πø π - Àà 8Ô ª π π ƒπ π ªπ ƒã π π & ƒ π π π π ƒπ Â Ô 8Ô, π ÓÔ ÚÈÔ - IÔ ÓÈÔ 2008 ÚfiÏÔÁÔ ÂÎ fiùë,



Σχετικά έγγραφα
À π. apple Ú Â ÁÌ Ù. π À Ã ª ªπ À À À. ÂÚ ÛÙÈÔ ÙÔ fiêâïô ÙˆÓ appleúôóôèòó ÙË

ΑΙΤΗΣΗ π ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ π ΑΣΤΙΚΗΣ π ΕΥΘΥΝΗΣ ΠΡΟΣ ΤΡΙΤΟΥΣ π

ÁÈ Ù apple È È appleô ı apple ÓÂ ÛÙË ã Ù ÍË

Απόσπασμα από το βιβλίο «Πως να ζήσετε 150 χρόνια» του Dr. Δημήτρη Τσουκαλά

Το µαγικό σπίτι του Ραχοτέπ στην αρχαία Αίγυπτο!

6. '' Καταλαβαίνεις οτι κάτι έχει αξία, όταν το έχεις στερηθεί και το αναζητάς. ''

(ON THE JOB TRAINING) ΟΡΓΑΝΩΝΕΙ ΤΗΝ ΕΚΠΑΙ ΕΥΣΗ «ΚΑΤΑ ΤΗ ΙΑΡΚΕΙΑ ΤΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ» ΕΠΙΒΛΕΠΕΙ ΤΗΝ ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ ΤΩΝ ΗΜΟΣΙΩΝ ΧΩΡΩΝ /

β) Αν είχες τη δυνατότητα να «φτιάξεις» εσύ έναν ιδανικό κόσμο, πώς θα ήταν αυτός;

Το Ηµερολόγιο των Μάγιας και τα Χρήµατα από τον ρ. Καρλ Τζοχάν Κάλλεµαν

ÁÈ Ù apple È È appleô ı apple ÓÂ ÛÙË μã Ù ÍË

ΕΡΓΑΣΙΕΣ. Α ομάδα. Αφού επιλέξεις τρία από τα παραπάνω αποσπάσματα που σε άγγιξαν περισσότερο, να καταγράψεις τις δικές σου σκέψεις.

Πίνακες και ερµάρια. διανοµής. ƒ Plexo 3 στεγανοί πίνακες από 2 έως 72 στοιχεία (σ. 59) Practibox χωνευτοί πίνακες από 6 έως 36 τοιχεία (σ.

1 / 13 «ΟΙ ΓΛΩΣΣΕΣ ΚΑΙ ΕΓΩ» Ερωτηµατολόγιο για τους µαθητές της 5 ης ηµοτικού. Μάρτιος 2007

ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΕΝΤΟΣ ΚΑΙ ΕΚΤΟΣ ΟΜΑΔΑΣ (Τετράβιβλος, βιβλίο 1ο, κεφ. 7, σελ , Περί ημερινών και νυκτερινών ).

º πo 2: À ª π Ã πƒπ OπO π π ª ƒπø

Î È appleúô Ï Ì Ù ÓÙ ÍË 36

ÌÂ ÌÂ Ù Ê ÛÈÎ Ê ÈÓfiÌÂÓ

Naoki HigasHida. Γιατί χοροπηδώ. Ένα αγόρι σπάει τη σιωπή του αυτισμού. david MiTCHELL. Εισαγωγή:

Μάνος Κοντολέων : «Ζω γράφοντας και γράφω ζώντας» Πέμπτη, 23 Μάρτιος :11

Κεφάλαιο τρίτο. Κεφάλαιο τρίτο

Μισελ ντε Μονταιν ΔΟΚΙΜΙΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ (απόσπασμα από την αρχή) Τα συναισθήματα μας επεκτείνονται πέρα από εμάς

6. Aπόκριες 7. Πάσχα

β) Αν είχες τη δυνατότητα να «φτιάξεις» εσύ έναν ιδανικό κόσμο, πώς θα ήταν αυτός;

Το ημερολόγιο της Πηνελόπης

ISBN K ıâ ÁÓ ÛÈÔ ÓÙ Ù appleô appleôáú ÊÂÙ È applefi ÙÔÓ Û ÁÁÚ Ê Â ÙÂÚË Î ÔÛË 1993

ÓfiÙËÙ 1. ÚÈıÌÔ Î È appleú ÍÂÈ

Ερωτηµατολόγιο PMP , +

Ά κύκλος Βιωµατικών Εργαστηρίων Συµβουλευτικής Σταδιοδροµίας µε θέµα: «Άγχος και Κατάθλιψη στην Εκπαίδευση και στην Εργασία»

Η Λένα Μαντά στο Outnow: Το πιο δύσκολο είναι όταν πρέπει να γράψω το «τέλος»!

Μπορεί να έχετε ακούσει ότι το Φενγκ Σούι αποτελείται από δύο Κινέζικους χαρακτήρες, Feng 風 (Άνεμος) και Shui 水 (Νερό). Τι σημαίνουν λοιπόν;

Μεταξία Κράλλη! Ένα όνομα που γνωρίζουν όλοι οι αναγνώστες της ελληνικής λογοτεχνίας, ωστόσο, κανείς δεν ξέρει ποια

Χάρτινη Αγκαλιά Συγγραφέας: Ιφιγένεια Μαστρογιάννη


ø Ó ÒÛÂÙÂ π Δƒ ÛÙÔ apple ÏÏ ÏÔ Û 24 πª ª Δ Δπ π Δ ø Δ ƒ ø π Δ Δ Δ Ãøƒ ƒ π ANNE BRUCE

ΖΩΔΙΑ ΚΑΙ ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ ΑΠΟ 6 12 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ 2017 ΑΠΟ ΤΗΝ ΒΑΛΕΝΤΙΝΗ ΒΑΣΙΛΕΙΑΔΟΥ

Ευχαριστώ Ολόψυχα για την Δύναμη, την Γνώση, την Αφθονία, την Έμπνευση και την Αγάπη...

Το βιβλίο της Μ. Autism Resource CD v Resource Code RC115

1 / 15 «ΟΙ ΓΛΩΣΣΕΣ ΚΑΙ ΕΓΩ» Ερωτηµατολόγιο για τους µαθητές της 3 ης Γυµνασίου. Μάρτιος 2007

Εντυπώσεις μαθητών σεμιναρίου Σώμα - Συναίσθημα - Νούς

ΤΟ ΟΝΕΙΡΟ ΚΑΙ ΤΟ Σ ΑΓΑΠΑΩ

ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΗ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗ Η ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΕΝΟΣ ΧΡΗΣΙΜΟΥ ΕΡΓΑΛΕΙΟΥ ΓΙΑ ΤΙΣ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΕΣ ΣΥΝΔΙΑΛΛΑΓΕΣ

A READER LIVES A THOUSAND LIVES BEFORE HE DIES.

ΑΝΟΙΓΟΝΤΑΣ ΤΟ ΔΡΟΜΟ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΘΕΤΙΚΗ ΑΛΛΑΓΗ. Του Ρόµπερτ Ηλία Νατζέµυ

Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΓΟΝΙΟΥ ΣΗΜΕΡΑ ΚΑΙ ΟΙ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΕΣ ΑΝΑΓΚΕΣ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗΣ ΗΛΙΚΙΑΣ

ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΣ ΡΑΤΣΙΣΜΟΣ. Εργασία. των μαθητών της Α3 τάξης του 2 ου Γυμνασίου Ελευσίνας

«ΠΩΣ ΦΑΝΤΑΖΟΜΑΙ ΤΗ ΖΩΗ ΜΟΥ ΧΩΡΙΣ ΑΡΙΘΜΟΥΣ;» Α1 Γυμνασίου Προσοτσάνης

Ο Καταστατικός Χάρτης της Γης

ΜΙΛΩΝΤΑΣ ΣΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ. ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΚΑΒΒΑΔΙΑ Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας

ΑΝΔΡΟΓΥΝΟ: Η ΘΕΣΗ ΚΑΙ Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΣΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΑ

Όταν φεύγουν τα σύννεφα μένει το καθαρό

Η ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΗ ΚΑΡ ΙA ΚΑΙ Η ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΗΣ

Λαµβάνοντας τη διάγνωση: συναισθήµατα και αντιδράσεις

Ò Ó Î Ù ÓÔ ÛÂÙÂ ÙËÓ ÂÈıÒ

Πέµπτο µέρος. Η συνέχεια από το προηγούµενο

ΖΩΔΙΑ ΚΑΙ ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ ΑΠΟ 9 15 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ 2017 ΜΕ ΤΗΝ ΒΑΛΕΝΤΙΝΗ ΒΑΣΙΛΕΙΑΔΟΥ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΗΣ ΑΓΩΓΗΣ

ISSP 1998 Religion II. - Questionnaire - Cyprus

Παναγιώτης Γιαννόπουλος Σελίδα 1

Κεφάλαιο 1 ο ΕΙΣΑΓΩΓΗ

ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΤΗΣ ΨΥΧΗΣ. Απόσπασμα από το βιβλίο Ενδυναμώνοντας την Ψυχή Μέσω του Διαλογισμού από τον Ρατζίντερ Σινγκ

Πολλοί άνθρωποι θεωρούν λανθασμένα ότι δεν είναι «ψυχικά δυνατοί». Άλλοι μπορεί να φοβούνται μήπως δεν «φανούν» ψυχικά δυνατοί στο περιβάλλον τους.

ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΦΑΙΑΚΩΝ ΤΑΞΗ Β Πρόγραμμα Αγωγής Υγείας «Παιδεία για ένα μέλλον χωρίς Κάπνισμα και Αλκοόλ» Σχολικό Έτος

Γενικές Οδηγίες για την Κληρονοµικότητα στα Καναρίνια WΑΤΕRSLAGERS

Δωρεάν Μαθήματα Feng Shui - Ομάδες και Κατευθύνσεις. Συντάχθηκε απο τον/την Τάκης Καραγιαννόπουλος

Η ΝΟΗΤΙΚΗ ΔΙΕΡΓΑΣΙΑ: Η Σχετικότητα και ο Χρονισμός της Πληροφορίας Σελ. 1

Πώς τον λένε τον θεό σου;

ΜΑΘΗΜΑTA ΓΙΑ ΜΕΡΟΣ Δ ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ V ΜΑΘΗΜΑ 171. Ο Θεός είναι µόνο και µόνο Αγάπη και εποµένως το ίδιο είµαι κι Εγώ.

ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ. Εργασία για το σπίτι. Απαντούν μαθητές του Α1 Γυμνασίου Προσοτσάνης

ΠΩΣ ΜΠΟΡΩ ΝΑ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΩ ΤΟΝ ΑΝΘΡΩΠΟ ΜΟΥ ΝΑ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΕΙ ΤΟ ΛΕΜΦΩΜΑ;

Οι Πυθαγόρειοι φιλόσοφοι είναι μια φιλοσοφική, θρησκευτική και πολιτική σχολή που ιδρύθηκε τον 6ο αιώνα π.χ από τον Πυθαγόρα τον Σάμιο στον Κρότωνα

μαθημα δεύτερο: Βασικοί ορισμοί και κανόνεσ 9 MAΘΗΜΑ ΤΡΙΤΟ: Το συναισθηματικό μας υπόβαθρο 16

ΜΟΡΦΕΣ ΕΜΦΑΝΣΗΣ ΤΩΝ ΒΙΒΛΙΩΝ-ΔΙΑΥΛΩΝ. Βιβλίο-Δίαυλος 1: Η ΨΥΧΙΚΗ ΥΓΕΙΑ

1. Εισαγωγή. 2. Τεχνικές και «κρατούμενα»

Η χρήση ναρκωτικών έχει τεράστιες κοινωνικές και οικονομικές επιπτώσεις, ωστόσο ο εθισμός στα ναρκωτικά είναι πάθηση που μπορεί να θεραπευτεί.

ÔÈÔÈ Ô ÏÂ Ó ÁÈ Ó Á ÓÂÈ ÙÔ È Ï Ô;

Μαθήματα Feng Shui - Η Φύση και τα Στοιχεία των Άστρων. Συντάχθηκε απο τον/την Τάκης Καραγιαννόπουλος

H Ναταλί Σαμπά στο babyspace.gr

Εισαγωγή. Γιατί είναι χρήσιμο το παρόν βιβλίο. Πώς να ζήσετε 150 χρόνια µε Υγεία

ΖΩΝΤΑΣ ΜΕ ΚΥΣΤΙΚΗ ΙΝΩΣΗ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑ Α Αγγελική Πρεφτίτση

Όλοι καλούμαστε να αντιμετωπίσουμε διάφορα συναισθήματα και διαθέσεις. Ορισμένες φορές νιώθουμε ευτυχισμένοι και ενθουσιασμένοι.

μετάφραση: Μαργαρίτα Ζαχαριάδου

Μύθοι. Τοπικοί μύθοι Η ανάγκη των ανθρώπων οδήγησε στη δημιουργία μύθων

Στέφανος Λίβος: «Η συγγραφή δεν είναι καθημερινή ανάγκη για μένα. Η έκφραση όμως είναι!»

EÓfiÙËÙ B KINH H KAI YNAMH

Μια μέρα μαζεύτηκαν όλα τα τρόφιμα που βρίσκει ο άνθρωπος στη φύση. Σκέφτηκαν να παίξουν ένα παιχνίδι και χωρίστηκαν σε ομάδες.

