Συνέδριο των Νησιωτικών Περιφερειακών Τµηµάτων του ΤΕΕ «Αναπτυξιακός Χωροταξικός Σχεδιασµός και Περιβάλλον ΕΣΠΑ 2007-20152015 και Νησιωτικές Πολιτικές» Ηράκλειο 22-25 Νοεµβρίου 2007 Ενέργεια : Αναπτυξιακό Πλεονέκτηµα για το νησί της Κρήτης ρ. Νικόλαος Ζωγραφάκης Προϊστάµενος Ενεργειακού Κέντρου Περιφέρειας Κρήτης
ΝΗΣΙΩΤΙΚΟΤΗΤΑ Αποµόνωση Μειονεκτήµατα Μεταφορές Αυξηµένα κόστη και µικρό µέγεθος αγορών Μικρά συστήµατα ηλεκτροπαραγωγής περιορισµένα δίκτυα Μικρή ασφάλεια ενεργειακού εφοδιασµού Υψηλή (Τουριστική) Ανάπτυξη Πλεονεκτήµατα Ελκυστικό φυσικό περιβάλλον Υψηλό δυναµικό Ανανεώσιµων Πηγών Ενέργειας Χώροι επίδειξης και καινοτοµίας Ενεργειακών Τεχνολογιών. Ενεργειακά βιώσιµες κοινότητες
ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΑΛΛΑΓΗ ΚΑΙ ΕΝΕΡΓΕΙΑ Η ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΑΛΛΑΓΗ αποτελεί το σπουδαιότερο περιβαλλοντικό πρόβληµα και προέρχεται κυρίως από την αλόγιστη και συνεχώς αυξανόµενη καύση των ορυκτών καυσίµων. ΑΝΑΓΚΑΙΟΤΗΤΑ ΕΠΙΒΡΑ ΥΝΣΗΣ ΑΠΟΦΥΓΗΣ; Ορθολογική Χρήση της Ενέργειας και Εξοικονόµηση Ενέργειας Ευρεία εισαγωγή και χρήση Ανανεώσιµων Πηγών Ενέργειας Ενεργειακή καινοτοµία (Η 2 ) Ενεργειακά Βιώσιµες Μεταφορές έσµευση διοξειδίου του άνθρακα / «αερίων θερµοκηπίου» Αναδασώσεις Νέες φυτεύσεις ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ ΣΤΗΝ ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΑΛΛΑΓΗ!
Ευρωπαϊκοί στόχοι για την Ενέργεια και το Κλίµα (10-11/3/2007) 11/3/2007) 20% Ανανεώσιµες Πηγές Ενέργειας µέχρι το 2020 20% Εξοικονόµηση Ενέργειας µέχρι το 2020 10% Βιοκαύσιµα στις µεταφορές µέχρι το 2020 20% µείωση των αερίων θερµοκηπίου µέχρι το 2020 (επίπεδα 1990) (30% εφ όσον επιτυχής µε συµµετοχή και άλλων χωρών / 60-80% ως το 2050) Αύξηση θερµοκρασίας µέχρι 2 ο C σε σύγκριση µε προβιοµηχανική περίοδο
ΚΡΗΤΗ: ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ Τελική Ενεργειακή Ζήτηση: 40.530 TJ (2006) Εξάρτηση από πετρέλαιο: 91% (Ελλάδα: 58%) Υψηλό δυναµικό Ανανεώσιµων Πηγών Ενέργειας Μεγάλες δυνατότητες για Ορθολογική Χρήση Ενέργειας Ζήτηση ηλεκτρισµού: 2.784 GWh (2006) Κατανάλωση ηλεκτρισµού ανά δραστηριότητα 1,7% 7,5% 8,0% 9,4% 39,5% 33,9% Υψηλοί ρυθµοί αύξησης ζήτησης ηλεκτρισµού και ισχύος: 6,7% & 8% (2006-2005) / 4,3% & 5,9% (2005-04) ΑΝΑΓΚΗ ΓΙΑ ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΗ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ Οικιακή χρήση Εµπόριο Βιοµηχανία Γεωργία Φ ωτισµός δρόµων ηµόσια χρήση
Ενεργειακή Πολιτική και Προγραµµατισµός της Περιφέρειας Κρήτης: 4 ΒΑΣΙΚΟΙ ΑΞΟΝΕΣ (Οµόφωνες αποφάσεις του Περιφερειακού Συµβουλίου Κρήτης) 1. ΕΠΑΡΚΕΣ & ΑΞΙΟΠΙΣΤΟ ΣΥΜΒΑΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΗΛΕΚΤΡΟΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΜΕ ΕΦΕ ΡΕΙΑ: Εκσυγχρονισµός και αναβάθµιση συστήµατος και δικτύου, νέος σταθµός παραγωγής, Φ.