Societas Iuris Publici Europaei (SIPE) 10o ΣΥΝΕΔΡΙΟ 10. TAGUNG 10th CONGRESS 10ème CONGRÈS 30.10-01.11.2014 ΜΟΥΣΕΙΟ ΑΚΡΟΠΟΛΗΣ AKROPOLIS MUSEUM ACROPOLIS MUSEUM MUSÉE DE L ACROPOLE Υπό την Αιγίδα του Προέδρου του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης Καθηγητή Βασιλείου Σκουρή Το Μέλλον του Κοινωνικού Κράτους Δικαίου στην Ευρώπη Die Zukunft des Sozialen Rechtsstaates in Europa The future of the Constitutional Welfare State in Europe L avenir de l État de Droit Social en Europe
HSOCIETAS IURIS PUBLICI EUROPAEI [SIPE] είναι ένα επιστημονικό σωματείο που ιδρύθηκε από ευρωπαίους δημοσιολόγους τον Απρίλιο 2003 στη Φραγκφούρτη και έχει ως σκοπό την επιστημονική συζήτηση και αποσαφήνιση ζητημάτων του δημοσίου δικαίου στην Ευρώπη καθώς και της επίδρασής του επί του συνόλου των δικαιϊκών κλάδων. H SIPE αριθμεί σήμερα πάνω από 200 μέλη προερχόμενα από διάφορα ευρωπαϊκά Κράτη. HSIPE πραγματοποιεί κάθε χρόνο το ετήσιο συνέδριό της σε κάποια άλλη ευρωπαϊκή χώρα. Ήδη τα συνέδρια της SIPE έλαβαν χώρα στο Κολυμπάρι της Κρήτης (2004), στη Ρώμη (2005), τη Βιέννη (2006), το Göttingen (2007), τη Σεβίλλη (2008), τη Βουδαπέστη (2009), το Στρασβούργο (2010), τη Λισσαβώνα (2011) και την Κρακοβία (2013). Δεδομένου ότι το «ιδρυτικό» συνέδριο της SIPE στο Κολυμπάρι θεωρήθηκε ως ιδιαίτερα επιτυχημένο, το Διοικητικό Συμβούλιο αποφάσισε το 10ο επετειακό συνέδριο να πραγματοποιηθεί για δεύτερη φορά στην Ελλάδα. Tο καταστατικό της SIPE στις τρεις επίσημες γλώσσες (αγγλικά, γαλλικά και γερμανικά), καθώς και περαιτέρω πληροφορίες είναι διαθέσιμα στην ηλεκτρονική διεύθυνση: http://www.sipe-online.eu Tα Πρακτικά των ετησίων Συνεδρίων εκδίδονται στην σειρά που διατηρεί η SIPE στον γερμανικό εκδοτικό οίκο ΝΟΜΟS Verlag, Baden-Baden, ο οποίος συνεργάζεται για την έκδοση της σειράς αυτής με άλλους ευρωπαϊκούς εκδοτικούς οίκους και στην Ελλάδα με τις Εκδόσεις Αντ. Ν. Σάκκουλα. Ήδη κυκλοφορούν 9 τόμοι. Διοικητικό Συμβούλιο της SIPE Τζούλια Ηλιοπούλου-Στράγγα, Aθήνα (Πρόεδρος) Martin Nettesheim, Tübingen (Γενικός Γραμματέας) Egils Levits, Λουξεμβούργο/Ρίγα Michael Potacs, Βιέννη Vasco Pereira da Silva, Λισσαβώνα Mirosław Wyrzykowski, Βαρσοβία Jacques Ziller, Παβία
Societas Iuris Publici Europaei (SIPE) 10. TAGUNG - 10 th CONGRESS - 10 ème CONGRÈS 10 ο ΣΥΝΕΔΡΙΟ ATHEN - ATHENS - ATHÈNES - ΑΘΗΝΑ Υπό την Αιγίδα του Προέδρου του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης Καθηγητή Βασιλείου Σκουρή ΠΕΜΠΤΗ 30 OKTΩΒΡΙΟΥ ΣΑΒΒΑΤΟ 1 NOEMBΡΙΟΥ 2014 ΑΜΦΙΘΕΑΤΡΟ ΜΟΥΣΕΙΟΥ ΑΚΡΟΠΟΛΗΣ Το Μέλλον του Κοινωνικού Κράτους Δικαίου στην Ευρώπη Die Zukunft des Sozialen Rechtsstaates in Europa The future of the Constitutional Welfare State in Europe L avenir de l État de Droit Social en Europe ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ Θα υπάρχει ταυτόχρονη μετάφραση στα αγγλικά, γαλλικά, γερμανικά και ελληνικά -3-
