Λιθογραφία ιαλύµατα ύγρανσης Τα διαλύµατα ύγρανσης χρησιµοποιούνται σε µία εκτυπωτική µηχανή offset για να εµποδίζουν την προσκόλληση της µελάνης στα µη εµφανισµένα σηµεία της µεταφοράς. Ένα διάλυµα ύγρανσης πρέπει να καλύπτει επτά βασικές λειτουργίες: Με την βοήθεια µίας λεπτής επίστρωσης νερού, κρατάει µακριά την µελάνη από τα τµήµατα της µεταφοράς που θα εκτυπώσουν ιατηρεί την υδρόφιλη φύση της µεταφοράς Καθαρίζει γρήγορα την µελάνη από το υπόστρωµα κατά την έναρξη της εκτύπωσης Προάγει την γρήγορη διασπορά του νερού επάνω στην µεταφορά Βοηθάει στην οµοιόµορφη ροή του νερού διαµέσου των ελαστικών κυλίνδρων ύγρανσης Βοηθάει στην λίπανση της µεταφοράς και του καουτσούκ Ελέγχει την γαλακτωµατοποίηση της µελάνης και του νερού Τα διαλύµατα ύγρανσης γενικά αποτελούνται από τα εξής βασικά συστατικά: A. Νερό που αποτελεί το µεγαλύτερο ποσοστό του διαλύµατος ύγρανσης B. Οξύ που ελαττώνει το ph, διατηρώντας την εργασία επάνω στην µεταφορά ευαίσθητη στην µελάνη και τις επιφάνειες του φόντου ευαίσθητες στο νερό Γ. Μέσα διάβρεξης ή (επιφανειοδραστικά υλικά) που ελαττώνουν την επιφανειακή τάση του νερού επιτρέποντάς του έτσι να διατηρεί τα υδρόφιλα χαρακτηριστικά των περιοχών της µεταφοράς που δεν τυπώνουν. Μειώνοντας την ποσότητα του νερού που απαιτείται για τον καθαρισµό της µεταφοράς, παράλληλα ελαττώνουν την ποσότητα της µελάνης που χρειάζεται για εκτύπωση. Η Ισοπροπυλική Αλκοόλη ήταν ένας από τους πιο δηµοφιλείς διαβρέκτες.. Σταθεροποιητές της µεταφοράς ελαττώνουν την διαβρωτική δράση του οξέος επάνω στην αλουµινένια µεταφορά. Αυτό θα επεκτείνει την ζωή της µεταφοράς και θα βοηθήσει στην γενική ποιότητα της εκτύπωσης. Κάποια διαλύµατα ύγρανσης περιέχουν ακόµα και αντιβακτηριακά πρόσθετα. Κάποια άλλα πρόσθετα µπορεί να είναι ρυθµιστικά διαλύµατα που θα κρατήσουν το διάλυµα όξινο, ενώσεις σιλικόνης που θα εντείνουν τα χαρακτηριστικά αποκόλλησης του καουτσούκ και θα ελαττώσουν την τάση συσσώρευσης του χαρτιού επάνω σε αυτό, κα. Ε. Αραβικό κόµµι Η βασική λειτουργία του είναι να προσκολλάται στις περιοχές της µ που µεταφοράς που δεν θα δεχτούν µελάνη και να τις προστατεύσει από την επικάθιση αυτού και να διατηρεί
καθαρές. Το Αραβικό κόµµι βοηθάει επίσης και στην προστασία της µεταφοράς από την υγρασία και την χηµική προσβολή κατά την διάρκεια του σταµατήµατος της µηχανής. Γενικά, το οξύ, τα µέσα διάβρεξης, οι σταθεροποιητές και το αραβικό κόµµι συνδυάζονται σε αυτό που ονοµάζεται συµπύκνωµα διαλύµατος ύγρανσης και εκτυπωτές το προµηθεύονται έτοιµο σε συσκευασµένα δοχεία και απλά το χρησιµοποιούν σαν πρόσθετο στο νερό. ύο βασικές ιδιότητες του διαλύµατος ύγρανσης είναι το ph και η αγωγιµότητα. Τι είναι το ph? Στα λατινικά τα γράµµατα αυτά προέρχονται από τις λέξεις potential Hydrogenii. To ph, είναι µία µέτρηση του βαθµού οξύτητας ή αλκαλικότητας ενός υδατικού διαλύµατος. ηλαδή πόσο πολύ ή πόσο λίγο όξινο είναι το διάλυµα. Το ph, είναι πολύ σηµαντική παράµετρος για την διατήρηση µιας απρόσκοπτης και υψηλής ποιότητας εκτύπωση. Ο σκοπός ύπαρξης του οξέος στο διάλυµα ύγρανσης είναι βασικά η ενίσχυση της δράσης του Αραβικού κόµµι. Ένα οξύ όπως το φωσφορικό ή το κιτρικό, σε µία αρκετά µεγάλη αραίωση και σε συνδυασµό µε το