MHN A PI IO EXøN HMEPA 3 0 1. ΜΕΓΑΛΗ ΠΕΜΠΤΗ. Εορτάζοµεν τ ν Ιερ ν Νιπτ ρα, τ ν Μυστικ ν ε πνον, τήν περφυ Προσευχήν καί τήν Προδοσίαν. Μαρίας τ ς Α γυπτίας, σίας. Μακαρίου σίου ( Εθνική Εορτή). Τ Μ. Τετάρτ η σπέρας: Μετά τ πέρας το Αποδείπνου ε ς τινα µέρη τελε ται τ Αγιον Ε χέλαιον καί κολο θως πισυνάπτεται Ορθρος τ ς Μ. Πέµπτης. Αλλαχο προηγε ται Ορθρος τ ς Μ. Πέµπτης καί κολουθε τ µυστήριον το Ε χελαίου. Ο Ορθρος τ ς Μ. Πέµπτης τελε ται κατά τήν κ λουθον τυπικήν διάταξιν: (Τ.Μ.Ε. Τυπ. Τρι ωδίου 78). Ο Ιερε ς «Ε λογητ ς Θε ς», «ξα σοι Θε ς µ ν...» «Βασιλε ο ράνιε...», τ Τρισάγιον, «Κ ριε λέησον» (ι ), «ε τε προσκυνήσω- µεν» καί Βασιλική κολουθία «Επακο σαι σου» ργ ς, καθ ν Ιερε ς θυµι τ ν να ν διά κατσίου. Τρισάγιον. Τά Τροπάρια «Σ σον, Κ ριε τ ν λα ν σου» καί Εξάψαλµος. Μετά τά Ε ρηνικά, ψάλλεται τ «Αλληλο ϊα» (ι ) µετά τ ν στίχων «Εκ νυκτ ς ρθρίζει τ πνε µά µου» καί τ Τροπάριον «Οτε ο νδοξοι µαθηταί» (τρίς). Ε τα ναγινώσκεται τ Ε αγγέλιον το Ορθρου (Λουκ. κ 1-39). Ο Ν χ µα. Εν συνεχεί α ψάλλεται Κανών το Τρι ωδίου ε ς 4 Τροπάρια ν κάστ η Ωδ νευ στίχων. Ε ς τ τέλος κάστης Ωδ ς παναλαµ άνεται Ε ρµ ς α τ ς. Απ Γ Ωδ ς ψάλλονται τά 3 Καθίσµατα. Αφ Στ Ωδ ς ναγινώσκονται τ Κοντάκιον, Ο κος, τ Μηνολ γιον τ ς µέρας καί τ Υπ µνηµα το Τρι ωδίου. Ακολο -
217 θως ψάλλονται α Ζ καί Η Ωδαί. Μετά τ ν ν τέλει τ ς Η Ωδ ς Ε ρµ ν, το ποίου προηγε ται τ «Α νο µεν, ε λογο µεν καί προσκυνο µεν τ ν Κ ριον» Ιερε ς κφωνε «Τήν Θεοτ κον καί Μητέρα το φωτ ς» καί ψάλλεται Θ Ωδή. Μετά τήν α τησιν τ Εξαποστειλάριον «Τ ν νυµφ νά σου λέπω» (τρίς). Ε ς το ς Α νους τά 4 Ιδι µελα «Συντρέχει λοιπ ν». ξα, Καί ν ν «Ον κήρυξεν Αµν ν». «Σοί δ ξα πρέπει» καί οξολογία χ µα. Τά Πληρωτικά. Απ στιχα τά 4 Ιδι µελα «Σήµερον τ κατά το Χριστο». ξα «Ο τρ πος σου δολι τητος», Καί ν ν «Μυσταγωγ ν σου, Κ ριε». Αγαθ ν τ ξοµολογε σθαι». Τρισάγιον καί τ Τροπάριον τ ς Προφητείας «Ο απισθείς πέρ γένους νθρώπων...» (χ µα), Προφητεία, Εκτενής π το Ιερέως καί π λυσις: «Σοφία. Ο ν ε λογητ ς Χριστ ς Θε ς µ ν, πάντοτε ν ν καί εί καί ε ς το ς α νας τ ν α ώνων. ξα σοι, Θε ς, λπίς µ ν, δ ξα σοι. Ο δι περ άλλουσαν γαθ τητα δ ν ρίστην τήν ταπείνωσιν ποδείξας ν τ ν ψαι το ς π δας τ ν Μαθητ ν καί µέχρι Σταυρο καί Ταφ ς συγκατα άς µ ν Χριστ ς ληθιν ς...». Τ Αγί α καί Μεγάλ η Πέµπτ η πρω. Τελε ται Εσπεριν ς µετά τ ς Θείας Λειτουργίας το Μ. Βασιλείου. (Κατά τήν προσκοµιδήν ξάγεται σήµερον καί δε τερος Αµν ς, πο ος µετά τ ν καθαγιασµ ν φυλάσσεται διά τάς κτάκτους νάγκας τ ν πιστ ν καθ λον τ τος). Προοιµιακ ς Εσπέρια: Τά 5 Στιχηρά Ιδι µελα τ ν Α νων ε ς 6: «Συντρέχει λοιπ ν...» (δίς), «Ιο δας παράνοµος...», «Ιο δας προδ της...», «Ιο δας δο λος...», «Ον κήρυξεν Αµν ν...». ξα, Καί ν ν: Τ Ιδι µελον «Γέννηµα χιδν ν...». Ε σοδος: Μετ Ε αγγελίου. «Φ ς λαρ ν...» καί τά Αναγνώσµατα. Ε ς τ τέλος το τρίτου Αναγνώσµατος: «Το Κυρίου δεηθ µεν. Οτι Αγιος ε Θε ς µ ν...» καί ψάλλεται Τρισάγιος Υµνος. Απ στολος: Μεγάλης Πέµπτης. «Εγώ παρέλα ον π το Κυρίου...» (Α Κορ. ια 23-32). Ε αγγέλιον: Μ. Πέµπτης. «Ο δατε τι µετά δ ο µέρας τ Πάσχα γίνεται...» (Ματθ. κς 2-20, Ιω. ιγ 3 -
218 17, Ματθ κς 21-39, Λουκ. κ 43-44 καί Ματθ. κς 40 - κζ 2). Ακολουθε Θεία Λετουργία το Μεγάλου Βασιλείου, ε ς ν ντί το Χερου ικο µνου ψάλλεται τ Τροπάριον «Το δείπνου Σου το µυστικο...». Ε ς τ σηµε ον «ο φίληµα Σοι δώσω καθάπερ Ιο δας...» γίνεται Μεγάλη Ε σοδος καί ε θ ς µέσως µετά τήν Ε σοδον Χορ ς συνεχίζει π το σηµείου «λλ ς λ ηστής...». Ε ς τ Εξαιρέτως: «Επί σοί χαίρει...». Κοινωνικ ν: «Το δείπνου Σου το µυστικο...». Αντί το «Ε δοµεν τ φ ς...»: «Το δείπνου Σου το µυστικο...». Απ λυσις: «Ο δι περ άλλουσαν γαθ τητα...». Σηµείωσις: Σήµερον ψάλλεται πανηγυρική οξολογία πί τ πετεί ω τ ς νάρξεως το Απελευθερωτικο Αγ νος το 1955, κατά τήν κ λουθον τυπικήν διάταξιν: Τυπική διάταξις οξολογίας πί τ 1 η Απριλίου 1955. Ο ιάκονος: Ο Αρχιερε ς: Ο Α Χορ ς: Ο Β Χορ ς: Ο Χοροί: Ο ιάκονος: Ο Α Χορ ς: Ο ιάκονος: Ο Β Χορ ς: Ο ιάκονος: Ο Α Χορ ς: «Ε λ γησον, έσποτα». «Ε λογητ ς Θε ς µ ν...» «Σ σον, Κ ριε, τ ν λα ν σου». «Τ περµάχ ω στρατηγ». Τήν οξολογίαν. «Ελέησον, µ ς Θε ς, κατά τ µέγα λε ς σου, δε µεθά σου, πάκουσον καί λέησον». «Κ ριε λέησον» (τρίς). «Ετι δε µεθα πέρ τ ν ε σε ν καί ρθοδ ξων χριστιαν ν». «Κ ριε λέησον» (τρίς). «Ετι δε µεθα πέρ το Πατρ ς καί Αρχιεπισκ που µ ν (δε νος) καί πάσης τ ς ν Χριστ µ ν δελφ τητος». «Κ ριε λέησον» (τρίς).