Συνέντευξη: Γιάννης Ζουµπρούλης, Επιµέλεια: Λύδια Τυλλιανάκη Συνέντευξη Alex Dong για τα Push Hands

Ασκήσεις φυσικής και Δυσλεξία

Ενεργοποίηση του Τρίτου Ματιού. Συντάχθηκε απο τον/την Νεφέλη

ΕΡΩΤΙΚΑ ΠΟΙΗΜΑΤΑ ΜΑΘΗΤΏΝ ΚΑΙ ΜΑΘΗΤΡΙΩΝ

Π Ι Σ Τ Ο Π Ο Ι Η Σ Η Ε Π Α Ρ Κ Ε Ι Α Σ Τ Η Σ ΕΛΛΗΝΟΜΑΘΕΙΑΣ Κ Α Τ Α Ν Ο Η Σ Η Π Ρ Ο Φ Ο Ρ Ι Κ Ο Υ Λ Ο Γ Ο Υ Π Ρ Ω Τ Η Σ Ε Ι Ρ Α Δ Ε Ι Γ Μ Α Τ Ω Ν

e-seminars Συνεργάζομαι 1 Προσωπική Βελτίωση Seminars & Consulting, Παναγιώτης Γ. Ρεγκούκος, Σύμβουλος Επιχειρήσεων Εισηγητής Ειδικών Σεμιναρίων

ΠΩΣ ΕΝΑΣ ΓΙΑΤΡΟΣ ΘΑ ΙΑΓΝΩΣΕΙ ΜΙΑ ΣΥΓΓΕΝΗ ΚΑΡ ΙΟΠΑΘΕΙΑ

Χαρακτηριστικές εικόνες από την Ιλιάδα του Ομήρου

Χρήστος Τερζίδης: Δεν υπάρχει το συναίσθημα της αυτοθυσίας αν μιλάμε για πραγματικά όνειρα

Χάρτινη αγκαλιά. Σχολή Ι.Μ.Παναγιωτόπουλου, Β Γυμνασίου

ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΚΑΙ ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΕΣ ΣΥΝΗΘΕΙΕΣ

"Να είσαι ΕΣΥ! Όλοι οι άλλοι ρόλοι είναι πιασμένοι." Oscar Wilde

ª π.. ƒ ø π º ƒ. È ËÙÔ ÌÂÓÂ ÂÈ ÈÎfiÙËÙÂ, Ù apple Ú ÙËÙ appleúôûfióù Î È ÙÔ Â Ô ÙË Û Ì ÛË appleâúèáú ÊÔÓÙ È Î ÙˆÙ Úˆ. π π À & ƒ π ƒ π & π ƒπ ª

ΤΑ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΑ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ Ο ΚΑΝΩΝ ΤΟΥ ΠΑΣΧΑ

ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΕΝΝΟΙΩΝ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ. Μάθημα 4 «Η διαισθητική βιολογία των μικρών παιδιών»

Transcript:

ª π π ƒπ π ªπ ƒã π π & ƒ π π π π ƒπ Â Ô 8Ô, π ÓÔ ÚÈÔ - IÔ ÓÈÔ 2008 ÚfiÏÔÁÔ ÂÎ fiùë, Á appleëùô Ê ÏÔÈ, È Ì Ú Ù, appleô ÙÔ fiá ÔÔ ÙÂ Ô ÙË πø π ÂÙÔÈÌ ÂÙ È ÁÈ ÙÔ Ù appleôáú Ê Ô, ÔÊ ÏÔ ÌÂ Ó Ó ÊÂÚıÔ Ì ÛÂ Ô appleôï ÛËÌ ÓÙÈÎ ÁÂÁÔÓfiÙ. Ù Ú Ó ı ÌËıÔ Ì ÙËÓ Î Ù ÛÙÚÔÊ ÙˆÓ ÛÒÓ Ì, ÙÔ appleúôëáô ÌÂÓÔ Î ÏÔÎ ÚÈ, Î È Ó appleú ÍÔ Ì ÙÔ ÙÔ- ÓfiËÙÔ: Ó ËÙ ÛÔ Ì applefi ÙÒÚ, ÙÒÚ appleô ÎfiÌ ÙÔ Yin ÂappleÈÎÚ ÙÂ, ÙÚfiappleÔ ÁÈ Ó appleúôûù Ù Ô Ì ٠ÛË appleô Ô Ó appleôìâ ÓÂÈ ÛÙË ÒÚ Ì. Ù ı Ùˆ Â, ÙÔ ÙËÏ ÊˆÓÔ ÙË πƒπ π Àƒ µ ( 2107244042 ) ÁÈ fiûô Ó - ÁÓˆÚ Ô Ó ÙËÓ Í ÂÓfi Ù ÙÔÈÔ ÂÁ ÂÈÚ Ì ÙÔ Î È appleôê Û Ô Ó Ó Ú ÛÔ Ó. Ù Â - ÙÂÚÔÓ, Ì appleôï ÌÂÁ ÏË ÌÔ Ï appleë ÂÎÊÚ ˆ ÙËÓ ÂÏ ÁÌ ÌÔ ÁÈ ÙÔ ÛÎ Ó ÏÔ ÛÙÔ ÀappleÔ ÚÁÂ Ô ÔÏÈÙÈÛÌÔ. Ô ÍÂappleÔ ÏËÌ ÙË appleôïèùèûùèî Ì ÎÏËÚÔÓÔÌÈ applefi ÙÔ Î - ÂÚÓÒÓÙÂ, ÔÈ apple È ÚÈÒ ÂÈ Ì ıô ÔÈ Û ÁÎ Ï Ë Î È appleôappleúôû Ó ÙÔÏÈÛÌÔ, ÁÂÓÓÔ Ó - appleôáô Ù ÛË Î È ÔÚÁ. ÌÂÙ ÙÚ Ô Ì ÙËÓ ÔÚÁ Ì Û ËÌÈÔ ÚÁÈÎfi ÚÁÔ, ÓÈÎÒÓÙ ÙËÓ È ÊÔÚ, ÊÔ ÂÓ appleôì ÓÂÈ apple Ú ÌfiÓÔ Û ÂÌ, ÙÔ appleïô appleôï ÙÂ, Ë appleúôûù Û Ùfi- ÛÔ ÙˆÓ Ú ÈÔÙ ÙˆÓ Ì, fiûô Î È ÙˆÓ ÛÒÓ Ì. ø appleúô ÙÔ fiá ÔÔ ÙÂ Ô ÙË πø π, ÙÔ appleúòùô ÚıÚÔ Â Ó È ÁÚ ÌÌ ÓÔ applefi Ó Ó Ì ıëù ÙË ÔÏ ÙÔÓ ƒ Ô Ó ªÔ ÈÓÙ Ó Î È ÊÔÚ Ó Ó appleôï ÌÂÁ ÏÔ ÂÚÛÈÎ Î Ù - ÁˆÁ È ÙÚÔÊÈÏfiÛÔÊÔ, Ô ÔappleÔ Ô Û Ó ÁÚ Â ÛÙ Ú ÈÎ appleï ıô ÚÁˆÓ, ÙÔÓ ÈÎ ÓÓ. ÈÎ ÓÓ Ô ÔappleÔ Ô ËÛ Á Úˆ ÛÙÔ 1000 Ì.Ã., appleôùâïâ Û Ó ÂÈ ÙÔ ÏËÓÔ Î È ÙÔ πappleappleôîú ÙË. ƒ Ô Ó ÌÂÙ ÊÚ Û appleôûapple ÛÌ Ù applefi Ô È Ï ÙÔ ÈÎ ÓÓ, appleâ ıâ - applefi Ù Ú ÈÎ Î È applefi ÙÔ Ú Ô Î ÌÂÓÔ. appleúôûapple ıâè ÙÔ ƒ Ô Ó Â Ó È ÍÈ apple È- ÓË Î È ÙÔÓ Â ÚÈÛÙÒ ıâúì ÁÈ ÙËÓ Û ÓÂÈÛÊÔÚ ÙÔ Û Ùfi ÙÔ ÙÂ Ô ÙË πø π. Ô Â ÙÂÚÔ ÚıÚÔ Â Ó È ÁÚ ÌÌ ÓÔ applefi ÙÔÓ Ï ÍË Ú ÌÔ, Ì ıëù Î È Î ıëáëù ÙË ÔÏ, Ô ÔappleÔ Ô Î Ù ÙËÓ È ÚÎÂÈ ÂÓfi Ì ÎÚÔ ÚfiÓÈÔ Ù ÍÈ ÈÔ Ó ÙËÛË ÙË ÁÓÒ- ÛË, ÂappleÈÛÎ ÊıËΠÙÔ ªapple ÏÈ Î È Ì ÌÂÙ Ê ÚÂÈ ÙÈ ÂÎappleÏËÎÙÈÎ Ì ÚÙ Ú Â ÙÔ ÁÈ Ùfi ÙÔ ÓËÛ ÙË «ÚÔÛÊÔÚ Î È ÙÂÏÂÙ». ÔÓ Â ÚÈÛÙÒ Âapple ÛË ıâúì ÁÈ ÙËÓ Û ÓÂÈÛÊÔÚ ÙÔ Ù. Ô ÙÂÏ ٠ÚıÚ Â Ó È ÈÎ ÌÔ Î È ÙÔ Ó ÊÔÚ ÙÔ Ù ÙÏÔ ÛappleÔ ÒÓ ÙË ªπ, ÂÓÒ ÙÔ ÏÏÔ Â Ó È Ë 5Ë Û Ó ÂÈ apple Óˆ ÛÙË ÈÓ ÈÎË µôù ÓÔıÂÚ appleâ. Ï ÓÔÓÙ ı ıâï Ó Â ËıÒ Û fiïô Î Ï ÚÔÓÈ Ì ÁÂ Î È Ú ÛË ÁÈ ÙËÓ appleúô- ÛÙ Û ÙˆÓ ÛÒÓ Î È ÙË appleôïèùèûùèî Ì ÎÏËÚÔÓÔÌÈ.

ªπ ƒã π π & ƒ π π π π ƒπ ƒπ : ˆÎÚ ÙÔ 24, ËÊÈÛÈ 14561. ƒ ƒ ª : ÌÊÈÎÙ ÔÓÔ 12, ËÛÂ Ô 118 51 ÙËÏ.: 210 8010111, 210 8010680, fax: 210 8088382 e-mail: info@akadimia.gr, website: www.akadimia.gr À ƒ ª Ù ÛÈ Û Ó ÚÔÌ (2 Ù ÒÓ): 10  ÚÒ. ÂÚ copyright: ÁÓÒÛË Ó ÎÂÈ Û fiïô. ŸappleÔÈÔ Û ÔÏÂ Ù È Ì ÙËÓ ÚÂ Ó Î È ÙËÓ appleôî Ï Ë ÙË ÁÓÒÛË, Î Ó Ó ÈÎ ˆÌ ÂÓ ÂÈ Ó ÙËÓ appleâúè Ú ÎÒÓÂÈ. ŸÛÔÈ ı ıâï Ó Ó ÚËÛÈÌÔappleÔÈ ÛÔ Ó ÛÙÔÈ Â Î È ÏÈÎ applefi ÙÔ appleâúèâ fiìâóô ÙË ÈÒÓÈ, ÙÔ Î ÓÔ Ó Ì ÂÏ ıâúë Ô ÏËÛË Î È ÙÔÌÈÎ Â ı ÓË. Ï Í Ó ÚÔ ËÏÈÎ Ë πª π / Ã π ª / π π / À ø : À ø π πø Ú ÌÌ ÙÂÈ Î appleôûù ÚÈÍË: ÙÂÚ Ó apple ÔÁˆÚÁ ÎË ªÂÙ ÊÚ ÛË: Ï ıâú ª ÓÙ ÒÚÔ 2

ª π π ƒπ π ªπ ƒã π π & ƒ π π π π ƒπ Â Ô 8Ô, π ÓÔ ÚÈÔ - πô ÓÈÔ 2008 ƒπ à ª ÈÎ ÓÓ ƒ Ô Ó ªÔ ÈÓÙ Ó È ıâú appleâ Ù ÙÔ ªapple ÏÈ Ï ÍË Ú ÌÔ ÚÔ ÙÔ Ì ıëù ÙË Î ËÌ Ï Í Ó ÚÔ ËÏÈÎ Ë ÈÓ ÈÎË ÔÙ ÓÔıÂÚ appleâ Ì ÚÔ 5Ô Ï Í Ó ÚÔ ËÏÈÎ Ë applefi ÙÔÓ ÈÂıÓ ÒÚÔ apple Óˆ ÛÙËÓ ÂÓ ÏÏ ÎÙÈÎ ıâú appleâ ÙÈÎ Ù ÏÔÁÔ appleôêô ÙˆÓ ÙË Î ËÌ ÚfiÁÚ ÌÌ ÛappleÔ ÒÓ 2007-2008 4 9 14 20 28 30 34 3

Αβικέννας ƒ Ô Ó ªÔ ÈÓÙ Ó* Ο Αβικέννας εξελληνισµένο όνοµα του Αµπού Αλή αλ- Χουσεΐν ιµπν Αµπντάλλαχ ιµπν Σίνα /ι- µπν Σινά, εβραϊκή απόδοση Aveu Sina- ήταν άραβας, Μουσουλµάνος, ιατροφιλόσοφος περσικής καταγωγής. Γεννήθηκε το 980 µ.χ. και έζησε σε περίοδο έντονων αλλαγών: οι Άραβες είχαν ήδη από τον 7ο αιώνα καταλάβει την Περσία και µετά την α- ποκατάσταση της ειρήνης στον αραβοκρατούµενο κόσµο επιδόθηκαν στις επιστήµες. Μάλιστα η αραβική γλώσσα θεωρούνταν την εποχή εκείνη η γλώσσα της ιατρικής επιστήµης. Από µικρή ηλικία µελετούσε το Κοράνι, µάθαινε λογοτεχνία και µελετούσε τα πιο γνωστά επιστη- µονικά βιβλία της εποχής του (π.χ. Ευκλείδη). Μάλιστα λέγεται ότι όταν ο µελετητής της φιλοσοφίας Αµπού Άλι Αλ Νατάλι επισκέφτηκε το σπίτι του, ο πατέρας του Αβικέννα ζήτησε από αυτόν να µάθει στο γιο του τις αρχές της φιλοσοφίας και της λογικής. Από τα 16 του χρόνια άρχισε να ασχολείται µε την ιατρική, γιατί την θεωρούσε εύκολη επιστήµη. Έγινε γρήγορα γνωστός και µάλιστα κάποια στιγ- µή τον κάλεσαν στο παλάτι λόγω ασθένειας του σουλτάνου Νουχ ιµπν Μανσούρ, καθώς οι γιατροί του δυσκολεύονταν να τον βοηθήσουν. Έτσι κατάφερε να διεισδύσει στην αυλή και να χρησιµοποιήσει τη Βασιλική Βιβλιοθήκη. Μετά το θάνατο του σουλτάνου, ο οποίος τον είχε υπό την προστασία του, άρχισε µια περίοδος περιπλάνησης για τον Αβικέννα. Υπηρέτησε ως γιατρός σε διάφορες πόλεις αλλά και ως δικαστής, δάσκαλος και έπειτα ως διοικητής στο Ρέι. Παρά τις αλλεπάλληλες µετακινήσεις συνέχισε να παράγει κορυφαίας ποιότητας διανόηση. Μετά την περίοδο περιπλάνησης εγκαταστάθηκε για λίγο στο Χαµαντάν (Ιράν)εργαζόµενος ως γιατρός στην αυλή του πρίγκιπα Σαµς-αντ- Νταουλάχ. Έχει ήδη αρχίσει το συγγραφικό του έργο και το συνεχίζει. ιορίστηκε δυο φορές βεζίρης (υπουργός), όµως την εποχή εκείνη εποχή πολιτικών αναταραχών λόγω των πολιτικών του αντιπάλων, πέρασε ένα διάστηµα στη φυλακή ως πολιτικός κρατούµενος. Μετά την αποφυλάκιση του και αφού είχε πεθάνει ο πρίγκιπας -προστάτης του δραπέτευσε σχεδόν για το Ισπαχάν. Στο Ισπαχάν µπήκε στην αυλή του τοπικού πρίγκιπα όπου πέρασε τα τελευταία χρόνια της ζωής του και τελείωσε το συγγραφικό του έργο. Ως ιατρός συνόδευε τον τοπικό πρίγκιπα στις εκστρατείες του. Σε µια τέτοια εκστρατεία ασθένησε, επικρατέστερη άποψη κολικός, ενώ άλλοι ισχυρίζονται ότι δηλητηριάστηκε από τον υπηρέτη του και τελικά το 1037 πέθανε. Ο Αβικέννας ξεκινώντας από την ηλικία των 28 έγραψε 450 έργα, από τα οποία διασώθηκαν 240. Από αυτά τα 150 είναι φιλοσοφικά, ενώ τα 40 ιατρικά. Έγραψε ποιήµατα, έργα για ψυχολογία, γεωλογία, µαθηµατικά, αστρονοµία. Η σηµαντικότερη εργασία του είναι το εγκυκλοπαιδικό έργο Kitab-Al-Shifa (βιβλίο της θεραπείας). Το σπουδαιότερο έργο του θεραπευτικής είναι ο «Κανόνας της ιατρικής» στον οποίο περιγράφει τα διάφορα φάρ- µακα, τις αλλοιώσεις που µπορούν να υποστούν και τα σχετικά µε την φύλαξή τους. Το έργο αυτό έ- ως τις αρχές του 16ου αιώνα υπήρξε η βάση ιατρικής-φαρµακευτικής διδασκαλίας. Στα έργα του θα πρέπει να εντάξουµε και τις επιστολές που αντάλλασε και οι οποίες καλύπτουν θέµατα π.χ. φιλοσοφίας, αστρονοµίας. Αρκετοί µελετητές θεωρούν ότι ο Αβικέννας προωθούσε τη φυσική επιστήµη και µιλούσε ενάντια στους θρησκευόµενους που προσπαθούσαν να κρύψουν την αλήθεια. Αποσπάσµατα από το βιβλίο του Αβικέννα: «ΠΕΡΙ ΣΦΥΓΜΟΥ» Μιλώντας για τον σφυγµό µπορούµε να πούµε ότι ο σφυγµός είναι µια κίνηση που προέρχεται α- πό τα κανάλια της ψυχής, η οποία αποτελείται από 4

