ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ, ΑΠΟΚΕΝΤΡΩΣΗΣ & ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗΣ ΔΙΑΚΥΒΕΡΝΗΣΗΣ ΕΘΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΤΟΠΙΚΗΣ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΤΜΗΜΑ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΤΕΛΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΘΕΜΑ: «Ο ΕΛΕΓΧΟΣ ΤΩΝ ΚΑΤΑΣΤΗΜΑΤΩΝ ΥΓΕΙΟΝΟΜΙΚΟΥ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΟΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΑΣΤΥΝΟΜΙΑ. ΜΕΛΕΤΗ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗΣ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΠΕΙΡΑΙΑ» ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ ΣΠΟΥΔΑΣΤΗ: ΜΠΑΚΑΣ ΓΙΑΝΝΗΣ ΕΠΙΒΛΕΠΟΥΣΑ: ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΓΙΑΒΗ Γ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΣΕΙΡΑ ΑΘΗΝΑ 2010
ΠΡΟΛΟΓΟΣ Η παρούσα εργασία πραγματοποιείται στα πλαίσια της ολοκλήρωσης του προγράμματος σπουδών της Εθνικής Σχολής Τοπικής Αυτοδιοίκησης του Υπουργείου Εσωτερικών, Αποκέντρωσης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης, σύμφωνα με τα οριζόμενα στον Κανονισμό Σπουδών της Σχολής. Το θέμα της εργασίας είναι ο έλεγχος των καταστημάτων υγειονομικού ενδιαφέροντος από τη Δημοτική Αστυνομία. Παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον καθώς ο θεσμός της Δημοτικής Αστυνομίας δεν είναι νέος στην ελληνική πραγματικότητα, όμως είναι μόλις τα τελευταία χρόνια που γίνεται μια προσπάθεια για αναδιοργάνωση του μέσω της ανάθεσης σημαντικών αρμοδιοτήτων και παράλληλα κατάλληλων εφοδίων στο προσωπικό της ώστε να ασκεί αυτές τις αρμοδιότητες αποτελεσματικά. Ιδίως η αρμοδιότητα ελέγχου των καταστημάτων υγειονομικού ενδιαφέροντος, η οποία ασκούνταν από την Ελληνική Αστυνομία, έχει χαρακτηριστικά τα οποία καθιστούν την άσκηση της περίπλοκη αλλά και ιδιαίτερα σημαντική για την ζωή στις τοπικές κοινωνίες, όπως παρουσιάζεται αναλυτικά στο κείμενο της εργασίας. Θα ήθελα να ευχαριστήσω θερμά την επιβλέπουσα αυτής της εργασίας κυρία Γιαβή Βασιλική, Διευθύντρια της Διεύθυνσης Οργάνωσης και Λειτουργίας ΟΤΑ του Υπουργείου Εσωτερικών, Αποκέντρωσης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης για την πολύτιμη βοήθεια και υποστήριξη που μου παρείχε στα πλαίσια της συνεργασίας μας και σε όλη τη διάρκεια αυτής. Θα ήθελα επίσης να ευχαριστήσω θερμά τον Διευθυντή της Δημοτικής Αστυνομίας του Γ Δημοτικού Διαμερίσματος του Δήμου Πειραιά κύριο Παρασκευά Θεόδωρο, τον Τμηματάρχη του Τμήματος Συντονισμού κύριο Καψοκόλη Κωνσταντίνο και τη δημοτική αστυνομικό, αρμόδια για τα καταστήματα υγειονομικού ενδιαφέροντος κυρία Δούκα Γιώτα για την αγαστή συνεργασία και τις πολύτιμες πληροφορίες που μου παρείχαν σε θέματα που εμπίπτουν στις αρμοδιότητες τους καθώς και σε οποιαδήποτε άλλη πληροφορία τους ζητήθηκε. 2
ΠΕΡΙΛΗΨΗ Τα καταστήματα υγειονομικού ενδιαφέροντος αποτελούν έναν σημαντικό κλάδο της ελληνικής οικονομίας. Η λειτουργία τους παρουσιάζει ενδιαφέρον από πολλές απόψεις αλλά πρωτίστως λόγω των κινδύνων που μπορεί να παρουσιάσει για τη δημόσια υγεία. Ο έλεγχος μεγάλης μερίδας αυτών των καταστημάτων έχει ανατεθεί στους πρωτοβάθμιους ΟΤΑ με το νέο Δημοτικό και Κοινοτικό Κώδικα. Ο έλεγχος αυτός πραγματοποιείται μέσω της αδειοδότησης από τον ΟΤΑ α βαθμού σύμφωνα με τις διατάξεις της κείμενης νομοθεσίας καθώς και του ελέγχου τήρησης αυτών των διατάξεων κατά την διάρκεια λειτουργίας των καταστημάτων αυτών. Η αρμοδιότητα του ελέγχου της τήρησης των διατάξεων ανήκει στην Δημοτική Αστυνομία σύμφωνα και με τις αλλαγές που επιφέρει το νεότερο νομοθετικό καθεστώς λειτουργίας της. Μέσω της παρούσας εργασίας γίνεται προσπάθεια να διευκρινιστούν οι κατηγορίες των καταστημάτων υγειονομικού ενδιαφέροντος που υπάγονται στον έλεγχο από τη Δημοτική Αστυνομία, το περιεχόμενο και τα όρια αυτού του ελέγχου καθώς και το πώς οφείλει να ενεργεί ο δημοτικός αστυνομικός σε όλες τις περιπτώσεις. Ιδιαίτερη αναφορά γίνεται στη συμμετοχή του δημοτικού αστυνομικού στην ποινική διαδικασία στα πλαίσια άσκησης των καθηκόντων του ως ειδικός ανακριτικός υπάλληλος λόγω του ευαίσθητου χαρακτήρα αυτών. Επιχειρείται μια απαρίθμηση των ποινικών αδικημάτων που μπορεί να διαπιστώσει κατά τη διενέργεια ελέγχου σε καταστήματα υγειονομικού ενδιαφέροντος και των διαδικασιών που οφείλει να ακολουθήσει σε κάθε περίπτωση. Επίσης επιχειρείται η περιγραφή της συμπεριφοράς του δημοτικού αστυνομικού ώστε να είναι σύμφωνη με το Σύνταγμα και την νομοθεσία καθώς και των αδικημάτων στα οποία μπορεί