10 Ο ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΤΗΣ SIPE ΑΘΗΝΑ 30 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ - 1 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 2014 TΟ ΜΕΛΛΟΝ ΤΟΥ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ ΔΙΚΑΙΟΥ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ Άφιξη αλλοδαπών συνέδρων Πέμπτη 30 Οκτωβρίου 2014 17.00-19.00 Εργαστήριο Νέων Επιστημόνων Χαιρετισμός Τζούλια Ηλιοπούλου-Στράγγα Προεδρία: Martin Nettesheim Θεμελιώδη Κοινωνικά Δικαιώματα στη Γαλλία: Επισκόπηση και Προοπτικές (20 ) Laurence GAY, CNRS, Πανεπιστήμιο της Aix-Marseille Δικαστική επιδίωξη των Κοινωνικών Δικαιωμάτων και των Θεσμικών Εγγυήσεων κοινωνικού περιεχομένου; (20 ) Αικατερίνη ΗΛΙΑΔΟΥ, Πανεπιστήμιο Αθηνών Ο Χάρτης των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης: ένα ορόσημο για την προστασία των θεμελιωδών κοινωνικών δικαιωμάτων στην Ευρώπη; (20 ) Adam BODNAR, Πανεπιστήμιο Βαρσοβίας Προστατεύοντας το Κοινωνικό Κράτος μέσω της ΕΣΔΑ; (20 ) Claudia WUTSCHER, Οικονομικό Πανεπιστήμιο Βιέννης 20.30: Δείπνο στo Πανεπιστημιακό Εντευκτήριο «Καποδιστριακόν» (Ακαδημίας 48 & Σίνα)
9.00-9.30: Εγγραφές 9.30: Έναρξη Παρασκευή 31 Οκτωβρίου 2014 Χαιρετισμοί: Τζούλια Ηλιοπούλου-Στράγγα, Καθηγήτρια Νομικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, Πρόεδρος της SIPE Βασίλειος Σκουρής, Καθηγητής, Πρόεδρος του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης Θεόδωρος Φορτσάκης, Καθηγητής, Πρύτανης του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών Δημήτριος Παντερμαλής, Καθηγητής, Διευθυντής του Μουσείου Ακρόπολης ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ ΤΟΥ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ ΔΙΚΑΙΟΥ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ Πρώτη Συνεδρία (10.00-13.00) Προεδρία: Mirosław Wyrzykowski Το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Κράτος Δικαίου: Γένεση, Εξέλιξη και Προοπτικές [Εισαγωγή στη θεματική του συνεδρίου] (30 ) Ulrich BECKER, Καθηγητής, Διευθυντής του Ινστιτούτου Max Planck για το Κοινωνικό Δίκαιο και την Κοινωνική Πολιτική, Μόναχο Η Οπτική Γωνία των Κρατών Μελών γωνία της Ιταλίας (20 ) Luca MEZZETTI, Πανεπιστήμιο της Bologna γωνία της Ισπανίας (20 ) María Emilia CASAS BAAMONDE, Πανεπιστήμιο Complutense της Μαδρίτης & Miguel RODRIGUEZ-PINERO, Καθηγητής, Πρόεδρος του Δεύτερου Τμήματος του ισπανικού Συμβουλίου της Επικρατείας γωνία της Πορτογαλίας (20 ) José Carlos VIEIRA DE ANDRADE, Πανεπιστήμιο της Coimbra 11.30-11. 50: Διάλειμμα γωνία της Ιρλανδίας (20 ) Diarmuid Rossa PHELAN, Trinity College, Δουβλίνο γωνία των «νέων» Κρατών Μελών: το παράδειγμα της Ουγγαρίας (20 ) József HAJDÚ, Πανεπιστήμιο του Szeged -5-
