ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΡΗΤΗΣ ΠΝΕΥΜΟΝΟΛΟΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ Πανεπιστηµιακό Νοσοκοµείο Ηρακλείου ιευθυντής: Καθηγητής Ν. ΣΙΑΦΑΚΑΣ Τ.Θ. 1352, Ηράκλειο 71110 Κρήτη Τηλ.: 081-392 433, 392 855 FAX.: 081-542 650 Πεπραγµένα 1998 ΗΡΑΚΛΕΙΟ 1998
2 "Αιέν αριστεύειν, υπείροχον έµµεναι άλλων" (Οµήρου Ιλιάδα, Ραψωδία Ζ, στίχος 208) Επιµέλεια: ηµοσθένης Μπούρος
3 Τηλέφωνα Κλινικής Γραµµατεία:...... Tηλ. (081) 392 433, 392855 Email: pneumon@med.uoc.gr Fax: (081) 542 650 Ν. Σιαφάκας, Καθηγητής... 392 434, 542650 Email: siafakas@med.uoc.gr.μπούρος, Αναπλ. Καθηγητής... 392 740 Email: bouros@med.uoc.gr Γραφείο Επιµελητών... 392 744 tzanak@med.uoc.gr Γραφείο Ειδικευοµένων. Εφηµερεύων.... Γραφείο Προϊσταµένης... Νοσηλεία...... Αίθουσα Σεµιναρίων... Εργαστήριο Βρογχικής Yπεραντιδραστηκότητας... Βρογχοσκοπήσεις... 392 743 392 436 392 316 392 435 392 432 392 224 392 225 Λειτουργικός Έλεγχος Αναπνευστικού ( σπιροµετρήσεις)... 392 227 Εργαστήριο Παθοφυσιολογίας Αναπνευστικού... 392 726 Εξωτερικά Ιατρεία... 392 469 Εργαστήρια στην Ιατρική Σχολή του Παν/µίου Κρήτης... 394 668 Γραφεία στην Ιατρική Σχολή του Παν/µίου Κρήτης... 394 669, 394 670, 394 671 Fax: 394 670 Το παρόν τυπώθηκε µε την ευγενική χορηγία της CHIESI HELLAS AEBE ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΑ
4 ΠΡΟΛΟΓΟΣ Αυτή είναι η ένατη έκδοση των Πεπραγµένων της Πανεπιστηµιακής Πνευµονολογικής Κλινικής και αφορά τις δραστηριότητες του έτους 1998. Ξεφυλλίζοντας τα πεπραγµένα, ο αναγνώστης θα παρατηρήσει τη συνέχιση των δραστηριοτήτων της Κλινικής στον εκπαιδευτικό και στον Κλινικό τοµέα. Συνεχίζεται όµως και η ανοδική πορεία (αύξηση αριθµού δηµοσιεύσεων) του ερευνητικού έργου των µελών της Κλινικής, παρ όλη την πενιχρή ενίσχυσή του από το επίσηµο κράτος! Tέλος, κατά το Ακαδηµαϊκό έτος 1998-1999 ο Αναπληρωτής Καθηγητής κ.. Μπούρος έλαβε εκπαιδευτική άδεια (Sabbatical) για το National Heart and Lung Institute του Imperial College του Λονδίνου. Νίκος Σιαφάκας Καθηγητής Πνευµονολογίας ιευθυντής Πνευµονολογικής Κλινικής
5 Ι. ΣΤΕΛΕΧΩΣΗ ΚΛΙΝΙΚΗΣ 1. ΙΑΤΡΙΚΟ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ 1.1 ΕΙ ΙΚΕΥΜΕΝΟΙ ΠΝΕΥΜΟΝΟΛΟΓΟΙ 1.1.1..Ε.Π. α. Νικόλαος Σιαφάκας, Καθηγητής, /ντής Κλινικής β. ηµοσθένης Μπούρος, Aναπλ. Καθηγητής 1.1.2 Ε.Σ.Υ. α. Γεώργιος Μαλτεζάκης, Επιµελητής Α β. Νικόλαος Τζανάκης, Επιµελητής Α γ. Χαρίλαος Λαµπράκης Επιµελητής Β δ. Ιωάννα Μητρούσκα Επιµελήτρια Β 1.2. ΕΙ ΙΚΕΥΟΜΕΝΟΙ ΠΝΕΥΜΟΝΟΛΟΓΟΙ α. Ερευνίδου Αικατερίνη έως 04.01.1998 β. Τζωρτζάκη Ελένη έως 29.06.1997 γ. Βασιλάκης ηµήτριος έως 25.07.1998 δ. Βουλγαράκη Όλγα έως 04.10.1998 ε. Σταυρουλάκη Μαρίνα έως 03.11.1998 στ. Αλεξοπούλου Χριστίνα από 10.02.1997 ζ. Μιχελάκη Ελένη από 13.06.1997 η. Χρυσοφάκης Γεώργιος από 24.12.1997 θ. Αργιανά Ευαγγελία από 05.11.1998 ι. Ρήγας Άγγελος από 07.11.1998 κ. Κωστάκη Αγγελική από 04.12.1998 1.2.1. ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΙ ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ α. Γιωτάκη Ιωάννα, ιατρός, επιστηµονική συνεργάτης σε ερευνητικά πρωτόκολλα β. Σχίζα Σοφία, ιατρός πνευµονολόγος γ. Παρασκάκης Μανόλης, ιατρός, επιστηµονικός συνεργάτης σε ερευνητικά πρωτόκολλα δ. Μυγιάκης Σπύρος, ιατρός, Επιστηµονικός συνεργάτης σε ερευνητικά πρωτόκολλα ε. Πάσσαµ Φρίντα, ιατρός, Επιστηµονική συνεργάτης σε ερευνητικά πρωτόκολλα. 2. ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΟ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ
6 2.1. Τ.Ε. 1. Γεωργία Σκουλά Προϊσταµένη 2. Μαρία Σφακιανάκη 3. Νικόλαος ετοράκης 4. Ιωάννα Καµηλάκη 5. Κων/να Ζαρογιάννη 6. Φιλοµένη Καλαντίδου 7. Χιάµπου Ελένη 8. Έλσα Κάββαλου 9. Νίκος Ρίκος 2.2.Ε. 1. Αντωνία Φραγκιαδάκη 2. Αικατερίνη Μπαντουβέρη 3. Ελένη Καρτσάκη 4. Γεωργία Μπαλαµπάνη 5. Βάσω ουλγέρη 6. Καλλιόπη Βυνιχάκη 7. Γεωργία Σουλτάτου 2.3. Β.Θ. Άννα Χριστουλάκη 2.4. ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΕΛΕΓΧΟΥ ΠΝΕΥΜΟΝΙΚΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ έσποινα Μωραϊτάκη, Επισκέπτρια Υγείας 2.5. ΒΡΟΓΧΟΣΚΟΠΗΣΕΙΣ Ποδηµατή Τασούλα, Νοσηλεύτρια Τ.Ε. 3. ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ α. Κλινικής: Ειρήνη Μιχαλάκη β. Ερευνητικών Προγραµµάτων: Ειρήνη Ρογδάκη
