Ατομική μονάδα μάζας (amu) ορίζεται ως το 1/12 της μάζας του ατόμου του άνθρακα 12 6 C.



Σχετικά έγγραφα
ΧΗΜΙΚΟΙ ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΙ I (Ar, Mr, mol, N A, V m, νόμοι αερίων)

Μετά το τέλος της μελέτης του 4ου κεφαλαίου, ο μαθητής θα πρέπει να είναι σε θέση:

Στοιχειμετρικοί υπολογισμοί σε διαλύματα

Διαλύματα - Περιεκτικότητες διαλυμάτων Γενικά για διαλύματα

Στοιχειομετρικοί Υπολογισμοί στη Χημεία

Ταξινόμηση της ύλης Διαλύματα Περιεκτικότητες διαλυμάτων. Χημεία Α Λυκείου Διδ. Εν. 1.5 π. Ευάγγελος Μαρκαντώνης 2 ο ΓΕΛ Αργυρούπολης

ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΗ ΔΙΑΛΥΜΑΤΟΣ (Μolarity)

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΧΗΜΕΙΑΣ Α ΛΥΚΕΙΟΥ - ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ

Στοιχειομετρικοί υπολογισμοί

Καταστατική εξίσωση ιδανικών αερίων

1 Η ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΣΚΗΣΗ ΤΜΗΜΑ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ ΚΑΙ ΔΙΑΙΤΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΡΔΙΤΣΑ ΔΙΑΛΥΜΑΤΑ

ΧΗΜΕΙΑ A ΛΥΚΕΙΟΥ. ΑΣΚΗΣΗ 1 Ο παρακάτω πίνακας δίνει µερικές πληροφορίες που αφορούν την δοµή τεσσάρων ατόµων Q, X, Ψ, R: Ζ Α p + n

Γενική Χημεία. Νίκος Ξεκουκουλωτάκης Επίκουρος Καθηγητής

Σχέσεις ποσοτήτων χημικών σωματιδίων

Α = Ζ + Ν ΑΤΟΜΟ. ΙΣΟΤΟΠΑ είναι. ΝΕΤΡΟΝΙΑ (n) ΠΥΡΗΝΑΣ

ΛΥΜΕΝΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΑΣΚΗΣΗ

Καθηγητής : ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΔΑΝΙΗΛ ΠΛΑΪΝΑΚΗΣ. Χημεία ΒΑΣΙΚΕΣ ΓΝΩΣΕΙΣ ΑΣΠΡΟΠΥΡΓΟΣ

Για την επίλυση αυτής της άσκησης, αλλά και όλων των παρόμοιων χρησιμοποιούμε ιδιότητες των αναλογιών (χιαστί)

Χημεία Α Λυκείου. Διαλύματα

Σ Τ Ο Ι Χ Ε Ι Ο Μ Ε Τ Ρ Ι Α

ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΕΣ - ΟΔΗΓΙΕΣ ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗΣ ΘΕΜΑΤΩΝ ΓΙΑ ΤΟ ΜΑΘΗΜΑ

ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΑ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑΤΑ ΧΗΜΕΙΑΣ Α ΛΥΚΕΙΟΥ (Δ. Δ.7 ο ) ΣΥΝΟΛΙΚΗ ΥΛΗ

Χημεία: Μεταθετικές αντιδράσεις - Σχετική ατομική μάζα - Σχετική μοριακή μάζα - mole

1 o ΓΕΛ ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΥ ΚΟΡΔΕΛΙΟΥ ΧΗΜΕΙΑ A ΛΥΚΕΙΟΥ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ, ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 1. ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1- ΒΑΣΙΚΑ ΜΕΓΕΘΗ-ΣΩΜΑΤΙΔΙΑ - Τι πρέπει να γνωρίζουμε

ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ. ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΧΗΜΕΙΑ Α ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙΔΩΝ: ΤΕΣΣΕΡΕΙΣ (4) ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΘΕΜΑΤΩΝ: ΚΑΛΑΜΑΡΑΣ ΓΙΑΝΝΗΣ xhmeiastokyma.

Φροντιστήρια ΕΠΙΓΝΩΣΗ Αγ. Δημητρίου Προτεινόμενα θέματα τελικών εξετάσεων Χημεία Α Λυκείου. ΘΕΜΑ 1 ο

Print to PDF without this message by purchasing novapdf (

Φροντιστήριο ΕΠΙΓΝΩΣΗ Αγ. Δημητρίου Προτεινόμενα θέματα τελικών εξετάσεων Χημεία Α Λυκείου. ΘΕΜΑ 1 ο

Διάλυμα καλείται κάθε ομογενές σύστημα, το οποίο αποτελείται από δύο ή περισσότερες χημικές ουσίες, και έχει την ίδια σύσταση σε όλη του τη μάζα.

Mr = = 17 ΧΗΜΕΙΑ Α ΛΥΚΕΙΟΥ. ΚΕΦ.4: 4.1 ΣΧΕΤΙΚΗ ΑΤΟΜ. ΜΑΖΑ (Ar)-ΣΧΕΤ.ΜΟΡ. ΜΑΖΑ (Μr) 1 amu=1, g

XHMEIA. 1 ο ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ. ΘΕΜΑ 1 ο. Να δώσετε τη σωστή απάντηση στις παρακάτω περιπτώσεις.

