Δοσιμέτρηση προσωπικού στην Πυρηνική Ιατρική Ε.Καρίνου Τμήμα Δοσιμετρίας, ΕΕΑΕ

Δοσιμέτρηση προσωπικού στην Πυρηνική Ιατρική Ε.Καρίνου Τμήμα Δοσιμετρίας, ΕΕΑΕ www.eeae.gr

Πηγές έκθεσης σε εργαζόμενους στον τομέα της πυρηνικής ιατρικής Η Πυρηνική Ιατρική σχετίζεται με το χειρισμό ανοικτών ραδιενεργών πηγών Κίνδυνος εσωτερικής μόλυνσης Για όλα τα ραδιοϊσότοπα, ειδικά για το ιώδιο (πτητικό) and... D 0 / 20 2

Πηγές έκθεσης σε εργαζόμενους στον τομέα της πυρηνικής ιατρικής Κίνδυνοι εξωτερικής έκθεσης Ακτινοβόληση του σώματος και των άκρων κατά το χειρισμό ραδιενεργών πηγών Γεννήτρια Φιαλίδιο έκλουσης Επισήμανση με Tc-99m Φιαλίδιο επισήμανσης Τα χέρια εκτίθενται ιδιαίτερα στην πυρηνική ιατρική Χορήγηση για διαγνωστικές εφαρμογές Έκθεση του σώματος και από τον ασθενή/εξεταζόμενο

Εσωτερική δοσιμέτρηση In vitro μετρήσεις β - (or a) (θεραπεία) Υγρός σπινθηριστής In vivo μετρήσεις γ (και β + ) (απεικόνιση) Μετρήσεις ολόσωμης ακτινοβόλησης(wbc)

Εξωτερική δοσιμέτρηση Εξωτερική ατομική δοσιμέτρηση σώματος με TLDs Το αντίστοιχο λειτουργικό μέγεθος, Hp(10) Εξωτερική ατομική δοσιμέτρηση άκρων με TLDs Το αντίστοιχο λειτουργικό μέγεθος, H p (0,07) Στην πράξη χρησιμοποιούνται δοσίμετρα καρπού και δακτύλων ΠΡΕΠΕΙ να φέρονται στο σημείο που θα λάβει τη μεγαλύτερη δόση!

ΕίδηTLD για δοσιμετρία άκρων Σε περιπτώσεις που γνωρίζουμε ότι στο χώρο εργασίας δεν υπάρχουν χαμηλής ενέργειας σωμάτια βήτα συνιστάται η χρήση των TLD (LiF:Mg, Ti) γιατί είναι πιο εύκολα στη μέτρησή τους (1) Εάν η συνεισφορά των ποζιτρονίων στην καταγραφή του Hp(0.07) για τους εργαζόμενους στα PET δεν μπορεί να αγνοηθεί τότε «λεπτοί» ανιχνευτές TL, όπως για παράδειγμα MCP-Ns, είναι πιο κατάλληλο να χρησιμοποιηθούν για τις δοσιμετρικές εφαρμογές. Εάν πιο λεπτοί ανιχνευτές δεν χρησιμοποιηθούν τότε μπορεί να γίνει υποεκτίμηση της δόσης μέχρι και 30% για το 18 F. Αυτή η υποεκτίμηση προστίθεται στην υποεκτίμηση που μπορεί να γίνει από τη λάθος τοποθέτηση του δοσιμέτρου για τον προσδιορισμό της μέγιστης τιμής του Hp(0.07) (2). (1) Ginjaume et al. Comparison of two extremety dosemeters based on LiF:Mg,Cu,P thin detectors for mixed beta-gamma fields. Radiat. Prot. Dosim. 120, No. 1-4, 316 320 (2006). (2) Ginjaume et al. Comparison of TLD-100 and MCP-Ns for use as an extremity dosemeter for PET nuclear medicine staff. Radiat. Prot. Dosim. 43, 607 610 (2008).