να υποπέσει κατά την άσκηση των καθηκόντων του. Ως μελέτη περίπτωσης επιλέχτηκε η Δημοτική Αστυνομία του Δήμου Πειραιά, λόγω του μεγάλου αριθμού καταστημάτων υγειονομικού ενδιαφέροντος που δραστηριοποιούνται στην περιοχή σε συνδυασμό με το γεγονός ότι ασκεί αυτή την αρμοδιότητα καθώς διαθέτει ικανό αριθμό προσωπικού προς αυτό, σύμφωνα με το νόμο. Μέσω της μελέτης της περίπτωσης της Δημοτικής Αστυνομίας του Δήμου Πειραιά γίνεται προσπάθεια να διερευνηθούν οι νόμιμες διαδικασίες που ακολουθούνται, να εντοπιστούν τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι δημοτικοί αστυνομικοί κατά την άσκηση της αρμοδιότητας του ελέγχου καθώς και πιθανές προτάσεις βελτίωσης αυτών. 3
ABSTRACT The shops of sanitary interest constitute an important sector of the Greek economy. Their function is interesting in many ways but primarily, because of the risks that may present to public health. The control of a great number of categories of these shops has been assigned to first degree local authority, under the new Municipal and Community Code. This control is implemented through the licensing by a first-tier local authority, according to the provisions of the current legislation and the monitoring of compliance with those provisions, during the operation of these shops. The competence of monitoring compliance with the provisions belongs to the Municipal Police, according to the changes that its newer legislative arrangement of operation brought about. Through this study, we attempt to define the categories of shops of sanitary interest which are under the control of the Municipal Police, the content and limitations of this investigation as well as how the municipal police officer should act in all cases. Particular reference is made to the participation of the municipal police officer in the penal procedure during the practice of his duties, as a special interrogative officer, due to the sensitive nature of the procedure. An attempt is being made in order to enumerate the criminal offences that can be ascertained during the inspections carried out in shops of sanitary interest, as well as the procedures to be followed in each case. This is also an effort to describe the municipal police officers proper behavior according to the Constitution and the laws as well as offences that can be committed in the course of their duties. The Municipal Police of the Municipality of Piraeus was selected as a case study due to the large number of shops of sanitary interest operating in its region, in combination with the fact that it practices this competence as it has a sufficient number of personnel to do so, according to the law. Through the case study of the Municipal Police of the Municipality of Piraeus, an attempt has been made to investigate the legal procedures which are followed, detect the problems that municipal police officers face in the exercise of the competence of control as well as possible suggestions for improvement. 4
ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ ΠΙΝΑΚΑΣ ΣΥΝΤΜΗΣΕΩΝ ΚΑΙ ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΩΝ 7 ΕΙΣΑΓΩΓΗ 9 ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ: ΚΑΤΑΣΤΗΜΑΤΑ ΥΓΕΙΟΝΟΜΙΚΟΥ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΟΣ 1. Έννοια καταστήματος υγειονομικού ενδιαφέροντος 14 2. Κατηγορίες κ.υ.ε. 19 3. Διαδικασία χορήγησης άδειας ίδρυσης και λειτουργίας 20 3.1. Προέγκριση ίδρυσης 21 3.2. Χορήγηση οριστικής άδειας ίδρυσης και λειτουργίας 22 3.3. Η περίπτωση των παιδότοπων 23 ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ: Ο ΕΛΕΓΧΟΣ ΤΗΣ ΔΗΜΟΤΙΚΗΣ ΑΣΤΥΝΟΜΙΑΣ 4. Γενικά για τη Δημοτική Αστυνομία 26 5. Η αρμοδιότητα του ελέγχου των κ.υ.ε. από την Δημοτική Αστυνομία 28 6. Ποινικός έλεγχος Δημοτικής Αστυνομίας στα πλαίσια των αρμοδιοτήτων της 6.1. Νομοθετική κατοχύρωση 28 6.2. Γενικά για την ποινική δίωξη 29 6.2.1. Διαχωρισμός ποινικών αδικημάτων 29 6.2.2. Αρμόδια όργανα 30 6.2.3. Αυτεπάγγελτη ή με έγκληση δίωξη των εγκλημάτων 30 6.2.4. Ανακριτικοί υπάλληλοι 31 6.3. Διαδικασία ποινικού ελέγχου 31 6.3.1. Αυτόφωρο πλημμέλημα 32 6.3.1.1. Αυτεπαγγέλτως διωκόμενο 33 6.3.1.2. Κατόπιν έγκλησης διωκόμενο 34 6.3.2. Μη αυτόφωρο πλημμέλημα 34 6.3.3. Αυτόφωρο πταίσμα 35 6.3.4. Μη αυτόφωρο πταίσμα 36 6.3.5. Διπλή προσαγωγή 36 6.4. Ποινικά αδικήματα που μπορεί να διαπιστώσει ο δημοτικός αστυνομικός κατά τη διενέργεια ελέγχου σε κ.υ.ε. 37 5