ΧΗΜΕΙΑ. Α Λυκείου 12/4/ Στοιχειομετρία Εισαγωγή. Κεφάλαιο 4 - Στοιχειομετρία. 4. Στοιχειομετρία

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: Διαμοριακές Δυνάμεις-Καταστάσεις της ύλης-προσθετικές ιδιότητες

Χημεία Α Λυκείου - Κεφάλαιο 4. Χημικοί Υπολογισμοί. Άσκηση 4.14 Αέρια Μείγματα

Συγκέντρωση διαλύματος

Διάλυμα, είναι κάθε ομογενές μίγμα δύο ή περισσότερων ουσιών.

Εύρεση mol και συγκέντρωση από αριθμητικά δεδομένα Επανάληψη προηγούμενων τάξεων.

6. To στοιχείο νάτριο, 11Na, βρίσκεται στην 1η (IA) ομάδα και την 2η περίοδο του Περιοδικού Πίνακα.

3. Υπολογισμοί με Χημικούς Τύπους και Εξισώσεις

Ασκήσεις διαλυμάτων. Επαναληπτικές ασκήσεις Α' Λυκείου 1

Απαντήσεις Λύσεις σε Θέματα από την Τράπεζα Θεμάτων. Μάθημα: Χημεία Α Λυκείου

Χημεία Α ΓΕΛ 15 / 04 / 2018

ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ A ΤΑΞΗ ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΑΒΒΑΤΟ 16/04/ ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΧΗΜΕΙΑ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙΔΩΝ: ΠΕΝΤΕ (5)

Χημεία Α ΛΥΚΕΙΟΥ 21 / 04 / ΘΕΜΑ Α A1. γ - 5 μονάδες

Ομογενή μίγματα χημικών ουσιών τα οποία έχουν την ίδια χημική σύσταση και τις ίδιες ιδιότητες (χημικές και φυσικές) σε οποιοδήποτε σημείο τους.

Χημεία Α ΓΕΛ 15 / 04 / 2018

2.3 Περιεκτικότητα διαλύματος Εκφράσεις περιεκτικότητας

Δρ. Ιωάννης Καλαμαράς, Διδάκτωρ Χημικός. Όλα τα Σωστό-Λάθος της τράπεζας θεμάτων για τη Χημεία Α Λυκείου

ΧΗΜΕΙΑ ΘΕΤΙΚΟΥ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑ 6-ΧΗΜΙΚΗ ΙΣΟΡΡΟΠΙΑ

Συγκέντρωση ή μοριακότητα κατά όγκο ή Molarity διαλύματος

Συντάκτης: Τζαμτζής Αθανάσιος Σελίδα 1

ΕΚΦΡΑΣΕΙΣ ΠΕΡΙΕΚΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΗΣ

Τι ονομάζουμε χημικό στοιχείο; Δώστε ένα παράδειγμα. Ερώτηση θεωρίας. Τι ονομάζουμε χημική ένωση; Δώστε ένα παράδειγμα. Ερώτηση θεωρίας.

1 mol μορίων μιας χημικής ουσίας έχει μάζα τόσα γραμμάρια (g), όση είναι η σχετική μοριακή μάζα (Μr) της ουσίας.

HF + OHˉ. Διάλυμα ΝΗ 4 Βr και NH 3 : ΝΗ 4 Βr NH Brˉ, NH 3 + H 2 O NH OHˉ NH H 2 O NH 3 + H 3 O +

ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ A ΤΑΞΗ ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΑΒΒΑΤΟ 16/04/ ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΧΗΜΕΙΑ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙΔΩΝ: ΟΚΤΩ (8)

ΦΥΣΙΚΕΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ. Οι φυσικές καταστάσεις της ύλης είναι η στερεή, η υγρή και η αέρια.

ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ A ΤΑΞΗ ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΥΡΙΑΚΗ 23/04/ ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΧΗΜΕΙΑ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙΔΩΝ: ΕΞΙ (6)

Χημεία. Σελίδα 1 από 6. γ. Ν 2 Ο 5. Μονάδες 5

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΦΥΣΙΚΗΣ ΧΗΜΕΙΑΣ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ Διαλύματα Παρασκευή Διαλυμάτων

ΤΕΛΟΣ 1ΗΣ ΑΠΟ 5 ΣΕΛΙΔΕΣ

AΝΑΛΟΓΙΑ ΜΑΖΩΝ ΣΤΟΧΕΙΩΝ ΧΗΜΙΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ

ΧΗΜΕΙΑ Ι Ενότητα 12: Διαλύματα

ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ. Στις ερωτήσεις 1-4 να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθµό της ερώτησης και δίπλα το γράµµα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση.