7 4. ΦΥΣΙΚΟΘΕΡΑΠΕΙΑ ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟΥ Γκαγκάκη Μαρίνα 5. ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΟΣ Μανώλης Παπάζογλου 6. ΦΟΙΤΗΤΕΣ ΠΟΥ ΣΥΝΕΡΓΑΖΟΝΤΑΙ Πλατάκη Μαρία Ανατολιωτάκης Νίκος Τσουµακίδου Μαρία Ψυχογιός Γιώργος ΙΙ. ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΚΛΙΝΙΚΗΣ 1. Η Πνευµονολογική Κλινική του Παν/µίου Κρήτης ανήκει στον Παθολογικό Τοµέα του Ιατρικού Τµήµατος ( /ντης: Καθηγητής Ν. Σιαφάκας) και στον Α' Παθολογικό Τοµέα του Πανεπιστηµιακού Νοσοκοµείου ( /ντρια: Αναπλ. Καθηγήτρια Τόσκα Ανδρονίκη, αναπληρωτής /ντής: Αναπλ. Καθηγητής ηµοσθένης Μπούρος). Στεγάζεται στον 4ο όροφο του Γ κτιρίου του ΠΝΗ, σε χώρο 30 κλινών. 2. Στο νοσηλευτικό χώρο της Κλινικής στεγάζεται: α. Μονάδα Αυξηµένης Φροντίδας Αναπνευστικού β. Μονάδα Μελέτης ιαταραχών της Αναπνοής στον Ύπνο (πολυυπνογράφος) γ. Εργαστήριο Επειγουσών Εξετάσεων (Acute Lab) (προσδιορισµός αερίων αίµατος) 3. Τα επί µέρους Εργαστήρια που λειτούργησαν το 1998 ήταν: α. Ενδοσκοπήσεων Αναπνευστικού β. Μελέτη της Πνευµονικής Λειτουργίας γ. Βρογχικής Υπεραντιδραστικότητας δ. Παθολογικής Φυσιολογίας Αναπνευστικού 4. Εξωτερικό Πνευµονολογικό Ιατρείο (κάθε Τετάρτη - Παρασκευή)
8 ΙΙΙ. ΚΛΙΝΙΚΕΣ ΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ 1. ΝΟΣΗΛΕΙΑ ΑΣΘΕΝΩΝ Το προσωπικό της κλινικής κατά το 1998: - Περιέθαλψε 1401 ασθενείς µε πνευµονολογικά προβλήµατα, µε 9.468 ηµέρες νοσηλείας, µε µέσο όρο νοσηλείας 6,6 ηµέρες. - Μηχανική υποστήριξη και η τεχνική της θετικής πίεσης αεραγωγών (Ν-CPAP), χωρίς διασωλήνωση εφαρµόστηκε σε πολλούς ασθενείς. - Βιοψία υπεζωκότος διενεργήθηκε σε 77 ασθενείς. - Το σχολείο Άσθµατος, παρακολούθησαν 61 άτοµα 2. ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΠΝΕΥΜΟΝΟΛΟΓΙΚΟ ΙΑΤΡΕΙΟ α. Τακτικό Εξωτερικό Ιατρείο: Εξετάσθηκαν 890 ασθενείς β. Ιατρείο Τµήµατος Επειγόντων Περιστατικών: Εξετάστηκαν 1635 ασθενείς. 3. ΠΝΕΥΜΟΝΙΚΕΣ ΓΝΩΜΑΤΕΥΣΕΙΣ (CONSULTATIONS) Πραγµατοποιήθηκαν πνευµονολογικές εξετάσεις και προεγχειρητικοί έλεγχοι σε 638 εσωτερικούς ασθενείς του Νοσοκοµείου 4. ΒΡΟΓΧΟΣΚΟΠΙΚΟ ΤΜΗΜΑ Το 1998 υπεβλήθησαν σε ινοβρογχοσκόπηση 376 ασθενείς. 5. ΤΜΗΜΑ ΕΛΕΓΧΟΥ ΠΝΕΥΜΟΝΙΚΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ιενεργήθηκαν οι παρακάτω ειδικές εξετάσεις. α. Σπιροµετρήσεις (πριν και/ή µετά βρογχοδιαστολή):* 4.629 β. Όγκοι-χωρητικότητες πνεύµονος: 295 γ. ιάχυση: 134 *µε καµπύλη ροής - όγκου δ. οκιµασία βρογχικής προκλήσεως µε ψυχρό αέρα 45 ε. Μέτρηση πνευµονικών πιέσεων 50 στ. ερµατικές δοκιµασίες αλλεργίας 2 6. ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΜΕΛΕΤΗΣ ΙΑΤΑΡΑΧΩΝ ΑΝΑΠΝΟΗΣ ΣΤΟΝ ΥΠΝΟ
9 Το εργαστήριο µελέτης διαταραχών αναπνοής στον ύπνο δεν λειτούργησε λόγω µη ύπαρξης εξειδικευµένου ιατρικού προσωπικού. Λίστα αναµονής για πολυκαταγραφική µελέτη: 408 άτοµα. 7. ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΕΠΕΙΓΟΥΣΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ - προσδιορισµός αερίων αίµατος: 16.000 εξετάσεις IV. Ι ΑΚΤΙΚΟ ΕΡΓΟ 1. Για την καλύτερη οργάνωση - διεκπεραίωση του κλινικού έργου γίνεται πρωινή ενηµέρωση κάθε πρωί στην αίθουσα σεµιναρίων της κλινικής µε ώρα έναρξης την 8:30 π.µ. Κάθε Πέµπτη γίνεται καθιστή επίσκεψη στις 11 π.µ. αντί της πρωινής ενηµερώσεως. Επίσης κάθε Παρασκευή πρωί γίνεται ανάπτυξη επικαίρου θέµατος από τους ειδικευόµενους ή τους φοιτητές που συµµετέχουν στην κλινική άσκηση, εναλλακτικά. 2. Το ειδικευµένο ιατρικό προσωπικό της Κλινικής συµµετείχε στην εκπαίδευση: 2.1. Των φοιτητών α. στο µάθηµα της Φυσιολογίας/Παθολογίας του Αναπνευστικού β. στο µάθηµα της Παθολογίας (Πνευµονολογίας) γ. στο µάθηµα της Προπαιδευτικής Κλινικής δ. στην κλινική Φαρµακολογία ε. στην κλινική άσκηση των τελειοφοίτων φοιτητών. 2.2 Των ειδικευοµένων της Πνευµονολογικής και Παθολογικής Κλινικής 2.3. Επίσης συµµετείχε στο εκπαιδευτικό πρόγραµµα άλλων ειδικοτήτων του Νοσοκοµείου. 2.4. Τα µέλη ΕΠ της Κλινικής έδωσαν µια σειρά εκπαιδευτικών διαλέξεων σε τοπικά, πανελλήνια και διεθνή συνέδρια (βλέπε παρακάτω).