Αραβικό κόµµι, θα ελευθερώσει τα µόρια του Αραβικού οξέος από το κόµµι και θα τα επιτρέψει να ενωθούν µε τα µεταλλικά οξείδια (αλουµινίου), επάνω στην µεταφορά. Αυτό έχει σαν αποτέλεσµα την δηµιουργία της επιθυµητής υδρόφιλης επιφάνειας επάνω στην µεταφορά. Η ιδιότητα αυτή δεν είναι µόνιµη αλλά καταστρέφεται σε σύντοµο χρονικό διάστηµα, αποκαθίσταται όµως και ενισχύεται κάθε φορά που η µεταφορά δέχεται µία επίστρωση διαλύµατος ύγρανσης από τους αντίστοιχους ελαστικούς κυλίνδρους. Για να διατηρήσουµε σταθερό το ph του διαλύµατος, καθώς χηµικά όπως το Ανθρακικό Ασβέστιο που προέρχεται από το χαρτί τείνουν να το µεταβάλλουν, θα πρέπει να προσθέσουµε και κάποια υλικά που θα παίξουν ένα ρυθµιστικό ρόλο. Ο ρόλος αυτός θα είναι η σταθερή διατήρηση του ph καθ όλη την διάρκεια της εκτύπωσης. Αγωγιµότητα, είναι η ικανότητα ή η δύναµη µεταφοράς ενός ηλεκτρικού φορτίου. Στο νερό ή σε οποιοδήποτε υδατικό διάλυµα, ο βαθµός αγωγιµότητας προσδιορίζεται από τον αριθµό των ιόντων που βρίσκονται µέσα στο διάλυµα σαν αποτέλεσµα ύπαρξης κάποιων ανόργανων ή άλλων χηµικών ενώσεων σε αυτό. Βασικά όσο µεγαλύτερη είναι η συγκέντρωση των ιόντων τόσο µεγαλύτερη θα είναι και η αγωγιµότητα. Το νερό γενικά περιέχει µικρό αριθµό ιόντων, και σαν αποτέλεσµα, εµφανίζει χαµηλή αγωγιµότητα. Το Υδροχλωρικό οξύ από την άλλη έχει υψηλό περιεχόµενο σε ιόντα και σαν αποτέλεσµα είναι ένας άριστος αγωγός του ηλεκτρισµού, δείχνοντας υψηλή αγωγιµότητα. Η αλκοόλη από την άλλη δεν άγει καθόλου το ηλεκτρικό ρεύµα και δείχνει αγωγιµότητα µηδέν. Η Γλυκερίνη το ίδιο. Καθώς λοιπόν ο εκτυπωτής προσθέτει αλκοόλη και γλυκερίνη, το διάλυµα θα αραιώσει µε αποτέλεσµα την µείωση της αγωγιµότητας. Τι σηµαίνει όµως αυτό? Απλά σηµαίνει ότι η αγωγιµότητα µπορεί να είναι µία µέτρηση των ρύπων που εισέρχονται µέσα στο διάλυµα ύγρανσης. Οι ρύποι αυτοί µπορεί να είναι σε θέση να αυξήσουν τις τιµές της αγωγιµότητας του διαλύµατος ύγρανσης.
Για την µέτρηση της ηλεκτρικής αγωγιµότητας χρησιµοποιείται ένα όργανο που ονοµάζεται αγωγιµόµετρο. Κάποια από αυτά τα όργανα µπορούν να µετρήσουν ταυτόχρονα και το ph του διαλύµατος οπότε ο εκτυπωτής έχει την δυνατότητα να µετρήσει και τις δύο παραµέτρους µαζί. Το µέγεθος µέτρησης της αγωγιµότητας είναι το mhos, αλλά επειδή οι τιµές της αγωγιµότητας στα διαλύµατα ύγρανσης είναι πολύ µικρές την µετράµε συνήθως σε micro-mhos. Σε αντίθεση µε αυτό που γενικά πιστεύει ο κόσµος, δεν υπάρχει µία µαγική τιµή αγωγιµότητας. Αυτό που συνήθως κάνει ο εκτυπωτής είναι να µετρήσει το ph και την αγωγιµότητα του νερού που χρησιµοποιεί και την καταγράφει. Προσθέτοντας κάθε φορά ίσες ποσότητες από το έτοιµο συσκευασµένο συµπύκνωµα διαλύµατος ύγρανσης ξαναµετρά τις τιµές του ph και αγωγιµότητας τις καταγράφει και κατασκευάζει ένα διάγραµµα. Όταν ο εκτυπωτής προσθέτει ένα ρυθµιστικό διάλυµα ph στο νερό, το ph αρχικά θα αρχίσει να µειώνεται φτάνοντας σε ένα επίπεδο όπου και θα σταθεροποιηθεί. Όσο περισσότερο και εάν προσθέτουµε ρυθµιστικό διάλυµα δεν θα καταφέρουµε να ελαττώσουµε την τιµή του ph κάτω από την προκαθορισµένη. Εάν όµως ο εκτυπωτής συνεχίζει να προσθέτει ρυθµιστικό διάλυµα αυτό που θα καταφέρει είναι να αυξήσει την αγωγιµότητα του διαλύµατος. Ο εκτυπωτής