβλεψη για φόρο εισοδήματος και για αναβαλλόμενη φορολογία στην περίοδο που έγινε ο προσδιορισμός (περαιτέρω πληροφορίες στη σημείωση 49.6). (10) Αναβαλλόμενες Φορολογικές Απαιτήσεις επί Φορολογικών Ζημιών Αναβαλλόμενη φορολογική απαίτηση αναγνωρίζεται για όλες τις αχρησιμοποίητες φορολογικές ζημιές στον βαθμό που είναι πιθανό ότι θα υπάρξουν επαρκή φορολογητέα κέρδη που θα συμψηφιστούν με αυτές τις φορολογικές ζημίες. Για τον καθορισμό του ύψους της αναβαλλόμενης φορολογικής απαίτησης που μπορεί να αναγνωριστεί απαιτούνται σημαντικές κρίσεις και εκτιμήσεις της Διοίκησης του Ομίλου, οι οποίες βασίζονται στα μελλοντικά φορολογητέα κέρδη σε συνδυασμό με τις μελλοντικές φορολογικές στρατηγικές που θα ακολουθηθούν (περαιτέρω πληροφορίες στη σημείωση 19). (11) Προβλέψεις για Επισφαλείς Απαιτήσεις Ο Όμιλος διενεργεί προβλέψεις για επισφαλείς απαιτήσεις σε σχέση με συγκεκριμένους πελάτες, όταν υπάρχουν δεδομένα ή ενδείξεις οι οποίες καταδεικνύουν ότι η είσπραξη της σχετικής απαίτησης στο σύνολό της ή κατά ένα μέρος δεν είναι πιθανή. Η Διοίκηση του Ομίλου προβαίνει σε περιοδική επανεκτίμηση της επάρκειας της πρόβλεψης σχετικά με τις επισφαλείς απαιτήσεις σε συνάρτηση με την πιστωτική της πολιτική και λαμβάνοντας υπόψη στοιχεία της Νομικής Υπηρεσίας του Ομίλου, τα οποία προκύπτουν βάσει επεξεργασίας ιστορικών δεδομένων και πρόσφατων εξελίξεων των υποθέσεων που διαχειρίζεται (περαιτέρω πληροφορίες στη σημείωση 21). (12) Αβέβαιη Έκβαση Εκκρεμών Επίδικων Υποθέσεων Ο Όμιλος εξετάζει τις εκκρεμείς δικαστικές υποθέσεις σε κάθε ημερομηνία αναφοράς των Οικονομικών Καταστάσεων και προχωρεί σε διενέργεια προβλέψεων για επίδικες υποθέσεις κατά του Ομίλου, βάσει στοιχείων από τη Νομική Υπηρεσία, τα οποία προκύπτουν βάσει των πρόσφατων εξελίξεων των υποθέσεων που διαχειρίζεται (βλ. σημείωση 49.3). (13) Πρόβλεψη για Αποζημίωση Προσωπικού Το ύψος της πρόβλεψης για αποζημίωση προσωπικού βασίζεται σε αναλογιστική μελέτη. Η αναλογιστική μελέτη περιλαμβάνει την στοιχειοθέτηση παραδοχών σχετικών με το προεξοφλητικό επιτόκιο, το ποσοστό αύξησης των αμοιβών των εργαζομένων, την αύξηση του δείκτη τιμών καταναλωτή και την αναμενόμενη εναπομένουσα εργασιακή ζωή. Οι παραδοχές που χρησιμοποιούνται εμπεριέχουν σημαντική αβεβαιότητα και η Διοίκηση του Ομίλου προβαίνει σε συνεχή επανεκτίμησή τους (περαιτέρω πληροφορίες στη σημείωση 27). (14) Προϋπολογισμοί Συμβάσεων Έργων Ο Όμιλος προβαίνει σε εκτιμήσεις όσον αφορά στην έκβαση συμβάσεων έργου και του συνολικού προϋπολογισθέντος συμβατικού κόστους με βάση το οποίο προκύπτει το ποσοστό ολοκλήρωσης. Στις περιπτώσεις που το αποτέλεσμα μίας σύμβασης έργου δεν είναι εφικτό να προσδιοριστεί με αξιοπιστία (π.χ. οι συμβάσεις έργων βρίσκονται σε αρχικό στάδιο), τότε ο Όμιλος προβαίνει σε εκτίμηση του αποτελέσματος στην έκταση που το αναληφθέν κόστος πιθανολογείται ότι θα ανακτηθεί, ενώ το κόστος αναγνωρίζεται στα αποτελέσματα της περιόδου στην οποία πραγματοποιείται. (15) Ανάπτυξη Λογισμικών Προγραμμάτων Η αναγνώριση των εξόδων, που αποδίδονται στην ανάπτυξη λογισμικών προγραμμάτων του Ομίλου, ως άυλα στοιχεία του ενεργητικού, πραγματοποιείται μόνο όταν είναι πιθανό ότι τα μελλοντικά οικονομικά οφέλη που θα προκύψουν από τα άυλα στοιχεία του ενεργητικού θα εισρεύσουν στην επιχείρηση. Στην εκτίμηση των μελλοντικών οικονομικών οφελών ο Όμιλος συνυπολογίζει την τεχνική δυνατότητα να ολοκληρωθεί το άυλο στοιχείο του ενεργητικού προκειμένου αυτό να διατεθεί προς πώληση ή χρήση, την ύπαρξη αγοράς για το προϊόν που παράγει το άυλο στοιχείο του ενεργητικού ή, αν πρόκειται να χρησιμοποιηθεί εσωτερικά, τη χρησιμότητα του άυλου στοιχείου του ενεργητικού καθώς και τη δυνατότητα αξιόπιστης μέτρησης των εξόδων που 119
120 θα αποδοθούν στο άυλο στοιχείο του ενεργητικού κατά τη διάρκεια της ανάπτυξής του. 16) Ενδεχόμενα Στοιχεία του Ενεργητικού και Ενδεχόμενες Υποχρεώσεις Ο Όμιλος εμπλέκεται σε δικαστικές διεκδικήσεις και αποζημιώσεις κατά τη συνήθη πορεία των εργασιών του. Η Διοίκηση κρίνει ότι οποιοιδήποτε διακανονισμοί δεν θα επηρέαζαν σημαντικά την οικονομική θέση του Ομίλου την 31/12/2013. Παρόλα αυτά, ο καθορισμός των ενδεχόμενων υποχρεώσεων που σχετίζονται με τις δικαστικές διεκδικήσεις και τις απαιτήσεις είναι μια πολύπλοκη διαδικασία που περιλαμβάνει κρίσεις σχετικά με τις πιθανές συνέπειες και τις διερμηνείες σχετικά με τους νόμους και τους κανονισμούς. Μεταβολές στις κρίσεις ή στις διερμηνείες είναι πιθανό να οδηγήσουν σε μια αύξηση ή μια μείωση των ενδεχόμενων υποχρεώσεων του Ομίλου στο μέλλον (περαιτέρω πληροφορίες σημείωση 49). (17) Ταξινόμηση μισθώσεων Κατά την εφαρμογή των απαιτήσεων του ΔΛΠ 17 αναφορικά με την ταξινόμηση των μισθώσεων, υπάρχουν περιπτώσεις όπου μία συναλλαγή δεν είναι πάντα συμπερασματική. Στις περιπτώσεις αυτές η Διοίκηση κάνει χρήση εκτιμήσεων προκειμένου να προσδιορίσει αν μία μίσθωση μεταφέρει ουσιαστικά όλους τους κινδύνους και τις ωφέλειες της ιδιοκτησίας από τον μισθωτή στον εκμισθωτή. (18) Υποχρεώσεις αρ. 100 Ν.4172/2013 «ClawBack» και «Rebate» Η Διοίκηση του ομίλου ΥΓΕΙΑ όσο και οι νομικοί της σύμβουλοι εκτιμούν ότι αναφορικά με το «Clawback» και το «Rebate» υφίσταται αβεβαιότητα στην δυνατότητα εφαρμογής των εν λόγω υπουργικών αποφάσεων χωρίς ταυτόχρονα να τροποποιηθούν κατά τον αμοιβαία βέλτιστο τρόπο οι επιμέρους όροι και προϋποθέσεις τους ενώ, σε ότι αφορά τον μηχανισμό Clawback, είναι αδύνατη, μέχρι στιγμής, η ακριβής ποσοτικοποίησή του από τις κλινικές του ομίλου ΥΓΕΙΑ λόγω μη γνωστοποίησης από πλευράς του Ε.Ο.Π.Υ.Υ. του συνόλου των παραμέτρων, που απαιτούνται για τον υπολογισμό του (ήτοι κατάρτιση προϋπολογισμού, υπολογισμός μη αποδεκτών δαπανών και Rebate). Ωστόσο, επί των οικονομικών καταστάσεων της χρήσης 2013 του ομίλου ΥΓΕΙΑ, έχουν συμπεριληφθεί προβλέψεις απομείωσης των αποτελεσμάτων ύψους 28 εκ., που απορρέουν από τις ενδεχόμενες επιπτώσεις του «Rebate» και του «Clawback» αντίστοιχα. (προκειμένου να προστατευθεί το επενδυτικό κοινό σε περίπτωση κατά την οποία οι εν λόγω αποφάσεις εξακολουθήσουν να ισχύουν ως έχουν μέχρι σήμερα). Επισημαίνεται ότι, λόγω μη παροχής από την πλευρά του ΕΟΠΥΥ των απαραίτητων παραμέτρων για την οριστικοποίηση του ποσού του Clawback για το 2013, ο όμιλος ΥΓΕΙΑ έχει διενεργήσει τις ανωτέρω αναφερόμενες προβλέψεις με βάση τα διαθέσιμα σε αυτόν στοιχεία. Με δεδομένο ότι οι βασικές παράμετροι υπολογισμού του Clawback οι οποίες έχουν άμεση και σημαντική συσχέτιση μεταξύ τους δεν έχουν γνωστοποιηθεί και είναι μη οριστικοποιημένες, δύναται να παρουσιαστούν αποκλίσεις με τον οριστικό προσδιορισμό του Clawback της χρήσεως 2013 στο μέλλον, εφόσον παραμείνουν σε ισχύ οι υφιστάμενες αποφάσεις. Η ως άνω πρόβλεψη για τις πιθανές επιπτώσεις από την εφαρμογή των μηχανισμών «Rebate» και «Clawback» για όλη τη δωδεκάμηνη περίοδο του 2013 ελήφθη λαμβάνοντας υπ όψιν τους κάτωθι παράγοντες οι οποίοι οδήγησαν σε επανεκτίμηση των δεδομένων σε σχέση με τη δημοσίευση των οικονομικών καταστάσεων του 9μήνου του 2013: α) Οι συμβαλλόμενες με τον ΕΟΠΥΥ εταιρείες του ομίλου ΥΓΕΙΑ προχώρησαν τον Δεκέμβριο του 2013 στην υπογραφή σύμβασης με εγκεκριμένη, από τις αρμόδιες υπηρεσίες του ΕΟΠΥΥ, ελεγκτική εταιρεία, για την έναρξη διαδικασίας ελέγχου και εκκαθάρισης των υποβληθέντων λογαριασμών προς τον ΕΟΠΥΥ για τη περίοδο 01/01/201331/12/2013 επιβαρυνόμενες οι ίδιες το αντίστοιχο κόστος, αναγνωρίζοντας με αυτόν τον τρόπο την αναγκαιότητα για έγκαιρη τακτοποίηση και επιβεβαίωση των τελικών απαιτήσεων του κλάδου προς τον Ε.Ο.Π.Υ.Υ. Η ανωτέρω διαδικασία, η οποία δεν είχε ξεκινήσει έως την κατάρτιση των οικονομικών καταστάσεων, θα προσδιορίσει το μέγεθος των τυχόν μη αποδεκτών δαπανών, οι οποίες αποτελούν σημαντική παράμετρο στο επιρριπτόμενο ποσό Rebate και Clawback της κάθε εταιρείας, επιβραβεύοντας τις εταιρείες που δεν θα παρουσιάσουν αποκλίσεις, β) η σημαντική χρονική καθυστέρηση έκδοσης τελικής απόφασης, παρά την αποδοχή της σχετικής αίτησης προτίμησης για την εκδίκαση
της υπόθεσης από το Συμβούλιο της Επικρατείας, για την προσφυγή που έχουν καταθέσει ο όμιλος ΥΓΕΙΑ με τις λοιπές εταιρείες του Συνδέσμου Ελληνικών Κλινικών (ΣΕΚ) για την ακύρωση των ως άνω υπουργικών αποφάσεων του αυτόματου μηχανισμού επιστροφών «Clawback» και του ποσού επιστροφής «Rebate» σε συνδυασμό με την έκδοση αντιθέτων αποφάσεων επί των αιτήσεων για την προσωρινή αναστολή των εν λόγω υπουργικών αποφάσεων ως ανωτέρω και γ) η έλλειψη έγγραφης δέσμευσης των κυβερνητικών παραγόντων και των αρμόδιων φορέων για άμεση τροποποίηση των εν λόγω αποφάσεων με όρους αμοιβαία αποδεκτούς παρά τις αρχικές προφορικές διαβεβαιώσεις. 121
6. Συνενώσεις Επιχειρήσεων και Αποκτήσεις Μη Ελεγχουσών Συμμετοχών 6.1 Μεταβολή σε μη ελέγχουσες συμμετοχές εντός της ετήσιας περιόδου που έληξε την 31/12/2013 Την 14/02/2013 η θυγατρική εταιρεία του ομίλου ΥΓΕΙΑ, YLOGIMED Α.Ε. προχώρησε στην εξαγορά 282.000 μετοχών της εταιρείας ΙΔΙΩΤΙΚΟ ΠΟΛΥΪΑΤΡΕΙΟ ΔΥΤΙΚΗΣ ΑΘΗΝΑΣ, ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΑ ΙΑΤΡΙΚΗ Α.Ε. έναντι ποσού 200 χιλ., καταβλητέο σε 20 ισόποσες άτοκες μηνιαίες δόσεις. Μετά την συγκεκριμένη μεταβίβαση το ποσοστό της θυγατρικής εταιρείας YLOGIMED Α.Ε. στην εταιρεία ΙΔΙΩΤΙΚΟ ΠΟΛΥΪΑΤΡΕΙΟ ΔΥΤΙΚΗΣ ΑΘΗΝΑΣ, ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΑ ΙΑΤΡΙΚΗ Α.Ε. ανήλθε στο 68,20% από 40%. H SINGULARLOGIC την 02/01/2013 εξαγόρασε 5.450 μετοχές της θυγατρικής εταιρείας SINGULARLOGIC CYPRUS LTD καταβάλλοντας το ποσό των 22 χιλ. με αποτέλεσμα το ποσοστό συμμετοχής της να διαμορφώνεται πλέον σε 98,80% έναντι 93,35% της 31/12/2012. H SINGULARLOGIC την 10/07/2013 εξαγόρασε 927 μετοχές της θυγατρικής εταιρείας SYSTEM SOFT A.E. καταβάλλοντας το ποσό των 24 χιλ. με αποτέλεσμα το ποσοστό συμμετοχής της να διαμορφώνεται πλέον σε 66% έναντι 62% της 31/12/2012 κατέχοντας πλέον άμεσα και έμμεσα το 100% της θυγατρικής. Εντός της χρήσης του 2013 ολοκληρώθηκε η αύξηση μετοχικού κεφαλαίου της θυγατρικής της MIG REAL ESTATE (SERBIA), RKB ποσού 4.741 χιλ. η οποία πραγματοποιήθηκε μέσω κεφαλαιοποίησης δανείου ύψους 1.600 χιλ. και καταβολής μετρητών ύψους 3.141 χιλ. Κατόπιν των παραπάνω αυξήσεων το ποσοστό συμμετοχής της MIG στην RKB, μέσω της 100% θυγατρικής της MIG REAL ESTATE (SERBIA), ανήλθε σε 82,73% (31/12/2012: 82,34%). Εντός του 2ου τριμήνου 2013 η GOODY S προχώρησε σε αύξηση μετοχικού κεφαλαίου ύψους 109 χιλ. στη θυγατρική του ομίλου VIVARTIA, ΝΑΥΠΛΙΟΣ Α.Ε. με συνέπεια το συνολικό ποσοστό του ομίλου VIVARTIA στην εταιρεία να ανέλθει σε 96,27%. Εντός του 3ου τριμήνου 2013, η GOODY S προχώρησε στην εξαγορά του υπολειπόμενου ποσοστού 4% της ΕΣΤΙΑΤΟΡΙΑ ΝΕΡΑΤΖΙΩΤΙΣΣΑΣ Α.Ε. ύψους 67 χιλ. Η υπεραξία από τη συγκεκριμένη συναλλαγή ύψους 12 χιλ. αναγνωρίστηκε απευθείας μειωτικά των ιδίων κεφαλαίων του ομίλου VI VARTIA, ως αποτέλεσμα αύξησης ποσοστού συμμετοχής σε υφιστάμενες θυγατρικές. Εντός του 3ου τριμήνου 2013, η HELLENIC FOOD INVESTMENTS Α.Ε. προχώρησε σε κεφαλαιοποίηση υφιστάμενου δανεισμού από την μητρική της εταιρεία GOODY S ύψους 690 χιλ., μέσω της έκδοσης μετοχών υπέρ το άρτιο. Ως αποτέλεσμα της παραπάνω συναλλαγής, το ποσοστό συμμετοχής της GOODY S στη θυγατρική της ανήλθε σε 54,59%. Περαιτέρω, η GOODY S προέβη στην εξαγορά ποσοστού 9% στην θυγατρική του ομίλου VIVARTIA ΚΑΦΕΣΤΙΑΤΟΡΙΑ ΜΕΤΡΟ ΒΟΥΛΙΑΓΜΕΝΗΣ Α.Ε., έναντι ποσού 147 χιλ., με αποτέλεσμα το συνολικό έμμεσο ποσοστό του ομίλου VIVARTIA να ανέλθει σε 36,31%. Η συνολική υπεραξία από τη συγκεκριμένη συναλλαγή 137 χιλ. αναγνωρίστηκε απευθείας μειωτικά των ιδίων κεφαλαίων του ομίλου VI VARTIA, ως αποτέλεσμα αύξησης ποσοστού συμμετοχής σε υφιστάμενες θυγατρικές. Στη συνέχεια η GOODY S προχώρησε στην πώληση του εν λόγω ποσοστού (9%) μη καταγράφοντας κέρδος ή ζημιά από την συναλλαγή. Εντός του 3ου τριμήνου 2013, η ΠΑΣΤΕΡΙΑ Α.Ε. προχώρησε σε εξαγορά ποσοστού 19% στην PRIMAVERA Α.Ε., αυξάνοντας το ποσοστό της στην εταιρεία σε 70%, έναντι 24 χιλ. Η συνολική υπεραξία από τη συγκεκριμένη συναλλαγή 28 χιλ. αναγνωρίστηκε απευθείας μειωτικά των ιδίων κεφαλαίων του ομίλου VI VARTIA, ως αποτέλεσμα αύξησης ποσοστού συμμετοχής σε υφιστάμενες θυγατρικές. 122
Εντός του 4ου τριμήνου 2013, η GOODY S προχώρησε στην εξαγορά του υπολειπόμενου 31,44% στην ΚΑΦΕΖΑΧΑΡΟΠΛΑΣΤΕΙΑ ΜΑΡΙΝΑ ΖΕΑΣ Α.Ε. αυξάνοντας το ποσοστό την στην εταιρεία σε 100%, έναντι τιμήματος 263 χιλ. Η συνολική υπεραξία ποσού 296 χιλ. από την συγκεκριμένη συναλλαγή διαγράφηκε απευθείας στα ίδια κεφάλαια του ομίλου VI VARTIA, ως αποτέλεσμα αύξησης ποσοστού σε υφιστάμενες θυγατρικές. Την 11/04/2013 η Γ.Σ. της συγγενούς εταιρείας του Ομίλου MIG, MIG REAL ES TATE A.E.E.A.Π. αποφάσισε την αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου της με κεφαλαιοποίηση απαιτήσεων. Πιο συγκεκριμένα, αποφασίστηκε η αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου της MΙG REAL ESTATE κατά 5.202 χιλ. με την έκδοση 1.734.000 κοινών ονομαστικών μετοχών ονομαστικής αξίας 3 και τιμή διαθέσεως 3, προς ισόποση κεφαλαιοποίηση απαιτήσεων, που προέρχονται από την αγορά δύο επενδυτικών ακινήτων και κατάργηση του δικαιώματος προτίμησης των παλαιών μετόχων στην αύξηση αυτή, προκειμένου να διατεθούν στον άνω πιστωτή της εταιρείας. Συνεπεία του ανωτέρω γεγονότος, το ποσοστό της MIG στην ως άνω επένδυση μεταβλήθηκε και αντιστοιχεί πλέον σε 34,96% των δικαιωμάτων ψήφου μειωθέν κατά 4,91% από το 39,87% που αντιστοιχούσε πριν από το παραπάνω εταιρικό γεγονός. 6.2 Λοιπές μεταβολές (πωλήσεις /ιδρύσεις) εντός της ετήσιας περιόδου που έληξε την 31/12/2013 H SINGULARLOGIC την 27/02/2013 ολοκλήρωσε την πώληση της θυγατρικής της εταιρείας DSMS A.E. στην οποία συμμετείχε κατά ποσοστό 93,34% στην εταιρεία ΙΚONTACT ΕΠΕ έναντι τιμήματος 5,8 χιλ. Από την παραπάνω συναλλαγή, ο όμιλος SIN GULARLOGIC αναγνώρισε κέρδος από την πώληση ποσού 148 χιλ. Κατά τη διάρκεια του 2013, ο όμιλος VIVAR TIA προχώρησε στην εκποίηση των ποσοστών συμμετοχής που κατείχε στις θυγατρικές εταιρείες ΠΕΡΑΜΑ Α.Ε., ΤΖΙΟΒΑΝΝΙ Α.Ε., ΚΕΝΤΡΙΚΟ ΠΕΡΑΣΜΑ Α.Ε. και ΕΣΤΙΑΤΟΡΙΑ ΕΡΜΟΥ Α.Ε. έναντι ποσού 62 χιλ., 0, 0 και 0 αντίστοιχα. Η συνολική ζημιά του ομίλου VIVARTIA από τις ανωτέρω εκποιήσεις θυγατρικών ανήλθε συνολικά σε 148 χιλ. Τον Δεκέμβριο 2013, ο όμιλος VIVARTIA προχώρησε στην πώληση του ποσοστού συμμετοχής (50,2%) που κατείχε στη θυγατρική εταιρεία ΕΣΤΙΑΤΟΡΙΑ ΖΑΧΑΡΟΠΛΑΣΤΕΙΑ ΕΜΠΟΡΙΚΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΑΙΓΑΙΟΥ Α.Ε. έναντι ποσού 86 χιλ. Η ζημιά του ομίλου VI VARTIA από την ανωτέρω εκποίηση ανήλθε σε 3.002 χιλ. Τον Δεκέμβριο 2013, ο όμιλος VIVARTIA προχώρησε στην πώληση του ποσοστού συμμετοχής (50,96%) που κατείχε στη θυγατρική εταιρεία ΕΣΤΙΑΤΟΡΙΑ ΖΑΧΑΡΟΠΛΑΣΤΕΙΑ ΜΕΓΑΡΩΝ Α.Ε. έναντι 1.277 χιλ. Το κέρδος του ομίλου VIVARTIA από τη συγκεκριμένη συναλλαγή ανήλθε σε 623 χιλ. Σημειώνεται ότι πριν την πώληση του ποσοστού συμμετοχής, η GOODY S είχε εξαγοράσει έναντι 150 από την ΕΣΤΙΑΤΟΡΙΑ ΖΑΧΑΡΟΠΛΑΣΤΕΙΑ ΜΕΓΑΡΩΝ Α.Ε. το ποσοστό που αυτή κατείχε στην θυγατρική του ομίλου VIVAR TIA ΕΣΤΙΑΤΟΡΙΑ ΖΑΧΑΡΟΠΛΑΣΤΕΙΑ ΕΜΠΟΡΙΚΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΑΛΜΥΡΟΥ ΒΟΛΟΥ Μ.Α.Ε. αυξάνοντας το συνολικό έμμεσο ποσοστό του ομίλου VIVARTIA σε 52,75%. Αντίθετα, το συνολικό έμμεσο ποσοστού συμμετοχής του ομίλου VIVARTIA στη θυγατρική ΕΣΤΙΑΤΟΡΙΑ ΖΑΧΑΡΟΠΛΑΣΤΕΙΑ ΕΜΠΟΡΙΚΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΚΟΡΙΝΘΟΥ Α.Ε. μειώθηκε σε 38,21% λόγω του ποσοστού που κατείχε η πωληθείσα εταιρεία στην εν λόγω θυγατρική. Στα πλαίσια της ανάπτυξης των εξαγωγικών δραστηριοτήτων, ο όμιλος VIVARTIA εντός της χρήσης 2013, προχώρησε στην ίδρυση της θυγατρικής VIVARTIA USA, INC (μέσω της κατά 100% θυγατρικής του ομίλου UNITED MILK COMPANY S.A.). Παράλληλα, στα πλαίσια της κοινής συνεργασίας με την EXEED INDUS TRIES, ιδρύθηκε η εταιρεία EXEED VIVARTIA INVESTMENTS (EVI), καθώς και οι κατά 99% θυγατρικές της EXEED VIVARTIA GENERAL 123
TRADING και EXEED VIVARTIA COMMER CIAL BROKERAGE. Στην ανωτέρω μητρική εταιρεία, ο όμιλος VIVARTIA διαμέσου της θυγατρικής του ΔΕΛΤΑ, συμμετέχει με ποσοστό 49%. Οι ανωτέρω εταιρείες ενοποιούνται στον όμιλο VIVARTIA με την μέθοδο της καθαρής θέσης. Τον Νοέμβριο 2013, ο όμιλος VIVARTIA (μέσω της θυγατρικής ΕΣΤΙΑΤΟΡΙΑ ΝΕΡΑΤΖΙΩΤΙΣΣΑΣ Α.Ε.) προχώρησε στην εξαγορά του 68% της εταιρείας ΚΑΦΕΣΤΙΑΤΟΡΙΑ ΝΕΡΑΤΖΙΩΤΙΣΣΑΣ Α.Ε. έναντι 801 χιλ. Η υπεραξία που προέκυψε από την ανωτέρω εξαγορά ύψους 784 χιλ. προσδιορίστηκε με βάση τις λογιστικές αξίες της εξαγορασθείσας εταιρείας κατά την ημερομηνία εξαγοράς. Λόγω της ανωτέρω εξαγοράς, ο όμιλος VIVAR TIA αύξησε το έμμεσο ποσοστό συμμετοχής του στις θυγατρικές εταιρείες ΚΑΦΕΣΤΙΑΤΟΡΙΑ ΕΜΠΟΡΙΚΩΝ ΚΕΝΤΡΩΝ Α.Ε. και ΕΣΤΙΑΤΟΡΙΑ ΚΑΦΕΖΑΧΑΡΟΠΛΑΣΤΕΙΑ ΓΛΥΦΑΔΑΣ Α.Ε. λόγω ποσοστών συμμετοχής που διατηρούσε στις ανωτέρω εταιρείες η εξαγορασθείσα εταιρεία (18% και 2,5% αντίστοιχα). Την 10/05/2013 συστάθηκε η εταιρεία «BEATIFIC ΑΝΩΝΥΜΟΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΕΡΕΥΝΑΣ, ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΚΑΙ ΕΜΠΟΡΙΑΣ ΚΑΛΛΥΝΤΙΚΩΝ» στην οποία η άμεση συμμετοχή του ομίλου ΥΓΕΙΑ ανήλθε στο 100%. Κατά τη διάρκεια της χρήσης αποκτήθηκε με κεφαλαιοποίηση απαίτησης το 80,41% της εταιρείας ΛΗΤΩ LAB A.E. Τα περιουσιακά στοιχεία που ενσωματώθηκαν ανήλθαν σε 26 χιλ. 124
7. Συμμετοχή σε από κοινού ελεγχόμενες εταιρείες Ο όμιλος VIVARTIA κατέχει κατά την 31/12/2013 και 31/12/2012, μέσω της ΜΠΑΡΜΠΑ ΣΤΑΘΗΣ, μερίδιο 51,00% στις εταιρείες ΑΛΕΣΙΣ Α.Β.Ε.Ε. με έδρα την, BULZYMCO LTD (καθ ολοκληρίαν θυγατρική της ΑΛΕΣΙΣ Α.Β.Ε.Ε.) με έδρα την Κύπρο, ALESIS BULGARIA EOOD (καθ ολοκληρίαν θυγατρική της BULZYMCO LTD), με έδρα την Βουλγαρία και μερίδιο 49% στην εταιρεία ΜΙΧ. ΑΡΑΜΠΑΤΖΗΣ A.E., η κύρια δραστηριότητά των οποίων είναι η επεξεργασία, παραγωγή και διανομή προϊόντων μαλακής ζύμης και συναφών τυποποιημένων προϊόντων. Οι παραπάνω εταιρείες ενοποιούνται με την μέθοδο της αναλογικής ενοποίησης δεδομένου ότι ο όμιλος VI VARTIA έχει από κοινού έλεγχο με τους έτερους μετόχους. Τα ακόλουθα ποσά περιέχονται στις ενοποιημένες Οικονομικές Καταστάσεις για τις χρήσεις 2013 και 2012 και αντιπροσωπεύουν το μερίδιο του ομίλου VIVARTIA στους λογαριασμούς ενεργητικού και υποχρεώσεων καθώς και επί των κερδών μετά φόρων των από κοινού ελεγχομένων εταιρειών: Ποσά σε 000 ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟ Ενσώματα στοιχεία του ενεργητικού Λοιπά μακροπρόθεσμα στοιχεία του ενεργητικού Κυκλοφορούντα στοιχεία του ενεργητικού Σύνολο ενεργητικού ΠΑΘΗΤΙΚΟ Μακροπρόθεσμες υποχρεώσεις Βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις Σύνολο υποχρεώσεων 31/12/2013 14.336 839 20.664 35.839 2.432 10.242 12.674 31/12/2013 14.056 342 18.737 33.135 2.297 10.194 12.491 Ίδια κεφάλαια 23.165 20.644 Έσοδα Κέρδη μετά φόρων 31.118 2.472 30.349 2.817 Ο αριθμός των εργαζομένων στις από κοινού ελεγχόμενες εταιρείες κατά την 31/12/2013 ήταν 430 άτομα (31/12/2012: 407 άτομα). Τα ταμειακά διαθέσιμα και ταμειακά ισοδύναμα που περιλαμβάνονται στην ενοποιημένη Κατάσταση Οικονομικής Θέσης και προέρχονται από τις ανωτέρω αναλογικά ενοποιούμενες εταιρείες ανέρχονται σε 2.257 χιλ. και 1.840 χιλ. κατά την 31/12/2013 και 31/12/2012 αντίστοιχα. 125
8. Διακοπείσες Δραστηριότητες 8.1 Ολοκλήρωση μεταβίβασης του συνόλου των μετοχών της OLYMPIC AIR στην AEGEAN Εντός της προηγούμενης χρήσης (την 22/10/2012) η MIG είχε προβεί στην υπογραφή προσυμφώνου για την πώληση του συνόλου των μετοχών της OLYMPIC AIR στην AEGEAN. Βάσει του εν λόγω γεγονότος, κατά την 31/12/2012 τα στοιχεία της Κατάστασης Οικονομικής Θέσης της OLYMPIC AIR είχαν ταξινομηθεί ως μία ομάδα διάθεσης σύμφωνα με τις απαιτήσεις του ΔΠΧΑ 5 για τα κατεχόμενα προς πώληση μη κυκλοφορούντα στοιχεία του ενεργητικού (ομάδα διάθεσης «Μεταφορές»). Την 09/10/2013 η MIG ανακοίνωσε ότι εγκρίθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η πώληση της OL YMPIC AIR στην AEGEΑN. Με την ολοκλήρωση της μεταβίβασης η OLYMPIC AIR καθίσταται θυγατρική της AEGEΑN ενώ οι δύο εταιρείες θα διατηρήσουν η κάθε μία το σήμα, το διακριτό πτητικό έργο και τον στόλο τους. Το συνολικό τίμημα της συναλλαγής ανήλθε σε 72 εκατ. από τα οποία 20 εκατ. έχουν ήδη εισπραχθεί (εντός της χρήσης 2012). Με νεότερη ανακοίνωσή της την 23/10/2013, η Εταιρεία ανακοίνωσε ότι ολοκληρώθηκε η συναλλαγή μεταβίβασης του συνόλου των μετοχών της OLYMPIC AIR στην AEGEAN με την υπογραφή της οριστικής Σύμβασης Πώλησης και Μεταβίβασης Μετοχών. Η συμφωνία έχει σαν αποτέλεσμα την ενίσχυση των ταμειακών διαθεσίμων της MIG κατά το πρόσθετο τίμημα των 52 εκατ. το οποίο θα καταβληθεί σταδιακά σε 5 ισόποσες ετήσιες δόσεις, η πρώτη εκ των οποίων (ποσού 10,4 εκατ.) καταβλήθηκε κατά την ολοκλήρωση της συναλλαγής, ενώ οι υπόλοιπες 4 δόσεις θα καταβληθούν στις ετήσιες επετείους από την ολοκλήρωση της συναλλαγής. Η συμφωνία αυτή εντάσσεται στην στρατηγική του Ομίλου για την απεμπλοκή από ζημιογόνες δραστηριότητες με αρνητικές ταμειακές ροές και την επικέντρωση στις κύριες δραστηριότητές της με θετικές προοπτικές, και οικονομικά αποτελέσματα στοχεύοντας μεσοπρόθεσμα στη δημιουργία προστιθέμενης αξίας για τους μετόχους του Ομίλου. Από την παραπάνω συναλλαγή προέκυψε για τον Όμιλο κέρδος ποσού 42.530 χιλ., το οποίο περιλαμβάνεται στα αποτελέσματα από διακοπείσες δραστηριότητες της ενοποιημένης Κατάστασης Αποτελεσμάτων. Το ποσό του κέρδους υπολογίστηκε ως η διαφορά μεταξύ του προϊόντος της διάθεσης της συμμετοχής, αφαιρουμένων των σχετικών με τη συναλλαγή εξόδων, και της λογιστικής της αξίας κατά την ημερομηνία της πώλησης. Αναλυτικά, η λογιστική αξία των καθαρών στοιχείων του ενεργητικού της OLYMPIC AIR κατά την ημερομηνία της οριστικοποίησης της πώλησης παρουσιάζονται στον παρακάτω πίνακα: Ποσά σε 000 Λογιστικές αξίες κατά την ημερομηνία της πώλησης Μη κυκλοφορούντα στοιχεία ενεργητικού Κυκλοφορούντα στοιχεία ενεργητικού Ταμειακά διαθέσιμα και ταμειακά ισοδύναμα Σύνολο στοιχείων ενεργητικού 145.106 41.173 18.851 205.130 Μακροπρόθεσμες υποχρεώσεις Βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις Σύνολο υποχρεώσεων 114.405 70.199 184.604 Σύνολο ιδίων κεφαλαίων 20.526 126
Αντίστοιχα, ο υπολογισμός του αποτελέσματος της συναλλαγής αναλύεται ως εξής: Ποσά σε 000 Λογιστική αξία της OLYMPIC AIR Τίμημα πώλησης (προεξοφλημένο σε παρούσες αξίες) μείον των εξόδων διάθεσης Κέρδος από την πώληση Αναταξινόμηση λοιπών συνολικών εσόδων σχετιζόμενων με τις διακοπείσες δραστηριότητες στην Κατάσταση Αποτελεσμάτων Συνολικό κέρδος από την πώληση Αποτέλεσμα από την πώληση 20.526 62.027 41.501 1.029 42.530 Κατανεμημένα σε: Ιδιοκτήτες της μητρικής Μη ελέγχουσες συμμετοχές 42.530 Ο Όμιλος δεν ενοποίησε κατά την 31/12/2013 τα στοιχεία Κατάστασης Οικονομικής Θέσης της OL YMPIC AIR, ενώ συμπεριέλαβε στην ενοποιημένη Κατάσταση Αποτελεσμάτων το αποτέλεσμα από διακοπείσες δραστηριότητες της εν λόγω εταιρείας ήτοι κέρδη ποσού 39.097 χιλ. (αναλύεται περαιτέρω σε κέρδος από την πώληση ποσού 42.530 χιλ. και σε ζημιές δραστηριότητας της εταιρείας για την περίοδο 01/0123/10/2013 ποσού 3.433 χιλ. βλ. αναλυτικά σημείωση 8.7 «Μεταφορές»). Σημειώνεται ότι στις ατομικές οικονομικές καταστάσεις της Εταιρείας, η εν λόγω πώληση δεν έχει καμία επίπτωση. 8.2 Πώληση ομίλου VALLONE από τον όμιλο ΥΓΕΙΑ Στις 08/03/2013, ο όμιλος ΥΓΕΙΑ ολοκλήρωσε την συμφωνία για την πώληση του συνόλου των μετοχών της εταιρίας VALLONE CO LTD, που ελέγχει άμεσα και έμμεσα το νοσοκομείο ΑΧΙΛΛΕΙΟΝ στην Λεμεσό Κύπρου στον ιατρό συνεργάτη του νοσοκομείου Ανδρέα Παναγιώτου και την εταιρεία CIRCLESER VUS LIMITED. Το τίμημα συμφωνήθηκε στο 1 και οι αγοραστές ανέλαβαν δανειακές υποχρεώσεις του ομίλου VALLONE ύψους 7,7 εκ. περίπου και λοιπές υποχρεώσεις ύψους 3,4 εκ. περίπου. Στα πλαίσια της ολοκλήρωσης της συμφωνίας ο όμιλος ΥΓΕΙΑ ανέλαβε συμβατικές υποχρεώσεις συνολικού ύψους 9,89 εκ. Σημειώνεται ότι ο όμιλος VALLONE είχε ήδη παρουσιαστεί στις δημοσιευμένες Οικονομικές Καταστάσεις του Ομίλου της 31/12/2012, ως μία ομάδα διάθεσης κατεχόμενη προς πώληση («Υπηρεσίες Υγείας»), σύμφωνα με τις απαιτήσεις του ΔΠΧΑ 5, ενώ τα αντίστοιχα στοιχεία της Κατάστασης Αποτελεσμάτων του εν λόγω νοσοκομείου είχαν συμπεριληφθεί στο κονδύλι «Κέρδη/ (Ζημιές) μετά φόρων από διακοπείσες δραστηριότητες». Λόγω της συμφωνίας πώλησης του ομίλου VAL LONE, το ενοποιημένο αποτέλεσμα της 31/12/2012 επιβαρύνθηκε με συνολικό ποσό 11.130 χιλ. (ζημιές ποσού 7.833 χιλ. αφορούν σε ιδιοκτήτες της μητρικής), το οποίο και αναγνωρίστηκε στο κονδύλι «Κέρδη /(Ζημιές) από την αποτίμηση της ομάδας διάθεσης σε εύλογες αξίες» της Κατάστασης Αποτελεσμάτων των διακοπεισών δραστηριοτήτων της χρήσης 2012. 127
Αναλυτικά, η λογιστική αξία των καθαρών στοιχείων του ενεργητικού του ομίλου VALLONE κατά την ημερομηνία πώλησης παρουσιάζονται στον παρακάτω πίνακα: Ποσά σε 000 Μη κυκλοφορούντα στοιχεία ενεργητικού Κυκλοφορούντα στοιχεία ενεργητικού Ταμειακά διαθέσιμα και ταμειακά ισοδύναμα Σύνολο στοιχείων ενεργητικού Λογιστικές αξίες κατά την ημερομηνία της πώλησης 18.038 1.133 48 19.219 Μακροπρόθεσμες υποχρεώσεις Βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις Σύνολο υποχρεώσεων 8.883 12.563 21.446 Σύνολο ιδίων κεφαλαίων Μείον: Μη ελέγχουσες συμμετοχές Ίδια κεφάλαια αποδιδόμενα στους ιδιοκτήτες της μητρικής (2.227) (1.861) (366) Αντίστοιχα, ο υπολογισμός του αποτελέσματος της συναλλαγής αναλύεται ως εξής: Ποσά σε 000 Λογιστική αξία ομίλου VALLONE κατά την ημερομηνία της πώλησης Τίμημα πώλησης μείον των εξόδων διάθεσης Κέρδος από την πώληση Αποτέλεσμα από την πώληση (366) 366 Κατανεμημένο σε: Ιδιοκτήτες της μητρικής Μη ελέγχουσες συμμετοχές 258 108 Ο Όμιλος δεν ενοποίησε κατά την 31/12/2013 τα στοιχεία Κατάστασης Οικονομικής Θέσης του ομίλου VALLONE, ενώ συμπεριέλαβε στην ενοποιημένη Κατάσταση Αποτελεσμάτων το αποτέλεσμα από διακοπείσες δραστηριότητες του εν λόγω ομίλου ήτοι ζημιές ποσού 190 χιλ. (αναλύεται περαιτέρω σε κέρδη από την πώληση ποσού 366 χιλ. και σε ζημιές δραστηριότητας της εταιρείας για την περίοδο 01/0107/03/2013 ποσού 556 χιλ. βλ. αναλυτικά σημείωση 8.7 «Υπηρεσίες Υγείας»). 8.3 Πώληση ομίλου ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΟΣ από τον όμιλο ΥΓΕΙΑ Στις 30/04/2013 ολοκληρώθηκε η συμφωνία πώλησης του συνόλου των μετοχών της εταιρείας ΜΑΙΕΥΤΙΚΗ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ «ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΟΣ» ΛΙΜΙΤΕΔ που ελέγχει το νοσοκομείο ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΟΣ στην Πάφο της Κύπρου (εφεξής «το Νοσοκομείο») στις εταιρείες ELEONORA M. ENTERPRISES LIMITED και ΚΕΝΤΡΟ ΕΞΩΣΩΜΑΤΙΚΗΣ ΓΟΝΙΜΟΤΗΤΑΣ ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΟΣ ΛΙΜΙΤΕΔ, συμφερόντων των συνεργατών ιατρών του Νοσοκομείου κ. Νέστορα Μιχαήλ και κ. Μιχάλη Χρυσοστόμου αντίστοιχα. Το τίμημα συμφωνήθηκε στο 1 και οι αγοραστές ανέλαβαν δανειακές και λοιπές υποχρεώσεις του ομίλου του Νοσοκομείου, οι οποίες ανέρχονταν στο ποσό των 3,8 εκ. περίπου. Για τη συμφωνία πώλησης του ομίλου ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΟΣ τα αποτελέσματα του ομίλου ΥΓΕΙΑ της χρήσης 2013 επιβαρύνθηκαν με συνολικό ποσό 4,4 εκ. που 128