13.00-15.30 Διάλειμμα: Γεύμα στο Εστιατόριο του Μουσείου Ακρόπολης και Ξενάγηση στο Μουσείο Δεύτερη Συνεδρία (15.30-18.30) Προεδρία: Jacques Ziller Η οπτική γωνία της Ευρωπαϊκής Ένωσης Η Κοινωνική Διάσταση του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης στη Νομολογία του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης (20 ) Egils LEVITS, Δικαστής στο Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης Κοινωνικά Δικαιώματα των «Κοινοτικών Αλλοδαπών» (20 ) Sophie ROBIN-OLIVIER, Πανεπιστήμιο Παρίσι Ι Το δικαίωμα ασύλου στον Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης: ένα sui generis κοινωνικό δικαίωμα; (20 ) Δημήτριος ΓΡΑΤΣΙΑΣ, Δικαστής στο Γενικό Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης 16.40-17.00: Διάλειμμα Η οπτική γωνία του Συμβουλίου της Ευρώπης Η Κοινωνική Διάσταση της ΕΣΔΑ στη Νομολογία του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (20 ) Τζούλια ΗΛΙΟΠΟΥΛΟΥ-ΣΤΡΑΓΓΑ, Πανεπιστήμιο Αθηνών Η Πρακτική της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Κοινωνικών Δικαιωμάτων (20 ) Birgitta NYSTRÖM, Μέλος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Κοινωνικών Δικαιωμάτων 18.30: Συνεδρίαση του Διοικητικού Συμβουλίου 20.30: Δείπνο στο Εστιατόριο του Μουσείου Ακρόπολης
Σάββατο 1η Νοεμβρίου 2014 9.00-10.00: Γενική Συνέλευση των μελών της SIPE Τρίτη Συνεδρία (10.00-12.30) Προεδρία: Vasco Pereira da Silva Στρογγυλή Τράπεζα Συντονιστής: Βασίλειος ΣΚΟΥΡΗΣ, Πρόεδρος του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης Συμμετέχοντες: Verica TRSTENJAK, Πανεπιστήμιο της Βιέννης, πρώην Γενικός Εισαγγελέας στο Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης Το Κοινωνικό Κράτος σε Εποχή Κρίσης: Απειλή για το Κράτος Δικαίου; (20 ) Isabelle HACHEZ, Πανεπιστήμιο Saint Louis, Βρυξέλλες Προστασία του Κοινωνικού Κεκτημένου; (20 ) Σωτήριος ΡΙΖΟΣ, Πρόεδρος του Συμβουλίου της Επικρατείας, Αθήνα Το ελληνικό Συμβούλιο της Επικρατείας μεταξύ του συνταγματικού μοντέλου του Κοινωνικού Κράτους και της πολιτικής ένστασης «Ουκ αν λάβοις παρά του μη έχοντος» (20 ) Michael POTACS, Οικονομικό Πανεπιστήμιο Βιέννης Κοινωνικό Κράτος και Παγκοσμιοποίηση: μία Πρόκληση για τη Δημοκρατία και την Εθνική Κυριαρχία (20 ) Συμπεράσματα (20 ) Sir David EDWARD, Ομότιμος Καθηγητής, Πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου, πρώην Δικαστής στο Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης Κλείσιμο του Συνεδρίου 12.30: Ελαφρύ Γεύμα και Εκδρομή στο Ακρωτήριο του Σουνίου (Ναός του Ποσειδώνα) -7-