συνήθως θα προσθέσει συµπύκνωµα διαλύµατος ύγρανσης µέχρι του σηµείου που αυτός έχει συνηθίσει να εργάζεται και οι εκτυπώσεις του έχουν ποιοτικό αποτέλεσµα. Τώρα θα πρέπει α κατασκευαστεί ένα διάγραµµα που θα δείχνει τις τιµές του ph και αγωγιµότητας σε σχέση µε την ποσότητα του συµπυκνώµατος που προσθέταµε κάθε φορά. Εάν για παράδειγµα ο εκτυπωτής βρίσκει ότι µε 150 ml ρυθµιστικού διαλύµατος σε 4 λίτρα νερού επιτυγχάνει ένα ph 4.4 και µία αγωγιµότητα 1800 micromhos - τότε αυτές πρέπει να είναι οι αναφορικές του τιµές. Ο τεχνικός εκτυπώσεων θα πρέπει να παρακολουθεί αυτές τις τιµές τουλάχιστον δύο φορές σε κάθε βάρδια, διαφορετικά δεν θα έχει καµία ένδειξη για την τάση των επερχόµενων προβληµάτων. Εάν για παράδειγµα ο εκτυπωτής παρατηρήσει µία αύξηση της αγωγιµότητας από τα 1800 µmhos στα 3000 µmhos τότε θα σηµαίνει ότι ένα υψηλό ποσοστό ρύπων έχει προσβάλει το υδατικό διάλυµα που συνεπάγεται στην εµφάνιση κάποιων προβληµάτων στην εκτύπωση. Οι ρύποι αυτοί θα εµποδίσουν τα λειτουργικά πρόσθετα του διαλύµατος ύγρανσης να προστατεύσουν µε αποτελεσµατικότητα τα σηµεία της µεταφοράς που δεν θα εκτυπώσουν. Η σκληρότητα του νερού είναι επίσης πολύ σηµαντική, καθώς το σκληρό νερό περιέχει ανόργανα άλατα του Ασβεστίου και του Μαγνησίου. Αυτό µπορεί να οδηγήσει σε άσπρισµα του καουτσούκ. Το αγωγιµόµετρο µπορεί επίσης να µετρήσει και την σκληρότητα του νερού. Ένα νερό µε σκληρότητα 500 mg/l ή 500 ppm είναι ακατάλληλο για την λιθογραφία. Πολλές φορές η Ισοπροπυλική αλκοόλη, χρησιµοποιείται σε ποσοστό
µέχρι και 20% για να βοηθήσει το διάλυµα ύγρανσης να απλώσει καλύτερα επάνω στους ελαστικούς κυλίνδρους ύγρανσης, στις εκτυπωτικές µηχανές που χρησιµοποιούν συνεχόµενα συστήµατα ύγρανσης. Η Ισοπροπυλική αλκοόλη είναι επίσης ένας πολύ καλός διαβρέκτης. Το χαρακτηριστικό αυτό επιτρέπει στο διάλυµα ύγρανσης την οµοιόµορφη διάβρεξη της µεταφοράς. Τον τελευταίο καιρό, περιβαλλοντικοί λόγοι θέλουν την IPA (Ισοπροπυλική αλκοόλη), να καταργείται σταδιακά από τους χώρους εκτύπωσης. Τον τελευταίο καιρό κυκλοφορούν διάφορα υποκατάστατα της IPA που βασικά είναι µίγµατα διαφόρων διαλυτών. Τα κύρια µειονεκτήµατά τους είναι: Αποτελούν ισχυρούς διαλύτες για την µελάνη εν είναι πτητικά Εξαιτίας του συνδυασµού των παραπάνω λόγων, έχουν την τάση να παραµένουν µέσα στο διάλυµα ύγρανσης και ταυτόχρονα να αποσπούν κάποια από τα συστατικά της µελάνης. Τελικά αυτό µπορεί να µολύνει το διάλυµα ύγρανσης. Αυτό σηµαίνει ότι είναι ιδιαίτερα σηµαντικό το διάλυµα ύγρανσης να καθαρίζεται σε µία συστηµατική βάση. Μία άλλη βασική παράµετρος του διαλύµατος ύγρανσης είναι το ph. Σχεδόν όλα τα διαλύµατα ύγρανσης διατηρώνται σε ένα όξινο επίπεδο µε ph κάτω του 7. Ο πιο συχνός τρόπος µέτρησης του ph είναι η µέτρηση µε κάποιο πεχάµετρο. Παρόλα αυτά για να βεβαιωθείτε ότι χρησιµοποιείται η σωστή συγκέντρωση συµπυκνώµατος του διαλύµατος ύγρανσης, η µέτρηση της αγωγιµότητας είναι η µόνη που δίνει µία σαφή ένδειξη. Η ηλεκτρική αγωγιµότητα των διαλυµάτων ύγρανσης είναι µία ιδιότητα αρκετά ευαίσθητη στις αλλαγές της συγκέντρωσης. Εποµένως, η χρήση της αγωγιµότητας για τον έλεγχο των διαλυµάτων ύγρανσης είναι σαφώς προτιµότερα και πιο αξιόπιστη από την µέτρηση του ph.