αφορά στις αναληφθείσες συμβατικές υποχρεώσεις, όπως αυτές απορρέουν από την συμφωνία πώλησης. Αναλυτικά, η λογιστική αξία των καθαρών στοιχείων του ενεργητικού του ομίλου ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΟΣ κατά την ημερομηνία πώλησης παρουσιάζονται στον παρακάτω πίνακα: Ποσά σε 000 Μη κυκλοφορούντα στοιχεία ενεργητικού Κυκλοφορούντα στοιχεία ενεργητικού Ταμειακά διαθέσιμα και ταμειακά ισοδύναμα Σύνολο στοιχείων ενεργητικού Λογιστικές αξίες κατά την ημερομηνία της πώλησης 10.089 838 1.106 12.033 Μακροπρόθεσμες υποχρεώσεις Βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις Σύνολο υποχρεώσεων 2.324 3.307 5.631 Σύνολο ιδίων κεφαλαίων Μείον: Μη ελέγχουσες συμμετοχές Ίδια κεφάλαια αποδιδόμενα στους ιδιοκτήτες της μητρικής 6.402 2.047 4.355 Αντίστοιχα, ο υπολογισμός του αποτελέσματος της συναλλαγής αναλύεται ως εξής: Ποσά σε 000 Λογιστική αξία ομίλου ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΟΣ κατά την ημερομηνία της πώλησης Τίμημα πώλησης μείον των εξόδων διάθεσης Ζημιά από την πώληση Αναταξινόμηση λοιπών συνολικών εσόδων σχετιζόμενων με τις διακοπείσες δραστηριότητες στην Κατάσταση Αποτελεσμάτων Συνολική ζημιά από την πώληση Κατανεμημένη σε: Ιδιοκτήτες της μητρικής Μη ελέγχουσες συμμετοχές Αποτέλεσμα από την πώληση 4.355 (4.355) (14) (4.369) (3.075) (1.294) Ο Όμιλος δεν ενοποίησε κατά την 31/12/2013 τα στοιχεία Κατάστασης Οικονομικής Θέσης του ομίλου ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΟΣ, ενώ συμπεριέλαβε στην ενοποιημένη Κατάσταση Αποτελεσμάτων το αποτέλεσμα από διακοπείσες δραστηριότητες του εν λόγω ομίλου ήτοι ζημιές ποσού 4.721 χιλ. (αναλύεται περαιτέρω σε ζημιές από την πώληση ποσού 4.369 χιλ. και σε ζημιές δραστηριότητας της εταιρείας για την περίοδο 01/0130/04/2013 ποσού 352 χιλ. βλ. αναλυτικά σημείωση 8.7 «Υπηρεσίες Υγείας»). 8.4 Πώληση των STEM HEALTH & STEM HEALTH HELLAS από τον όμιλο ΥΓΕΙΑ Την 15/11/2013 ολοκληρώθηκε η συμφωνία πώλησης του συνόλου της συμμετοχής (ποσοστό 76%), που κατέχει ο όμιλος ΥΓΕΙΑ στην εταιρεία «ΙΑΤΡΙΚΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΤΡΑΠΕΖΑ ΒΛΑΣΤΟΚΥΤΤΑΡΩΝ ΑΕ» με δ.τ. «STEM HEALTH SA», και την πώληση της συμμετοχής (ποσοστό 42%) που κατέχει το ΜΗΤΕΡΑ στην εταιρεία «ΙΑΤΡΙΚΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΒΛΑΣΤΟΚΥΤΤΑΡΩΝ ΑΕ» με δ.τ. «STEM HEALTH HELLAS SA» (εφεξής εταιρείες ομίλου STEM) αντί συνολικού συμβολικού τιμήματος 1 (εκάστη συναλλαγή). 129
Αναλυτικά, η λογιστική αξία των καθαρών στοιχείων του ενεργητικού κατά την ημερομηνία πώλησης παρουσιάζονται στον παρακάτω πίνακα: Ποσά σε 000 Μη κυκλοφορούντα στοιχεία ενεργητικού Κυκλοφορούντα στοιχεία ενεργητικού Ταμειακά διαθέσιμα και ταμειακά ισοδύναμα Σύνολο στοιχείων ενεργητικού Λογιστικές αξίες κατά την ημερομηνία της πώλησης 506 487 12 1.005 Μακροπρόθεσμες υποχρεώσεις Βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις Σύνολο υποχρεώσεων 932 2.839 3.771 Σύνολο ιδίων κεφαλαίων Μείον: Μη ελέγχουσες συμμετοχές Ίδια κεφάλαια αποδιδόμενα στους ιδιοκτήτες της μητρικής (2.766) (2.705) (61) Αντίστοιχα, ο υπολογισμός του αποτελέσματος της συναλλαγής αναλύεται ως εξής: Ποσά σε 000 Λογιστική αξία ομίλου STEM Τίμημα πώλησης μείον των εξόδων διάθεσης Κέρδος από την πώληση Αποτέλεσμα από την πώληση (61) 61 Κατανεμημένο σε: Ιδιοκτήτες της μητρικής Μη ελέγχουσες συμμετοχές 43 18 Ο Όμιλος δεν ενοποίησε κατά την 31/12/2013 τα στοιχεία Κατάστασης Οικονομικής Θέσης των εταιρειών STEM HEALTH και STEM HEALTH HELLAS, ενώ συμπεριέλαβε στην ενοποιημένη Κατάσταση Αποτελεσμάτων το αποτέλεσμα από διακοπείσες δραστηριότητες των εν λόγω εταιρειών ήτοι ζημιές ποσού 630 χιλ. (αναλύεται περαιτέρω σε κέρδη από την πώληση ποσού 61 χιλ. και σε ζημιές δραστηριότητας της εταιρείας για την περίοδο 01/0115/11/2013 ποσού 691 χιλ. βλ. αναλυτικά σημείωση 8.7 «Υπηρεσίες Υγείας»). 8.5 Απόφαση για διακοπή δραστηριοτήτων της ATHENIAN ENGINEERING Το Διοικητικό Συμβούλιο της ATHENIAN ENGI NEERING με βάση την από 21/12/2012 συνεδρίασή του, αποφάσισε να προβεί σε διακοπή των δραστηριοτήτων της, λαμβανομένων υπόψη της εξέλιξης των οικονομικών μεγεθών της εταιρείας και των προοπτικών της αγοράς. Σε συνέχεια της παραπάνω απόφασης ο Όμιλος ενοποίησε κατά την 31/12/2013 και την 31/12/2012 τα στοιχεία της Κατάστασης Οικονομικής Θέσης της ATHENIAN ENGINEERING με τη μέθοδο της ολικής ενοποίησης, ενώ συμπεριέλαβε στην Κατάσταση Αποτελεσμάτων τα αποτελέσματα από 130
διακοπείσες δραστηριότητες της εν λόγω εταιρείας για τις χρήσεις 2013 και 2012, ήτοι ζημιές ποσού 11.960 χιλ. και 8.710 χιλ. αντίστοιχα (βλ. αναλυτικά σημείωση 8.7). 8.6 Διακοπείσες δραστηριότητες της συγκριτικής ετήσιας περιόδου αναφοράς (χρήση 2012) Τα στοιχεία της ενοποιημένης Κατάστασης Αποτελεσμάτων για την συγκριτική ετήσια περίοδο αναφοράς (01/0131/12/2012) έχουν αναμορφωθεί προκειμένου να περιληφθούν μόνο οι συνεχιζόμενες δραστηριότητες. Στις διακοπείσες δραστηριότητες της συγκριτικής περιόδου περιλαμβάνονται: τα αποτελέσματα της OLYMPIC AIR για την περίοδο 01/0131/12/2012 (λόγω οριστικοποίησης της πώλησης την 23/10/2013), τα αποτελέσματα του ομίλου VALLONE (θυγατρική του ομίλου ΥΓΕΙΑ) για την περίοδο 01/0131/12/2012 (λόγω πώλησης την 08/03/2013), τα αποτελέσματα του ομίλου ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΟΣ (θυγατρική του ομίλου ΥΓΕΙΑ) για την περίοδο 01/0131/12/2012 (λόγω πώλησης την 30/04/2013), τα αποτελέσματα των εταιρειών STEM HEALTH και STEM HEALTH HELLAS (θυγατρικές του ομίλου ΥΓΕΙΑ) για την περίοδο 01/0131/12/2012 (λόγω πώλησης την 15/11/2013), τα αποτελέσματα της ΣΤΑΥΡΟΣ ΝΕΝΔΟΣ ΑΕ (θυγατρική του ομίλου VIVARTIA) για την περίοδο 01/0116/10/2012 (λόγω πώλησης την 16/10/2012), τα αποτελέσματα της ATHENIAN ENGI NEERING για την περίοδο 01/0131/12/2012 (λόγω της από 21/12/2012 απόφασης του ΔΣ της εν λόγω εταιρείας για διακοπή των δραστηριοτήτων). τα αποτελέσματα των MIG AVIATION 3 και MIG AVIATION (UK) για την περίοδο 01/0129/06/2012 (λόγω πώλησής τους την 29/06/2012), τα αποτελέσματα από την ενοποίηση της EU ROLINE για την περίοδο 01/0119/07/2012, και το μερίδιο του Ομίλου στα αποτελέσματα της συγγενούς INTERINVEST για την περίοδο 01/0119/06/2012 (εκκαθαρίστηκαν στις 19/07/2012 και 19/06/2012 αντίστοιχα). 131
8.7 Καθαρά αποτελέσματα Ομίλου από διακοπείσες δραστηριότητες Τα καθαρά αποτελέσματα του Ομίλου από διακοπείσες δραστηριότητες για τις περιόδους 01/0131/12/2013 και 01/0131/12/2012 αναλύονται ως εξής: 0101 31/12/2013 0101 31/12/2012 Ποσά σε 000 Υπηρεσίες Υγείας Μεταφορές Σύνολο Τρόφιμα & Γαλακτομικά Υπηρεσίες Υγείας Μεταφορές Χρηματ/κες Υπηρεσίες Σύνολο Πωλήσεις 3.070 110.602 113.672 12.984 9.810 187.336 210.130 Κόστος πωληθέντων Μικτό κέρδος (3.394) (324) (114.998) (4.396) (118.392) (4.720) (7.353) 5.631 (10.518) (708) (192.510) (5.174) (210.381) (251) Έξοδα διοίκησης (879) (17.713) (18.592) (818) (3.994) (17.011) (94) (21.917) Έξοδα διάθεσης (287) (15.858) (16.145) (2.294) (405) (30.403) (58) (33.160) Λοιπά έσοδα εκμετάλλευσης 200 37.765 37.965 1 864 55.266 56.131 Λοιπά έξοδα εκμετάλλευσης (70) (8.284) (8.354) (116) (9.326) (9.442) Λοιπά χρηματοοικονομικά αποτελέσματα 23 2.709 2.732 25 (17) 2.030 2.038 Χρηματοοικονομικά έξοδα (254) (8.494) (8.748) (4) (1.049) (11.133) (12.186) Χρηματοοικονομικά έσοδα 137 137 269 1.147 41 1.457 Ζημιές από συγγενείς επιχειρήσεις ενοποιούμενες με τη μέθοδο της καθαρής θέσης (25) (25) Κέρδη/(ζημιές) προ φόρων από διακοπείσες δραστηριότητες (1.591) (14.134) (15.725) 2.810 (5.425) (14.604) (136) (17.355) Φόρος εισοδήματος (8) (1.259) (1.267) (606) (31) (2.207) (18) (2.862) Κέρδη/(Ζημιές) μετά φόρων από διακοπείσες δραστηριότητες (1.599) (15.393) (16.992) 2.204 (5.456) (16.811) (154) (20.217) Κέρδη /(ζημιές) από την εκποίηση της διακοπείσας δραστηριότητας (3.942) 42.530 38.588 (4.983) (11.130) (6.354) (22.467) Αποτέλεσμα χρήσης από διακοπείσες δραστηριότητες (5.541) 27.137 21.596 (2.779) (16.586) (23.165) (154) (42.684) Κατανεμημένα σε: Ιδιοκτήτες της μητρικής Μη ελέγχουσες συμμετοχές (3.377) (2.164) 27.137 23.760 (2.164) (4.015) 1.236 (10.285) (6.301) (23.165) (82) (72) (37.547) (5.137) 132
Στον πίνακα που ακολουθεί παρουσιάζονται οι καθαρές ταμειακές ροές από λειτουργικές, επενδυτικές και χρηματοδοτικές δραστηριότητες που αφορούν στις διακοπείσες δραστηριότητες για τις χρήσεις 2013 και 2012: Ποσά σε 000 Υπηρεσίες Υγείας Μεταφορές 0101 31/12/2013 Τρόφιμα & Γαλακτομικά Υπηρεσίες Υγείας Μεταφορές Χρηματ/κες Υπηρεσίες 0101 31/12/2012 Καθαρές ταμειακές ροές από λειτουργικές δραστηριότητες 2.277 (5.299) (3.022) 1.781 1.254 (15.869) (311) (13.145) Καθαρές ταμειακές ροές από επενδυτικές δραστηριότητες (142) (15) (157) (1) (188) 1.958 41 1.810 Καθαρές ταμειακές ροές από χρηματοδοτικές δραστηριότητες (1.314) (5.114) (6.428) (2.206) (857) (23.713) (26.776) Συναλλαγματικές διαφορές στα ταμειακά διαθέσιμα, ταμειακά ισοδύναμα και δεσμευμένες καταθέσεις (456) (456) Συνολικές καθαρές ταμειακές ροές από διακοπείσες δραστηριότητες 821 (10.428) (9.607) (426) 209 (38.080) (270) (38.567) Τα βασικά κέρδη ανά μετοχή από διακοπείσες δραστηριότητες για τις παρουσιαζόμενες ετήσιες περιόδους αναφοράς 01/0131/12/2013 και 01/0131/12/2012 ανέρχονται σε 0,0308 και (0,0487) αντίστοιχα, ενώ τα μειωμένα κέρδη ανά μετοχή από διακοπείσες δραστηριότητες ανήλθαν σε 0,0252 και (0,0414) αντίστοιχα (βλ. αναλυτικό τρόπο υπολογισμού στη σημείωση 46). 133
9. Λειτουργικοί Τομείς Ο Όμιλος εφαρμόζει τις διατάξεις του ΔΠΧΑ 8, σύμφωνα με το οποίο, ο καθορισμός των λειτουργικών τομέων βασίζεται στη «διοικητική προσέγγιση» και επιβάλλει η πληροφόρηση που γνωστοποιείται εξωτερικά να είναι αυτή που βασίζεται στην εσωτερική πληροφόρηση. Το Διοικητικό Συμβούλιο της Εταιρείας συνιστά τον κύριο λήπτη επιχειρηματικών αποφάσεων και έχει καθορίσει έξι (6) λειτουργικούς τομείς δραστηριότητας του Ομίλου (βλ. σημείωση 4.24). Η απαιτούμενη πληροφόρηση ανά λειτουργικό τομέα έχει ως εξής: Τα έσοδα και κέρδη, τα στοιχεία του ενεργητικού και οι υποχρεώσεις κάθε λειτουργικού τομέα παρουσιάζονται ως ακολούθως: Ποσά σε 000 0101 31/12/2013 Τρόφιμα & Γαλακτομικά Υπηρεσίες Υγείας Χρηματ/κες Υπηρεσίες Πληροφορική & Τηλεπικοινωνίες Μεταφορές Εταιρείες Ιδιωτικών Κεφαλαίων * Σύνολο από συνεχ/νες δραστ/τες Διακοπείσες δραστ/τες Σύνολο Έσοδα από εξωτερικούς πελάτες 577.313 203.618 47.334 346.335 14.419 1.189.019 113.672 1.302.691 Διατομεακά έσοδα 5.595 40 3.977 16.913 5.043 31.568 15.540 47.108 Απόσβεση ενσώµατων/ άυλων περιουσιακών στοιχείων (32.913) (19.229) (512) (2.234) (33.149) (1.958) (89.995) (13.056) (103.051) Κέρδη/(ζημιές) προ φόρων, χρηματοδοτικών, επενδυτικών αποτελεσμάτων και συνολικών αποσβέσεων 14.000 (6.232) (14.112) 2.650 25.063 (12.774) 8.595 3.210 11.805 Λοιπά χρηματοοικονομικά αποτελέσματα (47.582) (2.540) (1.705) (2.953) 2.471 184 (52.125) 2.732 (49.393) Χρηματοοικονομικά έσοδα 643 2.750 4.244 136 604 81 8.458 137 8.595 Χρηματοοικονομικά έξοδα (28.562) (13.052) (25.087) (4.502) (18.333) (18.079) (107.615) (8.748) (116.363) Κέρδη /(Ζημιές) από συγγενείς επιχειρήσεις ενοποιούμενες με τη μέθοδο της καθαρής θέσης 16 18 1.157 1.191 1.191 Κέρδη/(ζημιές) προ φόρων Φόρος εισοδήματος Στοιχεία ενεργητικού της 31/12/2013 (94.158) (19.152) 1.001.335 (38.303) (8.587) 626.663 (37.172) 6.735 253.417 (6.839) (54) 124.978 (23.344) (3.509) 868.764 (31.389) (285) 449.832 (231.205) (24.852) 3.324.989 (15.725) (1.267) (246.930) (26.119) 3.324.989 Υποχρεώσεις της 31/12/2013 663.815 365.587 528.631 93.797 553.175 403.457 2.608.462 2.608.462 134
Ποσά σε 000 0101 31/12/2013 Τρόφιμα & Γαλακτομικά Υπηρεσίες Υγείας Χρηματ/κες Υπηρεσίες Πληροφορική & Τηλεπικοινωνίες Μεταφορές Εταιρείες Ιδιωτικών Κεφαλαίων * Σύνολο από συνεχ/νες δραστ/τες Διακοπείσες δραστ/τες Σύνολο Έσοδα από εξωτερικούς πελάτες 604.841 237.560 51.826 352.257 17.892 1.264.376 210.130 1.474.506 Διατομεακά έσοδα Απόσβεση ενσώµατων/ άυλων περιουσιακών στοιχείων 5.682 (37.830) 386 (18.495) (676) 4.105 (4.354) 14.960 (38.606) 5.284 (1.962) 30.417 (101.923) 31.369 (16.266) 61.786 (118.189) Κέρδη/(ζημιές) προ φόρων, χρηματοδοτικών, επενδυτικών αποτελεσμάτων και συνολικών αποσβέσεων 1.701 13.586 (11.991) (15.122) 6.403 (45.498) (50.921) 7.627 (43.294) Λοιπά χρηματοοικονομικά αποτελέσματα (115.780) (46.258) (866.578) (27.046) (43.296) 39 (1.098.919) 2.038 (1.096.881) Χρηματοοικονομικά έσοδα Χρηματοοικονομικά έξοδα Κέρδη /(Ζημιές) από συγγενείς επιχειρήσεις ενοποιούμενες με τη μέθοδο της καθαρής θέσης 1.018 (32.886) 2 935 (13.165) 14.041 (32.756) 136 (4.530) 31 365 (16.071) 76 (18.081) (2.549) 16.571 (116.489) (2.516) 1.457 (12.186) (25) 18.028 (128.675) (2.541) Κέρδη/(ζημιές) προ φόρων Φόρος εισοδήματος Στοιχεία ενεργητικού της 31/12/2012 (183.490) 13.640 1.108.553 (63.397) 8.246 691.071 (897.960) 355.211 (50.885) 7.605 130.952 (91.205) (1.210) 946.109 (66.975) (131) 465.803 (1.353.912) 28.150 3.697.699 (17.355) (2.862) 248.574 (1.371.267) 25.288 3.946.273 Υποχρεώσεις της 31/12/2012 654.185 377.903 550.611 92.903 587.849 389.304 2.652.755 226.441 2.879.196 * Υποκατηγορίες του λειτουργικού τομέα Εταιρειών Ιδιωτικών Κεφαλαίων: Ποσά σε 000 0101 31/12/2013 Τομέας Αναψυχής Εκμετάλλευση ακινήτων Λοιπά Σύνολο Έσοδα από εξωτερικούς πελάτες 10.175 3.837 407 14.419 Κέρδη προ φόρων (107) (31.321) 39 (31.389) Στοιχεία ενεργητικού της 31/12/2013 114.493 332.020 3.319 449.832 01/0131/12/2012 Έσοδα από εξωτερικούς πελάτες Κέρδη προ φόρων Στοιχεία ενεργητικού της 31/12/2012 13.730 1.246 116.973 3.087 (68.524) 344.246 1.075 303 4.584 17.892 (66.975) 465.803 135
Η συμφωνία των εσόδων, των λειτουργικών κερδών ή ζημιών, των στοιχείων ενεργητικού και των υποχρεώσεων κάθε λειτουργικού τομέα με τα αντίστοιχα ποσά των Οικονομικών Καταστάσεων έχει ως εξής: Ποσά σε 000 Κέρδη / (ζημιές) διακοπεισών δραστηριοτήτων Κέρδη/(ζημιές) προ φόρων διακοπεισών δραστηριοτήτων Προσαρμογές για : Φόρος εισοδήματος Κέρδη /(ζημιές) από την εκποίηση της διακοπείσας δραστηριότητας Κέρδη/(Ζημιές) χρήσης μετά φόρων διακοπεισών δραστηριοτήτων 0101 31/12/2013 (15.725) (1.267) 38.588 21.596 0101 31/12/2012 (17.355) (2.862) (22.467) (42.984) Ποσά σε 000 Στοιχεία ενεργητικού Στοιχεία ενεργητικού τομέων Διατομεακές απαιτήσεις Μη κυκλοφορούντα στοιχεία του ενεργητικού κατεχόμενα προς πώληση Σύνολο ενεργητικού Κατάστασης Οικονομικής Θέσης Ομίλου 31/12/2013 3.324.989 (40.875) 3.284.114 31/12/2012 3.697.699 (28.142) 248.574 3.918.131 Υποχρεώσεις Υποχρεώσεις τομέων Διατομεακές υποχρεώσεις Μη κυκλοφορούντα στοιχεία του ενεργητικού κατεχόμενα προς πώληση Σύνολο υποχρεώσεων Κατάστασης Οικονομικής Θέσης Ομίλου 31/12/2013 2.608.462 (40.875) 2.567.587 31/12/2012 2.652.755 (28.142) 226.441 2.851.054 Γνωστοποίηση γεωγραφικών πληροφοριών: Ποσά σε 000 Στοιχεία την 31/12/2013 Χώρες Ευρώπης Λοιπές Ευρώπης Σύνολο Έσοδα από εξωτερικούς πελάτες 1.017.950 136.412 34.657 1.189.019 Μη κυκλοφορούντα στοιχεία ενεργητικού* 2.055.607 553.825 2.609.432 Ποσά σε 000 Στοιχεία την 31/12/2012 Χώρες Ευρώπης Λοιπές Ευρώπης Σύνολο Έσοδα από εξωτερικούς πελάτες 1.102.051 134.937 27.388 1.264.376 Μη κυκλοφορούντα στοιχεία ενεργητικού της 31/12/2012* 2.199.763 574.531 2.774.294 * Τα μη κυκλοφορούντα στοιχεία ενεργητικού δεν περιλαμβάνουν τα «Χρηματοοικονομικά στοιχεία του ενεργητικού» καθώς επίσης και τις «Αναβαλλόμενες φορολογικές απαιτήσεις» σύμφωνα με τις απαιτήσεις του ΔΠΧΑ 8. 136
10. Ενσώματα Πάγια Οι μεταβολές του λογαριασμού των ενσώματων παγίων του Ομίλου αναλύονται ως ακολούθως: Ποσά σε 000 Πλοία Αεροσκάφη Οικόπεδα, Μηχανήματα & Κτίρια & Μεταφορικά εγκαταστάσεις Μέσα Μικτή λογιστική αξία την 01/01/2013 837.803 58.871 513.640 376.351 Έπιπλα και λοιπός εξοπλισμός 71.219 Ακινητοποιήσεις υπό εκτέλεση 6.907 Σύνολο 1.864.701 Προσθήκες 4.085 4.010 4.225 2.833 3.016 18.169 Προσθήκες από νέες ενοποιήσεις 374 220 594 Mειώσεις από πώληση θυγατρικών (23.594) (3.374) (4.387) (31.355) Πωλήσεις / Αποσύρσεις (53.000) (1) (3.211) (9.615) (1.621) (67.448) Απομείωση ενσώματων παγίων (362) (1.141) (1.593) Συναλλαγματικές διαφορές (146) 3 12 (6) (137) Αναταξινομήσεις 3.163 1.253 (91) (4.325) Λοιπές τακτοποιήσεις (340) 252 (76) (236) (400) Μικτή λογιστική αξία την 31/12/2013 788.888 58.690 493.534 367.954 68.109 5.356 1.782.531 Συσσωρευμένες αποσβέσεις την 01/01/2013 (120.823) (19.783) (65.189) (126.094) (46.008) (377.897) Αποσβέσεις χρήσης (24.687) (5.274) (15.558) (28.258) (6.976) (80.753) Συσσωρευμένων αποσβέσεις θυγατρικών που ενοποιήθηκαν για πρώτη φορά (292) (216) (508) Αποσβέσεις πωληθέντων / αποσυρθέντων 2.883 5.868 1.545 10.296 Αποσβέσεις χρήσης στοιχείων πωληθεισών θυγατρικών (122) (218) (48) (388) Συσσωρευμένες αποσβέσεις πωληθεισών θυγατρικών 5.953 2.598 3.684 12.235 Συναλλαγματικές διαφορές 6 (46) (22) (62) Λοιπές τακτοποιήσεις 147 (65) 355 437 Συσσωρευμένες αποσβέσεις την 31/12/2013 (145.510) (25.057) (72.172) (146.215) (47.686) (436.640) Καθαρή λογιστική αξία την 31/12/2013 643.378 33.633 421.362 221.739 20.423 5.356 1.345.891 137
Οι μεταβολές του λογαριασμού των ενσώματων παγίων του Ομίλου αναλύονται ως ακολούθως: Ποσά σε 000 Πλοία Αεροσκάφη Οικόπεδα, Μηχανήματα & Κτίρια & Μεταφορικά εγκαταστάσεις Μέσα Έπιπλα και λοιπός εξοπλισμός Ακινητοποιήσεις υπό εκτέλεση Σύνολο Μικτή λογιστική αξία την 01/01/2012 786.718 201.052 538.811 389.071 79.511 36.650 2.031.813 Προσθήκες 44.705 30.825 5.166 4.874 4.798 10.881 101.249 Προσθήκες από νέες ενοποιήσεις 2.526 1.532 360 741 5.159 Mειώσεις από πώληση θυγατρικών (8.975) (9.627) (12.444) (4.465) (83) (35.594) Πωλήσεις / Αποσύρσεις (23.568) (4.157) (3.043) (5.151) (13) (35.932) Απομείωση ενσώματων παγίων (26.755) (862) (705) (28.322) Απομείωση περιουσιακών στοιχείων ταξινομημένων ως κατεχόμενα προς πώληση (419) (419) Προσθήκες περιουσιακών στοιχείων πωληθεισών θυγατρικών 21 54 126 69 270 Προσθήκες περιουσιακών στοιχείων ταξινομημένων ως κατεχόμενα προς πώληση 1.304 251 531 2.086 Πωλήσεις περιουσιακών στοιχείων ταξινομημένων ως κατεχόμενα προς πώληση (222) (82) (155) (459) Πωλήσεις περιουσιακών στοιχείων πωληθεισών θυγατρικών (1) (1) Μεταφορά σε ομάδες διάθεσης κατεχόμενες προς πώληση (140.010) (22.695) (6.880) (5.222) (543) (174.850) Συναλλαγματικές διαφορές στοιχείων πωληθεισών θυγατρικών 319 319 Συναλλαγματικές διαφορές (159) (48) (12) (219) Αναταξινομήσεις 30.609 4.351 4.949 359 (40.554) (286) Λοιπές τακτοποιήσεις (266) (6) 159 (113) Μικτή λογιστική αξία την 31/12/2012 837.803 58.781 513.640 376.351 71.219 6.907 1.864.701 Συσσωρευμένες αποσβέσεις την 01/01/2012 (93.891) (25.859) (54.059) (108.066) (43.468) (325.343) Αποσβέσεις χρήσης (26.932) (5.378) (18.026) (29.787) (10.721) (90.844) Συσσωρευμένων αποσβέσεις θυγατρικών που ενοποιήθηκαν για πρώτη φορά (1.068) (327) (666) (2.061) Αποσβέσεις πωληθέντων / αποσυρθέντων 1.564 3.930 2.373 4.675 12.542 Αποσβέσεις στοιχείων κατεχόμενων προς πώληση (9.224) (550) (649) (858) (11.821) Αποσβέσεις χρήσης στοιχείων πωληθεισών θυγατρικών (540) (129) (616) (1.285) Αποσβέσεις πωληθέντων στοιχείων κατεχόμενων προς πώληση 235 66 95 396 Συσσωρευμένων αποσβέσεις μεταφερόμενων στοιχείων σε ομάδες διάθεσης κατεχόμενες προς πώληση (Σημ. 8) 16.499 2.688 4.947 2.778 26.912 Συσσωρευμένες αποσβέσεις πωληθεισών θυγατρικών 3.272 1.541 6.062 2.148 13.023 Συναλλαγματικές διαφορές στοιχείων πωληθεισών θυγατρικών (117) (117) Συναλλαγματικές διαφορές 6 39 3 48 Αναταξινομήσεις 125 (136) 11 Λοιπές τακτοποιήσεις Συσσωρευμένες αποσβέσεις την 31/12/2012 (120.823) (19.783) 118 (65.189) (126.094) (5) (46.008) 113 (377.897) Καθαρή λογιστική αξία την 31/12/2012 716.980 38.998 448.451 250.257 25.211 6.907 1.486.804 138
Επί των ενσώματων παγίων πραγματοποιείται έλεγχος απομείωσης, όταν τα γεγονότα και οι συνθήκες υποδεικνύουν ότι η αναπόσβεστη αξία τους μπορεί να μην είναι πλέον ανακτήσιμη. Εάν η αναπόσβεστη αξία των ενσώματων παγίων υπερβαίνει την ανακτήσιμη αξία τους, το επιπλέον ποσό αφορά σε ζημιά απομείωσης, η οποία αναγνωρίζεται απευθείας σε επιβάρυνση των αποτελεσμάτων. Το μεγαλύτερο μέρος που προκύπτει από τη σύγκριση μεταξύ της εύλογης αξίας του παγίου αφού εξαιρεθούν οι δαπάνες που πραγματοποιούνται κατά την πώληση και της αξίας λόγω χρήσης (value in use), αποτελεί και την ανακτήσιμη αξία του παγίου. Η απομείωση ενσώματων παγίων των συνεχιζόμενων δραστηριοτήτων για τη χρήση 2013 για τον Όμιλο ανήλθε σε 1.593 χιλ. (2012: 28.322 χιλ.), ενώ για την Εταιρεία δεν προέκυψε η ανάγκη αναγνώρισης ζημιών απομείωσης κατά τις χρήσεις 2013 και 2012. Σημειώνεται ότι ο όμιλος ATTICA την 05/04/2013 ολοκλήρωσε τη συμφωνία με την GENTING GROUP για την πώληση του πλοίου SUPERFAST VI. Το συνολικό τίμημα πώλησης ανήλθε σε 54 εκατ. τοις μετρητοίς. Από το τίμημα της πώλησης διατέθηκαν συνολικά 49,7 εκατ. για την εξόφληση του δανεισμού του SUPERFAST VI και τη μερική εξόφληση δανεισμού των πλοίων SUPERFAST I & II, δανεισμός ο οποίος με τον τρόπο αυτό κατέστη ενήμερος και αναταξινομήθηκε στις μακροπρόθεσμες δανειακές υποχρεώσεις (μακροπρόθεσμο μέρος ποσού 68.448 χιλ.). Οι μεταβολές του λογαριασμού των ενσώματων παγίων της Εταιρείας αναλύονται ως ακολούθως: H ΕΤΑΙΡΕΙΑ Ποσά σε 000 Οικόπεδα, Κτίρια & εγκαταστάσεις Μηχανήματα & Μεταφορικά Μέσα Έπιπλα και λοιπός εξοπλισμός Σύνολο Μικτή λογιστική αξία την 01/01/2013 3.728 423 1.379 5.530 Προσθήκες 5 13 18 Πωλήσεις /Αποσύρσεις (39) (4) (87) (130) Αναταξινομήσεις (3) 3 Μικτή λογιστική αξία την 31/12/2013 3.686 424 1.308 5.418 Συσσωρευμένες αποσβέσεις την 01/01/2013 (1.507) (217) (1.116) (2.840) Αποσβέσεις χρήσης (345) (43) (120) (508) Αποσβέσεις πωληθέντων /αποσυρθέντων 22 1 75 98 Αναταξινομήσεις 1 (1) Συσσωρευμένες αποσβέσεις την 31/12/2013 (1.829) (259) (1.162) (3.250) Καθαρή λογιστική αξία την 31/12/2013 1.857 165 146 2.168 H ΕΤΑΙΡΕΙΑ Ποσά σε 000 Οικόπεδα, Κτίρια & εγκαταστάσεις Μηχανήματα & Μεταφορικά Μέσα Έπιπλα και λοιπός εξοπλισμός Σύνολο Μικτή λογιστική αξία την 01/01/2012 3.728 387 1.272 5.387 Προσθήκες 36 153 189 Πωλήσεις /Αποσύρσεις (46) (46) Μικτή λογιστική αξία την 31/12/2012 3.728 423 1.379 5.530 Συσσωρευμένες αποσβέσεις την 01/01/2012 (1.157) (156) (896) (2.209) Αποσβέσεις χρήσης (350) (61) (261) (672) Αποσβέσεις πωληθέντων /αποσυρθέντων 41 41 Συσσωρευμένες αποσβέσεις την 31/12/2012 (1.507) (217) (1.116) (2.840) Καθαρή λογιστική αξία την 31/12/2012 2.221 206 263 2.690 139
Η αναπόσβεστη αξία των αποκτηθέντων με χρηματοοικονομική μίσθωση ενσώματων παγίων κατά την 31/12/2013 για τον Όμιλο ανέρχεται σε ποσό 16.664 χιλ. (31/12/2012: 19.239 χιλ.) ενώ για την Εταιρεία ανέρχεται κατά την 31/12/2013 σε ποσό 20 χιλ. (31/12/2012: 23 χιλ). Τα μισθωμένα πάγια της Εταιρείας αφορούν σε έπιπλα και λοιπό εξοπλισμό. Η αναπόσβεστη αξία των αποκτηθέντων με χρηματοοικονομική μίσθωση ενσώματων παγίων του Ομίλου παρουσιάζεται ακολούθως με ανάλυση ανά κατηγορία ενσώματων παγίων: Ο ΟΜΙΛΟΣ Ποσά σε 000 31/12/2013 31/12/2012 Πλοία Αεροσκάφη Οικόπεδα, Κτίρια & εγκαταστάσεις Μηχανήματα & Μεταφορικά Μέσα Έπιπλα και λοιπός εξοπλισμός Σύνολο 31 12.266 51 2.999 1.317 16.664 73 13.883 69 3.368 1.846 19.239 140
11. Υπεραξία 11.1 Ανάλυση κίνησης της υπεραξίας Η κίνηση της υπεραξίας στις ενοποιημένες Οικονομικές Καταστάσεις για τη χρήση που έληξε την 31/12/2013 και 31/12/2012 έχει ως κάτωθι: Ποσά σε 000 Τρόφιμα & Γαλακτομικά Υπηρεσίες Υγείας Μεταφορές Πληροφορική & Τηλεπικοινωνίες Εταιρίες Ιδιωτικών Κεφαλαίων Σύνολα Καθαρή λογιστική αξία την 01/01/2012 233.163 36.044 39.403 42.273 2.141 358.024 Αγορά ενοποίηση θυγατρικών 1.558 1.558 Απομείωση υπεραξίας (25.825) (25.825) Καθαρή λογιστική αξία την 31/12/2012 208.896 36.044 39.403 42.273 2.141 333.757 Kαθαρή λογιστική αξία την 01/01/2013 208.896 36.044 39.403 42.273 2.141 333.757 Αγορά ενοποίηση θυγατρικών 784 784 Απομείωση υπεραξίας (16.737) (16.737) Καθαρή λογιστική αξία την 31/12/2013 192.943 36.044 39.403 42.273 2.141 317.804 Μικτή λογιστική αξία την 31/12/2013 996.325 38.194 180.391 42.273 18.670 1.280.853 Συσσωρευμένες ζημίες απομείωσης (803.382) (2.150) (140.988) (16.529) (963.049) Καθαρή Λογιστική Αξία την 31/12/2013 192.943 36.044 39.403 42.273 2.141 317.804 Η υπεραξία που είχε αναγνωριστεί κατά την 31/12/2012 μειώθηκε κατά ποσό 16.737 χιλ. λόγω του ελέγχου απομείωσης που διενεργήθηκε εντός της παρουσιαζόμενης περιόδου αναφοράς. Οι εν λόγω ζημιές απομείωσης αφορούν στην αποαναγνώριση υπεραξίας που είχε κατανεμηθεί στον κλάδο «Εστίασης και Ψυχαγωγίας» του ομίλου VIVARTIA. Οι προσθήκες της περιόδου ποσού 784 χιλ. του τομέα «Τρόφιμα και Γαλακτοκομικά» αφορά σε υπεραξία που προέκυψε από αποκτήσεις που πραγματοποιήθηκαν εντός της χρήσης 2013 από τον όμιλο VIVARTIA (βλ. αναλυτικά σημείωση 6.2). 11.2 Έλεγχος απομείωσης υπεραξίας και αύλων με απεριόριστη ωφέλιμη ζωή Κατά την 31/12/2013 διενεργήθηκε έλεγχος απομείωσης της υπεραξίας που έχει αναγνωριστεί και κατ επέκταση των αναγνωρισμένων άυλων στοιχείων του ενεργητικού με απεριόριστη διάρκεια ζωής. Ο έλεγχος απομείωσης της υπεραξίας που προέκυψε από τις αποκτήσεις των ενοποιούμενων εταιρειών του Ομίλου πραγματοποιήθηκε έχοντας επιμερίσει τα στοιχεία αυτά στις επιμέρους Μονάδες Δημιουργίας Ταμειακών Ροών. Το ανακτήσιμο ποσό της υπεραξίας που σχετίζεται με τις επιμέρους ΜΔΤΡ έχει προσδιοριστεί με βάση την αξία λόγω χρήσης, η οποία υπολογίστηκε με την χρησιμοποίηση της μεθόδου των προεξοφλημένων ταμειακών ροών. Αντίστοιχα, το ανακτήσιμο ποσό των εμπορικών σημάτων με απεριόριστη διάρκεια ζωής (αξία λόγω χρήσης), προσδιορίστηκε με βάση τα έσοδα που θα προέκυπταν από τα δικαιώματα χρήσης και αντιπροσωπεύει την εξοικονόμηση κόστους για τον κάτοχο του άυλου στοιχείου σε σύγκριση με την παροχή δικαιώματος (μέθοδος Income Approach via Relief from Royalty). Στον προσδιορισμό της αξίας λόγω χρήσης η Διοίκηση χρησιμοποιεί παραδοχές τις οποίες θεωρεί λογικές και βασίζονται στην καλύτερη δυνατή πληροφόρηση που έχει στη διάθεση της και ισχύει κατά την ημερομηνία 141