Συντάκτης: Τζαμτζής Αθανάσιος Σελίδα 1

Συνοπτική Θεωρία Χημείας Α Λυκείου. Στοιχειομετρία. Σχετική ατομική μάζα σχετική μοριακή μάζα- mole- γραμμομοριακός όγκος

συγκέντρωση 0,1 Μ; (μονάδες 8)

ΓΗ_Α_ΧΗΜ_0_2215 ΓΗ_Α_ΧΗΜ_0_2530 ΓΗ_Α_ΧΗΜ_0_2532 ΓΗ_Α_ΧΗΜ_0_2742

Στοιχειομετρία. Το mol (ή και mole)

, ε) MgCl 2 NH 3. COOH, ι) CH 3

Επιμέλεια: Φροντιστήρια «ΟΜΟΚΕΝΤΡΟ ΦΛΩΡΟΠΟΥΛΟΥ»

Χηµεία Α Γενικού Λυκείου

1. Όταν γνωρίζουμε τα αρχικά moles όλων των αντιδρώντων:

1 η Εργαστηριακή άσκηση. Παρασκευή Αραίωση. διαλύματος. Δρ. Άρης Γιαννακάς - Ε.ΔΙ.Π.

1. Το ανιόν S 2 έχει 18 ηλεκτρόνια και 16 νετρόνια. Ο μαζικός αριθμός του στοιχείου αυτού είναι: α. 18 β. 34 γ. 32 δ. 36

ΚΑΥΣΗ ΚΑΙ ΣΤΟΙΧΕΙΟΜΕΤΡΙΚΟΙ ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΙ

Σύντομη περιγραφή του πειράματος

Σημειώσεις Χημείας Α Λυκείου - Κεφάλαιο 1 ο

ΤΕΛΟΣ 1ΗΣ ΑΠΟ 5 ΣΕΛΙΔΕΣ

Τράπεζα Χημεία Α Λυκείου

ΔΙΕΘΝΕΣ ΣΥΣΤΗΜΑ ΜΟΝΑΔΩΝ (S.I.)

Α ΤΑΞΗ ΛΥΚΕΙΟΥ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

Λυμένες ασκήσεις. Αλκάνια

ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: XHMEIA A ΛΥΚΕΙΟΥ

ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΧΗΜΕΙΑΣ ΚΟΣΜΗΤΟΛΟΓΙΑ ΕΙΔΙΚΟΤΗΤΑ:ΕΙΔΙΚΟΣ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ ΑΙΣΘΗΤΙΚΗΣ Α ΕΞΑΜΗΝΟ

Δομικά σωματίδια - Καταστάσεις και ιδιότητες της ύλης

ΧΗΜΕΙΑ Α ΛΥΚΕΙΟΥ. δ. 39 φορές μεγαλύτερη από το της μάζας του ατόμου του 12 C 12 Μονάδες 5

Θέμα Α. Ονοματεπώνυμο: Χημεία Α Λυκείου Διαγώνισμα εφ όλης της ύλης. Αξιολόγηση :

Γραµµοµοριακός όγκος. Ο Νόµος του Avogadro

ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΜΑΪΟΥ-ΙΟΥΝΙΟΥ 2015

ΤΕΛΟΣ 1ΗΣ ΑΠΟ 5 ΣΕΛΙΔΕΣ

Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας. Τμήμα Μηχανολόγων Μηχανικών. Χημεία. Ενότητα 15: Διαλύματα

To εξεταστικό δοκίμιο της χημείας αποτελείται από δεκατρείς (13) σελίδες.

A.1 mol H 2 O(g) 1 572kJ B.1 mol H 2 0(l) 2 120KJ Γ.0,5mol H 2 O(g) 3 240KJ Δ. 2mol Η 2 0(1) KJ 5-572KJ

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑΤΩΝ ΠΑΛΑΙΟΤΕΡΩΝ ΕΤΩΝ

3o ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΘΗΒΑΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΦΥΣΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΖΑΧΑΡΙΟΥ ΦΙΛΙΠΠΟΣ (ΧΗΜΙΚΟΣ)

Σε όλες τις επόμενες ασκήσεις τα Ar των Οξυγόνου, Άνθρακα, Υδρογόνου θεωρούνται γνωστά. Δηλ. Ar O 2 =16, C=12, H 2 =1.

( α πό τράπεζα θεµάτων) ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 : ΣΤΟΙΧΕΙΟΜΕΤΡΙΑ

ΧΗΜΕΙΑ ΘΕΤΙΚΟΥ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑ 4-ΘΕΡΜΟΧΗΜΕΙΑ

Mέρος Α : Δομή ατόμων και χημικός δεσμός

Transcript:

4.1 Βασικές έννοιες Ατομική μονάδα μάζας (amu) ορίζεται ως το 1/12 της μάζας του ατόμου του άνθρακα 12 6 C. Σχετική ατομική μάζα ή ατομικό βάρος λέγεται ο αριθμός που δείχνει πόσες φορές είναι μεγαλύτερη η μάζα του ατόμου του στοιχείου από το 1/12 της μάζας του ατόμου του άνθρακα 12 6 C. H σχετική ατομική μάζα (Ατομικό Βάρος) τις πιο πολλές φορές στην ελληνική βιβλιογραφία συμβολίζεται με AB. Παρακάτω υιοθετείται η πρόταση της IUPAC και συμβολίζεται με Ar. Σχετική μοριακή μάζα ή μοριακό βάρος χημικής ουσίας λέγεται ο αριθμός που δείχνει πόσες φορές είναι μεγαλύτερη η μάζα του μορίου του στοιχείου ή της χημικής ένωσης από το 1/12 της μάζας του ατόμου του άνθρακα 12 6 C. H σχετική μοριακή μάζα (Μοριακό Βάρος) τις πιο πολλές φορές στην ελληνική βιβλιογραφία συμβολίζεται με MB. Παρακάτω υιοθετείται η πρόταση της IUPAC και συμβολίζεται με Mr. Άτομο ή Μόριο 48

Το mol είναι μονάδα ποσότητας ουσίας στο Διεθνές Σύστημα Μονάδων (S.I.) και ορίζεται ως η ποσότητα της ύλης που περιέχει τόσες στοιχειώδεις οντότητες όσος είναι ο αριθμός των ατόμων που υπάρχουν σε 12g του 12 6 C. O αριθμός των στοιχειωδών οντοτήτων που περιέχονται σε n=1mol ονομάζεται αριθμός Avogadro N A και υπολογίσθηκε με πειραματικές μεθόδους και με μεγάλη προσέγγιση ίσος με NA = 6,02 10 23 οντότητες/mol. Με τον όρο οντότητες εννοούμε άτομα, μόρια, ιόντα, ηλεκτρόνια, κλπ. n = 1mol N = 6,02 10 οντότητες A 23 αριθμός Avogadro εκφράζει τον αριθμό των ατόμων οποιουδήποτε στοιχείου που περιέχονται σε μάζα τόσων γραμμαρίων όσο είναι η σχετική ατομική μάζα του. n = 1mol Ar γραμμάρια Ο αριθμός Avogadro εκφράζει τον αριθμό των μορίων στοιχείου χημικής ένωσης που περιέχονται σε μάζα τόσων γραμμαρίων όσο είναι η σχετική μοριακή μάζα τους. n = 1mol Mr γραμμάρια Συμφώνα με την υπόθεση Avogadro ίσοι όγκοι αερίων ή ατμών στις ίδιες συνθήκες θερμοκρασίας και πίεσης περιέχουν τον ίδιο αριθμό μορίων. Ισχύει και το αντίστροφο, δηλαδή ίσοι αριθμοί μορίων ή ατμών που βρίσκονται στις ίδιες συνθήκες θερμοκρασίας και πίεσης καταλαμβάνουν τον ίδιο όγκο. Σε πρότυπες συνθήκες πίεσης και θερμοκρασίας, STP, δηλαδή, σε θερμοκρασία 0 0 C (ή 273 K) και πίεση 1 atm (760mmHg), ο γραμμομοριακός όγκος των αερίων βρέθηκε πειραματικά ίσος με 22,4L. n = 1mol 22,4 Λίτρα σε STP 49

Τα παραπάνω περιγράφονται εν ολίγοις με τους εξής τύπους: n N = N πόσες οντότητες (άτομα, μόρια, ιόντα) N A n m = m η μάζα της ουσίας σε γραμμάρια (g) Ar n m = m η μάζα της ουσίας σε γραμμάρια (g) Mr n V = V όγκος αερίου σε STP, σε λίτρα (L) 22,4L θέτοντας n=1mol σε κάθε τύπο προφανώς επαληθεύουμε ότι: n= 1mol περιεχει N οντότητες A έχει μάζα (Ar ήμr)g καταλμβάνει 22,4L σε STP 50

Ο παρακάτω πινάκας περιέχει τις σχετικές ατομικές μάζες μερικών στοιχείων και χρησιμοποιείται κατά την επίλυση προβλημάτων με χημικούς υπολογισμούς. 51

Μέρος Β Εργασία στην τάξη 1. Χρησιμοποιώντας τον παραπάνω πινάκα να υπολογίσετε τη γραμμομοριακή μάζα των παρακάτω στοιχείων ή ενώσεων. α. H 2 β. O 2 γ. HO 2 δ. Mg(OH) 2 ε. HS0 2 4 2. Δοχείο περιέχει 4mol μεθανίου (CH 4 ) σε STP. Να υπολογίσετε α. τον αριθμό των μορίων CH 4 που περιέχονται στο δοχείο. β. ποσά g CH 4 περιέχονται στο δοχείο. γ τον όγκο του δοχείου. 3. Ένα δοχείο 112 L περιέχει οξυγόνο (Ο 2 ) σε STP. Να υπολογίσετε α. τον αριθμό των μορίων οξυγόνου που περιέχονται στο δοχείο. β. τον αριθμό των ατόμων οξυγόνου που περιέχονται στο δοχείο. γ. ποσά g ζυγίζει το οξυγόνο μέσα στο δοχείο. 52

4. Ένα δοχείο περιέχει αμμωνία (ΝΗ 3 ) σε STP. Μέσα στο δοχείο υπάρχουν 22 30,1 10 μόρια ΝΗ 3. Να υπολογίσετε α. τον όγκο του δοχείου. β. τη μάζα της ΝΗ 3. γ. ποσά g O 2 καταλαμβάνουν τον ίδιο όγκο στις ίδιες συνθήκες. 5. Ποσότητα Η 3 PO 4 έχει μάζα 19,6g να υπολογίσετε α. ποσά μόρια περιέχει. β. πόσα g Ο περιέχει. γ. πόσα g P περιέχει. 6. Ένας κύβος από αλουμίνιο (Al) έχει ακμή 1cm. H πυκνότητα του αλουμινίου d=2,7g/cm 3. Να υπολογίσετε α. ποσά g ζυγίζει ο κύβος. β. πόσα mol είναι η παραπάνω ποσότητα Al. γ. ποσά μόρια υπάρχουν στην παραπάνω ποσότητα. 7. Μια σταγόνα νερού έχει όγκο 0,06ml. Η πυκνότητα του νερού είναι d=1g/ml. Να υπολογίσετε α. ποσά g ζυγίζει η σταγόνα. β. ποσά μόρια νερού περιέχονται. γ. ποσά g O και ποσά H περιέχονται στη σταγόνα. 53