Όρια Δόσεων για ολόσωμη ακτινοβόληση Κανονισμός Ακτινοπροστασίας: Το όριο της ενεργού δόσεως των επαγγελματικά εκτιθεμένων είναι 20 msv κατά τη διάρκεια ενός έτους και 100 msv κατά την περίοδο πέντε συνεχόμενων ετών European directive 96/29: Όλοι οι εργαζόμενοι που είναι πιθανό να λάβουν δόση πάνω από τα 3/10 του ετήσιου ορίου δόσης πρέπει να φέρουν δοσίμετρο

Αριθμός δοσιμετρούμενων Πυρηνική ιατρική Αριθμός δοσιμετρούμενων δοσιμετρούμενοι δοσιμετρούμενοι με δόση > 0.1 msv 669 648 664 708 751 797 829 854 867 876 866 317 336 329 360 400 399 413 370 461 430 401 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 Πηγή: Εθνικό Αρχείο Δόσεων, ΕΕΑΕ

Δόσεις σώματος (εξωτερική ακτινοβόληση) δοσιμετρούμενοι Πυρηνική ιατρική Μέση Ετήσια Δόση (msv) δοσιμετρούμενοι με δόση > 0.1 msv 1,55 1,29 1,28 1,22 1,06 1,10 0,95 1,12 1,10 1,02 0,99 0,50 0,67 0,63 0,56 0,50 0,56 0,61 0,47 0,54 0,49 0,72 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 Πηγή: Εθνικό Αρχείο Δόσεων, ΕΕΑΕ

Δόσεις σώματος (εξωτερική ακτινοβόληση) 1,10 δοσιμετρούμενοι Πυρηνική ιατρική, Ιατροί Μέση Ετήσια Δόση (msv) δοσιμετρούμενοι με δόση > 0.1 msv 1,10 1,14 0,88 0,89 0,88 0,85 0,84 0,94 0,90 0,96 0,65 0,60 0,49 0,49 0,51 0,47 0,47 0,45 0,51 0,47 0,54 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 Πηγή: Εθνικό Αρχείο Δόσεων, ΕΕΑΕ

Δόσεις σώματος (εξωτερική ακτινοβόληση) Πυρηνική ιατρική, Νοσηλευτικό προσωπικό Μέση Ετήσια Δόση (msv) δοσιμετρούμενοι δοσιμετρούμενοι με δόση > 0.1 msv 1,39 1,17 1,15 1,02 0,93 0,94 0,80 0,77 0,58 0,59 0,63 0,53 0,38 0,38 0,34 0,28 0,41 0,44 0,24 0,26 0,26 0,39 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 Πηγή: Εθνικό Αρχείο Δόσεων, ΕΕΑΕ

Δόσεις σώματος (εξωτερική ακτινοβόληση) Πυρηνική ιατρική, Τεχνολόγοι Μέση Ετήσια Δόση (msv) δοσιμετρούμενοι δοσιμετρούμενοι με δόση > 0.1 msv 2,29 1,77 1,22 1,48 1,40 1,16 1,45 1,50 1,40 1,29 1,24 1,17 0,61 0,81 0,92 0,75 0,65 0,75 0,76 0,65 0,73 0,64 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 Πηγή: Εθνικό Αρχείο Δόσεων, ΕΕΑΕ

Δόσεις σώματος (εξωτερική ακτινοβόληση) Πυρηνική Ιατρική, ΜΕΔ (msv) 2011 δοσιμετρούμενοι με Ηp(10)>=0.1 δοσιμετρούμενοι 2,29 1,14 1,17 1,15 0,54 0,39 γιατροί τεχνολόγοι νοσηλευτές Πηγή: Εθνικό Αρχείο Δόσεων, ΕΕΑΕ

75%, Δόσης σε γιατρούς Π.Ι. 75% (1.4 msv) Μέση τιμή (0,96 msv) Ηp(10) msv

75%, Δόσης σε τεχνολόγους Π.Ι. 75% (1,9 msv) Μέση τιμή (1,24 msv) Ηp(10) msv

Όρια Δόσεων για τα άκρα Κανονισμός Ακτινοπροστασίας: Το όριο της ισοδύναμης δόσης για το δέρμα καθορίζεται σε 500 msv κατά τη διάρκεια ενός έτους. Το όριο αυτό ισχύει για την κατά μέσο όρο δόση στην επιφάνεια 1cm 2 του δέρματος, ανεξαρτήτως της έκτασης της επιφάνειας του δέρματος που εκτίθεται. European directive 96/29: Όλοι οι εργαζόμενοι που είναι πιθανό να λάβουν δόση πάνω από τα 3/10 του ετήσιου ορίου δόσης πρέπει να φέρουν δοσίμετρο άκρων