Ο ιάκονος: Ο Β Χορ ς: Ο ιάκονος: Ο Α Χορ ς: Ο ιάκονος: Ο Β Χορ ς: Ο ιάκονος: Ο Αρχιερε ς: Ο ιάκονος: Ο Α Χορ ς: Ο Αρχιερε ς: «Ετι δε µεθα πέρ πάσης Αρχ ς καί Εξουσίας ν τ Νήσ ω µ ν καί πέρ νισχ σεως το ργου α τ ν». «Κ ριε λέησον» (τρίς). «Ετι δε µεθα πέρ το κατά ξηράν, θάλασσαν καί έρα θνικο µ ν Στρατο καί σ µπαντος το ε λογηµένου Ελληνικο - µ ν Γένους». «Κ ριε λέησον» (τρίς). «Ετι δε µεθα πέρ µακαρίας µνήµης καί α ωνίου ναπα σεως τ ν ψυχ ν τ ν κατά τ ν πελευθερωτικ ν γ να το 1955-59 γωνισαµένων καί πεσ ντων πατέρων καί δελφ ν µ ν». «Α ωνία µνήµη α τ ν». «Ετι δε µεθα πέρ το ε σακο σαι Κ ριον τ ν Θε ν φων ς τ ς δεήσεως µ ν τ ν µαρτωλ ν καί λε σαι µ ς». «Επάκουσον µ ν Θε ς...» «Το Κυρίου δεηθ µεν». «Κ ριε λέησον». Τήν ε χήν, 219 ΕΥΧΗ ΤΗΣ 1ης ΑΠΡΙΛΙΟΥ έσποτα Κ ριε, Θε ς τ ν πατέρων µ ν, παντοκράτωρ καί παντοδ ναµος, µ ν ω τ ο λεσθαι ποι ν πάντα καί µετασκευάζων, τ ρρήτ ω καί καταλήπτ ω σοφί α Σου καθαιρ ν δυνάστας καί νυψ ν πένητας, ταπειν ν σχυρο ς καί νορθ ν κατε αγµένους κλ νον πρ ς µ ς τ ο ς Σου καί πρ σδεξαι τάς ντε ξεις µ ν. Εν τ ερ το τ ω να, νθα ο Πατέρες µ ν καί µε ς, ν δουλεί- α διατελο ντες, πλεονάκις πικεκλήµεθα τ µετρ ν Σου λεος καί τήν κραταιάν προστασίαν Σου, ν το ς πέρ λευθερίας γ σιν µ ν, συνήλθοµεν σήµερον καί α θις να ε χαριστηρίους ναπέµψωµέν Σοι δεήσεις. Ε χαριστο µέν Σοι, έσποτα φιλάνθρωπε, τι τ ν λα ν Σου το τον πήλλαξας το ποικιακο ζυγο, ε λογήσας τ ν πέρ λευθερίας ερ ν α το γ να. Αλλά καί ν ν, τ ς παρά Σο οηθείας δε µεθα, τι π δο-
220 κιµασίαν νέαν λα ς Σου περι λθεν. Ολ η καρδί α κετε οµέν Σου τήν - γαθ τητα. Ιλέ ω µµατι πιδε καί πί τήν σηµερινήν κάκωσιν τ ς µαρτυρικ ς µ ν Πατρίδος. Μνήσθητι τ ν ν α χµαλωσί α καί µηρεί α ντων - δελφ ν µ ν, τ ν ν διωγµο ς καί κινδ νοις, τ ν ν νάγκαις καί θλίψεσι καί παντ ς το δοκιµαζοµένου λαο Σου. Αποδίωξον πάντα χθρ ν καί πολέµιον π τ ς γ ς τ ν πατέρων µ ν, δ ς λ τρωσιν τ λα Σου, κ τ ς τυραννίας το λλοθρήσκου λευθερίαν καί ε ρήνην π σιν µ ν χάρισαι. Οτι Σ ε δοτήρ τ ς ε ρήνης καί Σοί τήν δ ξαν καί ε χαριστίαν καί προσκ νησιν ναπέµποµεν τ Πατρί καί τ Υ καί τ Αγί ω Πνε µατι, ν ν καί εί καί ε ς το ς α νας τ ν α ώνων, Αµήν. Ο ντεταλµένος: Ο Αρχιερε ς: Ο Χορ ς: Ο Χορ ς: Ο Ιερε ς: Τ ν Πανηγυρικ ν τ ς µέρας. Τήν Απ λυσιν. Τ ν Εθνικ ν Υµνον. «Τ ν εσπ την καί Αρχιερέα...» «ι ε χ ν το Αγίου εσπ του...» 2. ΜΕΓΑΛΗ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ. Τά Αγια καί Σωτήρια καί Φρικτά Πάθη το Κυρίου καί Θεο καί Σωτ ρος µ ν Ιησο Χριστο. Τίτου Οσίου το θαυµατουργο, Θεοδώρας τ ς παρθενοµάρτυρος. Τ Μ. Πέµπτ η σπέρας: Ψάλλεται Ορθρος τ ς Μ. Παρασκευ ς, τοι κολουθία τ ν γίων Παθ ν, ς χει ν τ Τρι ωδί ω, κατά τήν κ λουθον τυπικήν διάταξιν: (Τ.Μ.Ε. Τυπικ ν Τρι ωδίου 80) Ο Ιερε ς «Ε λογητ ς Θε ς», «ξα σοι Θε ς µ ν...» «Βασιλε ο ράνιε...», τ Τρισάγιον, «Κ ριε λέησον» (ι ), «ε τε προσκυνήσω- µεν» καί Βασιλική κολουθία «Επακο σαι σου» ργ ς, καθ ν Ιερε ς θυµι τ ν να ν διά κατσίου. Τρισάγιον. Τά Τροπάρια «Σ σον, Κ ριε τ ν λα ν σου» καί Εξάψαλµος. Μετά τά Ε ρηνικά, ψάλλεται τ «Αλληλο ϊα» (ι ) µετά τ ν στίχων «Εκ νυκτ ς ρθρίζει τ πνε µά µου» καί τ Τροπάριον «Οτε ο νδοξοι µαθηταί» (τρίς). Μετά το το ναγινώσκεται τ Ε αγγέλιον τ ς ιαθήκης (Α ) ( Ιωάν. ιγ 31-38, ιδ, ιε, ιστ, ιζ - ιη 1). Ε ς τ τέλος το Ε αγγελίου Χορ ς ψάλλει τ «ξα τ µακροθυµί α σου
221 Κ ριε, δ ξα σοι». Τ α τ παναλαµ άνουσιν ναλλάξ ο Χοροί ε ς τήν λ ξιν κάστου Ε αγγελίου πλήν το τελευταίου, ε ς τ πο ον ψάλλουσι «ξα σοι, Κ ριε, δ ξα σοι». Εν συνεχεί α ψάλλεται ( ρχεται α Χορ ς) τ α,, καί τ γ Αντίφωνον µετά το Καθίσµατος «Εν τ δείπν ω» καί ναγινώσκεται τ Β Ε αγγέλιον ( Ιωάν. ιη 1-28). Ακολο θως ψάλλεται τ δ, ε, καί στ Αντίφωνον ( ρχεται Χορ ς) µετά το Καθίσµατος «Πο ος σέ τρ πος» καί ναγινώσκεται τ Γ Ε αγγέλιον (Ματθ. κστ 57-75). Ε τα ψάλλεται τ ζ, η, καί θ Αντίφωνον µετά το Καθίσµατος «Ω π ς Ιο δας» καί ναγινώσκεται τ Ε αγγέλιον ( Ιωάν. ιη 28 - ιθ 6). Ακολο θως ψάλλεται τ ι, ια καί ι Αντίφωνον µετά το Καθίσµατος «Οτε παρέστης» καί ναγινώσκεται τ Ε Ε αγγέλιον (Ματθ. κζ 3-32). Εν συνεχεί α ψάλλεται τ ιγ καί ιδ Αντίφωνον. Μετά τα τα γίνεται ξοδος το Σταυρο µετά το Εσταυρωµένου π το Ιερέως, το Ιερέως το Κανονάρχου κφωνο ντος ε ς φος ναγνώσεως Αποστ λου τ α Τροπάριον το ιε Αντιφώνου «Σήµερον κρεµ ται πί ξ λου». (Τ ν α καί τ ν προτελευτα ον στίχον «Προσκυνο µεν σου τά πάθη Χριστέ» λέγει τρίς). Τ α τ Τροπάριον ψάλλεται κολο θως π το εξιο Χορο νευ τ ν παναλήψεων. (Ε ς πλείστους ναο ς γίνεται π µφοτέρων τ ν Χορ ν κατά στίχους ψαλ- µωδία το του) καί ε θ ς τά π λοιπα Τροπάρια το ιε Αντιφώνου. Μετά τ Κάθισµα «Εξηγ ρασας µ ς», ναγινώσκεται τ Στ Ε αγγέλιον (Μάρκ. ιε 16-32). Ε τα ψάλλονται ο Μακαρισµοί µετά το Προκειµένου «ιεµερίσαντο τά µάτιά µου» καί ναγινώσκεται τ Ζ Ε αγγέλιον (Ματθ. κζ 33-54). Ο Ν χ µα καί ε θ ς τ Η Ε αγγέλιον (Λουκ. κγ 32-49). Ακολο θως ψάλλεται Τρι ώδιος Κανών ε ς 4 Τροπάρια ν κάστ η Ωδ νευ στίχου. Ε ς τ τέλος κάστης Ωδ ς παναλαµ άνεται καί πάλιν Ε ρµ ς. Μετά τήν Ε Ωδήν, γίνεται α τησις καί ναγινώσκονται τ Κοντάκιον, Ο κος, τ Μηνολ γιον τ ς µέρας καί τ Υπ µνηµα το Τρι ωδίου. Εν συνεχεί α ψάλλεται Η Ωδή. Μετά τ ν ν τέλει τ ς Η Ωδ ς Ε ρµ ν, Ιερε ς κφωνε «Τήν Θεοτ κον καί µητέρα το φωτ ς» καί ψάλλεται Θ Ωδή. Τ Εξαποστειλάριον «Τ ν λ ηστήν α θηµερ ν...» (τρίς) καί ναγινώσκεται τ Θ Ε αγγέλιον ( Ιωάν. ιθ 25-37) καί ε θ ς ο Α νοι, ν ο ς ψάλλοµεν τά 3 Ιδι µελα «ο καί πονηρά» ε ς 4. ξα, «Εξέδυσάν µε», Καί ν ν «Τ ν ν τ ν µου». Ε τα ναγινώσκεται τ Ι Ε αγγέλιον (Μάρκ. ι- ε 43-47). «Σοί δ ξα πρέπει» καί οξολογία χ µα. Τά Πληρωτικά καί µετά τήν κφώνησιν «Σ ν γάρ στι τ λεε ν» ναγινώσκεται τ ΙΑ Ε αγγέλιον ( Ιωάν. ιθ 38-42). Μετά το το ψάλλονται τά Απ στιχα «Π σα κτίσις». ξα «Κ ριε, να αίνοντ ς σου», Καί ν ν «Ηδη άπτεται κάλα- µος», καί ναγινώσκεται τ ΙΒ Ε αγγέλιον (Ματθ. κζ 62-66) π το ιακ νου π µ ωνος ( άν δέν πάρχ η ιάκονος, ναγινώσκεται π
222 τ ς Ωραίας Π λης). Ε ς τ τέλος το Ε αγγελίου Χορ ς «ξα σοι, Κ ριε, δ ξα σοι». «Αγαθ ν τ ξοµολογε σθαι». Τρισάγιον καί τ Απολυτίκιον «Εξηγ ρασας µ ς...» (τρίς), Εκτενής «Ελέησον µ ς, Θε ς», µεθ ν «Σοφία. Ο ν ε λογητ ς» καί Απ λυσις: «Ο µπτυσµο ς καί µάστιγας καί κολαφισµο ς καί Σταυρ ν καί θάνατον ποµείνας διά τήν το κ σµου σωτηρίαν, Χριστ ς...». Τ Μεγάλ η Παρασκευ πρω. Αναγινώσκονται α Μεγάλαι Ωραι ς χουσιν ν τ Τρι ωδί ω, κατά τήν κατωτέρω διάταξιν. Ε ς τάς Γ, Στ καί Θ Ωρας, ταν ψάλλωνται τά Ιδι µελα, ιάκονος, πουσί α το του Ιερε ς, θυµιάζει διά κατσίου. Ωρα Α. Ο Ιερε ς «Ε λογητ ς Θε ς... ξα Σοι, Θε ς µ ν, δ ξα Σοι. Βασιλε Ο ράνιε...». Ο Αναγνώστης Τρισάγιον. «Κ ριε λέησον» (ι ). «ε τε προσκυνήσωµεν...», καί ο Ψαλµοί τ ς Α Ωρας. ξα «Σταυρωθέντος σου Χριστέ...». Καί ν ν «Τί σε καλέσωµεν...» καί ρχεται εξι ς Χορ ς ψάλλειν τ α Ιδι µελον «Σήµερον το ναο τ καταπέτασµα...», Ο Χορ ς: «Ινα τί φρ αξαν θνη καί λαοί µελέτησαν κενά;» καί τ Ιδι - µελον «Ως πρ ατον πί σφαγήν, χθης...». ξα, Καί ν ν «Το ς συλλα- ο σί σε παραν µοις...». Προκείµενον χος δ. «Εξεπορε ετο ξω καί λάλει πί τ α τ... Μακάριος συνιών...». «Προφητείας Ζαχαρίου τ Ανάγνωσµα». Ο διάκονος «Σοφία Πρ σχωµεν». Ο Αναγνώστης «Τάδε λέγει Κ ριος...». Απ στολος τ ς Α Ωρας «Πρ ς Γαλάτας πιστολ ς Πα λου τ Ανάγνωσµα», διάκονος «Πρ σχωµεν Σοφία, Πρ σχωµεν», Αναγνώστης «Εµοί µή γένοιτο...» (Γαλ. ς 14-18), Χορ ς «Αλληλο ϊα». Ο διάκονος «Σοφία ρθοί κο σωµεν το Αγίου Ε αγγελίου», Ιερε ς «Ε ρήνη π σι», καί ναγινώσκει τ Ε αγγέλιον τ ς Α Ωρας. «Πρω ας γενο- µένης...» (Ματθ. κζ, 1-56). Ο Χοροί «ξα τ µακροθυµί α σου...» Ο Αναγνώστης «Τά δια ήµατά µου...». Τρισάγιον. Κοντάκιον «Τ ν δι µ ς Σταυρωθέντα...» «Κ ριε Ελέησον...» (µ ), «Ο ν παντί καιρ...». «Κ ριε - λέησον (γ ). ξα, Καί ν ν «Τήν Τιµιωτέραν... ν ν µατι Κυρίου ε λ γησον Πάτερ». Ο Ιερε ς «Ο Θε ς ο κτειρήσαι µ ς...» καί Προεστώς τήν Ε χήν «Χριστέ τ φ ς τ ληθιν ν...». Ωρα Γ. «ε τε προσκυνήσωµεν...», καί ο Ψαλµοί τ ς Τρίτης Ωρας. ξα «Κ ριε κατέκρινάν σε...». Καί ν ν «Θεοτ κε, σ ε µπελος ληθινή...» καί ψάλλοµεν τά Ιδι µελα ( ρχεται Αριστερ ς Χορ ς) «ιά τ ν