Μέρος Γ Εργασία στο σπίτι 1. Να συμπληρώσετε τον παρακάτω πινάκα Αέριο σε STP m(g) n(mol) V(L) Μόρια NH 3 340 CO 2 0,2 CH 4 112L 2 18,06 10 HS 23 2. Διαθέτουμε πανομοιότυπα δοχεία Δ 1 και Δ 2 με O 2 και Η 2 αντίστοιχα. Και τα δυο αέρια βρίσκονται σε συνθήκες STP. Να βρείτε α. ποιο δοχείο περισσότερα μόρια. β. πόσες φόρες είναι βαρύτερο το δοχείο Δ 1. γ. την πυκνότητα του O 2 και την πυκνότητα του Η 2 σε συνθήκες STP. δ. Αν και τα δυο δοχεία μαζί ζυγίζουν 360g να βρείτε δ1. τη μάζα και τον όγκο κάθε δοχείου. δ2. τον αριθμό μορίων O 2 και Η 2. δ3. τον αριθμό ατόμων σε κάθε δοχείο. 54

4.2 Η καταστατική εξίσωση των ιδανικών αερίων P V = n R T P: Πίεση αερίου σε atm ή σε S.I (Ν/m 2 ) V: Όγκος αερίου σε L ή σε S.I (m 3 ) n: Αριθμός mol αερίου R: Παγκοσμία σταθερά των αερίων Τ: Θερμοκρασία σε βαθμούς Κ (Τ = 273 + Θ) Αν χρησιμοποιηθούν μονάδες S.I. τότε η σταθερά έχει τιμή N m R 8,2. mol K Αν χρησιμοποιηθούν L και atm τότε η σταθερά έχει τιμή L atm R 0,082. mol K Τα αέρια που υπακούουν στην καταστατική εξίσωση, για οποιαδήποτε τιμή πίεσης και θερμοκρασίας, ονομάζονται ιδανικά ή τέλεια αέρια. Τα περισσότερα αέρια, κάτω από συνθήκες χαμηλής πίεσης και υψηλής θερμοκρασίας, προσεγγίζουν την ιδανική συμπεριφορά και συνεπώς υπακούουν στους νόμους των αερίων. Αποκλίσεις παρατηρούνται σε χαμηλές θερμοκρασίες και υψηλές πιέσεις (συνθήκες υγροποίησης). Ιδανικά επίσης συμπεριφέρονται και τα περισσότερα μίγματα αερίων, κάτω από ορισμένες συνθήκες πίεσης και θερμοκρασίας. Έτσι, μπορούμε να γράφουμε την καταστατική εξίσωση και για αέρια μίγματα. Η εξίσωση δεν ισχύει για υγρά και στερεά. 55

Μέρος Β Εργασία στην τάξη 1. Κλειστό δοχείο 10L περιέχει O 2 σε θερμοκρασία 27 0 C και πίεση 1,5 atm. L atm Δίνεται R 0,082. Να βρείτε mol K α. τον αριθμό των mol που περιέχει το δοχείο. β. τον αριθμό των μορίων του οξυγόνου που περιέχει το δοχείο. γ. ποσά g το οξυγόνο περιέχει το δοχείο. δ. την πυκνότητα του O 2. ε. τη νέα πίεση αν θερμάνουμε το δοχείο κατά 10 0 C υπό σταθερή πίεση. 2. Κλειστό δοχείο 6L περιέχει ΝΗ 3 σε θερμοκρασία 127 0 C και πίεση 8,2atm. L atm Δίνεται R 0,082. Να βρείτε mol K α. τη μάζα της ΝΗ 3. β. την πυκνότητα της ΝΗ 3. γ. τον αριθμό των μορίων του μορίων της ΝΗ 3. δ. τον αριθμό των μορίων του ατόμων Η. 56

Μέρος Γ Εργασία στο σπίτι 1. Μια φιάλη που χρησιμοποιείται για υποβρύχια κολύμβηση έχει όγκο 10L. Η πίεση του αέρα στη φιάλη, πριν τη γεμίσουμε, είναι 1atm και η θερμοκρασία του αέρα είναι 17 0 C. Αφού έχουμε γεμίσει τη φιάλη με αέρα και έχουμε σφραγίσει τη στρόφιγγα, η νέα πίεση του αέρα έχει τιμή 200 atm ενώ η νέα θερμοκρασία του είναι 47 0 C. Θεωρήστε ότι η «μέση» σχετική μοριακή μάζα του αέρα Mr 29. Δίνεται η παγκόσμια L atm σταθερά των αερίων R 0,082. Να υπολογίσετε mol K α. τον αριθμό των mol αρχικά μέσα στη φιάλη. β. τον αριθμό των mol μέσα στη φιάλη αφού γεμίσει και σφραγιστεί. γ. Aν το περίβλημα της φιάλης ζυγίζει 5 Kg να βρείτε πόσο ζυγίζει η φιάλη γ 1. με τη στρόφιγγα ανοιχτή. γ 2. αφού έχουμε γεμίσει τη φιάλη με αέρα και έχουμε σφραγίσει τη στρόφιγγα. δ. Να βρείτε την τελική πυκνότητα μέσα στη φιάλη. 57