Είναι εύκολο να ξεπεραστεί το όριο των 500 msv; Διαδικασία Διακύμανση (µsv/gbq) Μέση Τιμή (µsv/gbq) Ασθενείς το χρόνο Ενεργότητα ανά ασθενή(mbq / mci) Ετήσια δόση (msv / % όριο) Tc-99m χορήγηση 12 951 233 117 / 23% 100 850 / 3 30 Tc-99m 1000 33-2062 432 Mean: 500 / 14 προετοιμασία (5 ασθενείς 216 / 43% την ημέρα, F-18 χορήγηση 139-4113 933 10 μήνες) 400 / 11 373 / 75% F-18 προετοιμασία 97-4433 1205 500 / 14 603 / 121% Ανάλογα με το φόρτο εργασίας, οι δόσεις στα άκρα μπορεί να φτάσουν ή και να ξεπεράσουν τα όρια δόσης ή τα 3/10 των ορίων δόσεων, ειδικά για το F-18. Πηγή: ORAMED - Carnicer et al. Radiat. Measurements, 2012.

Μέγιστη Ετήσια Δόση (msv) Είναι εύκολο να ξεπεραστεί το όριο των 500 msv; 2400 2200 2000 D < 150 msv 72% 150 msv < D < 500 msv 28% D < 150 msv 53% 150 msv < D < 500 msv 39% D < 150 msv 34% 150 msv < D < 500 msv 43% D < 150 msv 13% 150 msv < D < 500 msv 47% 1800 D > 500 msv 0% D > 500 msv 8% D > 500 msv 23% D > 500 msv 40% 1600 1400 1200 1000 800 Tc-99m χορήγηση Tc-99m προετοιμασία F-18 χορήγηση F-18 προετοιμασία 600 400 200 0 Εργαζόμενοι Εργαζόμενοι Εργαζόμενοι Εργαζόμενοι Πηγή: ORAMED - Carnicer et al. Radiat. Measurements, 2012.

Ελληνική πραγματικότητα? Αριθμός Δοσιμέτρων άκρων καρπού δακτύλου 170 42 29 39 38 32 28 34 32 27 2007 2008 2009 2010 2011 Πηγή: Εθνικό Αρχείο Δόσεων, ΕΕΑΕ

Ελληνική πραγματικότητα 500 msv? Πυρηνική Ιατρική, ΜΕΔ άκρων (msv) καρπού δακτύλου 67,10 28,64 27,25 19,01 8,80 12,90 12,67 8,52 10,98 14,35 2007 2008 2009 2010 2011 Πηγή: Εθνικό Αρχείο Δόσεων, ΕΕΑΕ

Δόσεις σε διάφορα σημεία (δοσιμετρία άκρων) Οι δόσεις στον καρπό είναι συστηματικά χαμηλότερες από ότι σε όλες τις άλλες περιοχές μέτρησης

Τοποθέτηση δοσιμέτρου άκρων Λόγος της μέγιστης δόσης προς τη δόση στο σημείο μέτρησης 2.5 καταγραφή μέγιστης δόσης!!! 3.1 5.5 10 9.4 6.0 Η προτεινόμενη θέση τοποθέτησης του δοσιμέτρου είναι η βάση του δείκτη του δευτερεύοντος χεριού (η οποία παρουσιάζει τη μικρότερη τιμή του παραπάνω λόγου και τη μεγαλύτερη συσχέτιση με το μέγιστο). Και πάλι όμως η υποεκτίμηση της δόσης είναι 5,5 φορές! 22 18 Πηγή: ORAMED - Carnicer et al. Radiat. Measurements, 2012.

Συστάσεις: δοσιμετρία άκρων κάτω από 150 msv/έτος μεταξύ 150-500 msv/έτος πάνω από 500 msv/έτος Για τις διαγνωστικές εξετάσεις: 51% των εργαζόμενων που συμμετείχαν στο πρόγραμμα ORAMED είχαν δόσεις πάνω από 150 msv (3/10 του ετήσιου ορίου) 20% των εργαζομένων ξεπέρασαν το όριο των 500 msv. Η δοσιμέτρηση των άκρων είναι αναγκαία στην πυρηνική ιατρική.