δύο τµήµατα: Από µια διεύρυνση (διαστολή) και µια σύσπαση (συστολή). ιαµέσου αυτής της κίνησης, η ψυχή ψύχεται µε το αεράκι. Ο κάθε σφυγµός αποτελείται από δύο κινήσεις (µια διεύρυνση και µια σύσπαση) και δύο παύσεις (αυτές που µεσολαβούν ανάµεσα στις κινήσεις). Γιατί δεν είναι δυνατόν να εκδηλωθούν δυο αντίθετες κινήσεις όπως είναι η διεύρυνση και η σύσπαση αν δεν µεσολαβήσουν ανάµεσά τους και δύο αντίστοιχα παύσεις. Εποµένως ο κάθε σφυγµός αποτελείται από τέσσερα µέρη: µια διεύρυνση, µια παύση, µια σύσπαση, µια παύση. Οι περισσότεροι γιατροί όταν ψηλαφούν τον σφυγµό αισθάνονται µόνο την κίνηση της διεύρυνσης, ενώ σπάνια κάποιοι αισθάνονται την κίνηση της σύσπασης ή τις παύσεις. Οι άνθρωποι νιώθουν το δυνατό για την δύναµή του, το µέγιστο για την φανερότητά του, το σκληρό για την α- ντίστασή του, το κοίλο για την διάρκεια της κίνησής του. Έκανα να αντιληφθώ τον σφυγµό πολύ καιρό, µέχρι που κατάλαβα κάτι από την ουσία του σφυγ- µού και τότε µου ανοίχθηκαν οι πύλες, για να µπορέσω να κατανοήσω αυτά που είναι βαθιά κρυµµένα στο σφυγµό του κάθε ανθρώπου. Ακόµα και σήµερα, οµολογώ ότι, από τις τέσσερις φάσεις του σφυγµού η σύσπαση, τις περισσότερες φορές δεν µου γίνεται αντιληπτή. Για την ψηλάφηση του σφυγµού επιλέγω την κερκιδική αρτηρία για την ευκολία της προσέγγισης, για την λιγοστή σάρκα που έχει η περιοχή, για την κοντινή απόσταση από την Καρδιά, για την ευθύτητα της θέσης σε σχέση µε την Καρδιά. «Η ψηλάφηση πρέπει να γίνει µε το χέρι ξαπλω- µένο στο πλάι. Όταν το χέρι είναι ξαπλωµένο στο πλάι αυξάνεται η φανερότητα και το µήκος, ενώ ε- λαττώνεται το πλάτος.» Η ψηλάφηση πρέπει να γίνει σε χρόνο που ο άνθρωπος να µην έχει θυµό ή χαρά, να µην έχει γυ- µναστεί, να είναι µακριά από συναισθηµατικές φορτίσεις, να µην είναι πεινασµένος ή µόλις φαγω- µένος. Τέλος ο σφυγµός πρέπει να ψηλαφηθεί για αρκετή ώρα και αρκετές φορές, για να διαπιστωθεί ποιός είναι ο ισορροπηµένος σφυγµός για τον συγκεκριµένο ασθενή και για να υπάρχει µέτρο σύγκρισης. ΤΑ ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΤΟΥ ΣΦΥΓΜΟΥ Τα κριτήρια διάκρισης σφυγµών τα περιγράφουν οι γιατροί σε δέκα, αν και θα έπρεπε να αναφέρονται σε εννέα. Με τον όρο «κριτήρια» εννοού- µε τις διάφορες καταστάσεις του σφυγµού ή τον τρόπο που οι γιατροί αντιλαµβάνονται την κατάσταση του σφυγµού. 1. Πρώτο κριτήριο σφυγµού «Στο πρώτο κριτήριο σφυγµού µελετούµε τον σφυγµό ως προς την κίνηση της διεύρυνσης, Ψηλαφώντας τον σφυγµό και ερευνώντας την κίνηση της διεύρυνσης παρατηρούµε ότι µπορούµε να αναλύσουµε αυτή την κίνηση σε τρεις παραµέτρους. Ως προς το µήκος, ως προς το πλάτος και ως προς το βάθος. Ως προς το µήκος της διεύρυνσης διακρίνουµε τρεις περιπτώσεις: τον µακρύ σφυγµό, τον κοντό (βραχύ) σφυγµό και τον ενδιάµεσο ή ισορροπηµένο. Ως προς το πλάτος της διεύρυνσης διακρίνουµε πάλι τρεις περιπτώσεις: τον πλατύ σφυγµό, τον στενό ή λεπτό σφυγµό και τον ενδιάµεσο ή ισορροπηµένο. Τέλος ως προς το βάθος διακρίνουµε πάλι τρεις περιπτώσεις: τον βαθύ σφυγµό, τον φανερό σφυγ- µό και τον ενδιάµεσο ή ισορροπηµένο. Ως προς το µήκος του σφυγµού µπορούµε να πούµε ότι ο µακρύς σφυγµός είναι αυτός ο οποίος ψηλαφάται σε µεγάλο µήκος σε σχέση µε τον φυσιολογικό σφυγµό. Ο κοντός (βραχύς) σφυγµός είναι ο αντίθετος σε σχέση µε τον µακρύ. Ανάµεσά τους βρίσκεται ο ισορροπηµένος. Με τον ίδιο α- κριβώς τρόπο µπορείς να διακρίνεις και τους υ- πολοίπους σφυγµούς ως προς το πλάτος και το βάθος. Με βάση αυτά τα χαρακτηριστικά διακρίνουµε εννέα διαφορετικούς σφυγµούς αλλά και πολλούς ενδιάµεσους που προέρχονται από την σύνθεση των επιµέρους χαρακτηριστικών. Όταν ο σφυγµός έχει αυξηµένο µήκος, πλάτος και ρηχότητα τότε τον ονοµάζουµε µέγιστο. Όταν έχει µειωµένο µήκος, πλάτος και βαθύτητα ονοµάζεται µικρός ή ε- λάχιστος. Μεταξύ τους είναι ο ισορροπηµένος.» 2. εύτερο κριτήριο σφυγµού «Στο δεύτερο κριτήριο σφυγµού, µελετούµε τον 5

σφυγµό ως προς την δύναµη που έχει καθώς κτυπά τα δάχτυλα του γιατρού. ιακρίνουµε τρεις περιπτώσεις: Ο δυνατός σφυγµός κατά τον οποίο συναντάται αντίσταση στα δάχτυλα κατά την ψηλάφηση, στην επιµέρους κίνηση της διεύρυνσης. Ο αδύνατος σφυγµός κατά τον οποίο δεν συναντάται αντίσταση στα δάχτυλα κατά την ψηλάφηση, στην επιµέρους κίνηση της διεύρυνσης. Τέλος ο ενδιάµεσος ή ισορροπηµένος που βρίσκεται µεταξύ των δυο προηγούµενων.» 3. Τρίτο κριτήριο σφυγµού «Στο τρίτο κριτήριο σφυγµού µελετούµε την ταχύτητα της συνολικής αλλά και των επιµέρους κινήσεων του σφυγµού. ιακρίνουµε τρεις περιπτώσεις: Ο ταχύς σφυγµός κατά τον οποίο οι κινήσεις του σφυγµού ολοκληρώνονται γρήγορα, και µέσα σε λίγο χρόνο χωράνε πολλές κινήσεις. Ο βραδύς σφυγµός κατά τον οποίο συµβαίνει το αντίθετο του προηγούµενου. Τέλος ο ενδιάµεσος ή ισορροπηµένος που βρίσκεται µεταξύ των δύο προηγούµενων.» 4. Τέταρτο κριτήριο σφυγµού «Στο τέταρτο κριτήριο σφυγµού µελετούµε την ποιότητα της ενέργειας του σφυγµού. ιακρίνουµε τρεις περιπτώσεις: Ο πλαδαρός σφυγµός ο οποίος χάνεται στο βάθος µε ευκολία. Ο σκληρός σφυγµός ο οποίος αντιστέκεται και δεν υποχωρεί στο βάθος. Ο ενδιάµεσος ή ισορροπηµένος που βρίσκεται µεταξύ των δύο προηγούµενων.» 5. Πέµπτο κριτήριο σφυγµού «Στο πέµπτο κριτήριο σφυγµού µελετούµε τον σφυγµό ως προς την ποσότητα του περιεχοµένου του. ιακρίνουµε τρεις περιπτώσεις: Ο γεµάτος σφυγµός στον οποίο νοιώθουµε την υπερβολή της υγρασίας κατά την ψηλάφηση του. Ο άδειος σφυγµός είναι το αντίθετό του. Ο ενδιάµεσος ή ισορροπηµένος βρίσκεται µεταξύ των δύο προηγούµενων.» 6. Έκτο κριτήριο σφυγµού Στο έκτο κριτήριο σφυγµού µελετούµε τον σφυγµό από τη σκοπιά της θερµότητας του. ιακρίνουµε τρεις περιπτώσεις: Ο ζεστός σφυγµός, ο κρύος σφυγµός και ο ενδιάµεσος ή ισορροπηµένος. 7. Έβδοµο κριτήριο σφυγµού Στο έβδοµο κριτήριο σφυγµού µελετούµε την διάρκεια και την ποιότητα της παύσης που υπάρχει ανάµεσα σε µια διεύρυνση και µια σύσπαση ή ανά- µεσα σε µια σύσπαση και µια διεύρυνση. ιακρίνουµε τρεις περιπτώσεις: Ρυθµικός σφυγµός είναι ο σφυγµός που έχει σταθερή διάρκεια και ποιότητα παύσης ανάµεσα σε δύο διευρύνσεις ή ανάµεσα σε µια διεύρυνση και µια σύσπαση. ιακεκοµµένος ή διακοπτόµενος σφυγµός είναι ο σφυγµός ο οποίος δεν έχει σταθερή διάρκεια και ποιότητα παύσης ανάµεσα σε δύο διευρύνσεις ή ανάµεσα σε µια διεύρυνση και µια σύσπαση. Ο ενδιάµεσος είναι ανάµεσα στους δύο προηγούµενους, άλλοτε είναι ρυθµικός και άλλοτε διακοπτόµενος. 8. Όγδοο κριτήριο σφυγµού Στο όγδοο κριτήριο σφυγµού µελετούµε τον σφυγµό από την σκοπιά της οµοιοµορφίας του. Οµοιόµορφος σφυγµός θεωρείται ο επαναλαµβανόµενα πανοµοιότυπος σφυγµός. Επίσης οµοιό- µορφος µπορεί να θεωρηθεί ο σφυγµός που έχει διαφορές, αλλά αυτές οι διαφορές έχουν σειρά και ρυθµό. ιακρίνουµε δύο περιπτώσεις. Ο οµοιόµορφος σφυγµός και ο ανοµοιόµορφος σφυγµός. 9. Ένατο κριτήριο σφυγµού «Στο ένατο κριτήριο σφυγµού µελετούµε τον σφυγµό από την σκοπιά της διαφοροποίησής του.» 10. έκατο κριτήριο σφυγµού «Στο δέκατο κριτήριο σφυγµού µελετούµε τον σφυγµό από την σκοπιά του βάρους του σφυγµού» Ο Αβικέννας αναφέρει συχνά τον Γαληνό στα πλαίσια της πραγµατείας του για τον σφυγµό. Κλείνει λοιπόν την πραγµατεία του αυτή µε ένα σχόλιο πάνω στην αναφορά του Γαληνού για την µουσικότητα που υπάρχει µέσα στον σφυγµό. «Ο σφυγµός διαθέτει µουσικότητα η οποία υπάγεται στην τέχνη της µουσικής. Όπως στην µουσική ο ήχος προέρχεται από σύνθεση αιχµηρότητας και καµπυλότητας, από τον ρυθµό των κτύπων και την 6