10 3. ΦΟΙΤΗΤΕΣ ΠΟΥ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΗΚΑΝ ΣΤΗΝ ΚΛΙΝΙΚΗ Τσιφτσής ηµήτρης Λυραράκη Ευφροσύνη Λυραράκης Γιώργιος Καραγιάννης Χρήστος Παπαδάκης Μανόλης Χαριτάκης Κώστας Παφλής Μιχάλης Αντωνόπουλος Αχιλλέας Σαριδάκης Μανόλης Καρνέζη Κωνσταντίνα Φραγκιαδάκη Καλλιόπη Μαλαδάκη Άννα Μήκα Αλεξία Αστυράκη Ελισάβετ Μιχαηλίδου Ήρα Κριτσωτάκης Ελευθέριος Νύκταρη Ευαγγελία Νύκταρη Βασιλεία Παπαµιτσάκη Ειρήνη Τζουλάκης Σταύρος Λαδουκάκη Ευαγγελία Ελ Φαντλ Ναζικ Νότας Γιώργος Αντωνογιαννάκης Γιώργος Μπολιώτη Αικατερίνη Στεφανάκη Αναστασία Σαρουλάκης Νίκος Στεφανάκης Γιώργος Αναστασίου Φωτεινή Ιωάννου Κωνσταντίνος Χαλκιαδάκης Μανόλης Γιάγκου Παναγιώτης Πασχαλάκη Κοραλία Μαυρογιάννη Ελένη Γεωργακόπουλος Κωνσταντίνος Νιώτη Καδιανή Ντόρλης Κυριάκος
4. ΕΚΠΑΙ ΕΥΣΗ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ ΚΛΙΝΙΚΗΣ 1. Ο Αναπληρωτής ιευθυντής της Κλινικής Αναπληρωτής Καθηγητής κ. ηµοσθένης Μπούρος, έλαβε εκπαιδευτική άδεια (Sabbatical) από το Πανεπιστήµιο Κρήτης για το ακαδηµαϊκό έτος 1998-1999 για το National Heart and Lung Institute, Imperial College, London, UK προκειµένου να συνεργασθεί στη µοριακή βιολογία των διαµέσων νοσηµάτων του πνεύµονος. 2. Ο ειδικευόµενος κος ηµήτριος Βασιλάκης έλαβε υποτροφία από την European Respiratory Society για την Πανεπιστηµιακή Πνευµονολογική Κλινική του Βερολίνου, προκειµένου να εκπαιδευθεί στη θωρακοσκόπιση και σε άλλες σύγχρονες επεµβατικές τεχνικές του αναπνευστικού. 3. Οι παρακάτω ειδικευόµενοι ολοκλήρωσαν την εκπαίδευσή τους στην Κλινική και έλαβαν τον τίτλο της ειδικότητας της Πνευµονολογίας. 1. Βασιλάκης ηµήτρης 2. Βουλγαράκη Όλγα 3. Κονδύλη Ευµορφία 4. Τζωρτζάκη Ελένη V. ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΟ ΕΡΓΟ Το ερευνητικό έργο της Κλινικής παρουσιάζεται στις παρακάτω δραστηριότητες: 1. Ι ΑΚΤΟΡΙΚΕΣ ΙΑΤΡΙΒΕΣ 1.1 ΑΝΑΠΤΥΞΗ Ι ΑΚΤΟΡΙΚΩΝ ΙΑΤΡΙΒΩΝ 1.1.1. Σοφία Σχίζα (έναρξη 16.4.92) Θέµα: Χρήση ινωδολυτικών ουσιών στη θεραπεία των επιπλεγµένων υπεζωκοτικών συλλογών. Επιβλέπων: Ν. Σιαφάκας. Αναπτύχθηκε επιτυχώς στις 7/07/98 και βαθµολογήθηκε µε βαθµό «άριστα».