4.3 Διαλύματα Καθαρές ή καθορισμένες ουσίες είναι εκείνες που ανεξάρτητα από τον τρόπο παρασκευής τους έχουν καθορισμένη σύσταση και ιδιότητες. Τα μίγματα έχουν μεταβλητή σύσταση ανάλογα με τον τρόπο παρασκευής και την προέλευσή τους. Τα ομογενή μίγματα (διαλύματα) είναι ομοιόμορφα μίγματα, έχουν δηλαδή την ίδια σύσταση και τις ίδιες ιδιότητες σ' όλη την έκταση τους. Τα ετερογενή μίγματα είναι ανομοιόμορφα, δηλαδή δεν έχουν την ίδια σύσταση σ' όλη την έκτασή τους. Διάλυμα είναι ένα ομογενές μίγμα δύο ή περισσοτέρων ουσιών, οι οποίες αποτελούν τα συστατικά του διαλύματος. Από τα συστατικά αυτά, εκείνο που έχει την ίδια φυσική κατάσταση μ' αυτή του διαλύματος και βρίσκεται συνήθως σε περίσσεια, ονομάζεται διαλύτης Τα υπόλοιπα συστατικά του διαλύματος ονομάζονται διαλυμένες ουσίες. Τα διαλύματα διακρίνονται σε αέρια (π.χ. ατμοσφαιρικός αέρας), υγρά (π.χ. θαλασσινό νερό) και στερεά (π.χ. μεταλλικά νομίσματα). Μπορούν επίσης να ταξινομηθούν σε μοριακά διαλύματα, των οποίων η διαλυμένη ουσία είναι σε μορφή μορίων, και σε ιοντικά ή ηλεκτρολυτικά, τα οποία περιέχουν τη διαλυμένη ουσία με τη μορφή ιόντων. H περιεκτικότητα δηλαδή εκφράζει την ποσότητα της διαλυμένης ουσίας που περιέχεται σε ορισμένη ποσότητα διαλύματος. Περιεκτικότητα στα εκατό βάρος κατά βάρος (% w/w). Η % w/w περιεκτικότητα εκφράζει τη μάζα (σε g) της διαλυμένης ουσίας σε 100 g διαλύματος. Περιεκτικότητα στα εκατό βάρους κατ' όγκο (% w/v). H % w/v περιεκτικότητα εκφράζει τη μάζα (σε g) της διαλυμένης ουσίας σε 100 ml του διαλύματος. Περιεκτικότητα στα εκατό όγκου σε όγκο (% ν/ν).h % ν/ν περιεκτικότητα εκφράζει τον όγκο (σε ml) της διαλυμένης ουσίας σε 100 ml του διαλύματος. 58

Χρησιμοποιείται σε ειδικότερες περιπτώσεις: α. Για να εκφράσει την περιεκτικότητα υγρού σε υγρό μίγμα. (αλκοολικοί βαθμοί). β. Για να εκφράσει την περιεκτικότητα ενός αερίου σε αέριο μίγμα. Δηλαδή η έκφραση ότι ο αέρας έχει περιεκτικότητα 20% ν/ν σε οξυγόνο, υποδηλώνει ότι περιέχονται 20 cm3 οξυγόνου στα 100 cm3 αέρα. Διαλυτότητα ορίζεται η μέγιστη ποσότητα μιας ουσίας που μπορεί να διαλυθεί σε ορισμένη ποσότητα διαλύτη, κάτω από ορισμένες συνθήκες (π.χ. θερμοκρασία). Τα διαλύματα που περιέχουν τη μέγιστη ποσότητα διαλυμένης ουσίας ονομάζονται κορεσμένα διαλύματα. Tα διαλύματα που περιέχουν μικρότερη ποσότητα διαλυμένης ουσίας από τη μέγιστη δυνατή ονομάζονται ακόρεστα. H διαλυτότητα μιας ουσίας επηρεάζεται από τους εξής παράγοντες: α. τη φύση του διαλύτη. β. τη θερμοκρασία. γ. την πίεση. Mοριακότητα κατ' όγκο ή συγκέντρωση ή Molarity, εκφράζει τα mol διαλυμένης ουσίας που περιέχομαι σε 1 L διαλύματος. C: Συγκέντρωση του διαλύματος. C = n V n: Αριθμός mol της διαλυμένης ουσίας. V: Όγκος του διαλύματος σε L. Μονάδα της συγκέντρωσης είναι το mol L -1 ή Μ. 59

