Τάσεις ψήφου της λεσβιακής, γκέι, αμφισεξουαλικής, τρανς και κουίρ κοινότητας

Τάσεις ψήφου της λεσβιακής, γκέι, αμφισεξουαλικής, τρανς και κουίρ κοινότητας Περίληψη αποτελεσμάτων: Περίληψη αποτελεσμάτων: 1 ο στάδιο έρευνας 1 ο στάδιο έρευνας (προεκλογικό) (προεκλογικό) Μάιος 2014 Μάιος 2014

ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η έρευνα στις τάσεις ψήφου της LGBTQ (lesbian, gay, bisexual, transgender, queer) κοινότητας πραγματοποιείται στα πλαίσια του προγράμματος «Ψήφισε για τα δικαιώματα σου», σε συνεργασία με την Δρ. Νάγια Καμένου. 1 Είναι μια πρωτοβουλία του Athens Pride και της Colour Youth Κοινότητας LGBTQ Νέων Αθήνας, εν όψει των δημοτικών/περιφερειακών εκλογών και των εκλογών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου (ευρωεκλογών) του Μαΐου του 2014, η οποία υποστηρίζεται με επιχορήγηση από το Open Society Foundations. Η έρευνα αποτελείται από δύο στάδια, ένα πρώτο πριν τις εκλογές και ένα δεύτερο μετά την ολοκλήρωση των εκλογών. Η παρούσα περίληψη αφορά τα αποτελέσματα του πρώτου σταδίου της έρευνας, του οποίου στόχος ήταν να διερευνηθούν: α) το επίπεδο γνώσεων των LGBTQ ατόμων σχετικά με τα δικαιώματα τους, β) τα δικαιώματα που θεωρούν προτεραιότητα τα LGBT άτομα καθώς και τα πολιτικά κόμματα που υποστηρίζουν αυτά τα δικαιώματα, γ) η πρόθεση ψήφου και τα κύρια κριτήρια για την επιλογή υποψήφιου/ας και κόμματος, και δ) ποσοστά συμμετοχής σε προηγούμενες εκλογές. Στο ερωτηματολόγιο του πρώτου σταδίου συμμετείχαν πάνω από 500 άτομα. Τα αναλυτικά αποτελέσματα είναι διαθέσιμα στην έκθεση του πρώτου σταδίου της έρευνας. Τα αποτελέσματα παρουσιάζονται στις εξής ενότητες: γνώσεις σχετικά με τα LGBT δικαιώματα, προτεραιότητες σε σχέση με τα δικαιώματα, αντιλήψεις σε σχέση με τα πολιτικά κόμματα, πρόθεση ψήφου, και συμμετοχή στις εκλογές. ΓΝΩΣΕΙΣ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΑ LGBT ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ Όπως φαίνεται στο Διάγραμμα 1, το 91,9% των συμμετεχόντων πιστεύουν ότι τα δικαιώματα των LGBT ατόμων στην Ελλάδα σήμερα εξασφαλίζονται σε μικρό βαθμό ή καθόλου. Ωστόσο φαίνεται να υπάρχει ελλιπής γνώση σε σχέση με το ποια LGBT δικαιώματα διασφαλίζονται και προστατεύονται βάσει της ισχύουσας νομοθεσίας. Βάσει της υφιστάμενης νομοθεσίας σχετικά με το δικαίωμα στην εκπαίδευση, όλοι και όλες έχουν ίσα δικαιώματα. Ωστόσο, στην δήλωση: «Με βάση την ισχύουσα νομοθεσία στην Ελλάδα, τα LGBT άτομα έχουν τα ίδια δικαιώματα με τα ετεροφυλόφιλα άτομα σε σχέση με την εκπαίδευση», οι συμμετέχοντες εμφανίστηκαν διχασμένοι, με το 49,3% να απαντά πως αληθεύει, και το 50,7% να απαντά πως δεν αληθεύει. Διάγραμμα1: Βαθμός στον οποίον εξασφαλίζονται τα LGBT δικαιώματα στην Ελλάδα σήμερα 1 Εκπαιδευτική συνεργάτιδα του Τμήματος Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Κύπρου. 2