12 1.1.2. Μαρία Σαµίου (έναρξη 18.2.92) Θέµα: Μελέτη της πνευµονικής λειτουργίας σε αρρώστους µε φλεγµονώδεις παθήσεις του εντέρου. Επιβλέπων: Ν. Σιαφάκας Αναπτύχθηκε επιτυχώς στις 7/07/98 και βαθµολογήθηκε µε βαθµό «άριστα». 1.2 ΣΥΝΕΧΙΣΗ Ι ΑΚΤΟΡΙΚΩΝ ΙΑΤΡΙΒΩΝ 1.2.1. Κων/νος Καλλέργης (έναρξη 19.12.91) Θέµα: Μελέτη της µακροχρόνιας επίδρασης του καπνού στους εργάτες παραγωγής ξυλανθράκων της επαρχίας Μυλοποτάµου, Ρεθύµνης. Επιβέπων: Ν. Σιαφάκας. 1.2.2. Γεώργιος ρακωνάκης (έναρξη 18.06.92) Θέµα: Επίπτωση του επαγγελµατικού περιβάλλοντος στους πνεύµονες των οδοντοτεχνιτών. Επιβλέπων:. Μπούρος. 1.2.3. Νεκταρία Ξηρουχάκη (έναρξη 18.06.92) Θέµα: Μελέτη των κυτταροκινών στο πλευριτικό υγρό. Επιβλέπων:. Μπούρος. 1.2.4. Ελένη Νικολοπούλου (έναρξη 18.06.92) Θέµα: Σχέση αεραγωγών και πνευµονικού παρεγχύµατος σε άτοµα µε ακραία σωµατικά µεγέθη. Επιβλέπων: Ν. Σιαφάκας. 1.2.5. Φωτεινή Βλασσερού (έναρξη 24.06.93) Θέµα: Μελέτη της έκφρασης ογκογονιδίων και ογκοκατασταλτικών γονιδίων στο βρογχικό άσθµα. Επιβλέπων: Ν. Σιαφάκας 1.2.6. Νικολέτα Ροβίνα (έναρξη 07.12.93) Θέµα: Λειτουργία των αναπνευστικών µυών µετά από εφαρµογή νεοτέρων χειρουργικών τεχνικών όπως λαπαροσκοπική χολοκυστεκτοµή. Επιβλέπων: Ν. Σιαφάκας
13 1.2.7. Κώστας Ψαθάκης (έναρξη 29.09.94) Θέµα: είκτες δραστηριότητας στις διάµεσες παρεγχυµατικές πνευµονοπάθειες Επιβλέπων :. Μπούρος 1.2.8. Νικόλαος Πατεράκης (έναρξη 21.06.95) Θέµα: Σχέση ποσότητας ζωής ασθενών µε διάχυτη διάµεση πνευµονοπάθεια και δεικτών εργοσπιροµετρίας Επιβλέπων:. Μπούρος 1.2.9. Κωνσταντίνος Χατζάκης (έναρξη 21.06.95) Θέµα: Ο ρόλος των νεώτερων καρκινικών δεικτών στην σταδιοποίηση και πρόγνωση του καρκίνου του πνεύµονος Επιβλέπων:. Μπούρος Γεώργιος Πατσουράκης (έναρξη 19.12.95) Θέµα: Ποιότητα ζωής στις διάµεσες διάχυτες πνευµονοπάθειες. Επιβλέπων:. Μπούρος. 1.2.10. Ελένη Τζωρτζάκη (έναρξη 26.03.96) Θέµα: Μελέτη της αστάθειας Μικροδορυφορικού DNA, (Microsatellite, instability) σε κυτταρολογικά δείγµατα ασθενών µε χρόνια αποφρακτική πνευµονοπάθεια. Επιβλέπων: Ν. Σιαφάκας 1.2.11. Μιλτιάδης Μαρκάτος (έναρξη26.03.96) Θέµα: Ο ρόλος της απόπτωσης στην παθογένεια των διαµέσων διηθητικών πνευµονοπαθειών. Επιβλέπων:. Μπούρος. 1.2.12. Όλγα Βουλγαράκη (έναρξη 18/12/97) Μελέτη των αιτιών παρόξυνσης της ΧΑΠ, ταξινόµηση αυτών κατά συχνότητα, εκτίµηση της βαρύτητας της νόσου και µελέτη προγνωστικών παραγόντων της εξέλιξής της. Επιβλέπων: Ν. Σιαφάκας 1.2.13 Μαρία Μπάστα (έναρξη 18.12.97) Θέµα: Λειτουργικότητα αναπνευστικών µυών και έλεγχος της αναπνοής σε ασθενείς µε νόσο του Parkinson. Επιβλέπων: Ν. Σιαφάκας 1.3. ΕΝΑΡΞΗ ΝΕΩΝ Ι ΑΚΤΟΡΙΚΩΝ ΙΑΤΡΙΒΩΝ 1.3.1 Λάσκου Μαρία (έναρξη: 5.05.1998) Μέτρηση του ρυθµού πνευµονικής κάθαρσης του Tc - 99 m -DTPA
σε ασθενείς µε σαρκοείδωση σταδίου Ι. Μπορεί να αποτελέσει δείκτη πρώϊµης βλάβης του κυψελιδικού επιθηλίου; Eπιβλέπων:. Μπούρος 1.3.2. Στυλιανός Λουκίδης (25.06.1998) Υπεροξείδιο του υδρογόνου (Η2Ο2) στον εκπνεόµενο αέρα ασθενών µε φλεγµονώδεις παθήσεις των αεραγωγών. Επιβλέπων:. Μπούρος 1.3.3. Μανόλης Παρασκάκης (23.07.1998) Αστάθεια του Μικροδορυφορικού DNA σε κυτταρολογικά δείγµατα ασθενών µε άσθµα Επιβλέπων: Ν. Σιαφάκας 1.3.4. Χριστίνα Αλεξοπούλου (23.07.1998) Μελέτη παραγόντων αγγειογένεσης στους αναπνευστικούς µύες σε ενήλικες ασθενείς µε αυξηµένο έργο της αναπνοής Επιβλέπων: Ν. Σιαφάκας 1.3.5 Κονσολάκη Ελένη 23.07.1998 Το τραύµα κεφαλής και τραχήλου στην Αρχαία Ελλάδα. Επιβλέπων:. Μπούρος 1.3.6. Γεώργιος Μελέτης (έναρξη 23.07.98) Θέµα: Ο ρόλος του πολυµορφισµού του γονιδίου του µετατρεπτικού ενζύµου της αγγειοτενσίνης Ι στη σαρκοείδωση. Επιβλέπων:. Μπούρος. 1.3.7. Εµµανουήλ Φερδούτσης (έναρξη 23.07.98) Θέµα: Συγκριτική µελέτη χηµικής πλευρόδεσης µε µπλεοµυκίνη µε την έγχυση ανοσοτροποιητικών ουσιών (α2 και γ ιντερφερόνη) στη θεραπεία της κακοήθους υπεζωκοτικής συλλογής Επιβλέπων:. Μπούρος. 1.3.8. Φραγγεδάκη Ασπασία 08.12.1998 Μέθοδοι εκτίµησης βαρύτητας και επιβίωσης της Χρόνιας Αποφρακτικής Πνευµονοπάθειας (ΧΑΠ). Επιβλέπων: Ν. Σιαφάκας 1.3.9. Πάσσαµ Φρίντα 08.12.1998 Μελέτη της εφαρµογής επεµβατικού και µη επεµβατικού µηχανικού αερισµού σε ασθενείς µε οξύ παροξυσµό χρόνιας αποφρακτικής πνευµονοπάθειας. Επιβλέπων: Ν. Σιαφάκας 14