6.4.1. Πλημμελήματα 37 6.4.1.1. Αυτεπάγγελτη δημόσια δίωξη 37 6.4.1.2. Δίωξη κατόπιν έγκλησης 38 6.4.2. Πταίσματα 38 6.5. Καθήκοντα των δημοτικών αστυνομικών όταν ενεργούν ως ειδικοί ανακριτικοί υπάλληλοι 38 6.6. Δικαιώματα των δημοτικών αστυνομικών όταν ενεργούν ως ειδικοί ανακριτικοί υπάλληλοι 39 7. Διοικητικός έλεγχος των κ.υ.ε. από τη Δημοτική Αστυνομία 40 7.1. Έλεγχος σχετικά με την άδεια ίδρυσης και λειτουργίας των κ.υ.ε. 41 7.2. Έλεγχος ύπαρξης της οριστικής άδειας ίδρυσης και λειτουργίας 41 7.2.1. Ζήτημα που προκύπτει για τον έλεγχο νομιμότητας της άδειας από τη Δημοτική Αστυνομία 42 7.3. Έλεγχος ωραρίου λειτουργίας των κ.υ.ε. 43 7.4. Έλεγχος ηχορρύπανσης και τήρησης της κοινής ησυχίας 44 7.5. Σφράγιση κ.υ.ε. 46 7.5.1. Διαδικασία σφράγισης 47 7.5.2. Έλεγχος τήρησης της σφράγισης 49 8. Διαδικασία άσκησης των αρμοδιοτήτων 50 8.1. Σεβασμός των θεμελιωδών δικαιωμάτων των διοικουμένων 51 8.2. Ποινικά αδικήματα δημοτικού αστυνομικού κατά τον έλεγχο σε κ.υ.ε. 55 ΜΕΡΟΣ ΤΡΙΤΟ: ΜΕΛΕΤΗ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗΣ ΔΗΜΟΥ ΠΕΙΡΑΙΑ 9. Ο Δήμος του Πειραιά 58 10. Η Δημοτική Αστυνομία του Δήμου Πειραιά 59 ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ 61 ΠΙΝΑΚΑΣ ΕΙΚΟΝΟΓΡΑΦΗΣΗΣ 68 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ 69 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 72 6
ΠΙΝΑΚΑΣ ΣΥΝΤΜΗΣΕΩΝ ΚΑΙ ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΩΝ. ΑΔ Αστυνομική Διάταξη αρ. άρθρο βλ. βλέπε ΔΕ Δημαρχιακή Επιτροπή ΔΚΚ Δημοτικός και Κοινοτικός Κώδικας ΔΟΥ Δημόσια Οικονομική Υπηρεσία ΕΕΤΑΑ Ελληνική Εταιρία Τοπικής Ανάπτυξης και Αυτοδιοίκησης εδ. εδάφιο ΕΛΑΣ Ελληνική Αστυνομία ΕΟΤ Ελληνικός Οργανισμός Τουρισμού ΕΣΔΑ Ευρωπαϊκή Σύμβαση των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου κ.α. και άλλα ΚΕΔΚΕ Κεντρική Ένωση Δήμων και Κοινοτήτων Ελλάδας ΚΔΔ Κώδικας Διοικητικής Δικονομίας κλπ και λοιπά ΚΠΔ Κώδικας Ποινικής Δικονομίας ΚΥΑ Κοινή Υπουργική Απόφαση ΚΥΕ Κατάστημα(τα) Υγειονομικού Ενδιαφέροντος μχ μετά Χριστόν Ν, ν. Νόμος ΟΕΥ Οργανισμός Εσωτερικής Υπηρεσίας ΟΤΑ Οργανισμός Τοπικής Αυτοδιοίκησης παρ., παράγραφος ΠΔ Προεδρικό Διάταγμα περ. περίπτωση ΠΚ Ποινικός Κώδικας π.χ. παραδείγματος χάριν 7
σελ. σελίδα σημ. σημείωση Σ. Σύνταγμα ΥΑ Υπουργική Απόφαση Υγειόν. Καν. Υγειονομικός Κανονισμός ΥΔ Υγειονομική Διάταξη Υπ.ΕΣΔΔΑ Υπουργείο Εσωτερικών, Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης ΥΠΕΧΩΔΕ Υπουργείο Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων ΦΕΚ Φύλλο της Εφημερίδας της Κυβέρνησης SPL Sound Pressure Level 8
ΕΙΣΑΓΩΓΗ Οι μικρές και μικρομεσαίες επιχειρήσεις αποτελούν τη «ραχοκοκαλιά» της ελληνικής οικονομίας. Τα καταστήματα υγειονομικού ενδιαφέροντος αποτελούν στο σύνολό τους μικρομεσαίες επιχειρήσεις και μάλιστα μια σημαντική κατηγορία αυτών. Πρόκειται συνεπώ ς για έναν κλάδο ζωτικής σημασίας της οικονομίας μας, ιδίως για την ανάπτυξη των τοπικών κοινωνιών, την απασχόληση και σε πολλές περιπτώσεις τον τουρισμό. Πέραν όμως της αναμφίβολα μείζονος σημασίας για την οικονομική ζωή των τοπικών κοινωνιών, η καλή λειτουργία αυτών των επιχειρήσεων επιβάλλεται από τη φύση των παραγόμενων προϊόντων και τον ιδιαίτερο χαρακτήρα των προσφερόμενων από αυτές υπηρεσιών. Σε όλες τις περιπτώσεις, από την παροχή των προϊόντων και των υπηρεσιών αυτών των καταστημάτων μπορεί να προκληθεί βλάβη στη δημόσια υγεία, έτσι προκύπτει και ο εννοιολογικός προσδιορισμός αυτών των καταστημάτων ως υγειονομικού ενδιαφέροντος. Ο νέος Δημοτικός και Κοινοτικός Κώδικας αναθέτει την αρμοδιότητα της αδειοδότησης, του ορισμού ειδικότερων όρων λειτουργίας και την παρακολούθηση της τήρησης αυτών των διατάξεων από τα κ.υ.ε. στους πρωτοβάθμιους ΟΤΑ. Η αρμοδιότητα της αδειοδότησης των κ.υ.ε. κατοχυρώνεται στο αρ.75 ΙΙ παρ.13 του ΔΚΚ. Με αυτόν τον τρόπο εντάσσεται ρητά στις «κρατικού χαρακτήρα αρμοδιότητες» οι οποίες έχουν ανατεθεί στους ΟΤΑ α βαθμού για την καλύτερη εξυπηρέτησή τους, σύμφωνα με την αρχή της επικουρικότητας. Πράγματι, βασικός στόχος της χορήγησης, ανάκλησης και αφαίρεσης των αδειών ίδρυσης των κ.υ.ε. είναι η προστασία της δημόσιας υγείας, η οποία αποτελεί κρατική αρμοδιότητα σύμφωνα με το άρθρο 21 παράγραφος 3 του Συντάγματος: «Το Κράτος μεριμνά για την υγεία των πολιτών..», καθώς και συνταγματικώς κατοχυρωμένο δικαίωμα όλων των προσώπων, σύμφωνα με το άρθρο 5 παράγραφος 5 του Συντάγματος: «Καθένας έχει δικαίωμα στην προστασία της υγείας του..». Κατά συνέπεια αυτή η αρμοδιότητα σχετικά με την λειτουργία των κ.υ.