Α., µετεγκατάσταση σταθµών 2. ΜΕΓΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗ ΑΡΙΘΜΟΥ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΩΝ ΠΗΓΩΝ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ: Νέες επενδύσεις, αντλησιοταµίευση, προώθηση όλων των µορφών ΑΠΕ 3. ΜΕΓΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗ ΑΡΙΘΜΟΥ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ ΚΑΙ ΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ ΟΡΘΟΛΟΓΙΚΗΣ ΧΡΗΣΗΣ ΚΑΙ ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΗΣΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ: Νέες επενδύσεις (τουρισµός-υπηρεσίες), υπηρεσίες), µείωση αιχµών ζήτησης ηλεκτρισµού 4. ΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗ-ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ-ΠΡΟΩΘΗΣΗ: Ενηµερωτικές καµπάνιες, συµµετοχή τοπικών αρχών, παρεµβάσεις στα σχολεία, στοχευµένες εκθέσεις- ηµερίδες-συναντήσεις εργασίας, ειδικό ενηµερωτικό υλικό
ΣΤΟΧΟΙ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΟΥ ΚΕΝΤΡΟΥ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ ΚΡΗΤΗΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ: Συµβολή στη διαµόρφωση σε συνεργασία µε το Περιφερειακό Συµβούλιο, τους Ο.Τ.Α., τη Νοµαρχιακή Αυτοδιοίκηση και σε συµφωνία µε την Εθνική / Ευρωπαϊκή Ενεργειακή Πολιτική. ΣΥΝΤΟΝΙΣΜΟΣ ενεργειακών προγραµµάτων, δραστηριοτήτων τοπικών και περιφερειακών φορέων και συνδυασµός αυτών µε Εθνικά / Κοινοτικά έργα (Έρευνα - Τεχνολογία, Περιβάλλον, Τουρισµός κλπ.). ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ σε Ευρωπαϊκά και Εθνικά Ενεργειακά Προγράµµατα και ίκτυα Προώθηση της Ευρωπαϊκής, Μεσογειακής και ιεθνούς συνεργασίας. ΠΑΡΟΧΗ ΟΥ ΕΤΕΡΗΣ ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗΣ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ σε φορείς, επενδυτές. Εκπόνηση µελετών. ΠΡΟΩΘΗΣΗ ΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗ ΙΑ ΟΣΗ: προγραµµάτων, τεχνολογιών και εφαρµογών ΑΠΕ / ΟΧΕ/ Περιβάλλοντος/ Έρευνας Τεχνολογίας... ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ-ΚΑΤΑΡΤΙΣΗ: Σεµινάρια, συνέδρια, συναντήσεις εργασίας, τεχνικές επισκέψεις... ΕΥΑΙΣΘΗΤΟΠΟΙΗΣΗ καταναλωτών- ενεργειακών χρηστών- πολιτών- Συµβολή στη διαµόρφωση ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗΣ& ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣΣΥΝΕΙ ΗΣΗΣ
ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗΣ ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΩΝ ΠΗΓΩΝ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΣΤΗΝ ΚΡΗΤΗ (1) 16 ΑΙΟΛΙΚΑ ΠΑΡΚΑ: συνολική εγκατεστηµένη ισχύς 134,75 MW / Ηλεκτρική ενέργεια ~ 13% 5 επιπλέον αιολικά πάρκα υπό κατασκευή ΒΙΟΜΑΖΑ: 7,5% της συνολικής ενεργειακής κατανάλωσης (Θερµικές χρήσεις: ελαιουργεία, φούρνοι, θερµοκήπια, κατοικίες, ξενοδοχεία) ΒΙΟΑΕΡΙΟ: 2 πιλοτικές εγκαταστάσεις συµπαραγωγής ( ΕΥΑΗ, ΕΥΑΧ, πιλοτικές µονάδες ελαιουργείων) ΗΛΙΑΚΟΙ ΘΕΡΜΟΣΙΦΩΝΕΣ ΚΕΝΤΡΙΚΑ ΗΛΙΑΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ > 345.000 m 2 ( ~ 3 % της συνολικής ενεργειακής ζήτησης) Μεγάλα κεντρικά ηλιακά συστήµατα για ξενοδοχεία και ΜΜΕ 2 εγκαταστάσεις ηλιακού κλιµατισµού!
ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗΣ ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΩΝ ΠΗΓΩΝ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΣΤΗΝ ΚΡΗΤΗ (2) ΦΩΤΟΒΟΛΤΑΪΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ: (Φάροι, µικρές µονάδες οικολογικού τουρισµού, ξενοδοχεία): 50 εγκαταστάσεις ισχύος 1 MW / Υπό κατασκευή νέες εγκαταστάσεις Νέες προοπτικές ΠΑΘΗΤΙΚΑ ΗΛΙΑΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΒΙΟΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ: (Κατοικίες, σχολεία, Κτίρια ΤΕΙ, κλπ.) 50 εγκαταστάσεις ΜΙΚΡΑ Υ ΡΟΗΛΕΚΤΡΙΚΑ: 2 εγκαταστάσεις ισχύος 0,6 MW / Συνολικό δυναµικό: 6 MW ΑΝΤΛΗΣΙΟΤΑΜΙΕΥΣΗ: Μελέτες εφαρµογής llllliii ΑΒΑΘΗΣ ΓΕΩΘΕΡΜΙΑ: 5 εγκαταστάσεις ΣΥΝΟΛΙΚΕΣ ΕΠΕΝ ΥΣΕΙΣ: Περισσότερα από 190 εκατ. ΕΥΡΩ
ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΟΡΘΟΛΟΓΙΚΗΣ ΧΡΗΣΗΣ ΚΑΙ ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΗΣΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΣΤΗΝ ΚΡΗΤΗ ιείσδυση τεχνολογιών, κυρίως σε νέες οικοδοµές Θερµοµόνωση κτιρίων Χρήση διπλών τζαµιών Χρήση λαµπτήρων εξοικονόµησης ενέργειας Πολλές νέες πρότυπες εγκαταστάσεις,, εφαρµογές κυρίως σε ξενοδοχεία Εθελοντική παρέµβαση (µε το συντονισµό του Ενεργειακού Κέντρου Περιφέρειας Κρήτης) µεγάλων καταναλωτών ενέργειας στην Κρήτη (ξενοδοχεία, αντλιοστάσια, ήµοι κλπ.) για µείωση της ζητούµενης ηλεκτρικής ισχύος κατά τις περιόδους της καλοκαιρινής αιχµής Εξειδικευµένη πληροφόρηση σε σχολεία, επαγγελµατίες, ευρύ κοινό (φυλλάδια, οµιλίες, spot, τύπος κλπ.)
ΒΙΟΝΤΗΖΕΛ ΣΤΗΝ ΚΡΗΤΗ ΠΡΟΤΥΠΕΣ ΡΑΣΕΙΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΟΥ ΚΕΝΤΡΟΥ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ ΚΡΗΤΗΣ Εκπόνηση µελέτης προσδιορισµού των ποσοτήτων και των συστηµάτων συλλογής των χρησιµοποιηµένων φυτικών λαδιών & λιπών / Ενηµέρωση επενδυτών Εφαρµογή πρωτοποριακού για την Ελλάδα ευρωπαϊκού προγράµµατος πολύµηνης δοκιµής και χρήσης βιοντήζελ σε πραγµατικές συνθήκες σε δυο λεωφορεία µε περιεκτικότητες πολύ υψηλότερες από τις νοµοθετηµένες / Συνεργασία µε ελληνικούς και τοπικούς επιστηµονικούς φορείς ΑΛΛΕΣ ΡΑΣΕΙΣ: Μετεκπαίδευση Ελλήνων τεχνικών για τη χρήση του βιοντήζελ / ηµιουργία - διανοµή ειδικού οπτικοακουστικού υλικού (DVD) στα ελληνικά / Ενηµερωτικές επιγραφές στα λεωφορεία / Άρθρα στον Τύπο
Εφαρµογή Εκπαιδευτικών Ενεργειακών Προγραµµάτων στην Κρήτη κατά τα σχολικά έτη 2002-20032003 & 2005-2006 2006 & 2006-2007 2007 Με τη συνεργασία των ιευθύνσεων Πρωτοβάθµιας και ευτεροβάθµιας Εκπαίδευσης και των Τµηµάτων Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Αριθµός συµµετεχόντων σχολείων, τάξεων & µαθητών Αριθµός σχολείων Αριθµός τάξεων Συνολικός αριθµός µαθητών 51 100 2100
Ειδικό εκπαιδευτικό υλικό που παράχθηκε, διανεµήθηκε ή επιδείχτηκε από το Ενεργειακό Κέντρο σε σχολεία της Κρήτης
ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟΥ ΥΛΙΚΟΥ (φυλλάδια, αφίσες κλπ.)