15 2. ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΑ ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΑ 1. Πολυεθνική µελέτη START Inhaled Steroid Treatment As Regular Threapy in early asthma, προκειµένου να εκτιµηθεί το κατά πόσον η έγκαιρη έναρξη θεραπείας µε εισπνεόµενο γλυκοκορτικοστεροϊδές (βουδεσονίδη) µπορεί να επηρεάσει την εξέλιξη της πορείας ενός νεοδιαγνωσθέντος άσθµατος. (1996-2001). 2. ιπλή τυφλή, τυχαιοποιηµένη, πολυκεντρική µελέτη µε τρεις οµάδες, για να συγκριθούν οι δύο δόσεις του Accolate (20 mg bd και 80 mg bd ) που προστίθενται σε χαµηλής δόσης µπεκλοµεθαζόνη (400-500 mg/ηµέρα) µε τη διπλάσια δόση µπεκλοµεθαζόνης σε συµπτωµατικούς ασθενείς µε αναστρέψιµη απόφραξη των αεραγωγών (1996-1998). 3. Συµµετοχή στην Πολυκεντρική µελέτη της British Thoracic Society, προκειµένου συγκριθεί η αποτελεσµατικότητα της χηµειοθεραπείας ή/και ακτινοθεραπείας σε σχέση µε την υποστηρικτική αγωγή, σε ασθενείς µε προχωρηµένο Μη Μικροκυτταρικό Καρκίνο Πνεύµονα (1996-2001). 4. Πολυκεντρική εθνική συγκριτική µελέτη προκειµένου να εκτιµηθεί η αποτελεσµατικότητα ενός σχήµατος φουµαρικής φορµοτερόλης αεροσόλ 12 µg δις ηµερησίως µε διπροπιονική µπεκλοµεθαζόνη υπό µορφή αεροζόλ σε δόση 250 µg δις ηµερησίως (1997-1998). 5. Τυχαιοποιηµένη, διπλή-τυφλή, παράλληλη δοκιµή για τη σύγκριση µεταξύ Seretide και Βουδεσονίδης σε εφήβους και ενήλικες µε αναστρέψιµη απόφραξη των αεραγωγών (1997-1999). 6. Τυχαιοποιηµένη, διπλή τυφλή µελέτη µε διπλό placebo, πολυκεντρική, πολυεθνική, µε παράλληλες οµάδες συγκριτική φάσης ΙΙΙ µελέτη της αποτελεσµατικότητας και ασφάλειας της από του στόµατος χορηγούµενης Gatifloxacin (400 mg od.) έναντι της από του στόµατος χορηγούµενης κλαριθροµυκίνης (500 mg (2x250) b.i.d.) σε ασθενείς µε πνευµονία κοινότητος. 7. Κλινική µελέτη αξιολόγησης µε την χρήση της συσκευής Salbunova Autohaler (Θειϊκή σαλβουταµόλη) αερόλυµα για εισπνοή, σταθερών δόσεων 100 mg/δόση, σε ασθενείς µε ήπιο-µέτριο άσθµα και ΧΑΠ (1999). 8. Τυχαιοποιηµένη, διπλή - τυφλή, παράλληλη πολυκεντρική δοκιµή για την σύγκριση της αποτελεσµατικότητας και ασφάλειας της δεκαήµερης θεραπείας µε grepafloxacin σε δόση 600 mg µια φορά την ηµέρα σε σχέση µε δεκαήµερη θεραπεία µε αµοξυκιλλίνη σε δόση 1 g τρεις φορές την ηµέρα, για την αντιµετώπιση ασθενών µε εξωνοσοκοµειακή πνευµονία 9. Ο ρόλος της απόπτωσης στην παθογένεια των διάµεσων διηθητικών πνευµονοπαθειών. 10.Συµµετοχή στην πολυκεντρική µελέτη: European Network For Understanding Mechanisms Of Severe Asthma (ENFUMOSA). Μελέτη και συµβολή στην κατανόηση
16 των παθογενετικών µηχανισµών του σοβαρού άσθµατος µέσα από ένα ευρωπαϊκό πρόγραµµα ελέγχου. 20.Μελέτη της αστάθειας του Μικροδορυφορικού DNA (MI) σε κυτταρολογικά δείγµατα ασθενών µε διάµεση διηθητική πνευµονοπάθεια (Μέρος υπό δηµοσίευση AJRCCM ). 21. Μελέτη παραγόντων αγγειογένεσης στους αναπνευστικούς µύες σε ενήλικες ασθενείς µε αυξηµένο έργο της αναπνοής. 3. ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΜΕ ΤΟ Ι ΡΥΜΑ TΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΕΡΕΥΝΑΣ (ΙΤΕ) Σε συνεργασία µε το εργαστήριο ηλεκτρονικής σχεδίασης και ανάπτυξης ( /ντής : Βλάσης Λαδόπουλος) του ΙΤΕ η Κλινική ανέπτυξε πρόγραµµα έρευνας και κατασκευής οργάνων για το εργαστήριο Λειτουργικών δοκιµασιών του Αναπνευστικού. Σε πρώτη φάση έχει σχεδιαστεί και ολοκληρωθεί η παραγωγή συσκευής µετρήσεως µεγίστων πιέσεων των αναπνευστικών µυών µε ηλεκτρονικό κύκλωµα και προετοιµάζεται η προώθησή του για την αγορά. Συνεχίζεται η κατασκευή οργάνου 24ωρης καταγραφής και αναλύσεως του χρόνιου βήχα. IV. ΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ 1. ΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ ΣΤΗ ΞΕΝΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ 1. Tzanakis N., Samiou M., Bouros D., Mouzas J., Kouroumalis E., and N.M. Siafakas. Small airways function in patients with inflammatory bowel disease. Am J Respir Crit Care Med 1998;157:382-386. 2. Froudarakis M., Sourvinos G., Fournel P., Courtfortune I., Bouros D., Vergnon JM., Spandidos D.A., Siafakas N.M.. Microsatellite instability and loss of heterozygocity on chromosomes 9 and 17 in patients with non- small cell lung carcinoma. Chest 1998;113:1091-1094. 3. Woodcock A, Siafakas N. Introduction In: Asthma and the Environment. Eur Respir Rev. 1998; 8: 129.