ποσότητα και ποιότητα δονήσεων και παύσεων, έ- τσι ακριβώς συµβαίνει και µε τον σφυγµό. Η τελική ποιότητα του σφυγµού προκύπτει ως συνισταµένη όλων των προαναφερθέντων κριτηρίων αξιολόγησης του σφυγµού: Της δύναµης, του µήκους, του πλάτους, του βάθους, της θερµότητας, της πληρότητας, της οµοιοµορφίας, της ταχύτητας και της ρυθµικότητας.» Απόσπασµα από το βιβλίο του Αβικέννα: «Η ιαχείριση των Εποχών» Η Άνοιξη Ξεκινά µόλις δούµε τον Ήλιο στο ζώδιο του Κριού. Είναι ζεστή και υγρή αλλά και ισορροπηµένη. Την Άνοιξη φουντώνει το αίµα. Στις αρχές του ζωδίου του Κριού προτείνεται πολύ χλιαρό νερό και βάλε σε αυτό ροδόνερο γιατί έτσι θα σε προφυλάξει από τις φλεγµονές και την εισβολή του κρύου. Πιες, το χλιαρό νερό, µε άδειο στοµάχι νωρίς το πρωί. Να κάνεις πολλά µπάνια και να ξυρίσεις το κεφάλι σου, θα είναι πιο ωφέλιµο. Να τρως πολύ κρέας και να πίνεις καφέ. Να αποφύγεις το παλαιό κρασί γιατί γεννά ίκτερο. Προσοχή στην πολύ κατανάλωση του γλυκού. Να αποφύγεις τα θερµά και τα υγρά και να επιδιώξεις τα κρύα και τα ξηρά. Να επιδιώξεις να µυρίσεις λουλούδια και να µαζέψεις τα αρώµατα που σου αρέσουν. Είναι πιο δυνατή όσο είναι στο ζώδιο του Ταύρου και στο τέλος της στους ιδύµους. Το Καλοκαίρι Είναι ξηρό και ζεστό. Στο ζώδιο του Καρκίνου ο Ήλιος είναι πολύ δυνατός και στον Λέοντα επιθετικός. Φουντώνει τη χολή και ελαττώνει την όρεξη. Το καταπολεµά, οι σπόροι που γίνονται ρόφηµα, αυτά που µουλιάζουµε και γενικά οι σπόροι. Να πλένεις το πρόσωπο µε ροδόνερο. ιάλεξε από τις τροφές τις ξινές και όλες τις κρύες και στυπτικές, όπως ρόδι, χυµός αγουρίδας, tamarindas indica, και για την ισορροπία ξύδι, λεµόνι, µήλο και µάσα καπνό. Να τρως για βράδυ νωρίς και να κάνεις επάλειψη µε χλιαρό λάδι εµπλουτισµένο µε άγρια βιολέτα που είναι και µαλακτικό. Μετά το φαγητό µια δόση κρύου νερού είναι πολύ ωφέλιµη. Και εκεί που κάθεσαι (σαλόνι) να ψεκάσεις µε θαλασσόνερο αναµεµιγµένο µε ξίδι από κρασί. Να µυρίσεις τριµµένο σανταλόξυλο και τριµµένη καµφορά. Μην ξενυχτήσεις παραπάνω α- πό τις αντοχές σου και µην αφήσεις το καλοκαίρι να περάσει και να έχεις στο µυαλό σου κακές σκέψεις. Να ακολουθήσεις όλα αυτά και να µην κουράζεσαι µέχρι που να δεις τον Ήλιο στο ζώδιο της Παρθένου. Το Φθινόπωρο Όταν φτάσει ο ήλιος στο ζώδιο του Ζυγού εµφανίζεται το φθινόπωρο. Κινεί τα µαύρα µίγµατα (κρύο-ζέστη) λόγω του ότι είναι ξηρό και κρύο. Να πίνεις τα υπακτικά εκτός από αυτούς που απαγορεύεται να τα πιουν. Να τα πιείς αυτή την εποχή και θα είναι η µοναδική φορά του χρόνου. Πρόσεχε τα σάπια και τα αλµυρά γιατί είναι η βάση της κάθε νοσηρότητας. Οπωσδήποτε να αποφύγεις αυτά που αποθηκεύονται στο αλάτι(το τυρί και το ψάρι και οτιδήποτε άλλο παστό). Να ελαττώσεις το µπάνιο και τη συνουσία γιατί διεγείρουν τους πόνους. Αν είναι να κάνεις µπάνιο, πριν ιδρώσεις. Να γυµνάζεσαι και να προσέχεις το άγχος. Να τρως χοντρά κρέατα και ψάρι. εν βλάπτουν το σώµα. Φάε από τα ψάρια ότι έχει λέπια και µην δοκιµάσεις αυτά που δεν έχουν. Και αν το φας α- νάλογα µε την όρεξη σου, τότε να µην καταναλώσεις καφέ. Να τρως µέλι µε το κερί. Σκόρδο, αλλά τα πρώτα σκόρδα. Το βούτυρο και τα αµπελόφυλλα δεν σε πειράζουνε και να ξέρεις ότι όλα τα λιπαρά είναι ωφέλιµα αυτήν την εποχή. Το καρπούζι και το σταφύλι είναι καλά, αλλά µην υπερβάλεις στις τροφές που έχουν πολύ υγρασία. Να α- ποφεύγεις τα κίτρινα γιατί είναι αρρώστια για τα σώµατα που έχουν προβλήµατα και το µασούληµα του λεµονιού σβήνει τη γεύση και τη στεναχώρια του. Να τρως αρκετά βερίκοκα και να ασχολείσαι µαζί τους όσο τα τρως γιατί είναι ωφέλιµα. Και ο Σκορπιός στη µέση και ο Τοξότης στο τέλος του. Ο Χειµώνας Όταν φθάσει ο ήλιος στον Αιγόκερω ξεκινά το υγρό και το κρύο. Είναι πολύ βρώµικος στη συµπεριφορά του και η βλαβερότητά του παγώνει το αί- µα. Το χειµώνα ξεσηκώνεται το βαρύ φλέγµα και η συνουσία σε αυτό δεν βλάπτει. Να προσέχεις το α- 7

γελαδίσιο και το κατσικίσιο κρέας (να το αποφύγεις) και να προσέχεις το λάχανο, το κακό ραπανάκι και το κακό καρότο. Άσε το ξινόγαλα, το ξύδι και µην τρως το µαρούλι µε το λεµόνι. Να διαλέγεις τις απλές τροφές όπως το ρύζι, τα βραστά και τα φιλέτα κρέατος. Να τρως γλυκά και να πίνεις κρασί. Να ψήνεις καλά το κρέας στα κάρβουνα. Να κάθεσαι πολύ και να ελαττώσεις την κίνηση. Να χρησιµοποιείς χλιαρό νερό. Να κοιµάσαι χαµηλά και να σκεπάζεσαι καλά για να µην έχεις εισβολή α- νέµου στα όργανά σου. Να πλησιάζεις τις γυναίκες στο κρεβάτι, να τις αγκαλιάζεις, να τις φιλάς και να τις δαγκώνεις. Να προσέχεις τη συνουσία µε έ- γκυο και γυναίκα που θηλάζει και µακριά από γριές µη γόνιµες. Και όσες ξεπέρασαν τα πενήντα σε παρασύρουν στο θάνατο. Όµως οι δεκαοχτάρες σου επιστρέφουν τα όργανά σου όπως ήταν στα νιάτα σου. Τα µάγουλά τους αντιστοιχούν στο µήλο. Και το αιδοίο αντιστοιχεί µε την καλέντουλα. Και στον Υδροχόο και στους Ιχθείς είναι το τέλος αυτού του κύκλου. * Ο Ραουάν Μουχιντίν είναι Σύριος, σπουδαστής στην ΑΚΑ ΗΜΙΑ ΑΡΧΑΙΑΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ & ΠΑΡΑ ΟΣΙΑΚΗΣ ΚΙΝΕΖΙΚΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ. Η µετάφραση είναι δικιά του, από βιβλία του Αβικέννα γραµ- µένα στα Αραβικά. ÓÂÚÁ Û Ì ÙÔ Tianjin University of Traditional Chinese Medicine Ù appleï ÛÈ ÙË Û ÓÂÚÁ Û ÌÂÙ Í ÙˆÓ Ô ÂÎapple È Â ÙÈÎÒÓ È Ú Ì ÙˆÓ, ÙË ªπ ƒã π π & ƒ π π π π ƒπ Î È ÙÔ TIANJIN UNIVERSITY OF TRADITIONAL CHINESE MEDICINE, appleúfiîâèù È Ó appleú ÁÌ ÙÔappleÔÈËı : ÎÏÔ ÛappleÔ ÒÓ Ì ÙÔÓ Î ıëáëù CHONG QIANGWEI. ÚfiÎÂÈÙ È Ó Á ÓÔ Ó Ù Î ÙˆıÈ Ì ı Ì Ù : ñ Ó Ï ÛË Ú ˆÓ ÛËÌ ˆÓ Î È ÂÊ ÚÌÔÁ ÙË ıâˆú ÙˆÓ 5 ÎÈÓ ÛˆÓ. ÙÔÎ ÚÈ ÎÔ 10-11/5/08, 10:30-14:30 ñ Ó Ï ÛË Î ÙÚÈÓÔ ÙÔÎÚ ÙÔÚ applefi ÙÔ appleúˆùfiù appleô. Â Ù Ú 12/5/08, 17:00-21:00 ñ SHEN NON GAN BEN CAO JING, Ë Materia Medica ÙË ÈÓ ÈÎË µô- Ù ÓÔıÂÚ appleâ ÙÔÎ ÚÈ ÎÔ 17-18/5/08, 10:30-14:30 fiappleô ÈÂÍ ÁˆÁ : ËÊÈÛÈ 8

Οι θεραπευτές του Μπάλι Ú ÌÔ Ï ÍË Εισαγωγή Είναι γεγονός πως τα τελευταία χρόνια υπάρχει µια έντονη στροφή της δύσης στην κοσµοθεώρηση που προέρχεται από την ανατολή. Η αναζήτηση α- παντήσεων σε καίρια ερωτήµατα για τη ζωή και τη φύση της και η αδυναµία των επιστηµονικών εργαστηρίων να δώσουν απαντήσεις, έχουν στρέψει τους ανθρώπους προς άλλες κατευθύνσεις όπου οι αδιάκοπτες στο χρόνο παραδόσεις και πρακτικές, προσφέρουν λύσεις και απαντήσεις στον διψασµένο δυτικό νου. Η αποκατάσταση της υγείας χωρίς τις παρενέργειες των φαρµάκων και των, πολλές φορές, επικίνδυνων πρακτικών που εφαρµόζονται απο το κατεστηµένο ιατρικό σύστηµα (π.χ.χειρουργικές επεµβάσεις για ασήµαντα θέµατα), είναι φυσικά στις άµεσες προτεραιότητες των δυτικών αναζητητών. Έτσι, έχουµε φτάσει να γνωρίζουµε σχεδόν όλοι πλέον για την κινέζικη ιατρική και κοσµοθεωρία, µέσω θεραπευτικών και διαλογιστικών πρακτικών όπως είναι ο βελονισµός και το τάϊ τσι, καθώς και για τις αντίστοιχες ινδικές όπως η Αγιουρβέδα και η γιόγκα. Αυτό οφείλεται κυρίως στο γεγονός, πως ολ αυτά είναι οργανωµένα πλέον σ ενα σύστηµα εκµάθησης που ο διανοητικά εκπαιδευ- µένος δυτικός νους µπορεί µε µια σχετική ευκολία να κατανοήσει. Όµως ελάχιστα είναι γνωστά για τα συστήµατα θεραπείας άλλων παραδόσεων που επίσης συνεχίζονται αδιάκοπτα και µάλιστα µε πολύ εντυπωσιακά θεραπευτικά αποτελέσµατα. Μια τέτοια παράδοση είναι και αυτή της Ινδονησίας. Πιο συγκεκρι- µένα θα αναφερθώ στην παράδοση της νήσου ΜΠΑΛΙ µια και είχα την τύχη να έλθω σε προσωπική επαφή µε αυτήν. Προσφορά και Τελετή Όλοι έχουµε ακούσει για αυτό το νησί που ονο- µάζεται Μπάλι. Είναι συνυφασµένο µε την εικόνα του εξωτικού παράδεισου, πράγµα που δεν απέχει και πολύ από την αλήθεια. Αυτό που λίγοι γνωρίζουν, ειναι πως αυτή η λέξη σηµαίνει «προσφορά και τελετή»! Αυτές είναι οι λέξεις κλειδιά για όλα όσα συµβαίνουν σε αυτό το µέρος. Η ζωή του µέσου µπαλινέζου απαρτίζεται κατα το 80% µε την προετοιµασία προσφορών και την ιερουργία στο πλαίσιο τελετών. Τίποτα δεν γίνεται χωρίς αυτά τα δύο δοµικά στοιχεία και η προσωπική µου εµπειρία ήταν πως τίποτα δεν δουλεύει πραγµατικά χωρίς αυτά. Φυσικά η θεραπεία δεν θα µπορούσε να εξαιρείται αυτού του κανόνα. Όµως για να µπορέσει αυτό να γίνει κατανοητό πρέπει πρώτα να εξοικειωθούµε λίγο µε την κοσµοθεώρηση αυτού του λαού. Ορατό & Αόρατο Γιά την µπαλινέζικη αντίληψη, τα πάντα χωρίζονται σε ορατά και αόρατα ή όπως λέγεται τοπικά «Sekala & Niskala». Αυτό σηµαίνει πως πάντα και παντού, υπάρχουν δύο κόσµοι που συνυπάρχουν και αλληλεπιδρούν. Τίποτα δεν µπορεί να συµβεί ε- πιτυχώς και να είναι εποικοδοµητικό, αν δεν υπάρχει αυτή η αλληλεπίδραση µεταξύ του κόσµου των ανθρώπων και του κόσµου των πνευµάτων. Η ε- νέργεια ή «δύναµη» όπως ονοµάζεται, δεν είναι τίποτα άλλο από την εκδήλωση αυτής της αλληλεπίδρασης. Η σχέση µεταξύ των δύο αυτών κόσµων βασίζεται στην έννοια της ισορροπίας. Το κοσµικό δράµα που αναπαριστούν σε κάποιες τελετές τους, δείχνει την αιώνια µάχη της RANGDA, που συµβολίζει τη σκοτεινή φύση αλλά και τη Μεγάλη Μητέρα, µε το ιερό τέρας BARONG, το σύµβολο της φωτεινής πλευράς αλλά και µιας ζωώδους υπόστασης. Στη σκοτεινή φύση ενυπάρχουν η έκσταση, η µαγεία αλλα και η αυτοκαταστροφή. Στη φωτεινή πλευρά η µεταµόρφωση, η θεραπεία αλλά και η διάθεση για πόλεµο. Στη σύγκρουση των δύο αυτών δυνάµεων καµµία δε νικά και έτσι διατηρείται η ι- 9