Ιδιαίτερες ευχαριστίες στους: Μουσείο Ακρόπολης Hans-Böckler Stiftung, Düsseldorf Hugo Sinzheimer Institut für Arbeitsrecht, Frankfurt am Main Konrad-Adenauer-Stiftung, Auslandsbüro Griechenland BINGO TOTTIS Group of Companies SOCIETAS IURIS PUBLICI EUROPAEI (SIPE) Συνέδρια : 1. Kολυμπάρι-Κρήτη 22-26.07.2004 Die Neue Europäische Union The New European Union La nouvelle Union européenne [Η νέα Ευρωπαϊκή Ένωση] 2. Ρώμη 2-5.06.2005 Die Wirkung der Supranationalität auf die Gewaltenteilung The impact of supranationality on the separation of powers L effet de la supranationalité sur la séparation des pouvoirs [Η επίδραση της υπερεθνικότητας στην αρχή της διάκρισης των εξουσιών] 3. Βιέννη 8-11.06.2006 Verfassungsprinzipien in Europa Constitutional principles in Europe Principes constitutionnels en Europe [Συνταγματικές αρχές στην Ευρώπη] 4. Göttingen 1-3.06.2007 Staatsmodernisierung in Europa State Modernization in Europe La modernisation de l État en Europe [Ο εκσυγχρονισμός του Κράτους στην Ευρώπη] 5. Σεβίλλη 5-8.06.2008 Die neuen Europäer - Migration und Integration in Europa The new Europeans - Migration and integration in Europe Les nouveaux européens - Migration et intégration en Europe [Οι νέοι Ευρωπαίοι - Μετανάστευση και ενσωμάτωση στην Ευρώπη] 6. Bουδαπέστη 4-7.06.2009 Rechtsstaat, Freiheit und Sicherheit in Europa Rule of Law, Freedom and Security in Europe État de droit, liberté et sécurité en Europe [Κράτος Δικαίου, Ελευθερία και Ασφάλεια στην Ευρώπη] 7. Στρασβούργο 10-12.06.2010 Das soft law der europäischen Organisationen The Soft Law of European Organisations La soft law des organisations européennes [Το Soft Law των Ευρωπαϊκών Οργανισμών] 8. Λισσαβώνα 22-24.09.2011 Der Beitritt der Europäischen Union zur EMRK. Die Auswirkung auf den Schutz der Grundrechte in Europa The Accession of the European Union to the ECHR. The impact on the protection of fundamental rights in Europe L adhésion de l Union Européenne à la CEDH. L impact sur la protection des droits fondamentaux en Europe [Η προσχώρηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης στην ΕΣΔΑ. Η επίδραση στην προστασία των θεμελιωδών δικαιωμάτων στην Ευρώπη] 9. Kρακοβία 20-22.06.2013 Verantwortung, Haftung und Kontrolle des Verfassungsstaates und der Europäischen Union im Wandel der Zeit Responsibility, Accountability and Control of the Constitutional State and the European Union in Changing Times Responsabilités et Contrôle de l Etat constitutionnel et de l Union européenne au fil du temps [Ευθύνη και Έλεγχος του Συνταγματικού Κράτους και της Ευρωπαϊκής Ένωσης στη διάρκεια του χρόνου] Τα Πρακτικά όλων των ανωτέρω συνεδρίων έχουν κυκλοφορήσει στη σειρά της SIPE στον εκδοτικό οίκο ΝΟΜΟS Verlag, Baden-Baden, ο οποίος συνεργάζεται για την έκδοσή τους με άλλους ευρωπαϊκούς εκδοτικούς οίκους και στην Ελλάδα με τις Εκδόσεις Αντ. Ν. Σάκκουλα. -8-