Συστάσεις: δοσιμετρία άκρων Δοσίμετρα καρπού γ ακτινοβολία Δοσίμετρα δακτύλου β ακτινοβολία

Συστάσεις: δοσιμετρία άκρων Η καλύτερη θέση δοσιμέτρησης είναι η άκρη του δείκτη, ΑΛΛΑ δεν είναι εύκολα εφικτή η δοσιμέτρηση εκεί με δοσίμετρα τύπου δακτυλίδι Η βάση του δείκτη του μη πρωτεύοντος χεριού με τον ανιχνευτή τοποθετημένο προς το εσωτερικό του χεριού προτείνεται σαν την πιο κατάλληλη θέση για τη δοσιμέτρηση των άκρων στην πυρηνική ιατρική Προσωπικές συνήθειες!!!

Συστάσεις: υπολογισμός μέγιστης δόσης 2.5 3.1 2 15 30 22 5.5 10 9.4 6.0 7 14 22 18 20 17 Διαγνωστικές εξετάσεις Θεραπευτικές εφαρμογές Μία χοντρική εκτίμηση της μέγιστης δόσης στα χέρια μπορεί να γίνει πολλαπλασιάζοντας την ένδειξη του δοσιμέτρου που φέρεται στη βάση του δείκτη του μη πρωτεύοντος χεριού με τον παράγοντα 6.

Συστάσεις- θωράκιση Η θωράκιση των φιαλιδίων και των συρίγγων είναι απαραίτητη, αλλά από μόνη της δεν εξασφαλίζει χαμηλές δόσεις

Συστάσεις- ακτινοπροστατευτικά μέσα Τα διάφορα μέσα για την αύξηση της απόστασης μεταξύ δακτύλων και πηγής (π.χ. λαβίδες), είναι πολύ αποτελεσματικά για τη μείωση της δόσης

Συστάσεις- εκπαίδευση Η κατάρτιση και η εκπαίδευση σχετικά με τις σωστές πρακτικές (π.χ. σχεδιασμός διαδικασίας, επανάληψη διαδικασιών με τη χρήση μη ραδιενεργών πηγών, εκτίμηση δόσεων) είναι παράγοντες σημαντικοί για τη μείωση της δόσης.

Συστάσεις- χρόνος Τικ Τακ! Η γρήγορη εργασία δεν είναι επαρκής για τη μείωση της δόσης. Ο συνδυασμός της χρήσης θωρακίσεων και της αύξησης της απόστασης είναι μέθοδοι πολύ αποτελεσματικές για τη μείωση της δόσης.

Παραδείγματα καλών πρακτικών Προετοιμασία Tc-99m Προετοιμασία F-18 Χορήγηση Tc-99m Χορήγηση F-18 32

Παραδείγματα καλών πρακτικών Y-90 33

Παραδείγματα κακών πρακτικών ΠροετοιμασίαTc-99m Μη θωρακισμένο φιαλίδιο και σύριγγα Προετοιμασία F-18 ΧορήγησηTc-99m Μη θωρακισμένη σύριγγα, ο αντίχειρας άμεσα εκτεθειμένος Χορήγηση F-18 Μη θωρακισμένη σύριγγα Το αριστερό χέρι κρατά μέρος της βελόνας 34

Παραδείγματα κακών πρακτικών Y-90 Η μέγιστη δόση για αυτόν τον εργαζόμενο ήταν 16 φορές μεγαλύτερη από τη μέση τιμή των άλλων 30 που συμμετείχαν στο πρόγραμμα μέτρησης T7HF2 35

Παραδείγματα κακών πρακτικών Y-90 Η μέγιστη δόση για αυτόν τον εργαζόμενο ήταν 52 φορές μεγαλύτερη από τη μέση τιμή των άλλων 30 που συμμετείχαν στο πρόγραμμα μέτρησης 36

Αξιολόγηση του Τμήματος από εσάς Ευχαριστούμε πολύ!

Ευχαριστώ πολύ για την προσοχή σας