142 αναφοράς των Οικονομικών Καταστάσεων (βλ. αναλυτικά σημείωση 11.3). 11.2.1 Ενοποιημένες οικονομικές καταστάσεις Η κίνηση της υπεραξίας εντός της χρήσης 2013 και ο τρόπος που αυτή έχει επιμεριστεί στους λειτουργικούς τομείς του Ομίλου περιγράφεται αναλυτικά στη σημείωση 11.1 ανωτέρω. Από τον διενεργηθέντα έλεγχο απομείωσης, προέκυψε η ανάγκη αποαναγνώρισης υπεραξίας συνολικού ποσού 16.737 χιλ. ποσό το οποίο και έχει επιβαρύνει τα ενοποιημένα αποτελέσματα των συνεχιζόμενων δραστηριοτήτων του Ομίλου. Τα άυλα στοιχεία του ενεργητικού του Ομίλου, ανάλυση των οποίων παρουσιάζεται στη σημείωση 12, περιλαμβάνουν και άυλα στοιχεία του ενεργητικού με απεριόριστη ωφέλιμη ζωή. Από τον διενεργηθέντα έλεγχο απομείωσης με ημερομηνία αναφοράς την 31/12/2013 προέκυψε η ανάγκη αναγνώρισης ζημιών απομείωσης επί των άυλων στοιχείων του ενεργητικού ποσού 18.335 χιλ. (2012: 161.843 χιλ.) εκ του οποίου (i) ποσό 15.700 χιλ. αφορά σε απομειώσεις αύλων με απεριόριστη ωφέλιμη ζωή του λειτουργικού τομέα «Τρόφιμα και Γαλακτοκομικά» και (ii) ποσό 2.635 χιλ. αφορά σε απομειώσεις αύλων με απεριόριστη ωφέλιμη ζωή του λειτουργικού τομέα «Πληροφορική και Τηλεπικοινωνίες» (βλ. σημείωση 12). Μετά τις διενεργηθείσες απομειώσεις, τα άυλα στοιχεία του ενεργητικού του Ομίλου με απεριόριστη ωφέλιμη ζωή ανέρχονται συνολικά κατά την 31/12/2013 σε ποσό 448.954 χιλ. και περιλαμβάνουν τα εξής: (α) εμπορικά σήματα του τομέα «Τρόφιμα και Γαλακτοκομικά» ποσού 241.872 χιλ., (β) εμπορικά σήματα του τομέα «Μεταφορές» ποσού 30.236 χιλ., (γ) εμπορικά σήματα του τομέα «Υπηρεσίες Υγείας» ποσού 77.050 χιλ., (δ) άδειες του τομέα «Υπηρεσίες Υγείας» ποσού 86.590 χιλ. (ε) εμπορικά σήματα του τομέα «Πληροφορική και Τηλεπικοινωνίες» ποσού 13.206 χιλ. Πιο αναλυτικά, ανά ΜΔΤΡ, οι συνθήκες που οδήγησαν στην αναγνώριση των εν λόγω απομειώσεων έχουν ως εξής: Τομέας «Τρόφιμα και Γαλακτοκομικά»: Οι απομειώσεις προέκυψαν κατά κύριο λόγο από τον κλάδο «Εστίαση και Ψυχαγωγία» του ομίλου της VIVARTIA και αφορούν κυρίως σε ζημιές που αναγνωρίστηκαν στην υπεραξία και στα άυλα του εν λόγω κλάδου. Οι εν λόγω ζημιές οφείλονται στον περιορισμό των εσόδων των εταιρειών του Ομίλου που δραστηριοποιούνται στον κλάδο της εστίασης, ως αποτέλεσμα της μείωσης της καταναλωτικής δαπάνης λόγω της παρατεταμένης ύφεσης στην ελληνική οικονομία. Τομέας «Πληροφορική και Τηλεπικοινωνίες»: Οι απομειώσεις που αναγνωρίστηκαν, αφορούν σε άυλα στοιχεία του ενεργητικού του ομίλου της SINGULARLOGIC, και συγκεκριμένα στην αξία χρήσης του εμπορικού σήματος. Οι εν λόγω ζημιές αντανακλούν τις εκτιμήσεις της Διοίκησης για μία πιο βραδεία ανάκαμψη του κύκλου εργασιών του τομέα στα προ κρίσης επίπεδα. Η εκτίμηση αυτή συνδέεται με τους αργούς ρυθμούς υλοποίησης του προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων σε έργα πληροφορικής, αλλά και τον περιορισμό της επενδυτικής δραστηριότητας των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, απόρροια της συνεχιζόμενης οικονομικής και πιστωτικής κρίσης. 11.2.2 Εταιρικές οικονομικές καταστάσεις Αντίστοιχα, σε επίπεδο εταιρικών οικονομικών καταστάσεων το συνολικό ποσό απομείωσης ανήλθε σε ποσό 328.017 χιλ. (2012: 1.271.141 χιλ.) το οποίο αφορά: (i) ποσό 306.654 χιλ. σε απομειώσεις επενδύσεων σε θυγατρικές, (ii) ποσό 17.935 χιλ. σε απομειώσεις επενδύσεων σε συγγενείς και (iii) ποσό 3.428 χιλ. σε απομειώσεις λοιπών χρηματοοικονομικών στοιχείων του ενεργητικού. Σημειώνεται ότι στο ως άνω ποσό απομειώσεων περιλαμβάνεται και ποσό 190.978 χιλ. το οποίο αναταξινομήθηκε στα αποτελέσματα από τα λοιπά συνολικά έσοδα της εταιρικής Κατάστασης Λοιπών Συνολικών Εσόδων ( 173.043 χιλ. αφορά σε θυγατρικές και 17.935 χιλ. αφορά σε συγγενείς). Από την ανωτέρω ζημιά, ποσό 137.153 χιλ. αφορά σε συσσωρευμένες ζημιές που έχουν ήδη αναγνωριστεί στα ίδια κεφάλαια της Εταιρείας έως την 31/12/2012, ενώ η επιβάρυνση της χρήσης 2013 στα ίδια κεφάλαια ανέρχεται σε 53.825 χιλ. Για τις ως άνω επενδύσεις, σε επίπεδο ενοποιημένων οικονομικών καταστάσεων δεν ανέκυψε θέμα απομείωσης, καθώς η λογιστική αξία
τους στις ενοποιημένες Οικονομικές Καταστάσεις υπολείπονταν της ανακτήσιμης αξίας τους, έτσι όπως αυτή προσδιορίζεται με βάση γενικά αποδεκτές μεθόδους αποτίμησης. 11.3 Παραδοχές που χρησιμοποιήθηκαν για τον προσδιορισμό της αξίας λόγω χρήσης Η ανακτήσιμη αξία κάθε ΜΔΤΡ καθορίζεται σύμφωνα με τον υπολογισμό της αξίας χρήσης της (value in use). Ο προσδιορισμός προκύπτει μέσω της παρούσας αξίας των εκτιμώμενων μελλοντικών ταμειακών ροών, όπως αναμένεται να παραχθούν από κάθε ΜΔΤΡ (μέθοδος των προεξοφλημένων ταμειακών ροών). Η συγκεκριμένη μεθοδολογία προσδιορισμού της αξίας χρήσης επηρεάζεται (έχει ευαισθησία) από τις εξής βασικές παραδοχές, όπως αυτές υιοθετήθηκαν από τη Διοίκηση για τον προσδιορισμό των μελλοντικών ταμειακών ροών: Κατάρτιση 5ετών επιχειρηματικών σχεδίων ανά ΜΔΤΡ: Τα επιχειρηματικά σχέδια καταρτίζονται βάσει μίας μέγιστης περιόδου 5ετίας. Οι ταμειακές ροές πέραν της 5ετίας εξάγονται συμπερασματικά χρησιμοποιώντας εκτιμήσεις των ποσοστών ανάπτυξης που αναφέρονται παρακάτω. Τα επιχειρηματικά σχέδια βασίζονται σε πρόσφατα καταρτισμένους προϋπολογισμούς και εκτιμήσεις. Επί των επιχειρηματικών σχεδίων χρησιμοποιούνται προϋπολογιστικά περιθώρια λειτουργικού κέρδους και EBITDA, καθώς και μελλοντικές εκτιμήσεις με τη χρήση εύλογων παραδοχών. Οι υπολογισμοί για τον προσδιορισμό της ανακτήσιμης αξίας των ΜΔΤΡ βασίστηκαν σε 5ετή επιχειρηματικά σχέδια εγκεκριμένα από τη Διοίκηση, τα οποία έχουν συμπεριλάβει τις απαραίτητες αναθεωρήσεις για την αποτύπωση της τρέχουσας οικονομικής συγκυρίας και αντανακλούν προηγούμενη εμπειρία, προβλέψεις κλαδικών μελετών και λοιπές διαθέσιμες πληροφορίες από εξωτερικές πηγές. Ρυθμός ανάπτυξης στο διηνεκές: Οι ταμειακές ροές πέραν της 5ετίας έχουν εξαχθεί συμπερασματικά χρησιμοποιώντας τις εκτιμήσεις των ποσοστών ανάπτυξης στο διηνεκές, όπως αυτές λήφθηκαν από εξωτερικές πηγές. Μέσο σταθμισμένο κόστος κεφαλαίου (WACC): Η μέθοδος του WACC αντανακλά το προεξοφλητικό επιτόκιο των μελλοντικών ταμειακών ροών κάθε ΜΔΤΡ, σύμφωνα με το οποίο σταθμίζεται το κόστος των ιδίων κεφαλαίων και το κόστος του μακροπρόθεσμου δανεισμού και τυχόν επιχορηγήσεις, προκειμένου για να υπολογιστεί το κόστος των συνολικών κεφαλαίων της εταιρείας. Για τις χρήσεις 2018 και έπειτα έχει γίνει επαναπροσδιορισμός του μέσου σταθμισμένου κόστος κεφαλαίου (WACC στο διηνεκές) λόγω της προσδοκώμενης βελτίωσης των οικονομικών μεγεθών. Οι βασικές παράμετροι προσδιορισμού του σταθμισμένου κόστους κεφαλαίου (WACC) περιλαμβάνουν: Απόδοση μηδενικού κινδύνου επιτοκίου της αγοράς (riskfree return): Δεδομένου του προσδιορισμού όλων των ταμειακών ροών των επιχειρηματικών σχεδίων στο νόμισμα του ευρώ, ως απόδοση μηδενικού κινδύνου (riskfree return), χρησιμοποιήθηκε η απόδοση του δεκαετούς Euro Swap Rate (EUS). Κατά την ημερομηνία της αποτίμησης το δεκαετές Euro Swap Rate ήταν 2,2%. Δεν χρησιμοποιήθηκε ως απόδοση μηδενικού κινδύνου το 10ετές Ομόλογο Ελληνικού Δημοσίου, δεδομένης της αναγνώρισης από τις αγορές σημαντικού ασφάλιστρου κινδύνου (spread) στον συγκεκριμένο τίτλο. Ειδικός κίνδυνος της χώρας (country risk premium): Για τον υπολογισμό του ειδικού κινδύνου της χώρας (country risk premium) λήφθηκαν υπόψη εκτιμήσεις από ανεξάρτητες πηγές. Ο κίνδυνος που σχετίζεται με την δραστηριοποίηση στην κάθε αγορά (, Κροατία κ.λπ.), όπως αυτό προκύπτει από το προαναφερθέν country risk premium, έχει συμπεριληφθεί στο Κόστος Κεφαλαίου (Cost of Equity) της κάθε εταιρείας. Equity risk premium: Για τον υπολογισμό του equity risk premium λήφθηκαν υπόψη εκτιμήσεις από ανεξάρτητες πηγές. Οι δείκτες ευαισθησίας beta αξιολογούνται ετήσια με βάση δημοσιευμένα δεδομένα της αγοράς. Εκτός των ανωτέρω εκτιμήσεων σχετικά με τον 143
προσδιορισμό της αξίας λόγω χρήσης των ΜΔΤΡ, δεν έχουν υποπέσει στην αντίληψη της Διοίκησης, μεταβολές στις συνθήκες που ενδεχομένως να επηρέαζαν τις λοιπές παραδοχές της. Παρακάτω αναφέρονται οι κυριότερες παραδοχές που υιοθετήθηκαν από τη Διοίκηση για τον υπολογισμό των μελλοντικών ταμειακών ροών, προκειμένου να προσδιοριστεί η αξία χρήσης και να διενεργηθεί έλεγχος απομείωσης: Βασικές παραδοχές επιχειρηματικών πλάνων Τρόφιμα και Γαλακτοκομικά Μεταφορές Υπηρεσίες Υγείας Πληροφορική και Τηλεπικοινωνίες Εταιρείες Ιδιωτικών Κεφαλαίων (Private Equity) WACC WACC στο διηνεκές Ρυθμός ανάπτυξης στο διηνεκές 2013 2012 2013 2012 2013 2012 8,8%13,2% 7.6%15.2% 9,1% 13,9% 9,7% 8,2%11% 6.0%10.7% 9,4% 13,4% 10,3% 5,9%7,5% 7.6%8.8% 6,4% 7,7% 9,7% 6,0%7,4% 6.0%7.5% 7,0% 8,8% 10,3% 2,0% 1.52.0% 2,0% 2,0% 1,5% 1,0% 1.0%1.5% 1,0% 1,5% 1,5% Ανάλυση ευαισθησίας των ανακτήσιμων ποσών: Η Διοίκηση δεν γνωρίζει επί του παρόντος οποιοδήποτε άλλο γεγονός ή συνθήκη που θα επέφερε λογικά πιθανή μεταβολή σε κάποια από τις βασικές παραδοχές στις οποίες βασίστηκε ο προσδιορισμός του ανακτήσιμου ποσού των ΜΔΤΡ. Παρά ταύτα, την 31/12/2013, ο Όμιλος ανέλυσε την ευαισθησία των ανακτήσιμων ποσών ανά ΜΔΤΡ σε σχέση με μία μεταβολή σε κάποιες από τις βασικές παραδοχές που παρουσιάζονται στη σημείωση 11.3 [ενδεικτικά αναφέρεται μία αλλαγή: (i) μίας εκατοστιαίας μονάδας στο EBITDA έως το 2018 και μισής εκατοστιαίας μονάδας στο EBITDA έως το διηνεκές, (ii) μίας εκατοστιαίας μονάδας στο επιτόκιο προεξόφλησης έως το 2018 και μισής εκατοστιαίας μονάδας στο επιτόκιο προεξόφλησης έως το διηνεκές ή (iii) μισής εκατοστιαίας μονάδας στον ρυθμό ανάπτυξης έως το διηνεκές). Από τις σχετικές αναλύσεις ανακύπτει ότι συνδυαστικά μπορεί να ανακύψει ένα ποσό απομείωσης μεταξύ 0,5 εκατ. έως μέγιστό 26,6 εκατ. το οποίο και αφορά στο σύνολό του στον λειτουργικό τομέα «Τρόφιμα και Γαλακτοκομικά». 144
12. Άυλα στοιχεία του ενεργητικού Τα άυλα στοιχεία του ενεργητικού του Ομίλου για τις χρήσεις 2013 και 2012 παρουσιάζονται συνοπτικά στους πίνακες που ακολουθούν: Ποσά σε 000 Μικτή λογιστική αξία την 01/01/2013 Προσθήκες Πωλήσεις / Αποσύρσεις Mειώσεις από πώληση θυγατρικών Άδειες 87.094 4 Σχέσεις Πελατών 45.232 Εμπορικά Σήματα 394.474 38 (3) Λογισμικά Προγράμματα 28.044 2.790 (32) (557) Συμβάσεις Διαμονής 4.702 Τεχνική Υποστήριξη (Τεχνογνωσία) 7.814 (236) Λοιπά Σύνολο 52.187 619.547 2.795 5.627 (32) (32) (828) Απομείωση αύλων στοιχείων του ενεργητικού (Σημ. 39) (18.335) (18.335) Συναλλαγματικές διαφορές (13) 1 (12) Αναταξινομήσεις 86 (27) 59 Μικτή λογιστική αξία την 31/12/2013 87.085 45.232 376.174 30.332 4.702 7.551 54.950 606.026 Συσσωρευμένες αποσβέσεις την 01/01/2013 (185) (5.901) (6.516) (21.197) (4.702) (7.737) (28.366) (74.604) Αποσβέσεις χρήσης (68) (2.920) (584) (3.699) (3.004) (10.275) Αποσβέσεις πωληθέντων / αποσυρθέντων 7 7 Αποσβέσεις χρήσης στοιχείων πωληθεισών θυγατρικών (40) (49) (89) Συσσωρευμένες αποσβέσεις πωληθεισών θυγατρικών 1 551 235 32 819 Συναλλαγματικές διαφορές 5 5 10 Συσσωρευμένες αποσβέσεις την 31/12/2013 (248) (8.821) (7.099) (24.373) (4.702) (7.551) (31.338) (84.132) Καθαρή λογιστική αξία την 31/12/2013 86.837 36.411 369.075 5.959 23.612 521.894 145
Ποσά σε 000 Μικτή λογιστική αξία την 01/01/2012 Άδειες 133.061 Σχέσεις Πελατών 45.264 Εμπορικά Σήματα 515.315 Λογισμικά Προγράμματα 28.903 Συμβάσεις Διαμονής 4.702 Τεχνική Υποστήριξη (Τεχνογνωσία) 7.184 Λοιπά Σύνολο 75.290 810.349 Προσθήκες 1 50 2.873 2.787 5.711 Πωλήσεις / Αποσύρσεις (29) (187) (216) Προσθήκες από νέες ενοποιήσεις 2 2 Mειώσεις από πώληση θυγατρικών (61) (22) (83) Προσθήκες περιουσιακών στοιχείων ομάδες διάθεσης κατεχόμενων προς πώληση 237 591 828 Απομείωση περιουσιακών στοιχείων ταξινομημένων ως κατεχόμενα προς πώληση (30) (30) Μεταφορά σε ομάδες διάθεσης κατεχόμενες προς πώληση (30.426) (4.396) (643) (35.465) Απομείωση αύλων στοιχείων του ενεργητικού (46.000) (90.465) (25.378) (161.843) Συναλλαγματικές διαφορές 8 8 Αναταξινομήσεις 32 (32) 507 (221) (286) Μικτή λογιστική αξία την 31/12/2012 87.094 45.232 394.474 28.044 4.702 7.184 52.187 619.547 Συσσωρευμένες αποσβέσεις την 01/01/2012 (101) (4.052) (7.408) (18.812) (4.702) (7.701) (22.171) (64.947) Αποσβέσεις χρήσης (84) (1.849) (589) (4.040) (36) (6.572) (13.170) Αποσβέσεις πωληθέντων / αποσυρθέντων 14 187 201 Αποσβέσεις χρήσης στοιχείων πωληθεισών θυγατρικών (5) (5) Αποσβέσεις στοιχείων κατεχόμενων προς πώληση (658) (1.003) (1.661) Συσσωρευμένες αποσβέσεις πωληθείσας θυγατρικής 51 22 73 Συσσωρευμένες αποσβέσεις θυγατρικών που ενοποιήθηκαν για πρώτη φορά (2) (2) Συσσωρευμένες αποσβέσεις μεταφερόμενων στοιχείων σε ομάδες διάθεσης κατεχόμενες προς πώληση 2.138 2.777 4.915 Συναλλαγματικές διαφορές (8) (8) Αναταξινομήσεις (169) 168 Συσσωρευμένες αποσβέσεις την 31/12/2012 (185) (5.901) (6.516) (21.197) (4.702) (7.737) (28.366) (74.604) Καθαρή λογιστική αξία την 31/12/2012 86.909 39.331 387.958 6.847 (77) 23.821 544.943 Εντός της χρήσης αναγνωρίστηκαν συνολικές ζημιές απομείωσης επί της αξίας των άυλων στοιχείων του ενεργητικού ποσού 18.335 χιλ. οι οποίες και επιβάρυναν τα ενοποιημένα αποτελέσματα του Oμίλου από συνεχιζόμενες δραστηριότητες (βλ. σημείωση 11.2). Το εν λόγω ποσό αφορά στο σύνολό του σε ζημιές απομείωσης επί των αύλων στοιχείων του ενεργητικού με απεριόριστη ωφέλιμη ζωή. 146
Τα άυλα στοιχεία του ενεργητικού της Εταιρείας για τις χρήσεις 2013 και 2012 παρουσιάζονται συνοπτικά στον πίνακα που ακολουθεί και αφορούν στο σύνολό τους λογισμικά προγράμματα: H ΕΤΑΙΡΕΙΑ Ποσά σε 000 31/12/2013 31/12/2012 Μικτή λογιστική αξία έναρξης Προσθήκες Πωλήσεις /Αποσύρσεις Μικτή λογιστική αξία λήξης Συσσωρευμένες αποσβέσεις έναρξης Αποσβέσεις χρήσης Αποσβέσεις πωληθέντων /αποσυρθέντων Συσσωρευμένες αποσβέσεις λήξης Καθαρή λογιστική αξία λήξης 679 5 (4) 680 (668) (4) 3 (669) 11 668 11 679 (664) (4) (668) 11 147
13. Επενδύσεις σε θυγατρικές Στις εταιρικές Οικονομικές Καταστάσεις, οι επενδύσεις σε θυγατρικές επιχειρήσεις αποτιμώνται σε εύλογες αξίες, σύμφωνα με τις απαιτήσεις του ΔΛΠ 39 για τα διαθέσιμα προς πώληση χρηματοοικονομικά στοιχεία του ενεργητικού. Κέρδη και ζημιές από την αποτίμηση των θυγατρικών επιχειρήσεων αναγνωρίζονται στα λοιπά συνολικά έσοδα της Κατάστασης Συνολικών Εσόδων και σωρευτικά στα ίδια κεφάλαια της Εταιρείας. Η ανάλυση της κίνησης του λογαριασμού «Επενδύσεις σε Θυγατρικές» κατά την παρούσα και την προηγούμενη χρήση, έχει ως εξής: H ΕΤΑΙΡΕΙΑ Ποσά σε 000 31/12/2013 31/12/2012 Υπόλοιπο ανοίγματος Αρχική απόκτηση/σύσταση νέων εταιρειών Αύξηση μετοχικού κεφαλαίου θυγατρικών Μείωση / επιστροφή μετοχικού κεφαλαίου θυγατρικών Αύξηση/(μείωση) στα ίδια κεφάλαια από προσαρμογές στην εύλογη αξία Πωλήσεις θυγατρικών (Σημ. 8.1) Απομείωση επενδύσεων αναγνωρισμένη στα αποτελέσματα Υπόλοιπο κλεισίματος 1.555.500 3.034 (54.366) (42.027) (133.611) 1.328.530 1.807.509 75 87.878 (20.846) 79.602 (20.000) (378.718) 1.555.500 Ο Όμιλος αξιολογεί σε κάθε ημερομηνία αναφοράς της Κατάστασης Οικονομικής Θέσης, τα δεδομένα αναφορικά με το κατά πόσο ένα χρηματοοικονομικό στοιχείο του ενεργητικού ή μία ομάδα χρηματοοικονομικών στοιχείων του ενεργητικού έχει απομειωθεί. Εντός της χρήσης που έληξε την 31/12/2013 προέκυψε απομείωση επί της αξίας των συμμετοχών σε θυγατρικές συνολικού ποσού 306.654 χιλ. η οποία και περιλαμβάνεται στο κονδύλι «Έσοδα /(Έξοδα) από συμμετοχές και χρηματοοικονομικά στοιχεία επενδυτικού χαρτοφυλακίου» της εταιρικής Κατάστασης Αποτελεσμάτων (απομείωση 133.611 χιλ. αναγνωρίστηκε απευθείας στα αποτελέσματα ενώ 173.043 χιλ. αναταξινομήθηκε από τα λοιπά συνολικά έσοδα βλ. αναλυτικά σημειώσεις 11.2.2 και 39). 148
14. Επενδύσεις σε συγγενείς Ο Όμιλος έχει τις παρακάτω συμμετοχές σε συνδεδεμένες εταιρείες, οι οποίες λόγω ουσιώδους επιρροής ταξινομούνται ως συγγενείς και ενοποιούνται με βάση τη μέθοδο της καθαρής θέσης στις ενοποιημένες Οικονομικές Καταστάσεις. Ο ΟΜΙΛΟΣ 31/12/2013 Ποσά σε 000 Συγγενείς Αξία συμ/χής Ίδια κεφάλαια Στοιχεία ενεργ/κού Υποχρ/σεις Έσοδα Κέρδη/ Ζημιές MIG REAL ESTATE Α.Ε. 14.800 42.339 57.298 (14.959) 3.932 108 ΟΛΥΜΠΟΥΣ ΠΛΑΖΑ Ε.Π.Ε (1.134) 171 (1.305) (5) ΠΛΑΖΑ AE (1.591) 1.474 (3.065) 2.179 (237) ΠΛΑTΕΙΑ ΡΕΝΤΗ Ε.Π.Ε. 71 203 291 (88) 45 EXCEED VIVARTIA INVESTMENT (EVI) 29 59 104 (45) EXCEED VIVARTIA GENERAL TRADING (EVGT) 567 (567) SUNCE KONCERN D.D. 49.226 10.922 181.889 (80.967) 36.260 2.603 DYNACOMP AE 393 1.786 3.740 (1.954) 3.026 34 Σύνολo 64.518 Ο ΟΜΙΛΟΣ 31/12/2012 Ποσά σε 000 Συγγενείς Αξία συμ/χής Ίδια κεφάλαια Στοιχεία ενεργ/κού Υποχρ/σεις Έσοδα Κέρδη/ Ζημιές INTERINVEST A.E.E.X. (108) MIG REAL ESTATE Α.Ε. 14.729 36.941 58.559 (21.618) 4.453 (9.942) ΟΛΥΜΠΟΥΣ ΠΛΑΖΑ Ε.Π.Ε (1.129) 180 (1.309) 160 (212) ΠΛΑΖΑ AE (1.354) 1.554 (2.908) 2.402 (528) ΠΛΑTΕΙΑ ΡΕΝΤΗ Ε.Π.Ε. 55 158 303 (145) 191 10 SUNCE KONCERN D.D. 48.670 98.672 171.565 (72.893) 36.603 3.150 COMPUTER TEAM A.E. 171 DYNACOMP AE 375 1.715 3.710 (1.995) 3.296 2 Σύνολo 63.829 Η κίνηση του λογαριασμού των συγγενών επιχειρήσεων στην Κατάσταση Οικονομικής Θέσης του Ομίλου, έχει ως εξής: Ποσά σε 000 31/12/2013 31/12/2012 Υπόλοιπο ανοίγματος Πωλήσεις συγγενών Αύξηση/(Μείωση) μετοχικού κεφαλαίου Μερίσματα Μειώσεις από πώληση θυγατρικών Κέρδος/(Ζημιές) από συγγενείς επιχειρήσεις ενοποιούμενες με τη μέθοδο της καθαρής θέσης (διακοπείσες δραστηριότητες) Κέρδος/(Ζημιές) από συγγενείς επιχ/σεις ενοπ/νες με τη μέθοδο της καθαρής θέσης Συναλλαγματικές διαφορές Λοιπές μεταβολές Υπόλοιπο κλεισίματος 63.829 29 1.191 (529) (2) 64.518 69.277 (1.069) (474) (1.230) (4) (25) (2.516) (129) (1) 63.829 149
Από τις ανωτέρω συγγενείς του Ομίλου, οι μετοχές της MIG REAL ESTATE διαπραγματεύονται στο Χρηματιστήριο Αθηνών. Η συμμετοχή του Ομίλου στην MIG REAL ESTATE ανέρχεται σε ποσό 14.800 χιλ., ενώ η χρηματιστηριακή της αξία ανέρχεται σε ποσό 8.068 χιλ. Καμία από τις υπόλοιπες συγγενείς δεν είναι εισηγμένη σε κάποιο Χρηματιστήριο Αξιών και κατά συνέπεια δεν υπάρχουν σχετικές χρηματιστηριακές αξίες. Η Εταιρεία κατά την 31/12/2013 και την 31/12/2012 είχε τις παρακάτω συμμετοχές σε συγγενείς: Η ΕΤΑΙΡΕΙΑ Ποσά σε 000 31/12/2013 Αξία συμ/χής 31/12/2012 MIG REAL ESTATE A.E. Σύνολο 8.068 8.068 7.528 7.528 Η κίνηση του λογαριασμού των συγγενών επιχειρήσεων στην Κατάσταση Οικονομικής Θέσης της Εταιρείας, έχει ως εξής: H ΕΤΑΙΡΕΙΑ Ποσά σε 000 31/12/2013 31/12/2012 Υπόλοιπο ανοίγματος Μείωση / επιστροφή μετοχικού κεφαλαίου Απομείωση επενδύσεων αναγνωρισμένη στα αποτελέσματα Αύξηση/(μείωση) στα Ι.Κ. από προσαρμογές στην εύλογη αξία Υπόλοιπο κλεισίματος 7.528 541 8.068 12.751 (474) (26) (4.723) 7.528 Εντός της χρήσης που έληξε την 31/12/2013 προέκυψε απομείωση επί της αξίας συγγενών ποσού 17.935 χιλ. η οποία και περιλαμβάνεται στο κονδύλι «Έσοδα/(Έξοδα) από συμμετοχές και χρηματοοικονομικά στοιχεία επενδυτικού χαρτοφυλακίου» της εταιρικής Κατάστασης Αποτελεσμάτων. Η εν λόγω ζημιά αναγνωρίστηκε μέσω σχετικής αναταξινόμησης από την Κατάσταση Λοιπών Συνολικών Εσόδων (βλ. αναλυτικά σημείωση 11.2.2). 150
15. Επενδυτικό χαρτοφυλάκιο Η ανάλυση του επενδυτικού χαρτοφυλακίου του Ομίλου και της Εταιρείας έχει ως εξής: Ο ΟΜΙΛΟΣ Ποσά σε 000 31/12/2013 31/12/2012 31/12/2013 Η ΕΤΑΙΡΕΙΑ 31/12/2012 Μετοχές εισηγμένες σε Χρηματιστήρια εξωτερικού Μη εισηγμένες μετοχές εσωτερικού Μη εισηγμένες μετοχές εξωτερικού Αμοιβαία κεφάλαια Λοιπά χρηματοοικονομικά μέσα Σύνολα χρημ/κών στοιχείων επενδυτικού χαρτοφυλακίου 90 8.151 206 3 8.450 94 15.697 9.565 1.143 3 26.502 9.474 9.474 Η μεταβολή του επενδυτικού χαρτοφυλακίου για τον Όμιλο και την Εταιρεία αναλύονται ως εξής: Ο ΟΜΙΛΟΣ Ποσά σε 000 31/12/2013 31/12/2012 31/12/2013 Η ΕΤΑΙΡΕΙΑ 31/12/2012 Υπόλοιπο ανοίγματος 26.502 88.283 9.474 61.317 Προσθήκες 464 Πωλήσεις (10.937) (303) (9.476) Αύξηση/(μείωση) στα I.K. από προσ/γές στην εύλογη αξία 363 (38.930) (38.535) Ζημιές απομείωσης αναγνωρισμένες στα αποτελέσματα (7.752) (22.101) (12.997) Συναλλαγματικές διαφορές 2 (322) 2 (311) Μεταφορά σε ομάδες διάθεσης κατεχόμενες προς πώληση (125) Μειώσεις από πώληση θυγατρικών (91) Λοιπές κινήσεις (101) Υπόλοιπο κλεισίματος 8.450 26.502 9.474 Εντός της ετήσιας περιόδου που έληξε την 31/12/2013, η Εταιρεία προέβη στην πώληση του επενδυτικού της χαρτοφυλακίου, λογιστικής αξίας ποσού 9.474 χιλ. Από την εν λόγω συναλλαγή δεν προέκυψε αποτέλεσμα για τον Όμιλο και την Εταιρεία. Την 28/09/2012 είχε ανακοινωθεί η από κοινού απόφαση του ομίλου VIVARTIA και των οικογενειών Παπαδάκη /Χατζηθεοδώρου για την μη ολοκλήρωση στην παρούσα φάση της εξαγοράς του 43% της ΜΕΒΓΑΛ από τη ΔΕΛΤΑ. Ταυτόχρονα, υπεγράφη μεταξύ των μερών συμφωνία με βάση την οποία η ΔΕΛΤΑ θα μεταβίβαζε ποσοστό 8% της ΜΕΒΓΑΛ στις οικογένειες Παπαδάκη /Χατζηθεοδώρου στο κόστος κτήσης, διατηρώντας συμμετοχή 6,8% περίπου στο μετοχικό κεφάλαιο της ΜΕΒΓΑΛ, συμφωνία η οποία μέχρι την ημερομηνία έγκρισης των οικονομικών καταστάσεων δεν έχει υλοποιηθεί. Ο Όμιλος αξιολογώντας τα περιορισμένα διαθέσιμα οικονομικά στοιχεία κατά την 31/12/2013 προχώρησε σε απομείωση της συμμετοχής στην ΜΕΒΓΑΛ κατά ποσό 7,8 εκ. περίπου. 151
16. Παράγωγα χρηματοοικονομικά μέσα Εντός του 2013 έληξε η σύμβαση ανταλλαγής επιτοκίων που διατηρούσε ο όμιλος VIVARTIA για την κάλυψη μέρους των ομολογιακών δανείων, σύμφωνα με τα οποία για το ποσό των 67.100 εισέπραττε κυμαινόμενο επιτόκιο Euribor ανά τρίμηνο και πλήρωνε κλιμακούμενο επιτόκιο (stepup interest rate swap) που κυμαινόταν από 2,95% έως 4,55%. Την 31/12/2013 ο Όμιλος και η Εταιρεία δεν διατηρούν παράγωγα χρηματοοικονομικά στοιχεία. 17. Επενδύσεις σε ακίνητα Οι επενδύσεις σε ακίνητα του Ομίλου προσδιορίζονται με βάση τη μέθοδο της εύλογης αξίας του ΔΛΠ 40, ως ακολούθως: Ο ΟΜΙΛΟΣ Ποσά σε 000 31/12/2013 31/12/2012 Καθαρή λογιστική αξία έναρξης Προσθήκες Αναπροσαρμογή εύλογης αξίας επενδύσεων σε ακίνητα Λοιπές μεταβολές Καθαρή λογιστική αξία λήξης 335.170 4.018 (12.839) 485 326.834 377.550 2.974 (43.906) (1.448) 335.170 Οι επενδύσεις σε ακίνητα την 31/12/2013 περιλαμβάνουν κατά κύριο λόγο την ακίνητη περιουσία της θυγατρικής εταιρείας RKB συνολικής αξίας 317.172 χιλ. επί των οποίων υφίστανται προσημειώσεις προς εξασφάλιση τραπεζικού δανεισμού της RKB (βλ. σημείωση 49.2). Ο Όμιλος εντός της χρήσης 2013 προέβη στην επανεκτίμηση της εύλογης αξίας του χαρτοφυλακίου ακινήτων της RKB, αναθέτοντας την εργασία της εκτίμησης σε ανεξάρτητο οίκο εκτιμητών ακινήτων. Από την επανεκτίμηση της εύλογης αξίας των εν λόγω επενδυτικών ακινήτων προέκυψε μείωση κατά ποσό 10.771 χιλ. το οποίο και περιλαμβάνεται στο κονδύλι «Λοιπά έξοδα εκμετάλλευσης» της ενοποιημένης Κατάστασης Αποτελεσμάτων της χρήσης 2013. Επιπροσθέτως, τα ακόλουθα ποσά τα οποία σχετίζονται με τα επενδυτικά ακίνητα έχουν αναγνωριστεί στα αποτελέσματα της χρήσης: Ποσά σε 000 31/12/2013 31/12/2012 Έσοδα μισθωμάτων από την επένδυση σε ακίνητα Άµεσες λειτουργικές δαπάνες που προκύπτουν από την επένδυση σε ακίνητα που δημιούργησε τα µισθωτικά έσοδα κατά τη διάρκεια της περιόδου Άµεσες λειτουργικές δαπάνες που προκύπτουν από την επένδυση σε ακίνητα που δεν δηµιούργησε τα µισθωτικά έσοδα κατά τη διάρκεια της περιόδου 6.565 1.853 1.263 5.067 1.124 1.360 152
18. Λοιπά μη κυκλοφορούντα στοιχεία του ενεργητικού Οι λοιπές μακροπρόθεσμες απαιτήσεις του Ομίλου και της Eταιρείας αναλύονται ως ακολούθως: Ο ΟΜΙΛΟΣ Ποσά σε 000 31/12/2013 31/12/2012 31/12/2013 Η ΕΤΑΙΡΕΙΑ 31/12/2012 Εγγυήσεις 4.903 7.707 80 2.755 Λοιπές μακροπρόθεσμες απαιτήσεις 2.761 2.084 10 10 Έντοκα δάνεια σε συνδεδεμένα μέρη 10.519 Απαιτήσεις από πώληση μετοχών (Σημ. 8.1) 24.827 24.827 Προκαταβολή έναντι μελλοντικής ΑΜΚ ATTICA 13.000 13.000 Καθαρή λογιστική αξία 32.491 9.791 48.436 15.765 19. Αναβαλλόμενες φορολογικές απαιτήσεις και υποχρεώσεις Οι αναβαλλόμενοι φόροι εισοδήματος προκύπτουν από τις προσωρινές διαφορές μεταξύ της λογιστικής αξίας και των φορολογικών βάσεων των στοιχείων του ενεργητικού και των υποχρεώσεων και υπολογίζονται βάσει του συντελεστή φορολογίας εισοδήματος που αναμένεται να ισχύει στις χρήσεις κατά τις οποίες αναμένεται να αναστραφούν οι προσωρινές φορολογητέες και εκπεστέες διαφορές. Οι αναβαλλόμενες φορολογικές απαιτήσεις και υποχρεώσεις συμψηφίζονται όταν υπάρχει εφαρμόσιμο νομικό δικαίωμα να συμψηφιστούν οι τρέχουσες φορολογικές απαιτήσεις έναντι των τρεχουσών φορολογικών υποχρεώσεων και όταν οι αναβαλλόμενοι φόροι αφορούν στην ίδια φορολογική αρχή. Αναβαλλόμενη φορολογική απαίτηση αναγνωρίζεται για τις μεταφερόμενες φορολογικές ζημιές, στον βαθμό που είναι πιθανή η πραγματοποίηση του σχετικού φορολογικού οφέλους μέσω μελλοντικών φορολογικών κερδών. Τα συμψηφισμένα ποσά για τον Όμιλο και την Εταιρεία είναι τα παρακάτω: Ο ΟΜΙΛΟΣ Ποσά σε 000 31/12/2013 31/12/2012 Α.Φ. Απαίτηση Α.Φ. Υποχρέωση Α.Φ. Απαίτηση Α.Φ. Υποχρέωση Ενσώματα πάγια Άυλα στοιχεία ενεργητικού Μακροπρόθεσμες επενδύσεις Παράγωγα χρημ/κά μέσα Επενδύσεις σε ακίνητα Πελάτες και λοιπές εμπορικές απαιτήσεις Λοιπά στοιχεία ενεργητικού Λοιπά αποθεματικά Αποτελέσματα εις νέον 592 108 11.007 470 719 4.036 71.552 125.557 2.373 137 112.163 1.014 6.087 366 2.183 58.838 101.627 5.609 204 307 1.694 4.142 153
Ο ΟΜΙΛΟΣ Ποσά σε 000 31/12/2013 31/12/2012 Α.Φ. Απαίτηση Α.Φ. Υποχρέωση Α.Φ. Απαίτηση Α.Φ. Υποχρέωση Υποχρεώσεις παροχών προσωπικού λόγω εξόδου από την υπηρεσία 5.754 5.365 Επίδραση σε υποχρεώσεις παροχών προσωπικού λόγω αναθεωρημένου ΔΛΠ 19 (Σημ. 3.6.1) (1.078) Λοιπές μακροπρόθεσμες υποχρεώσεις 412 4.240 1.067 7.453 Λοιπές βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις 2.887 2.569 Σύνολα 25.985 203.859 129.736 179.874 Συμψηφισμός Αναβαλλόμενων Φορολογικών Απαιτήσεων και Υποχρεώσεων 3.128 3.128 1.927 1.927 Αναβαλλόμενη Φορολογική Απαίτηση / Υποχρέωση 29.113 206.987 131.663 181.801 Η ΕΤΑΙΡΕΙΑ Ποσά σε 000 31/12/2013 31/12/2012 Α.Φ. Απαίτηση Α.Φ. Υποχρέωση Α.Φ. Απαίτηση Α.Φ. Υποχρέωση Μακροπρόθεσμες επενδύσεις 112.149 Λοιπά αποθεματικά 4.000 Λοιπές μακροπρόθεσμες υποχρεώσεις 40 2.582 Αναβαλλόμενη Φορολογική Απαίτηση / Υποχρέωση 112.189 6.582 Σύμφωνα με τον νέο φορολογικό νόμο 4110/2013 που τέθηκε σε ισχύ την 23η Ιανουαρίου 2013, ο συντελεστής φορολογίας εισοδήματος νομικών προσώπων στην ορίζεται στο 26% για τη χρήση 2013 και έπειτα. Συνεπεία του νόμου αυτού, η επίπτωση της παραπάνω μεταβολής στα αποτελέσματα του Ομίλου ανήλθε σε 35.015 χιλ., ενώ δεν επήλθε επίδραση στα αποτελέσματα της Εταιρείας. 154
20. Αποθέματα Τα αποθέματα του Ομίλου αναλύονται ως εξής: Ο ΟΜΙΛΟΣ Ποσά σε 000 31/12/2013 31/12/2012 Εμπορεύματα Έτοιμα προϊοντα Ημιτελή προϊόντα Πρώτες ύλες και λοιπά αναλώσιμα Παραγωγή σε εξέλιξη Καύσιμα και λιπαντικά Ανταλλακτικά παγίων στοιχείων Σύνολα Μείον: Προβλέψεις για άχρηστα, βραδέως κινούμενα και κατεστραμμένα αποθέματα χρήσης Μείον: Προβλέψεις για άχρηστα, βραδέως κινούμενα και κατεστραμμένα αποθέματα προηγούμενων χρήσεων Καθαρή Λογιστική Αξία 13.473 15.194 8.963 22.241 353 3.657 8.760 72.641 (782) (2.413) 69.446 15.609 19.134 7.471 25.883 3 4.364 9.940 82.404 (1.204) (1.895) 79.305 Κρίνεται σκόπιμο να αναφερθεί ότι λόγω του σημαντικά διαφοροποιημένου αντικειμένου δραστηριότητας των ενοποιούμενων εταιρειών, η φύση των αποθεμάτων διαφέρει. Τα αποθέματα προέρχονται κατά βάση από τους ομίλους VIVARTIA, ATTICA και ΥΓΕΙΑ. Η κίνηση των προβλέψεων για απαξίωση αποθεμάτων για τον Όμιλο κατά τη διάρκεια των χρήσεων 2013 και 2012 παρουσιάζεται στον παρακάτω πίνακα: Ο ΟΜΙΛΟΣ Ποσά σε 000 31/12/2013 31/12/2012 Υπόλοιπο αρχής Προσθήκες Χρησιμοποιηθείσες προβλέψεις Υπόλοιπο κλεισίματος (3.099) (782) 686 (3.195) (2.578) (1.204) 683 (3.099) 155