Αραίωση διαλύματος έχουμε όταν σε ένα διάλυμα προσθέσουμε νερό, η ποσότητα της διαλυμένης ουσίας παραμένει σταθερή, ενώ ο όγκος του διαλύματος μεγαλώνει. Συνεπώς, το τελικό διάλυμα έχει μικρότερη συγκέντρωση από το αρχικό. CΑΡΧ VΑΡΧ = CΤΕΛ VΤΕΛ Έστω διαλύματα Δ1 και Δ2 που περιέχουν την ίδια διαλυμένη ουσία στον ίδιο διαλυτή με αρχικές συγκεντρώσεις C 1 και C 2 και αρχικούς όγκους V 1 και V 2 αντίστοιχα. Αν αναμιχτούν προκύπτει ένα τελικό διάλυμα συγκέντρωσης C και όγκου V. C V = C1 V1+ C2 V2 Μέρος Β Εργασία στην τάξη 1. Σε 500mL υδατικού διαλύματος ΝαOΗ πυκνότητας 1,04 g/ml περιέχονται 40g NaoH. α. τον αριθμό των mol του NaOH στο διάλυμα. β. τη συγκέντρωση του διαλύματος. γ. την % w/w περιεκτικότητα του διαλύματος. δ. την % w/v περιεκτικότητα του διαλύματος. 60

2. Σε 390g νερό προσθέτουμε 30g ΝαΟΗ όποτε προκύπτει διάλυμα Δ 1 με πυκνότητα 1,05 g/ml. Να υπολογίσετε α. την % w/w περιεκτικότητα του διαλύματος. β. την % w/v περιεκτικότητα του διαλύματος. γ. τη συγκέντρωση του διαλύματος. δ. ποσά g νερού πρέπει να προσθέσουμε στο αρχικό διάλυμα Δ 1 ώστε η συγκέντρωση να μειωθεί κατά 10%. ε. τη νέα συγκέντρωση αν το αρχικό διάλυμα Δ 1 αραιωθεί στο διπλάσιο όγκο. ζ. τη νέα συγκέντρωση αν το αρχικό διάλυμα Δ 1 αναμιχτεί με υδατικό διάλυμα ΝαΟΗ Δ 2 συγκέντρωσης C 2 =0,1M. 3. Διάλυμα Δ 1 συγκέντρωσης C 1 =1M διάλυμα Δ 1 συγκέντρωσης C 2 =2,5M έχουν αναμιχτεί σε οπότε το τελικό διάλυμα έχει συγκέντρωση C=2M. Nα βρείτε το λόγο των όγκων V 1 /V 2 των αρχικών διαλυμάτων που αναμιχτήκαν. 61

Μέρος Γ Εργασία στο σπίτι 1. Διαθέτουμε υδατικό διάλυμα ΗΝΟ 3 12% w/w. Η πυκνότητα του διαλύματος είναι 1,05 g/ml. Να υπολογίσετε α. την % w/v περιεκτικότητα του διαλύματος. β. τη συγκέντρωση του διαλύματος. γ. Διαθέτουμε 400mL του παραπάνω διαλύματος σε ένα δοχείο (Δ1) και 600mL του ιδίου διαλύματος σε άλλο δοχείο (Δ2). Να βρείτε ποσά mol ΗΝΟ 3 περιέχονται σε κάθε δοχείο. δ. Αραιώνουμε το διάλυμα (Δ1) ώστε η συγκέντρωση του να γίνει 1Μ. Να υπολογίσετε ποσά ml νερού προστεθήκαν. ε. Στο διάλυμα (Δ2) προσθέτουμε 1,4L νερό. Να βρείτε τη νέα συγκέντρωση. ζ. Αναμιγνύουμε τα διαλύματα (Δ1) και (Δ2). Να υπολογίσετε τη συγκέντρωση του τελικού διαλύματος. 62

2. Διαθέτουμε υδατικό διάλυμα ΗΝΟ 3 12% w/w. Η πυκνότητα του διαλύματος είναι 1,05 g/ml. Να υπολογίσετε α. την % w/v περιεκτικότητα του διαλύματος. β. τη συγκέντρωση του διαλύματος. γ. Διαθέτουμε 400mL του παραπάνω διαλύματος σε ένα δοχείο (Δ1) και 600mL του ιδίου διαλύματος σε άλλο δοχείο (Δ2). Να βρείτε ποσά mol ΗΝΟ 3 περιέχονται σε κάθε δοχείο. δ. Αραιώνουμε το διάλυμα (Δ1) ώστε η συγκέντρωση του να γίνει 1Μ. Να υπολογίσετε ποσά ml νερού προστεθήκαν. ε. Στο διάλυμα (Δ2) προσθέτουμε 1,4L νερό. Να βρείτε τη νέα συγκέντρωση. ζ. Αναμιγνύουμε τα διαλύματα Δ1 και Δ2. Να υπολογίσετε τη συγκέντρωση του τελικού διαλύματος. 3. 4,48 L NH 3 μετρημένα σε STP διαλύονται σε νερό οπότε προκύπτει αρχικό διάλυμα Δ όγκου 200mL. Να υπολογίσετε α. τη συγκέντρωση του διαλύματος Δ. 63