ε. για την προστασία της δημόσιας υγείας εκχωρείται στους ΟΤΑ α βαθμού, στις λεγόμενες «δοτές» ή «κατά παραχώρηση», που αφορούν κρατικές και όχι τοπικές υποθέσεις αλλά μπορούν να ασκηθούν καλύτερα σε επίπεδο πλησιέστερα στον πολίτη. Ο ΔΚΚ στο άρθρο 79 δίνει τη δυνατότητα στους πρωτοβάθμιους ΟΤΑ να εκδίδουν τοπικές κανονιστικές αποφάσεις, σύμφωνα και με το εδάφιο 2 της παραγράφου 1 του άρθρου 43 του Συντάγματος, για την προστασία της υγείας των κατοίκων από οχλούσες δραστηριότητες καθώς και τη δυνατότητά τους με τέτοιες αποφάσεις να προσδιορίζουν όρους και προϋποθέσεις για τη λειτουργία κ.υ.ε. εντός των διοικητικών τους ορίων λαμβάνοντας υ π όψη τους πέραν από την προστασία της δημόσιας υγείας και άλλα δημόσια αγαθά όπως το περιβάλλον, το σεβασμό του δημοσίου χώρου, της αισθητικής της πόλεως, το επίπεδο ζωής και την ποιότητα 9
διαβίωσης των κατοίκων τα οποία ασφαλώς δεν μπορούν να υποχωρούν ενώπιον καμίας επιχειρηματικής δραστηριότητας. Η εν λόγω νομοθετική εξουσιοδότηση προς τους ΟΤΑ α βαθμού παρέχεται επίσης και από το άρθρο 75 Ι παρ.γ. περ.8 του ΔΚΚ. Αυτονόητο είναι ότι οι δημοτικές αρχές όταν λειτουργούν κανονιστικά οφείλουν να σέβονται τα όρια της νομοθετικής εξουσιοδότησης και να κινούνται εντός του πλαισίου των διατάξεων της κείμενης νομοθεσίας. Την αρμοδιότητα του ελέγχου της τήρησης όλων των διατάξεων που αφορούν στην ίδρυση και λειτουργία των κ.υ.ε. ασκεί ο πρωτοβάθμιος ΟΤΑ μέσω της Δημοτικής Αστυνομίας, η υπηρεσία της οποίας αποτελεί τον κύριο ελεγκτικό μηχανισμό κάθε Δήμου. Ο τελευταίος νόμος 3731/2008 για την αναδιοργάνωση της Δημοτικής Αστυνομίας αναθέτει ρητά σε αυτή την αρμοδιότητα του ελέγχου της τήρησης των διατάξεων που αφορούν στην λειτουργία των καταστημάτων για την χορήγηση, ανάκληση και αφαίρεση των αδειών ίδρυσης και λειτουργίας των οποίων αρμόδιος είναι ο οικείος πρωτοβάθμιος ΟΤΑ (αρ.1 1 περ.13). Προκύπτει επομένως πως η Δημοτική Αστυνομία έχει αρμοδιότητα ελέγχου μόνο εκείνων των κ.υ.ε. τα οποία λαμβάνουν άδεια ίδρυσης και λειτουργίας από τον Δήμο και όχι και εκείνων που λαμβάνουν την εν λόγω άδεια από άλλους φορείς π.χ. από τη Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση. Συνεπώς το περιεχόμενο του ελέγχου της Δημοτικής Αστυνομίας στα κ.υ.ε., το οποίο αποτελεί το αντικείμενο μελέτης της παρούσας εργασίας, αναφέρεται μόνο στα καταστήματα εκείνα που αδειοδοτούνται από τους ΟΤΑ α βαθμού, σύμφωνα με τις διατάξεις και τη διαδικασία του άρθρου 80 του ΔΚΚ. Ο έλεγχος των καταστημάτων που δεν ανήκουν σε αυτή την κατηγορία είναι αρμοδιότητα της Ελληνικής Αστυνομίας. Ασφαλώς η Δημοτική Αστυνομία στα πλαίσια άσκησης αυτού του ελέγχου επικουρείται από την Ελληνική Αστυνομία, της οποίας την συνδρομή μπορεί να ζητά όποτε κρίνει ότι κάτι τέτοιο είναι απαραίτητο και στις περιπτώσεις που τούτο προβλέπεται (Ν.3731/2008 αρ.1 2). Το γεγονός της πρόσφατης ανάθεσης με νόμο αυτής της αρμοδιότητας στην υπηρεσία της Δημοτικής Αστυνομίας καθώς και μια σειρά άλλων παραγόντων που αναλύονται στο κείμενο της εργασίας, προσδίδουν κάποιες ιδιαιτερότητες καθώς και κάποιες δυσκολίες στην άσκησή της από τους δημοτικούς αστυνομικούς. Σκοπός της παρούσας εργασίας είναι η δημιουργία ενός εγχειριδίου για τον έλεγχο των κ.υ.ε. από τη Δημοτική Αστυνομία, για κάθε δημοτικό υπάλληλο ή αστυνομικό, ή ακόμα και για κάθε ενδιαφερόμενο πολίτη. Στόχος είναι η περιγραφή της διαδικασίας ελέγχου από τη Δημοτική Αστυνομία σε κ.υ.ε. στα πλαίσια της χρηστής διοίκησης και η αποσαφήνιση του ρόλου του δημοτικού αστυνομικού στην ποινική διαδικασία, δεδομένου ότι τα συνηθέστερα παραπτώματα σχετικά 10
με την λειτουργία των κ.υ.ε. επισύρουν τόσο διοικητικές όσο και ποινικές κυρώσεις. Στόχο επίσης αποτελεί η μελέτη της νομοθεσίας που διέπει το καθεστώς των δημοτικών αστυνομικών ως ειδικών ανακριτικών υπαλλήλων, στο οποίο υπάγονται υποχρεωτικά με τον νεότερο νόμο 3731/2008, ο καθορισμός των υποχρεώσεων και των δικαιωμάτων τους κατά την εκτέλεση των ελεγκτικών και ανακριτικών καθηκόντων τους καθώς και προσδιορισμός του τρόπου άσκησης αυτών των καθηκόντων ώστε να είναι σύμφωνος με το Σύνταγμα, με γενικές αρχές του δικαίου και εντός των ορίων της νομιμότητας. Τέλος στόχο αυτής της εργασίας αποτελεί ο εντοπισμός και η ανάδειξη των προβλημάτων που αντιμετωπίζουν οι δημοτικοί αστυνομικοί στην διενέργεια των ελέγχων σε κ.υ.ε. Τα μέσα που χρησιμοποιήθηκαν για την πραγματοποίηση και την επίτευξη του σκοπού και των στόχων αυτής είναι: Νομοθεσία Βιβλιογραφία Διαδίκτυο Ερωτηματολόγιο Συνεντεύξεις Η μεθοδολογία που ακολουθήθηκε για την πραγματοποίηση της παρούσας εργασίας είναι η εξής: 1. Καθορισμός των κυρίων πηγών άντλησης στοιχείων, ήτοι: 1.1. Συγκέντρωση της νομοθεσίας που αφορά στα κ.