21. Πελάτες και λοιπές εμπορικές απαιτήσεις Οι εμπορικές απαιτήσεις του Ομίλου αναλύονται ως εξής: Ο ΟΜΙΛΟΣ Ποσά σε 000 31/12/2013 31/12/2012 Εμπορικές απαιτήσεις από τρίτους Εμπορικές απαιτήσεις από συνδεδεμένα μέρη Γραμμάτια εισπρακτέα Επιταγές εισπρακτέες Μείον: Προβλέψεις απομείωσης Καθαρές εμπορικές απαιτήσεις Προκαταβολές σε προμηθευτές Μείον: Προβλέψεις απομείωσης Σύνολα 301.753 21.040 60.563 (133.572) 249.784 10.361 (137) 260.008 366.565 4.584 22.041 57.463 (130.243) 320.410 9.136 (35) 329.511 Έναντι εμπορικών απαιτήσεων του ομίλου VIVARTIA ποσού 110.315 χιλ. ο Όμιλος έχει λάβει εγγυήσεις από πελάτες ποσού 20.344 χιλ. (31/12/2012: 20.302 χιλ.). Ο όμιλος ΥΓΕΙΑ, συνεπεία της υπ.αριθμ. Υ9/οικ. 77307/14.08.2013 (ΦΕΚ Β 2045/22.08.2013) απόφαση του Υπουργού Υγείας, τις διατάξεις του άρθρου 100 παρ.5 του Ν.4172/2013 (ΦΕΚ Α 167/23.07.2013) και της Υπουργικής Απόφασης με αριθμ. Υ9/οικ.91813 (ΦΕΚ Β 2511,07.10.2013) μείωσε το ποσό της κατηγορίας «Εμπορικές απαιτήσεις από τρίτους» κατά πρόβλεψη ποσού 28.037 χιλ. Τον εν λόγω ποσό παρουσιάστηκε διακριτά σε ξεχωριστή γραμμή της ενοποιημένης Κατάστασης Αποτελεσμάτων. Η κίνηση των προβλέψεων για επισφαλείς εμπορικές απαιτήσεις του Ομίλου κατά τη διάρκεια των χρήσεων που έληξαν την 31/12/2013 και 31/12/2012 έχει ως εξής: Ο ΟΜΙΛΟΣ Ποσά σε 000 31/12/2013 31/12/2012 Υπόλοιπο αρχής Μειώσεις από πωλήσεις θυγατρικών Πρόσθετες προβλέψεις Χρησιμοποιηθείσες προβλέψεις Αναταξινομήσεις Mεταφορά από και προς ομάδες διάθεσης κατεχόμενες προς πώληση Συναλλαγματικές διαφορές Σύνολο (130.278) 3 (13.056) 9.040 179 403 (133.709) (109.833) 835 (27.949) 2.439 69 4.064 97 (130.278) 156
Η χρονική απεικόνιση των εμπορικών απαιτήσεων του Ομίλου κατά την 31/12/2013 έχει ως εξής: Ο ΟΜΙΛΟΣ Ποσά σε 000 Τρόφιμα & Γαλακτομικά Μεταφορές Εταιρίες Ιδιωτικών Κεφαλαίων Πληροφορική & Τηλεπικοινωνίες Υπηρεσίες Υγείας Απαλοιφές Σύνολο Δεν είναι ληξιπρόθεσμα και δεν είναι απομειωμένα 74.932 41.231 2.765 18.037 29.445 (7.324) 159.086 Είναι ληξιπρόθεσμα και δεν είναι απομειωμένα: < 90 ημέρες 14.622 5.292 979 2.321 8.042 31.256 <91 180 ημέρες 4.085 1.153 430 986 7.204 13.858 <181 360 ημέρες 3.411 3.144 294 1.090 9.088 17.027 > 360 ημέρες 13.265 836 1.878 12.578 28.557 Σύνολο 110.315 51.656 4.468 24.312 66.357 (7.324) 249.784 Σημειώνεται ότι στα ληξιπρόθεσμα ποσά που δεν είναι απομειωμένα και είναι άνω των 360 ημερών περιλαμβάνονται: α) απαιτήσεις ποσού 12,6 εκ. του ομίλου ΥΓΕΙΑ από τα Δημόσια Ασφαλιστικά Ταμεία και β) απαιτήσεις ποσού 13,3 εκ. του ομίλου VIVARTIA οι οποίες προέρχονται κυρίως από τον κλάδο εστίασης ως αποτέλεσμα της συσσωρευμένης πίεσης στη ρευστότητα των επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται στον συγκεκριμένο κλάδο. Η Διοίκηση του Ομίλου εξετάζει επί συνεχούς βάσης τις εμπορικές απαιτήσεις με αυστηρά κριτήρια και στα πλαίσια αυτά δεν κρίθηκε σκόπιμη η δημιουργία πρόσθετης πρόβλεψης των παραπάνω απαιτήσεων. Η αντίστοιχη χρονική απεικόνιση των εμπορικών απαιτήσεων του Ομίλου κατά την 31/12/2012 έχει ως εξής: Ο ΟΜΙΛΟΣ Ποσά σε 000 Τρόφιμα & Γαλακτομικά Μεταφορές Εταιρίες Ιδιωτικών Κεφαλαίων Πληροφορική & Τηλεπικοινωνίες Υπηρεσίες Υγείας Απαλοιφές Σύνολο Δεν είναι ληξιπρόθεσμα και δεν είναι απομειωμένα 89.656 46.606 4.162 18.450 52.011 (7.351) 203.534 Είναι ληξιπρόθεσμα και δεν είναι απομειωμένα: < 90 ημέρες 18.099 5.046 1.665 3.140 21.544 49.494 <91 180 ημέρες 5.376 2.641 1.579 8.025 17.621 <181 360 ημέρες 5.532 89 2.804 6.294 14.719 > 360 ημέρες 9.010 708 25.324 35.042 Σύνολο 127.673 55.090 5.827 25.973 113.198 (7.351) 320.410 157
22. Λοιπά κυκλοφορούντα στοιχεία του ενεργητικού Τα λοιπά κυκλοφορούντα στοιχεία του ενεργητικού του Ομίλου και της Εταιρείας αναλύονται ως ακολούθως: Ο ΟΜΙΛΟΣ Ποσά σε 000 31/12/2013 31/12/2012 31/12/2013 Η ΕΤΑΙΡΕΙΑ 31/12/2012 Χρεώστες διάφοροι 29.955 29.976 265 266 Απαιτήσεις από δημόσιες αρχές 26.076 47.273 2.398 16.570 Λοιπές απαιτήσεις από συνδεδεμένα μέρη 99 4.073 3.638 4.000 Προκαταβολές και δάνεια στο προσωπικό 617 765 Έσοδα χρήσεως εισπρακτέα 9.730 5.628 60 88 Προπληρωθέντα έξοδα 17.556 18.383 284 Απαιτήσεις από πώληση μετοχών (Σημ. 8.1) 10.400 10.400 Λοιπές απαιτήσεις 12.327 4.078 127 5 Σύνολα 106.760 110.176 16.888 21.213 Μείον: Προβλέψεις απομείωσης (15.141) (14.960) (258) (258) Καθαρές απαιτήσεις χρεωστών 91.619 95.216 16.630 20.955 Οι απαιτήσεις από δημόσιες αρχές αφορούν κυρίως σε προκαταβολές φόρου εισοδήματος και σε ΦΠΑ ο οποίος κατά περίπτωση αναμένεται να εισπραχθεί ή να συμψηφισθεί. Η κίνηση των προβλέψεων απομείωσης λοιπών κυκλοφορούντων στοιχείων του ενεργητικού του Ομίλου και της Εταιρείας για τις χρήσεις 2013 και 2012 έχει ως εξής: Ο ΟΜΙΛΟΣ Ποσά σε 000 31/12/2013 31/12/2012 31/12/2013 Η ΕΤΑΙΡΕΙΑ 31/12/2012 Υπόλοιπο αρχής (14.960) (15.632) (258) (258) Προσθήκες από απόκτηση θυγατρικών (5) Πρόσθετες προβλέψεις (271) (2.184) Χρησιμοποιηθείσες προβλέψεις 234 2.930 Αναταξινομήσεις (159) (69) Διακοπείσες δραστηριότητες 15 Υπόλοιπο κλεισίματος (15.141) (14.960) (258) (258) 158
23. Εμπορικό χαρτοφυλάκιο και χρηματοοικονομικά στοιχεία του ενεργητικού αποτιμωμένα στην εύλογη αξία μέσω αποτελεσμάτων Το εμπορικό χαρτοφυλάκιο και τα λοιπά χρηματοοικονομικά στοιχεία αποτιμώμενα σε εύλογες αξίες μέσω αποτελεσμάτων αποτελούνται από επενδύσεις σε αμοιβαία κεφάλαια, ομόλογα και μετοχικούς τίτλους, οι οποίες αναλύονται ως ακολούθως: Ο ΟΜΙΛΟΣ Ποσά σε 000 31/12/2013 31/12/2012 31/12/2013 Η ΕΤΑΙΡΕΙΑ 31/12/2012 Ομόλογα εκδόσεως Ελληνικού Δημοσίου 65 85 Λοιπά ομόλογα εισηγμένα στο ΧΑ 375 Λοιπά ομόλογα μη εισηγμένα 3.428 3.428 Μετοχές εισηγμένες στο ΧΑ 46 1.892 1.843 Μετοχές εισηγμένες σε χρηματιστήρια εξωτερικού 48 48 Αμοιβαία κεφάλαια εσωτερικού 2.330 Αμοιβαία κεφάλαια εξωτερικού 7.124 8.323 7.124 8.323 Σύνολα 7.235 16.481 7.124 13.642 Η μεταβολή του εμπορικού χαρτοφυλακίου και των λοιπών χρηματοοικονομικών μέσων μέσω των αποτελεσμάτων για τον Όμιλο και την Εταιρεία αναλύεται ως εξής: Ο ΟΜΙΛΟΣ Ποσά σε 000 31/12/2013 31/12/2012 31/12/2013 Η ΕΤΑΙΡΕΙΑ 31/12/2012 Υπόλοιπο ανοίγματος 16.481 45.270 13.642 44.760 Προσθήκες 47 5.309 Πωλήσεις (4.683) (3.870) (1.914) (743) Κέρδη/ (ζημιές) από αποτίμηση εύλογης αξίας (4.610) (30.225) (4.604) (30.375) Μειώσεις πωληθεισών θυγατρικών (3) Υπόλοιπο κλεισίματος 7.235 16.481 7.124 13.642 Η ανάλυση του ποσού των 7.235 χιλ. για τον Όμιλο την 31/12/2013 έχει ως εξής: ποσό 111 χιλ. αφορά σε χρηματοοικονομικά μέσα αποτιμώμενα στην εύλογη αξία μέσω αποτελεσμάτων (31/12/2012: 4.001 χιλ.) και ποσό 7.124 χιλ. αφορά σε εμπορικό χαρτοφυλάκιο (31/12/2012: 12.480 χιλ.). Αντίστοιχα, η ανάλυση του ποσού των 7.124 χιλ. για την Εταιρεία για την 31/12/2013 αφορά στο σύνολό του σε εμπορικό χαρτοφυλάκιο (31/12/2012: 10.214 χιλ.). 159
24. Ταμειακά διαθέσιμα, ταμειακά ισοδύναμα και δεσμευμένες καταθέσεις Τα ταμειακά διαθέσιμα και ταμειακά ισοδύναμα και οι δεσμευμένες καταθέσεις του Ομίλου και της Εταιρείας, περιλαμβάνουν τα ακόλουθα στοιχεία: Ο ΟΜΙΛΟΣ Ποσά σε 000 31/12/2013 31/12/2012 31/12/2013 Η ΕΤΑΙΡΕΙΑ 31/12/2012 Μετρητά στο ταμείο Ταμειακά διαθέσιμα στην τράπεζα Βραχυπρόθεσμες προθεσμιακές τραπεζικές καταθέσεις Δεσμευμένες τραπεζικές καταθέσεις Σύνολo ταμειακών διαθεσίμων, ταμειακών ισοδυνάμων και δεσμευμένων καταθέσεων 2.462 63.036 36.054 107.259 208.811 2.794 55.168 37.601 121.022 216.585 47 21.063 90.751 111.861 314 20.740 92.777 113.831 Tαμειακά διαθέσιμα, ταμειακά ισοδύναμα και δεσμευμένες καταθέσεις σε 199.035 208.298 109.299 108.426 Tαμειακά διαθέσιμα, ταμειακά ισοδύναμα και δεσμευμένες καταθέσεις σε ξένο νόμισμα 9.776 8.287 2.562 5.405 Σύνολo ταμειακών διαθεσίμων, ταμειακών ισοδυνάμων και δεσμευμένων καταθέσεων 208.811 216.585 111.861 113.831 Οι καταθέσεις σε τράπεζες τοκίζονται με κυμαινόμενα επιτόκια και βασίζονται στα μηνιαία επιτόκια καταθέσεων τραπεζών. Τα έσοδα από τόκους από καταθέσεις όψεως και προθεσμίας σε τράπεζες λογιστικοποιούνται με βάση την αρχή των δεδουλευμένων και περιλαμβάνονται στο κονδύλι «Χρηματοοικονομικά έσοδα» της Κατάστασης Αποτελεσμάτων. Από τις δεσμευμένες καταθέσεις του Ομίλου, ποσό 106.461 χιλ. (31/12/2012: 119.608 χιλ.) αφορά στην εξασφάλιση πιστωτικών διευκολύνσεων θυγατρικών εταιρειών του Ομίλου. Το αντίστοιχο ποσό για την Εταιρεία ανέρχεται σε 90.363 χιλ. (31/12/2012: 92.180 χιλ.). 25. Μετοχικό κεφάλαιο και διαφορά υπέρ το άρτιο Το μετοχικό κεφάλαιο της Εταιρείας κατά την 31/12/2013 ανέρχεται στο ποσό των 231.098.664,90 ολοσχερώς καταβεβλημένο και διαιρούμενο σε 770.328.883 ονομαστικές μετοχές ονομαστικής αξίας εκάστης μετοχής 0,30. Κάθε μετοχή της Εταιρείας παρέχει δικαίωμα μίας ψήφου. Ο λογαριασμός της διαφοράς υπέρ το άρτιο ανέρχεται σε 3.834.276 χιλ. Εντός της χρήσης 2013 δεν πραγματοποιήθηκαν κινήσεις επί των ως άνω λογαριασμών. 160
26. Λοιπά αποθεματικά Τα λοιπά αποθεματικά για τον Όμιλο αναλύονται ως ακολούθως: Ο ΟΜΙΛΟΣ Ποσά σε 000 Τακτικό αποθεματικό Ειδικά αποθεματικά Αφορολόγητα αποθεματικά Λοιπά αποθεματικά Αποθεματικά Μετατροπής Ισολογισμού Σύνολα Υπόλοιπο ανοίγματος την 01/01/2012 32.139 501 20.000 2.953 (549) 55.044 Συναλλαγματικές διαφορές (1.750) (1.750) Μερίδιο στα λοιπά συνολικά έσοδα των επενδύσεων που ενοποιούνται με τη μέθοδο της καθαρής θέσης (129) (129) Υπόλοιπο κλεισίματος την 31/12/2012 32.139 501 20.000 2.953 (2.428) 53.165 Συναλλαγματικές διαφορές (62) (62) Μερίδιο στα λοιπά συνολικά έσοδα των επενδύσεων που ενοποιούνται με τη μέθοδο της καθαρής θέσης (529) (529) Πωληθείσα θυγατρική 2 2 Υπόλοιπο κλεισίματος την 31/12/2013 32.139 501 20.000 2.953 (3.019) 52.576 Τα λοιπά αποθεματικά για την Εταιρεία αναλύονται ως ακολούθως: Η ΕΤΑΙΡΕΙΑ Ποσά σε 000 Τακτικό αποθεματικό Ειδικά αποθεματικά Αφορολόγητα αποθεματικά Λοιπά αποθεματικά Σύνολα Υπόλοιπο κλεισίματος την 31/12/2012 32.139 501 20.000 3.085 55.725 Υπόλοιπο κλεισίματος την 31/12/2013 32.139 501 20.000 3.085 55.725 161
27. Υποχρεώσεις παροχών προσωπικού λόγω εξόδου από την υπηρεσία Σύμφωνα με τις διατάξεις της εργατικής νομοθεσίας των χωρών στις οποίες δραστηριοποιείται ο Όμιλος, οι εργαζόμενοι δικαιούνται αποζημίωση στην περίπτωση απόλυσης ή συνταξιοδότησής τους. Αναφορικά με τις θυγατρικές που έχουν έδρα την (που συνιστούν και το μεγαλύτερο μέρος της δραστηριότητας του Ομίλου) το ύψος των αποζημιώσεων ποικίλει ανάλογα με τον μισθό, τα έτη υπηρεσίας και τον τρόπο της αποχώρησης (απόλυση ή συνταξιοδότηση) του εργαζομένου. Υπάλληλοι που παραιτούνται ή απολύονται αιτιολογημένα δεν δικαιούνται αποζημίωση. Σε περίπτωση αποχώρησης λόγω συνταξιοδότησης καταβάλλεται εφάπαξ αποζημίωση του Ν.2112/20. Ο Όμιλος αναγνωρίζει ως υποχρέωση την παρούσα αξία της νομικής δέσμευσης για την καταβολή εφάπαξ αποζημίωσης στο προσωπικό που αποχωρεί λόγω συνταξιοδότησης. Πρόκειται για μη χρηματοδοτούμενα προγράμματα καθορισμένων παροχών (defined benefit plans) σύμφωνα με το ΔΛΠ 19 και η σχετική υποχρέωση υπολογίστηκε βάσει αναλογιστικής μελέτης. Ο Όμιλος εκτός από τη νομική δέσμευση για καταβολή εφάπαξ αποζημίωσης στο προσωπικό που αποχωρεί λόγω συνταξιοδότησης έχει ενεργοποιήσει, μέσω της θυγατρικής εταιρείας ΥΓΕΙΑ, και ειδικό πρόγραμμα παροχών προς τους εργαζόμενους του υπό τη μορφή ομαδικού ασφαλιστηρίου. Η ανάλυση της υποχρέωσης παροχών προσωπικού λόγω εξόδου από την υπηρεσία του Ομίλου και της Εταιρείας έχουν ως ακολούθως: 31/12/2013 31/12/2012 Ο ΟΜΙΛΟΣ Ποσά σε 000 Προγράμματα καθορισμένων παροχών (Mη χρηματοδοτούμενα) Προγράμματα καθορισμένων παροχών (Χρηματοδοτούμενα) Σύνολα Προγράμματα καθορισμένων παροχών (Mη χρηματοδοτούμενα) Προγράμματα καθορισμένων παροχών (Χρηματοδοτούμενα) Σύνολα Υποχρέωση καθορισμένων παροχών 24.546 2.324 26.870 23.780 2.587 26.367 Eύλογη αξία των περιουσιακών στοιχείων του προγράμματος 24.546 1.709 615 1.709 25.161 23.780 2.116 471 2.116 24.252 Ταξινομημένη ως : Μακροπρόθεσμη υποχρέωση 24.546 615 25.161 23.870 471 24.252 31/12/2013 31/12/2012 Η ΕΤΑΙΡΕΙΑ Ποσά σε 000 Προγράμματα καθορισμένων παροχών (Mη χρηματοδοτούμενα) Προγράμματα καθορισμένων παροχών (Χρηματοδοτούμενα) Σύνολα Προγράμματα καθορισμένων παροχών (Mη χρηματοδοτούμενα) Προγράμματα καθορισμένων παροχών (Χρηματοδοτούμενα) Σύνολα Υποχρέωση καθορισμένων παροχών 104 104 82 82 104 104 82 82 Ταξινομημένη ως : Μακροπρόθεσμη υποχρέωση 104 104 82 82 162
Τα ποσά που αναγνωρίστηκαν στην Κατάσταση Αποτελεσμάτων του Ομίλου και της Εταιρείας έχουν ως ακολούθως: Ο ΟΜΙΛΟΣ Ποσά σε 000 Προγράμματα καθορισμένων παροχών (Mη χρηματοδοτούμενα) 31/12/2013 31/12/2012 Προγράμματα καθορισμένων παροχών (Χρηματοδοτούμενα) Σύνολα Προγράμματα καθορισμένων παροχών (Mη χρηματοδοτούμενα) Προγράμματα καθορισμένων παροχών (Χρηματοδοτούμενα) Σύνολα Κόστος τρέχουσας απασχόλησης 1.656 269 1.925 2.423 219 2.642 Κόστος προϋπηρεσίας 4.483 4.483 8.857 8.857 Kαθαρός τόκος πάνω στην υποχρέωση παροχών 1.096 29 1.125 1.542 67 1.609 Συνολικά έξοδα αναγνωρισμένα στην Κατάσταση Αποτελεσμάτων 7.235 298 7.533 12.822 286 13.108 Η ΕΤΑΙΡΕΙΑ Ποσά σε 000 Προγράμματα καθορισμένων παροχών (Mη χρηματοδοτούμενα) 31/12/2013 31/12/2012 Προγράμματα καθορισμένων παροχών (Χρηματοδοτούμενα) Σύνολα Προγράμματα καθορισμένων παροχών (Mη χρηματοδοτούμενα) Προγράμματα καθορισμένων παροχών (Χρηματοδοτούμενα) Σύνολα Κόστος τρέχουσας απασχόλησης 15 15 27 27 Κόστος προϋπηρεσίας 16 16 91 91 Kαθαρός τόκος πάνω στην υποχρέωση παροχών 4 4 10 10 Συνολικά έξοδα αναγνωρισμένα στην Κατάσταση Αποτελεσμάτων 35 35 128 128 Τα ποσά που αναγνωρίστηκαν στην Κατάσταση Συνολικών Εσόδων του Ομίλου και της Εταιρείας έχει ως εξής: 31/12/2013 31/12/2012 Ο ΟΜΙΛΟΣ Ποσά σε 000 Προγράμματα καθορισμένων παροχών (Mη χρηματοδοτούμενα) Προγράμματα καθορισμένων παροχών (Χρηματοδοτούμενα) Σύνολα Προγράμματα καθορισμένων παροχών (Mη χρηματοδοτούμενα) Προγράμματα καθορισμένων παροχών (Χρηματοδοτούμενα) Σύνολα Αναλογιστικά κέρδη /(ζημιές) από μεταβολές σε δημογραφικές παραδοχές 284 349 633 Αναλογιστικά κέρδη /(ζημιές) από μεταβολές σε χρηματοοικονομικές παραδοχές (92) (182) (274) 6.509 1.214 7.723 Aπόδοση των περιουσιακών στοιχείων του προγράµµατος (εξαιρουμένων των ποσών που περιλαμβάνονται στον καθαρό τόκο) (69) (69) (230) (230) Συνολικά έσοδα /(έξοδα) αναγνωρισμένα στα λοιπά συνολικά έσοδα 192 98 290 6.509 984 7.493 Η ΕΤΑΙΡΕΙΑ Ποσά σε 000 Προγράμματα καθορισμένων παροχών (Mη χρηματοδοτούμενα) 31/12/2013 31/12/2012 Προγράμματα καθορισμένων παροχών (Χρηματοδοτούμενα) Σύνολα Προγράμματα καθορισμένων παροχών (Mη χρηματοδοτούμενα) Προγράμματα καθορισμένων παροχών (Χρηματοδοτούμενα) Σύνολα Αναλογιστικά κέρδη /(ζημιές) από μεταβολές σε χρηματοοικονομικές παραδοχές (5) (5) 140 140 Συνολικά έσοδα /(έξοδα) αναγνωρισμένα στα λοιπά συνολικά έσοδα (5) (5) 140 140 163
Οι μεταβολές στην παρούσα αξία της υποχρέωσης των προγραμμάτων καθορισμένων παροχών του Ομίλου και της Εταιρείας έχουν ως εξής: 31/12/2013 31/12/2012 Ο ΟΜΙΛΟΣ Ποσά σε 000 Προγράμματα καθορισμένων παροχών (Mη χρηματοδοτούμενα) Προγράμματα καθορισμένων παροχών (Χρηματοδοτούμενα) Σύνολα Προγράμματα καθορισμένων παροχών (Mη χρηματοδοτούμενα) Προγράμματα καθορισμένων παροχών (Χρηματοδοτούμενα) Σύνολα Υποχρέωση καθορισμένων παροχών την 1η Ιανουαρίου 23.780 2.587 26.367 29.558 3.572 33.130 Τρέχον κόστος απασχόλησης 1.656 269 1.925 2.413 219 2.632 Έξοδο τόκων 1.096 114 1.210 1.540 186 1.726 Eπανεκτίμηση αναλογιστικές ζηµιές /(κέρδη) από μεταβολές δημογραφικών παραδοχών (284) (349) (633) Eπανεκτιμήσεις αναλογιστικές ζηµιές / (κέρδη) από μεταβολές χρηματοοικονομικών παραδοχών 92 182 274 (6.498) (1.214) (7.712) Παροχές πληρωθείσες (6.112) (479) (6.591) (11.729) (176) (11.905) Κόστος προϋπηρεσίας 4.483 4.483 8.857 8.857 Συναλλαγματικές Διαφορές (2) (2) (5) (5) Υποχρέωση καθορισμένων παροχών διακοπεισών δραστηριoτήτων (42) (42) Τρέχον κόστος απασχόλησης διακοπεισών δραστηριοτήτων 35 35 Χρηματοοικονομικό κόστος διακοπεισών δραστηριοτήτων 2 2 Παροχές πληρωθείσες διακοπεισών δραστηριοτήτων (11) (11) Κόστος προϋπηρεσίας διακοπεισών δραστηριοτήτων (121) (121) (382) (382) Υποχρέωση καθορισμένων παροχών την 31η Δεκεμβρίου 24.546 2.324 26.870 23.780 2.587 26.367 31/12/2013 31/12/2012 Η ΕΤΑΙΡΕΙΑ Ποσά σε 000 Προγράμματα καθορισμένων παροχών (Mη χρηματοδοτούμενα) Προγράμματα καθορισμένων παροχών (Χρηματοδοτούμενα) Σύνολα Προγράμματα καθορισμένων παροχών (Mη χρηματοδοτούμενα) Προγράμματα καθορισμένων παροχών (Χρηματοδοτούμενα) Σύνολα Υποχρέωση καθορισμένων παροχών την 1η Ιανουαρίου 82 82 198 198 Τρέχον κόστος απασχόλησης 15 15 27 27 Έξοδο τόκων 4 4 10 10 Eπανεκτιμήσεις αναλογιστικές ζηµιές / (κέρδη) από μεταβολές χρηματοοικονομικών παραδοχών 5 5 (140) (140) Παροχές πληρωθείσες (18) (18) (104) (104) Κόστος προϋπηρεσίας 16 16 91 91 Υποχρέωση καθορισμένων παροχών την 31η Δεκεμβρίου 104 104 82 82 164
Οι μεταβολές στην εύλογη αξία των περιουσιακών στοιχείων του προγράμματος του Ομίλου έχουν ως εξής: Ο ΟΜΙΛΟΣ Ποσά σε 000 31/12/2013 31/12/2012 (αναμορφωμένη) Προγράμματα καθορισμένων παροχών (Χρηματοδοτούμενα) Προγράμματα καθορισμένων παροχών (Χρηματοδοτούμενα) Εύλογη αξία στοιχείων του ενεργητικού του προγράμματος την 1η Ιανουαρίου Έσοδο τόκων Aπόδοση των στοιχείων του ενεργητικού του προγράµµατος (εξαιρουμένων των ποσών που περιλαμβάνονται στον καθαρό τόκο) Εισφορές εργoδότη Παροχές πληρωθείσες Εύλογη αξία στοιχείων του ενεργητικού του προγράμματος την 31η Δεκεμβρίου 2.116 85 (69) 57 (480) 1.709 2.292 119 (230) 114 (179) 2.116 Τα στοιχεία των περιουσιακών στοιχείων του προγράμματος μπορούν να αναλυθούν στις ακόλουθες επενδυτικές κατηγορίες: Ο ΟΜΙΛΟΣ 31/12/2013 31/12/2012 (αναμορφωμένη) Προγράμματα καθορισμένων παροχών (Χρηματοδοτούμενα) Προγράμματα καθορισμένων παροχών (Χρηματοδοτούμενα) Ταμειακά διαθέσιμα και ισοδύναμα Σύνολο 1.709 1.709 2.116 2.116 Οι κύριες αναλογιστικές παραδοχές που χρησιμοποιήθηκαν για τους ανωτέρω λογιστικούς σκοπούς είναι οι εξής: 31/12/2013 Ο ΟΜΙΛΟΣ 31/12/2012 31/12/2013 Η ΕΤΑΙΡΕΙΑ 31/12/2012 Προεξοφλητικό επιτόκιο 3,69% 4,63% 3,50% 4,80% Μελλοντικές αυξήσεις μισθών 1,96% 2,75% 1,80% 2,50% Πληθωρισμός 1,50% 2,00% 1,50% 2,00% Οι παραπάνω παραδοχές αναπτύχθηκαν από τη Διοίκηση σε συνεργασία με ανεξάρτητο αναλογιστή που εκπόνησε την αναλογιστική μελέτη. Οι βασικές αναλογιστικές παραδοχές για τον προσδιορισμό των υποχρεώσεων είναι το επιτόκιο προεξόφλησης και η αναμενόμενη μεταβολή των μισθών. Ο ακόλουθος πίνακας παρουσιάζει συνοπτικά τις επιδράσεις στην αναλογιστική υποχρέωση από τυχόν μεταβολές των εν λόγω παραδοχών. Ο ΟΜΙΛΟΣ Προεξοφλητικό επιτόκιο Η ΕΤΑΙΡΕΙΑ Προεξοφλητικό επιτόκιο 0,5% 0,5% 0,5% 0,5% Αύξηση / (μείωση) στην υποχρέωση καθορισμένων παροχών (1.829) 2.263 (9) 10 Ο ΟΜΙΛΟΣ Μελλοντικές αυξήσεις μισθών Η ΕΤΑΙΡΕΙΑ Μελλοντικές αυξήσεις μισθών 0,5% 0,5% 0,5% 0,5% Αύξηση / (μείωση) στην υποχρέωση καθορισμένων παροχών 2.151 (1.726) 11 (10) 165
28. Επιχορηγήσεις Οι κρατικές επιχορηγήσεις του Ομίλου αφορούν σε επιχορηγήσεις επενδύσεων και η κίνηση τους κατά τη διάρκεια των χρήσεων που έληξαν την 31/12/2013 και την 31/12/2012 ήταν η κάτωθι: Ο ΟΜΙΛΟΣ Ποσά σε 000 Υπόλοιπο ανοίγματος Είσπραξη νέων επιχορηγήσεων Απόσβεση επιχορηγήσεων Προσθήκες από απόκτηση θυγατρικών Μεταφορά σε βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις Λοιπές χρεώσεις Υπόλοιπο κλεισίματος 31/12/2013 31/12/2012 8.231 9.060 3.641 219 (1.079) (1.053) 21 (16) (45) 10.748 8.231 29. Δανειακές υποχρεώσεις Οι δανειακές υποχρεώσεις του Ομίλου και της Εταιρείας την 31/12/2013 αναλύονται ως εξής: Ο ΟΜΙΛΟΣ Ποσά σε 000 31/12/2013 31/12/2012 31/12/2013 Η ΕΤΑΙΡΕΙΑ 31/12/2012 Μακροπρόθεσμες δανειακές υποχρεώσεις Υποχρεώσεις χρηματοδοτικής μίσθωσης 13.232 14.483 8 Τραπεζικός δανεισμός 479.334 526.184 Ομολογιακά δάνεια (ΟΔ) 886.852 853.123 265.000 265.000 Μετατρέψιμα Ομολογιακά δάνεια (ΜΟΔ) 232.182 228.734 231.882 228.734 Δάνεια από συνδεδεμένα μέρη 725 Μείον: Μακροπρόθεσμα δάνεια πληρωτέα στους επόμενους 12 μήνες (1.130.404) (1.100.037) (265.000) (100.000) Σύνολο μακροπρόθεσμων δανείων 481.921 522.487 231.882 393.742 Ο ΟΜΙΛΟΣ Ποσά σε 000 31/12/2013 31/12/2012 31/12/2013 Η ΕΤΑΙΡΕΙΑ 31/12/2012 Βραχυπρόθεσμες δανειακές υποχρεώσεις Υποχρεώσεις χρηματοδοτικής μίσθωσης 627 742 8 9 Τραπεζικός δανεισμός 243.461 295.241 Τραπεζικές Υπεραναλήψεις 334 1.171 Δάνεια από συνδεδεμένα μέρη 25 1.321 Πλέον: Μακροπρόθεσμα δάνεια πληρωτέα στους επόμενους 12 μήνες 1.130.404 1.100.037 265.000 100.000 Σύνολο βραχυπρόθεσμων δανείων 1.374.851 1.398.512 265.008 100.009 166
Το συνολικό χρηματοοικονομικό κόστος των μακροπρόθεσμων και βραχυπρόθεσμων δανειακών υποχρεώσεων καθώς και των χρηματοδοτικών μισθώσεων για την ετήσια περίοδο 01/0131/12/2013 (και την αντίστοιχη συγκριτική ετήσια περίοδο) περιλαμβάνεται στο κονδύλι «Χρηματοοικονομικά έξοδα» της ενοποιημένης και εταιρικής Κατάστασης Αποτελεσμάτων. Το μέσο επιτόκιο του Ομίλου για τη χρήση 2013 ανήλθε: (α) για τα μακροπρόθεσμα δάνεια σε 5,23% (2012: 6,70%) και (β) για τα βραχυπρόθεσμα δάνεια σε 4,25% (2012: 5,06%). Στις βραχυπρόθεσμες δανειακές υποχρεώσεις περιλαμβάνονται δάνεια ποσού 1.057.873 χιλ. για τον Όμιλο και 265.000 χιλ. για την Εταιρεία για τα οποία κατά την 31/12/2013 δεν πληρούνται οι χρηματοοικονομικοί όροι (covenants) και συμβατικές υποχρεώσεις που ρυθμίζουν τις σχετικές τραπεζικές υποχρεώσεις και παράλληλα προβλέπεται δικαίωμα καταγγελίας εκ μέρους των δανειστών για την περίπτωση αυτή, που θα καθιστούσε τις δανειακές υποχρεώσεις άμεσα εξοφλητέες. Η Διοίκηση βρίσκεται σε συζητήσεις με τις πιστώτριες τράπεζες αναφορικά με την αναδιάρθρωση των όρων αυτών εξετάζοντας σχέδια που θα μπορέσουν να γίνουν εκατέρωθεν αποδεκτά. Επιπλέον, ο Όμιλος βρίσκεται σε διαδικασία συζητήσεων με τα πιστωτικά ιδρύματα λόγω συμβατικής λήξης βραχυπρόθεσμων δανειακών υποχρεώσεων ποσού 121.169 χιλ., με σκοπό τον επανακαθορισμό των όρων των εν λόγω δανειακών υποχρεώσεων. Συγκεκριμένα: (α) Δανεισμός της Εταιρείας (MIG): Ομολογιακό δάνειο 100.000 χιλ. Στις 24/09/2009 η MIG σύναψε μη μετατρέψιμο ομολογιακό δάνειο σε Ευρώ, ύψους 150.000 χιλ., διάρκειας 7 ετών. Το επιτόκιο προσδιορίστηκε σε EURIBOR 6μήνου πλέον περιθωρίου 2,25%. Την 19/03/2010 η Εταιρεία προέβη στην αποπληρωμή μέρους του ως άνω δανείου και συγκεκριμένα κατέβαλε ποσό 50.000 χιλ. με αποτέλεσμα το υπόλοιπο του δανείου την 31/12/2013 να ανέρχεται σε 100.000 χιλ. Στους όρους του δανείου περιλαμβάνεται όρος τήρησης συγκεκριμένων δεικτών η μη συμμόρφωση με τους οποίους επιφέρει επιπτώσεις καταγγελίας του δανείου. Σύμφωνα με τις απαιτήσεις του ΔΛΠ 1, η Εταιρεία έχει προβεί, σε προηγούμενες χρήσεις, στην ταξινόμηση του ως άνω ποσού των 100.000 χιλ. από τις μακροπρόθεσμες δανειακές υποχρεώσεις στις βραχυπρόθεσμες δανειακές υποχρεώσεις. Η Εταιρεία βρίσκεται σε συζητήσεις με την συνεργαζόμενη τράπεζα έτσι ώστε να επιτύχει την τροποποίηση των όρων της σύμβασης. Ομολογιακό δάνειο 165.000 χιλ.: Στις 20/10/2009 η MIG σύναψε μη μετατρέψιμο ομολογιακό δάνειο σε Ευρώ, ύψους 165.000 χιλ., διάρκειας 7 ετών. Το επιτόκιο προσδιορίστηκε σε EURIBOR 6μήνου πλέον περιθωρίου 2,90% το οποίο θα αυξάνεται κατά 30 ποσοστιαίες μονάδες κάθε χρήση. Κατά την 31/12/2013 η Εταιρεία δεν βρίσκεται σε συμμόρφωση με συγκεκριμένες συμβατικές υποχρεώσεις που απορρέουν από το δάνειο. Οι εν λόγω υποχρεώσεις αφορούν σε όρους εξασφάλισης της τράπεζας επί του δανείου. Συνεπεία των ανωτέρω, η Εταιρεία προέβη εντός της τρέχουσας χρήσης στην αναταξινόμηση του ως άνω ποσού των 165.000 χιλ. από τις μακροπρόθεσμες δανειακές υποχρεώσεις στις βραχυπρόθεσμες δανειακές υποχρεώσεις. Η Εταιρεία βρίσκεται σε συζητήσεις με την συνεργαζόμενη τράπεζα έτσι ώστε να επιτύχει την τροποποίηση των όρων της σύμβασης. Προς εξασφάλιση του εν λόγω ομολογιακού δανείου έχουν ενεχυριαστεί μετοχές εισηγμένων και μη εισηγμένων στο ΧΑ εταιρειών των οποίων τα δικαιώματα ψήφου και τα μερίσματα παραμένουν στην Εταιρεία. Μετατρέψιμο ομολογιακό δάνειο 231.882 χιλ.: Στις 23/03/2010 ξεκίνησε η διαπραγμάτευση στο ΧΑ 52.769.930 ομολογιών του μετατρέψιμου ομολογιακού δανείου έκδοσης της MIG το οποίο ανήλθε σε ποσό 251.713 χιλ. Κατά την 31/12/2013 το υπόλοιπο της χρηματοοικονομικής υποχρέωσης ανέρχονταν σε ποσό 231.882 χιλ. ενώ το στοιχείο των ιδίων κεφαλαίων, που απορρέει από τον διαχωρισμό του χρηματοοικονομικού μέσου σύμφωνα με το ΔΛΠ 32, σε ποσό 2.318 χιλ. 167
Συγκεκριμένα, εντός της χρήσης 2013 εισέρευσε στην Εταιρεία ποσό 3.148 χιλ., ενώ με την ανταλλαγή των ομολογιών, η MIG πέτυχε την επέκταση του ορίζοντα ωρίμανσης των δανειακών υποχρεώσεών της κατά 5 έτη, καθώς η ημερομηνία λήξης των νέων ομολογιών, πλέον, είναι το έτος 2020. Σημειώνεται, ότι σύμφωνα με τους όρους του ΜΟΔ, οι αδιάθετες ομολογίες του ΜΟΔ, ανερχόμενες σε 406.468.508 για την Σειρά Α και 38.806.691 για την Σειρά Β, δύνανται να διατεθούν και να εκδοθούν σύμφωνα με τους όρους του ΜΟΔ, ως εκάστοτε ισχύουν. Όλα τα ανωτέρω επήλθαν ως απόρροια των γεγονότων που αναλυτικά περιγράφονται ακολούθως: Γεγονότα που έλαβαν χώρα εντός της χρήσης 2013: Τελική κάλυψη του μετατρέψιμου ομολογιακού δανείου ( ΜΟΔ ) έκδοσης της MIG Σύμφωνα με τις από 29/07/2013 και 12/08/2013 ανακοινώσεις της MIG, η έκδοση του ΜΟΔ ύψους έως 660.281.301, σύμφωνα με τις από 15/06/2011 και 24/10/2011 αποφάσεις των Γ.Σ. και τις από 01/11/2011, 05/02/2013, 21/03/2013 και 29/07/2013 αποφάσεις του Δ.Σ., καλύφθηκε κατά το συνολικό ποσό των 215.006.092, εκ του οποίου ποσό 3.147.669 αποτελεί νέα αντληθέντα κεφάλαια από την άσκηση δικαιωμάτων προτίμησης και ποσό 211.858.423 προήλθε από την άσκηση δικαιωμάτων προεγγραφής με την ανταλλαγή ομολόγων έκδοσης της Εταιρείας την 19/03/2010. Το συνολικό ποσό της έκδοσης αντιστοιχεί σε 215.006.092 ομολογίες ονομαστικής αξίας εκάστης ενός Ευρώ ( 1,00). Η Σειρά Α του ΜΟΔ καλύφθηκε κατά το ποσό των 2.156.827, το οποίο αντιστοιχεί σε 2.156.827 ομολογίες ονομαστικής αξίας εκάστης ενός Ευρώ ( 1,00) και ημερομηνία λήξης το έτος 2019. Η Σειρά Β του ΜΟΔ καλύφθηκε κατά το ποσό των 212.849.265, το οποίο αντιστοιχεί σε 212.849.265 ομολογίες ονομαστικής αξίας εκάστης ενός Ευρώ ( 1,00). Εξ αυτών, 211.858.423 ομολογίες προήλθαν από την άσκηση δικαιωμάτων προεγγραφής από κατόχους ομολογιών έκδοσης της Εταιρείας την 19/03/2010. Συγκεκριμένα, προσφέρθηκαν για ανταλλαγή 44.414.766 ομολογίες έκδοσης της Εταιρείας την 19/03/2010, οι οποίες αντιστοιχούσαν σε ποσοστό 91,45% του συνόλου των ομολογιών της Εταιρείας, αφαιρουμένων των 4.192.872 ομολογιών που κατείχε η ίδια η MIG. Με την εν λόγω ανταλλαγή ομολογιών η MIG επέτυχε την επέκταση του ορίζοντα ωρίμανσης των δανειακών υποχρεώσεών της κατά 5 έτη καθώς η ημερομηνία λήξης των νέων ομολογιών είναι το έτος 2020. Σύμφωνα με τους όρους του ΜΟΔ, οι αδιάθετες ομολογίες του ΜΟΔ, ανερχόμενες σε 406.468.508 για την Σειρά Α και 38.806.701 για τη Σειρά Β, δύνανται να διατεθούν και να εκδοθούν σύμφωνα με τους όρους του ΜΟΔ, ως εκάστοτε ισχύουν. Όλες οι ομολογίες του ΜΟΔ, ανεξάρτητα από το εάν θα προκύψουν από την άσκηση δικαιωμάτων προτίμησης ή προεγγραφής ή τη διάθεση αδιαθέτων ομολογιών με απόφαση του Δ.Σ. της Εταιρίας, θα εισαχθούν προς διαπραγμάτευση στο Χρηματιστήριο Αθηνών σύμφωνα με τους όρους του ΜΟΔ, την ισχύουσα νομοθεσία και την κρατούσα χρηματιστηριακή πρακτική. Έναρξη διαπραγμάτευσης ομολογιών με ημερομηνία έκδοσης 29/07/2013 Ακύρωση ομολογιών με ημερομηνία έκδοσης 19/03/2010 Σύμφωνα με την από 12/08/2013 ανακοίνωση της MIG, από την 16/08/2013 εκκίνησε η διαπραγμάτευση στο Χρηματιστήριο Αθηνών (α) 2.156.827 ομολογιών της Σειράς Α και (β) 212.849.265 ομολογιών της Σειράς Β, ονομαστικής αξίας εκάστης 1,00, μετατρέψιμων σε κοινές ονομαστικές μετοχές της Εταιρείας που προήλθαν από την άσκηση δικαιωμάτων προτίμησης και προεγγραφής για συμμετοχή στο νέο Μετατρέψιμο Ομολογιακό Δάνειο («ΜΟΔ») έκδοσης της Εταιρείας την 29/07/2013, σύμφωνα με τις από 15/06/2011 και 24/10/2011 αποφάσεις των Γ.Σ., τις από 01/11/2011, 05/02/2013, 21/03/2013 και 29/07/2013 αποφάσεις του Δ.Σ. και την ισχύουσα νομοθεσία. Ταυτόχρονα, από την 16/08/2013 έπαυσε η διαπραγμάτευση στο ΧΑ 48.607.638 ομολογιών του 168