σορροπία. Αυτή η έννοια της ισορροπίας εκτείνεται σε όλα τα επίπεδα της ζωής. Για παράδειγµα, η κατανάλωση του τοπικού ποτού τους, του άρακ (που προέρχεται από την απόσταξη ρυζιού) σταµατά στο σηµείο που αρχίζει να επηρεάζεται η ισορροπία του σώµατος. Για κάθε τι που ζητάνε οι άνθρωποι από τα πνεύµατα πρέπει πρώτα να προσφέρουν κάτι σε α- νταλλαγή. Το ίδιο ισχύει και για κάθε τι που τους δίνεται. Η ισορροπία βρίσκεται πάντα στο γνωστό αρχαίο ρητό «δούναι και λαβείν». Η επικοινωνία µεταξύ ανθρώπων και πνευµάτων γίνεται µε την χρήση της γλώσσας του πνεύµατος που είναι ο συµβολισµός δια µέσου της τελετής. Της γνώσης δηλαδή, πως αυτό που αναπαρίσταται κατά τη διάρκεια της τελετής είναι ταυτόχρονα κοσµικό όσο και τοπικό και είναι η γέφυρα επικοινωνίας µεταξύ των ανθρώπων και των κοσµικών δυνάµεων µέσω των πνευµάτων της φύσης και των προγόνων. Βασικό εργαλείο γι αυτή την διαδικασία είναι το κυκλικό ηµερολόγιο. Πριν από την κυριαρχία του ρωµαϊκού ηµερολογίου, που στην σύγχρονη χρήση του είναι γνωστό ως γρηγοριανό και χρησιµεύει ουσιαστικά µόνο ως εορτολόγιο καθώς και για την αποπληρωµή οφειλών, (η λέξη calendar που χρησιµοποιείται στα λατινικά, προκύπτει από τις καλένδες, δηλαδή τις πρώτες µέρες του µήνα που όλες οι οφειλές έπρεπε να ξεπληρωθούν σύµφωνα µε το ρωµαϊκό νόµο). Οι περισσότεροι λαοί ανά τον πλανήτη χρησιµοποιούσαν σεληνιακά κυκλικά ηµερολόγια. Το ηµερολόγιο των µπαλινέζων βασίζεται πάνω στους κύκλους της σελήνης και των άστρων σε συνδυασµό µε ένα περίπλοκο σύστηµα µικρότερων και µεγαλύτερων κύκλων η- µερών. Καθώς αυτοί οι κύκλοι αλληλοπλέκονται µεταξύ τους, δίνουν στην κάθε ηµέρα του έτους το ο- ποίο απαρτίζεται από 6 δικούς µας µήνες, µια τελείως ξεχωριστή ποιότητα. Η αίσθηση των εξαµήνων ως ετήσιοι κύκλοι, είναι απολύτως κατανοητή αν σκεφτεί κανείς πως στην περιοχή του ισηµερινού υ- πάρχουν µόνο δύο εποχές. Η περίοδος των βροχών(µουσώνων) και η περίοδος της ξηρασίας. Η σύµπτωση των διαφορετικών κύκλων του χρόνου, δίνει νόηµα στα πάντα και ορίζει την δύναµη και την ουσία των τελετών. Περίτεχνα διακοσµηµένες προσφορές από λουλούδια, φρούτα και τροφή χρησιµοποιούνται στις τελετές. Είναι οι ευχαριστίες των ανθρώπων προς τα πνεύµατα της φύσης και των προγόνων γι αυτήν την επικοινωνία, κάτι που στην δυτική κοινωνία της ταχύτητας και της τεχνολογίας, φαντάζει σαν πρωτόγονο. Αξίζει να αναλογιστεί κανείς πριν πάρει θέση, πως ουσιαστικά τα τρία τέταρτα του πλυθησµού του πλανήτη συµβαίνει να αντιλαµβάνονται το ίδιο ακριβώς πράγµα, από αρχαιοτάτων χρόνων έως και σήµερα. Π.χ. η γνωστή τέχνη του Feng Sui προέρχεται από αυτήν ακριβώς την αντίληψη, πως ο τόπος και η κατεύθυνση ταφής των προγόνων, επηρεάζει την ευηµερία των απογόνων. Για τους µπαλινέζους, το στοιχείο που ενσωµατώνει τη σύνδεση των δύο αυτών κόσµων, είναι το ιερό νερό. Αυτό είναι το απαραίτητο δοµικό στοιχείο για την τέλεση οποιασδήποτε τελετής. Ο ρόλος των ιερέων, από τους κατώτερους µέχρι και τους ανώτερους σε ιεραρχία, περιορίζεται κυρίως στην παρασκευή του υψηλότερου κραδασµικά νερού, που θα µπορεί να ενσωµατώσει υψηλότερα και πιο δυνατά πνεύµατα, κατάλληλα για τις αντίστοιχες τελετές. Μεγάλο µέρος των τελετών γίνεται από τους ανθρώπους που συµµετέχουν σ αυτές χωρίς τη µεσολάβηση των ιερέων. Κατ αυτόν τον τρόπο, δεν υπάρχει µεσάζων µεταξύ του ατόµου και της ε- µπειρίας του µε το Θείο. Αυτή η επικοινωνία µεταξύ του κόσµου Sekala (Ορατού) και του κόσµου Niskala (Αόρατου) είναι και η βάση της θεραπείας. Οι Παραδοσιακοί Θεραπευτές (Βalian) Η λέξη Βalian δεν µπορεί να µεταφραστεί επακριβώς. Σηµαίνει κάτι ανάµεσα σε «Παραδοσιακός Θεραπευτής» και αυτό που ονοµάζουµε «Σαµάνος». Κάποιος δηλαδή που συνειδησιακά βρίσκεται ανά- µεσα στους δύο κόσµους και έτσι γνωρίζει ή δέχεται οδηγίες σχετικά µε το πως να αποκαταστήσει την ι- σορροπία που θα επιφέρει υγεία στον ασθενή. Πολλές φορές αυτός ο άνθρωπος, παίζει και κάποιο ση- µαντικό ρόλο ως θρησκευτικό πρόσωπο, µε πολλές γνώσεις πάνω σε µυστικιστικά και τελετουργικά θέ- µατα και έχει ιδιαίτερη πνευµατική παρουσία στις τοπικές τελετές. Αυτοί οι άνθρωποι ονοµάζονται Dukun και χαίρουν ιδιαίτερου σεβασµού. Πρέπει να πούµε σε αυτό το σηµείο πως το να είναι κάποιος θεραπευτής στο Μπάλι δεν είναι και ι- διαίτερα επιθυµητό από τον ίδιο, τουλάχιστον αρχι- 10

κά. Είναι κάτι που απαιτεί το σύνολο της προσοχής και του χρόνου ενός ατόµου, που επιπλέον δεν προσµένει αµοιβή. Η πληρωµή γίνεται ως επι το πλείστον µε προσφορές που αφήνουν οι επισκέπτες, οι οποίες αποτελούνται απο λουλούδια, φρούτα και ρύζι. Σπανιότερα, µε χρήµατα που αφήνονται µέσα στις προσφορές. Έτσι αυτό το άτοµο εµποδίζεται να εργαστεί σε κάποιο άλλο επάγγελµα που θα απέφερε κάποιο εισόδηµα. Ο βασικός λόγος που γίνεται κάποιος θεραπευτής, όπως θα δούµε παρακάτω, είναι ιερός και συνήθως το άτοµο δεν είχε άλλη επιλογή! Υπάρχουν διάφοροι τοµείς και επίπεδα που α- σκείται η θεραπεία και αυτό ορίζει και την ονοµασία των Βalian. Οι Βalian tulang ειδικεύονται σε αυτό που θα ο- νοµάζαµε οστεοπρακτική. Αυτή είναι η πρακτική του να επανατοποθετείς και να κολλάς οστά µε τα χέρια. Αντλούν τη δύναµή τους µέσα από συγκεκρι- µένες τελετές και προσφορές, καθώς και της ιδιαίτερης σύνδεσής του µε κάποιο πνεύµα, κατά βάση προγονικό. Η γνώση τους προέρχεται από διδασκαλία, συνήθως οικογενειακής παράδοσης. Μια πρακτική που εφαρµόζονταν στον τόπο µας πριν κυνηγηθεί από το επίσηµο ιατρικό κατεστηµένο. Βalian manak είναι οι µαίες που εκτός από τις γνώσεις τους πάνω στην διαδικασία της κύησης και του τοκετού, διαθέτουν και ιδιαίτερες γνώσεις για τις απαραίτητες τελετές σχετικά µε τον χειρισµό του πνεύµατος που ενσωµατώνεται στο µωρό. Οι Βalian apun που µερικές φορές αποκαλούνται και Βalian uat ή urat, βασίζουν την πρακτική τους στην µάλαξη. Όµως δεν πρέπει να συγχέονται µε τους κοινούς µαλάκτες που σχετίζονται µε το κοµµάτι του σώµατος που ανήκει στον ορατό κόσµο. Η γνώση τους προέρχεται από τον αόρατο κόσµο και περνάει στον ορατό µέσα από τα uat ή urat που είναι τα αόρατα κανάλια που συνδέουν το πνεύµα µε το σώµα και όλα τα µέρη του σώµατος µεταξύ τους. Μέσα απ αυτά τα κανάλια κυλάνε τα υγρά του σώµατος. Το αίµα είναι ένα απ αυτά αλλά υπάρχουν και πολλά ακόµα, άλλα ορατά και α- νιχνεύσιµα και άλλα αόρατα. Θεωρείται πως τα υ- γρά αυτά χωρίζονται σε κίτρινα, καθαρά και κόκκινα. Αυτά τα χρώµατα συνδέονται µε την θεϊκή τριάδα Βίσνου (η θεότητα της συντήρησης που σχετίζεται µε το στοιχείο του νερού), Ίσβαρα (µια άλλη ονοµασία του Σίβα, της θεότητας του θανάτου και της αναγέννησης που σχετίζεται µε τον άνεµο) και Μπράχµα (η θεότητα της δηµιουργίας που σχετίζεται µε το στοιχείο της φωτιάς). Το στοιχείο της γης σχετίζεται µε τη Μεγάλη Μητέρα, εκπρόσωπος της οποίας είναι η ίδια η Γη και το φυσικό σώµα. Κατά αυτό τον τρόπο συνδέεται το τοπικό φαινό- µενο µε το κοσµικό γίγνεσθαι. Η σωστή ροή τους, µεταφέρει τη δύναµη της ζωής και αποµακρύνει τα απορρίµατα. Η δουλειά του θεραπευτή είναι να ι- σιώσει αυτά τα κανάλια που µπορεί να είναι τένοντες, φλέβες, νεύρα,αγγεία η νοητές διαδροµές (κάτι αντίστοιχο µε τους µεσηµβρινούς), όπου αυτά έ- χουν «τσακίσει», «δεθεί», «σκληρύνει» ή «παγώσει» και να αποµακρύνει ό,τι εµπόδια έχουν φράξει τη ροή τους. Βalian kebal αποκαλούνται αυτοί που ειδικεύονται σε φυλαχτά και µαγικά φίλτρα µέσα από ισχυρές επικλήσεις και µάντραµ. Έχουν πολλές γνώσεις πάνω στη θεραπευτική χρήση του ορυκτού βασιλείου, οι οποίες έχουν προέλθει απο προφορική παράδοση της οικογένειας ή από σχέση δασκάλου - µαθητή. Ειδικεύονται στην αντιµετώπιση ασθενειών, προερχόµενων από πνευµατικές επιθέσεις και µαύρη µαγεία. Μαύρη µαγεία στο Μπάλι ορίζεται ως η πρακτική της συσσώρευσης ενέργειας, από κάποιο πρόσωπο, για ίδιον όφελος. Αυτά τα πρόσωπα µπορεί να κάνουν και θεραπείες ενίοτε, αλλά η δύναµη που χρησιµοποιούν είναι η προσωπική τους και όχι αυτή που διοχετεύεται από τα πνεύµατα δια µέσω αυτών. Ούτε επιστρέφεται εκεί από ό- που προήλθε, δηλαδή στη Μητέρα Γη, όπως οφείλει να κάνει ένας θεραπευτής. Γενικά χρησιµοποιούν τις δυνάµεις τους τόσο για να βλάψουν όσο και για να βοηθήσουν, αρκεί να πληρώνονται καλά ή να έ- χουν κάποιο δικό τους λόγο γι αυτό. Για τους µπαλινέζους, η γνώση της µαύρης και της λευκής µαγείας καθώς και της θεραπείας, προέρχονται από το ί- διο γεωγραφικά µέρος, ένα µικρό νησί ανατολικά του Μπάλι και τιµώνται εξ ισου σ ενα κοινό ναό. Ένδειξη πως είναι απλώς διαφορετικές εκδηλώσεις της µίας πηγής, εξ ίσου σεβαστές. Βalian usada ονοµάζονται οι θεραπευτές των ο- ποίων οι γνώσεις προέρχονται από τη µελέτη των ιερών βιβλίων που ονοµάζονται lontar. Αυτά είναι χειρόγραφα που ανήκουν σε οικογένειες και ανατυπώνονται ανά δύο γενιές περίπου. Χαράσονται πάνω σε λεπτές φλούδες αποξηραµένων φύλλων α- 11

πό κοκοφοίνικα, µήκους περίπου 35-40 εκ. και πλάτους 3-4 εκατοστά. Η γλώσσα που χρησιµοποιείται είναι αρχαία µπαλινέζικα ή ιαβανέζικα, που έχουν αρκετές οµοιότητες µε τα σανσκριτικά. Κάθε γενιά που τα ανατυπώνει, προσθέτει και κάποια καινουργια σχόλια ή επεξηγήσεις, εµπλουτίζοντας διαρκώς στο πέρασµα των χρόνων αυτή την ολοζώντανη παράδοση. Τα κείµενα αυτά, που προέρχονται από αρχαίες ινδουιστικές γνώσεις, σχετικά µε τη θεραπεία και τον αποκρυφισµο, θεωρούνται ιερά, ιδιότητα που µεταφέρεται και στο ίδιο το βιβλίο ως αντικείµενο. Οι συγκεκριµένοι θεραπευτές συνήθως έχουν στην κατοχή τους και άλλα ιερά α- ντικείµενα, όπως τα µαχαίρια kris και τις µάσκες δύναµης. Θεωρούν πως αυτά τα αντικείµενα και τα πνεύµατα που ενσωµατώνουν, µεταδίδουν την δύναµή τους στον θεραπευτή. Φυλάσσονται πάντα στον οικογενειακό ναό και τιµώνται ανά τακτά διαστήµατα µε ειδικές τελετές και προσφορές. Η ε- παφή αυτών των αντικειµένων µε το νερό, είναι αρκετή για την ιεροποίηση του τελευταίου και την καταλληλότητά του για θεραπευτική χρήση. Βalian terang ονοµάζονται οι θεραπευτές του καιρού. Αυτοί γνωρίζουν τις τελετές και τις επικλήσεις που χρειάζονται και διαθέτουν την προσωπική δύναµη για να εξασφαλίζουν τις απαραίτητες καιρικές συνθήκες για κάποιο σηµαντικό γεγονός. Είναι από τους λίγους που αµείβονται για τις υπηρεσίες τους αλλά δεν εισπράττουν χρήµατα αν δεν επιφέρουν το επιθυµητό αποτέλεσµα. Οι Βalian taksu είναι οι τελευταίοι και πιο σεβαστοί. Αυτοί είναι οι πνευµατικοί θεραπευτές ή αυτό που εµείς θα αποκαλούσαµε διάµεσοι. Είναι θεραπευτές που κυριολεκτικά τους διάλεξαν τα πνεύµατα για να αναλάβουν αυτό το ιερό καθήκον. Κατά βάση χωρίζονται σε δύο κατηγορίες: Αυτοί που υ- πήρξαν σοβαρά ασθενείς και στην πορεία τους προς την υγεία συνδέθηκαν ισχυρά µε κάποιο πνεύ- µα, που στη συνέχεια απαιτεί απ αυτούς να ακολουθήσουν αυτό το µονοπάτι. Η δεύτερη κατηγορία είναι εκείνοι που δεν είχαν κάποιο γεγονός που να τους συνδέσει µε τη θεραπεία, εκτός από την επιταγή του ίδιου του πνεύµατος. Και στις δύο περιπτώσεις, αυτό γίνεται κατά βάση µέσω ονείρων στα ο- ποία τα πνεύµατα επικοινωνούν µε τα άτοµα, γνωστοποιώντας τις απαιτήσεις τους. Συνήθως τα άτο- µα αρνούνται να δεχτούν αυτή τη στροφή στη ζωή τους και επιµένουν να συνεχίσουν την καθηµερινότητά τους. Τότε αρχίζουν να βιώνουν γεγονότα που τους προκαλούν δυσφορία και µπορεί να γίνουν µέχρι και καταστροφικά, όπως θάνατοι στην οικογένεια ή σοβαρές ασθένειες και ατυχήµατα. Αυτά συνεχίζονται έως ότου το άτοµο δεχτεί τη µοίρα του και αναλάβει το καθήκον του. Τότε, πάλι µέσω ονείρων, αρχίζουν να τους έρχονται οδηγίες για τον τρόπο που καλούνται να ασκήσουν τη θεραπεία. Η ζωτική ενέργεια ή δύναµη, ονοµάζεται bayou και είναι αντίστοιχη µε το qi των κινέζων. Είναι αόρατη και η φύση της είναι αέρινη και αρσενική, σε α- ντίθεση µε την rasa που µεταφράζεται ως «αίσθηση» και η φύση της είναι υδάτινη και θηλυκή. Χωρίζεται στο τρίπτυχο της «δράσης», του «λόγου» και των «ιδεών», όλα µη φυσικές εκφράσεις της ανθρώπινης υ- πόστασης και αντίστοιχες των εκφράσεων του «ανέ- µου» της κινέζικης ιατρικής. ιαφορετικές ποιότητες αυτής της δύναµης είναι υπεύθυνες για τις ψυχοσω- µατικές λειτουργίες ενός ανθρώπου. Για παράδειγµα η bayou prana είναι η ενέργεια της αναπνοής, η bayou byana είναι η ενέργεια της πέψης, η bayou kurmara είναι η ενέργεια του γέλιου και της χαράς ενώ η bayou kerekara είναι η ενέργεια του θυµού και των δακρύων και ούτω καθ εξής. Η δύναµη bayou ειναι επίσης θεοποιηµένη και αντιληπτή ως το 5ο στοιχείο. Όταν παρουσιάζεται ασθένεια, θεωρείται πως αυτή η δύναµη δραπετεύει από κάποιο σηµείο του σώµατος και είναι δουλειά του θεραπευτή να εντοπίσει α- πό που και να επανεγκαταστήσει τη ροή της, µέσα στο σώµα του ασθενούς. Αντιθέτως, όταν υπάρχει υ- γεία, λένε πώς το άτοµο έχει δυνατό bayou. Φυσικά, µεγάλο µέρος στην όποια θεραπεία παίζει και η βοτανολογία που στην τοπική διάλεκτο ονοµάζεται jamou. Τα βότανα που είναι πάντα κονιορτοποιηµένα, χρησιµοποιούνται ετεροπαθητικά όπως και στην κινέζικη βοτανοθεραπεία. Για παράδειγµα, σε εισβολή κρύου δίνεται κάτι θερµό όπως τσίλι κ.ο.κ. Όµως η χρήση τους δεν περιορίζεται εκεί. Όπως και σε όλες τις υπόλοιπες εκδηλώσεις των µπαλινέζων, έτσι και στην χρήση των βοτάνων, η τελετή και ο συµβολισµός παίζουν τεράστιο ρόλο. Όλοι οι θεραπευτές διαθέτουν κάποιου είδους ελιξήριο που η παρασκευή του απαιτεί πολλά βότανα και τελετές. Επίσης, µε τον ίδιο τρόπο παρασκευάζουν και κάποιο λάδι, που χρησιµοποιούν ή χορηγούν στους ασθενείς, σε κάθε σχεδόν 12