223 φ ον τ ν Ιουδαίων...», εξι ς Χορ ς: «Τά ήµατά µου νώτισαι, Κ ριε, σ νες τ ς κραυγ ς µου» «Πρ το Τιµίου σου Σταυρο...». ξα, Καί ν ν «Ελκ µενος πί Σταυρο...». Πληρωθέντος το οξαστικο Αναγνώστης ναγινώσκει τήν Προφητείαν Προκείµενον χος δ. «Οτι γώ ε ς µάστιγας τοιµος... Κ ριε, µή τ θυµ σου λέγξ ης µε... Προφητείας Ησα ου τ Ανάγνωσµα». Ο διάκονος «Σοφία. Πρ σχωµεν». Ο Αναγνώστης «Κ ριος δίδωσί µοι γλ σσαν...». Ο Απ στολος τ ς Γ Ωρας «Πρ ς Ρωµαίους...», ιάκονος «Πρ σχωµεν, Σοφία, Πρ σχωµεν», Αναγνώστης «Ετι Χριστ ς...» ( Ρωµ ε, 6-10), διάκονος «Σοφία ρθοί κο σωµεν το Αγίου Ε αγγελίου», Ιερε ς «Ε ρήνη π σι», καί ναγινώσκει τ Ε αγγέλιον τ ς Γ Ωρας «Ο στρατι ται πήγαγον τ ν Ιησο ν...» (Μάρκ. ιε, 16-41). «ξα τ µακροθυµί α σου...» Καί ε θ ς «Κ ριος Θε ς ε λογητ ς...» Τρισάγιον, Κοντάκιον «Τ ν δι µ ς Σταυρωθέντα δε τε πάντες µνήσωµεν...». «Κ ριε λέησον...» (µ ). «Ο ν παντί καιρ...». «Κ ριε λέησον (γ ). ξα, Καί ν ν «Τήν Τιµιωτέραν... ν ν µατι Κυρίου ε λ γησον Πάτερ». Ο Ιερε ς «Ο Θε ς ο κτειρήσαι µ ς...», καί Προεστώς τήν Ε χήν «έσποτα Θεέ, Πάτερ παντοκράτορ, Κ ριε Υ έ µονογενές...». Ωρα ΣΤ. «ε τε προσκυνήσωµεν...», καί ο Ψαλµοί τ ς Εκτης Ωρας. ξα «Σωτηρίαν ε ργάσω ν µέσ ω τ ς γ ς...». Καί ν ν «Οτι ο κ χοµεν παρρησίαν...» καί ρχεται εξι ς Χορ ς ψάλλειν τά Ιδι µελα «Τάδε λέγει Κ ριος το ς Ιουδαίοις...», Αριστερ ς Χορ ς: «Εδωκαν ε ς τ ρ µα µου χολήν...» «Ο νοµοθέται το Ισραήλ...». ξα, Καί ν ν «ε τε χριστοφ ροι λαοί...». Πληρωθέντος το οξαστικο Αναγνώστης ναγινώσκει τήν Προφητείαν. Προκείµενον χος δ. «Κ ριε Κ ριος µ ν... Οτι π ήρθη µεγαλοπρέπειά σου..., Προφητείας Ησα ου τ Ανάγνωσµα», διάκονος «Σοφία. Πρ σχωµεν». Ο Αναγνώστης «Τάδε λέγει Κ ριος. Ιδο συνήσει...», Απ στολος τ ς Στ Ωρας «Πρ ς Ε ραίους πιστολ ς...», διάκονος «Πρ σχωµεν, Σοφία, Πρ σχωµεν», Αναγνώστης «Ο γιάζων καί ο γιαζ µενοι...» ( Ε ρ., 11-18), διάκονος «Σοφία ρθοί κο σω- µεν...», Ιερε ς «Ε ρήνη π σι», καί ναγινώσκει τ Ε αγγέλιον τ ς Στ Ωρας «Ηγοντο σ ν τ Ιησο καί τεροι δ ο, κακο ργοι...» (Λουκ. κγ, 32-49), «ξα τ µακροθυµί α σου...» καί ε θ ς «Ταχ προκαταλα έτωσαν - µ ς...» Τρισάγιον, Κοντάκιον «Τ ν δι µ ς Σταυρωθέντα...». «Κ ριε Ελέησον» (µ ). «Ο ν παντί καιρ...». «Κ ριε λέησον» (γ ). ξα, Καί ν ν «Τήν Τιµιωτέραν... ν ν µατι Κυρίου ε λ γησον Πάτερ». Ο Ιερε ς «Ο
224 Θε ς ο κτειρήσαι µ ς...» καί Προεστώς τήν Ε χήν «Θεέ καί Κ ριε τ ν δυνάµεων...». Ωρα Θ. «ε τε προσκυνήσωµεν...», καί ο Ψαλµοί τ ς Ενάτης Ωρας. ξα «Βλέπων λ ηστής...». Καί ν ν «Ο δι µ ς γεννηθείς...», καί ρχεται Αριστερ ς Χορ ς ψάλλειν τ Ιδι µελον «Θάµ ος ν κατιδε ν...», εξι ς Χορ ς: «ιεµερίσαντο τά µάτιά µου αυτο ς...» «Οτε σε Σταυρ προσήλωσαν...». Τ τέλος «...σ ν Πατρί καί Αγί ω Πνε µατι» λαµ άνει Αριστερ ς Χορ ς. Ε τα εξι ς ξα Αριστερ ς Καί ν ν καί ναγινώσκεται µπροσθεν το Εσταυρωµένου ε ς φος ναγνώσεως ποστ λου τ «Σή- µερον κρεµ ται πί ξ λου». ( Ο α καί προτελευτα ος στίχος τρίς) Ακολο θως ο Χοροί ψάλλουσιν α τ δίχορον. Πληρωθέντος το οξαστικο Αναγνώστης ναγινώσκει τήν Προφητείαν Προκείµενον χος πλ.. «Ε πεν φρων ν καρδί α α το... ο κ στι ποι ν... Προφητείας Ιερεµίου τ Ανάγνωσµα». Ο διάκονος «Σοφία. Πρ σχωµεν». Ο Αναγνώστης «Κ ριε, γνώρισ ν µοι...». Ο Απ στολος τ ς Θ Ωρας «Πρ ς Ε ραίους Επιστολ ς...», ιάκονος «Πρ σχωµεν, Σοφία, Πρ σχωµεν», Αναγνώστης «Εχοντες παρρησίαν...» ( Ε ρ. ι 19-31). Ο διάκονος «Σοφία ρθοί κο σωµεν...», Ιερε ς «Ε ρήνη π σι», καί ναγινώσκει τ Ε αγγέλιον τ ς Θ Ωρας «Οτε στα ρωσαν τ ν Ιησο ν...» ( Ιωάν. ιθ, 23-37). «ξα τ µακροθυµί α σου...». Καί ε θ ς Αναγνώστης «Μή δή παραδ ώης µ ς...» Τρισάγιον, Κοντάκιον «Τ ν δι µ ς Σταυρωθέντα...». «Κ ριε λέησον...» (µ ). «Ο ν παντί καιρ...». «Κ ριε λέησον» (γ ). ξα, Καί ν ν «Τήν Τιµιωτέραν... ν ν µατι Κυρίου ε λ γησον Πάτερ». Ο Ιερε ς «Ο Θε ς ο κτειρήσαι µ ς...» καί Προεστώς τήν Ε χήν «έσποτα Κ ριε Ιησο Χριστέ...». Απ λυσις «Ο µπτυσµο ς καί µάστιγας καί κολαφισµο ς καί Σταυρ ν καί θάνατον ποµείνας, διά τήν το κ σµου σωτηρίαν, Χριστ ς ληθιν ς Θε ς µ ν...». «ι ε χ ν...». Ακολουθε : Ο ΜΕΓΑΣ ΕΣΠΕΡΙΝΟΣ (Τ.Μ.Ε. Τυπικ ν Τρι ωδίου 84) Η Ακολουθία το Μ. Εσπερινο τελε ται κατά τήν ν τ Τρι ωδί ω τάξιν καί τήν ν τ ΤΜΕ 84 διατ πωσιν. Εσπέρια: Προοιµιακ ς Τά 5 Ιδι µελα «Π σα κτίσις λλοιο το...» ε ς 6.