ΚΡΗΤΗ: ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΑ ΑΕΙΦΟΡΟ ΜΕΛΛΟΝ 1 Καθιέρωση και Ενδυνάµωση του ενεργειακού περιφερειακού προγραµµατισµού / ΟΤΑ - Περιβάλλον / ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΑΛΛΑΓΗ ΣΥΜΒΑΤΙΚΗ ΗΛΕΚΤΡΟΠΑΡΑΓΩΓΗ ΗΛΕΚΤΡΙΚΟ ΙΚΤΥΟ Έγκαιρη εγκατάσταση και λειτουργία του τρίτου ηλεκτροπαραγωγικού σταθµού Κρήτης στην Κορακιά ήµου Γαζίου (ισχύος 500MW: 250MW µέχρι το 2013 και 250MW από τη µετεγκατάσταση των Λινοπεραµάτων µέχρι το 2017) Εξάντληση όλων των πιθανοτήτων για εισαγωγή του φυσικού αερίου στο ενεργειακό σύστηµα της Κρήτης (και στην Κορακιά) Αυστηρή τήρηση των περιβαλλοντικών όρων (και των δεσµεύσεων του «Εθνικού Σχεδίου Κατανοµής των ικαιωµάτων Εκποµπών CO 2») Εισαγωγή του πολυζωνικού τιµολογίου για µετατόπιση των καταναλώσεων εκτός των περιόδων αιχµής Εγκατάσταση πυκνωτών στα κλιµατιστικά των δηµόσιων κτιρίων Ρύθµιση συν φ. Αναβάθµιση δικτύου µεταφοράς/διανοµής ηλεκτρισµού. Υπογειοποίηση δικτύων ΕΗ. Επανεξέταση της καλωδιακής σύνδεσης της Κρήτης µε την ηπειρωτική Ελλάδα (εν όψει και της αµφίδροµης ανταλλαγής ηλεκτρισµού λόγω αιολικών πάρκων κλπ.)
ΚΡΗΤΗ: ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΑ ΑΕΙΦΟΡΟ ΜΕΛΛΟΝ 2 ΟΡΘΟΛΟΓΙΚΗ ΧΡΗΣΗ ΚΑΙ ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΗΣΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ Τήρηση του κανονισµού θερµοµόνωσης κτιρίων και του ΚΟΧΕΕ (µονώσεις, λέβητες, κλιµατιστικά, διπλά τζάµια κλπ.). «Βαθµονόµηση» «Ενεργειακή ταυτότητα κτιρίων». Προώθηση ενεργειακά αποδοτικών «άσπρων συσκευών» (κλιµατιστικά, ψυγεία κλπ.) λαµπτήρες. Πιλοτικά έργα: νοσοκοµεία, δηµόσια-δηµοτικά κτίρια, σχολεία, ξενοδοχεία Υγραεριοκίνηση οχηµάτων / Φ.Α. στα οχήµατα κατοικίες βιοµηχανία εµπόριο Ηλεκτρικά και υβριδικά οχήµατα / ιαχείριση κυκλοφορίας
ΚΡΗΤΗ: ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΑ ΑΕΙΦΟΡΟ ΜΕΛΛΟΝ 3 ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣ ΠΗΓΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ Νέα αιολικά πάρκα: 350MW µέχρι το 2015 Συστήµατα αντίστροφης άντλησης ταµίευσης 50-100MW µέχρι το 2015 (για αύξηση διείσδυσης ΑΠΕ και για οικονοµικότερη διαχείριση του συµβατικού συστήµατος. Αντικατάσταση «αεριοστροβίλων») Καλωδιακή σύνδεση µε ηπειρωτική Ελλάδα (ΑΠΕ) Θερµικά Ηλιακά: Τριπλασιασµός της σηµερινής επιφάνειας (3 x 340.000m 2 ) Ξενοδοχεία Ηλιακός Κλιµατισµός!!! / Ηλιακή Θέρµανση χώρων / Κατασκευαστές! Πιλοτική παραγωγή ηλεκτρισµού από ηλιοθερµικά συστήµατα. Φωτοβολταϊκά 54 MW (0 150 Kw) 14,5 MW (> 150 Kw) 2009 + 50 MW: 2015 (αυτοπαραγωγή)