ΜΟΔ της MIG με ημερομηνία έκδοσης 19/03/2010, οι οποίες ακυρώθηκαν. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με την από 29/07/2013 απόφαση του Δ.Σ. της Εταιρείας, ακυρώθηκαν 44.414.766 ομολογίες που προσφέρθηκαν για ανταλλαγή στο πλαίσιο άσκησης δικαιωμάτων προεγγραφής για συμμετοχή στην έκδοση της Σειράς Β του νέου ΜΟΔ κατά τα ως άνω και 4.192.872 ομολογίες που κατείχε ήδη η ίδια η Εταιρεία. Στις 09/08/2013 το αρμόδιο όργανο του ΧΑ ενέκρινε την εισαγωγή προς διαπραγμάτευση στο ΧΑ των ως άνω ομολογιών με ημερομηνία έκδοσης 29/07/2013 και ενημερώθηκε για την ακύρωση των ομολογιών με ημερομηνία έκδοσης 19/03/2010.Κατόπιν της εν λόγω ακύρωσης ομολογιών, το υπόλοιπο του ΜΟΔ της MIG έκδοσης την 19/03/2010 ανέρχεται την 30/09/2013 σε 19.796.340 διαιρούμενο σε 4.150.176 ομολογίες ονομαστικής αξίας εκάστης 4,77. Εντός της επόμενης χρήσης, η MIG ανακοίνωσε την παράταση της περιόδου διάθεσης των αδιάθετων ομολογιών έως την 30/06/2014 (βλ. αναλυτικά σημείωση 52 των οικονομικών καταστάσεων). (β) Δανεισμός του ομίλου VIVARTIA: Οι συνολικές δανειακές υποχρεώσεις του ομίλου VI VARTIA ανήλθαν την 31/12/2013 σε συνολικό ποσό 388.677 χιλ. εκ των οποίων ποσό 385.227 χιλ. αφορά σε βραχυπρόθεσμες δανειακές υποχρεώσεις. Δανειακές υποχρεώσεις ποσού 317.236 χιλ. αφορούν σε συμβάσεις κοινών ομολογιακών δανείων. Τα ανωτέρω ομολογιακά δάνεια κυμαινόμενου επιτοκίου συνάφθηκαν στις 14/07/2010, η αρχική συνολική τους αξία ανέρχονταν σε 348.000 χιλ. ενώ η διάρκειά τους ορίστηκε σε 3 έτη. Την 31/07/2012, ο όμιλος VIVARTIA υπέγραψε τροποποιήσεις των από 14/07/2010 ανωτέρω αναφερόμενων προγραμμάτων ομολογιακών δανείων καθώς διαπραγματεύτηκαν με τις πιστώτριες τράπεζες την προσαρμογή τους στις τρέχουσες οικονομικές συνθήκες. Σύμφωνα με τις από 31/07/2012 τροποποιήσεις συμβάσεων ομολογιακών δανείων, η εξαγορά του 43% της ΜΕΒΓΑΛ από την ΔΕΛΤΑ αποτελούσε συμβατική υποχρέωση των εταιρειών του ομίλου VIVARTIA. Την 28/09/2012 ανακοινώθηκε η από κοινού απόφαση της VIVARTIA και των οικογενειών Παπαδάκη και Χατζηθεοδώρου για την μη ολοκλήρωση της εξαγοράς του 43% της ΜΕΒΓΑΛ από τη ΔΕΛΤΑ. Λόγω του ανωτέρου γεγονότος και σύμφωνα με τις σχετικές απαιτήσεις του ΔΛΠ 1, ο Όμιλος απεικονίζει το σύνολο των ομολογιακών δανείων στις βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις. Ο όμιλος VIVARTIA στην παρούσα φάση βρίσκεται σε διαδικασία διαπραγμάτευσης με τα πιστωτικά ιδρύματα. Σημειώνεται ότι ο όμιλος VIVARTIA απέστειλε στους ομολογιούχους δανειστές αίτημα παροχής συναίνεσης για τη μη τήρηση της ανωτέρω συμβατικής υποχρέωσης και βρίσκεται επί του παρόντος σε σχετικές διαπραγματεύσεις. Ομολογιακό δάνειο ΔΕΛΤΑ 86.028 χιλ. Με την τροποποίηση του ανωτέρω ομολογιακού δανείου εντός του 2012, επιτεύχθηκε η επιμήκυνση αποπληρωμής έως τον Ιανουάριο 2015, προσαρμόστηκε το περιθώριο του επιτοκίου με όρους ευνοϊκούς σε σχέση με τους τρέχοντες της αγοράς, τροποποιήθηκαν οι χρηματοοικονομικοί δείκτες σύμφωνα με το επιχειρηματικό σχέδιο του ομίλου VIVARTIA, ενώ προβλέφθηκε και η εφαρμογή αυξημένων περιθωρίων σε περιπτώσεις γεγονότων καταγγελίας ή/και σε περίπτωση συρροής γεγονότων καταγγελίας. Επιπλέον, στα πλαίσια της τροποποίησης παρασχέθηκαν στις πιστώτριες τράπεζες εμπράγματες εξασφαλίσεις επί περιουσιακών στοιχείων, οι οποίες περιλαμβάνουν την εγγραφή προσημειώσεων υποθηκών σε επιλεγμένα ακίνητα της ΔΕΛΤΑ καθώς και σύσταση ενεχύρου επί των σημάτων της ΔΕΛΤΑ. Επιπρόσθετα, εκχωρήθηκαν στις πιστώτριες τράπεζες λόγω ενεχύρου οι ασφαλιστικές απαιτήσεις της ΔΕΛΤΑ. Ομολογιακό δάνειο GOODY S 104.500 χιλ. Με την τροποποίηση του ανωτέρω ομολογιακού δανείου εντός του 2012, επιτεύχθηκε η επιμήκυνση αποπληρωμής έως τον Ιανουάριο 2015, προσαρμόστηκε το περιθώριο του επιτοκίου με όρους ευνοϊκούς σε σχέση με τους τρέχοντες της αγοράς, τροποποιήθηκαν οι χρηματοοικονομικοί δείκτες σύμφωνα με το επιχειρηματικό σχέδιο του ομίλου VIVARTIA, ενώ προβλέφθηκε και η εφαρμογή αυξημένων περιθωρίων σε περιπτώσεις γεγονότων καταγγελίας ή/και σε περίπτωση συρροής γεγονότων καταγγελίας. Επιπλέον, στα πλαίσια της τροποποίησης παρασχέθηκαν στις πιστώτριες τράπεζες εμπράγματες εξασφαλίσεις επί περιουσιακών στοιχείων του ομίλου VIVARTIA, 169
οι οποίες περιλαμβάνουν σύσταση ενεχύρου στις μετοχές της ΜΠΑΡΜΠΑ ΣΤΑΘΗΣ, θυγατρικής του ομίλου VIVARTIA, καθώς και σύσταση ενεχύρων επί των σημάτων της GOODY S. Ομολογιακό δάνειο EVEREST 73.788 χιλ. Με την τροποποίηση του ανωτέρω ομολογιακού δανείου εντός του 2012, επιτεύχθηκε η επιμήκυνση αποπληρωμής έως τον Ιανουάριο 2015, προσαρμόστηκε το περιθώριο του επιτοκίου με όρους ευνοϊκούς σε σχέση με τους τρέχοντες της αγοράς, τροποποιήθηκαν οι χρηματοοικονομικοί δείκτες σύμφωνα με το επιχειρηματικό σχέδιο του ομίλου VIVARTIA, ενώ προβλέφθηκε και η εφαρμογή αυξημένων περιθωρίων σε περιπτώσεις γεγονότων καταγγελίας ή/και σε περίπτωση συρροής γεγονότων καταγγελίας. Επιπλέον, στα πλαίσια της τροποποίησης παρασχέθηκαν στις πιστώτριες τράπεζες εμπράγματες εξασφαλίσεις επί περιουσιακών στοιχείων του ομίλου VIVARTIA, οι οποίες περιλαμβάνουν σύσταση ενεχύρου στις μετοχές της ΜΠΑΡΜΠΑ ΣΤΑΘΗΣ, θυγατρικής του ομίλου VIVARTIA, καθώς και σύσταση ενεχύρων επί των σημάτων της EVEREST. Ομολογιακό δάνειο ΜΠΑΡΜΠΑ ΣΤΑΘΗΣ 52.920 χιλ. Με την τροποποίηση του ανωτέρω ομολογιακού δανείου εντός του 2012, τροποποιήθηκαν οι χρηματοοικονομικοί δείκτες σύμφωνα με το επιχειρηματικό σχέδιο του ομίλου VIVARTIA. Για το παραπάνω δάνειο το οποίο έληξε συμβατικά τον Ιούλιο του 2013, έχει ληφθεί παράταση μέχρι τα τέλη Απριλίου 2014 προκειμένου να ολοκληρωθεί η αναχρηματοδότησή του, στα πλαίσια της συνολικής διαπραγμάτευσης των ομολογιακών δανείων του ομίλου VIVARTIA με τα πιστωτικά ιδρύματα. (γ) Δανεισμός της θυγατρικής RKB: Τα τραπεζικά δάνεια της θυγατρικής εταιρείας RKB ανέρχονται την 31/12/2013 σε 301.250 χιλ. τα οποία στο σύνολό τους αφορούν σε βραχυπρόθεσμες δανειακές υποχρεώσεις. Οι όροι των ανωτέρω δανείων προβλέπουν περιπτώσεις καταγγελίας που περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων, μη εμπρόθεσμη καταβολή πληρωμών, οικονομικές ρήτρες καθώς και μη συμμόρφωση με τις γενικές και οικονομικές διασφαλίσεις που έχουν παρασχεθεί. Επίσης, προς εξασφάλιση των παραπάνω δανείων έχουν προσημειωθεί ακίνητα ιδιοκτησίας της RKB, ενώ για δάνειο αρχικού ύψους 250 εκ. το κεφάλαιο του οποίου ανέρχεται την 31/12/2013 σε 227 εκ. πλέον τόκων και εξόδων, έχει δοθεί εταιρική εγγύηση της MIG. Η RKB προέβη σε προηγούμενες χρήσεις σε αναταξινόμηση του συνολικού ανωτέρου δανεισμού από τις μακροπρόθεσμες δανειακές υποχρεώσεις στις βραχυπρόθεσμες δανειακές υποχρεώσεις βάσει των απαιτήσεων του ΔΛΠ 1 δεδομένου ότι ο όρος της εμπρόθεσμης καταβολής πληρωμών κεφαλαίου και τόκων δεν τηρούνταν. Η Διοίκηση του Ομίλου βρίσκεται σε διαδικασία συζητήσεων αναφορικά με την αναδιάρθρωση των εν λόγω δανειακών υποχρεώσεων. (δ) Δανεισμός του ομίλου ATTICA: Την 31/12/2013 τα δάνεια του ομίλου ATTICA ανέρχονται σε 289.940 χιλ. εκ των οποίων ποσό 221.492 χιλ. αφορά σε βραχυπρόθεσμες δανειακές υποχρεώσεις. Από τη λήξη της χρήσης 2011, δεδομένου ότι δεν πληρούνταν οι χρηματοοικονομικοί όροι (covenants) που ρυθμίζουν σχετικές τραπεζικές υποχρεώσεις και παράλληλα προβλέπεται δικαίωμα καταγγελίας εκ μέρους των δανειστών για την περίπτωση αυτή, που θα καθιστούσε τις δανειακές υποχρεώσεις άμεσα εξοφλητέες, ο όμιλος ATTICA αναταξινόμησε το μακροπρόθεσμο μέρος δανείων από τη γραμμή της Κατάστασης Οικονομικής Θέσης «Μακροπρόθεσμες δανειακές υποχρεώσεις» στην γραμμή «Βραχυπρόθεσμες δανειακές υποχρεώσεις». Την 31/12/2013, το συνολικό ποσό των ανωτέρω δανείων (συμπεριλαμβανομένου του συμβατικά μακροπρόθεσμο μέρους τους το οποίο έχει αναταξινομηθεί στις βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις) ανερχόταν σε 174.387 χιλ. Η Διοίκηση του ομίλου ATTICA βρίσκεται σε συζητήσεις με τις δανείστριες τράπεζες αναφορικά με την αναδιάρθρωση του δανεισμού, προκειμένου να βρεθεί λύση κοινά αποδεκτή με τους δανειστές και εξετάζει σχετικά σχέδια μακροχρόνιας αναχρηματοδότησης που θα μπορούν να κριθούν αποδεκτά από αυτούς. Τέλος, εντός της τρέχουσας περιόδου αναφοράς ο όμιλος ATTICA προέβη σε εξόφληση δανεισμού του 170
πωληθέντος πλοίου SUPERFAST VI καθώς και σε μερική εξόφληση δανεισμού που αφορά στα δάνεια των πλοίων Superfast I & II με αποτέλεσμα ποσό 68.448 χιλ. να αναταξινομηθεί από την γραμμή «Βραχυπρόθεσμες δανειακές υποχρεώσεις» στην γραμμή «Μακροπρόθεσμες δανειακές υποχρεώσεις» της Κατάστασης Οικονομικής Θέσης. (ε) Συμβατικά βραχυπρόθεσμες δανειακές υποχρεώσεις που βρίσκονται σε συζητήσεις με τις τράπεζες: SINGULARLOGIC: Ο δανεισμός του ομίλου SINGU LARLOGIC αποτελείται κυρίως από 2 ομολογιακά δάνεια ύψους 27.628 χιλ. και 26.000 χιλ. αντίστοιχα. Προς εξασφάλιση των απαιτήσεων των πιστωτικών ιδρυμάτων έχει συσταθεί ενέχυρο α τάξης επί του 100% των ονομαστικών μετοχών της εταιρείας. Επίσης, ειδικά για τις ομολογίες ποσού 17.978 χιλ. έχει εγγραφεί κυμαινόμενη ασφάλιση επί απαιτήσεων της εταιρείας (τιμολογίων) σε ποσοστό 108%. Λόγω συμβατικής λήξης των δύο παραπάνω ομολογιακών δανείων εντός της χρήσης 2012 τα εν λόγω δάνεια δύναται να απαιτηθούν άμεσα. Ταυτόχρονα, οι συμβάσεις των ανωτέρω δανείων προβλέπουν την τήρηση συγκεκριμένων οικονομικών δεικτών για την εταιρεία, όπως η διατήρηση ελάχιστης αναλογίας καθαρού τραπεζικού δανεισμού προς EBITDA, μέγιστο ύψος EBITDA προς καθαρό χρηματοοικονομικό κόστος καθώς και ελάχιστη αναλογία συνολικού δανεισμού προς ίδια κεφάλαια. Η μη συμμόρφωση με τους ανωτέρω χρηματοοικονομικούς δείκτες κατά την προηγούμενη χρήση, είχε ως άμεση συνέπεια την προσαύξηση των περιθωρίων των επιτοκίων δανεισμού. Ως εκ τούτου, ο όμιλος SINGULARLOGIC βρίσκεται σε διαδικασία συζητήσεων νέων μακροπρόθεσμων συμβάσεων δανεισμού με τα πιστωτικά ιδρύματα με σκοπό την αναχρηματοδότηση των εν λόγω δανειακών υποχρεώσεων. ATTICA: Η Διοίκηση του ομίλου ATTICA βρίσκεται και σε συζητήσεις αναφορικά με την αναχρηματοδότηση βραχυπρόθεσμων δανειακών υποχρεώσεων ποσού 40.000 χιλ. οι οποίες έχουν καταστεί απαιτητές. Η Διοίκηση του ομίλου AT TICA εκτιμά ότι οι συζητήσεις θα ολοκληρωθούν επιτυχώς. Τέλος, ο Όμιλος βρίσκεται σε συζητήσεις αναφορικά με την αναχρηματοδότηση λοιπών βραχυπρόθεσμων δανειακών υποχρεώσεων θυγατρικών του ποσού 27.541 χιλ. Αναφορικά με τα μακροπρόθεσμα και βραχυπρόθεσμα δάνεια παρατίθεται παρακάτω ο πίνακας μελλοντικών αποπληρωμών για τον Όμιλο και την Εταιρεία κατά την 31/12/2013 και 31/12/2012. Ο ΟΜΙΛΟΣ Ποσά σε 000 31/12/2013 31/12/2012 31/12/2013 Η ΕΤΑΙΡΕΙΑ 31/12/2012 Έως 1 έτους 1.374.851 1.398.512 265.008 100.009 Μεταξύ 1 έτους και 2 ετών 44.399 10.534 19.547 8 Μεταξύ 2 ετών και 3 ετών 41.054 246.305 228.734 Μεταξύ 3 ετών και 4 ετών 84.014 193.386 165.000 Μεταξύ 4 ετών και 5 ετών 41.399 69.538 Άνω των 5 ετών 271.055 2.724 212.335 1.856.772 1.920.999 496.890 493.751 171
Υποχρεώσεις Χρηματοδοτικών Μισθώσεων Οι μελλοντικές ελάχιστες καταβολές των χρηματοοικονομικών μισθώσεων σε σχέση με την παρούσα αξία των καθαρών ελάχιστων καταβολών για τον Όμιλο και την Εταιρεία κατά την 31/12/2013 και 31/12/2012 αναλύονται ως εξής: Ποσά σε 000 Ελάχιστες μελλοντικές καταβολές Ο ΟΜΙΛΟΣ 31/12/2013 31/12/2012 Παρούσα αξία ελάχιστων μελλοντικών καταβολών Ελάχιστες μελλοντικές καταβολές Παρούσα αξία ελάχιστων μελλοντικών καταβολών Ελάχιστες μελλοντικές καταβολές Η ΕΤΑΙΡΕΙΑ 31/12/2013 31/12/2012 Παρούσα αξία ελάχιστων μελλοντικών καταβολών Ελάχιστες μελλοντικές καταβολές Παρούσα αξία ελάχιστων μελλοντικών καταβολών Έως 1 έτους 1.421 1.278 1.599 1.392 8 8 11 9 Μεταξύ 1 έτους και 5 ετών 14.013 12.581 15.868 13.833 8 8 Σύνολο ελάχιστων μελλοντικών καταβολών 15.434 13.859 17.467 15.225 8 8 19 17 Μείον: Ποσά που αποτελούν χρηματοοικονομικά έξοδα (1.575) (2.242) (2) Σύνολο παρούσας αξίας ελάχιστων μελλοντικών καταβολών 13.859 13.859 15.225 15.225 8 8 17 17 Το συνολικό χρηματοοικονομικό κόστος των μακροπρόθεσμων και βραχυπρόθεσμων δανειακών υποχρεώσεων καθώς και των χρηματοδοτικών μισθώσεων για τη χρήση που έληξε την 31/12/2013 περιλαμβάνεται στο κονδύλι «Χρηματοοικονομικά έξοδα» της ενοποιημένης και εταιρικής Κατάστασης Αποτελεσμάτων (βλ. σημείωση 40). 172
30. Προβλέψεις Στον πίνακα που ακολουθεί παρατίθεται η ανάλυση της κίνησης των προβλέψεων του Ομίλου: Ο ΟΜΙΛΟΣ Ποσά σε 000 Λοιπές προβλέψεις Προβλέψεις επίδικων υποθέσεων Σύνολα Υπόλοιπο ανοίγματος την 01/01/2013 6.935 12.912 19.847 Πρόσθετες προβλέψεις 519 1.325 1.844 Χρησιμοποιημένες προβλέψεις (1.573) (2.400) (3.973) Αναταξινόμηση (3.397) 3.397 Αχρησιμοποίητα ποσά προβλέψεων που ανεστράφησαν (2) (998) (1.000) Υπόλοιπο κλεισίματος την 31/12/2013 2.482 14.236 16.718 Μακροπρόθεσμες προβλέψεις 2.482 14.217 16.699 Βραχυπρόθεσμες προβλέψεις 19 19 2.482 14.236 16.718 Ο ΟΜΙΛΟΣ Ποσά σε 000 Πρόστιμο Επιτροπής Ανταγωνισμού Λοιπές προβλέψεις Προβλέψεις επίδικων υποθέσεων Σύνολα Υπόλοιπο ανοίγματος την 01/01/2012 4.011 9.434 11.058 24.503 Πρόσθετες προβλέψεις 2.205 2.640 4.845 Χρησιμοποιημένες προβλέψεις (3.947) (788) (330) (5.065) Μεταφορά από ομάδες διάθεσης κατεχόμενες προς πώληση (3.424) (456) (3.880) Αχρησιμοποίητα ποσά προβλέψεων που ανεστράφησαν (64) (492) (556) Υπόλοιπο κλεισίματος την 31/12/2012 6.935 12.912 19.847 Μακροπρόθεσμες προβλέψεις 4.920 12.847 17.767 Βραχυπρόθεσμες προβλέψεις 2.015 65 2.080 6.935 12.912 19.847 Στον ανωτέρω πίνακα, εκτός από την ανάλυση των προβλέψεων με βάση τη φύση της δέσμευσης, παρουσιάζεται και η ανάλυσή τους με βάση το αναμενόμενο χρονοδιάγραμμα των εκροών οικονομικών πόρων (παρουσιάζεται διάκριση αυτών μεταξύ βραχυπρόθεσμων και μακροπρόθεσμων προβλέψεων). Ειδικότερα και αναφορικά με τις μακροπρόθεσμες προβλέψεις σημειώνεται ότι δεν εμφανίζονται σε προεξοφλημένα ποσά, καθώς δεν υπάρχει ακριβής εκτίμηση του χρόνου καταβολής τους. Προβλέψεις επίδικων υποθέσεων: Οι προβλέψεις για επίδικες υποθέσεις του Ομίλου κατά την 31/12/2013 συνολικού ποσού 14.236 χιλ. αφορούν κατά κύριο λόγο: (α) στις σχηματισθείσες προβλέψεις του ομίλου ΥΓΕΙΑ ποσού 10.955 χιλ., καθώς λόγω της φύσης των δραστηριοτήτων του, εκκρεμούν εναντίον του δικαστικές υποθέσεις για τυχόν λάθη και παραλείψεις των συνεργαζόμενων ιατρών, (β) ποσό 2.074 χιλ. που αφορά σε σχηματισθείσες προβλέψεις του ομίλου VIVARTIA και (γ) ποσό 806 χιλ. που αφορά σε σχηματισθείσες προβλέψεις του ομίλου ATTICA κυρίως για αποζημιώσεις ναυτικών οι οποίοι εργάζονταν στα πλοία του ομίλου. Λοιπές προβλέψεις: Οι λοιπές προβλέψεις του Ομίλου ανέρχονται κατά την 31/12/2013 σε ποσό 2.482 χιλ. Η κατηγορία αυτή αφορά σε διάφορες προβλέψεις για κινδύνους των εταιρειών του Ομίλου, εκ των οποίων κανένας μεμονωμένα δεν είναι ουσιώδης για τα οικονομικά μεγέθη των ενοποιημένων οικονομικών καταστάσεων. Πιο συγκεκριμένα, η εν λόγω κατηγορία περιλαμβάνει κατά κύριο λόγο ποσό 2.106 χιλ. το οποίο αφορά σε προβλέψεις για αποκατάσταση μισθωμένου χώρου υπόστεγου αεροσκαφών της θυγατρικής FAI ASSET MANAGEMENT. 173
31. Λοιπές μακροπρόθεσμες υποχρεώσεις Οι λοιπές μακροπρόθεσμες υποχρεώσεις του Ομίλου και της Εταιρείας αναλύονται ως εξής: Ο ΟΜΙΛΟΣ Ποσά σε 000 31/12/2013 31/12/2012 31/12/2013 Η ΕΤΑΙΡΕΙΑ 31/12/2012 Ασφαλιστικοί οργανισμοί 3.359 6.566 Υποχρεώσεις από αγορά ενσώματων παγίων 36.835 Λοιπές υποχρεώσεις 24.417 37.378 23.040 12.915 Σύνολο 27.776 80.779 23.040 12.915 32. Προμηθευτές και λοιπές υποχρεώσεις Οι εμπορικές υποχρεώσεις του Ομίλου αναλύονται ως εξής: Ο ΟΜΙΛΟΣ Ποσά σε 000 Προμηθευτές Γραμμάτια πληρωτέα Επιταγές πληρωτέες Προκαταβολές πελατών Λοιπές υποχρεώσεις Σύνολο 31/12/2013 31/12/2012 193.415 199.503 71 75 5.940 8.800 6.946 6.026 12.174 13.990 218.546 228.394 Για την Εταιρεία δεν υπάρχει ανάλυση σχετικά με τις εμπορικές υποχρεώσεις γιατί είναι εταιρεία συμμετοχών. 174
33. Φόροι εισοδήματος πληρωτέοι Οι τρέχουσες φορολογικές υποχρεώσεις του Ομίλου, αφορούν σε τρέχουσες υποχρεώσεις από φόρο εισοδήματος: Ο ΟΜΙΛΟΣ Ποσά σε 000 Έξοδο φόρου που αναλογεί στη χρήση Διαφορές φορολογικού ελέγχου Σύνολο 31/12/2013 31/12/2012 4.640 3.838 1.176 1.061 5.816 4.899 34. Λοιπές βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις Οι λοιπές βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις του Ομίλου και της Εταιρείας αναλύονται ως εξής: Ο ΟΜΙΛΟΣ Ποσά σε 000 31/12/2013 31/12/2012 31/12/2013 Η ΕΤΑΙΡΕΙΑ 31/12/2012 Έσοδα επόμενης χρήσης Επιχορηγήσεις 8.187 9.000 Ασφαλιστικοί οργανισμοί 21.387 26.817 179 125 Λοιπές υποχρεώσεις από φόρους 16.750 20.265 260 322 Μερίσματα πληρωτέα 744 850 137 Υποχρεώσεις προς το προσωπικό 6.912 8.764 Δεδουλευμένα έξοδα 18.277 15.762 534 280 Λοιπές υποχρεώσεις 25.424 29.167 29.673 29.776 Υποχρεώσεις από αγορά ενσώματων παγίων 36.104 Δεδουλευμένοι τόκοι 65.278 43.309 4.847 10.535 Σύνολο 199.063 153.934 35.493 41.175 175
35. Πωλήσεις Οι πωλήσεις του Ομίλου αναλύονται ως εξής: Ο ΟΜΙΛΟΣ Ποσά σε 000 Θαλάσσιες και ακτοπλοϊκές μεταφορές Πωλήσεις προϊόντων Πωλήσεις εμπορευμάτων Πωλήσεις πρώτων υλών Έσοδα από παροχή υπηρεσιών Έσοδα από ξενοδοχειακές επιχειρήσεις Αεροπορικές μεταφορές Σύνολα από συνεχιζόμενες δραστηριότητες Σύνολα από διακοπείσες δραστηριότητες (Σημ. 8.6) Σύνολο 31/12/2013 31/12/2012 249.215 246.128 450.377 431.978 123.553 166.668 7.926 10.270 292.601 345.781 10.175 13.730 55.172 49.821 1.189.019 1.264.376 113.672 210.130 1.302.691 1.474.506 Οι πωλήσεις του Ομίλου επιβαρύνθηκαν με ποσό (28,0) εκ. λόγω της εφαρμογής των μηχανισμών επιστροφής Rebate και Clawback του άρθρου 100 του Ν. 4172/2013 στις πωλήσεις του ομίλου ΥΓΕΙΑ. Η κατανομή των εσόδων από πωλήσεις στους λειτουργικούς τομείς του Ομίλου παρουσιάζεται στη σημείωση 9. 176
36. Κόστος πωληθέντων Έξοδα Διοίκησης Έξοδα Διάθεσης Το κόστος πωληθέντων καθώς και τα έξοδα διοίκησης και διάθεσης του Ομίλου αναλύονται ως εξής: Ο ΟΜΙΛΟΣ 01/0131/12/2013 01/0131/12/2012 Ποσά σε 000 Κόστος πωληθέντων Έξοδα διοίκησης Έξοδα διάθεσης Σύνολο Κόστος πωληθέντων Έξοδα διοίκησης Έξοδα διάθεσης Σύνολο Συνταξιοδοτικές παροχές 1.236 429 262 1.927 1.687 617 384 2.688 Αμοιβές και λοιπές παροχές σε εργαζομένους 237.780 60.343 63.020 361.143 255.757 64.720 79.720 400.197 Κόστος αποθεμάτων αναγνωρισμένο ως έξοδο 339.169 111 347 339.627 356.861 593 906 358.360 Αποσβέσεις ενσώματων παγίων 65.790 6.516 8.387 80.693 69.927 7.314 12.576 89.817 Αποσβέσεις άυλων παγίων 7.018 2.141 143 9.302 9.530 1.955 621 12.106 Αμοιβές και έξοδα τρίτων 51.116 16.230 4.840 72.186 50.927 14.597 5.861 71.385 Παροχές τρίτων 31.692 3.044 4.935 39.671 30.791 3.269 6.515 40.575 Ενοίκια λειτουργικών μισθώσεων 18.509 4.749 19.620 42.878 15.073 5.622 28.166 48.861 Φόροι και τέλη 10.536 2.356 1.991 14.883 9.187 2.205 1.934 13.326 Καύσιμα Λιπαντικά 125.727 16 795 126.538 138.780 17 1.016 139.813 Προβλέψεις 3.254 116 6.974 10.344 6.847 916 12.699 20.462 Ασφάλιστρα 6.509 1.907 554 8.970 6.985 1.368 732 9.085 Επισκευές και συντηρήσεις 36.765 4.199 2.269 43.233 32.246 3.653 2.886 38.785 Έξοδα διαφήμισης και προώθησης 104 929 40.561 41.594 140 1.262 45.580 46.982 Προμήθειες πωλήσεων 356 24 22.153 22.533 397 34 21.949 22.380 Έξοδα λιμένων 10.976 10.976 10.525 10.525 Λοιπά έξοδα 20.962 9.544 4.131 34.637 24.107 9.672 5.081 38.860 Έξοδα μεταφοράς 6.395 911 2.955 10.261 6.338 1.057 5.440 12.835 Αναλώσιμα 6.865 330 1.227 8.422 6.484 370 1.965 8.819 Σύνολα από συνεχιζόμενες δραστηριότητες 980.759 113.895 185.164 1.279.818 1.032.589 119.241 234.031 1.385.861 Σύνολα από διακοπείσες δραστηριότητες 118.392 18.592 16.145 153.129 210.381 21.917 33.160 265.458 Σύνολο 1.099.151 132.487 201.309 1.432.947 1.242.970 141.158 267.191 1.651.319 Τα λειτουργικά έξοδα της Εταιρείας αναλύονται ως εξής: Η ΕΤΑΙΡΕΙΑ 01/0131/12/2013 01/0131/12/2012 Ποσά σε 000 Παροχές & προμήθειες τρίτων Παροχές προσωπικού Λοιπά έξοδα Σύνολο Παροχές & προμήθειες τρίτων Παροχές προσωπικού Λοιπά έξοδα Σύνολο Συνταξιοδοτικές παροχές 15 15 27 27 Αμοιβές και λοιπές παροχές σε εργαζομένους 5.001 5.001 4.766 4.766 Αμοιβές και έξοδα τρίτων 3.376 1.310 4.686 2.139 1.247 3.386 Παροχές τρίτων 163 163 189 189 Ενοίκια λειτουργικών μισθώσεων 1.094 1.094 1.184 1.184 Φόροι και τέλη 380 380 185 185 Ασφάλιστρα 861 861 357 357 Επισκευές και συντηρήσεις 354 354 222 222 Έξοδα διαφήμισης και προώθησης 292 292 355 355 Λοιπά έξοδα 58 1.220 1.278 65 1.263 1.328 Σύνολο 3.726 5.016 5.382 14.124 2.559 4.793 4.647 11.999 177
37. Λοιπά έσοδα εκμετάλλευσης Τα λοιπά έσοδα εκμετάλλευσης για τον Όμιλο και την Εταιρεία αναλύονται ως εξής: Ο ΟΜΙΛΟΣ Ποσά σε 000 01/0131/12/2013 01/0131/12/2012 Έσοδα από ενοίκια Έσοδα από επιδοτήσεις Αποζημιώσεις Αποσβέσεις ληφθέντων επιχορηγήσεων Έσοδα από αχρησιμοποίητες προβλέψεις Έσοδα από αχρησιμοποίητες προβλέψεις από αποζημίωση προσωπικού Έσοδα από παροχή υπηρεσιών Λοιπά έσοδα Κέρδη από την πώληση ενσώματων παγίων και άυλων στοιχείων του ενεργητικού Λοιπά έσοδα εκμετάλλευσης από συνεχιζόμενες δραστηριότητες Λοιπά έσοδα εκμετάλλευσης από διακοπείσες δραστηριότητες Σύνολο λοιπών εσόδων εκμετάλλευσης 2.258 2.761 1.518 1.109 3.466 111 15.941 7.402 581 35.147 37.965 73.112 2.542 3.864 732 1.093 4.379 801 20.099 9.664 2.197 45.371 56.131 101.502 Η ΕΤΑΙΡΕΙΑ Ποσά σε 000 01/0131/12/2013 01/0131/12/2012 Λοιπά έσοδα Κέρδη από την πώληση ενσώματων παγίων Σύνολο λοιπών εσόδων 16 4 20 17 17 38. Λοιπά έξοδα εκμετάλλευσης Τα λοιπά έξοδα εκμετάλλευσης για τον Όμιλο αναλύονται ως εξής: Ο ΟΜΙΛΟΣ Ποσά σε 000 01/0131/12/2013 01/0131/12/2012 Φόροι ακίνητης περιουσίας και λοιποί φόροι Αποζημιώσεις Προβλέψεις Αναπροσαρμογή εύλογης αξίας (Σημ. 17) Ζημιές από την πώληση ενσώματων παγίων Λοιπά έξοδα Λοιπά έξοδα εκμετάλλευσης από συνεχιζόμενες δραστηριότητες Λοιπά έξοδα εκμετάλλευσης από διακοπείσες δραστηριότητες Σύνολο λοιπών εξόδων εκμετάλλευσης 2.257 95 5.214 12.839 80 5.263 25.748 8.354 34.102 2.348 78 23.434 43.906 1.206 5.758 76.730 9.442 86.172 178
39. Λοιπά χρηματοοικονομικά αποτελέσματα Τα λοιπά χρηματοοικονομικά αποτελέσματα για τον Όμιλο και την Εταιρεία αναλύονται ως εξής: Ο ΟΜΙΛΟΣ Ποσά σε 000 Κέρδη/(ζημιές) εύλογης αξίας εμπορικού χαρτοφυλακίου και λοιπών χρημ/κών στοιχείων σε εύλογη αξία μέσω αποτελεσμάτων Κέρδη/(ζημιές) από την πώληση εμπορικού χαρτοφυλακίου και λοιπών χρημ/κών στοιχείων μέσω αποτελεσμάτων Κέρδη/ (ζημιές) από την πώληση χρηματοοικονομικών στοιχείων επενδυτικού χαρτοφυλακίου Απομείωση στοιχείων ενεργητικού Aποτέλεσμα από παράγωγα Κέρδη/ (ζημιές) εύλογης αξίας αντισταθμισμένων ΔπΠ χρημ/κών στοιχείων Κέρδη/(ζημιές) από συναλλαγματικές διαφορές Λοιπά χρηματοοικονομικά αποτελέσματα Λοιπά χρηματοοικονομικά αποτελέσματα από συνεχιζόμενες δραστηριότητες Λοιπά χρηματοοικονομικά αποτελέσματα από διακοπείσες δραστηριότητες Σύνολο λοιπών χρημ/κών αποτελεσμάτων 01/0131/12/2013 01/0131/12/2012 (1.182) (225) 2.955 (298) (142) (4) (47.608) (1.090.617) 892 2 (105) 2.567 1.905 (8.717) (10.467) (52.125) (1.098.919) 2.732 2.038 (49.393) (1.096.881) Η ΕΤΑΙΡΕΙΑ Ποσά σε 000 01/0131/12/2013 01/0131/12/2012 Κέρδη/(Ζημιές) από πωλήσεις θυγατρικών και συγγενών Έσοδα από μερίσματα Απομείωση επενδύσεων Κέρδη/ (ζημιές) εύλογης αξίας αντισταθμισμένων ΔπΠ χρημ/κών στοιχείων Σύνολο εσόδων/(εξόδων) συμμετοχών και χρημ/κών στοιχείων επενδυτικού χαρτοφυλακίου Κέρδη/ (ζημιές) από την πώληση χρημ/κών στοιχείων εμπορικού χαρτοφυλακίου Κέρδη εύλογης αξίας εμπορικού χαρτοφυλακίου Aπομείωση λοιπών χρηματοοικονομικών στοιχείων Κέρδη/(ζημιές) από συναλλαγματικές διαφορές Σύνολο εσόδων/(εξόδων) χρημ/κών στοιχείων σε εύλογη αξία μέσω αποτελεσμάτων (324.589) 2 (324.587) 2.927 (1.176) (3.428) (30) (1.707) 94 1.230 (1.241.141) (105) (1.239.922) (298) (375) (30.000) (276) (30.949) Η απομείωση που αναγνωρίστηκε σε επιβάρυνση των ενοποιημένων και εταιρικών αποτελεσμάτων εντός των χρήσεων 2013 και 2012 αναλύεται περαιτέρω ως ακολούθως: Ποσά σε 000 Ο ΟΜΙΛΟΣ Η ΕΤΑΙΡΕΙΑ 01/0131/12/2013 01/0131/12/2012 01/0131/12/2013 01/0131/12/2012 Aπομείωση σε : Yπεραξία 16.737 25.825 Άυλα στοιχεία του ενεργητικού 18.335 161.843 Ενσώματα στοιχεία του ενεργητικού 1.356 28.322 Επενδύσεις σε θυγατρικές 306.654 378.718 Συγγενείς και λοιπά στοιχεία ενεργητικού 11.180 874.627 21.363 892.423 Απομείωση από συνεχιζόμενες δραστηριότητες 47.608 1.090.617 328.017 1.271.141 Απομείωση διακοπεισών δραστηριοτήτων 237 449 Σύνολο απομείωσης 47.845 1.091.066 328.017 1.271.141 Στο ποσό της συγκριτικής περιόδου περιλαμβάνεται κατά κύριο λόγο η ζημιά απομείωσης που είχε αναγνωριστεί επί του επενδυτικού χαρτοφυλακίου της Εταιρείας (επένδυση στην CPB), μέσω σχετικής αναταξινόμησης στα αποτελέσματα από τα λοιπά συνολικά έσοδα της Κατάστασης Συνολικών Εσόδων. 179