Ο διχασμός αυτός πηγάζει από το υφιστάμενο κενό ανάμεσα στην Ελληνική νομοθεσία και στην Ελληνική κοινωνική πραγματικότητα. Πρόσφατη έρευνα του Οργανισμού Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης έδειξε πως κατά τη σχολική εκπαίδευση πριν την ηλικία των 18 ετών, ένα πάρα πολύ μεγάλο ποσοστό των ερωτηθέντων (96%) άκουσε αρνητικά σχόλια ή υπήρξε μάρτυρας αρνητικής συμπεριφοράς επειδή κάποιος/α συμμαθητής/ρια θεωρήθηκε LGBT. 2 Για το δικαίωμα στην απασχόληση, ζητήθηκε από τους συμμετέχοντες και τις συμμετέχουσες να απαντήσουν στο αν αληθεύει ή δεν αληθεύει η εξής δήλωση: «Με βάσει την ισχύουσα νομοθεσία στην Ελλάδα, ένα άτομο δεν μπορεί να αποκλειστεί από την ευκαιρία απασχόλησης, να απολυθεί, ή/και να στερηθεί του δικαιώματος προαγωγής στον [...] τομέα με βάσει [...]». Έγιναν ξεχωριστές ερωτήσεις για τον σεξουαλικό προσανατολισμό και την ταυτότητα φύλου, σε δημόσιο και ιδιωτικό τομέα. Τα αποτελέσματα είναι στον Πίνακα 1. Το 91,9% των συμμετεχόντων πιστεύουν ότι τα δικαιώματα των LGBT ατόμων στην Ελλάδα σήμερα εξασφαλίζονται σε μικρό βαθμό ή καθόλου Αν και η Ευρωπαϊκή νομοθεσία καλύπτει τις διακρίσεις λόγο σεξουαλικού προσανατολισμού καθώς και ταυτότητας φύλου στην εργασία, 3 η Οδηγία αυτή δεν έχει ενσωματωθεί στην ελληνική νομοθεσία, όσον αφορά την ταυτότητα φύλου. Αφού οι αποφάσεις του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης καθώς και η εν λόγω οδηγία αποτελούν νομοθεσία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η Ελληνική Δημοκρατία οφείλει να τη σεβαστεί και να την ενσωματώσει στην εγχώρια νομοθεσία. Πίνακας 1: Νομική προστασία από διακρίσεις στον χώρο της εργασίας ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΟΣ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΣ Δημόσιος τομέας (%) Ιδιωτικός τομέας (%) ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΦΥΛΟΥ Δημόσιος τομέας (%) Ιδιωτικός τομέας (%) Αληθεύει 54 42,7 39,8 32,1 Δεν αληθεύει 46 57,3 60,2 69,9 Οι απαντήσεις αντανακλούν πάλι ένα κενό ανάμεσα στην νομική κατοχύρωση των εργασιακών δικαιωμάτων των LGBT ατόμων και στο βαθμό που σε πρακτικό επίπεδο τα δικαιώματα αυτά γίνονται σεβαστά από τους εργοδότες και τις εργοδότριες, τόσο στο δημόσιο όσο και στον ιδιωτικό τομέα. 2 European Union Agency for Fundamental Rights. 