ξα: Καί ν ν: Ε σοδος: «Ω π ς παράνοµος συναγωγή...». «Φο ερ ν καί παράδοξον...». 225 Μετά Ε αγγελίου. «Φ ς λαρ ν...» Ο ιάκονος «Εσπέρας» καί ε θ ς µέσως «Προκεί- µενον... διεµερίσαντο τά µάτιά µου...», καί τά Αναγνώσµατα. Μετά τ γ Ανάγνωσµα τ Προκείµενον το Αποστ λου. Απ στολος: «Ο λ γος το Σταυρο...» (Α Κορ. α 18-2). Ε αγγέλιον: «Συµ ο λιον λα ον πάντες ο ρχιερε ς...» (Ματθ. κζ 1-38, Λουκ. κγ 39-43, Ματθ. κζ 39-54, Ιω. ιθ 31-37, Ματθ. κζ 55-61). Υπάρχοντος ιακ νου τ Ε αγγέλιον ναγινώσκεται π µ ωνος. Αναγινωσκοµένου το Ε αγγελίου, ε ς τ σηµε ον «Οψίας δέ γενοµένης λθεν νθρωπος πλο σιος...» ε ς τ ν Ιερέων φέρων πιτραχήλιον καί φελ νιον καί χων ε ς χε ρας λευκήν σινδ να προσέρχεται ε ς τ µέσον το ναο που ε ρίσκεται Εσταυρωµένος καί ποιε τήν ποκαθήλωσιν. Ε ς τ «Λα ών τ σ µα...», καλ πτει διά τ ς σινδ νος τ Σ µα το Εσταυρω- µένου, τ µεταφέρει ν ε λα εί α ε ς τ Αγιον Β µα καί τ τοποθετε πί τ ς Αγίας Τραπέζης. Ο Χορ ς µετά τ πέρας το Ε αγγελίου «ξα σοι, Κ ριε, δ ξα σοι». Ακολουθε Εκτενής «Ε πωµεν πάντες...», Καταξίωσον καί τά Πληρωτικά. Μετά τά Πληρωτικά, ο Χοροί κ τ ς Βορείου Π λης το Ιερο Βή- µατος, ρχονται ψάλλειν τά Απ στιχα «Οτε κ το ξ λου...» µετά τ ν στίχων α τ ν καί κρουοµένων πενθίµως τ ν κωδώνων γίνεται περιφορά το Επιταφίου ντ ς το Ναο καί τοποθέτησίς του ε ς τ πρ ς το το - τοιµασθέν κου ο κλιον. Η ποµπή ξέρχεται το Ιερο Βήµατος προπορευοµένων λαµπαδο χων, τ ν ξαπτερ γων, τ ν ψαλτ ν, καί το διακ νου θυµι ντος. Ο - ερε ς νδεδυµένοι πιτραχήλιον καί φελ νιον, το πρώτου α τ ν φέροντος ν τ δεξι τ Ιερ ν Ε αγγέλιον, α ροντες πί κεφαλ ς α τ ν τ ν Επιτάφιον, ποιο σι τρε ς κ κλους περί τ Κου ο κλιον. Ε τα τιθέασιν α τ ν ε ς τ Κου ο κλιον, αίνουσι µέ νθη καί τοποθετο σιν π α το καί τ Ιερ ν Ε αγγέλιον. Ασπάζονται κολο θως τ Ιερ ν Ε αγγέλιον καί τ ν Επιτάφιον, τ ν Χορ ν ψαλλ ντων, πρ το Κου ουκλίου, τ ξα, Καί ν ν «Σέ τ ν να αλλ µενον...». «Ν ν πολ εις...», τ Τρισάγιον καί τά Απολυτίκια «Ο ε σχήµων
226 Ιωσήφ...» µέχρι το «κηδε σας πέθετο». ξα, Καί ν ν «Τα ς Μυροφ ροις γυναιξί...» µέχρι το «δείχθη λλ τριος». Ο διάκονος «Σοφία». Ο Ιερε ς «Ο ν ε λογητ ς...» καί ποιε τήν Απ λυσιν «Ο δι µ ς το ς νθρώπους καί διά τήν µετέραν σωτηρίαν τά φρικτά πάθη καί τ ν ζωοποι- ν Σταυρ ν καί τήν κο σιον ταφήν σαρκί καταδεξάµενος, Χριστ ς ληθιν ς...». 3. ΜΕΓΑ ΣΑΒΒΑΤΟΝ. Η Θε σωµος Ταφή καί ε ς Αδου κάθοδος το Κυρίου καί Θεο καί Σωτ ρος µ ν Ιησο Χριστο. Νικήτα µολογητο, Ιωσήφ το Υµνογράφου. Τ Μεγάλ η Παρασκευ σπέρας: Ψάλλεται Ορθρος το Μ. Σα άτου, τοι κολουθία το Επιταφίου Θρήνου κατά τήν ν τ Τ.Μ.Ε 85 διατ πωσιν. Ο Ιερε ς «Ε λογητ ς Θε ς», τ Τρισάγιον, τά Τροπάρια «Σ σον, Κ ριε, τ ν λα ν σου» καί Εξάψαλµος. Ε ς τ «Θε ς Κ ριος» τά Απολυτίκια «Ο ε σχήµων Ιωσήφ» µέχρι το «κηδε σας πέθετο», ξα «Οτε κατ λθες» λ κληρον, Καί ν ν «Τα ς Μυροφ ροις» µέχρι το «δείχθη λλ τριος». Ε τα µικρά Συναπτή π το Ιερέως µετ κφωνήσεως «Οτι σ ν τ κράτος», καί ψάλλονται τά Καθίσµατα «Σινδ νι καθαρ», ξα, Καί ν ν «Εξέστησαν χοροί». Ο Ν χ µα καί κολο θως ψάλλεται Κανών «Κ µατι θαλάσσης» ε ς 6 Τροπάρια ν κάστ η Ωδ καί πάλιν Ε ρµ ς. Απ Γ Ωδ ς ψάλλεται τ Κάθισµα «Τ ν Τάφον σου, Σωτήρ». Αφ Στ Ωδ ς ναγινώσκονται τ Κοντάκιον, Ο κος, τ Μηνολ γιον τ ς µέρας καί τ Υπ µνηµα το Τρι ωδίου. Μετά τ ν ν τέλει τ ς Η Ωδ ς Ε ρ- µ ν, ιάκονος κφωνε «Τήν Θεοτ κον καί µητέρα» καί ψάλλεται Θ Ωδή ε ς τ τέλος τ ς ποίας ο Ιερε ς ξέρχονται το Ιερο Βήµατος θυµι ντες τ ν Επιτάφιον καί τ ν λα ν. Ακολο θως στανται πρ το Επιταφίου, που ψάλλουσι µετά τ ν Χορ ν τά Εγκώµια ε ς Στάσεις τρε ς. Ε ς τ τέλος τ ς Α Στάσεως γίνεται µικρά Συναπτή µέ κφώνησιν «Οτι η λ γηταί σου τ νοµα» καί ε ς τ τ ς πίσης µικρά Συναπτή µέ κφώνησιν «Οτι Αγιος ε Θε ς µ ν, πί θρ νου δ ξης τ ν Χερου είµ - παναπαυ µενος». Ε ς τ Εγκώµιον «Ερραναν τ ν τάφον» τ ς γ Στάσεως, Επιτάφιος αίνεται διά οδοστάγµατος καί οδοπετάλων. Πληρωθέντων τ ν Εγκωµίων, γίνεται µικρά Συναπτή µέ κφώνησιν «Σ γάρ ε Βασιλε ς τ ς ε ρήνης» καί ψάλλονται τά Αναστάσιµα Ε λογητάρια ργ ς. Ακολο θως γίνεται καί πάλιν µικρά Συναπτή µετ κφωνήσεως «Οτι σέ α νο σι» καί ψάλλεται ς Εξαποστειλάριον στίχος «Αγιος Κ ριος
227 Θε ς µ ν» τρίς, µ νον. Ε ς το ς Α νους τά 4 Ιδι µελα «Σήµερον συνέχει τάφος». ξα «Τήν σήµερον µυστικ ς», Καί ν ν «Υπερευλογηµένη». οξολογία Μεγάλη. Ε ς τ σµατικ ν «Αγιος Θε ς» γίνεται ξοδος καί περιφορά το Επιταφίου πέριξ το ναο µετά το ερο Ε αγγελίου, τ πο ον κρατε Ιερε ς. Επανελθο σης τ ς ποµπ ς ε ς τ ν να ν, Ιερε ς κφωνε κ τ ς Ωραίας Π λης «Πρ σχωµεν. Ε ρήνη π σι. Σοφία» καί ε σάγεται πιτάφιος ε ς τ Ιερ ν, που λιτανε εται πέριξ τ ς Αγίας Τραπέζης, ψαλλοµένων τ ν πολυτικίων «Οτε κατ λθες», «Τα ς Μυροφ ροις» καί «Ο ε σχήµων». Ε ς τ τέλος το Τροπαρίου το του, καί συγκεκριµένως ε ς τ ν στίχον «κηδε σας πέθετο», Επιτάφιος ναποτίθεται πί τ ς Αγίας Τραπέζης. Ε θ ς Αναγνώστης ναγινώσκει τ Τροπάριον τ ς Προφητείας, τήν Προφητείαν ( Ιεζ. λζ 1-14) καί τ ν Απ στολον (Α Κορ. ε 6-8, Γαλ. γ 13-14) ε ς τ τέλος το ποίου πισυνάπτονται ο στίχοι «Αναστήτω Θε ς» καί ε θ ς τ Ε αγγέλιον (Ματθ. κζ 62-66), π το Ιερέως - π τ ς Ωραίας Π λης. Η Εκτενής «Ε πωµεν πάντες», τά Πληρωτικά µε κφώνησιν «Οτι Θε ς λέους», «Ε ρήνη π σι...» ε χή τ ς κεφαλοκλισίας «Κ ριε, γιε, ν ψηλο ς», κφώνησις «Σ ν γάρ στι» «Σοφία. Ο ν ε λογητ ς» καί Απ λυσις «Ο δι µ ς το ς νθρώπους καί διά τήν µετέραν σωτηρίαν», ς τ πρω. Εσπέρια: ξα: Κα ν ν: Ε σοδος: Τ Μ. Σα άτ ω πρω : ΜΕΓΑΣ ΕΣΠΕΡΙΝΟΣ ΚΑΙ ΘΕΙΑ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥ ΜΕΓΑΛΟΥ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ. Προοιµιακ ς. Τά 4 Αναστάσιµα Στιχηρά το α χου. «Τάς σπερινάς µ ν ε χάς...» κτλ καί τά 3 Ιδι µελα τ ς µέρας. «Σήµερον Αδης στένων ο-...», ε ς 4. Τ Ιδι µελον «Τήν σήµερον µυστικ ς...». «Τήν παγκ σµιον δ ξαν...». Μετ Ε αγγελίου - «Φ ς λαρ ν...» καί ε θ ς τά Αναγνώσµατα. α. - Γενέσεως τ νάγνωσµα «Εν ρχ ποίησεν Θε ς...».
