ΠΡΕΣΒΕΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΣΤΗ ΒΑΡΣΟΒΙΑ ΓΡΑΦΕΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ & ΕΜΠΟΡΙΚΩΝ ΥΠΟΘΕΣΕΩΝ Ul.Gornoslaska 35, 00-432 Warsaw Τel. 0048 22 622 94 66, Fax. 0048 22 622 94 64 www.agora.mfa.gr, Ε-mail: ecocom-warsaw@mfa.gr 30 Αυγούστου 2013 ΑΠΦ 2700/ΑΣ 247 Οικονομικό & Επιχειρηματικό Ενημερωτικό Δελτίο Πολωνίας Αριθμός 18 (12/8 30/8/2013) Ελληνο-πολωνικές σχέσεις Νέο Γραφείο ΕΟΤ στη Πολωνία με έδρα την Βαρσοβία 1. Οικονομικά Στοιχεία-Δείκτες Εκτιμήσεις για ρυθμό ανόδου ΑΕΠ Έλλειμμα προϋπολογισμού Εκτιμήσεις για μειωμένο έλλειμμα εμπορικού ισοζυγίου Ύψος ανεργίας Αύξηση λιανικών πωλήσεων και βιομηχανικών παραγγελιών 2. Ειδήσεις εσωτερικής αγοράς Μεγαλύτερη παραγωγός μήλων στην Ευρώπη και τρίτη μεγαλύτερη παγκόσμια η Πολωνία Αύξηση μισθών στην Πολωνία κατά 67% την δεκαετία 2002-2012 Κατανάλωση οινοπνευματωδών ποτών 3. Ευρωπαϊκά θέματα Οι εξαγωγές σώζουν την Ανατολική Ευρώπη, αιχμή του δόρατος, οι κλάδοι της αυτοκινητοβιομηχανίας, των ηλεκτρονικών και των επίπλων. Κλείσιμο 5.500 τραπεζικών υποκαταστήματων στην Ε.Ε. κατά το 2012 Επιστροφή ευρωπαϊκών κονδυλίων Άνω των 10 δισ. ευρώ οι επενδύσεις στον κλάδο των εμπορικών κέντρων της Ευρώπης Τρέχουσα ισοτιμία Ευρώ-Ζλότυ: EUR 1 PLN 4,23 Ο Προϊστάμενος Παντελής Γιαννούλης Σύμβουλος ΟΕΥ Α 1
Ελληνο-πολωνικές σχέσεις Νέο Γραφείο ΕΟΤ στη Πολωνία με έδρα την Βαρσοβία Σύμφωνα με το νέο καθεστώς που φέρνει το νομοσχέδιο για τον τουρισμό, τα γραφεία Εξωτερικού του ΕΟΤ μειώνονται από 19 σε 17. Ειδικότερα, καταργούνται τα γραφεία του ΕΟΤ στο Βέλγιο, Τσεχία, Βουλγαρία, Ισπανία, Αυστραλία, και Ιαπωνία. Παράλληλα νέα γραφεία ιδρύονται στη Πολωνία με έδρα τη Βαρσοβία και επιπλέον αρμοδιότητα σε Τσεχία και Σλοβακία, στη Σερβία με έδρα το Βελιγράδι και επιπλέον αρμοδιότητα σε Κροατία και Σλοβενία, στην Τουρκία με έδρα την Κωνσταντινούπολη και στη Βραζιλία με έδρα το Σάο Πάολο με αρμοδιότητα στις αγορές της Νότιας Αμερικής. 1. Οικονομικά Στοιχεία-Δείκτες Εκτιμήσεις για ρυθμό ανόδου ΑΕΠ Σύμφωνα με εκτιμήσεις του Υπουργείου Οικονομικών ο ετήσιος ρυθμός ανόδου του ΑΕΠ για το 2013 αναμένεται να κινηθεί μεταξύ 1-1,1%, ενώ κατά το 2014 αναμένεται να κινηθεί στο 2,5%. Έλλειμμα προϋπολογισμού Σύμφωνα με στοιχεία του Υπουργείου Οικονομικών, το έλλειμμα του προϋπολογισμού έως και τον Ιούλιο τ.