2013. EU LGBT Survey: European Union Lesbian, Gay, Bisexual and Transgender Survey Results at a Glance. Προσβάσιμο στο: http://fra.europa.eu/sites/default/files/eu-lgbt-survey-results-at-a-glance_en.pdf. Δείτε επίσης: Colour Youth Κοινότητα LGBTQ Νέων Αθήνας. 2014. Discrimination on the Grounds of Sexual Orientation and Gender Identity with a focus on education. Προσβάσιμο στο: http://www.ilgaeurope.org/home/issues/education/external_resources/reports_and_surveys/discrimination_on_the_grounds_of_sexual_orienta tion_and_gender_identity_with_a_focus_on_education 3 Η Οδηγία 2006/54/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 5 ης Ιουλίου 2006 για την εφαρμογή της αρχής των ίσων ευκαιριών και της ίσης μεταχείρισης ανδρών και γυναικών σε θέματα εργασίας και απασχόλησης (αναδιατύπωση). Προσβάσιμο στο: http://eur-lex.europa.eu/lexuriserv/lexuriserv.do?uri=oj:l:2006:204:0023:0036:el:pdf 3

Οι συμμετέχοντες και συμμετέχουσες επέδειξαν καλύτερη γνώση σχετικά με την νομική αναγνώριση ταυτότητας φύλου. 2 στους 3 ερωτηθέντες (66%) απάντησε σωστά ότι τα τρανς άτομα έχουν το δικαίωμα αλλαγής των επίσημων εγγράφων ταυτότητας τους, αλλά με ιατρικές ή/και φαρμακολογικές προϋποθέσεις. Η Ελληνική νομοθεσία που αφορά την ρητορική μίσους (νόμος 927/1979) δεν καλύπτει τα περιστατικά με κίνητρο τον σεξουαλικό προσανατολισμό και την ταυτότητα φύλου. Ωστόσο, το 66,1% λανθασμένα δήλωσε πως ο νόμος καλύπτει τον σεξουαλικό προσανατολισμό και το 52,5% λανθασμένα δήλωσε πως ο νόμος καλύπτει τη ταυτότητα φύλου. Σε αντίθεση με την ρητορική μίσους, ο σεξουαλικός προσανατολισμός και η ταυτότητα φύλου αποτελούν κίνητρα για εγκλήματα μίσους όσον αφορά την σχετική νομοθεσία (παράγραφος 3, άρθρο 79 του Ποινικού Κώδικα). Το 54,9% απάντησαν ορθώς στην ερώτηση, δηλώνοντας ότι ο νόμος καλύπτει τον σεξουαλικό προσανατολισμό. Το 45,3% ορθώς δήλωσε πως ο νόμος καλύπτει τη ταυτότητα φύλου. Παρά τη νομική κατοχύρωση κάποιων LGBT δικαιωμάτων, σε πρακτικό, καθημερινό επίπεδο αυτά εξακολουθούν να παραβιάζονται τόσο από την πολιτεία, όσο και από άλλους κοινωνικοπολιτικούς και θεσμικούς φορείς. Ως βασικοί πυλώνες του δημοκρατικού πολιτεύματος, τα κόμματα μπορούν να διαδραματίσουν κεντρικό ρόλο στην προώθηση της ουσιαστικής ισότητας των LGBT ατόμων. Τα πολιτικά κόμματα καθώς και άλλοι πολιτικοί ιθύνοντες (policymakers) θα πρέπει να υπερασπιστούν τη δημοκρατία και τις αρχές της ισότητας και ισονομίας που αυτή προϋποθέτει. ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΕΣ ΣΕ ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΤΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ Σε ερώτηση σχετικά με το σοβαρότερο πρόβλημα που αντιμετωπίζουν τα LGBT άτομα σήμερα, η πλειοψηφία των συμμετεχόντων, το 54,6%, δήλωσε: «έλλειψη γενικής ισότητας / διακρίσεις / προκατάληψη / αδιαλλαξία / στιγματισμός». Το σημαντικότερο δικαίωμα είναι η ισότητα στο χώρο της απασχόλησης Αυτό ενισχύει το συμπέρασμα ότι τα πολιτικά κόμματα και οι πολιτικοί ιθύνοντες θα πρέπει να πράξουν με τον κατάλληλο τρόπο έτσι ώστε να εξαλειφθεί το χάσμα μεταξύ της ελληνικής νομοθεσίας και της κοινωνικής πραγματικότητας. Τα αποτελέσματα για την συγκεκριμένη ερώτηση είναι διαθέσιμα στο Διάγραμμα 2. 4

Διάγραμμα 2: Τα σοβαρότερα προβλήματα που αντιμετωπίζουν τα LGBT άτομα σήμερα Για να φανούν οι προτεραιότητες των LGBT ατόμων σε σχέση με τα δικαιώματα τους, οι συμμετέχοντες και συμμετέχουσες βαθμολόγησαν μια σειρά από 16 δικαιώματα σε μια κλίμακα (από το 0 μέχρι το 5 για το κάθε δικαίωμα, με το 0 να δηλώνει τη μικρότερη σημασία και με το 5 να δηλώνει τη μεγαλύτερη σημασία), με βάση τον βαθμό στον οποίο θεωρούν την εξασφάλιση του κάθε δικαιώματος ή/και πολιτικής σημαντική. Τα αποτελέσματα για τα πέντε σημαντικότερα δικαιώματα είναι διαθέσιμα στο Διάγραμμα 3. Για τους συμμετέχοντες και τις συμμετέχουσες, τα πιο σημαντικά δικαιώματα είναι αμιγώς LGBT. Διάγραμμα 3: Τα σημαντικότερα δικαιώματα/πολιτικές για τα LGBT άτομα 5

Το σημαντικότερο δικαίωμα είναι η ισότητα στο χώρο της απασχόλησης, παρόλο που σε επίπεδο νομοθεσίας οι διακρίσεις λόγω σεξουαλικού προσανατολισμού δεν επιτρέπονται. Πρόσφατη έρευνα του Οργανισμού Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης έδειξε πως, σε σχέση με την Ελλάδα, το 21% των ερωτηθέντων δήλωσαν πως αισθάνθηκαν διακρίσεις κατά τους τελευταίους 12μήνες όταν έψαχναν για θέση εργασίας ή/και στην εργασία τους, λόγω του ότι είναι LGBT. 4 Με εξαίρεση την «εισαγωγή μαθημάτων σεξουαλικής αγωγής με ισότιμη αναφορά σε σεξουαλικό προσανατολισμό & ταυτότητα φύλου» οι συμμετέχοντες και συμμετέχουσες θεωρούν σημαντικότερα τα LGBT οικονομικά δικαιώματα έναντι των μη οικονομικών LGBT δικαιωμάτων όπως, για παράδειγμα, LGBT κοινωνικά δικαιώματα (πχ. υποστήριξη οργανισμών που παρέχουν υπηρεσίες σε LGBT άτομα). Τα μέτρα λιτότητας αποτελούν πραγματική απειλή για την οικονομική διαβίωση των κατοίκων της χώρας. Ομοίως με τα μη-lgbt άτομα, αλλά σε μεγαλύτερο βαθμό λόγω της μη πλήρους νομικής τους ισότητας και του κοινωνικού τους στιγματισμού που οδηγεί, σε πολλές περιπτώσεις, και στον οικονομικό τους αποκλεισμό, τα LGBT άτομα δίνουν προτεραιότητα σε οικονομικά δικαιώματα. ΑΝΤΙΛΗΨΕΙΣ ΣΕ ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΤΑ ΠΟΛΙΤΙΚΑ ΚΟΜΜΑΤΑ Ενώ μέσω των απαντήσεων επιβεβαιώνεται η γενικότερη