228. - Προφητείας Ιων τ νάγνωσµα «Εγένετο λ γος Κυρίου...». γ. - Προφητείας ανιήλ τ Ανάγνωσµα «Ετους κτωκαιδεκάτου...». (Τά νωτέρω Αναγνώσµατα ε ς τ Τρι ώδιον χουσιν ντιστοίχως ρίθµησιν α, δ, καί ιε ). Ε ς τ τέλος το τρίτου Αναγνώσµατος ψάλλοµεν ε ς χον α. «Τ ν Κ ριον µνε τε καί περυψο τε ε ς πάντας το ς α νας», τ πο ον καί - παναλαµ άνεται ε ς τ τέλος κάστου στίχου τ ς η Ωδ ς µέχρι τέλους, ς ν τ Τρι ωδί ω. Ε τα: «Το Κυρίου δεηθ µεν» καί κφώνησις «Οτι Αγιος ε...». Αντί Τρισαγίου: «Οσοι ε ς Χριστ ν...». Απ στολος: Ε αγγέλιον: Μεγάλου Σα άτου. «Οσοι ε ς Χριστ ν απτίσθηµεν...» ( Ρωµ. ς, 3-11). Μετά τ πέρας το Αποστ λου δέν ψάλλεται τ «Αλληλο ϊα» λλ ντ α το λειτουργ ν Ιερε ς ξερχ µενος ε ς τά ηµ θυρα καί σκορπίζων φ λλα δάφνης ψάλλει ε ς χον Βαρ ν τ «Ανάστα Θε ς...», τ πο ον παναλαµ άνουσιν ο Χοροί ναλλάξ µετά τ ν ψαλµικ ν στίχων, ς ν τ Τρι ωδί ω, µέχρις του Ιερε ς περιέλθ η λον τ ν Να ν. Μεγάλου Σα άτου «Οψέ Σα άτων...» (Ματθ. κη, 1-20). Η Θ. Λειτουργία το Μεγάλου Βασιλείου. Αντί το Χερου ικο, µνος «Σιγησάτω π σα σάρξ ροτεία...». Η Ε σοδος τ ν Τιµίων ώρων γίνεται µετά τήν φράσιν «πάσης ρχ ς καί ξουσίας», καί ε θ ς Χορ ς συµπληρώνει τ ν µνον π το σηµείου «Τά πολυ µµατα Χερου είµ...», καί ξ ς. Ε ς τ Εξαιρέτως: «Επί σοί χαίρει...». Κοινωνικ ν: «Εξηγέρθη, ς πν ν Κ ριος, καί νέστη σ ώζων µ ς. Αλληλο ϊα». Αντί το «Ε δοµεν τ φ ς», ε ς χον, ε ρµολογικ ς, τ «Μνήσθητι, ε σπλαχνε, καί µ ν, καθώς µνηµ νευσας το λ ηστο ν τ ασιλεί α τ ν ο ραν ν».
Απ λυσις: «Ο Αναστάς κ νεκρ ν...». 229 4. Η ΑΓΙΑ ΚΑΙ ΜΕΓΑΛΗ ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΟΥ ΠΑΣΧΑ. Η Ζωηφ ρος Ανάστασις το Κυρίου καί Θεο καί Σωτ ρος µ ν Ιησο Χριστο. Γεωργίου το ν Μαλε σίου, Θεων Θεσσαλονίκης. (Τ.Μ.Ε. Τυπικ ν Πεντηκοσταρίου 1, 2). Τ Σα άτ ω σπέρας: Περί τήν 11ην µ.µ. ρχεται τ Μεσονυκτικ ν. Ο Ιερε ς: «Ε λογητ ς Θε ς µ ν...», «ξα σοι Θε ς µ ν...» «Βασιλε Ο ράνιε...», Τρισάγιον, «Κ ριε λέησον» (ι ). ξα, Καί ν ν «ε τε προσκυνήσωµεν...», Ν (χ µα) καί µέσως ψάλλεται Κανών «Κ µατι θαλάσσης» ε ς 6 Τροπάρια ν κάστ η Ωδ µετά στίχου «ξα σοι, Θε ς - µ ν, δ ξα σοι». Ε ς τ τέλος κάστης Ωδ ς παναλαµ άνεται Ε ρµ ς α τ ς. Τ µετά την Γ Ωδήν κάθισµα καθώς καί τ µετά τήν ΣΤ Ωδήν Κοντάκιον καί Ο κος καί Συναξάριον ο λέγονται. Μετά τήν Θ Ωδήν λέγεται - π το Ιερο Βήµατος τ Τρισάγιον καί τ Απολυτίκιον «Οτε κατ λθες...». Η Εκτενής «Ελέησον µ ς Θε ς...» καί µετά τήν κφώνησιν «Οτι λεήµων...» Απ λυσις «Ο Αναστάς κ νεκρ ν...». Μετά τα τα Ιερε ς στάµενος πρ τ ς Ωραίας Π λης καί λέπων πρ ς δυσµάς, κρατ ν τρίκηρον νηµµένον κ τ ς κοιµήτου κανδήλας, προσκαλε το ς πιστο ς να νάψωσι τάς λαµπάδας α τ ν, ψάλλων ε ς - χον πλ. α τ : «ε τε λά ετε φ ς κ το νεσπέρου φωτ ς καί δοξάσατε Χριστ ν τ ν ναστάντα κ νεκρ ν». Τ α τ παναλαµ άνεται πολλάκις π τ ν χορ ν. Εν συνεχεί α Ιερε ς κρατ ν τ Ε αγγέλιον καί τ τρίκηρον, ξέρχεται µετά τ ν Χορ ν καί το λαο, το ναο, προπορευοµένων λαµπάδων καί ξαπτερ γων, ψάλλων τ γνωστ ν ς «Καλ ς Λ γος» τροπάριον «Τήν νάστασίν σου, Χριστέ Σωτήρ, γγελοι µνο σιν ν ο ρανο ς. Καί µ ς το ς πί γ ς καταξίωσον, ν καθαρ καρδί α σέ δοξάζειν». Τ α τ παναλαµ άνεται µέχρις του φθάσωσιν ε ς τήν ξέδραν που θά γίν η τελετή τ ς Αναστάσεως. Φθάσαντες ε ς τήν ξέδραν διάκονος κφωνε : «Καί - πέρ το καταξιωθ ναι µ ς...» καί Ιερε ς ναγινώσκει τ Β Εωθιν ν Ε αγγέλιον. Μετά τήν νάγνωσιν το Ε αγγελίου, λα ών θυµιατ ν καί θυµι ν τ Ιερ ν Ε αγγέλιον καί τήν Ε κ να τ ς Αναστάσεως, Ιερε ς κφωνε : «ξα τ Αγί α καί Οµοουσί ω καί Ζ ωοποι καί Αδιαιρέτ ω Τριάδι, πάντοτε ν ν καί εί καί ε ς το ς α νας τ ν α ώνων». Καί ψάλλεται τ