υ.ε., στην οργάνωση και λειτουργία της Δημοτικής Αστυνομίας, τις αρμοδιότητες των ειδικών ανακριτικών υπαλλήλων και το ρόλο τους στην ποινική διαδικασία καθώς και την ίδια την ποινική διαδικασία. 1.2. Συγκέντρωση βιβλιογραφίας. Καθώς η φύση του θέματος της εργασίας είναι τέτοια για το οποίο δεν υπάρχει συγκεκριμένη βιβλιογραφία, ο αριθμός των βιβλίων που συγκεντρώθηκε ήταν περιορισμένος. 1.3. Συνεντεύξεις με προσωπικό της Δημοτικής Αστυνομίας. Για την πραγματοποίηση των σκοπών των συνεντεύξεων και την καλύτερη αποδοτικότητα αυτών έγινε χρήση ερωτηματολογίου, όπως επίσης και προφορικού διαλόγου με παράλληλη τήρηση γραπτών σημειώσεων και αποτύπωση σχηματοποιημένων διαδικασιών. 1.4. Συγκέντρωση και μελέτη υπηρεσιακών εγγράφων που αφορούν τόσο στη διαδικασία της χορήγησης άδειας ίδρυσης και λειτουργίας σε κ.υ.ε., όσο και στην διαδικασία σύλληψης, προανάκρισης και κατάθεσης μήνυσης από τους δημοτικούς αστυνομικούς σε περιπτώσεις βεβαίωσης παραβάσεων. 11
2. Καθορισμός των δευτερευουσών πηγών άντλησης συμπληρωματικών στοιχείων. Συμπληρωματικά στοιχεία αντλήθηκαν κυρίως μέσω του διαδικτύου με την επίσκεψη σε ιστοσελίδες φορέων και υπηρεσιών (του Υπουργείου Εσωτερικών και του Δήμου Πειραιά) καθώς και ιστοτόπων που παρέχουν πληροφορίες σε θέματα νομοθεσίας και ιστοσελίδων παροχής πληροφοριών γενικού ενδιαφέροντος (on line ελεύθερων εγκυκλοπαιδειών). 3. Προσεκτική μελέτη του συνόλου των συγκεντρωμένων στοιχείων, ιδίως της νομοθεσίας, λόγω της φύσεως του αντικειμένου της εργασίας. Ιδιαίτερα διαφωτιστική υπήρξε η μελέτη των εγχειριδίων του ποινικού δικαίου και του κώδικα ποινικής δικονομίας καθώς και των οδηγών για τα κ.υ.ε. και τις λοιπές άδειες που εκδίδουν οι ΟΤΑ α βαθμού. Υπόθεση εργασίας: Μελέτη περίπτωσης της Δημοτικής Αστυνομίας του Δήμου Πειραιά. Μελέτη της διοικητικής διάρθρωσης της υπηρεσίας ανάλογα με το προσωπικό που διαθέτει. Μελέτη του βαθμού αποτελεσματικότητας της άσκησης της αρμοδιότητας του ελέγχου των κ.υ.ε. τόσο στην ποινική διαδικασία, όσο και στην διαδικασία επιβολής των διοικητικών κυρώσεων από τη Δημοτική Αστυνομία του Δήμου Πειραιά, ενόψει του ενδιαφέροντος που παρουσιάζει αυτή η περίπτωση, δεδομένου του μεγάλου αριθμού κ.υ.ε. τα οποία δραστηριοποιούνται εντός των διοικητικών ορίων του. Εντοπισμός προβλημάτων, δυσλειτουργιών που αντιμετωπίζει η υπηρεσία στην άσκηση του ελέγχου και ανάδειξη γενικότερων δυσκολιών και εγγενών προβλημάτων της διαδικασίας του ελέγχου. Διάρθρωση των κεφαλαίων: Η εργασία χωρίζεται σε τρία μέρη. Το πρώτο μέρος αναφέρεται στα καταστήματα υγειονομικού ενδιαφέροντος. Κρίνεται σκόπιμο για την καλύτερη κατανόηση της διαδικασίας του ελέγχου να γίνει αναφορά στην έννοια των κ.υ.ε. και να γίνει σαφής καθορισμός εκείνων των κατηγοριών κ.υ.ε. που υπάγονται στην αρμοδιότητα ελέγχου και επιβολής διοικητικών κυρώσεων από τη Δημοτική Αστυνομία. Στη συνέχεια περιγράφεται συνοπτικά η διαδικασία χορήγησης της άδειας ίδρυσης και λειτουργίας των κ.υ.ε. σύμφωνα με το νέο καθεστώς και τις καινοτομίες που επιφέρει ο Ν.3643/2006, το περιεχόμενο της άδειας καθώς και ορισμένες κρίσιμες λεπτομέρειες σχετικά με την οριστική άδεια, ώστε να αποσαφηνιστεί η φύση του αντικειμένου του ελέγχου από τη Δημοτική Αστυνομία που είναι καταρχήν η ύπαρξη της οριστικής άδειας ίδρυσης και λειτουργίας του κ.υ.ε., και εν συνεχεία ο έλεγχος της τήρησης των όρων λειτουργίας που αναγράφονται στην εκδοθείσα άδεια. Με συνοπτικό τρόπο αναφέρεται και η άδεια μουσικής που απαιτείται σε μια κατηγορία κ.υ.ε. καθώς και ποιά κ.υ.ε. ανήκουν σε αυτή την κατηγορία, για να γίνει κατανοητός ο διαχωρισμός τους από τα 12
άλλα κ.υ.ε. που συνεπάγεται και διαφορετικού είδους έλεγχο σχετικά με τη λειτουργία της μουσικής και τη διαπίστωση των παραβάσεων που σχετίζονται με αυτή. Το δεύτερο μέρος αναφέρεται στον έλεγχο της Δημοτικής Αστυνομίας. Αρχικά παρατίθενται ορισμένα γενικά στοιχεία για το θεσμό της Δημοτικής Αστυνομίας καθώς και το πώς θεμελιώνεται νομοθετικά η αρμοδιότητα ελέγχου σε κ.υ.