4. Tzanakis N., Bouros D., Samiou M., Panagou P., Mouzas J., Manousos O., Siafakas N.M. Lung function in patients with inflammatory bowel disease. Respir Med 1998;92:516-522. 5. Roca J, Gavin T, Jordan M, Siafakas N, Wagner H, Benoit H, Breen E, Wagner P. Angiogenic growth factor mrna responses to passive and contraction-induced hyperperfusion in skeletal muscles. Am Physiol Soc. 1998; 1142-1149. 6. Hopkins SR, Gavin TP, Siafakas NM, Haseler LJ, et al. Effect of prolonged heavy exercise on pulmonary gas exchange in athletes. J. Appl. Physiol. 1998;85(4): 1523-1532. 7. Tzanakis N., Bouros D., Mamatzakis P., Samiou M., and N.M. Siafakas. Long term oxygen therapy in the island of Crete, Greece: Prescription and compliance of patients. Monaldi Archives for Chest Disease 1998;53(5):533-536. 8. Georgoulias V., Androulakis N., Bouros D., Kourousis C., Hatzakis K., Papadakis M., Apostolopoulou F., Georgopoulou T., Kotsakis T, Souklakos J., Hatzidaki D., Vlachonikolis J., Panagos G.. Combination chemotherapy with docetaxel, vinorelbine and cisplatin as first - line treatment of advanced non-small-cell lung cancer: a multicenter phase II study of the Greek cooperative group for lung cancer. Lung Cancer 1998;21:213-220. 9. Bouros D., Tzanakis N., Psathakis K., Patsourakis G., Rokkas Th.. Gastroesophageal reflux presented with hemoptysis and carinal erythematous lesion resempling in situ carcinoma. Respir Med 1998;92:1251-1255. 10.Siafakas NM, Tzanakis N. Diagnosis and treatment of Chronic Obstructive Pulmonary Disease: evidence-based medicine. Monaldi Arch Chest Dis 1998;53: 704-708. 11.Mitrouska I, Bshouty Z, Younes M, Georgopoulos D. Effects of pulmonary and intercostal denervation on the response of breathing frequency to varying inspiratory flow. Eur Respir J 1998;11:895-900. 12.Tzanakis N., Metzidaki G., Spyraki Ch., Thermos K., Bouros D.. Anaphylactic shock after a single oral dose of acetazolamide. Br Ophthalmol 1998;82:588. 13. Gikas A., Kofteridis D., Bouros D., Voloudaki A., Tselentis Y., Tsaparas N.. Q fever pneumonia: Appearance on Chest Radiographs. Radiology (In press). 14.Bouros D., Schiza S., Siafakas N.M.. Utility of fibrinolytic agents for draining intrapleural infections. Sem Respir Inf. (In press). 15. Siafakas NM, Alexopoulou C, Bouros D. Respiratory muscle function in endocrine disease. Monaldi Archives Chest Dis (In press). 16.Voloudaki A., Tsitou I., Magkanas E., Chalkiadakis G., Siafakas N.M. Gourtsoyiannis N. HRCT in miliary lung disease. Acta Radiologica (In press). 17.Bouros D., Schiza S., Tzanakis N., Chalkiadakis G., Drositis J., N.M. Siafakas. Intrapleural urokinase vs. normal saline in the treatment of complicated parapneumonic effusions and empyema: A randomized, double-blind study. Am J Crit Care Med (In press). 17
18. Siafakas NM, Mitrouska I, Bouros D, Georgopoulos D. Surgery and the respiratory muscles. Thorax (In press). 19.Froudarakis M., Voloudaki A., Bouros D., Drakonakis G., Hatzakis K., Siafakas NM. Pneumoconiosis among Cretan dental technicians. Respiration (accepted). 20. Bouros D, Bachlitzanakis N, Kottakis J, Till D, Phister P et al. Formoterol and beclomethasone versus higher dose beclomethasone as maintenance therapy in the adult asthmatic. Eur Respir J (accepted). 21. Bouros D, Schiza S, Siafakas NM. Fibrinolytics in the treatment of parapneumonic effusions. Monaldi Archives Chest Dis (submitted). 22.Ferdoutsis E., Bouros D., Meletis G., Xirouhaki N., N.M. Siafakas. Intrapleural bleomycin vs a2-interferon in the control of malignant pleural effusions. Chest (submitted). 23. Hopkins SR, Gavin TP, Siafakas NM, Haseler LJ, et al. Effect of prolonged heavy exercise on pulmonary gas exchange in athletes. JAP (submitted). 24. Hatzakis K, Siafakas NM, Bouros D. Miliary sarcoidosis following miliary tuberculosis. Respiration (submitted). 25. Voulgaraki O, Mitrouska J, Maltezakis G, Stefanaki K, Siafakas NM, Bouros D. Neuroendocrine tumor presented with dyspnea and diffuse interstitial lung disease. Respiration (submitted). 26. Rutgers SR, Timens W, Tzanakis N, Kauffman HF, Van der Mark TW, Koeter GH, Postma DS. Airway inflammation and hyperresponsiveness to adenosine 5-monophospate in COPD. Am J Respir Crit Care Med (submitted). 27. Tzanakis N, Bouros D, Siafakas N. Eosinophilic pleural effusion due to giclazide.the Chest (submitted). 28. Kyrmizakis D, Papadakis C, Bizakis J, Velegrakis G, Siafakas NM, Helidonis E. Sucralfate alleviating post-laser assisted uvulopalatoplasty pain. Am J Otorinolarygol (submitted). 18