θεραπεία. Πολλά βότανα χρησιµοποιούνται µόνο για το συµβολισµό τους - όπως το σχήµα και/ή το χρώµα τους, χωρίς να έχουν καµµία γνωστή θεραπευτική δράση, στα άλλα συστήµατα βοτανολογίας που γνωρίζουµε. Για παράδειγµα, κάποιο φύλλο ε- νός δέντρου που διαλέχτηκε για το ξιφοειδές σχή- µα του, τοποθετείται σε αρκετά σηµεία πάνω στο σώµα του ασθενούς, γράφονται κάποια σύµβολα πάνω στο φύλλο και στη συνέχεια ζητείται από τον ασθενή η κατάποσή του. Πολλά απ αυτά µασιούνται από τον θεραπευτή για να αναµιχθούν µε το σάλιο του και φτύνονται σε διάφορα σηµεία πάνω στο σώµα του ασθενούς. Τρία φύλλα από καλοπιστικά λουλούδια που επιλέχθηκαν γιατί συµπλήρωναν την τριάδα των χρωµάτων άσπρο, κόκκινο και µαύρο (Σίβα, Μπράχµα, Βίσνου) κ.ο.κ. Ο θεραπευτής είναι πάντα ο πρώτος που θα δοκιµάσει στον εαυτό του το όποιο παρασκεύασµα χορηγεί σε άλλους, είτε προορίζεται για εσωτερική είτε για ε- ξωτερική χρήση. Αυτή είναι µια πολύ χρήσιµη πρακτική που αν εφαρµοζόταν στη ύση, θα ειχαµε πολύ πιο συνειδητή και συνετή χρήση των φαρµάκων. Επίσης, θα υπήρχαν πολύ λιγότεροι ασθενείς µια και το µεγαλύτερο ποσοστό τους αυτή τη στιγµή προέρχεται από τις παρενέργειες της αλόγιστης χρήσης και κατάχρησης των χηµικών φαρµάκων. Η αποτελεσµατικότητα αυτών των θεραπειών σε περιπτώσεις που τίποτα γνωστό δεν λειτουργεί, είναι άκρως εντυπωσιακή αλλά παραµένει µυστηριώδης στον µηχανιστικά σκεπτόµενο δυτικό παρατηρητή! Έναι αξιοσηµείωτο το γεγονός πως σχεδόν ποτέ δεν θα συναντήσεις δύο θεραπευτές που να χρησι- µοποιούν την ίδια µέθοδο για τις πρακτικές τους, µε την έννοια που αλλού θα εφαρµοζόταν για παράδειγµα Shiatsu ή κάποιο άλλο οργανωµένο σύστηµα θεραπείας. Στο Μπάλι, ακόµα και αυτοί που χρησιµοποιούν τη χειροµάλαξη ή επανατοποθετούν οστά, έχουν εντελώς διαφορετικές µεθόδους και πρακτικές ο ένας από τον άλλο. Η εξήγησή τους είναι πως η δύναµη της θεραπείας προέρχεται αποκλειστικά από τα πνεύµατα και τη Γη. Η καθ εαυτή πρακτική είναι ελάσσονος σηµασίας! Επίλογος Είχα την τύχη να µείνω στο Μπάλι 6 µήνες δίπλα σ ενα παραδοσιακό θεραπευτή Dukun, που χαίρει ιδιαίτερης εκτίµησης τόσο από τους ντόπιους, όσο και από ανθρώπους του δυτικού κόσµου, γιατρούς και µη. Ήµουν µάρτυρας σε δεκάδες θεραπείες που έλαβαν χώρα µπροστά στα µάτια µου, πολλές από τις οποίες µε άφησαν κυριολεκτικά ά- φωνο µια και αψηφούσαν κάθε γνωστό νόµο της µηχανικής του σώµατος. Στην παράκληση να µου ε- ξηγήσουν τι συνέβη λάβαινα την εξής απάντηση α- πό το θεραπευτή: «..Εγώ δεν ξέρω. Είµαι χαζός! Αυτά ξέρουν(έδειχνε τα πνεύµατα γυρω του µε µια χαρακτηριστική κίνηση). Αυτά είναι έξυπνα! Εγώ δεν καταλαβαίνω. Κάνω µόνο ότι µου λένε...». Συµµετείχα σε πολλές τελετές και αντιλήφθηκα πως αυτό είναι το µόνο κλειδί που υπάρχει αν θέλουµε να κατανοήσουµε κάτι από αυτές τις παραδόσεις. Η τελετή προσφέρει άµεση και συλλογική βιωµατική εµπειρία αυτού που στη δύση αντιµετωπίζουµε ως µη επιστηµονικό και άρα µη αποδεκτό. Αυτή η άµεση εµπειρία του «αόρατου» όπως το ονο- µάζουν οι µπαλινέζοι, ανοίγει το νού στο να δεχτεί την πιθανότητα πως υπάρχουν δυνάµεις που βρίσκονται πέρα από την κατανόησή του, αλλά µε τις οποίες µπορεί να έλθει σε επικοινωνία και συνδιαλλαγή. Ο βιολόγος και κβαντικός θεωρητικός Lyall Watson αναφέρει πως όταν αυτή η βιωµατική κατανόηση υπάρχει σε συλλογικό επίπεδο, αυτό δηµιουργεί ένα πεδίο µέσα στο οποίο µπορούν να συµβούν θαύµατα χωρίς να διαταράσουν την ισορροπία. Όπως λέει επιγραµµατικά «..Όταν ερχόµαστε αντι- µέτωποι µε µία κατάσταση που µας προκαλεί δέος και δεν µπορεί να ταξινοµηθεί στο γνωστό πλαίσιο αναφοράς µας, υπάρχουν συκεκριµένες επιλογές α- ντίδρασης. Η πρώτη είναι να παγώσουµε στη θέση µας και να µην κάνουµε τίποτα. Η δεύτερη είναι να πανικοβληθούµε και να το βάλουµε στα πόδια ή να επιτεθούµε, πραγµα που είναι καλύτερο από την πρώτη επιλογή γιατί τουλαχιστον κάνουµε κάτι. Στην τρίτη µας επιλογή µπορούµε να προσευχηθού- µε. Αυτό είναι καλύτερο από τα προηγούµενα γιατί αφ ενος διατηρούµε την ψυχραιµία µας και αφ ετέρου δεχόµαστε αυτόµατα την ύπαρξη δυνάµεων που δεν γνωρίζουµε, αυτό µας δίνει την ελπίδα να συνδιαλλαγούµε µε αυτό που συµβαίνει, αλλά δεν παύει να είναι µια αίτηση που µπορεί να γίνει δεκτή ή να απορριφθεί. Τέλος µπορούµε να κάνουµε µια τελετή. Αυτό ισοδυναµεί µε το να πράττουµε µαγεία, γιατί απευθυνόµαστε στις δυνάµεις µιλώντας την γλώσσα τους...» 13

Προς τους µαθητές της Ακαδηµίας Ï Í Ó ÚÔ ËÏÈÎ Ë Η αναφορά που ακολουθεί απευθύνεται στους µαθητές της Ακαδηµίας και έχει ως στόχο να τους ε- νηµερώσει για τους τίτλους σπουδών που χορηγεί η Σχολή. Ξεκινώντας µια συζήτηση για τους τίτλους σπουδών που χορηγεί ένα εκπαιδευτικό ίδρυµα, αναγκαστικά οφείλεις να αναφερθείς και στο ουσιώδες θέ- µα της εκπαίδευσης που αυτό το ίδρυµα παρέχει. Είναι γνωστό σ όλους τους µαθητές της Ακαδηµίας, ότι το επίσηµο Ελληνικό κράτος, δεν έχει προς το παρόν, ένα νοµικό πλαίσιο αναγνώρισης ή κατοχύρωσης των σπουδών πάνω στις τέχνες της θεραπείας (εναλλακτικοί θεραπευτές). Το γεγονός αυτό έχει πολλά αίτια. Κατ αρχάς οφείλεται στην κρίση που περνά, η ίδια η έννοια της εκπαίδευσης στη χώρα µας, τα τελευταία χρόνια. Επίσης, στη ραθυµία και αποδιοργάνωση του κρατικού µηχανισµού, ο οποίος επιλέγει την αναβολή, από την ανάληψη ευθυνών σε οποιοδήποτε θέµα. Τέλος, στην περιρρέουσα α- ντίληψη ότι, τα ζητήµατα της θεραπείας στην χώρα µας είναι λυµένα, αφού διαθέτουµε ένα πλήρες και εκσυγχρονισµένο κατά τα πρότυπα των χωρών της ύσης, ιατρικό σύστηµα περίθαλψης. Όµως παρά τα φαινόµενα, η κίνηση και οι αέναες αλλαγές που συµβαίνουν µέσα στο κοινωνικό σώ- µα, γεννά µια άλλη πραγµατικότητα. Το διαρθρωµένο κατά τα υτικά πρότυπα ιατρικό µας σύστηµα, δεν είναι ούτε εκσυγχρονισµένο, ούτε πλήρες. εν είναι εκσυγχρονισµένο, γιατί αυτήν τη στιγµή στις χώρες που αποτελούν το πρότυπο µας ως προς την ανάπτυξη του ιατρικού µας συστήµατος, µη γιατροί θεραπευτές αλλά και οι λεγόµενες εναλλακτικές θεραπείες έχουν γίνει αποδεκτά και υπάρχουν και λειτουργούν µέσα στο επίσηµο κρατικό ιατρικό σύστη- µα. εν είναι πλήρες, αλλά αντίθετα ανεπαρκέστατο αφού χιλιάδες άνθρωποι καθηµερινά, παρά τα όσα διαµηνύουν τα µέσα µαζικής ενηµέρωσης, στρέφονται προς τους µη γιατρούς θεραπευτές ή τους γιατρούς που εφαρµόζουν εναλλακτικές θεραπείες. Αυτή είναι µια αδιαµφισβήτητη συµπεριφορά και τάση του κοινωνικού σώµατος. Στην πραγµατικότητα, αυτή η κίνηση αναζήτησης από τους πάσχοντες µορφών θεραπείας φυσικών, ήπιων, αποτελεσµατικών αλλά και αληθινών δηµιουργεί, γεννά τους εναλλακτικούς θεραπευτές και τις σχολές εκπαίδευσης ε- ναλλακτικών θεραπευτών. Η νοσηρότητα που εµφανίζεται στον σύγχρονο άνθρωπο οφείλεται στον πολύ έντονο τρόπο ζωής, στην υπερβολή του στοιχείου της φωτιάς, το οποίο υπερπαράγεται από την πύρινη ανθρώπινη νόηση. Αυτό, το επίσηµο ιατρικό σύστηµα δείχνει να µην το καταλαβαίνει, αφού ούτως ή άλλως είναι αδιάρρηκτα συνδεδεµένο µε τις τεχνολογικές εκφάνσεις (π.χ. µαγνητική τοµογραφία, υπέρηχοι, ραδιοϊσότοπα, µεταµόσχευση οργάνων κλπ) της υπερβολής του στοιχείου της φωτιάς στον σύγχρονο πολιτισµό. Οι πάσχοντες όµως από ένστικτο δυσπιστούν απέναντι στις θεραπευτικές οδηγίες των γιατρών, εφόσον οι τελευταίες έχουν πύρινη φύση (π.χ. αφαιρέσεις οργάνων, ισόβιες χηµειοθεραπείες κλπ). Εφόσον λοιπόν το αίτιο της νοσηρότητας των σύγχρονων ανθρώπων είναι η υπερβολή του στοιχείου της φωτιάς και εφόσον οι κατεστηµένες θεραπευτικές κατευθύνσεις έχουν πύρινη φύση, οι πάσχοντες από ένστικτο και στα τυφλά ακολουθούν το αντίθετο της φωτιάς. Μια από τις εκφράσεις του αντίθετου της φωτιάς είναι το νερό, το οποίο οι σύγχρονοι πάσχοντες το βρίσκουν στις εναλλακτικές θεραπείες. Έτσι, µέσα από µια φυσική αλληλουχία γεννήσεων, µέσα στο κοινωνικό σώµα από την υπερβολή του στοιχείου της φωτιάς, για λόγους εξισορρόπησης, γεννώνται ως εκφραστές του στοιχείου του νερού οι 14