230 «Χριστ ς Ανέστη...» τρίς. Το το ψάλλεται καί ξάκις π τ ν Χορ ν, το Ιερέως παγγέλλοντος το ς στίχους «Αναστήτω Θε ς...» ( δε το ς στίχους ε ς τ Γ Αντίφωνον, κατωτέρω), καθώς καί τ ξα, Καί ν ν. Ακολο θως ψάλλεται καί πάλιν ργ ς τ «Χριστ ς Ανέστη...» ( παξ) π το Ιερέως καί λέγονται π το διακ νου τά Ε ρηνικά. Μετά τήν κφώνησιν «Οτι πρέπει σοι...» πανερχ µεθα ε ς τ ν να ν, ψαλλοµένου το Καν νος το Πάσχα «Αναστάσεως µέρα...» ε ς 6 Τροπάρια ν κάστ η Ωδ µετά στίχου «ξα τ Αγί α Αναστάσει σου Κ ριε», ε ς δέ τά δ ο τελευτα α ξα, Καί ν ν. Ε ς τ τέλος κάστης Ωδ ς παναλαµ άνεται Ε ρµ ς ς Κατα ασία, τ «Χριστ ς νέστη...» (τρίς) καί τ «Αναστάς Ιησο ς...» ( παξ). Γίνεται καί µικρά Συναπτή ε ς κάστην Ωδήν µέ τάς κολο θους κφωνήσεις: Μετά τήν α Ωδήν: Οτι Σ ν τ κράτος... Μετά τήν γ Ωδήν: Οτι Σ ε Θε ς µ ν... Μετά τήν δ Ωδήν: Οτι γαθ ς καί φιλάνθρωπος... Μετά τήν ε Ωδήν: Οτι γίασται καί δεδ ξασται... Μετά τήν στ Ωδήν: Σ γάρ ε Βασιλε ς... Μετά τήν ζ Ωδήν: Ε η τ κράτος τ ς Βασιλείας σου... Μετά τήν η Ωδήν: Οτι η λ γηταί Σου τ νοµα... Απ γ Ωδ ς: Αφ στ Ωδ ς: Αντί Τιµιωτέρας: Η Υπακοή «Προλα ο σαι τ ν Ορθρον...» καί µέσως δ Ωδή: «Επί τ ς Θείας φυλακ ς...». Κοντάκιον «Ε καί ν τάφ ω...» καί Ο κος «Τ ν πρ λίου Ηλιον...». Συναξάριον τ ς - µέρας καί τ Υπ µνηµα το Πεντηκοσταρίου. Αµέσως τ «Ανάστασιν Χριστο» (τρίς) ρχοµένου το Ιερέως, καί τ «Αναστάς Ιησο ς...». Η Θ Ωδή το Καν νος µετά τ ν Μεγαλυναρίων ς κολο θως: 1. Μεγάλυνον, ψυχή µου, τ ν θελουσίως παθ ντα καί ταφέντα καί ξαναστάντα τριήµερον κ τάφου. «Φωτίζου, φωτίζου...»
231 2. Μεγάλυνον, ψυχή µου, τ ν ξαναστάντα, τριήµερον κ τάφου, Χριστ ν τ ν ζωοδ την. «Φωτίζου, φωτίζου...» 3. Χριστ ς τ Καιν ν Πάσχα, τ ζω θυτον θ µα, µν ς Θεο α ρων τήν µαρτίαν κ σµου. «Ω θείας! φίλης!...» 4. Σήµερον π σα κτίσις, γάλλεται καί χαίρει, τι Χριστ ς νέστη, καί Αδης σκυλε θη. «Ω θείας! φίλης!...» 5. ξα... Μεγάλυνον ψυχή µου, τ ς τρισυποστάτου καί διαιρέτου Θε τητος τ κράτος. «Ω Πάσχα τ µέγα...» 6. Καί ν ν... Χα ρε, Παρθένε, χα ρε, χα ρε ε λογηµένη, χα ρε δεδοξασµένη, σ ς γάρ Υ ς νέστη τριήµερος κ τάφου. «Ω Πάσχα τ µέγα...» Κατα ασία. «Ο Αγγελος α τ Κεχαριτωµέν η, Αγνή, Παρθένε χα ρε, καί πάλιν ρ χα ρε, σ ς Υ ς νέστη, τριήµερος κ τάφου». «Φωτίζου, Φωτίζου...» «Χριστ ς Ανέστη...» (τρίς) καί «Αναστάς Ιησο ς...» ( παξ). Συναπτή µικρά. Εκφώνησις «Οτι σέ α νο σι...». Εξαποστειλάριον: «Σαρκί πνώσας...» (τρίς). Α νοι: ξα, Καί ν ν: Τά 4 Στιχηρά Αναστάσιµα το α χου «Υµνο - µεν σου Χριστέ...» καί τά 4 Στιχηρά το Πάσχα «Πάσχα ερ ν...» µετά τ ν στίχων α τ ν. «Αναστάσεως µέρα...» µέχρι το «Καί ο τω οήσωµεν», π τε Χορ ς ψάλλει τ «Χριστ ς Ανέστη...» τ πο ον παναλαµ άνει α καί πάλιν Χορ ς καί ο τως ρχεται Θ. Λειτουργία διά τ ς κφωνήσεως π το Ιερέως το «Ε λογηµένη Βασιλεία...». ΘΕΙΑ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ Τελε ται Θεία Λειτουργία Ιωάννου το Χρυσοστ µου. Μετά τ «Ε λογηµένη Βασιλεία...» ψάλλεται δεκάκις τ «Χρι-
232 στ ς Ανέστη...», τρίς π το Βήµατος καί ξάκις π τ ν Χορ ν, το ιακ νου ( το Ιερέως) παγγέλλοντος π τ ς Ωραίας Π λης το ς στίχους «Αναστήτω Θε ς...» καθώς καί το ξα καί Καί ν ν, καί πάλιν - παξ π το Βήµατος. Τά Ε ρηνικά καί κολο θως τά Αντίφωνα το Πάσχα ς ξ ς: Αντίφωνον Α. ñ Αλαλάξατε τ Κυρί ω π σα γ. ñ Ψάλατε δή τ ν µατι α το. ñ Ε πατε τ Θε ς φο ερά τά ργα σου. ñ Π σα γ προσκυνησάτωσάν σοι καί ψαλάτωσάν σοι. ñ ξα, Καί ν ν. «Τα ς πρεσ είαις τ ς Θεοτ κου...» Αντίφωνον Β. ñ Ο Θε ς ο κτειρήσαι µ ς καί ε λογήσαι µ ς. ñ Επιφάναι τ πρ σωπον α το φ µ ς καί λεήσαι µ ς. ñ Το γν ναι ν τ γ τήν δ ν σου, ν π σιν θνεσι τ σωτήρι ν σου. ñ Εξοµολογησάσθωσάν σοι λαοί Θε ς, ξοµολογησάσθωσάν σοι λαοί πάντες. «Σ σον µ ς, Y έ Θεο, ναστάς κ νεκρ ν, ψάλλοντάς Σοι Aλληλο ϊα» ξα, Καί ν ν «Ο Μονογενής...».