19 2. ΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ ΣΤΗN ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ 1. Χ. Αλεξοπούλου, Ν. Σιαφάκας. Κάπνισµα και Χρόνια Αποφρακτική Πνευµονοπάθεια (ΧΑΠ). Έκδοση Ιατρικής Εταιρείας Αθηνών. Αθήνα 1998, σελ. 12-23. 2.. Μπούρος, Σ.Ε. Σχίζα. Θεραπευτικοί χειρισµοί παροξύνσεων χρόνιας αποφρακτικής πνευµονοπάθειας. Έκδοση Ιατρικής Εταιρείας Αθηνών. Αθήνα 1998, σελ. 32-51. 3. Siafakas NM, Vermeire P, Pride NB, Paoletti P, Gibson J, Howard P. et al. Ιδανική εκτίµηση βαρύτητας και θεραπεία της χρόνιας αποφρακτικής πνευµονοπάθειας (ΧΑΠ). Έκδοση Ιατρικής Εταιρείας Αθηνών. Αθήνα 1998, σελ. 60-62. 4. Κονδύλη E, Γεωργόπουλος. Μη επεµβατικός µηχανικός αερισµός (NINV) σε ασθενείς µε αναπνευστική ανεπάρκεια λόγω παρόξυνσης χρόνιας αποφρακτικής πνευµονοπάθειας. Έκδοση Ιατρικής Εταιρείας Αθηνών. Αθήνα 1998, σελ. 52-59. 5. Κονδύλη Ε. Μπούρος. Συσκευές χορήγησης βρογχοδιασταλτικών φαρµάκων. Ιατρική επικαιρότητα 1998;2:139-141. 6. Κυρµιζάκης, Παπαδάκης Χ, Γκανάς Χ, Μπιζάκης Ι, Βελεγράκης Γ, Σιαφάκας Ν, Χελιδόνης Ε. Υπερωϊοφαρυγγοπλαστική µε χρήση laser CO2 για τη θεραπεία του καλοήθους ροχαλητού» και του ελαφρού συνδρόµου αποφρακτικής υπνικής άπνοιας. Γαληνός 1998;40: 43-45. 7. Αράπης Ι, Ράπτη Α, Μαρκαντωνάκη, Καλογήρου Ε, Μπούρος, Αναγνωστοπούλου Ο, Σιαφάκας Ν. Μακροχρόνια υποστήριξη της θρέψης υπολειµµατικών σε βάρος εµφυσηµατικών ασθενών. Επίδραση στην πορεία της νόσου. Πνεύµων 1998;11:144-150. 8. Μιχελάκη Ε, Κονδύλη Ε, Μπούρος. Ιδιοπαθής αποφρακτική βρογχιολίτιδα µε οργανούµενη πνευµονία.πνεύµων 1998;11 (supl): 61-66. 9. Αλεξοπούλου Χ, Μπούρος. Ιδιοπαθής απoφρακτική βρογχιολίτιδα. Πνεύµων 1998;11 (suppl): 56-60. 10.. Κοµπόγιωργας,. Μπούρος. Σύνδροµο άνω κοίλης φλέβας. Ιατρική Επιθεώρηση Ενόπλων υνάµεων (Υπό δηµοσίευση). 11.Μπούρος., Σχίζα Σ., Πανάγου Π., Τζανάκης Ν., Πατσουράκης Γ., Σιαφάκας Ν.Μ.. Ενδοϋπεζωκοτική έγχυση ουροκινάσης στην θεραπεία των επιπλεγµένων παραπνευµονικών συλλογών. Ιατρική Επιθεώρηση Ενόπλων υνάµεων (Υπό δηµοσίευση).
20 VII ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΕΙΣ ΣΕ ΣΥΝΕ ΡΙΑ 1. ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΕΙΣ ΣΕ ΙΕΘΝΗ ΣΥΝΕ ΡΙΑ 1. Bouros D, Schiza SE, Drositis J, Tzanakis N, Papalexatos S, Mitrouska I, Siafakas NM. Control study of intrapleural instillation of urokinase in the treatment of multi loculated pleural effusion and empyema. American Thoracic Society Annual Meeting. Chicago, Illinois April 24-29, 1998. Abstract: Am J Respir Crit Care Med 1998;157(3):A65. 2. Mitrouska I, Patakas D, Katsanoulas K, Bouros D, Siafakas NM. Effectiveness of chemical feedback in mechanically ventilated subjects. American Thoracic Society Annual Meeting. Chicago, Illinois April 24-29, 1998. Abstract: Am J Respir Crit Care Med 1998;157(3):A108. 3. Hatzakis K, Tzanakis N, Bouros D, Karkavitsas, Siafakas NM. Prognostic value of pretherapeutic levels of serum tumor markers in patients with lung cancer. American Thoracic Society Annual Meeting. Chicago, Illinois April 24-29, 1998. Abstract: Am J Respir Crit Care Med 1998;157(3):A323. 4. Tzanakis N, Alexandrakis M, Bouros D, Alexandraki R, Kyriakou D, Eliopoulos G, Siafakas N. Diagnostic significance of ferritin, interleukin 8 (IL-*) and the tumor necrosis factor (TNF-a) in the differential diagnosis of malignant from non - malignant pleural effusions. American Thoracic Society Annual Meeting. Chicago, Illinois April 24-29, 1998. Abstract: Am J Respir Crit Care Med 1998;157(3):A356. 5. Hopkins SR, Gavin TP, Siafakas NM, Haesler LJ, Olfert IM, Wagner H, and Wagner PD. Effect of prolonged heavy exercise on pulmonary gas exchange in athletes. American Thoracic Society Annual Meeting. Chicago, Illinois April 24-29, 1998. Abstract: Am J Respir Crit Care Med 1998;157(3):A371. 6. Vassilakis DA, Sourvinos G, Markatos M, Psathakis K, Bouros D, Spandidos D, and Siafakas NM. Increased genetic alterations in patients with sarcoidosis and idiopathic pulmonary fibrosis. American Thoracic Society Annual Meeting. Chicago, Illinois April 24-29, 1998. Abstract: Am J Respir Crit Care Med 1998;157(3):A494. 7. Siafakas NM, Jordan M, Wagner H, Breen EC, Benoit H, and Wagner PD. Diaphragm angiogenic growth factor mrna responses to increased ventilation caused by hypoxemia and hypercapnia. American Thoracic Society Annual Meeting. Chicago, Illinois April 24-29, 1998. Abstract: Am J Respir Crit Care Med 1998;157(3):A668. 8. Jordan M, Wangen H, Breen EC, Benoit H, Wagner PD, and Siafakas NM. Effect of resistive loading on angiogenic growth factor mrna of the respiratory muscles.