εναλλακτικοί θεραπευτές, οι οποίοι έλκονται και ε- µπνέονται από την αρχαία Ιατρική γνώση. Γιατί µέσα από την αρχαία Ιατρική γνώση αφυπνίζεται η µνήµη, η οποία διαθέτει την ποιότητα του νερού. Οι εναλλακτικοί θεραπευτές µέσα από τον αναγκαστικό προσανατολισµό τους στην αρχαία Ιατρική γνώση (αφού δεν υπάρχει τίποτα άλλο για να αντλήσουν γνώση ως προς τις τέχνες της θεραπείας), ξυπνούν µνήµες από το παρελθόν και γεννούν ελπίδα πως ο σύγχρονος άνθρωπος παρά την πύρινη λαίλαπα των καιρών του, θα βρει τρόπο να επιβιώσει. Έτσι λοιπόν, τόσο οι εναλλακτικοί θεραπευτές ό- σο και οι σχολές εκπαίδευσης εναλλακτικών θεραπευτών γεννώνται από ανθρώπους που υποφέρουν αλλά επιθυµούν να θεραπευτούν. Τα καθήκοντα των εναλλακτικών θεραπευτών απέναντι σε αυτούς τους πονεµένους ανθρώπους είναι: Κατ αρχάς να µην τους βλάψουν µε λόγια ή µε έργα. Κατά το δεύτερον να τους προσφέρουν τις θεραπευτικές τους υπηρεσίες µε αγάπη, ταπεινότητα και άρτια γνώση της θεραπευτικής τέχνης που εξασκούν. Το καθήκον των σχολών που εκπαιδεύουν εναλλακτικούς θεραπευτές, είναι κατ αρχάς, να καλλιεργήσουν στους µαθητές τους το ήθος του θεραπευτή. Το ήθος του θεραπευτή, στηρίζεται στην καλλιέργεια της αλήθειας, της αγάπης και της ταπεινότητας στις σχέσεις του θεραπευτή µε όλα, αλλά κυρίως µε τον πάσχοντα. Το ήθος του θεραπευτή επίσης, στηρίζεται στην κατανόηση του ότι πρωταρχική µέριµνά του, πριν και από την ανακούφιση της οδύνης, είναι το να µην βλάψει µε λόγια ή µε έργα τον πάσχοντα. Τέλος, αλλά εξίσου σηµαντικό µε τα προηγούµενα, είναι η άρτια γνώση της θεραπευτικής τέχνης που θα εφαρµοστεί, οι θεωρητικές αλλά κυρίως οι πρακτικές της εφαρµογές. Έτσι λοιπόν, ανακεφαλαιώνοντας µπορούµε να συνοψίσουµε στα εξής: Παρά το γεγονός ότι το επίσηµο Ελληνικό κράτος δείχνει να αγνοεί παντελώς τα τεκταινόµενα στον χώρο των εναλλακτικών θεραπειών, εµείς που βρισκόµαστε σε αυτόν τον χώρο, επειδή µας γεννά η ανάγκη των πασχόντων για ανακούφιση της οδύνης τους, οφείλουµε να εκπαιδευό- µαστε διαρκώς προκειµένου να επιτελούµε το θεραπευτικό µας έργο. Την ανάγκη για διαρκή εκπαίδευση των εναλλακτικών θεραπευτών έρχεται να καλύψει η ΑΚΑ ΗΜΙΑ ΑΡΧΑΙΑΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ & ΠΑΡΑ ΟΣΙΑΚΗΣ ΚΙΝΕΖΙΚΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ. Πιστεύουµε στην ΑΚΑ ΗΜΙΑ ότι η καλλιέργεια του θεραπευτικού ήθους στους εκπαιδευόµενους θεραπευτές, αλλά και στους ήδη ασκούντες τις θεραπευτικές τέχνες, θα πρέπει να είναι ο βασικός µας στόχος. Αυτό µπορεί να επιτευχθεί µέσα από την εκπαίδευση και την µακροχρόνια επαφή µε τους δασκάλους. Αυτό λοιπόν, που επιδιώκουµε στην ΑΚΑ ΗΜΙΑ είναι η διαρκής βελτίωση της ήδη παρεχόµενης εκπαίδευσης και η προσθήκη νέων αντικειµένων (π.χ. φέτος προσθέσαµε στο πρόγραµµα την Οµοιοπαθητική, την Μελισσοθεραπεία, την ιάγνωση κ.α ). Η διαρκής βελτίωση της ποιότητας και της ποσότητας της παρεχόµενης εκπαίδευσης. Μέσα στα πλαίσια αυτά έχουµε θεσπίσει 2 τίτλους σπουδών οι οποίοι έχουν την εξής διάταξη και νόηµα: Α. ΠΤΥΧΙΟ ΘΕΡΑΠΕΥΤΟΥ Η έννοια του θεραπευτή ως ιδιότητα ( ο φέρων θεραπευτική ενέργεια ) αλλά και ως επάγγελµα, αργά ή γρήγορα θα επιβληθεί και στην Ελληνική πραγ- µατικότητα. Είναι αυτό που σήµερα το µειώνουµε λίγο, από φόβο και ανασφάλεια δικιά µας και το λέ- µε εναλλακτικός θεραπευτής. Ποιες είναι οι προϋποθέσεις για να βαπτιστεί κάποιος θεραπευτής; Η πρώτη και βασικότερη όλων, πριν και από την ίδια την γνώση της θεραπευτικής τέχνης, είναι το θεραπευτικό ήθος. Το θεραπευτικό ήθος στηρίζεται στην αλήθεια, στην αγάπη, στην ταπεινότητα. Αναρωτιέται κανείς: Αυτά είναι ιδιότητες που µπορούν να α- ναπτυχθούν σ έναν άνθρωπο ή ψυχικά χαρίσµατα που είτε τα έχει ή δεν τα έχει εκ γενετής; Η γνώµη µου είναι ότι αυτά µπορούν να καλλιεργηθούν σ έ- ναν άνθρωπο, άσχετα από τις άλλες του καταβολές. Η άσκηση των θεραπευτικών τεχνών και η προσφο- 15

ρά θεραπευτικής ενέργειας στους πάσχοντες, καλλιεργεί το θεραπευτικό ήθος. Οι θεραπευτικές τέχνες, έχουν την δύναµη να πλάθουν την ψυχή του θεραπευτή µε τέτοιον τρόπο ώστε να στρέφεται κατ α- νάγκη προς την αλήθεια, την αγάπη και την ταπεινότητα, γιατί τα αντίθετα φθείρουν και ελαχιστοποιούν την θεραπευτική δύναµη του κάθε ανθρώπου. Από την άλλη, δεύτερη προϋπόθεση για να βαπτιστεί κάποιος θεραπευτής είναι η γνώση µιας τουλάχιστον θεραπευτικής τέχνης και η ολιστική εκπαίδευση ως προς τη φύση του ανθρωπίνου σώµατος, την φύση της ασθένειας και την φύση των δυνάµεων της θεραπείας. Πατώντας λοιπόν πάνω σ αυτές τις βάσεις και µη λησµονώντας πως «δεν κάνουν τα ράσα τον παπά» γιατί σηµασία έχει η αλήθεια που έχει ο θεραπευτής µέσα του και όχι τα χαρτιά που έχει κρε- µασµένα στον τοίχο, θεσπίσαµε το ΠΤΥΧΙΟ ΘΕ- ΡΑΠΕΥΤΗ της ΑΚΑ ΗΜΙΑΣ. Οι προϋποθέσεις απόκτησης αυτού του τίτλου σπουδών είναι οι εξής: α. Τριετής φοίτηση αποκλειστικά στην ΑΚΑ- ΗΜΙΑ. β. Συµπλήρωση 1080 (360x3) ωρών διδασκαλίας, πάνω στις τέχνες της θεραπείας, οι οποίες να λάβουν χώρα στην ΑΚΑ ΗΜΙΑ ή σε άλλες σχολές ε- ναλλακτικής θεραπευτικής. Το ποσοστό σπουδών που θα έχουν ολοκληρωθεί στην ΑΚΑ ΗΜΙΑ θα πρέπει να αποτελεί το 65%, του συνόλου των 1080 ωρών. γ. Ολοκλήρωση ενός τουλάχιστον κύκλου σπουδών στην ΑΚΑ ΗΜΙΑ που να οδηγεί στον τίτλο σπουδών ΙΠΛΩΜΑ (για το οποίο θα µιλήσουµε αργότερα). Ουσιαστικά αυτό σηµαίνει ότι ο υποψήφιος θεραπευτής θα πρέπει να έχει σπουδάσει µια τουλάχιστον από τις έξι θεραπευτικές τέχνες (Αρω- µατοθεραπεία, Βελονισµός, Βότανα, Shiatsu, Ρεφλεξολογία και ιατροφή) που διδάσκονται υπό την µορφή κύκλου σπουδών, στα πλαίσια της ΑΚΑ ΗΜΙΑΣ. Η προϋπόθεση αυτή τίθεται προκει- µένου να αποφευχθεί η συµπλήρωση τριετούς φοίτησης και 1080 ωρών, από ατάκτως ερηµένα µαθή- µατα, χωρίς ένα κεντρικό στόχο από τη µεριά του µαθητή. δ. Εξόφληση διδάκτρων. Οι µαθητές της ΑΚΑ- ΗΜΙΑΣ οφείλουν να καταλάβουν ότι η Σχολή τους δεν είναι ένα κρατικοδίαιτο εκπαιδευτικό ίδρυ- µα. Η ΑΚΑ ΗΜΙΑ ΑΡΧΑΙΑΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ & ΠΑΡΑ ΟΣΙΑΚΗΣ ΚΙΝΕΖΙΚΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ είναι ένα γέννηµα των µαθητών της, της δίψας τους για γνώση και αυτοβελτίωση. Η οικονοµική ανεξαρτησία της ΑΚΑ ΗΜΙΑΣ, µέσα από την οικονοµική στήριξη των µαθητών της, εγγυάται την συνέχιση του δηµιουργικού της έργου. ε. Στα πλαίσια της ΑΚΑ ΗΜΙΑΣ δεν υπάρχει ε- ξεταστικό σύστηµα του τύπου των γραπτών ή άλλων εξετάσεων. Πιστεύουµε ότι οι εξετάσεις πλήττουν θανάσιµα τους µαθητές µε ανώφελο άγχος και σε καµιά περίπτωση δεν συµβάλλουν στην εµπέδωση της γνώσης. Αφού λοιπόν είµαστε υποχρεωµένοι να αποφύγουµε την καθιέρωση ενός εξεταστικού συστήµατος, εφ όσον αυτό βλάπτει παρά ωφελεί την διάδοση της γνώσης, οφείλουµε να αφουγκραστούµε την διαδεδοµένη κοινωνική αντίληψη. Η διαδεδοµένη αντίληψη, µέσα στην κοινωνία που ζούµε, είναι ότι δεν µπορεί να αξίζουν όλοι. Η προσωπική µου άποψη είναι ότι όντως δεν µπορεί να α- ξίζουν όλοι, αλλά πιστεύω ότι το πεπρωµένο όσων δεν αξίζουν θα τους φέρει το εµπόδιο. Σήµερα, ζού- µε σε µια εποχή όπου έχουµε ανάγκη, ως κοινωνία, από θεραπευτές. Μέσα στους χώρους όπου διδάσκονται οι τέχνες της θεραπείας, αναγκαστικά θα παρεισφρήσουν και ανάξιοι. Ας εµπιστευτούµε την δύναµη των τεχνών της θεραπείας, να µεταµορφώνουν τους ανάξιους σε άξιους. Ας εµπιστευτούµε το πεπρωµένο των ανθρώπων και την δύναµη των Συ- µπαντικών δυνάµεων να µας κατευθύνουν προς το καλό. Ο µαθητής λοιπόν για να φτάσει να γίνει θεραπευτής οφείλει να ασκήσει την ψυχή του και το σώµα, µε κόπους που θα τον οδηγήσουν στην αλήθεια, την αγάπη και την ταπεινότητα αλλά και στην άρτια γνώση των τεχνών της θεραπείας. Αν αυτοί οι κόποι δεν καταβληθούν κατά τη διάρκεια της τριετούς εκπαίδευσης η ψυχή και το σώµα θα µείνουν α- παίδευτα και ως εκ τούτου θα υπάρχει αδυναµία προσφοράς θεραπευτικού έργου. Ως υπεύθυνος εκπαίδευσης λοιπόν, στερώ από τον εαυτό µου το δικαίωµα της κρίσης των άλλων και ιδιαίτερα των µαθητών µου. Ελπίζω οι δυνάµεις που εποπτεύουν το έργο µας να ευοδώσουν µια τέτοια απόφαση. Αν όµως µια τέτοια απόφαση αποδειχθεί αναποτελεσµατική, διατηρώ το δικαίωµα, προς όφελος όλων, να την αλλάξω. Επίσης, εδώ θέλω να επισηµάνω ότι έχω ήδη πα- 16

ρατηρήσει κάποιους µαθητές µου να µου ζητούν ειδική µεταχείριση για την απόκτηση του πτυχίου. Αυτό είναι τεράστιο λάθος από µέρους τους γιατί ούτε το γλείψιµο, ούτε η κολακεία, ούτε οι ειδικές συνθήκες συµβάλλουν στο ζητούµενο για έναν υποψήφιο θεραπευτή, δηλαδή στην καλλιέργεια θεραπευτικού ήθους. Κάποιος που ζητά ειδική µεταχείριση, για ο- ποιοδήποτε λόγο, προσπαθεί να αποφύγει κόπους, είναι φυγόπονος και ανήκει στην κατηγορία εκείνων που δεν πρέπει να είναι θεραπευτές, αλλά µπορούν ν αλλάξουν και να γίνουν άξιοι της απόκτησης του ΠΤΥΧΙΟΥ ΘΕΡΑΠΕΥΤΟΥ. Η θέσπιση του τίτλου σπουδών ΠΤΥΧΙΟ ΘΕ- ΡΑΠΕΥΤΟΥ πιστεύω ότι συµβάλλει στην αναβάθ- µιση των σπουδών πάνω στις τέχνες της θεραπείας, στη χώρα µας. Κατ αρχάς επιτρέπει στον Έλληνα ο οποίος θέλει να αποκτήσει µια ολοκληρωµένη τριετή εκπαίδευση πάνω στις τέχνες της θεραπείας να το κάνει στη χώρα του. Μέχρι σήµερα λόγω της απουσίας ενός τίτλου σπουδών µε τέτοιο υπόβαθρο, αρκετοί µαθητές που επιθυµούσαν να αποκτήσουν τέτοιου επιπέδου εκπαίδευση στις θεραπευτικές τέχνες, αναγκάζονταν να ξενιτευτούν. Από την άλλη υποχρεώνει τον µαθητή των θεραπευτικών τεχνών να παραµείνει για µεγαλύτερο χρονικό διάστηµα µέσα στον εκπαιδευτικό χώρο παροχής γνώσης. Η µακροχρόνια τριβή µε τις τέχνες της θεραπείας προετοιµάζει καλύτερα στην εξάσκηση του θεραπευτικού έργου. Τέλος, ο τίτλος σπουδών ΠΤΥΧΙΟ (τριετούς φοίτησης) που παρέχει η ΑΚΑ ΗΜΙΑ αναγνωρίζεται από το TIANJIN UNIVERSITY OF TRADITIONAL CHINESE MEDICINE, πράγµα το οποίο τον νοµιµοποιεί και από την άλλη, λειτουργεί ως προθάλαµος για την απόκτηση του διεθνούς τίτλου σπουδών (Master Degree), ο οποίος παρέχεται µε όλες τις διεθνείς Πανεπιστηµιακές πιστοποιήσεις, από το TIANJIN UNIVERSITY. Η δουλειά λοιπόν που γίνεται στην ΑΚΑ ΗΜΙΑ ως προς το ΠΤΥΧΙΟ είναι µεγάλη και σηµαντική και αποµένει στους µαθητές που πρόκειται να το α- ποκτήσουν να το τιµήσουν µε τη στάση τους απέναντι στους πάσχοντες. στ. Προϋπόθεση για την απόκτηση του τίτλου σπουδών ΠΤΥΧΙΟ ΘΕΡΑΠΕΥΤΟΥ στα πλαίσια της ΑΚΑ ΗΜΙΑΣ, είναι η υποχρεωτική παρακολούθηση των κάτωθι µαθηµάτων: I. Μετάφραση ανάλυση Κειµένων του Ιπποκράτη από την κυρία Άννα Ευσταθίου-Τζιροπούλου. II. Ανάλυση κειµένων του Ιπποκράτη και σύνδεση µε την Παραδοσιακή Κινέζικη Ιατρική. Η ενασχόληση των υποψηφίων θεραπευτών µε την Ιπποκρατική σκέψη είναι απαραίτητη προϋπόθεση για την ε- νίσχυση της θεραπευτικής τους αποτελεσµατικότητας. III. Βασική Θεωρία Παραδοσιακής Κινεζικής Ιατρικής IV. ιάγνωση V. Ιατρικά. Για ευνόητους λόγους. VI. ιατροφή και Βότανα (Κινέζικα και υτικά). Όποια θεραπευτική τέχνη και αν επιθυµεί να εφαρ- µόσει ένας υποψήφιος θεραπευτής, οφείλει να γνωρίζει τη δύναµη της ενέργειας( τροφή και βότανα) που µπαίνει µέσα σώµα του πάσχοντα από το στό- µα. ιαµέσου αυτής της δύναµης συµβάλλει τα µέγιστα στην ευόδωση του θεραπευτικού έργου. VII. Μια θεραπευτική τέχνη µάλαξης. Ο µαθητής που εκπαιδεύεται να γίνει θεραπευτής, οφείλει να ξέρει να αγγίζει τον πάσχοντα. Το άγγιγµα είναι α- παραίτητο κοµµάτι της θεραπευτικής διαδικασίας. Ας πάρουµε λοιπόν ένα παράδειγµα ενός µαθητή ο οποίος επιθυµεί να αποκτήσει το ΠΤΥΧΙΟ της ΑΚΑ ΗΜΙΑΣ. Κατ αρχάς αποφασίζει ότι θα διαθέσει τουλάχιστον 3 χρόνια ή όσα ο ίδιος θεωρεί α- παραίτητα. Κατά δεύτερον οφείλει να ολοκληρώσει ένα τουλάχιστον κύκλο σπουδών. Ας πούµε για παράδειγµα ότι επιλέγει τη Ρεφλεξολογία. Προκειµένου να αποκτήσει ΠΤΥΧΙΟ ΘΕΡΑΠΕΥΤΟΥ θα πρέπει να κάνει: 1ο έτος: Βασική Θεωρία Παραδοσιακής Κινεζικής Ιατρικής (80 ώρες) Α έτος Ρεφλεξολογίας (150 ώρες) Κινέζικα Βότανα (150 ώρες) 2ο έτος: Β έτος Ρεφλεξολογίας(150 ώρες) Ιατρικά (128 ώρες) ιάγνωση (48 ώρες) υτικά Βότανα (112 ώρες) 3ο έτος: Μετάφραση-ανάλυση κειµένων του Ιπποκράτη (υποχρεωτικό - 58 ώρες) 17