Αντίφωνον Γ. 233 ñ Αναστήτω Θε ς καί διασκορπισθήτωσαν ο χθροί α το καί φυγέτωσαν π προσώπου α το ο µισο ντες α τ ν. ñ Ως κλείπει καπν ς κλιπέτωσαν, ς τήκεται κηρ ς π προσώπου πυρ ς. ñ Ο τως πολο νται ο µαρτωλοί π προσώπου το Θεο καί ο δίκαιοι ε φρανθήτωσαν. ñ Α τη µέρα ν ποίησεν Κ ριος, γαλλιασώµεθα καί ε φρανθ µεν ν α τ. «Χριστ ς νέστη κ νεκρ ν...». Ε σοδικ ν: «Εν Εκκλησίαις ε λογε τε τ ν Θε ν, Κ ριον κ πηγ ν Ισραήλ, Σ σον µ ς, Υ έ Θεο, ναστάς κ νεκρ ν, ψάλλοντάς Σοι Αλληλο ϊα». (Tά Aντίφωνα το Πάσχα καί τ Ε σοδικ ν το το ψάλλονται καθ κάστην µέχρι τ ς Αποδ σεως το Πάσχα). Ε θ ς τ «Χριστ ς νέστη...» καί Υπακοή «Προλα ο σαι τ ν ρθρον...». Κοντάκιον: «Ε καί ν τάφ ω...». Αντί Τρισαγίου: «Οσοι ε ς Χριστ ν...». (Τ «Οσοι ε ς Χριστ ν...» ψάλλεται µέχρι καί το Σα άτου τ ς ιακαινησίµου καθώς καί τήν µέραν τ ς Αποδ σεως το Πάσχα). Απ στολος: Το Πάσχα «Τ ν µέν πρ τον λ γον...» (Πράξ. α, 1-8). Ε αγγέλιον: Το Πάσχα «Εν ρχ ν Λ γος...» ( Ιω, α 1-17). Ε ς τ Εξαιρέτως: «Ο Αγγελος α... Φωτίζου, φωτίζου...». Κοινωνικ ν: «Σ µα Χριστο µεταλά ετε, πηγ ς θανάτου γε σασθε. Αλληλο ϊα». Αντ το «Ε δοµεν τ φ ς»:«χριστ ς νέστη...». Αντί το «Ε η τ νοµα Κυρίου»: «Χριστ ς Ανέστη...» τρίς. (Χ µα).
234 Εν συνεχεί α ναγινώσκεται Κατηχητικ ς λ γος το Ιερο Χρυσοστ µου «Ε τις ε σε ής καί φιλ θεος...». Ε ς τ τέλος το λ γου, τ πολυτίκιον το γίου Ιωάννου το Χρυσοστ µου «Η το στ µατ ς σου...». Απ λυσις: Γίνεται διαλογική ς κολο θως: «Το Κυρίου δεηθ - µεν», «Ε λογία Κυρίου...», «ξα σοι Θε ς µ ν, δ ξα σοι. Ο ναστάς κ νεκρ ν... λεήσαι καί σώσαι µ ς ς γαθ ς καί φιλάνθρωπος». Ο Ιερε ς πρ ς τ ν λα ν: «Χριστ ς νέστη». Ο λα ς «Αληθ ς νέστη». Τ α τ παναλαµ άνεται κ τρίτου. Ακολο θως Ιερε ς: «ξα τ Α το τριηµέρ ω γέρσει». Καί λα ς: «Προσκυνο µεν Α το τήν τριήµερον γερσιν». Καί Ιερε ς κατακλείει διά το «Χριστ ς νέστη...» ( λον). Σηµείωσις: Τ «Χριστ ς Ανέστη...» (χ µα) ντί το «Ε η τ νοµα Κυρίου...» καθώς καί διαλογική π λυσις γίνονται µέχρι καί το Σα άτου τ ς ιακαινησί- µου. Η Θ το Πάσχα. Απ τ ς σήµερον Κυριακ ς µέχρι καί το Σα άτου τ ς ιακαινησίµου, καθώς καί τήν µέραν τ ς Αποδ σεως το Πάσχα, ντί τ ς πρ το Εσπερινο Θ Ωρας, το Μεσονυκτικο καί το Αποδείπνου, τελε ται - κ λουθος ναρκτήριος κολουθία, γνωστή ς Θ το Πάσχα: ( Ολα χ µα). «Ε λογητ ς Θε ς...», «Χριστ ς νέστη...» (γ ), «Ανάστασιν Χριστο θεασάµενοι...» (γ ), «Προλα ο σαι τ ν ρθρον...», «Ε καί ν τάφ ω κατ λθες...», «Εν τάφ ω σωµατικ ς...», ξα «Ως ζωηφ ρος ς παραδείσου ραι τερος...», Καί ν ν «Τ το Υψίστου γιασµένον...» «Κ ριε λέησον» (µ ), ξα, Καί ν ν «Τήν Τιµιωτέραν...», «Εν ν µατι Κυρίου...», «ι ε χ ν...». Η ς νω κολουθία παναλαµ άνεται τρίς καί ε τα γίνεται π λυσις πισφραγιζοµένη διά το «ι ε χ ν τ ν Aγίων...». Ε ς τ Απ δειπνον πρ τ ς Απολ σεως λέγεται καί ε χή «Κ ριε, Κ ριε, υσάµενος µ ς π παντ ς έλους...». Τ Κυριακ το Πάσχα σπέρας. Ο ΜΕΓΑΣ ΕΣΠΕΡΙΝΟΣ ( Εσπεριν ς τ ς Αγάπης). Μετά τήν Θ το Πάσχα, Ιερε ς νδ εται πασαν τήν Ιερατικήν α το στολήν καί λα ών θυµιατ ν θυµι πρ τ ς Αγίας Τραπέζης κφων ν: «ξα τ Αγί α καί Οµοουσί ω καί Ζωοποι καί Αδιαιρέτ ω Τριάδι, πάντοτε, ν ν καί εί καί ε ς το ς α νας τ ν α ώνων». Ε τα ψάλ-
235 λεται τ «Χριστ ς νέστη» τρίς κ το Βήµατος καί ξάκις π τ ν Χορ ν, το διακ νου παγγέλλοντος π τ ς Ωραίας Π λης το ς στίχους «Αναστήτω Θε ς...», καί ε τα πάλιν π το Βήµατος παξ. Εν συνεχεί α λέγονται τά Ε ρηνικά καί ρχονται ο χοροί το «Κ ριε κέκραξα...» ( Ηχος ). Εσπέρια: ξα: Καί ν ν: Ε σοδος: Απ στιχα: ξα, Καί ν ν: Τά Στιχηρά Αναστάσιµα το χου «Τ ν πρ α ώνων κ Πατρ ς γεννηθέντα...» ε ς 6. «Τ ν σωτήριον µνον...». Τ α Θεοτοκίον το χου «Παρ λθεν σκιά το ν µου...». Μετά Ε αγγελίου. «Φ ς λαρ ν...» καί τ Μέγα Προκείµενον «Τίς Θε ς µέγας...» µετά τ ν στίχων α το ς ν τ Πεντηκοσταρί ω. Αµέσως: «Καί πέρ το καταξιωθ ναι - µ ς...» καί ναγινώσκεται τ Ε αγγέλιον το Εσπερινο τ ς Αναστάσεως. Ακολουθε Εκτενής «Ε πωµεν πάντες...», «Καταξίωσον...», καί τά Πληρωτικά. Μετά τήν κφώνησιν «Ε η τ κράτος...», Τ Αναστάσιµον Στιχηρ ν «Η νάστασίς σου Χριστέ Σωτήρ...» καί τά στιχηρά το Πάσχα «Πάσχα ερ ν...» µετά τ ν στίχων α τ ν. Ψαλλοµένων τ ν Πασχαλίων στιχηρ ν γίνεται λιτανεία πέριξ το ναο. «Αναστάσεως µέρα...» τ «Χριστ ς νέστη...» (τρίς). Απ λυσις: «Ο ναστάς...» (διαλογική ς ν τ Λειτουργί α το Πάσχα). ( Η Αρτοκλασία καθ λην τήν ιακαινήσιµον δοµάδα γίνεται α τήν τήν στιγµήν ψαλλοµένου το «Χριστ ς Ανέστη...»). Μετά τήν Αρτοκλασίαν τ «Χριστ ς νέστη...» (τρίς) χ µα, καί π λυσις «Ο ναστάς...» διαλογική, ς ν τ Λειτουργί α το Πάσχα. Σηµειώσεις: 1. Τ «Ν ν πολ εις...» µετά το Τρισαγίου δέν λέγεται καθ λην τήν ιακαινήσιµον δοµάδα καθώς καί κατά τ ν Εσπεριν ν τ ς Αποδ σεως το Πάσχα. 2. Ε ς το ς Εσπερινο ς τ ς ιακαινησίµου Ε δοµάδος ψάλλονται τά µεγάλα