40. Χρηματοοικονομικά έξοδα Τα χρηματοοικονομικά έξοδα για τον Όμιλο και την Εταιρεία αναλύονται ως εξής: Ο ΟΜΙΛΟΣ Η ΕΤΑΙΡΕΙΑ Ποσά σε 000 01/0131/12/2013 01/0131/12/2012 01/0131/12/2013 01/0131/12/2012 Tόκοι μακροπρόθεσμων δανείων 21.807 20.539 Tόκοι βραχυπρόθεσμων δανείων 15.580 18.498 Tόκοι ομολογιακών δανείων 56.450 62.452 25.072 32.737 Τόκοι χρημ/κών μισθώσεων 154 436 1 2 Χρηματοοικονομικό κόστος προεξόφλησης υποχρεώσεων παροχών προσωπικού λόγω εξόδου από την υπηρεσία 1.210 1.726 4 10 Προμήθειες εγγυητικών επιστολών 629 457 Λοιποί τόκοι έξοδα 10.839 9.400 10 7 Τόκοι παραγώγων 946 2.981 Χρημ/κά έξοδα από συνεχ/νες δραστηριότητες 107.615 116.489 25.087 32.756 Χρημ/κά έξοδα από διακ/σες δραστηριότητες 8.748 12.186 Σύνολο χρημ/κών εξόδων 116.363 128.675 25.087 32.756 41. Χρηματοοικονομικά έσοδα Τα χρηματοοικονομικά έσοδα για τον Όμιλο και την Εταιρεία αναλύονται ως εξής: Ο ΟΜΙΛΟΣ Η ΕΤΑΙΡΕΙΑ Ποσά σε 000 01/0131/12/2013 01/0131/12/2012 01/0131/12/2013 01/0131/12/2012 Έσοδα από τόκους καταθέσεων 5.367 7.036 3.744 5.223 Τόκοι πελατών 1.982 19 Τόκοι χορηγηθέντων δανείων 566 20 498 18 Τόκοι παραγώγων 42 494 Αναµενόµενη απόδοση των περιουσιακών στοιχείων προγράµµατος καθορισμένων παροχών 85 119 Λοιποί τόκοι έσοδα 416 8.883 435 8.799 Χρημ/κά έσοδα από συνεχιζόμενες δραστηριότητες 8.458 16.571 4.677 14.040 Χρημ/κά έσοδα από διακοπείσες δραστηριότητες 137 1.457 Σύνολο χρημ/κών εσόδων 8.595 18.028 4.677 14.040 180
42. Κέρδη/ (Ζημιές) από συγγενείς επιχειρήσεις ενοποιούμενες με τη μέθοδο της καθαρής θέσης Στον ακόλουθο πίνακα αναλύονται για τον Όμιλο τα κέρδη και οι ζημιές από συγγενείς επιχειρήσεις ενοποιούμενες με την μέθοδο της καθαρής θέσης: Ο ΟΜΙΛΟΣ Ποσά σε 000 01/0131/12/2013 01/0131/12/2012 Κέρδη από συγγενείς επιχειρήσεις (+) MIG REAL ESTATE A.E. ΠΛΑΤΕΙΑ ΡΕΝΤΗ Ε.Π.Ε. DYNACOMP AE SUNCE KONCERN D.D. Σύνολο (α) 39 16 18 1.118 1.191 2 31 1.415 1.448 Ζημιές από συγγενείς επιχειρήσεις () MIG REAL ESTATE A.E. Σύνολο (β) Σύνολο από συνεχιζόμενες δραστηριότητες(α+β) Κέρδη/(ζημιές) από συγγενείς επιχ/σεις Διακοπείσες δραστ/τες Σύνολο 1.191 1.191 3.964 3.964 (2.516) (25) (2.541) 43. Φόρος εισοδήματος Ο φόρος εισοδήματος (συνολικά τόσο από συνεχιζόμενες όσο και από διακοπείσες δραστηριότητες) που απεικονίζεται στις Οικονομικές Καταστάσεις αναλύεται για τον Όμιλο και την Εταιρεία ως εξής: Ο ΟΜΙΛΟΣ Η ΕΤΑΙΡΕΙΑ Ποσά σε 000 01/0131/12/2013 01/0131/12/2012 01/0131/12/2013 01/0131/12/2012 Τρέχον έξοδο φόρου Αναβαλλόμενος φόρος αποτελεσμάτων Διαφορές φορολογικού ελέγχου Λοιποί φόροι Σύνολο φόρου εισοδήματος από συνεχιζόμενες δραστηριότητες 8.289 15.728 791 44 24.852 4.351 (34.332) 1.746 85 (28.150) (6.735) (6.735) Φόρος εισοδήματος από διακοπείσες δραστηριότητες 1.267 2.862 Σύνολο φόρου εισοδήματος 26.119 (25.288) (6.735) 181
Η συμφωνία για το ποσό των φόρων εισοδήματος που καθορίζεται από την εφαρμογή του Ελληνικού φορολογικού συντελεστή στα κέρδη προ φόρων συνοψίζεται ως εξής: Ο ΟΜΙΛΟΣ Ποσά σε 000 01/0131/12/2013 01/0131/12/2012 Αναμορφωμένη Κέρδη προ Φόρων (από συνεχιζόμενες και διακοπείσες δραστηριότητες) (208.342) (1.393.734) Η ΕΤΑΙΡΕΙΑ 01/0131/12/2013 01/0131/12/2012 (361.320) (1.302.245) Συντελεστής Φόρου 26% 20% 26% 20% Αναμενόμενη Δαπάνη Φόρου (54.169) (278.747) (93.943) (260.449) Ο ΟΜΙΛΟΣ Ποσά σε 000 01/0131/12/2013 01/0131/12/2012 Αναμορφωμένη Προ/γές για εισοδήματα που δεν υπόκεινται σε φορολογία Η ΕΤΑΙΡΕΙΑ 01/0131/12/2013 01/0131/12/2012 Αφορολόγητα εισοδήματα (11.454) (1.907) Συμψηφισμός λόγω σωρευμένων ζημιών προηγούμενων χρήσεων 4 (12) Φόρος που αναλογεί στα αφορολόγητα αποθεματικά (4.000) (4.000) Πρόσθετοι φόροι & προσαυξήσεις προηγ.χρήσεων 972 2.073 Ζημιές χρήσης για τις οποίες δεν αναγνωρίστηκε αναβαλ.φορολ.απαίτηση 31.929 231.882 86.271 259.831 Μερίσματα ή κέρδη από συμμετοχές (10) (155) (246) Λοιπά (309) (741) Προς/γές για έξοδα που δεν εκπίπτουν για φορ/ κούς σκοπούς Μη εκπιπτόμενες δαπάνες 23.765 19.911 4.852 792 Επίδραση από μεταβολές φορολογικού συντελεστή 35.015 319 Διαφορές φόρου προηγούμενων χρήσεων 72 Φόρος που αναλογεί σε διανομή αποθεματικών 19 4 Λοιπές δαπάνες που δεν αναγνωρίζονται για έκπτωση 659 1.669 74 67 Πρόσθετοι φόροι & προσαυξήσεις 1.685 41 11 5 Μεταβολή λόγω αναπροσαρμογής ακινήτων (1.251) Φόρος 27/75 31 78 Επίδραση από διαφορές φορολογικών συντελεστών θυγατρικών εξωτερικού 1.490 1.715 Λοιπά 492 (239) Σύνολο φόρου συνεχιζόμενων και διακοπεισών δραστηριοτήτων) 26.119 (25.288) (6.735) 182
Σύμφωνα με την φορολογική νομοθεσία, ο φορολογικός συντελεστής που εφαρμόζεται στις ελληνικές επιχειρήσεις για τη χρήση 2013 είναι 26% έναντι 20% της προηγούμενης χρήσης (βάσει της εφαρμογής του νέου φορολογικού νόμου Ν.4110/2013). Ο Όμιλος και η Εταιρεία έχουν μια ενδεχόμενη υποχρέωση για πρόσθετες ποινές και φόρους από τις ανέλεγκτες χρήσεις, για τις οποίες έχουν διενεργηθεί επαρκείς προβλέψεις (βλ. σημείωση 49.6). Οι ανέλεγκτες χρήσεις της Εταιρείας και των ενοποιούμενων εταιρειών του Ομίλου, παρουσιάζονται στη σημείωση 2. Σύμφωνη Γνώμη χωρίς να προκύψουν ουσιώδεις διαφορές. Για να θεωρηθεί η χρήση περαιωμένη φορολογικά, πρέπει να ισχύσουν τα οριζόμενα στην παρ. 1α του άρθρου 6 της ΠΟΛ 1159/2011. Ο φορολογικός έλεγχος της χρήσης 2013 βρίσκεται σε εξέλιξη και τα σχετικά φορολογικά πιστοποιητικά προβλέπεται να χορηγηθούν μετά τη δημοσίευση των Οικονομικών Καταστάσεων της χρήσης 2013. Αν μέχρι την ολοκλήρωση του φορολογικού ελέγχου προκύψουν πρόσθετες φορολογικές υποχρεώσεις εκτιμάται ότι αυτές δεν θα έχουν ουσιώδη επίδραση στις Οικονομικές Καταστάσεις. Πληροφορίες σχετικά με τον αναβαλλόμενο φόρο αναφέρονται στη σημείωση 19. Έκθεση Φορολογικής Συμμόρφωσης: Για τις χρήσεις 2011 και 2012, οι εταιρείες του Ομίλου που δραστηριοποιούνται στην και υπόκεινται σε φορολογικό έλεγχο από Νόμιμο Ελεγκτή ή ελεγκτικό γραφείο σύμφωνα με την παρ.5 του άρθρου 82 του Ν. 2238/1994, έλαβαν Πιστοποιητικό Φορολογικής Συμμόρφωσης με 183
44. Κόστος εργαζομένων Το κόστος εργαζομένων για τον Όμιλο και την Εταιρεία αναλύεται ως εξής: Ο ΟΜΙΛΟΣ Η ΕΤΑΙΡΕΙΑ Ποσά σε 000 01/0131/12/2013 01/0131/12/2012 01/0131/12/2013 01/0131/12/2012 Μισθοί και ημερομίσθια 239.232 267.112 4.235 4.111 Κόστος κοινωνικής ασφάλισης 61.459 66.861 618 452 Συντάξεις προγράμματα καθορισμένων παροχών 1.925 2.632 15 27 Λοιπά έξοδα προσωπικού 6.661 6.416 132 112 Αποζημιώσεις απόλυσης 4.865 9.179 16 91 Κόστος πληρώματος 48.928 50.685 Κόστος εργαζομένων από συνεχιζόμενες δραστηριότητες 363.070 402.885 5.016 4.793 Κόστος εργαζομένων από διακοπείσες δραστηριότητες 30.647 56.760 Σύνολο κόστους εργαζομένων 393.717 459.645 5.016 4.793 45. Παροχές σε βασικά διευθυντικά στελέχη Οι παροχές των βασικών διευθυντικών στελεχών για τον Όμιλο και την Εταιρεία έχουν ως ακολούθως: Ο ΟΜΙΛΟΣ Η ΕΤΑΙΡΕΙΑ Ποσά σε 000 01/0131/12/2013 01/0131/12/2012 01/0131/12/2013 01/0131/12/2012 Μισθοί & κόστος κοινωνικής ασφάλισης 14.442 16.227 1.293 1.238 Αμοιβές μελών Διοικητικού Συμβουλίου 1.275 1.372 566 511 Αποζημιώσεις λόγω εξόδου από την υπηρεσία 116 449 Λοιπές μακροπρόθεσμες παροχές 49 58 12 11 Διακοπείσες δραστηριότητες 2.141 4.026 Σύνολο 18.023 22.132 1.871 1.760 Οι ανωτέρω αμοιβές αφορούν στα μέλη του ΔΣ της Εταιρείας και των θυγατρικών της, καθώς και στα διευθυντικά στελέχη του Ομίλου και της Εταιρείας. 184
46. Κέρδη ανά μετοχή Τα βασικά κέρδη ανά μετοχή για την περίοδο 01/0131/12/2013 και την αντίστοιχη συγκριτική ετήσια περίοδο, τόσο για τις συνεχιζόμενες όσο και για τις διακοπείσες δραστηριότητες υπολογίστηκαν ως εξής: (α) Βασικά κέρδη/(ζημιές) ανά μετοχή (ποσά σε 000) Κέρδη/(Ζημιές) Καθαρά κέρδη/(ζημιές) που αναλογούν στους ιδιοκτήτες της μητρικής από συνεχιζόμενες δραστηριότητες Καθαρά κέρδη/(ζημιές) που αναλογούν στους ιδιοκτήτες της μητρικής από διακοπείσες δραστηριότητες Καθαρά κέρδη/(ζημιές) που αναλογούν στους ιδιοκτήτες της μητρικής για σκοπούς βασικών κερδών ανά μετοχή Ο ΟΜΙΛΟΣ Η ΕΤΑΙΡΕΙΑ 01/0131/12/2013 01/0131/12/2012 01/0131/12/2013 01/0131/12/2012 (227.102) 23.760 (203.342) (1.260.419) (37.547) (1.297.966) (354.585) (354.585) (1.302.245) (1.302.245) Αριθμός μετοχών Μέσος σταθμικός αριθμός κοινών μετοχών που χρησιμοποιήθηκαν για τον υπολογισμό των βασικών κερδών/(ζημιών) ανά μετοχή 770.328.883 770.328.732 770.328.883 770.328.732 Βασικά κέρδη/(ζημιές) ανά μετοχή ( ανά μετοχή) από συνεχιζόμενες δραστηριότητες (0,2948) (1,6362) (0,4603) (1,6905) Βασικά κέρδη/(ζημιές) ανά μετοχή ( ανά μετοχή) από διακοπείσες δραστηριότητες 0,0308 (0,0487) Βασικά κέρδη/(ζημιές) ανά μετοχή ( ανά μετοχή) (0,2640) (1,6849) (0,4603) (1,6905) Οι μετατρέψιμοι χρεωστικοί τίτλοι του ομολογιακού δανείου της Εταιρείας αποτελούν μία κατηγορία δυνητικών τίτλων μετοχών που θα μπορούσαν να μειώσουν τα κέρδη ανά μετοχή. Συγκεκριμένα, στα πλαίσια του υπολογισμού των μειωμένων κερδών ανά μετοχή οι μετατρέψιμοι χρεωστικοί τίτλοι θεωρείται ότι έχουν μετατραπεί σε κοινές μετοχές και το καθαρό κέρδος ή ζημιά προσαρμόζεται προκειμένου να εξαλειφθεί το έξοδο τόκου. 185
Τα μειωμένα κέρδη ανά μετοχή για την περίοδο 01/0131/12/2013 και την αντίστοιχη συγκριτική ετήσια περίοδο τόσο για τις συνεχιζόμενες όσο και για τις διακοπείσες δραστηριότητες υπολογίστηκαν ως εξής: (β) Mειωμένα κέρδη/(ζημιές) ανά μετοχή Κέρδη/(Ζημιές) Καθαρά κέρδη/(ζημιές) που αναλογούν στους ιδιοκτήτες της μητρικής από συνεχιζόμενες δραστηριότητες Καθαρά κέρδη/(ζημιές) που αναλογούν στους ιδιοκτήτες της μητρικής από διακοπείσες δραστηριότητες Καθαρά κέρδη/(ζημιές) που αναλογούν στους ιδιοκτήτες της μητρικής για σκοπούς μειωμένων κερδών ανά μετοχή Έξοδο τόκου μετατρέψιμων ομολόγων Ο ΟΜΙΛΟΣ Η ΕΤΑΙΡΕΙΑ 01/0131/12/2013 01/0131/12/2012 01/0131/12/2013 01/0131/12/2012 (227.102) 23.760 (203.342) 15.363 (1.260.419) (37.547) (1.297.966) 16.952 (354.585) (354.585) 15.363 (1.302.245) (1.302.245) 16.952 Αριθμός μετοχών Μέσος σταθμικός αριθμός κοινών μετοχών που χρησιμοποιήθηκαν για τον υπολογισμό των βασικών κερδών/(ζημιών) ανά μετοχή 770.328.883 770.328.732 770.328.883 770.328.732 Επίδραση απομείωσης: Πλέον: Αύξηση αριθμού μετοχών από πιθανή εξάσκηση δικαιωμάτων μετατροπής ομολόγων 171.282.098 135.697.757 171.282.098 135.697.757 Μέσος σταθμικός αριθμός κοινών μετοχών που χρησιμοποιήθηκαν για τον υπολογισμό των μειωμένων κερδών/(ζημιών) ανά μετοχή 941.610.981 906.026.489 941.610.981 906.026.489 Μειωμένα κέρδη/(ζημιές) ανά μετοχή ( ανά μετοχή) από συνεχιζόμενες δραστηριότητες (0,2249) (1,3724) (0,3603) (1,4186) Μειωμένα κέρδη/(ζημιές) ανά μετοχή ( ανά μετοχή) από διακοπείσες δραστηριότητες 0,0252 (0,0414) Μειωμένα κέρδη/(ζημιές) ανά μετοχή ( ανά μετοχή) (0,1997) (1,4138) (0,3603) (1,4186) 186
47. Ανάλυση φορολογικών επιδράσεων των λοιπών συνολικών εσόδων Οι φορολογικές επιδράσεις των λοιπών συνολικών εσόδων για τον Όμιλο και την Εταιρεία αναλύονται ως εξής: Ο ΟΜΙΛΟΣ 31/12/2013 31/12/2012 Ποσά σε 000 Ποσά προ φόρων Έσοδο /(έξοδο) φόρου Ποσά μετά φόρων Ποσά προ φόρων Έσοδο /(έξοδο) φόρου Ποσά μετά φόρων Συναλλαγματικές διαφορές μετατροπής επιχειρηματικών δραστηριοτήτων του εξωτερικού (98) (98) (1.380) (1.380) Συναλλαγματικά κέρδη/(ζημιές) διάθεσης επιχειρηματικών δραστηριοτήτων εξωτερικού που αναγνωρίζονται στα κέρδη ή στις ζημιές της χρήσης (432) (432) Χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού του επενδυτικού χαρτοφυλακίου 382 (112.426) (112.044) 783.605 70 783.675 Αντιστάθμιση ταμειακών ροών 135 32 167 (5.936) 584 (5.352) Επανεκτίμηση υποχρεώσεων παροχών προσωπικού 418 (478) (60) 8.168 (1.328) 6.840 Μερίδιο στα λοιπά συνολικά έσοδα των επενδύσεων που ενοποιούνται με τη μέθοδο της καθαρής θέσης (529) (529) (129) (129) Λοιπά συνολικά έσοδα/(έξοδα) 308 (112.872) (112.564) 783.896 (674) 783.222 Η ΕΤΑΙΡΕΙΑ 31/12/2013 31/12/2012 Ποσά σε 000 Ποσά προ φόρων Έσοδο /(έξοδο) φόρου Ποσά μετά φόρων Ποσά προ φόρων Έσοδο /(έξοδο) φόρου Ποσά μετά φόρων Επενδύσεις σε θυγατρικές και συγγενείς 137.153 137.153 74.758 74.758 Χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού του επενδυτικού χαρτοφυλακίου (112.342) (112.342) 783.992 783.992 Επανεκτίμηση υποχρεώσεων παροχών προσωπικού (5) (5) 140 140 Λοιπά συνολικά έσοδα/(έξοδα) 137.148 (112.342) 24.806 858.890 858.890 187
48. Συναλλαγές συνδεδεμένων μερών Συναλλαγές Εταιρείας με Θυγατρικές Η ΕΤΑΙΡΕΙΑ Ποσά σε 000 01/0131/12/2013 01/0131/12/2012 α) Λογαριασμοί απαιτήσεων Λοιπές απαιτήσεις Δάνεια σε συνδεδεμένα μέρη Δάνεια σε διακοπείσες δραστηριότητες Σύνολο 13.000 14.157 27.157 13.000 4.000 17.000 β) Λογαριασμοί υποχρεώσεων Λοιπές υποχρεώσεις γ) Έσοδα Λοιπά έσοδα Έσοδα από διακοπείσες δραστηριότητες Σύνολο 41 41 435 476 911 19 19 18 18 δ) Έξοδα Λοιπά έξοδα Σύνολο 320 320 398 398 Συναλλαγές με συνδεδεμένα μέρη Ο ΟΜΙΛΟΣ Ποσά σε 000 31/12/2013 31/12/2012 α) Λογαριασμοί απαιτήσεων Πελάτες και λοιπές εμπορικές απαιτήσεις Σύνολο 2.572 2.572 1.336 1.336 β) Λογαριασμοί υποχρεώσεων Δάνεια από συνδεδεμένα μέρη Λοιπές βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις Σύνολο 300 38 338 27 27 Ποσά σε 000 γ) Έσοδα Πωλήσεις αγαθών Έσοδα από παροχή υπηρεσιών Έσοδα από μερίσματα Σύνολο O OMIΛΟΣ 01/0131/12/2013 01/0131/12/2012 985 464 786 820 1.771 1.284 Η ΕΤΑΙΡΕΙΑ 01/0131/12/2013 01/0131/12/2012 1.230 1.230 Ο ΟΜΙΛΟΣ Ποσά σε 000 01/0131/12/2013 01/0131/12/2012 δ) Έξοδα Αγορές αγαθών Λοιπά έξοδα Αμοιβές και έξοδα τρίτων Σύνολο 3 170 173 1 153 224 378 188
ΑπαιτήσειςΥποχρεώσεις Ομίλου από διακοπείσες δραστηριότητες Ο ΟΜΙΛΟΣ Ποσά σε 000 31/12/2013 31/12/2012 α) Λογαριασμοί απαιτήσεων Δάνεια σε συνδεδεμένα μέρη Λοιπές απαιτήσεις Σύνολο 4.000 6.901 10.901 β) Λογαριασμοί υποχρεώσεων Λοιπές υποχρεώσεις Σύνολο 582 582 Οι σημαντικότερες συναλλαγές και τα υπόλοιπα μεταξύ της Εταιρείας και των συνδεδεμένων μερών την 31/12/2013, όπως αυτά ορίζονται στο ΔΛΠ 24, είναι οι κάτωθι: Ποσά σε 000 ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ ΕΣΟΔΑ ΕΞΟΔΑ ATTICA Θυγατρική 13.000 6 18 VIVARTIA Θυγατρική 3.427 177 6 SINGULARLOGIC Θυγατρική 12 182 MIG MEDIA A.E. ΠΑΡΟΧΗΣ ΔΙΑΦΗΜΙΣΤΙΚΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ Θυγατρική 130 23 29 OLYMPIC AIR ΘυγατρικήΔιακοπείσα δραστηριότητα 476 SKYSERV Θυγατρική 7.498 178 ΥΓΕΙΑ Θυγατρική 993 80 FAI rentajet Θυγατρική 85 ATHENIAN ENGINEERING ΘυγατρικήΔιακοπείσα δραστηριότητα 2.109 ΣΥΝΟΛΟ 27.157 41 911 320 Οι σημαντικότερες συναλλαγές και τα υπόλοιπα μεταξύ του Ομίλου και των συνδεδεμένων μερών την 31/12/2013, όπως αυτά ορίζονται στο ΔΛΠ 24, είναι οι κάτωθι: Ποσά σε 000 ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ ΕΣΟΔΑ ΕΞΟΔΑ MIG REAL ESTATE Α.Ε. Συγγενής 1 Συγγενείς και λοιπές συνδεδεμένες εταιρείες Ομίλου SINGULARLOGIC Συγγενείς & λοιπές συνδεδεμένες εταιρείες 548 38 816 170 Συγγενείς και λοιπές συνδεδεμένες εταιρείες Ομίλου VIVARTIA Συγγενείς & λοιπές συνδεδεμένες εταιρείες 2.024 954 3 Συγγενείς και λοιπές συνδεδεμένες εταιρείες Ομίλου ΥΓΕΙΑ Συγγενείς & λοιπές συνδεδεμένες εταιρείες 300 ΣΥΝΟΛΟ 2.572 338 1.771 173 189
49. Ενδεχόμενες υποχρεώσεις 190 49.1 Εγγυήσεις Ο Όμιλος MIG την 31/12/2013 είχε τις παρακάτω ενδεχόμενες υποχρεώσεις: Η μητρική εταιρεία MIG την 31/12/2013 είχε παράσχει εγγυήσεις για τραπεζικά δάνεια θυγατρικών της ύψους 256.311 χιλ. (31/12/2012: 245.000 χιλ.) και για την αποπληρωμή υποχρεώσεων τους ύψους 0 (31/12/2012: 1.440 χιλ.). Παράλληλα, θα διατηρηθούν για περίοδο 48 μηνών από την πώληση των εταιρειών ΜIG AVIATION (UK) και ΜIG AVIA TION 3 (πώληση 29/06/2012) οι εγγυήσεις οι οποίες είχαν δοθεί από την Εταιρεία προς εξασφάλιση των τραπεζικών δανείων τους ύψους 83.199 χιλ. (31/12/2012: 95.559 χιλ.). Ο όμιλος VIVARTIA την 31/12/2013 είχε τις παρακάτω ενδεχόμενες υποχρεώσεις: είχε εκδώσει εγγυητικές επιστολές καλής εκτέλεσης συνολικού ύψους 15.223 χιλ. (31/12/2012: 15.122 χιλ.). είχε παράσχει εγγυήσεις για την αποπληρωμή δανειακών υποχρεώσεων συνδεδεμένων μερών ύψους 873 χιλ. (31/12/2012: 2.010 χιλ.). είχε παράσχει εγγυήσεις καλής εκτέλεσης επιδοτούμενων επενδυτικών προγραμμάτων συνολικού ύψους 470 χιλ. (31/12/2012: 30 χιλ.), είχε παράσχει λοιπές εγγυήσεις ύψους 416 χιλ. (31/12/2012: 139 χιλ.). Ο όμιλος ATTICA την 31/12/2013 είχε τις παρακάτω ενδεχόμενες υποχρεώσεις: είχε εκδώσει εγγυητικές επιστολές καλής εκτέλεσης συνολικού ύψους 1.254 χιλ. (31/12/2012: 691 χιλ.), είχε παράσχει εγγυήσεις για την αποπληρωμή εμπορικών υποχρεώσεων ύψους 69 χιλ. (31/12/2012: 169 χιλ.), είχε παράσχει εγγυήσεις για τη συμμετοχή του σε διάφορους διαγωνισμούς ύψους 576 χιλ. (31/12/2012: 359 χιλ.), έχει παράσχει εγγυήσεις προς τις δανείστριες τράπεζες για την αποπληρωμή δανείων των πλοίων του ομίλου ύψους 287.515 χιλ. (31/12/2012: 338.923 χιλ.). έχει παράσχει εγγυήσεις στο ναυπηγείο DAE WOO ύψους 35.240 χιλ. (31/12/2012: 40.928 χιλ.). Ο όμιλος SINGULARLOGIC την 31/12/2013 είχε τις παρακάτω ενδεχόμενες υποχρεώσεις: είχε εκδώσει εγγυητικές επιστολές για εξασφάλιση καλής εκτέλεσης συμβάσεων με πελάτες ύψους 4.395 χιλ. (31/12/2012: 6.637 χιλ.), είχε εκδώσει εγγυητικές επιστολές για την αποπληρωμή εμπορικών υποχρεώσεων ύψους 0 χιλ. (31/12/2012: 15 χιλ.), είχε εκδώσει εγγυητικές επιστολές για προκαταβολές έργων του Δημοσίου 6.239 χιλ. (31/12/2012: 6.947 χιλ.), είχε εκχωρήσει απαιτήσεις ύψους 23.798 χιλ. (31/12/2012: 28.379 χιλ.) για κάλυψη τραπεζικών δανείων. είχε παράσχει εγγυήσεις για συμμετοχή σε διαγωνισμούς ύψους 2.154 χιλ. (31/12/2012: 3.039 χιλ.) Ο όμιλος ΥΓΕΙΑ την 31/12/2013 είχε τις παρακάτω ενδεχόμενες υποχρεώσεις: είχε παράσχει εγγυήσεις καλής εκτέλεσης ύψους 248 χιλ. (31/12/2012: 269 χιλ.), είχε εκδώσει εγγυητικές επιστολές σε τράπεζες για την αποπληρωμή δανεισμού θυγατρικών ύψους 53.321 χιλ. (31/12/2012: 48.408 χιλ.), είχε χορηγήσει διάφορες άλλες εγγυήσεις ύψους 132 χιλ. (31/12/2012: 1.822 χιλ.). Η ATHENIAN ENGINEERING την 31/12/2013 είχε χορηγήσει εγγυήσεις ύψους 121 χιλ. (31/12/2012: 2.730 χιλ.). Οι εγγυήσεις αυτές αφορούν σε εγγυήσεις διακοπεισών δραστηριοτήτων. Η SKYSERV HANDLING την 31/12/2013 είχε τις παρακάτω ενδεχόμενες υποχρεώσεις: έχει εκδώσει εγγυητικές επιστολές καλής εκτέλεσης ύψους 75 χιλ. (31/12/2012: 80 χιλ.), έχει παράσχει άλλες εγγυήσεις ύψους 3.017 χιλ. (31/12/2012: 3.671 χιλ.). Η FAI rentajet την 31/12/2013 είχε τις παρακάτω ενδεχόμενες υποχρεώσεις:
είχε παράσχει εγγυήσεις σε τρίτους εκ μέρους θυγατρικής εταιρείας ύψους 5 χιλ. (31/12/2012: 26 χιλ.), είχε παράσχει εγγυήσεις εκ μέρους θυγατρικής εταιρείας ύψους $ 30.920 χιλ. (31/12/2012: $ 33.520 χιλ.) για τη χρηματοδότηση αγοράς τεσσάρων αεροσκαφών, έχει παράσχει εγγυήσεις εκ μέρους θυγατρικής εταιρείας καθώς και λοιπών συνδεδεμένων μερών ύψους $ 15.400 χιλ. και 2.500 χιλ. (31/12/2012:$ 6.500 χιλ.) για την σύναψη χρηματοδοτικών μισθώσεων αεροσκαφών και την αγορά παγίου, είχε παράσχει εγγυήσεις για τραπεζικά δάνεια από κοινού με την θυγατρική του ομίλου FAI ASSET MANAGEMENT ύψους 6.528 χιλ. (31/12/2012: 3.827 χιλ.) για τη χρηματοδότηση κατασκευής επενδυτικών ακινήτων. 49.2 Εμπράγματα Βάρη Επί των πλοίων του ομίλου ΑΤΤΙCA έχουν εγγραφεί υποθήκες αξίας 636.223 χιλ. (31/12/2012: 882.986 χιλ.) περίπου για εξασφάλιση των μακροπρόθεσμων δανειακών υποχρεώσεων. Επί των ενσώματων παγίων του ομίλου ΥΓΕΙΑ έχουν εγγραφεί υποθήκες ύψους 198.391 χιλ. (31/12/2012: 164.819 χιλ.) περίπου για εξασφάλιση των δανειακών του υποχρεώσεων. Προς εξασφάλιση των δανείων της θυγατρικής RKB έχουν προσημειωθεί τα επενδυτικά ακίνητα ιδιοκτησίας της συνολική αξίας ποσού 317.172 χιλ. (31/12/2012: 327.400 χιλ.). Προς εξασφάλιση του ομολογιακού δανείου της ΔΕΛΤΑ (θυγατρικής του ομίλου VIVAR TIA) έχουν προσημειωθεί επιλεγμένα ακίνητα ιδιοκτησίας της. Προς εξασφάλιση των ομολογιακών δανείων των εταιρειών ΔΕΛΤΑ, GOODY S και EVER EST (θυγατρικών του ομίλου VIVARTIA), έχουν συσταθεί ενέχυρα επί των σημάτων των εταιρειών. Τα τραπεζικά δάνεια της θυγατρικής ΚΕΤΑ είναι εξασφαλισμένα με επιβάρυνση επί των ενσώματων παγίων 17.544 χιλ. (31/12/2012: 17.544 χιλ.). 49.3 Δικαστικές Υποθέσεις Η Εταιρεία και οι θυγατρικές της εμπλέκονται (υπό την ιδιότητα του εναγόμενου και του ενάγοντος) σε διάφορες δικαστικές υποθέσεις και διαδικασίες επιδιαιτησίας στα πλαίσια της κανονικής λειτουργίας τους. Ο Όμιλος σχηματίζει προβλέψεις στις Οικονομικές Καταστάσεις σχετικά με τις εκκρεμείς νομικές υποθέσεις, όταν είναι πιθανό ότι θα απαιτηθεί εκροή πόρων για τον διακανονισμό της υποχρέωσης και το ποσό αυτό μπορεί να εκτιμηθεί αξιόπιστα. Ο Όμιλος την 31/12/2013 έχει διενεργήσει προβλέψεις ύψους 14.236 χιλ. (31/12/2012: 12.912 χιλ.) για επίδικες υποθέσεις (βλ. σημείωση 30). Η Διοίκηση καθώς και οι νομικοί σύμβουλοι εκτιμούν ότι οι εκκρεμείς, πέραν της ήδη σχηματισθείσας πρόβλεψης επίδικων υποθέσεων, υποθέσεις αναμένεται να διευθετηθούν χωρίς σημαντικές αρνητικές επιδράσεις στην ενοποιημένη χρηματοοικονομική θέση του Ομίλου ή της Εταιρείας, ή στα αποτελέσματα της λειτουργίας τους. Αντιδικία με την κρατική Κυπριακή τράπεζα CPB Προσφυγή της MIG κατά της Κυπριακής Δημοκρατίας: Με βάση την από 18/01/2013 ανακοίνωση της MIG, το Διοικητικό Συμβούλιο της Εταιρείας αποφάσισε την προσφυγή της κατά της Κυπριακής Δημοκρατίας βάσει της διαδικασίας που προβλέπεται στο άρθρο 9 της διμερούς διεθνούς σύμβασης σχετικά με την αμοιβαία προώθηση και προστασία των επενδύσεων μεταξύ Κύπρου και ς με ημερομηνία 30/03/1992 ( Σύμβαση ). Tην 23/01/2013 η Εταιρεία επέδωσε «Ειδοποίηση Διαφοράς» (Notice of Dispute) προς την Κυπριακή Δημοκρατία, ενώ την ίδια ημέρα ενημερώθηκε το επενδυτικό κοινό για την εκκίνηση της διαιτητικής διαδικασίας. Κατόπιν παρέλευσης άπρακτης της εξάμηνης περιόδου φιλικής επίλυσης της διαφοράς, η Εταιρεία υπέβαλε την 12/09/2013 το Αίτημα για Διαιτησία (Request for Arbitration) κατά της Κυπριακής Δημοκρατίας από κοινού με άλλους Έλληνες επενδυτές προς στον Γενικό Γραμματέα (SecretaryGeneral) του εδρεύοντος στην Ουάσινγκτον «Διεθνούς Κέντρου δια τον Διακανονισμόν των 191
Διαφορών εξ Επενδύσεων» (International Centre for Settlement of Investment Disputes IC SID) που ιδρύθηκε από την Σύμβαση της 18ης Μαρτίου 1965 δια την ρύθμισιν των σχετιζομένων προς τας επενδύσεις διαφορών μεταξύ Κρατών και υπηκόων άλλων Κρατών. Η συγκρότηση του τριμελούς Διαιτητικού Δικαστηρίου ολοκληρώθηκε την 13/3/2014. Αντικείμενο του Αιτήματος της Εταιρείας είναι η αξίωση αποζημίωσης για κάθε ζημία απορρέουσα από την επένδυσή της στην ΛΑΪΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ύψους 824 εκ. και κάθε άλλη ζημία που υπέστη λόγω παραβιάσεων από την Κυπριακή Δημοκρατία των άρθρων 2, 3 και 4 της Σύμβασης. Επιπλέον, η Εταιρεία έχει επιφυλαχθεί του δικαιώματός της να συμπληρώσει ή να επεκτείνει το αντικείμενο του Αιτήματος κατά την εξέλιξη της διαιτητικής διαδικασίας. Αγωγή της κρατικής Κυπριακής τράπεζας CPB κατά της MIG: Η MIG ανακοίνωσε ότι εν συνεχεία της προσφυγής της στο Διεθνές Διαιτητικό Δικαστήριο κατά της Κυπριακής Δημοκρατίας με την οποία διεκδικεί το ποσό των 824 εκ. πλέον ζημιών από την επένδυσή της στην ΛΑΪΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ (CPB), η κρατική τράπεζα, η οποία πλέον τελεί υπό εξυγίανση, κατέθεσε αγωγή εις βάρος της (καθώς και σε βάρος μεταξύ άλλων των κ.κ. Ανδρέα Βγενόπουλου, Ευθυμίου Μπουλούτα και Κυριάκου Μάγειρα) στα Κυπριακά Δικαστήρια για ποσό άνω των 2 εκ. «επιφυλασσόμενη να προσδιορίσει τους ισχυρισμούς και τη ζημία της σε μεταγενέστερο χρόνο». Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της Διοίκησης, η αγωγή αυτή εναντίον της MIG, η οποία κατετέθη στα αναρμόδια Κυπριακά δικαστήρια και όχι στα Ελληνικά, παρόλο που η MIG είναι Ελληνική εταιρεία εδρεύουσα στην και εισηγμένη στο Χρηματιστήριο Αθηνών, είναι πλήρης νομικών αυθαιρεσιών και ακροβασιών, με προφανή στόχο την άμυνα της Κυπριακής Δημοκρατίας έναντι της νόμιμης απαίτησης της MIG που θα κριθεί από το αρμόδιο Διεθνές Διαιτητικό Δικαστήριο. ATHENIAN ENGINEERING Στις 24/12/2012 η ATHENIAN ENGINEERING, κατόπιν σχετικής απόφασης της για οικειοθελή διακοπή της δραστηριότητάς της, προέβη σε καταγγελία της Σύμβασης Παραχώρησης Δικαιωμάτων Αεροδρομίου και Μίσθωσης για την Εταιρική Βάση (υπ αριθ. 21.066/18.6.2009 συμβολαιογραφική πράξη της συμβολαιογράφου Αθηνών Δήμητρας Σταφυλάκη) μεταξύ της εταιρείας «Διεθνής Αερολιμένας Αθηνών Α.Ε.» και της εταιρείας «Ολυμπιακή Αεροπορία Υπηρεσίες Α.Ε.» («η Σύμβαση Παραχώρησης»), με ισχύ από 01/05/2013. Η Σύμβαση Παραχώρησης εκχωρήθηκε στην ATHENIAN ENGINEERING, με την υπ αριθ. 21.187/10.09.2009 συμβολαιογραφική πράξη της ίδιας συμβολαιογράφου («η Σύμβαση Εκχώρησης») Κατ εφαρμογή των όρων και συμφωνιών της Σύμβασης Παραχώρησης, η ATHENIAN EN GINEERING την 22/02/2013 γνωστοποίησε στην εταιρεία «Διεθνής Αερολιμένας Αθηνών Α.Ε.» απαίτησή της ύψους 43,5 εκ. ως αποζημίωση της κατά τα ανωτέρω καταγγελίας, ποσό που υπολογίστηκε με βάση την εκτίμηση της Εμπορικής Αξίας του Μισθωμένου Χώρου της Εταιρικής Βάσης από ανεξάρτητη εκτιμητική εταιρεία (δήλωσε δε ότι οιεσδήποτε τυχόν οφειλές της έναντι της προαναφερομένης εταιρείας θα αφαιρεθούν από την αποζημίωση καταγγελίας). O «Διεθνής Αερολιμένας Αθηνών Α.Ε.» αρνήθηκε να καταβάλει αποζημίωση καταγγελίας οιουδήποτε ύψους, ισχυριζόμενος ότι η Εμπορική Αξία του Μισθωμένου Χώρου είναι αρνητική. Δυνάμει του άρθρου 15.6.1 της Σύμβασης Παραχώρησης η Εταιρεία παρέπεμψε την ανακύψασα διαφορά στην Διαιτησία του Δικαστηρίου Διεθνούς Διαιτησίας του Λονδίνου (LCIA), υποβάλλοντας σχετική αίτηση. Η διαιτητική διαδικασία βρίσκεται σε εξέλιξη και έχει ήδη πραγματοποιηθεί στις 05/03/2014 η πρώτη συνεδρίαση του συγκροτηθέντος Διαιτητικού Δικαστηρίου παρουσία των διαδίκων μερών. Η MIG θεωρεί ότι η αγωγή εις βάρος της δεν πρόκειται να γίνει αποδεκτή, ενώ αντίθετα θεωρεί ότι το Διεθνές Διαιτητικό Δικαστήριο θα αποδεχθεί την δική της προσφυγή. 192
49.4 Δεσμεύσεις από λειτουργικά μισθώματα Τα ελάχιστα μελλοντικά πληρωτέα μισθώματα ενοικίασης βάσει μη ακυρώσιμων συμβολαίων λειτουργικής μίσθωσης την 31/12/2013 και 31/12/2012 έχουν ως κάτωθι: Ο ΟΜΙΛΟΣ Η ΕΤΑΙΡΕΙΑ Ποσά σε 000 31/12/2013 31/12/2012 31/12/2013 31/12/2012 Εντός 1 έτους 38.706 39.306 796 978 Μεταξύ 1 έτους και 5 ετών 113.978 125.191 2.553 2.990 Άνω των 5 ετών 102.242 120.271 1.090 1.706 Βραχυπρόθεσμες δεσμεύσεις διακοπεισών δραστηριοτήτων από λειτουργικές μισθώσεις 11 27.732 Μακροπρόθεσμες δεσμεύσεις διακοπεισών δραστηριοτήτων από λειτουργικές μισθώσεις 20 52.096 Σύνολο δεσμεύσεων από λειτουργικές μισθώσεις 254.957 364.596 4.439 5.674 49.5 Λοιπές δεσμεύσεις Οι λοιπές δεσμεύσεις του Ομίλου αναλύονται ως εξής: Ο ΟΜΙΛΟΣ Ποσά σε 000 31/12/2013 31/12/2012 Λοιπές Δεσμεύσεις Εντός 1 έτους Μεταξύ 1 έτους και 5 ετών Άνω των 5 ετών Βραχυπρόθεσμες λοιπές δεσμεύσεις διακοπεισών δραστηριοτήτων Μακροπρόθεσμες λοιπές δεσμεύσεις διακοπεισών δραστηριοτήτων Σύνολο λοιπών δεσμεύσεων 2.642 2.809 5.451 4.077 4.094 216 6.235 6.695 21.317 49.6 Ενδεχόμενες φορολογικές υποχρεώσεις Οι φορολογικές υποχρεώσεις του Ομίλου δεν είναι οριστικές, καθώς υπάρχουν ανέλεγκτες φορολογικά χρήσεις, οι οποίες αναλύονται στη σημείωση 2 των Οικονομικών Καταστάσεων της ετήσιας περιόδου που έληξε την 31/12/2013. Για τις ανέλεγκτες φορολογικές χρήσεις υπάρχει το ενδεχόμενο επιβολής πρόσθετων φόρων και προσαυξήσεων κατά τον χρόνο που θα εξετασθούν και θα οριστικοποιηθούν. Ο Όμιλος προβαίνει σε ετήσια εκτίμηση των ενδεχόμενων υποχρεώσεων που αναμένεται να προκύψουν από τον έλεγχο παρελθουσών χρήσεων, διενεργώντας σχετικές προβλέψεις όπου αυτό κρίνεται απαραίτητο. Ο Όμιλος έχει διενεργήσει προβλέψεις για ανέλεγκτες φορολογικά χρήσεις ύψους 4.317 χιλ. Η Διοίκηση θεωρεί ότι πέρα των σχηματισμένων προβλέψεων, τυχόν ποσά φόρων που πιθανόν να προκύψουν, δεν θα έχουν σημαντική επίδραση στα ίδια κεφάλαια, στα αποτελέσματα και στις ταμειακές ροές του Ομίλου και της Εταιρείας. 193