β. την % w/v περιεκτικότητα του διαλύματος Δ. γ. την ποσότητα νερού που πρέπει να προστεθεί στο αρχικό διάλυμα Δ ώστε η συγκέντρωση του να μειωθεί κατά 20%. δ. Χωρίζουμε το αρχικό διάλυμα Δ σε δυο δοχεία Δ1 και Δ2 των 100mL. Να υπολογίσετε τη συγκέντρωση και την % w/v περιεκτικότητα των διαλυμάτων Δ1 και Δ2 στα νέα δοχεία. ε. Αραιώνουμε το διάλυμα Δ1 ώστε να αποκτήσει περιεκτικότητα 0,85% w/v. Να υπολογίσετε τον όγκο του νερού που προστέθηκε. ζ. Ποσά L NH 3 μετρημένα σε STP πρέπει να εισαχθούν στο διάλυμα Δ2 ώστε η συγκέντρωσή του να αυξηθεί κατά 20%. ε. Ποσά L NH 3 μετρημένα σε θερμοκρασία 27 0 C και πίεση 2atm πρέπει να εισαχθούν στο διάλυμα Δ2 ώστε η συγκέντρωση να αυξηθεί κατά L atm 20%.Δινεται R 0,082. mol K ζ. Να υπολογίσετε τη συγκέντρωση του διαλύματος που προκύπτει αν αναμιχθούν τα διαλύματα νέα Δ1 και Δ2 μετά τις προσθήκες. 64

4.4 Στοιχειομετρικοί υπολογισμοί οι συντελεστές σε μία χημική εξίσωση καθορίζουν την αναλογία mol των αντιδρώντων και προϊόντων στην αντίδραση. Γι' αυτό και οι συντελεστές ονομάζονται στοιχειομετρικοί συντελεστές. Οι παραπάνω χημικοί υπολογισμοί, οι οποίοι στηρίζονται στις ποσοτικές πληροφορίες που πηγάζουν από τους συντελεστές μιας χημικής εξίσωσης (στοιχειομετρικοί συντελεστές), ονομάζονται στοιχειομετρικοί υπολογισμοί. Μεθοδολογία για την επίλυση προβλημάτων στοιχειομετρίας Στα προβλήματα στοιχειομετρίας ακολουθούμε την εξής διαδικασία: 1. Βρίσκουμε τον αριθμό mol από τη μάζα ή τον όγκο που δίνεται (π.χ. ενός αντιδρώντος). 2. Υπολογίζουμε με τη βοήθεια της χημικής εξίσωσης τον αριθμό mol του αντιδρώντος ή προϊόντος που ζητείται. 3. Τέλος, από τον αριθμό mol υπολογίζουμε τη ζητούμενη μάζα (μέσω του Mr) ή το ζητούμενο όγκο (μέσω του Vm ή της καταστατικής εξίσωσης). Με άλλα λόγια Βήμα 1 ο : Γράφω τη χημική αντίδραση του προβλήματος. Βήμα 2 ο : Γράφω κάθε δεδομένο και κάθε ζητούμενο ακριβώς κάτω από το αντίστοιχο προϊόν η αντιδρών. Βήμα 3 ο : Βρίσκω τον αριθμό mol σε όποιο από αυτά έχω επαρκή δεδομένα. Βήμα 4 ο : Με τη βοήθεια των συντελεστών βρίσκω τον αριθμό mol κάτω από κάθε αντιδρών και προϊόν. Βήμα 5 ο : Με τους τύπους m N V n =,n =,n= M N V r A mol οντότητες και όγκο αντίστοιχα όπου ζητείται. μπορώ να βρω μάζα, 65

Μέρος Β Εργασία στην τάξη 1. 56g N 2 αντιδρούν πλήρως με Η 2. α. Να γράψετε την αντίστοιχη χημική αντίδραση. β. Να υπολογίσετε τα mol των αντιδρώντων και των προϊόντων. γ. Να υπολογίσετε ποσά L NH 3 παράγονται μετρημένα σε STP δ. Να υπολογίσετε ποσά L NH 3 παράγονται μετρημένα σε θερμοκρασία 27 o C και πίεση 2atm ε. Να υπολογίσετε ποσά μόρια Η 2 αντέδρασαν 2. Ποσά g NaOH απαιτούνται για την πλήρη εξουδετέρωση α. 400 ml διλλήματος ΗCL συγκέντρωσης 0,1Μ. β. 200 ml διαλύματος H 2 SO 4 συγκέντρωσης 0,4M. γ. 800mL διαλύματος περιεκτικότητας 4,9% w/v. 66

Μέρος Γ Εργασία στο σπίτι 1. 13g Zn προστίθενται σε διάλυμα HCl συγκέντρωσης 1Μ. α. Nα εξετάσετε αν θα πραγματοποιηθεί χημική αντίδραση. β. Να υπολογίσετε τον όγκο του αερίου που απελευθερώνεται μετρημένο σε STP. γ. Να υπολογίσετε τον όγκο του αερίου που απελευθερώνεται μετρημένα σε θερμοκρασία 27 o C και πίεση 2atm δ. Να υπολογίσετε ποσά g άλατος σχηματίζονται. 2. Σε 500mL διαλύματος ΗCl 0,8Μ προστίθενται 8,4 g Fe. α. Να υπολογίσετε τον όγκο του αερίου που απελευθερώνεται μετρημένο σε STP. β. Να υπολογίσετε τη % w/v του άλατος που σχηματίστηκε στο διάλυμα. γ. Να υπολογίσετε τη νέα συγκέντρωση του ΗCl. δ. Να υπολογίσετε ποσά g NaOH πρέπει να προσθέσουμε στο τελικό διάλυμα γι αν αντιδράσουν πλήρως με τις διαλυμένες ουσίες. 67