ΚΡΗΤΗ: ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΑ ΑΕΙΦΟΡΟ ΜΕΛΛΟΝ 4 ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣ ΠΗΓΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ (συνέχεια) Μικρά Υδροηλεκτρικά: 6MW σε συνδυασµό και µε τα νέα φράγµατα. Ενεργειακή αξιοποίηση Βιοµάζας: 7MW (2008) / 20MW (2010) / 40MW (2015) Συνδυασµός µε διφασικά ελαιουργεία κλπ. / Ρύπανση Βιοαέριο: 35 µονάδες για Βιοµηχανίες τροφίµων, ΧΥΤΑ, Βιολογικούς σταθµούς κλπ. Ενεργειακή αξιοποίηση αστικών απορριµµάτων: 30MW συµπαραγωγή. Βιοκαύσιµα: Ευρεία χρήση στις µεταφορές / Πιλοτικά έργα µε 100% χρήση / Ενεργειακές καλλιέργειες Παραγωγή υδρογόνου από ΑΠΕ (µεταφορές κλπ.).
ΚΡΗΤΗ: ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΑ ΑΕΙΦΟΡΟ ΜΕΛΛΟΝ 5 ΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗ ΕΚΠΑΙ ΕΥΣΗ ΠΡΟΩΘΗΣΗ Ενεργειακό Κέντρο Περιφέρειας Κρήτης: Ενίσχυση! / Συντονισµός Επιδεικτικό Εκπαιδευτικό πάρκο ΑΠΕ και ΟΧΕ στο χώρο της πρώην αµερικάνικης βάσης Γουρνών Γραφεία ενεργειακής πληροφόρησης πολιτών σε Νοµαρχίες µεγάλους ήµους Ενεργειακός τουρισµός: πρότυπα ξενοδοχεία οικολογικές µονάδες αγροτουρισµού - µεγάλες εγκαταστάσεις ΑΠΕ κλπ. Εκπαιδευτικά / Ερευνητικά τµήµατα ΑΕΙ ΤΕΙ Στήριξη τοπικής βιοµηχανίας βιοτεχνίας-επιχειρήσεων / Ενεργειακή Καινοτοµία! Επιµόρφωση τεχνικών εγκαταστατών Οργανωµένα και συνεχή προγράµµατα παρέµβασης στην Πρωτοβάθµια ευτεροβάθµια εκπαίδευση Συνεχείς οργανωµένες καµπάνιες πληροφόρησης πολιτών και οµάδων-στόχων
ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΑΛΛΑΓΗ ΚΑΙ ΝΗΣΙΑ Τα νησιά είναι από τα πρώτα θύµατα της κλιµατικής αλλαγής! Η απαίτηση ιδιαίτερων µέτρων αντιµετώπισης της κλιµατικής αλλαγής στα νησιά «διέρχεται» πρώτα από την ευρεία εφαρµογή βιώσιµων ενεργειακών τεχνολογιών από αυτά!
Βράβευση από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή της Περιφέρειας Κρήτης και του Ενεργειακού της Κέντρου Η Περιφέρεια Κρήτης και το Ενεργειακό της Κέντρο είναι από τους επίσηµους εταίρους της καµπάνιας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής «Βιώσιµη Ενέργεια για την Ευρώπη». Το 2001 τιµήθηκαν µε το πρώτο Βραβείο στην κατηγορία της καλύτερης σύµπραξης σε πανευρωπαϊκό περιφερειακό επίπεδο, για τον προγραµµατισµό, την προώθηση και υλοποίηση εγκαταστάσεων Ανανεώσιµων Πηγών Ενέργειας στην Κρήτη.
ΚΡΗΤΗ: ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΑ ΒΙΩΣΙΜΗ ΝΗΣΙΩΤΙΚΗ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ ΚΑΙ ΣΤΗ ΜΕΣΟΓΕΙΟ