Ανάλυση κειµένων του Ιπποκράτη και σύνδεση µε την Παραδοσιακή Κινεζική Ιατρική (15 ώρες) ιατροφή (42 ώρες) 1 θεραπευτική τέχνη µάλαξης (π.χ Thai Yoga Massage-75 ώρες) Μέχρι εδώ ο µαθητής αυτός έχει συµπληρώσει το σύνολο των µαθηµάτων που υποχρεώνεται για την απόκτηση του πτυχίου. Το σύνολο των διδακτικών ωρών είναι 966 ώρες και υπολείπονται άλλες 114 ώ- ρες. Αυτές µπορεί να τις συµπληρώσει παρακολουθώντας κάποια από τα προαιρετικά µαθήµατα όπως για παράδειγµα Βελονισµό Α έτους (88 ώρες) και Creative Healing (56 ώρες) ή απλά Οµοιοπαθητική (120 ώρες) ή Αστρολογία για Θεραπευτές(120 ώρες). Κλείνοντας το θέµα του πτυχίου θέλω να αναφερθώ στο θέµα των εγγραφών για το πτυχίο. Για ό- ποιον επιλέγει την απόκτηση πτυχίου στα πλαίσια της ΑΚΑ ΗΜΙΑΣ θα υπάρχει µια και µοναδική εγγραφή αξίας 700 ευρώ το οποίο θα ισχύσει από 24 Ιουνίου 2008 και για την επόµενη εκπαιδευτική χρονιά 2008-2009. Η εγγραφή αυτή θα καλύπτει το σύνολο των µαθηµάτων για την απόκτηση του πτυχίου. Η εγγραφή αυτή θα ισχύσει για τους µελλοντικούς µαθητές της ΑΚΑ ΗΜΙΑΣ. Σχετικά µε τους εγγεγραµµένους µαθητές της ΑΚΑ ΗΜΙΑΣ, αν επιθυµούν να εγγραφούν για την απόκτηση του ΠΤΥΧΙΟΥ της ΑΚΑ ΗΜΙΑΣ, θα αφαιρείται το ποσό των εγγραφών που έχουν ήδη καταβάλλει από τα 700 ευρώ και θα καταβάλεται το υπόλοιπο, αν υ- πάρχει υπόλοιπο. Η ρύθµιση αυτή ισχύει από τη µέρα έκδοσης της ΠΑΙΩΝΙΑΣ µέχρι και τις 23Ιουνίου 2008. Β. ΙΠΛΩΜΑ Ο τίτλος σπουδών ίπλωµα είναι ο αµέσως επό- µενος, σε σχέση µε το πτυχίο, τίτλος σπουδών που χορηγεί η ΑΚΑ ΗΜΙΑ. Το δίπλωµα απευθύνεται σ αυτούς που επιθυµούν αποκλειστικά την εκµάθηση µιας, από τις θεραπευτικές τέχνες, που διδάσκονται ολοκληρωµένα στην ΑΚΑ ΗΜΙΑ( Βελονισµός, Βότανα, Shiatsu, Αρωµατοθεραπεία, Ρεφλεξολογία, ιατροφή). Από αυτές τις 6 θεραπευτικές τέχνες, οι 2 είναι Ουράνιες: η Αρωµατοθεραπεία και ο Βελονισµός, οι 2 Γήινες: τα Βότανα και η ιατροφή και οι 2 άπτονται του ανθρώπινου σώµατος: η Ρεφλεξολογία και το Shiatsu. Ο µαθητής ο οποίος επιθυµεί να γνωρίσει κάποια από τις θεραπευτικές τέχνες, ας πάρουµε για παράδειγµα τον Βελονισµό, ο- φείλει να παρακολουθήσει κάποια µαθή- µατα στη Σχολή. Άλλα από αυτά τα µαθή- µατα είναι τα µαθήµατα που αφορούν την ίδια την τέχνη (π.χ. στον Βελονισµό το Α και Β έ- τος του Βελονισµού ). Άλλα από αυτά είναι µαθήµατα που προετοιµάζουν για την θεωρητική κατανόηση της τέχνης ( π.χ. Βασική Θεωρία Παραδοσιακής Κινεζικής Ιατρικής). Άλλα προσφέρουν µια γενικότερη παιδεία για την φύση του ανθρώπινου σώµατος (π.χ. Ιατρικά, ιάγνωση). Άλλα, τέλος, συµβάλλουν στην ευρύτερη εκπαίδευση ενός υποψηφίου θεραπευτή και είναι απαραίτητα για να ασκήσεις θεραπευτικό έργο (π.χ. ιατροφή). Όπως καταλαβαίνει λοιπόν κανείς υπάρχει, για όλα τα µαθήµατα που έχουν τοποθετηθεί ως υποχρεωτικά για την απόκτηση των δύο βασικών τίτλων σπουδών, του ΙΠΛΩΜΑΤΟΣ και του ΠΤΥ- ΧΙΟΥ, ένα σκεπτικό. Το σκεπτικό είναι ότι ο υποψήφιος θεραπευτής οφείλει να αποκτήσει την άρτια γνώση για να εφαρµόσει την θεραπευτική του τέχνη, χωρίς να βλάψει αλλά να ωφελήσει, και ταυτόχρονα να αποκτήσει το ήθος του θεραπευτή. Αυτός είναι ο στόχος και το σκεπτικό µε το οποίο τοποθετήθηκαν τα επιµέρους µαθήµατα στις αντίστοιχες θεραπευτικές τέχνες. Όπως και στην περίπτωση του ΠΤΥΧΙΟΥ έτσι και στη περίπτωση του ΙΠΛΩΜΑΤΟΣ υπενθυµίζουµε σε όλους τους µαθητές πως αυτά δεν είναι παρά χαρτιά, τα οποία µπορούν να αποκτήσουν νόηµα και περιεχόµενο, µόνο εάν ο µελλοντικός θεραπευτής τιµήσει τον εαυτό του, τον πάσχοντα και το Σχολείο που του δίδαξε την τέχνη. Επίσης η ΑΚΑ ΗΜΙΑ ΑΡΧΑΙΑΣ ΕΛΛΗΝΙ- ΚΗΣ & ΠΑΡΑ ΟΣΙΑΚΗΣ ΚΙΝΕΖΙΚΗΣ ΙΑΤΡΙ- 18

ΚΗΣ χορηγεί και ένα Πιστοποιητικό σπουδών για την παρακολούθηση µεµονωµένων µαθηµάτων γιατί αρκετοί από τους µαθητές της ΑΚΑ ΗΜΙΑΣ δεν ε- πιθυµούν να γίνουν θεραπευτές, αλλά τους ενδιαφέρει η γενική Παιδεία που παρέχεται στα πλαίσια της Σχολής. Τέλος για την παρακολούθηση ολιγόωρων σεµιναρίων χορηγείται η Βεβαίωση. Αυτά είχα να πω ως προς την καθιέρωση των τίτλων σπουδών αλλά και της ουσίας της εκπαίδευσης που παρέχεται στα πλαίσια της ΑΚΑ ΗΜΙΑΣ. Εύχοµαι, τα λόγια µου αυτά, να διευκολύνουν τους µαθητές της Σχολής να προσανατολιστούν µε διαύγεια ως προς το τι επιθυµούν να σπουδάσουν στα πλαίσια της Σχολής. Επίσης προτείνω σε όλους τους µαθητές της Σχολής αν έχουν να προτείνουν κάτι πάνω σε όλα αυτά να το πράξουν, στα πλαίσια της εγκαινίασης ενός διαλόγου για την βελτίωση των παρεχό- µενων σπουδών από την ΑΚΑ ΗΜΙΑ. ƒ À π ƒ π ø ƒ π ø ª π ª π µ π ª Ù appleï ÛÈ ÙË Û ÓÂÚÁ Û ÙË ªπ ƒã π π & ƒ π π π π ƒπ Î È ÙÔ π ª π À ƒ À ª π ƒ π Ô Ì ÙËÓ Ú Ó Û Ó ÎÔÈÓÒÛÔ Ì ÙËÓ ÈÂÍ ÁˆÁ ÙÔ ÛÂÌÈÓ Ú Ô «ƒ À π ƒ π ø ƒ π ø ª π ª π µ π ª» Ì ÂÈÛËÁËÙ ÙÔÓ Î ıëáëù ROCH DOMEREGO. È ÚÎÂÈ ÙÔ ÛÂÌÈÓ Ú Ô Â Ó È 5 ÙÔÎ ÚÈ Î Î È appleúfiîâèù È Ó ÈÂÍ ıâ ÛÙÈ Î ÙˆıÈ ËÌÂÚÔÌËÓ Â : 12-13/1/08, 19-20/1/08, 16-17/2/08, 22-23/3/08, 19-20/4/08, ÛÙÔÓ ÒÚÔ ÙË ÔÏ ÛÙÔ ËÛ Ô. 19

ÈÓ ÈÎË µôù ÓÔıÂÚ appleâ ª ÚÔ 5Ô Ï Í Ó ÚÔ ËÏÈÎ Ë ΒΟΤΑΝΑ ΠΟΥ ΘΡΕΦΟΥΝ ΤΟ YIN ή ΒΟΤΑΝΑ ΠΟΥ ΘΡΕΦΟΥΝ & ΕΦΥΓΡΑΙΝΟΥΝ Τα βότανα που ανήκουν σε αυτήν την κατηγορία είναι τα εξής: α. SHA SHEN (Radix Glenhia) β. TIAN MEN DONG (Radix Asparagus Cohinensis η ρίζα του σπαραγγιού) γ. SANG JI SENG (Ramulus Loranthii parasiticus το γκύ, βίσκος, ιξός) δ. GUI BAN (Plastrum testudinis το κοιλιακό (Yin) καύκαλο της χερσαίας χελώνας) ε. MAI MEN DONG (Tuber Ophiopogonis japonica ένα είδος κρίνανθούς) στ. XI YANG SHEN (Radix panacis Quinquefolii Αµερικάνικο τζίνσενγκ). Πριν προχωρήσουµε στην ανάλυση των επιµέρους βοτάνων, θα επιχειρήσουµε µια σύντοµη ανάλυση της έννοιας του Yin έτσι όπως εκφράζεται µέσα από τις ιδιότητες αυτών των βοτάνων. Η έννοια του Yin έχει µια πολύ ευρεία σηµασία, τόσο στα πλαίσια της Κινέζικης γλώσσας και φιλοσοφίας, όσο και στα πλαίσια της Κινέζικης Ιατρικής. Το Yin είναι το διπολικό αντίθετο του Yang και όσο ευρείες και πολλαπλές οι έννοιες που αποδίδονται στο Yang άλλο τόσο αυτό ισχύει για το Yin. Στην Κινέζικη παράδοση αναφέρεται ότι πριν από όλα υπήρχε το χάος, το µηδέν ή όπως το περιγράφουν οι Κινέζοι το Wu Ji. Μέσα από την δηµιουργική πνοή του Θεού γεννιέται ο κόσµος, το TAI JI, ο οποίος ξεκινά από ένα δίπολο ενέργειας το Yin Yang που µέσα από αλλεπάλληλους χωρισµούς (Yang) και ενώσεις (Yin) παράγει τον κόσµο. Το θεµελιώδες δίπολο Yin Yang, εισέρχεται µέσα στον πυρήνα του κόσµου ως πρωταρχική δο- µή (Yin) αλλά και ως συµπεριφορά κίνησης (Yang). Το Yin και το Yang είναι άρρηκτα συνδεδεµένα µέσα στην φυσική πραγµατικότητα και µάλιστα ο τρόπος µε τον οποίο ενώνονται είναι αυτός που περιγράφεται στο περίφηµο σχήµα του Yin Yang (σχήµα 1). Σχήµα 1. TAI JI Το ένα µπαίνει µέσα στο άλλο και η σχέση τους σφραγίζεται και κλειδώνει επειδή µέσα στην ουσία του ενός, ενυπάρχει ήδη το άλλο και µέσα στην ουσία του άλλου υπάρχει ήδη το ένα. Μέσα λοιπόν α- πό αυτήν την ακατάλυτη σχέση ένωσης και άπωσης των δυο πρωταρχικών δυνάµεων γεννιέται το Σύ- µπαν. Ο σύγχρονος άνθρωπος όµως, λόγω της απόστασης που έχει επιβάλλει στον εαυτό του από την φύση, αδυνατεί να κατανοήσει το Yin Yang ως α- διαίρετο και διαιρετό όλο και πασχίζει να αντιληφθεί την ολότητα µέσα από την µερικότητα. Αντίθετα µε τον σύγχρονο άνθρωπο, οι άνθρωποι του παρελθόντος, που είχαν προφανώς πιο στενή σχέση µε την φύση, οι Κινέζοι, οι Ινδοί, οι Μεσοποτά- 20