ε. Στη συνέχεια γίνεται ανάλυση των δύο σκελών του ελέγχου, δηλαδή του μέρους του έλεγχου που γίνεται σύμφωνα με το ποινικό δίκαιο, και του αντίστοιχου σύμφωνα με το διοικητικό δίκαιο. Για την ανάλυση των καθηκόντων του δημοτικού αστυνομικού ως ειδικού ανακριτικού υπαλλήλου κρίθηκε σκόπιμο να παρατεθεί ο διαχωρισμός των ποινικών αδικημάτων σύμφωνα με την νόμιμα προβλεπόμενη ποινή για το κάθε είδος και ορισμένα βασικά στοιχεία για την ποινική δίωξη, την διαδικασία που ακολουθείται, και την αρμοδιότητα των οργάνων που εμπλέκονται σε αυτή. Στη συνέχεια η διαδικασία συγκεκριμενοποιείται για τους δημοτικούς αστυνομικούς σύμφωνα με τα όρια της αρμοδιότητάς τους και περιγράφεται η σειρά των ενεργειών στις οποίες οφείλει να προβεί ο δημοτικός αστυνομικός στις διάφορες περιπτώσεις ποινικών αδικημάτων. Τέλος, αναφέρονται οι υποχρεώσεις και τα δικαιώματα που έχει ο δημοτικός αστυνομικός στα πλαίσια των καθηκόντων του ως ειδικός ανακριτικός υπάλληλος, σύμφωνα με την κείμενη νομοθεσία. Στο κομμάτι του ελέγχου που αφορά στη διαπίστωση παραβάσεων που επισύρουν διοικητικές κυρώσεις, γίνεται ανάλυση της διαδικασίας ελέγχου, των στοιχείων που οφείλει να ελέγξει ο δημοτικός αστυνομικός καθώς και των ορίων αυτού του ελέγχου, και η διαδικασία της βεβαίωσης των παραβάσεων και της κατάθεσης μήνυσης. Στη συνέχεια αναλύεται η διαδικασία επιβολής των διοικητικών κυρώσεων και το νομικό πλαίσιο που αφορά σε αυτές τις κυρώσεις. Το επόμενο κεφάλαιο αφορά στον τρόπο με τον οποίο οφείλουν να ασκούν τα καθήκοντά τους οι δημοτικοί αστυνομικοί στα πλαίσια της αρμοδιότητας ελέγχου των κ.υ.ε. ώστε να μην βλάπτουν συνταγματικά κατοχυρωμένα δικαιώματα των προσώπων που υπόκεινται σε αυτόν τον έλεγχο. Παρατίθεται επίσης ένας κατάλογος που απαριθμεί με ενδεικτικό τρόπο ποινικά αδικήματα τα οποία μπορεί να τελέσει δημοτικός αστυνομικός στα πλαίσια των καθηκόντων του σε ελέγχους κ.υ.ε. Το τρίτο μέρος της εργασίας περιλαμβάνει τη μελέτη περίπτωσης της Δημοτικής Αστυνομίας του Δήμου Πειραιά. Το τελευταίο τμήμα της εργασίας περιλαμβάνει τα συμπεράσματα που εξήχθησαν από την έρευνα που πραγματοποιήθηκε για τον έλεγχο της Δημοτικής Αστυνομίας σε καταστήματα υγειονομικού ενδιαφέροντος. 13
ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ: ΚΑΤΑΣΤΗΜΑΤΑ ΥΓΕΙΟΝΟΜΙΚΟΥ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΟΣ 1. Έννοια καταστήματος υγειονομικού ενδιαφέροντος Όπως ρητά αναφέρεται στην Υγειονομική Διάταξη Α1Β/8577/1983 καθώς και στην παράγραφο 1 του αρ.80 του Ν.3463/2006 ο ορισμός των καταστημάτων υγειονομικού ενδιαφέροντος είναι ο εξής: «Καταστήματα υγειονομικού ενδιαφέροντος είναι τα καταστήματα, στα οποία γίνεται παρασκευή ή και διάθεση σε πελάτες (καθισμένους, όρθιους, περαστικούς) φαγητών ή γλυκισμάτων ή οποιουδήποτε άλλου παρασκευάσματος τροφίμων ή ποτών ή αποθήκευση ή συντήρηση ή εμπορία κάθε είδους τροφίμων ή ποτών, καθώς και τα καταστήματα προσφοράς υπηρεσιών εξαιτίας των οποίων μπορεί να προκληθεί βλάβη στη δημόσια υγεία, όπως αναλυτικά αναφέρονται στην παρούσα και στις άλλες Υγειονομικές Διατάξεις». Δεν εμπίπτουν στις ρυθμίσεις του άρθρου 80 του ΔΚΚ καταστήματα και επιχειρήσεις που η λειτουργία τους διέπεται από ειδικό καθεστώς, όπως είναι οι επιχειρήσεις προσφοράς υπηρεσιών διαδικτύου, οι παιδότοποι, τα καταστήματα εκμίσθωσης μοτοποδηλάτων κ.ά. Επιχειρήσεις οι οποίες δεν έχουν μια από τις χρήσεις που αναφέρονται στην παράγραφο 1 του αρ.80 ΔΚΚ, όπως είναι οι πτηνοτροφικές και κτηνοτροφικές επιχειρήσεις κλπ. εξαιρούνται των ρυθμίσεων του άρθρου αυτού. Δηλαδή για τη χορήγηση της άδειας ίδρυσης και λειτουργίας των περιπτώσεων αυτών ακολουθείται η διαδικασία που προβλέπεται από τις οικείες διατάξεις που διέπουν τις επιχειρήσεις αυτές, όπως κάθε φορά ισχύουν. Εξαιρούνται των ρυθμίσεων του αρ.80 του ΔΚΚ επιχειρήσεις για τις οποίες η οικεία νομοθεσία προβλέπει έκδοση χωριστής άδειας ίδρυσης ή εγκατάστασης από άλλη αρχή, ανεξάρτητα από το γεγονός ότι για την έκδοση της άδειας λειτουργίας αυτών αρμόδιοι είναι οι δήμοι ή οι κοινότητες. Για την έκδοση της άδειας αυτής δεν ακολουθείται η διαδικασία της προέγκρισης όπως αναλύεται παρακάτω. Στην κατηγορία αυτή εμπίπτουν π.χ. οι υπεραγορές τροφίμων του άρθρου 10 του Ν. 3377/05. Εξαιρούνται επίσης δραστηριότητες που είναι συνυφασμένες με την εξυπηρέτηση λειτουργικών αναγκών κτιρίων, όπως είναι τα κυλικεία σε δημόσια κτίρια. Ακολουθεί πίνακας στον οποίο αναφέρονται είδη και κατηγορίες κ.υ.ε. καθώς και οι διατάξεις που αφορούν στην κάθε κατηγορία. 14
ΠΙΝΑΚΑΣ 1 Α/Α Είδος/Κατηγορία Διατάξεις 1 Καταστήματα προσφοράς ποτών, χωρίς φαγητό σε καθήμενους πελάτες : - Καφενεία Α1β/8577/1983 άρθρο 37 ΥΑ:Α1/4162/1992 (αφορά Μπαρ και OΡΕΝ BAR) - Καφετέρια - Μπαρ - Οινοπωλείο - Κυλικείο - OΡΕΝ BAR 2 Καταστήματα παρασκευής ή και διάθεσης Α1β/8577/1983 άρθρο 38 φαγητών με τη συνοδεία ή μη ποτών σε καθήμενους πελάτες : - Εστιατόριο - Οινομαγειρείο - Ταβέρνα - Πατσατζίδικο - Ψαροταβέρνα - Ψητοπωλείο - Oβελιστήριο - Πιτσαρία - Σνακ Μπαρ (ή ζυθοπωλείο, μπυραρία, ουζερί κ.λ.π.) 3 Καταστήματα παρασκευής και διάθεσης γλυκισμάτων και παρασκευασμάτων γάλακτος σε καθήμενους πελάτες : - Ζαχαροπλαστείο - Ζαχαροπλαστείο χωρίς εργαστήριο - Γαλακτοπωλείο - Αναψυκτήριο - Μπουγατσάδικο - Λουκουματζίδικο αμιγές Α1β/8577/1983 άρθρο 39 15