50. Εύλογη αξία χρηματοοικονομικών μέσων 50.1 Επιμέτρηση εύλογης αξίας χρηματοοικονομικών μέσων Ανάλυση επιπέδων χρηματοοικονομικών μέσων Τα χρηματοοικονομικά στοιχεία του ενεργητικού και οι χρηματοοικονομικές υποχρεώσεις που επιμετρώνται σε εύλογες αξίες στην Κατάσταση Οικονομικής Θέσης του Ομίλου και της Εταιρείας ταξινομούνται βάσει της παρακάτω ιεραρχίας σε 3 Επίπεδα για τον καθορισμό και την γνωστοποίηση της εύλογης αξίας των χρηματοοικονομικών μέσων ανά τεχνική αποτίμησης: Επίπεδο 1: Επενδύσεις που αποτιμώνται στην εύλογη αξία με βάση διαπραγματεύσιμες (μη προσαρμοσμένες) τιμές σε ενεργές αγορές για όμοια περιουσιακά στοιχεία ή υποχρεώσεις. Επίπεδο 2: Επενδύσεις που αποτιμώνται στην εύλογη αξία με βάση μοντέλα αποτίμησης στα οποία όλα τα στοιχεία που επηρεάζουν σημαντικά την εύλογη αξία είναι βασισμένα (είτε άμεσα είτε έμμεσα) σε παρατηρήσιμα δεδομένα της αγοράς. Επίπεδο 3: Επενδύσεις που αποτιμώνται στην εύλογη αξία με βάση μοντέλα αποτίμησης στα οποία τα στοιχεία που επηρεάζουν σημαντικά την εύλογη αξία δεν είναι βασισμένα σε παρατηρήσιμα δεδομένα της αγοράς. Στο εν λόγω επίπεδο περιλαμβάνονται επενδύσεις των οποίων ο υπολογισμός της εύλογης αξίας βασίζεται σε μη παρατηρήσιμα δεδομένα της αγοράς (επιχειρησιακό πλάνο πενταετίας), χρησιμοποιώντας ωστόσο και παρατηρήσιμα δεδομένα της αγοράς (Beta, Net Debt/Enterprise Value πανομοιότυπων εταιρειών του εκάστοτε κλάδου όπως αυτά συμπεριλαμβάνονται στον υπολογισμό του WACC). Οι πίνακες που ακολουθούν απεικονίζουν τα χρηματοοικονομικά στοιχεία του ενεργητικού και των υποχρεώσεων του Ομίλου που αποτιμώνται σε εύλογες αξίες σε επαναλαμβανόμενη βάση κατά την 31/12/2013 και την 31/12/2012: Χρηματοοικονομικά στοιχεία του ενεργητικού Ποσά σε 000 Χρηματοοικονομικά στοιχεία του ενεργητικού αποτιμώμενα σε εύλογες αξίες μέσω αποτελεσμάτων Μετοχές Αμοιβαία κεφάλαια Oμολογίες Χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού του επενδυτικού χαρτοφυλακίου Συμμετοχικοί τίτλοι μη εισηγμένων Μετοχές εισηγμένες σε Χρηματιστήρια εξωτερικού Σύνολο χρηματοοικονομικών στοιχείων του ενεργητικού 31/12/2013 Αποτίμηση σε εύλογες αξίες στη λήξη της περιόδου αναφοράς Επίπεδο 1 Επίπεδο 2 Επίπεδο 3 Σύνολο 46 46 7.124 7.124 65 65 60 8.300 8.360 90 90 136 7.249 8.300 15.685 Χρηματοοικονομικές υποχρεώσεις Σύνολo χρηματοοικονομικών υποχρεώσεων Καθαρή εύλογη αξία 136 7.249 8.300 15.685 194
31/12/2012 Χρηματοοικονομικά στοιχεία του ενεργητικού Αποτίμηση σε εύλογες αξίες στη λήξη της περιόδου αναφοράς Ποσά σε 000 Χρηματοοικονομικά στοιχεία του ενεργητικού αποτιμώμενα σε εύλογες αξίες μέσω αποτελεσμάτων Επίπεδο 1 Επίπεδο 2 Επίπεδο 3 Σύνολο Μετοχές 1.940 1.940 Αμοιβαία κεφάλαια 2.250 8.403 10.653 Oμολογίες 460 3.428 3.888 Χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού του επενδυτικού χαρτοφυλακίου Συμμετοχικοί τίτλοι μη εισηγμένων 9.628 16.780 26.408 Μετοχές εισηγμένες σε Χρηματιστήρια εξωτερικού 94 94 Σύνολο χρηματοοικονομικών στοιχείων του ενεργητικού 4.284 18.491 20.208 42.983 Χρηματοοικονομικές υποχρεώσεις Σύνολo χρηματοοικονομικών υποχρεώσεων Καθαρή εύλογη αξία 4.284 18.491 20.208 42.983 Η αντίστοιχη ανάλυση για την Εταιρεία έχει ως εξής: 31/12/2013 Χρηματοοικονομικά στοιχεία του ενεργητικού Αποτίμηση σε εύλογες αξίες στη λήξη της περιόδου αναφοράς Ποσά σε 000 Χρηματοοικονομικά στοιχεία του ενεργητικού αποτιμώμενα σε εύλογες αξίες μέσω αποτελεσμάτων Επίπεδο 1 Επίπεδο 2 Επίπεδο 3 Σύνολο Αμοιβαία κεφάλαια 7.124 7.124 Χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού του επενδυτικού χαρτοφυλακίου Συμμετοχικοί τίτλοι εισηγμένων 89.678 517.347 607.025 Συμμετοχικοί τίτλοι μη εισηγμένων 729.573 729.573 Σύνολο χρηματοοικονομικών στοιχείων του ενεργητικού 89.678 7.124 1.246.920 1.343.722 Χρηματοοικονομικές υποχρεώσεις Σύνολo χρηματοοικονομικών υποχρεώσεων Καθαρή εύλογη αξία 89.678 7.124 1.246.920 1.343.722 31/12/2012 Χρηματοοικονομικά στοιχεία του ενεργητικού Αποτίμηση σε εύλογες αξίες στη λήξη της περιόδου αναφοράς Ποσά σε 000 Χρηματοοικονομικά στοιχεία του ενεργητικού αποτιμώμενα σε εύλογες αξίες μέσω αποτελεσμάτων Μετοχές Αμοιβαία κεφάλαια Oμολογίες Χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού του επενδυτικού χαρτοφυλακίου Επίπεδο 1 1.891 Επίπεδο 2 Επίπεδο 3 Σύνολο 1.891 8.323 8.323 3.428 3.428 Συμμετοχικοί τίτλοι εισηγμένων 141.006 539.978 680.984 Συμμετοχικοί τίτλοι μη εισηγμένων 9.474 882.044 891.518 Σύνολο χρηματοοικονομικών στοιχείων του ενεργητικού 142.897 17.797 1.425.450 1.586.144 Χρηματοοικονομικές υποχρεώσεις Σύνολo χρηματοοικονομικών υποχρεώσεων Καθαρή εύλογη αξία 142.897 17.797 1.425.450 1.586.144 195
Εντός των χρήσεων 2013 και 2012 δεν υπήρχαν μεταφορές μεταξύ των Επιπέδων 1 και 2. Μέθοδοι που χρησιμοποιούνται για τον προσδιορισμό της εύλογης αξίας Η μέθοδος που χρησιμοποιείται για τον προσδιορισμό της εύλογης αξίας χρηματοοικονομικών μέσων, που αποτιμώνται με τη χρήση μοντέλων αποτίμησης, περιγράφεται αναλυτικά στις σημειώσεις 4.2.5 και 11 των οικονομικών καταστάσεων. Τα μοντέλα αυτά περιλαμβάνουν τις εκτιμήσεις του Ομίλου σχετικά με τις παραδοχές που θα χρησιμοποιούσε ένας επενδυτής στην αποτίμηση της εύλογης αξίας και επιλέγονται βάσει των ειδικών χαρακτηριστικών κάθε επένδυσης. Χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού επενδυτικού χαρτοφυλακίου και λοιπές επενδύσεις αποτιμώμενες σε εύλογες αξίες μέσω αποτελεσμάτων Οι επενδύσεις που αφορούν σε εισηγμένες μετοχές σε χρηματιστήρια εσωτερικού και εξωτερικού αποτιμώνται με βάση τις χρηματιστηριακές τιμές των μετοχών αυτών. Οι επενδύσεις που αφορούν σε μη εισηγμένες μετοχές αποτιμώνται με βάση μοντέλα αποτίμησης τα οποία άλλοτε περιλαμβάνουν δεδομένα βασισμένα σε παρατηρήσιμα στοιχεία αγοράς και άλλοτε βασισμένα σε μη παρατηρήσιμα στοιχεία. Αποτιμήσεις σε εύλογη αξία των χρηματοοικονομικών μέσων του Επιπέδου 3 Η κίνηση των χρηματοοικονομικών μέσων που έχουν ταξινομηθεί στο Επίπεδο 3 του Ομίλου και της Εταιρίας για τις χρήσεις 2013 και 2012 παρουσιάζεται ακολούθως: O ΟΜΙΛΟΣ Ποσά σε 000 Υπόλοιπα έναρξης Αγορές Πωλήσεις Λοιπές κινήσεις Χρηματοοικονομικά στοιχεία του ενεργητικού σε εύλογες αξίες μέσω των αποτελεσμάτων Ομολογίες 3.428 31/12/2013 Χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού του επενδυτικού χαρτοφυλακίου Συμμετοχικοί τίτλοι μη εισηγμένων 16.780 464 (1.367) (91) Χρηματοοικονομικά στοιχεία του ενεργητικού σε εύλογες αξίες μέσω των αποτελεσμάτων Ομολογίες 33.428 31/12/2012 Χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού του επενδυτικού χαρτοφυλακίου Συμμετοχικοί τίτλοι μη εισηγμένων 26.388 (14) (125) Ομόλογα Εταιρειών 289 (289) Συνολικά κέρδη /(ζημιές) που αναγνωρίστηκαν στα αποτελέσματα στο κονδύλι: Λοιπά χρηματοοικονικά αποτελέσματα (3.428) (7.853) (30.000) (9.102) Συνολικά κέρδη /(ζημιές) που αναγνωρίστηκαν στα λοιπά συνολικά έσοδα: κέρδη /(ζημιές) τρέχουσας περιόδου 367 (367) Υπόλοιπα λήξης 8.300 3.428 16.780 196
31/12/2013 31/12/2012 Η ΕΤΑΙΡΕΙΑ Ποσά σε 000 Υπόλοιπα έναρξης Αγορές Πωλήσεις Χρηματοοικονομικά στοιχεία του ενεργητικού σε εύλογες αξίες μέσω των αποτελεσμάτων Ομολογίες 3.428 Συμμετοχικοί τίτλοι εισηγμένων 539.978 Χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού του επενδυτικού χαρτοφυλακίου Συμμετοχικοί τίτλοι μη εισηγμένων 882.044 3.034 (42.027) Χρηματοοικονομικά στοιχεία του ενεργητικού σε εύλογες αξίες μέσω των αποτελεσμάτων Ομολογίες 33.428 Χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού του επενδυτικού χαρτοφυλακίου Συμμετοχικοί τίτλοι εισηγμένων 539.973 17 Συμμετοχικοί τίτλοι μη εισηγμένων 1.212.764 87.936 (39.995) Συνολικά κέρδη /(ζημιές) που αναγνωρίστηκαν στα αποτελέσματα στο κονδύλι: Λοιπά χρηματοοικονικά αποτελέσματα (3.428) (20.133) (132.670) (30.000) (378.661) Συνολικά κέρδη /(ζημιές) που αναγνωρίστηκαν στα λοιπά συνολικά έσοδα: κέρδη /(ζημιές) τρέχουσας περιόδου (2.498) (12) αναταξινόμηση στα κέρδη ή στις ζημιές περιόδου 19.192 Υπόλοιπα λήξης 517.347 729.573 3.428 539.978 882.044 Κατά τη διάρκεια της χρήσης δεν πραγματοποιήθηκαν μεταβολές εντός και εκτός του επιπέδου 3. 50.2 Επιμέτρηση εύλογης αξίας μη χρηματοοικονομικών στοιχείων του ενεργητικού Ο πίνακας που ακολουθούν απεικονίζει τα μη χρηματοοικονομικά στοιχεία του ενεργητικού του Ομίλου που αποτιμώνται σε εύλογες αξίες σε επαναλαμβανόμενη βάση κατά την 31/12/2013 και την 31/12/2012: Ποσά σε 000 Επενδύσεις σε ακίνητα Ακίνητα στην Ακίνητα στην Σερβία Ακίνητα στην Γερμανία Σύνολο μη χρηματοοικονομικών στοιχείων του ενεργητικού 31/12/2013 Αποτίμηση σε εύλογες αξίες στη λήξη της περιόδου αναφοράς Επίπεδο 3 167 317.172 9.495 326.834 31/12/2012 Αποτίμηση σε εύλογες αξίες στη λήξη της περιόδου αναφοράς Επίπεδο 3 167 327.400 7.603 335.170 Ο προσδιορισμός της εύλογης αξίας των επενδυτικών ακινήτων του επιπέδου 3 του Ομίλου, βασίζεται σε σχετική εργασία εκτίμησης διενεργηθείσα από ανεξάρτητο οίκο εκτιμητών ακινήτων. Ενδεικτικά για την αποτίμηση των επενδυτικών ακινήτων, οι βασικές παραδοχές που στηρίζονται σε μη παρατηρήσιμα δεδομένα, που έχουν χρησιμοποιηθεί συνοψίζονται στον παρακάτω πίνακα: Παραδοχές Μίσθωση Επιτόκιο προεξόφλησης Βαλκανικές χώρες 3 100 / τ.μ. 6,00%8,10% 31/12/2013 Γερμανία 10 / τ.μ. 7,00% Βαλκανικές χώρες 3 100 / τ.μ. 6,00%8,10% 31/12/2012 Γερμανία 10 / τ.μ. 7,00% 197
51. Εύλογη και διαχείριση κινδύνων 198 Κάθε μία από τις μεγάλες επενδύσεις της MIG εκτίθεται σε συγκεκριμένους κινδύνους. Η ενδεχόμενη έλευση αυτών των κινδύνων για μία ή περισσότερες επενδύσεις, δύναται να μεταβάλλει την συνολική αξία του χαρτοφυλακίου της MIG, οδηγώντας στον επαναπροσδιορισμό των στρατηγικών στόχων του Ομίλου. 1 Σκοποί και πολιτικές διαχείρισης κινδύνων Οι παράγοντες χρηματοοικονομικού κινδύνου στους οποίους εκτίθενται η Εταιρεία και ο Όμιλος, είναι οι κίνδυνοι χρηματοδότησης και επιτοκίου, αγοράς, τιμών καυσίμων, ρευστότητας, πιστωτικός και συναλλαγματικός. Ο Όμιλος ελέγχει και αξιολογεί σε περιοδική βάση, ξεχωριστά αλλά και συνδυαστικά την έκθεσή του στους ανωτέρω κίνδυνους και χρησιμοποιεί χρηματοοικονομικά μέσα, προκειμένου να αντισταθμίσει την έκθεσή του σε συγκεκριμένες κατηγορίες κινδύνων. Η αξιολόγηση και η διαχείριση των κίνδυνων που αντιμετωπίζει η Εταιρεία και ο Όμιλος διενεργούνται από την ανώτατη Διοίκηση και το Διοικητικό Συμβούλιο της Εταιρείας. Κύριος στόχος είναι η παρακολούθηση και η αξιολόγηση όλων των μορφών κινδύνων στους οποίους εκτίθενται η Εταιρεία και ο Όμιλος, μέσα από τις επιχειρηματικές και τις επενδυτικές τους δραστηριότητες. Ο Όμιλος χρησιμοποιεί διάφορα χρηματοοικονομικά μέσα ή εφαρμόζει εξειδικευμένες στρατηγικές, προκειμένου να περιορίσει την έκθεσή του σε μεταβολές στις αξίες των επενδύσεων, οι οποίες μπορεί να προκύψουν από διακυμάνσεις της αγοράς, συμπεριλαμβανομένων αλλαγών στα επικρατούντα επιτόκια και στις συναλλαγματικές ισοτιμίες. 2 Συναλλαγματικός κίνδυνος Το νόμισμα λειτουργίας του Ομίλου είναι το Ευρώ. Ο Όμιλος δραστηριοποιείται σε χώρες του εξωτερικού και συνεπώς είναι εκτεθειμένος σε κίνδυνο συναλλαγματικών ισοτιμιών. Αυτό το είδος κινδύνου προκύπτει κυρίως από υπάρχουσες ή προσδοκώμενες ταμειακές ροές σε ξένο νόμισμα, καθώς και από επενδύσεις σε χώρες του εξωτερικού. Το μεγαλύτερο ποσοστό των εσόδων και εξόδων της MIG και του Ομίλου είναι σε Ευρώ. Αντίστοιχα, το σημαντικότερο μέρος των επενδύσεων της Εταιρείας είναι σε Ευρώ. Για τις επενδύσεις σε ξένα νομίσματα η Εταιρεία προβαίνει σε αντιστάθμιση κίνδυνου έναντι της διακύμανσης των εκάστοτε νομισμάτων έναντι του Ευρώ. Για τη διαχείριση της έκθεσής του σε συναλλαγματικούς κινδύνους, ο Όμιλος προβαίνει στη χρήση παραγώγων (προθεσμιακά συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης σε συνάλλαγμα) με χρηματοοικονομικούς οργανισμούς για λογαριασμό και στο όνομα των εταιριών του Ομίλου. Ο Όμιλος κατέχει επενδύσεις σε επιχειρήσεις του εξωτερικού, τα καθαρά περιουσιακά στοιχεία των οποίων εκτίθενται σε κίνδυνο συναλλαγματικών ισοτιμιών. Ο κίνδυνος συναλλαγματικών ισοτιμιών αυτού του είδους προκύπτει από τις ισοτιμίες του δολαρίου των ΗΠΑ, της Λίρας Αγγλίας, του Αλβανικού Λεκ και λοιπών νομισμάτων χωρών της Νοτιοανατολικής Ευρώπης έναντι του Ευρώ και αντισταθμίζεται μερικώς από αντίστοιχες υποχρεώσεις των αντιστοίχων προαναφερθέντων νομισμάτων. Οι επενδύσεις του Ομίλου στη σερβική RKB και την κροατική SUNCE δεν είναι εκτεθειμένες σε συναλλαγματικό κίνδυνο καθώς τα στοιχεία του ενεργητικού τους (επενδυτικά ακίνητα και λοιπά ενσώματα πάγια) που διαθέτουν, είναι σε Ευρώ και οι εισροές που προκύπτουν από την εκμετάλλευση αυτών κατά το μεγαλύτερο μέρος τους είναι σε Ευρώ. Σημειώνεται ότι σε άλλες αγορές που δραστηριοποιείται ο Όμιλος (σε άλλες βαλκανικές χώρες) αξιολογούνται οι χρηματοδοτικές ανάγκες της εκάστοτε εταιρείας και εφόσον είναι εφικτό, η χρηματοδότηση γίνεται στο αντίστοιχο νόμισμα με το στοιχείο του ενεργητικού το οποίο χρηματοδοτείται ή πρόκειται να χρηματοδοτηθεί. Σημειώνεται ότι για την απόκτηση του νεότευκτου πλοίου BLUE STAR PATMOS εντός της προηγούμενης χρήσης (Ιούνιος του 2012), ο όμιλος ATTICA έλαβε από το ναυπηγείο «DAEWOO SHIPBUILDING & MARINE ENGINEERING CO LTD» της Νοτίου Κορέας πίστωση ύψους Δολαρίων ΗΠΑ 54 εκατ. Στις 31/12/2013 η εν λόγω πίστωση ανέρχεται σε Δολάρια Η.Π.Α. 48,6 εκ. Για το ποσό αυτό ο όμιλος ATTICA και κατά συνέπεια ο Όμιλος MIG έχει έκθεση σε συναλλαγματικό κίνδυνο που αφορά στη διακύμανση της ισοτιμίας Ευρώ/Δολαρίου Η.Π.Α.
Η ανάλυση των χρηματοοικονομικών στοιχείων του ενεργητικού και των υποχρεώσεων του Ομίλου ανά νόμισμα μετατρεπόμενα σε Ευρώ κατά την 31η Δεκεμβρίου 2013 και 2012 έχει ως εξής: O ΟΜΙΛΟΣ Ποσά σε 000 Ονομαστικά ποσά Χρημ/κά περιουσιακά στοιχεία Χρημ/κές υποχρεώσεις Βραχυχρόνια έκθεση 31/12/2013 USD GBP LEK Λοιπά 14.186 14 1.996 7.131 (45.503) (134) (6.738) (9.937) (31.317) (120) (4.742) (2.806) 31/12/2012 USD GBP LEK Λοιπά 23.368 14 1.990 7.253 (19.541) (59) (4.024) (8.105) 3.827 (45) (2.034) (852) Χρημ/κά περιουσιακά στοιχεία Χρημ/κές υποχρεώσεις Μακροχρόνια έκθεση (21.064) (21.064) (1) (1) 44.490 44.490 1 1 (58.325) (58.325) 45.850 45.850 1 (1.601) (1.600) Ακολουθεί πίνακας ανάλυσης ευαισθησίας του αποτελέσματος της χρήσης καθώς και των ιδίων κεφαλαίων του Ομίλου λαμβάνοντας υπόψη μία εύλογη μεταβολή των συναλλαγματικών ισοτιμιών κατά +/ 10%. O ΟΜΙΛΟΣ Ποσά σε 000 31/12/2013 10% 10% 10% 10% 10% 10% 10% 10% USD GBP LEK Λοιπά Αποτέλεσμα χρήσης (προ φόρων) (4.733) 4.733 (11) 11 (428) 428 Καθαρή Θέση (3.959) 3.959 (10) 10 (617) 617 (453) 453 Ποσά σε 000 31/12/2012 USD GBP LEK Λοιπά Αποτέλεσμα χρήσης (προ φόρων) (4.733) 4.733 (6) 6 (298) 298 Καθαρή Θέση (3.844) 3.844 (4) 4 (2.621) 2.621 (314) 314 Η έκθεση του Ομίλου στον συναλλαγματικό κίνδυνο ποικίλλει κατά τη διάρκεια του έτους ανάλογα με τον όγκο των συναλλαγών και την ευρύτερη έκθεσή του σε ξένο νόμισμα. Εν τούτοις, η ανωτέρω ανάλυση θεωρείται αντιπροσωπευτική της έκθεσης του Ομίλου στον συναλλαγματικό κίνδυνο. 3 Χρηματοδοτικός και επιτοκιακός κίνδυνος Οι αλλαγές στα επιτόκια μπορούν να επηρεάσουν το καθαρό εισόδημα του Ομίλου αυξάνοντας το κόστος εξυπηρέτησης του χρέους που αναλαμβάνει για τη χρηματοδότησή του. Οι μεταβολές στο επίπεδο των επιτοκίων μπορούν παράλληλα να επηρεάσουν, μεταξύ άλλων: (α) το κόστος και τη διαθεσιμότητα της χρηματοδότησης χρέους και κατ επέκταση την ικανότητα του Ομίλου να πετύχει ελκυστικές αποδόσεις στις επενδύσεις του, και (β) την ικανότητα χρηματοδότησης του χρέους των επενδύσεων και των επιχειρηματικών δραστηριοτήτων στις οποίες επενδύει ο Όμιλος. Ο τραπεζικός δανεισμός αποτελεί μία από τις πήγες χρηματοδότησης των επενδύσεων του Ομίλου. Ο δανεισμός του Ομίλου είναι σε μεγάλο βαθμό με κυμαινόμενο επιτόκιο και ως εκ τούτου εξαρτάται άμεσα από το ύψος και τις μεταβολές των επιτοκίων, γεγονός που εκθέτει τον Όμιλο σε κίνδυνο ταμειακών ροών. Τα κυμαινόμενα επιτόκια του Ομίλου μετατρέπονται σε σταθερά μέσω αντισταθμιστικών χρηματοοικονομικών μέσων και οι τραπεζικές καταθέσεις με τη σειρά τους αντισταθμίζουν σε σημαντικό ποσοστό τα σταθερά επιτόκια. Πολιτική του Ομίλου είναι να παρακολουθεί διαρκώς τις τάσεις των επιτοκίων, καθώς και τη διάρκεια των 199
χρηματοδοτικών του αναγκών. Επομένως, οι αποφάσεις για τη διάρκεια, καθώς και τη σχέση μεταξύ σταθερού και κυμαινόμενου επιτοκίου ενός νέου δανείου, λαμβάνονται ξεχωριστά για κάθε περίπτωση. Ο παρακάτω πίνακας παρουσιάζει την ευαισθησία του αποτελέσματος της χρήσης καθώς και των ιδίων κεφαλαίων του Ομίλου με βάση μια εύλογη μεταβολή του επιτοκίου της τάξεως του +/ 1%: O ΟΜΙΛΟΣ Ποσά σε 000 31/12/2013 31/12/2012 1% 1% 1% 1% Αποτέλεσμα χρήσης (προ φόρων) (17.118) 17.118 (15.934) 15.934 Καθαρή Θέση (17.118) 17.118 (15.934) 15.934 4 Κίνδυνος της Αγοράς Ο κίνδυνος του Ομίλου και της Εταιρείας σε σχέση με τις επενδύσεις τους πηγάζει από τυχόν αρνητικές μεταβολές στις τρέχουσες τιμές αποτίμησης μετοχών και άλλων κινητών αξιών που διαπραγματεύονται σε οργανωμένες αγορές. Σημειώνεται ότι: Οι επενδύσεις σε θυγατρικές και συγγενείς και στα χρηματοοικονομικά στοιχεία του ενεργητικού του επενδυτικού χαρτοφυλακίου αποτιμώνται σε εύλογη αξία με τις διαφορές αποτίμησης να αναγνωρίζονται στα λοιπά συνολικά έσοδα και σωρευτικά σε ειδικό αποθεματικό των ιδίων κεφαλαίων. Το εμπορικό χαρτοφυλάκιο και τα λοιπά χρηματοοικονομικά μέσα σε εύλογες αξίες μέσω αποτελεσμάτων αποτιμώνται στην εύλογη αξία τους με τις διαφορές αποτίμησης να αναγνωρίζονται στα κέρδη ή στις ζημιές της εταιρικής και ενοποιημένης Κατάστασης Αποτελεσμάτων. Στις 31/12/2013, τα στοιχεία του ενεργητικού που ήταν εκτεθειμένα στον κίνδυνο της αγοράς ανέρχονταν σε 7,3 εκ. για τον Όμιλο και 96,8 εκ. για την Εταιρεία αντίστοιχα. Μία μεταβολή ύψους +/30% σε επενδύσεις των οποίων τα κέρδη ή οι ζημίες από αποτίμηση αναγνωρίζονται στα λοιπά συνολικά έσοδα και σωρευτικά στα ίδια κεφάλαια, θα είχε ως αποτέλεσμα μεταβολή κατά +/ 2,2 εκ. για τον Όμιλο ενώ για επενδύσεις με κέρδη ή οι ζημίες από αποτίμηση που αναγνωρίζονται στα αποτελέσματα, μία μεταβολή +/30% θα είχε ως αποτέλεσμα μεταβολή κατά +/ 2,1 εκ. για τον Όμιλο. Για την Εταιρεία, μία μεταβολή ύψους +30% σε επενδύσεις των οποίων τα κέρδη ή οι ζημίες από αποτίμηση αναγνωρίζονται στα λοιπά συνολικά έσοδα και σωρευτικά στα ίδια κεφάλαια, θα είχε ως αποτέλεσμα μεταβολή κατά + 26,9 εκ. ενώ μια μεταβολή 30% για τις ίδιες επενδύσεις θα είχε ως αποτέλεσμα μεταβολή 26,9 εκ. στα αποτελέσματα για την Εταιρεία. Για επενδύσεις με κέρδη ή οι ζημίες από αποτίμηση που αναγνωρίζονται στα αποτελέσματα, μία μεταβολή +/30% θα είχε ως αποτέλεσμα μεταβολή κατά +/ 2,1 εκ. για την Εταιρεία. 5 Πιστωτικός κίνδυνος Πιστωτικός κίνδυνος είναι η πιθανή μη έγκαιρη αποπληρωμή προς τον Όμιλο και την Εταιρεία των υφιστάμενων και ενδεχόμενων υποχρεώσεων των αντισυμβαλλόμενων. Τα στοιχεία του ενεργητικού τα οποία εκτίθενται σε πιστωτικό κίνδυνο κατά την ημερομηνία αναφοράς της Κατάστασης Οικονομικής Θέσης αναλύονται ως εξής: Ο ΟΜΙΛΟΣ Η ΕΤΑΙΡΕΙΑ Ποσά σε 000 31/12/2013 31/12/2012 31/12/2013 31/12/2012 Κατηγορίες χρημ/κών στοιχείων Ταμειακά διαθέσιμα και ταμειακά ισοδύναμα Εμπορικές και λοιπές απαιτήσεις Σύνολο 208.811 306.438 515.249 216.585 387.218 603.803 111.861 111.861 113.831 113.831 200
Με στόχο την ελαχιστοποίηση των πιστωτικών κινδύνων και επισφαλειών ο Όμιλος έχει δημιουργήσει τις κατάλληλες υποδομές και έχει θεσπίσει διαδικασίες σε σχέση με τα όρια έκθεσης ανά αντισυμβαλλόμενο βάσει της πιστοληπτικής του δυνατότητας. Τα ταμειακά διαθέσιμα και ταμειακά ισοδύναμα θεωρούνται ως στοιχεία με υψηλό πιστωτικό κίνδυνο, καθώς οι τρέχουσες μακροοικονομικές συνθήκες στην ασκούν σημαντική πίεση στις εγχώριες τράπεζες. Η Διοίκηση του Ομίλου θέτει όρια στο μέγεθος του κινδύνου που μπορεί να εκτίθεται, σε κάθε μεμονωμένο χρηματοοικονομικό ίδρυμα. Το μεγαλύτερο μέρος των ταμειακών διαθεσίμων του Ομίλου είναι επενδυμένα σε αντισυμβαλλόμενους με υψηλή πιστοληπτική αξιολόγηση και για μικρό χρονικό διάστημα. Για τις εμπορικές και λοιπές απαιτήσεις, ο Όμιλος δεν εκτίθεται σε σημαντικούς πιστωτικούς κινδύνους. Στη λήξη της χρήσης 2013, η Διοίκηση θεωρεί ότι δεν υπάρχει κανένας ουσιαστικός πιστωτικός κίνδυνος που να μην καλύπτεται ήδη από προβλέψεις επισφαλών απαιτήσεων. 6 Κίνδυνος Ρευστότητας Η συνετή διαχείριση του κινδύνου ρευστότητας προϋποθέτει την επάρκεια χρηματικών διαθεσίμων και την ύπαρξη των αναγκαίων διαθέσιμων πηγών χρηματοδότησης. Ο Όμιλος διαχειρίζεται τις ανάγκες ρευστότητας σε καθημερινή βάση, μέσω της συστηματικής παρακολούθησης των βραχυπρόθεσμων και μακροπρόθεσμων χρηματοοικονομικών υποχρεώσεων, καθώς επίσης και μέσω της καθημερινής παρακολούθησης των πραγματοποιούμενων πληρωμών. Παράλληλα, ο Όμιλος παρακολουθεί συνεχώς την ωρίμανση τόσο των απαιτήσεων όσο και των υποχρεώσεων, με αντικειμενικό σκοπό τη διατήρηση μιας ισορροπίας μεταξύ της συνέχειας των κεφαλαίων και της ευελιξίας μέσω της τραπεζικής πιστοληπτικής του ικανότητας. Η ληκτότητα των χρηματοοικονομικών υποχρεώσεων την 31/12/2013 και 31/12/2012 για τον Όμιλο και την Εταιρεία αναλύεται ως εξής: O ΟΜΙΛΟΣ Ποσά σε 000 Βραχυπρόθεσμες Εντός 6 μηνών 31/12/2013 6 έως 12 μήνες Μακροπρόθεσμες 1 έως 5 έτη Πάνω από 5 έτη Βραχυπρόθεσμες Εντός 6 μηνών 6 έως 12 μήνες 31/12/2012 Μακροπρόθεσμες 1 έως 5 έτη Πάνω από 5 έτη Μακροπρόθεσμος δανεισμός 53.628 566.250 198.285 271.055 53.628 401.250 505.930 2.724 Υποχρεώσεις χρηματοδοτικών μισθώσεων 635 643 12.581 691 701 13.833 Εμπορικές υποχρεώσεις 197.746 20.800 216.267 12.127 Λοιπές βραχυπρόθεσμεςμακροπρόθεσμες υποχρεώσεις 179.857 25.022 27.376 400 137.015 21.818 70.379 10.400 Βραχυπρόθεσμος δανεισμός 366.023 387.672 450.263 491.979 Παράγωγα χρημ/κά μέσα 1.477 Σύνολο 797.889 1.000.387 238.242 271.455 857.864 929.352 590.142 13.124 Η ΕΤΑΙΡΕΙΑ Ποσά σε 000 Βραχυπρόθεσμες Εντός 6 μηνών 31/12/2013 6 έως 12 μήνες Μακροπρόθεσμες 1 έως 5 έτη Πάνω από 5 έτη Βραχυπρόθεσμες Εντός 6 μηνών 6 έως 12 μήνες 31/12/2012 Μακροπρόθεσμες 1 έως 5 έτη Πάνω από 5 έτη Μακροπρόθεσμος δανεισμός 265.000 19.547 212.335 100.000 393.734 Υποχρεώσεις χρηματοδοτικών μισθώσεων 5 3 4 5 8 Λοιπές βραχυπρόθεσμεςμακροπρόθεσμες υποχρεώσεις 35.493 23.040 41.175 12.915 Σύνολο 35.498 265.003 42.587 212.335 41.179 100.005 406.657 201
202 Όπως παρουσιάζεται και στον παραπάνω πίνακα ο συνολικός δανεισμός του Ομίλου κατά την 31/12/2013 ανήλθε σε 1.856.772 χιλ. με ποσό 481.921 χιλ. να αφορά σε μακροπρόθεσμες δανειακές υποχρεώσεις και ποσό 1.374.851 χιλ. να αφορά σε βραχυπρόθεσμες δανειακές υποχρεώσεις. Αντίστοιχα, ο συνολικός δανεισμός της Εταιρείας κατά την 31/12/2013 ανήλθε σε 496.890 χιλ. με ποσό 231.882 χιλ. να αφορά σε μακροπρόθεσμες δανειακές υποχρεώσεις και ποσό 265.008 χιλ. να αφορά σε βραχυπρόθεσμες δανειακές υποχρεώσεις. Στις βραχυπρόθεσμες δανειακές υποχρεώσεις περιλαμβάνονται δάνεια ποσού 1.057.873 χιλ. για τον Όμιλο και 265.000 χιλ. για την Εταιρεία για τα οποία κατά την 31/12/2013 δεν πληρούνται οι χρηματοοικονομικοί όροι (covenants) που ρυθμίζουν τις σχετικές τραπεζικές υποχρεώσεις και παράλληλα προβλέπεται δικαίωμα καταγγελίας εκ μέρους των δανειστών για την περίπτωση αυτή, που θα καθιστούσε τις δανειακές υποχρεώσεις άμεσα εξοφλητέες. Στις λοιπές βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις του Ομίλου περιλαμβάνονται πληρωτέοι τόκοι που δεν έχουν καταβληθεί ποσού 38 εκ. περίπου. Λαμβάνοντας υπόψη τα ανωτέρω, ο Όμιλος και η Εταιρεία κατά την 31/12/2013 παρουσιάζουν αρνητικό κεφάλαιο κίνησης, καθώς οι βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις του υπερβαίνουν τα κυκλοφορούντα στοιχεία του ενεργητικού κατά 1.161.177 χιλ. και 164.886 χιλ. αντίστοιχα (με το σημαντικότερο μέρος των βραχυπρόθεσμων υποχρεώσεων να αφορά σε βραχυπρόθεσμο δανεισμό). Στα πλαίσια αυτά, ο Όμιλος έχει προγραμματίσει και υλοποιεί μια σειρά ενεργειών για την ενίσχυση της ρευστότητας του, μεταξύ των οποίων περιλαμβάνονται: 1. Η Διοίκηση του Ομίλου κατά την ημερομηνία έγκρισης των συνημμένων οικονομικών καταστάσεων βρίσκεται σε συζητήσεις με τις δανείστριες τράπεζες για την αναδιάρθρωση των δανείων όλων των εταιρειών του Ομίλου που εξακολουθούσαν να μην πληρούν τους χρηματοοικονομικούς όρους των δανειακών τους υποχρεώσεων ( 1.057.873 χιλ. για τον Όμιλο και 265.000 χιλ. για την Εταιρεία). Στόχος των συζητήσεων είναι η επιμήκυνση της διάρκειας αποπληρωμής των δανείων και η διαμόρφωση πιο ρεαλιστικών χρηματοοικονομικών δεικτών εναρμονισμένων με την τρέχουσα οικονομική συγκυρία. Η Διοίκηση του Ομίλου εκτιμά ότι η όλη διαδικασία θα ολοκληρωθεί με επιτυχία εντός των επόμενων μηνών. 2. Την 29/07/2013, η MIG ανακοίνωσε ότι η έκδοση του Μετατρέψιμου Ομολογιακού Δανείου ύψους έως 660.281 χιλ., καλύφθηκε κατά το συνολικό ποσό των 215.006 χιλ., εκ του οποίου ποσό 3.148 χιλ. αποτελεί νέα αντληθέντα κεφάλαια από την άσκηση δικαιωμάτων προτίμησης και ποσό 211.858 χιλ. προέρχεται από την άσκηση δικαιωμάτων προεγγραφής με την ανταλλαγή ομολόγων έκδοσης της Εταιρείας την 19/03/2010. Συνεπεία των παραπάνω, εισέρευσαν στην Εταιρεία ποσό 3.148 χιλ., ενώ με την ανταλλαγή των ομολογιών η MIG πέτυχε την επέκταση του ορίζοντα ωρίμανσης των δανειακών υποχρεώσεών της κατά 5 έτη, καθώς η ημερομηνία λήξης των νέων ομολογιών, πλέον, είναι το έτος 2020 (βλ. αναλυτικές πληροφορίες στην σημείωση 29). Εντός του 2014, η MIG ανακοίνωσε παράταση της περιόδου διάθεσης των αδιάθετων ομολογιών έως την 30/06/2014 (βλ. αναλυτικές πληροφορίες στην σημείωση 52). 3. Ο Όμιλος, εντός του 2013, συνεπεία των δράσεών του, πέτυχε την αναταξινόμηση δανειακών υποχρεώσεων ποσού 128.548 χιλ. από τις βραχυπρόθεσμες στις μακροπρόθεσμες δανειακές υποχρεώσεις. Ειδικότερα: Ο όμιλος ATTICA την 05/04/2013 ολοκλήρωσε σχετική συμφωνία για την πώληση του πλοίου SUPERFAST VI έναντι συνολικού τιμήματος 54 εκατ. τοις μετρητοίς. Από το τίμημα της πώλησης διατέθηκαν συνολικά 49,7 εκ. για την εξόφληση του δανεισμού του SUPERFAST VI και τη μερική εξόφληση δανεισμού που ήταν σε καθυστέρηση. Ως αποτέλεσμα τα δάνεια των πλοίων SUPERFAST Ι & ΙΙ κατέστησαν ενήμερα και για τον λόγο αυτό το μακροπρόθεσμο τους μέρος τους ποσού 68.448 χιλ. αναταξινομήθηκε από τις βραχυπρόθεσμες δανειακές υποχρεώσεις στις μακροπρόθεσμες υποχρεώσεις. Την 17/09/2013 η θυγατρική εταιρεία του ομίλου ΥΓΕΙΑ, ΗΥGEIA HOSPITALTIRANA Sh.A.