απαξίωση του Ελληνικού κομματικού συστήματος των τελευταίων χρόνων, ταυτόχρονα, αυτές φανερώνουν και μια κοινή κομματική ταυτότητα ανάμεσα στους συμμετέχοντες. Στο Διάγραμμα 4 φαίνονται τα αποτελέσματα της ερώτησης: «Ποιο από τα παρακάτω Ελληνικά πολιτικά κόμματα θεωρείτε ότι υποστηρίζει τα δικαιώματα εκείνα των οποίων η εξασφάλιση είναι για εσάς σημαντική;» 5 Το μεγαλύτερο ποσοστό των συμμετεχόντων, 37,9% δήλωσε «κανένα κόμμα / κανένας υποψήφιος/α». 4 European Union Agency for Fundamental Rights. 2013. EU LGBT Survey: European Union Lesbian, Gay, Bisexual and Transgender Survey Results at a Glance. Προσβάσιμο στο: http://fra.europa.eu/sites/default/files/eu-lgbt-survey-results-at-a-glance_en.pdf 5 Λόγω της συνεχώς μεταβαλλόμενης πολιτικής σκηνής στην Ελλάδα, ιδιαίτερα κατά την προεκλογική περίοδο του Μαΐου του 2014, έχουν υπάρξει αλλαγές σε κόμματα ή/και συνδυασμούς μετά από τον σχεδιασμό και την εκτέλεση του 1ου σταδίου της έρευνας. Συγκεκριμένα, το ΠΑΣΟΚ κατεβαίνει σε συνδυασμό με άλλα κόμματα της κεντροαριστεράς, υπό την ονομασία Ελιά Δημοκρατική Παράταξη. Η Δράση κατεβαίνει μαζί με την Δημιουργία Ξανά, υπό την ονομασία Γέφυρες. Επιπλέον, μετά από αποχώρηση από τους Οικολόγους-Πράσινους δημιουργήθηκαν και οι Πράσινοι. 6

Διάγραμμα 4: Κόμματα που υποστηρίζουν τα δικαιώματα που θεωρούνται σημαντικά Για το Διάγραμμα 4, το ΠΑΣΟΚ και το ΛΑΟΣ βρίσκονται στο 0%. Οι απαντήσεις εγείρουν προβληματισμούς σε σχέση με την συμπεριφορά των κομμάτων απέναντι στους LGBT ψηφοφόρους τους και απέναντι στην LGBT κοινότητα γενικότερα. Ενώ οι ΟΠ, η ΑΝΤΑΡΣΥΑ και «Το Ποτάμι» περιγράφονται σε ποσοστό από 37,38% μέχρι 44,49% ως κόμματα με φιλική θέση σε σχέση με τα LGBT άτομα, σε σχέση με το αν υποστηρίζουν τα δικαιώματα εκείνα τα οποία οι συμμετέχοντες θεωρούν σημαντικά, λαμβάνουν πολύ χαμηλότερα ποσοστά (από 3,2% για τους ΟΠ μέχρι 9,5% για Το Ποτάμι). Πάνω από 1 στους 3 (37,9%) θεωρεί ότι κανένα κόμμα, και κανένας υποψήφιος/α δεν υποστηρίζει τα δικαιώματα που αυτός/η θεωρεί σημαντικά Το μόνο κόμμα που θεωρείται από τους συμμετέχοντες ως φιλικό σε σχέση με τα LGBT άτομα και ως υποστηρικτής των δικαιωμάτων που οι συμμετέχοντες θεωρούν σημαντικά είναι το ΣΥΡΙΖΑ. Ασχέτως του αν η πεποίθηση αυτή αντικατοπτρίζει την πραγματικότητα, η ρευστότητα του Ελληνικού κομματικού και γενικότερου πολιτικού συστήματος, καθώς και οι δοκιμασμένες στρατηγικές άσκησης πολιτικής πίεσης, επιβάλλουν ευελιξία από μέρους των LGBT ομάδων, οργανισμών, σωματείων και κινημάτων και την αποφυγή κομματικοποίησής τους. 7