ε., έφθασε στα 26 δις ζλότυ (περίπου 6,5 δις Ευρώ), καθώς οι δαπάνες έφθασαν στα 185 δις ζλότυ ενώ τα έσοδα στα 159 δις ζλότυ. Ανωτέρω ύψος ελλείμματος αγγίζει το 73% του στόχου για το ύψος του ελλείμματος το σύνολο του 2013. Σημειώνεται ότι υπό τω πρίσμα των ανωτέρω εξελίξεων, ο Πρόεδρος κ.komorowski υπέγραψε πρόσφατα απόφαση με την οποία επιτρέπεται το ύψος του ελλείμματος να κυμαίνεται έως το όριο των 51 δις ζλότυ (περίπου 12,6 δις Ευρώ) από το μέχρι τώρα όριο των 35 δις ζλότυ (8,8 δις Ευρώ). Εκτιμήσεις για μειωμένο έλλειμμα εμπορικού ισοζυγίου Σύμφωνα με πρόσφατες εκτιμήσεις του Υπουργείου Οικονομίας, το έλλειμμα του εμπορικού ισοζυγίου για το σύνολο του 2013, εκτιμάται ότι θα πλησιάσει στα 4 δις Ευρώ, έναντι αρχικών εκτιμήσεων στα 6 δις Ευρώ. Ο λόγος της μείωσης είναι η συνεχιζόμενη αύξηση των εξαγωγών (υπολογίζεται ότι θα φθάσουν στα 148 δις Ευρώ) με ρυθμούς μεγαλύτερους από την αύξηση των εισαγωγών (υπολογίζεται ότι θα φθάσουν στα 152 δις Ευρώ). Ύψος Ανεργίας Υπηρεσίας, το ποσοστό ανεργίας για τον Ιούλιο του τ.ε. ανήλθε στο 13,1% έναντι 13,2% του Ιουνίου τ.ε.. Παράλληλα ο αριθμός των ανέργων έφθασε στα 2,1 εκ., ενώ σημειώνεται ότι από πλευράς εργοδοτών προσφέρθηκαν τον Ιούλιο 77.700 νέες θέσεις εργασίας έναντι 76.100 του Ιουνίου τ.ε. και 64.400 του Ιουλίου του 2012. Αύξηση λιανικών πωλήσεων και βιομηχανικών παραγγελιών Υπηρεσίας, η αύξηση των λιανικών πωλήσεων στον Ιούλιο τ.ε. έφθασε στο 4,3% σε ετήσια βάση και στο 3,8% σε μηνιαία βάση. Παράλληλα αύξηση σημειώθηκε και στις βιομηχανικές παραγγελίες στον Ιούλιο τ.ε. κατά 7,7% σε ετήσια βάση και κατά 6,4% σε μηνιαία βάση. 2. Ειδήσεις εσωτερικής αγοράς Μεγαλύτερη παραγωγός μήλων στην Ευρώπη και τρίτη μεγαλύτερη παγκόσμια η Πολωνία Σύμφωνα με στοιχεία του Δ.Οργανισμού World Apple and Pear Association (WAPA), η Πολωνία το 2012 ήταν η μεγαλύτερη παραγωγός μήλων στην Ευρώπη με παραγωγή 2,9 εκ. τόνων (στην συνέχεια ακολουθούν οι : Ιταλία -1,9 εκ. τόνους-, η Γαλλία -1,5 εκ. τόνους- και η Γερμανία -0,8 εκ. τόνους-) και η τρίτη μεγαλύτερη παγκόσμια (μετά από Κίνα -25 εκ. τόνουςκαι ΗΠΑ -5 εκ. τόνους-). Σημειώνεται ότι, 55-60% της συνολικής παραγωγής μήλων στην Πολωνία, προορίζεται για βιομηχανική χρήση και κυρίως για την παραγωγή χυμών, η παραγωγή των οποίων έφθασε κατά το 2012 στους 300 χιλ. τόνους εκ των οποίων εξήχθη το 95%. Όσον αφορά τις προβλέψεις για το 2013, εκτιμάται ότι η συνολική παραγωγή μήλων θα είναι ελαφρά αυξημένη κατά περίπου 5-10%. 2
Αύξηση μισθών στην Πολωνία κατά 67% την δεκαετία 2002-2012 Υπηρεσίας, κατά την δεκαετία 2002-2012 το μέσο ύψος μισθού στην Πολωνία έχει αυξηθεί κατά 67%, φθάνοντας το 2012 στα 3612 ζλότυ (περίπου 860 Ευρώ). Όπως προκύπτει από τα στοιχεία, βασικός λόγος για αυτή την αύξηση ήταν η εισδοχή στην ΕΕ (το 2004) και η παρεπόμενη αύξηση των ξένων επενδύσεων στη χώρα. Παράλληλα σημειώνονται και οι μεγάλες διαφορές στα επίπεδα μισθών μεταξύ των περιοχών που έχουν προσελκύσει επενδύσεις π.