Μηχανήματα στιγμιαίας παρασκευής και διάθεσης παγωτού 4 Κουρεία-Κομμωτήρια Υγ.Κανον. Άρθρο 55 (ΦΕΚ 275 Β/1938) ΥΑ 10330/31-12-61 (ΦΕΚ 466Β ) ΠΔ 148/94 Άρθρο 7 (ΦΕΚ 99 Α ) 5 Μικτά καταστήματα παρασκευής και Α1β/8577/1983 άρθρο 40 προσφοράς φαγητών, ποτών, γλυκισμάτων κλπ. σε καθήμενους πελάτες 6 Κέντρα διασκέδασης Α1β/8577/1983 άρθρο 41 (όπως συμπληρώθηκε από Α5/3010/1985) 7 Καταστήματα προσφοράς τροφίμων ή και Ποτών σε περαστικούς πελάτες: Α1β/8577/1983 άρθρο 42 ΥΑ : 87539/2006 - Αναψυκτήριο περίπτερο - Κατάστημα αναψυκτήριο χωρίς καθίσματα - Παγωτοπωλείο - Oβελιστήριο - Κυλικεία μεγάρων, σχολείων κ.λ.π. - Κινητές καντίνες 8 Καταστήματα πώλησης τροφίμων και ποτών: Α1β/8577/1983 άρθρο 43 - Παντοπωλείο ν.3377/2005 άρθρο 10 - Oπωρολαχανοπωλείο, οπωροπωλείο - Πτηνοπωλείο, αυγοπωλείο (ιχθυοπωλείο) Υ.Δ. : 1/2006 (ιχθυοπωλείο) - Ιχθυοπωλείο - Καφεκοπτείο - Πρατήριο γάλακτος και ειδών ζαχαροπλαστικής - Αμιγές πρατήριο ειδών ζαχαροπλαστείου - Αμιγές γαλακτοπωλείο - Κατάστημα κατεψυγμένων προϊόντων 16
-Κατάστημα ξηρών καρπών και ζαχαρωδών προϊόντων - Κατάστημα εμφιαλωμένων ποτών -Κατάστημα προϊόντων αλλαντοποιίας και τυροκομίας -Πρατήριο ελαίου και μαγειρικών λιπών 9 Κρεοπωλείο Α1β/8577/1983 άρθρο 43 ΠΔ 126/2000 (ΦΕΚ 111 Α) (όπως τροποποιήθηκε από π.δ. 121/2006) ν. 3377/2005 άρθρο 10 Υ.Δ. : 1/2006 10 Υπεραγορά Τροφίμων ( SUPER MARKET) Α1β/8577/1983 άρθρο 44 ν. 2323/1995 άρθρο 10 (όπως ισχύει) ν. 2741/1999 άρθρο 10 (όπως τροποπ. από άρθρο 6 ν. 3139/2003 και άρθρο 26 ν. 3190/2003) 11 Αποθήκες τροφίμων ή και ποτών χονδρικού Α1β/8577/1983 άρθρο 45 Εμπορίου (χωρίς μόνιμο μηχανολογικό εξοπλισμό) 12 Εμπορία και πώληση μεταχειρισμένων ειδών Ενοικίαση ειδών μεταμφίεσης Αποθήκες μεταχειρισμένου χάρτου Υγειον.Καν. άρθρο 69 (ΦΕΚ 275 Β/1938) Α.Δ. 5/1996 (ΦΕΚ 550Β) ΥΑ της 26/5/1937 (ΦΕΚ 194Β) ΥΑ : 2219/1936 (ΦΕΚ 9Β) 13 Κινητά Καταστήματα πώλησης τροφίμων σε Λαϊκές Αγορές Α1β/8577/1983 άρθρο 46 παρ. 7 14 Γραφεία τελετών ΥΑ:Α1Β/2706/1983 (ΦΕΚ 230Β) 17
15 ΚΥΕ κρατικών αερολιμένων ΥΑ : Υ1β/6020/1983 (ΦΕΚ 94Β) 16 Εργαστήρια δερματοστιξίας (τατουάζ) ΥΑ:Υ1Γ/Γ.Π/OΙΚ.21172/2003 (ΦΕΚ 366 Β) ΥΑ: Υ1Γ/Γ.Π. 83609/2003 (ΦΕΚ 1445Β) 17 Πρατήρια Άρτου 1 Άρθρ. 25 ν. 3325/2005 Ν. 3526/2007 2 ΚΥΑ 12709/859/Φ17.1/13-06- 2007 ΦΕΚ 1026 Β 18 Καταστήματα πώλησης κατοικίδιων ζώων και πτηνών (pet shop) Άρθρο 18 ΥΔ 2000/95 ΥΑ 266541/03 (ΦΕΚ 1671 Β) Πηγή : Οδηγός Κ.Υ.Ε. ΕΕΤΑΑ, 2007 σελ. 36-38. Στα καταστήματα που υπάγονται στο καθεστώς αδειοδότησης και ελέγχου του άρθρου 80 του ΔΚΚ ανήκουν και τα εξής: 1. Κ.υ.ε. εντός θεάτρων και κινηματογράφων. Η διαφορά με αυτά τα καταστήματα είναι ότι δεν απαιτείται προέγκριση, επειδή αυτή γίνεται ως προς την όλη εγκατάσταση του θεάτρου ή κινηματογράφου. Κατά τα λοιπά, σε ότι αφορά τον έλεγχο ισχύουν ακριβώς τα ίδια που ισχύουν για τα κ.υ.ε. του άρθρου 80. 3 2. Μικτές επιχειρήσεις προσφοράς υπηρεσιών διαδικτύου εντός κ.υ.ε. ή εντός ξενοδοχείων. Δηλαδή επιχειρήσεις όπως για παράδειγμα καφέ (internet cafe), μπαρ που διαθέτουν ηλεκτρονικούς υπολογιστές και τον κατάλληλο εξοπλισμό για σύνδεση στο διαδίκτυο και προσφέρουν καφέ η ποτό χωρίς φαγητό σε καθήμενους πελάτες. 4 Οι δημοτικές αρχές είναι αρμόδιες για τη χορήγηση άδειας σε αυτές τις επιχειρήσεις ακόμα και αν λειτουργούν εντός αίθουσας ξενοδοχείου, σε αντίθεση με τα κ.υ.ε., για 1 Διαφορετική είναι η περίπτωση των αρτοποιείων η άδεια εγκατάστασης και λειτουργίας των οποίων χορηγείται από το Νομάρχη (ΠΔ 369/1992 και αρ.2 ν.3526/07 ΦΕΚ 24Α, «Παραγωγή και διάθεση προϊόντων αρτοποιίας και συναφείς διατάξεις».) 2 Πρόκειται γα το Ν. 3325/05 (ΦΕΚ 68 Α /11-3-05) : Ίδρυση και λειτουργία βιομηχανικών-βιοτεχνικών εγκαταστάσεων στο πλαίσιο της αειφόρου ανάπτυξης και άλλες διατάξεις. Σύμφωνα με το εν λόγω άρθρο 29 «Oι άδειες πρατηρίων άρτου, που προβλέπονται από τις διατάξεις του Π.Δ. 369/1992 (ΦΕΚ 186 Α ), χορηγούνται από την έναρξη ισχύος του παρόντος νόμου από τους οργανισμούς τοπικής αυτοδιοίκησης (O.Τ.Α.) Α βαθμού». 3 Διαφορετικό είναι το καθεστώς αδειοδότησης και ελέγχου των θεάτρων και των κινηματογράφων. Βλ. αρ.81 ΔΚΚ και Οδηγό Αδειών Πρωτοβάθμιων ΟΤΑ, ΕΕΤΑΑ, Αθήνα, Δεκέμβριος 2009. 4 Οι αμιγείς επιχειρήσεις παροχής υπηρεσιών διαδικτύου δηλαδή καταστήματα στα οποία λειτουργούν ηλεκτρονικοί υπολογιστές, μέσω των οποίων οι χρήστες-πελάτες έχουν έναντι αντιτίμου ανάλογα με το χρόνο χρήσης πρόσβαση στο διαδίκτυο αποτελούν ειδική κατηγορία η λειτουργία των οποίων υπάγεται σε ειδικό καθεστώς. Βλ. Οδηγό Αδειών Πρωτοβάθμιων ΟΤΑ, ΕΕΤΑΑ, Αθήνα, Δεκέμβριος 2009. 18