προχώρησε στην αναδιάρθρωση του συνολικού δανεισμού της με τις συνεργαζόμενες τράπεζες. Με την παραπάνω συμφωνία παρασχέθηκε στην θυγατρική εταιρεία περίοδος χάριτος 24 μηνών για την αποπληρωμή των δόσεων της δανειακής σύμβασης με παράλληλη αύξηση του επιτοκίου και κεφαλαιοποίηση των σχετικών τόκων. Επιπλέον, οι υφιστάμενοι χρηματοοικονομικοί δείκτες αναστέλλονται για την περίοδο χάριτος και κατά τη διάρκεια της θα ισχύει μόνο ο δείκτης επάρκειας κεφαλαίου κίνησης. Οι χρηματοοικονομικοί δείκτες που αφορούν την εγγυήτρια του δανείου ΥΓΕΙΑ παραμένουν ως έχουν. Με βάση τα παραπάνω, αναταξινομήθηκε ποσό 18.100 χιλ. από τις βραχυπρόθεσμες δανειακές υποχρεώσεις στις μακροπρόθεσμες. Ο όμιλος ΥΓΕΙΑ προχώρησε την 30/12/2013 στην υπογραφή προγράμματος έκδοσης ομολογιακού με τις συνεργαζόμενες τράπεζες για την αναχρηματοδότηση του τραπεζικού δανεισμού στη θυγατρική εταιρεία «Μητέρα Ιδιωτική Γενική Μαιευτική Γυναικολογική και Παιδιατρική Κλινική Α.Ε.» ποσού 42.000 χιλ. περίπου. H ανωτέρω σύμβαση εξασφαλίζεται κυρίως με προσημείωση υποθήκης επί του ακινήτου, ενώ απορρέει υποχρέωση τήρησης χρηματοοικονομικών δεικτών συμμόρφωσης υπολογιζόμενων επί των ετήσιων και εξαμηνιαίων, ελεγμένων από ορκωτούς ελεγκτές, εταιρικών οικονομικών καταστάσεων, με έναρξη εφαρμογής από την 30/06/2014. Με βάση τα παραπάνω, αναταξινομήθηκε ποσό 42.000 χιλ. από τις βραχυπρόθεσμες δανειακές υποχρεώσεις στις μακροπρόθεσμες. 4. Η Διοίκηση του Ομίλου και των ενοποιούμενων θυγατρικών βρίσκεται σε συζητήσεις αναφορικά με τον επαναπροσδιορισμό των όρων βραχυπρόθεσμων δανειακών υποχρεώσεων ποσού 121.169 χιλ. οι οποίες ωριμάζουν εντός των επόμενων 12 μηνών. Στόχος των εν λόγω συζητήσεων είναι να βρεθεί λύση κοινά αποδεκτή με τους δανειστές, καθώς εξετάζονται σχέδια μακροχρόνιας αναχρηματοδότησης των εν λόγω δανείων. Παρά το γεγονός του ότι τα τρέχοντα προβλήματα του Ελληνικού τραπεζικού κλάδου έχουν οδηγήσει σε πιο αυστηρά κριτήρια δανειοδότησης και σε αργούς ρυθμούς ανταπόκρισης, η Διοίκηση του Ομίλου εκτιμά ότι η όλη διαδικασία θα ολοκληρωθεί με επιτυχία εντός των επόμενων μηνών (βλ. σημείωση 29). 5. Η Διοίκηση του Ομίλου έχει εκπονήσει και εφαρμόζει ένα πρόγραμμα, με στόχο συγκεκριμένες ενέργειες για την οικονομική στήριξη ορισμένων θυγατρικών της, τη διάθεση ορισμένων μη βασικών επενδύσεων και χρηματοοικονομικών στοιχείων του ενεργητικού, καθώς και την διακοπή ζημιογόνων δραστηριοτήτων. Στα πλαίσια αυτά διενεργήθηκε μία σειρά ενεργειών εντός του 2013, οι οποίες απέφεραν ταμειακές εισροές στον Όμιλο και παράλληλα επιτυγχάνθηκε η διακοπή ζημιογόνων δραστηριοτήτων. Οι σημαντικότερες αποεπενδύσεις της χρήσης 2013 αφορούν σε: Την 23/10/2013 η MIG ολοκλήρωσε την μεταβίβαση του συνόλου των μετοχών της OLYMPIC AIR στην AEGEAN με την υπογραφή της οριστικής Σύμβασης Πώλησης και Μεταβίβασης Μετοχών (βλ. αναλυτικές πληροφορίες στη σημείωση 8.1). Η συμφωνία έχει ως αποτέλεσμα την συνολική ενίσχυση των ταμειακών διαθεσίμων της MIG κατά το τίμημα της πώλησης 72.000 χιλ. το οποίο θα καταβληθεί σταδιακά (έχει ήδη εισπραχθεί ποσό 20.000 χιλ. εντός του 2012 και ποσό 10.400 χιλ. εντός του 2013). Εντός του 2013 ολοκληρώθηκαν από τον όμιλο ΥΓΕΙΑ οι συμφωνίες πώλησης του ομίλου VAL LONE, του ομίλου ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΟΣ, των STEM HEALTH και STEM HEALTH HELLAS (βλ. αναλυτικά σημειώσεις 8.2, 8.3 και 8.4). H MIG προέβη εντός του 2013 στην πώληση χρηματοοικονομικών στοιχείων του ενεργητικού (στοιχεία επενδυτικού και εμπορικού χαρτοφυλακίου). Από τις εν λόγω πωλήσεις προέκυψε για την Εταιρεία ταμειακή εισροή 14.333 χιλ. με συνολικό αποτέλεσμα από τις πωλήσεις κέρδος 2.943 χιλ. 6. Η Διοίκηση του Ομίλου έχει εκπονήσει και εφαρμόζει ένα εγκεκριμένο πλάνο ρευστοποίησης μη βασικών επενδύσεων (χρονοδιάγραμμα υλοποίησης στον χρονικό ορίζοντα 20142016) και 203
204 βρίσκεται σε συζητήσεις με επενδυτές για μέρος των επενδύσεων που περιλαμβάνονται στο εν λόγω πλάνο. Από τις συγκεκριμένες δράσεις αναμένεται να εισρεύσουν σημαντικές ταμειακές εισροές για τον Όμιλο και την Εταιρεία. 7. Η Διοίκηση του Ομίλου εφάρμοσε μια σειρά ενεργειών προκειμένου να πετύχει την αναδιοργάνωση των δραστηριοτήτων των θυγατρικών της με απώτερο σκοπό τον περιορισμό του λειτουργικού κόστους. Το EBITDA του Ομίλου από συνεχιζόμενες δραστηριότητες ανήλθε για το 2013 σε θετικό EBITDA 8.595 χιλ. αντί αρνητικού 50.921 χιλ. της προηγούμενης χρήσης, αντικατοπτρίζοντας τη συνεχιζόμενη προσπάθεια μείωσης του κόστους και την βελτιωμένη αποδοτικότητα. Παράλληλα, σημειώνεται η μείωση των λειτουργικών εξόδων από συνεχιζόμενες δραστηριότητες του Ομίλου σε σχέση με την προηγούμενη χρήση κατά 7,7% περίπου. Επιπλέον, σημειώνεται ότι οι συμβεβλημένες με τον ΕΟΠΥΥ εταιρείες του ομίλου ΥΓΕΙΑ έχουν ήδη ξεκινήσει ενέργειες για τη μετακύλιση σημαντικού μέρους του αναγνωρισμένου επί των οικονομικών καταστάσεων κόστους Rebate και Clawback, σε τρίτους. Παράλληλα, λόγω της σημαντικής καθυστέρησης έναρξης διαδικασίας ελέγχου και εκκαθάρισης των υποβληθέντων λογαριασμών προς τον ΕΟΠΥΥ για την περίοδο 01/0131/12/2013, σε συνδυασμό με την πιθανή αναθεώρηση του προϋπολογισμού δαπανών για νοσήλεια του ΕΟΠΥΥ, εκτιμάται ότι θα υπάρξει επιβράδυνση στην οριστικοποίηση και κατ επέκταση στην καταβολή /συμψηφισμό του Rebate και Clawback. 8. Σε συνέχεια της ανωτέρω δράσης, η Διοίκηση εργάζεται για την επίτευξη συνεργιών και συνεργασιών που μπορούν να αναπτυχθούν εντός του Ομίλου, ώστε να επιτευχθεί περαιτέρω μείωση των εξόδων και παράλληλα να αναδειχθούν ευκαιρίες ανάπτυξης σε νέες αγορές. Παράλληλα, εξετάζονται και αξιολογούνται κινήσεις που μπορεί να αποφέρουν περαιτέρω οφέλη όπως: εκποίηση περιουσιακών στοιχείων που δεν εντάσσονται στην βασική λειτουργική δραστηριότητα και αναθεώρησης υφιστάμενων συμφωνιών με συνεργάτες. Κατά τη λήξη της κλειόμενης χρήσης το σύνολο των κυκλοφορούντων στοιχείων του ενεργητικού θα υπερέβαινε το σύνολο των βραχυπρόθεσμων υποχρεώσεων κατά το ποσό των 17.866 χιλ. για τον Όμιλο, εξαιρουμένων των δανείων του Ομίλου για τα οποία δεν τηρούνται οι χρηματοοικονομικοί τους όροι ποσού 1.057.873 χιλ. καθώς και των βραχυπρόθεσμων δανείων ποσού 121.169 χιλ. οι οποίες ωριμάζουν εντός των επόμενων 12 μηνών. Αντίστοιχα το σύνολο των κυκλοφορούντων στοιχείων του ενεργητικού θα υπερέβαινε το σύνολο των βραχυπρόθεσμων υποχρεώσεων κατά το ποσό των 100.114 χιλ. για την Εταιρεία, εξαιρουμένων των δανείων της Εταιρείας για τα οποία δεν τηρούνται οι χρηματοοικονομικοί τους όροι ποσού 265.000 χιλ. Υπό το πρίσμα των ανωτέρω γεγονότων αλλά και δεδομένου ότι η Διοίκηση δεν έχει λάβει καμία ένδειξη ότι οι δράσεις που έχει σχεδιάσει (και που αναλύονται ανωτέρω) δεν θα ολοκληρωθούν επιτυχώς, εκτιμάται ότι δεν θα αντιμετωπίσει θέματα χρηματοδότησης και ρευστότητας του Ομίλου και της Εταιρείας εντός των επόμενων 12 μηνών. 7 Κίνδυνος διακύμανσης τιμών καυσίμων Το σύνολο των εταιριών του Ομίλου που δραστηριοποιούνται στον κλάδο των μεταφορών, επηρεάζονται σημαντικά από τη διακύμανση των τιμών των καυσίμων, καθώς αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα λειτουργικά τους κόστη. Μία αύξηση ή μείωση στην τιμή των καυσίμων κατά 10 ανά μετρικό τόνο, σε ετήσια βάση, θα έχει επίδραση στα αποτελέσματα και στην καθαρή θέση του Ομίλου κατά +/ 2,1 εκ. περίπου. 8 Πολιτικές και διαδικασίες διαχείρισης κεφαλαίου Οι στόχοι του Ομίλου όσον αφορά στη διαχείριση του κεφαλαίου είναι οι εξής: να εξασφαλίσει τη διατήρηση της υψηλής πιστοληπτικής διαβάθμισης και των υγιών δεικτών κεφαλαίου, να εξασφαλίσει την ικανότητα του Ομίλου να συνεχίσει τη δραστηριότητά του (going concern) και ως εταιρεία συμμετοχών να αυξήσει την αξία της Εταιρείας και κατά συνέπεια των μετόχων της μέσω της αύξησης της αξίας του χαρτοφυλακίου εταιριών.
Ο Όμιλος παρακολουθεί το κεφάλαιο στη βάση του ποσού των ιδίων κεφαλαίων, μείον τα ταμειακά διαθέσιμα και τα ταμειακά ισοδύναμα όπως αυτά απεικονίζονται στην Κατάσταση Οικονομικής Θέσης. Το κεφάλαιο για τις χρήσεις 2013 και 2012 αναλύεται ως εξής: Ο ΟΜΙΛΟΣ Η ΕΤΑΙΡΕΙΑ Ποσά σε 000 31/12/2013 31/12/2012 31/12/2013 31/12/2012 Σύνολο Ιδίων Κεφαλαίων Μείον: Αντισταθμίσεις ταμειακών ροών Μείον: Ταμειακά διαθέσιμα και ταμειακά ισοδύναμα Κεφάλαιο 716.527 (208.811) 507.716 1.067.077 (46) (216.585) 850.446 967.301 (111.861) 855.440 1.297.080 (113.831) 1.183.249 Σύνολο Ιδίων Κεφαλαίων 716.527 1.067.077 967.301 1.297.080 Πλέον: Δάνεια 1.856.772 1.920.999 496.890 493.751 Σύνολο κεφαλαίων 2.573.299 2.988.076 1.464.191 1.790.831 Κεφάλαιο προς Σύνολο Κεφαλαίων 1:5,07 1:3,51 1:1,71 1:1,51 Ο Όμιλος ορίζει το ποσό του κεφαλαίου σε σχέση με την συνολική κεφαλαιακή διάρθρωση, π.χ. ίδια κεφάλαια και χρηματοοικονομικές υποχρεώσεις χωρίς να λαμβάνονται υπόψη τυχόν δάνεια μειωμένης εξασφάλισης. Ο Όμιλος διαχειρίζεται την κεφαλαιακή διάρθρωση και κάνει τις προσαρμογές κατά το χρόνο που η οικονομική κατάσταση και τα χαρακτηριστικά των κινδύνων των υπαρχόντων περιουσιακών στοιχείων αλλάζουν. Με στόχο τη διατήρηση ή την προσαρμογή της κεφαλαιακής διάρθρωσης, ο Όμιλος μπορεί να προσαρμόσει το ποσό των πληρωτέων μερισμάτων, να επιστρέψει κεφάλαιο στους μετόχους, να εκδώσει μετοχικό κεφάλαιο ή να ρευστοποιήσει περιουσιακά στοιχεία για να μειώσει τον δανεισμό. 205
52. Γεγονότα μετά την ημερομηνία αναφοράς της κατάστασης οικονομικής θέσης Ακολούθως παρατίθενται τα σημαντικότερα γεγονότα τα οποία διαδραματίστηκαν μεταγενέστερα της ημερομηνίας αναφοράς της Κατάστασης Οικονομικής Θέσης της 31/12/2013. 52.1 Χρηματοοικονομικές Υπηρεσίες Την 20/01/2014 η MIG ανακοίνωσε ότι η περίοδος διάθεσης των αδιάθετων ομολογιών αμφότερων των σειρών του μετατρέψιμου ομολογιακού δανείου της Εταιρίας έκδοσης την 29/07/2013 (βλ. σημείωση 29), παρατάθηκε έως την 30/06/2014 κατόπιν συναίνεσης του Εκπροσώπου των Ομολογιούχων Δανειστών, σύμφωνα με τους όρους του ΜΟΔ. Με την από 18/02/2014 απόφαση του Διοικητικού Συμβουλίου, διαπιστώθηκε η αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου της Εταιρείας συνεπεία ασκήσεως δικαιώματος μετατροπής ομολογιών της 2ης σειράς του ΜΟΔ έκδοσης την 29/07/2013 σε μετοχές. Η αύξηση μετοχικού κεφαλαίου ανήλθε σε ποσό 9.503,10 με την έκδοση 31.677 νέων κοινών ονομαστικών μετοχών, ονομαστικής αξίας εκάστης 0,30, λόγω μετατροπής 31.361 ομολογιών, ονομαστικής αξίας εκάστης 0,99. 52.3 Μεταφορές Συμμετοχή MIG σε αύξηση μετοχικού κεφαλαίου SKYSERV Την 07/02/2014 η MIG προέβη στην κάλυψη του ποσού 37.900 χιλ. της αύξησης μετοχικού κεφαλαίου της SKYSERV, δυνάμει της από 31/12/2013 απόφασης της Έκτακτης Γενικής Συνέλευσης των μετόχων της SKYSERV, με σκοπό την αποπληρωμή δανειακών της υποχρεώσεων. Την 10/02/2014 κάνοντας χρήση των εν λόγω ταμειακών διαθεσίμων, η SKYSERV προέβη σε ολοσχερή εξόφληση του τραπεζικού βραχυπρόθεσμου δανείου της. Πέρα των παραπάνω γεγονότων δεν υπάρχουν μεταγενέστερα των Οικονομικών Καταστάσεων γεγονότα, τα οποία να αφορούν είτε τον Όμιλο είτε την Εταιρεία, στα οποία επιβάλλεται αναφορά από τα Διεθνή Πρότυπα Χρηματοοικονομικής Αναφοράς. 52.2 Τρόφιμα & Γαλακτοκομικά Στρατηγική συμφωνία της ΔΕΛΤΑ του ομίλου VIVARTIA, με τον ιταλικό Όμιλο γαλακτοκομικών GRANAROLO Την 16/01/2014 ο όμιλος VIVARTIA ανακοίνωσε την υπογραφή συμφώνου μεταξύ της θυγατρικής του ΔΕΛΤΑ, της μεγαλύτερης ελληνικής εταιρείας παραγωγής γαλακτοκομικών στην και της GRANAROLO, της μεγαλύτερης ιταλικής εταιρείας παραγωγής γάλακτος και γιαουρτιού στην Ιταλία. Η συνεργασία αυτή έχει άμεση εφαρμογή και αφορά στο λανσάρισμα και στην αποκλειστική διανομή αυθεντικού ελληνικού στραγγιστού γιαουρτιού και ελληνικού τυριού στις αγορές της Ιταλίας και της Γαλλίας, τα οποία θα παράγονται στις εγκαταστάσεις της ΔΕΛΤΑ στην και θα διανέμονται από τα δίκτυα της GRANAROLO. Εκτός από την Ιταλία και τη Γαλλία, η GRANAROLO δραστηριοποιείται επίσης στην Ισπανία και στην Αγγλία. 206
53. Έγκριση οικονομικών κατάστασεων Οι εταιρικές και ενοποιημένες Οικονομικές Καταστάσεις για τη χρήση που έληξε την 31η Δεκεμβρίου 2013 εγκρίθηκαν από το Διοικητικό Συμβούλιο της MARFIN INVESTMENT GROUP A.E. ΣΥΜΜΕΤΟΧΩΝ την 31/03/2014. Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΟΥ Δ.Σ. ΑΝΔΡΕΑΣ ΒΓΕΝΟΠΟΥΛΟΣ Α.Δ.Τ. ΑΚ623613 Ο ΔΙΕΥΘΥΝΩΝ ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ ΕΥΘΥΜΙΟΣ ΜΠΟΥΛΟΥΤΑΣ Α.Δ.Τ. AK638231 Ο ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΣ ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ CHRISTOPHE VIVIEN Α.Δ. 14ΑD07810 Η ΠΡΟΙΣΤΑΜΕΝΗ ΛΟΓΙΣΤΗΡΙΟΥ ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΜΑΡΚΟΥΛΗ Α.Δ.Τ. ΑΒ656863 207
Ετήσια Οικονομική Έκθεση Χρήσης 2013 Ε. Έκθεση διάθεσης αντληθέντων κεφαλαίων από την έκδοση μετατρέψιμου ομολογιακού δανείου με δικαίωμα προτίμησης υπέρ των παλαιών μετόχων για την περίοδο 29/07/2013 έως 31/12/2013 MARFIN INVESTMENT A.E. ΣΥΜΜΕΤΟΧΩΝ ΑΡ. Γ.Ε.ΜΗ. 3467301000 (ΑΡ.Μ.Α.Ε. 16836/06/Β/88/06) Έκθεση Διάθεσης Αντληθέντων Κεφαλαίων από την Έκδοση Μετατρέψιμου Ομολογιακού Δανείου Με Δικαίωμα Προτίμησης Υπέρ των Παλαιών Μετόχων Για την περίοδο 29/07/2013 έως 31/12/2013 Σύμφωνα με τις από 15.6.2011 και 24.10.2011 αποφάσεις των Γενικών Συνελεύσεων και τις από 1.11.2011, 5.2.2013, 21.3.2013 και 29.7.2013 αποφάσεις του Διοικητικού Συμβουλίου, και σύμφωνα με τις διατάξεις του Κ.Ν. 2190/1920 και του Ν. 3156/2003, ως ισχύουν, η έκδοση του Μετατρέψιμου Ομολογιακού Δανείου της Εταιρείας με ημερομηνία έκδοσης 29.7.2013 (εφεξής «το ΜΟΔ»), ύψους έως 660.281 χιλ. ευρώ καλύφθηκε από την άσκηση δικαιωμάτων προτίμησης και προεγγραφής κατά το συνολικό ποσό των 215.006 χιλ., το οποίο αντιστοιχεί σε 215.006.092 ομολογίες ονομαστικής αξίας εκάστης 1, ως κατωτέρω. Η Σειρά Α του ΜΟΔ έχει εξαετή διάρκεια, το επιτόκιό της ορίσθηκε σε 7% ετησίως και η τιμή μετατροπής της σε 0,54. Η Σειρά Α καλύφθηκε με καταβολή μετρητών κατά το ποσό των 2.157 χιλ., το οποίο αντιστοιχούσε σε 2.156.827 ομολογίες ονομαστικής αξίας εκάστης 1, από κατόχους δικαιωμάτων προτίμησης με την άσκηση τόσο δικαιωμάτων προτίμησης όσο και δικαιωμάτων προεγγραφής. Η Σειρά Β του ΜΟΔ έχει επταετή διάρκεια, το επιτόκιό της ορίσθηκε σε 6,3% ετησίως και η τιμή μετατροπής της σε 0,99. Η Σειρά Β καλύφθηκε κατά το ποσό των 212.849 χιλ, το οποίο αντιστοιχούσε σε 212.849.265 ομολογίες ονομαστικής αξίας εκάστης 1. Εξ αυτού (i) ποσό 991 χιλ. το οποίο αντιστοιχούσε σε 990.842 ομολογίες καλύφθηκε με καταβολή μετρητών από κατόχους δικαιωμάτων προτίμησης με την άσκηση δικαιωμάτων προτίμησης και προεγγραφής και (ii) ποσό 211.858 χιλ. που αντιστοιχούσε σε 211.858.423 ομολογίες καλύφθηκε με καταβολή δια συμψηφισμού στα πλαίσια ανταλλαγής 44.414.766 συνολικά ομολογιών του Μετατρέψιμου Ομολογιακού Δανείου της Εταιρείας με ημερομηνία έκδοσης 19.3.2010 ονομαστικής αξίας εκάστης 4,77 (οι οποίες εν συνεχεία ακυρώθηκαν), από την άσκηση δικαιωμάτων προεγγραφής από κατόχους των εν λόγω ομολογιών της Εταιρείας. Η διαπραγμάτευση των ως άνω ομολογιών στο Χρηματιστήριο Αθηνών εγκρίθηκε από το Διοικητικό Συμβούλιο του Χρηματιστηρίου Αθηνών κατά τη συνεδρίαση της 9.8.2013 και εκκίνησε την 16.8.2013. Σύμφωνα με τους όρους του ΜΟΔ, ως ισχύουν, οι αδιάθετες ομολογίες του ΜΟΔ, ανερχόμενες σε 406.468.508 για την Σειρά Α και 38.806.701 για τη Σειρά Β, δύνανται να διατεθούν και να εκδοθούν έως την 30.6.2014 (ημερομηνία λήξης της περιόδου κάλυψης και καταβολής του ΜΟΔ), παράταση η οποία και ανακοινώθηκε την 20/01/2014, κατόπιν συναίνεσης του Εκπροσώπου των Ομολογιούχων Δανειστών. Τα αντληθέντα κεφάλαια του ΜΟΔ, σύμφωνα με το Ενημερωτικό Δελτίο της έκδοσής του προβλεπόταν να διατεθούν εντός των επόμενων 2 ετών για τους κάτωθι σκοπούς: α) Την αύξηση της ρευστότητας του Ομίλου μέσω κεφαλαίου κίνησης με σκοπό την κάλυψη αναγκών της Εταιρείας και του Ομίλου προερχόμενες από τις δραστηριότητες τους. β) Την μερική αποπληρωμή υφισταμένου δανεισμού είτε της Εταιρείας είτε των θυγατρικών της με σκοπό τη βελτίωση των αποτελεσμάτων και την ενίσχυση της κεφαλαιακής δομής του Ομίλου. γ) Τη χρηματοδότηση επενδυτικών ευκαιριών που τυχόν θα προκύψουν για την περαιτέρω ανάπτυξη υφισταμένων δραστηριοτήτων, ή για τυχόν επέκταση τόσο γεωγραφικά όσο και σε σχετικούς τομείς κατόπιν σχετικών αποφάσεων των αρμοδίων οργάνων της Εταιρείας και του Ομίλου. Η 208
Ετήσια Οικονομική Έκθεση Χρήσης 2013 ενίσχυση των θυγατρικών ή/και των συγγενών εταιρειών του Ομίλου δύναται να πραγματοποιηθεί είτε μέσω αυξήσεων μετοχικού κεφαλαίου ή μέσω οποιουδήποτε άλλου τρόπου κριθεί απαραίτητος, βάσει της ισχύουσας νομοθεσίας. Κατόπιν των ανωτέρω, γνωστοποιείται ότι ποσό 2.974 χιλ., ήτοι ποσό 3.148 χιλ., που αντλήθηκε τοις μετρητοίς από την κάλυψη του ΜΟΔ από κατόχους δικαιωμάτων προτίμησης και προεγγραφής, μείον 174 χιλ., το οποίο αφορά σε έξοδα έκδοσης, διατέθηκε μέχρι την 31/12/2013 ως ακολούθως: ΠΙΝΑΚΑΣ ΔΙΑΘΕΣΗΣ ΑΝΤΛΗΘΕΝΤΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΩΝ Ποσά σε χιλ. Ποσό που Αντλήθηκε Τρόπος Διαθέσεως Αντληθέντων Κεφαλαίων Βάσει Σκοπών Ενημερωτικού Δελτίου Ποσό που Διατέθηκε Συνολικό Διατεθέν Κεφάλαιο κατά την περίοδο 29/07/2013 έως και 31/12/2013 Αδιάθετο Υπόλοιπο κατά την 31/12/2013 Συνολικά αντληθέντα κεφάλαια Έξοδα έκδοσης ΜΟΔ 3.148 (174) Συμμετοχή σε αυξήσεις μετοχικού κεφαλαίου εταιρειών του Ομίλου: MIG Real Estate (Serbia) BV Συμμετοχή στην έκδοση ομολογιακών δανείων εταιρειών του Ομίλου: Skyserv Α.Ε. Επίγειας Εξυπηρέτησης Αεροσκαφών (πρώην Olympic Handling Α. Ε. Επίγειας Εξυπηρέτησης Αεροσκαφών) 880 2.094 2.974 0 Σύνολα 2.974 2.974 2.974 0 Ο Πρόεδρος του Δ.Σ. Ο Διευθύνων Σύμβουλος Ο Οικονομικός Διευθυντής ΑΝΔΡΕΑΣ ΒΓΕΝΟΠΟΥΛΟΣ Α.Δ.Τ. ΑΚ623613 ΕΥΘΥΜΙΟΣ ΜΠΟΥΛΟΥΤΑΣ Α.Δ.Τ. AK638231 CHRISTOPHE VIVIEN Α.Δ. 14ΑD07810 209
Ετήσια Οικονομική Έκθεση Χρήσης 2013 Έκθεση Ευρημάτων από την Εκτέλεση Προσυμφωνημένων Διαδικασιών επί της Έκθεσης Διάθεσης Αντληθέντων Κεφαλαίων Προς το Διοικητικό Συμβούλιο της MARFIN IN VESTMENT GROUP A.E. ΣΥΜΜΕΤΟΧΩΝ Σύμφωνα με την εντολή που λάβαμε από το Διοικητικό Συμβούλιο της MARFIN INVEST MENT GROUP A.E. ΣΥΜΜΕΤΟΧΩΝ (η Εταιρεία), διενεργήσαμε τις κατωτέρω προσυμφωνημένες διαδικασίες στο πλαίσιο όσων προβλέπονται από το κανονιστικό πλαίσιο του Χρηματιστηρίου Αθηνών καθώς και το σχετικό νομοθετικό πλαίσιο της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς, σχετικά με την Έκθεση Διάθεσης των Αντληθέντων Κεφαλαίων της Εταιρείας, που αφορά στην έκδοση Μετατρέψιμου Ομολογιακού Δανείου με Δικαίωμα Προτίμησης Υπέρ των Παλαιών Μετόχων, η οποία διενεργήθηκε βάσει των από 15.6.2011 και 24.10.2011 αποφάσεις των Γενικών Συνελεύσεων και τις από 1.11.2011, 5.2.2013, 21.3.2013 και 29.7.2013 αποφάσεις του Διοικητικού Συμβουλίου της Εταιρείας. Η Διοίκηση της Εταιρείας έχει την ευθύνη για τη σύνταξη της προαναφερόμενης Έκθεσης. Αναλάβαμε αυτή την εργασία σύμφωνα με το Διεθνές Πρότυπο Συναφών Υπηρεσιών 4400, το οποίο ισχύει σε «Αναθέσεις Εκτέλεσης Προσυμφωνημένων Διαδικασιών Συναφών με Χρηματοοικονομική Πληροφόρηση». Ευθύνη μας είναι να εκτελέσουμε τις κατωτέρω προσυμφωνημένες διαδικασίες και να σας γνωστοποιήσουμε τα ευρήματα μας. Διαδικασίες (Α) Συγκρίναμε τα ποσά που αναφέρονται ως εκταμιεύσεις στην επισυναπτόμενη «Έκθεση Διάθεσης Αντληθέντων Κεφαλαίων από την Έκδοση Μετατρέψιμου Ομολογιακού Δανείου με Δικαίωμα Προτίμησης Υπέρ των Παλαιών Μετόχων», με τα αντίστοιχα ποσά που έχουν αναγνωρισθεί στα βιβλία και στοιχεία της Εταιρείας, κατά τη χρονική περίοδο που αυτά αναφέρονται. (Β) Εξετάσαμε την πληρότητα της Έκθεσης και την συνέπεια του περιεχομένου της με τα αναφερόμενα στο Ενημερωτικό Δελτίο, που εκδόθηκε από την Εταιρεία για το σκοπό αυτό, καθώς και με τις σχετικές αποφάσεις και ανακοινώσεις των αρμόδιων οργάνων της Εταιρείας. Ευρήματα (A) Τα ποσά που εμφανίζονται ως εκταμιεύσεις στην επισυναπτόμενη «Έκθεση Διάθεσης Αντληθέντων Κεφαλαίων από την Έκδοση Μετατρέψιμου Ομολογιακού Δανείου με Δικαίωμα Προτίμησης Υπέρ των Παλαιών Μετόχων», προκύπτουν από τα βιβλία και στοιχεία της Εταιρείας, στη χρονική περίοδο που αυτά αναφέρονται. (B) Το περιεχόμενο της Έκθεσης περιλαμβάνει τις κατ ελάχιστον πληροφορίες που προβλέπονται για το σκοπό αυτό από το κανονιστικό πλαίσιο του Χρηματιστηρίου Αθηνών καθώς και το σχετικό νομοθετικό πλαίσιο της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς και είναι συνεπές με τα αναφερόμενα στο οικείο Ενημερωτικό Δελτίο και τις σχετικές αποφάσεις και ανακοινώσεις των αρμοδίων οργάνων της Εταιρείας. Με δεδομένο ότι η διενεργηθείσα εργασία, δεν αποτελεί έλεγχο ή επισκόπηση, σύμφωνα με τα Διεθνή Ελεγκτικά Πρότυπα ή τα Διεθνή Πρότυπα Ανάθεσης Εργασιών Επισκόπησης, δεν εκφράζουμε οποιαδήποτε άλλη διαβεβαίωση πέραν των όσων αναφέρουμε ανωτέρω. Αν είχαμε διενεργήσει επιπρόσθετες διαδικασίες ή είχαμε εκτελέσει έλεγχο ή επισκόπηση ενδεχομένως να είχαν υποπέσει στην αντίληψη μας και άλλα θέματα, πέραν των αναφερομένων στην προηγούμενη παράγραφο. 210
Ετήσια Οικονομική Έκθεση Χρήσης 2013 Η παρούσα Έκθεση απευθύνεται αποκλειστικά προς το Διοικητικό Συμβούλιο της Εταιρείας, στα πλαίσια της τήρησης των υποχρεώσεων της προς το κανονιστικό πλαίσιο του Χρηματιστηρίου Αθηνών, καθώς και το σχετικό νομοθετικό πλαίσιο της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς. Ως εκ τούτου, η Έκθεση αυτή δεν επιτρέπεται να χρησιμοποιηθεί για άλλους σκοπούς αφού περιορίζεται μόνο στα στοιχεία που αναφέρονται παραπάνω και δεν επεκτείνεται στις οικονομικές καταστάσεις που συνέταξε η Εταιρεία για την ετήσια περίοδο που έληξε την 31/12/2013, για τις οποίες εκδώσαμε ξεχωριστή Έκθεση Ελέγχου, με ημερομηνία 31/03/2014. Αθήνα, 31 Μαρτίου 2014 Η Ορκωτή Ελέγκτρια Λογίστρια Ελπίδα Λεωνίδου Α.Μ. Σ.Ο.Ε.Λ. 19801 Η Ορκωτή Ελέγκτρια Λογίστρια Δήμητρα Παγώνη Α.Μ. Σ.Ο.Ε.Λ. 30821 * 211
ΣΤ. Στοιχεία και πληροφορίες 212