American Thoracic Society Annual Meeting. Chicago, Illinois April 24-29, 1998. Abstract: Am J Respir Crit Care Med 1998;157(3):A669. 9. Bouros D, Tzanakis N, Xirοuchaxi N, Petinaki E, Panagou P, Siafakas N. CD4/CD8 ratio in Bal fluid in newly diagnosed sarcoidosis. 6 th International Conference on bronchoaleolar lavage. 5 th Postgraduate Seminar of Dept. of Pneumonlogy, University of Ioannina. Abstract book pp: 93. 10.Vassilakis DA, Xirouhaki N, Psathakis K, Voloudaki A, Giotaki N, Siafakas NM, and Bouros D. BAL fluid (BALF) findings in pulmonary langerhans cell granulomatosis: our experience. 6 th International Conference on bronchoaleolar lavage. 5 th Postgraduate Seminar of Dept. of Pneumonology, University of Ioannina. Abstract book pp: 96. 11.Vassilakis AD, Papaioannou A, Alegakis A, Siafakas NM, Tsatsakis AM, and Bouros D. Pharmacokinetics of lidocaine after nasal oropharygeal and endotrachial administration during BAL. 6 th International Conference on bronchoaleolar lavage. 5 th Postgraduate Seminar of Dept. of Pneumonology, University of Ioannina. Abstract book pp: 123. 12.Rapti A, Arapis J, Katsouda E, Markadonaki D, Bouros D, Anagnostopoulou, Siafakas N. Effects of long-term nutritional intervention in malnourished patients with emphysema. European Respiratory Society Annual Congress Geneva, Switzerland, September 19-23, 1998. Abstract: Eur Respir J 1998:2S. 13. Vassilakis AD, Giotaki I, Chalkiadakis G, Drositis I, Siafakas NM, Bouros D. Thoracoscopic lung biopsy in the diagnosis of interstitial lung disease: our experience. European Respiratory Society Annual Congress Geneva, Switzerland, September 19-23, 1998. Abstract: Eur Respir J 1998:34S. 14. Joubert J, Boszormenyi Nagy G, Sanchis J, Siafakas N. A comparison of the efficacy and systemic activity of budesonide and fluticasone propionate in asthmatic patients. European Respiratory Society Annual Congress Geneva, Switzerland, September 19-23, 1998. Abstract: Eur Respir J 1998: 37S. 15. Hatzakis K, Tzanakis N, Bouros D, Karkavitsas N, Siafakas NM. Prognostic value of pre-treatment levels of serum tumor markers in patients with lung cancer. European Respiratory Society Annual Congress Geneva, Switzerland, September 19-23, 1998. Abstract: Eur Respir J 1998: 44S 16. Vassilakis AD, Krassas A, Christodoulou M, Bachlitzanakis N, Giotaki I, Siafakas NM, Bouros D. Characteristics of adult near-drowning victims, in Heraklio, Crete, during period 1992-1997. European Respiratory Society Annual Congress Geneva, Switzerland, September 19-23, 1998. Abstract: Eur Respir J 1998: 50S. 21
17. Giatromanolaki A, Schiza S, Koukourakis M, Kakolyris S, Bouros D, Siafakas NM, Harris AL, Gatter KC. Vascular endothelial growth factor (VEGF) andangiogenesis in non-small cell lung cancer. European Respiratory Society Annual Congress Geneva, Switzerland, September 19-23, 1998. Abstract: Eur Respir J 1998: 103S. 18. Voloudaki A, Magkanas E, Bouros D, Tzanakis N, Alexopoulou C, Daskalogiannaki M, Siafakas N, Gourtsoyiannis N. Pulmonary sarcoidosis: Air trapping on expiratory computed tomography and correlation with pulmonary function tests. European Respiratory Society Annual Congress Geneva, Switzerland, September 19-23, 1998. Abstract: Eur Respir J 1998: 145S. 19. Schiza S, Paraskakis M, Simantiraki M, Tzanakis N, Bouros D, Siafakas NM. Sleep habits in urban and rural areas of Greece. European Respiratory Society Annual Congress Geneva, Switzerland, September 19-23, 1998. Abstract: Eur Respir J 1998: 183S. 20. Vassilakis AD, Papaioannou A, Alegakis A, Apostolaki C, Siafakas NM, Tsatsakis AM, Bouros D. Pharmakokinetics of lidocaine after nasal, orofarygeal and endotrachial administration in fiberoptic bronchoscopy. European Respiratory Society Annual Congress Geneva, Switzerland, September 19-23, 1998. Abstract: Eur Respir J 1998: 305S. 21. Bouros D, Bilaceroglu S, Tzanakis N, Perim K, Siafakas NM. Knowledge and social attitude regarding tuberculosis among the population of Greece and Turkey. European Respiratory Society Annual Congress Geneva, Switzerland, September 19-23, 1998. Abstract: Eur Respir J 1998: 349S. 22.Siafakas NM, Jordan M, Wagner H, Breen EC, Benoit H, Wagner PD. Angiogenic growth factors (VEGF, bfgf, TGFb1) mrna of the diaphragm during increased ventilation. European Respiratory Society Annual Congress Geneva, Switzerland, September 19-23, 1998. Abstract: Eur Respir J 1998: 452S. 23. Jordan M, Wagner H, Breen EC, Benoit H, Wagner PD, Siafakas NM. Effect of resistive and elastic loading on angiogenic factors mrna of the diaphragm. European Respiratory Society Annual Congress Geneva, Switzerland, September 19-23, 1998. Abstract: Eur Respir J 1998: 452S. 24.Voulgaraki O. Mitrouska I, Stefanaki K, Froudarakis M, Siafakas NM, Bouros D. Neuroendocrine tumor presenting as diffuse interstitial lung disease. 3 rd International Congress on Lung Cancer Rhodos 31 October-4 November 1998. Abstract p80. 25.Hatzakis K, Tzanakis N, Lambrakis H, Bouros D, Karkavitsas N, Siafakas N.M. Prognostic value of pre-therapeutic levels of serum tumor markers in patients with lung cancer. 3 rd International Congress on Lung Cancer. Rhodos 31 October - 4 November 1998.Abstract book: p26. 22