χ. η περιοχή Lubin στη Lower Silesia στην οποία ο μ.ο. μισθού φθάνει στα 6500 ζλότυ/μήνα (περίπου 1550 Ευρώ), και περιοχών που στερούνται επενδύσεων όπως π.χ. η περιοχή Kepno στη Wielkopolska στην οποία ο μ.ο. μισθού φθάνει στα 2350 ζλότυ/μήνα (περίπου 560 Ευρώ), Κατανάλωση οινοπνευματωδών ποτών Σύμφωνα με πρόσφατα στοιχεία του Institute of Agricultural and Food Economics (IERiGZ), η κατανάλωση οινοπνευματωδών ποτών στην Πολωνία αυξήθηκε με αλματώδεις ρυθμούς μεταξύ 2000 και 2011, φθάνοντας στα 28,3 δις ζλότυ (περίπου 7 δις Ευρώ) το 2011 από 17,3 δις ζλότυ το 2000. Η μεγαλύτερη αύξηση στην κατανάλωση παρουσιάστηκε στην κατανάλωση μπύρας η οποία αυξήθηκε κατά 30%, ενώ κατά μ.ο. ο κάθε πολωνός κατανάλωσε το 2011, 94 λίτρα μπύρας, 8,5 λίτρα οινοπνευματωδών ποτών (κυρίως βότκας) και 6,4 λίτρα κρασιού. 3.Ευρωπαϊκά Θέματα Οι εξαγωγές σώζουν την Ανατολική Ευρώπη, αιχμή του δόρατος, οι κλάδοι της αυτοκινητοβιομηχανίας, των ηλεκτρονικών και των επίπλων. Σύμφωνα με δημοσίευμα των Finacial Times, σημαντική τόνωση στην οικονομία των χωρών της Κεντρικής και της Ανατολικής Ευρώπης προσφέρουν οι εξαγωγές τους προς την υπόλοιπη Ευρώπη και ιδιαίτερα οι εξαγωγές των εταιρειών αυτοκινήτων & ανταλλακτικών, ηλεκτρονικών συσκευών και επίπλων, στο πλαίσιο της αναθέρμανσης της ανάπτυξης μετά τη μακρά ύφεση. Τα τελευταία στοιχεία, τα οποία αφορούν τις επιδόσεις των κρατών της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης το δεύτερο τρίμηνο, καταδεικνύουν πως οι εξαγωγές αποτελούν τον βασικό παράγοντα της εύθραυστης αναζωογόνησης της περιφέρειας, και αυτό, γιατί τόσο η εγχώρια ζήτηση όσο και η αύξηση των επενδύσεων υστερούν. «Δεν αμφισβητεί κανείς πως η περιφέρεια εξαρτάται από την Ευρωζώνη συνολικά και τη Γερμανία ειδικότερα», επισημαίνει ο οικονομολόγος της Barclays Research Ντάνιελ Χιούιτ. «Οι εξαγωγές καλούνται να κατευθύνουν τις χώρες στην ανάπτυξη, κινητοποιώντας στη συνέχεια την κατανάλωση και τις επενδύσεις». Ειδικότερα, η Πολωνία, η μεγαλύτερη οικονομία της περιφέρειας και η ανθεκτικότερη στην κρίση, έχει εκτεταμένη εξάρτηση από τις εξαγωγές. Τα προηγούμενα χρόνια, η ιδιωτική κατανάλωση στήριξε την πολωνική οικονομία, αλλά οι συνθήκες άλλαξαν με την αύξηση της ανεργίας στο 13,2%, τον περιορισμό των αποταμιεύσεων και την αυτοσυγκράτηση των τραπεζών ως προς τις πιστώσεις. Παράγοντες της αγοράς εκτιμούν, τέλος, ότι το δεύτερο ήμισυ του 2013 θα είναι ακόμα καλύτερο για τις πολωνικές εξαγωγές, οι οποίες συνέβαλαν στην ανάπτυξη κατά 0,3% το β τρίμηνο τ.