Αν και κάποια κόμματα, κυρίως της αριστεράς και της κέντρο-αριστεράς, θεωρούνται, σε γενικές γραμμές, φιλικά προς τα LGBT άτομα, υπάρχει η πεποίθηση ότι ως κόμματα δεν υπερασπίζονται τα δικαιώματα που είναι σημαντικά για τα LGBT άτομα. Σημαντική είναι η ανάπτυξη στρατηγικών ούτως ώστε η οργανωμένη LGBT κοινότητα να δημιουργήσει και να διατηρήσει ανοικτούς διαύλους επικοινωνίας και συνεργασίας με όλα τα πολιτικά κόμματα. ΠΡΟΘΕΣΗ ΨΗΦΟΥ Όπως φαίνεται στο Διάγραμμα 5, στις Ευρωεκλογές του 2014, 4 στους 5 (81,6%), δεν θα ψήφιζε κάποιον/α υποψήφιο/α, κόμμα / συνδυασμό που διαφωνεί μαζί τους σχετικά με τα LGBT δικαιώματα, ακόμη και αν συμφωνεί μαζί τους στα περισσότερα άλλα θέματα. Παρόμοια ήταν και τα αποτελέσματα σε σχέση με την ίδια ερώτηση, όσον αφορά τις δημοτικές/περιφερειακές εκλογές του Μαΐου 2014: το 78.4% απάντησε «όχι». 4 στους 5 (81,6%) δεν θα ψήφιζε κάποιον/α υποψήφιο/α, κόμμα ή συνδυασμό που διαφωνεί μαζί τους σχετικά με τα LGBT δικαιώματα Διάγραμμα5: Απόψεις για τα LGBT δικαιώματα ψηφοφόροι και υποψήφιοι/ες & κόμματα Το 95,6% των συμμετεχόντων δήλωσε πως τα«lgbt δικαιώματα» θα είναι «πολύ σημαντικά» ή «αρκετά σημαντικά» στην λήψη απόφασης σχετικά με τον ποιον/α υποψήφιο/α, κόμμα / συνδυασμό θα ψηφίσουν στις Ευρωεκλογές του 2014. Όπως φαίνεται και στο Διάγραμμα 6, οι συμμετέχοντες και συμμετέχουσες θεωρούν τα LGBT δικαιώματα σημαντικά, ακόμη και σε σχέση με άλλα κριτήρια. Διάγραμμα 6: Κύρια κριτήρια για την επιλογή υποψήφιου/ας ή κόμματος στις Ευρωεκλογές 2014 8

Τα LGBT δικαιώματα αποτελούν σημαντικό κριτήριο στην επιλογή υποψήφιου/ας, κόμματος ή συνδυασμού. Η συντριπτική πλειοψηφία των LGBT ψηφοφόρων δεν θα ψήφιζε κάποιο κόμμα ή υποψήφιο/α που διαφωνεί μαζί τους σχετικά με τα LGBT δικαιώματα, ακόμη και αν συμφωνεί μαζί τους στα περισσότερα άλλα θέματα. ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΣΤΙΣ ΕΚΛΟΓΕΣ Στις τελευταίες εκλογές του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου το 2009, το 47,8% απάντησε ότι δεν ψήφισε. Το 37,9% των συμμετεχόντων που διευκρίνισε τους λόγους για τους οποίους δεν ψήφισε, δήλωσε πως δεν ψήφισε για άλλους λόγους και όχι γιατί ήταν κάτω των 18 ετών. Στην ερώτηση «Αν την επόμενη εβδομάδα γίνονταν εκλογές σε Ευρωπαϊκό επίπεδο, ποιο κόμμα / συνδυασμό / υποψήφιο/α κόμματος θα ψηφίζατε;», το 14,1% δήλωσε πως δεν θα ψήφιζε. Το 72,7% αυτού του συνόλου, που διευκρίνισε τους λόγους για τους οποίους δεν θα ψήφιζε, δήλωσε πως δεν θα ψήφιζε για άλλους λόγους και όχι γιατί είναι κάτω των 18 ετών. Στο Διάγραμμα 7 παρουσιάζεται αναλυτικά η πρόθεση ψήφου. Διάγραμμα 7: Πρόθεση ψήφου - Ευρωεκλογές 9