τη χορήγηση της άδειας των οποίων αρμόδιος είναι ο ΕΟΤ (ΕΕΤΑΑ, 2009). 2. Κατηγορίες κ.υ.ε. Τα Κ.Υ.Ε. μπορούν να κατηγοριοποιηθούν ανάλογα με το είδος της δραστηριότητας που ασκείται σε αυτά σε τρείς κατηγορίες: τα απλά, τα κέντρα διασκέδασης και τα καταστήματα με μουσική (Γιαβή, 2009 σελ 39). I. Απλά κ.υ.ε. Πρόκειται για καταστήματα τα οποία έχουν τα χαρακτηριστικά που αναφέρονται στον ορισμό των κ.υ.ε. και κατά συνέπεια εμπίπτουν στις ρυθμίσεις του αρ.80 του ΔΚΚ., εφόσον η άδεια ίδρυσης και λειτουργίας χορηγείται από τον ΟΤΑ α βαθμού. II. Κέντρα διασκέδασης Το άρθρο 41 της Α1Β/8577/83 Υ.Δ. δίνει τον ορισμό του κέντρου διασκέδασης: «Κέντρο Διασκεδάσεως είναι ο στεγασμένος ή ακάλυπτος χώρος συγκεντρώσεως του κοινού για την παρακολούθηση καλλιτεχνικού, κυρίως μουσικού, προγράμματος σε συνδυασμό με την παροχή φαγητών ή/και ποτών, πέρα δε από τον χώρο αυτόν υπάρχουν οπωσδήποτε και οι προβλεπόμενοι από τα οικεία άρθρα, αναλόγως των προσφερομένων ειδών (άρθρα 37 ή 38 ή 39 της παρούσας υγειονομικής διάταξης), στεγασμένοι χώροι με την απαραίτητη συγκρότηση και εξοπλισμό». Με αυτό τον τρόπο διαχωρίζονται αυτού του είδους τα καταστήματα από τα υπόλοιπα, καθώς προορίζονται κυρίως για την παρακολούθηση μουσικού θεάματος σε συνδυασμό με την παροχή ποτού ή και φαγητού. III. Κ.υ.ε. με μουσική Πρόκειται για καταστήματα στα οποία γίνεται παρασκευή, διάθεση, εμπορία ή αποθήκευση τροφίμων ή ποτών. Πιο συγκεκριμένα, είναι εκείνα τα καταστήματα που αναφέρονται στα άρθρα 37,38 και 39 της Α1Β/8577/83 Υ.Δ. (για παράδειγμα εστιατόρια, αναψυκτήρια, μπαρ, καφέ), και στα οποία επιτρέπεται να ακούγεται μουσική, εάν ο επιχειρηματίας το επιθυμεί. Υπάρχουν όμως περιορισμοί στον τρόπο λειτουργίας της μουσικής σε αυτά τα καταστήματα. Επιτρέπεται να γίνεται χρήση περιορισμένου αριθμού μουσικών οργάνων όπως κιθάρας, βιολιού κλπ. χωρίς όμως ενισχυτή και μεγάφωνα, δηλαδή η στάθμη της ηχητικής απόδοσης να είναι η φυσική τους και όχι αυτή που μπορεί να ρυθμιστεί με ενίσχυση. Επιτρέπεται επίσης η χρήση στερεοφωνικού μηχανήματος μικρής 19
όμως ισχύος. Σκοπός της λειτουργίας της μουσικής σε αυτά τα καταστήματα είναι η δημιουργία ευχάριστης ατμόσφαιρας για τους πελάτες και όχι η προσφορά μουσικού θεάματος όπως συμβαίνει με τα κέντρα διασκέδασης. Αυτή είναι και η ουσιώδης διαφορά μεταξύ τους. Τα κέντρα διασκέδασης προσφέρουν πρωτίστως μουσικό θέαμα, διαθέτοντας τις κατάλληλες γι αυτό υποδομές, και δευτερευόντως μπορούν να προσφέρουν και ποτό ή και φαγητό, ενώ τα κ.υ.ε. με μουσική, παράλληλα με το κυρίως προϊόν τους, μπορούν να προσφέρουν και χαμηλής έντασης μουσική με σκοπό τη δημιουργία ευχάριστης ατμόσφαιρας. Όμως για τη λειτουργία των κ.υ.ε. με μουσική απαιτείται και μια επιπλέον άδεια, η άδεια μουσικής 5. Η εν λόγω άδεια εκδίδεται με απόφαση της ΔΕ έπειτα από γνωμάτευση της αρμόδιας υγειονομικής υπηρεσίας. Στην άδεια μουσικής αναγράφονται η διάρκεια ισχύος της, οι προϋποθέσεις ισχύος της άδειας, το είδος και ο αριθμός των μουσικών οργάνων καθώς και η θέση τους εντός του καταστήματος, κάθε περιορισμός που τίθεται από την υγειονομική υπηρεσία και το ωράριο λειτουργίας της μουσικής (Γιαβή, 2009). Οι Ο.Τ.Α. α βαθμού σύμφωνα με το άρθρο 75 παρ.ι.γ9 και το άρθρο 79 παρ.1γ έχουν τη δυνατότητα να προσδιορίζουν τους όρους και τις ώρες λειτουργίας μουσικής σε κ.υ.ε. με την έκδοση τοπικών κανονιστικών αποφάσεων, στο πλαίσιο που ορίζεται από υγειονομικές και κανονιστικές αποφάσεις της διοίκησης, με σκοπό την εξασφάλιση της ποιότητας ζωής και της εύρυθμης λειτουργίας των πόλεων και την προστασία των κατοίκων από την ηχορρύπανση. Στην αρμοδιότητα των Ο.Τ.Α. α βαθμού ανήκει και ο έλεγχος της τήρησης των διατάξεων για τη λειτουργία της μουσικής συμπεριλαμβανομένου και του ωραρίου λειτουργίας. 3. Διαδικασία χορήγησης άδειας ίδρυσης και λειτουργίας Σημαντικές ανατροπές στον τρόπο έκδοσης των αδειών καταστημάτων επιφέρει ο νέος ΔΚΚ. Σύμφωνα με το ν.3463/2006 ο χρόνος έκδοσης των αδειών μειώνεται, καθιερώνεται αποκλειστική προθεσμία διεκπεραίωσης, που αν δεν τηρηθεί από το δήμο η άδεια εκδίδεται αυτοδίκαια. 5 Για τη χρήση ραδιοφώνου και τηλεόρασης δεν απαιτείται η ύπαρξη άδειας μουσικής. Σε περίπτωση που η τηλεόραση χρησιμοποιείται ως μέσο για τη μετάδοση μουσικού προγράμματος και όχι για την παρακολούθηση τηλεοπτικής εκπομπής, τότε απαιτείται άδεια.(γιαβή, 2009) 20