ε. Η Τσεχία εμφάνισε μια αύξηση του ΑΕΠ κατά 0,7% το δεύτερο τρίμηνο, θέτοντας τέλος σε μια μακρά ύφεση 18 μηνών, η δε ανάπτυξη αποδίδεται κυρίως σε εταιρείες τύπου Skoda, η oποία ανήκει στη Volkswagen. Οι πωλήσεις της στη Δ. Ευρώπη τον Ιούλιο αυξήθηκαν 4,8% σε ετήσια βάση. Στην Ουγγαρία, αντιστοίχως, η ανάπτυξη υποβοηθήθηκε από τις επενδύσεις στην αυτοκινητοβιομηχανία, που εκπορεύθηκαν από τη Mercedes-Benz και την Audi. Οι εν λόγω εταιρείες εκμεταλλεύονται το φθηνό καταρτισμένο εργατικό δυναμικό και τη γεωγραφική εγγύτητα με τη Δ. Ευρώπη. Κλείσιμο 5.500 τραπεζικών υποκαταστήματων στην Ε.Ε. κατά το 2012 Σύμφωνα με πρόσφατα στοιχεία της Ε.Κ.Τ., πάνω από 5.500 υποκαταστήματα τραπεζών έκλεισαν κατά το 2012 στην ΕΕ (7.200 έκλεισαν κατά το 2011), με την Ε.Ε. να 3
μετρά συνολικές απώλειες περίπου 20.000 υποκαταστημάτων από την αρχή της κρίσης το 2008. Το κύμα λουκέτων έρχεται σε μια προσπάθεια των τραπεζών να μειώσουν τα λειτουργικά τους κόστη ώστε να τονώσουν την κερδοφορία τους εν μέσω εντεινόμενης κρίσης στη ζώνη του νέου νομίσματος. Σύμφωνα με τα στοιχεία, η Ελλάδα εμφανίζει από τα μεγαλύτερα ποσοστά μείωσης υποκαταστημάτων στην ΕΕ καθώς το 2012 έκλεισε 219 υποκαταστήματα, ήτοι το 5.7% του συνολικού αριθμού ως αποτέλεσμα των συγχωνεύσεων που έλαβαν χώρα στον κλάδο. Η τάση φαίνεται πως θα συνεχιστεί και το 2013. Στην Ισπανία όπου η στεγαστική κρίση ανάγκασε τις τράπεζες να συμπιέσουν τα κόστη τους, το ποσοστό των λουκέτων το 2012 διαμορφώθηκε στο 4.9 %, δηλαδή 1.963 υποκαταστήματα. Αντίστοιχα στην Ιρλανδία η συρρίκνωση ανήλθε στο 3,3 %, ενώ στην Ιταλία στο 3,1%. Ωστόσο, τα στοιχεία δείχνουν ότι σε ορισμένες χώρες παρατηρήθηκε μικρή αύξηση όπως στην Πολωνία (+4%), Τσεχία (+2,3%) και Λιθουανία (1,8%), ενώ στη Μεγάλη Βρετανία ο αριθμός των τραπεζικών υποκαταστημάτων παρέμεινε σχεδόν αμετάβλητος, δηλαδή 11.870. Επιστροφή ευρωπαϊκών κονδυλίων Την ανάκτηση κονδυλίων της γεωργικής πολιτικής της ΕΕ συνολικού ύψους 180 εκατ. ευρώ, τα οποία καταβλήθηκαν αχρεωστήτως από τα κράτη μέλη, ζήτησε στις 13 Αυγούστου τ.ε., στο πλαίσιο της διαδικασίας εκκαθάρισης λογαριασμών, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Σύμφωνα με ανακοίνωση της Κομισιόν, ωστόσο, επειδή ορισμένα από τα ποσά αυτά έχουν ήδη ανακτηθεί από τα κράτη μέλη, οι δημοσιονομικές επιπτώσεις της σημερινής απόφασης θα είναι περίπου 169 εκατ. ευρώ. Βάσει της τελευταίας αυτής απόφασης, θα ανακτηθούν ποσά από 15 κράτη μέλη: Βέλγιο, Δανία, Γερμανία, Ιρλανδία, Ελλάδα, Ισπανία, Γαλλία, Ιταλία, Λετονία, Λουξεμβούργο, Ουγγαρία, Πολωνία (30,4 εκ.ευρώ), Σλοβενία, Φινλανδία και Ηνωμένο Βασίλειο. Σημειώνεται ότι σύμφωνα με ανακοίνωση του Π/Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και καθώς δεν είναι σύμφωνο με το ύψος των ζητούμενων επιστροφών, το Υπουργείο θα προσφύγει στα αρμόδια κοινοτικά όργανα ζητώντας επανεξέταση των στοιχείων. Άνω των 10 δισ. ευρώ οι επενδύσεις στον κλάδο των εμπορικών κέντρων της Ευρώπης Σύμφωνα με έκθεση της Jones Lang LaSalle, ξεπέρασε τα 10 δισ. ευρώ η επενδυτική δραστηριότητα στον κλάδο των εμπορικών κέντρων-καταστημάτων της Ευρώπης κατά τη διάρκεια του πρώτου εξαμήνου του τ.έτους. Κατά το πρώτο ήμισυ του χρόνου τοποθετήθηκαν συνολικά κεφάλαια 10,3 δισ. ευρώ, ποσό που αντιστοιχεί σε αύξηση της τάξεως του 40% από τα 7,3 δισ. ευρώ που είχαν επενδυθεί κατά το αντίστοιχο εξάμηνο του προηγούμενου έτους. Σύμφωνα με την εταιρεία, οι επενδύσεις του δεύτερου τριμήνου ανήλθαν σε 5,1 δισ. ευρώ έναντι 4,1 δισ. ευρώ κατά το αντίστοιχο περσινό διάστημα. Η ανοδική αυτή τάση αποδίδεται από τους αναλυτές στην αυξημένη διαθεσιμότητα εμπορικών ακινήτων στην αγορά, γεγονός που ευνοεί περισσότερες πράξεις, δεδομένου ότι η ζήτηση είναι υψηλή. Η Jones Lang LaSalle εντοπίζει επίσης αυξημένο επενδυτικό ενδιαφέρον για εμπορικά κέντρα σε χώρες, όπου μέχρι πρότινος η ζήτηση ήταν μετριασμένη. Ο λόγος για τη Σουηδία, την Πολωνία (κατασκευάζονται 750.467 τ.μ.), την Ιταλία, την Πορτογαλία, τη Σλοβενία και την Αυστρία, αλλά και τις Ρωσία και Τουρκία, όπου η φετινή ζήτηση από τους επενδυτές είναι σαφώς υψηλότερη έναντι των προηγούμενων ετών. Άλλο ένα συμπέρασμα της φετινής επενδυτικής δραστηριότητας είναι το γεγονός ότι οι αγοραστές δεν επικεντρώνονται πλέον αποκλειστικά στις πρωτεύουσες των χωρών. Αντιθέτως, εξετάζουν επενδύσεις και σε μικρότερες πόλεις, αρκεί αυτές να διαθέτουν τα απαιτούμενα θεμελιώδη μεγέθη (ισορροπία προσφοράς ζήτησης, αναπτυξιακές προοπτικές κ.ό.κ.). Χαρακτηριστικό παράδειγμα ήταν η αγορά του εμπορικού κέντρου Silesia City Center στην πόλη Katowice της Πολωνίας, το οποίο αποκτήθηκε από την Allianz Real 4
Estate αντί ποσού 412 εκατ. ευρώ. Η γερμανική εταιρεία προχώρησε επίσης στην απόκτηση του 50% ενός χαρτοφυλακίου εμπορικών κέντρων στην Αυστρία, τη Σλοβενία και τη Βόρειο Ιταλία σε συνεργασία με τη SES Spar European Shopping Centers. Σύμφωνα με την ανάλυση της Jones Lang LaSalle, η διεύρυνση των αγορών που εξετάζουν πλέον οι επενδυτές (πέραν δηλαδή των παραδοσιακών αγορών της Μεγ. Βρετανίας, της Γαλλίας και της Γερμανίας, που παραμένουν στην κορυφή του αγοραστικού ενδιαφέροντος) οφείλεται στο γεγονός ότι όλο και περισσότεροι αναζητούν μεγαλύτερες αποδόσεις, οι οποίες προσφέρονται μόνο σε περιοχές με μεγαλύτερο επενδυτικό ρίσκο. Η τάση αυτή θα συνεχιστεί και στο υπόλοιπο του έτους, καθώς μια σειρά από νέες συμφωνίες αγοραπωλησιών για κέντρα της Νοτίου Ευρώπης βρίσκεται ήδη στο στάδιο της ολοκλήρωσης. 5