Οι πιο κοινοί «άλλοι λόγοι» ανάμεσα στους συμμετέχοντες για τους οποίους δεν θα ψήφιζαν ήταν η συνειδητή αποχή καθώς και μια απάθεια σε σχέση με την πολιτική που πηγάζει από την έλλειψη εμπιστοσύνης προς το υφιστάμενο πολιτικό και κομματικό σύστημα. Αυτό το εύρημα της έρευνας κρούει τον κώδωνα στο πολιτικό σύστημα και φέρνει προ των ευθυνών τους τα πολιτικά κόμματα τα οποία φαίνεται πως φέρουν το μεγαλύτερο μερίδιο ευθύνης για την αυξανόμενη απολιτικοποίηση όχι μόνο των LGBT, αλλά όλων των ψηφοφόρων της Ελληνικής επικράτειας. 6 14,1% δήλωσε πως δεν θα ψήφιζε αν την επόμενη εβδομάδα γίνονταν Ευρωεκλογές. Κοινοί λόγοι είναι η συνειδητή αποχή καθώς και μια απάθεια σε σχέση με την πολιτική που πηγάζει από την έλλειψη εμπιστοσύνης προς το υφιστάμενο πολιτικό και κομματικό σύστημα Το ποσοστό των συμμετεχόντων που δήλωσε πως θα ψήφιζε σε προσεχείς ευρωεκλογές είναι μεγαλύτερο όχι μόνο του ποσοστού που ψήφισε στις ευρωεκλογές το 2009 (85,9% και 52,2% αντίστοιχα), αλλά και του ποσοστού που ψήφισε στις εθνικές βουλευτικές εκλογές τον Ιούνιο του 2012 (70% των συμμετεχόντων που απάντησαν τη συγκεκριμένη ερώτηση). Παρά το γενικότερο κλίμα ευρωσκεπτικισμού που πηγάζει, η LGBT κοινότητα θεωρεί πως έχει πολλά να κερδίσει από την άσκηση πολιτικής δράσης σε Ευρωπαϊκό/διεθνικό επίπεδο. Οι LGBT νέοι και νέες φαίνεται να υποστηρίζουν, συνειδητά ή ασυνείδητα, κόμματα τα οποία υποστηρίζουν ή τουλάχιστον είναι θετικά προς τα LGBT δικαιώματα. Ενώ αυτό είναι θετικό, σημαντικό θα είναι να δούμε τι θα κάνουν τέτοια κόμματα στην πράξη όταν και εφόσον εκλεγούν. 6 Το δείγμα της έρευνας αυτής μπορεί να μην είναι αντιπροσωπευτικό του συνόλου των ψηφοφόρων της Ελληνικής επικράτειας, ωστόσο είναι ενδεικτικό, τουλάχιστον σε σχέση με την ομάδα που στόχευε να μελετήσει η έρευνα κυρίως LGBT νέοι/ες. 10

Το Φεστιβάλ Υπερηφάνειας Αθήνας Athens Pride είναι μία αστική μη κερδοσκοπική εταιρία η οποία στηρίζεται αποκλειστικά σε εθελοντική εργασία. Κάθε Ιούνιο, από το 2005, διοργανώνεται το ετήσιο Φεστιβάλ Υπερηφάνειας με Παρέλαση στο κέντρο της Αθήνας. Κατ' αυτό τον τρόπο, αλλά και μέσω άλλων δράσεων και εκδηλώσεων, προβάλλει την ύπαρξη και προωθεί την αποδοχή των λεσβιών, γκέι, αμφισεξουαλικών και τρανς (LGBT) ατόμων στην Ελλάδα, καθώς διεκδικεί τα δικαιώματά τους καταπολεμώντας τις διακρίσεις και την σιωπή. www.athenspride.eu H Colour Youth Κοινότητα LGBTQ Νέων Αθήνας είναι ένα μη κερδοσκοπικό σωματείο αναγνωρισμένο επίσημα από τον Μάρτιο του 2012 και αποτελείται από εθελοντές/εθελόντριες - ακτιβιστές και ακτιβίστριες. Λειτουργεί κατά βάση στο επίπεδο ενδυνάμωσης, ευαισθητοποίησης και υπεράσπισης των δικαιωμάτων της LGBTQ νεολαίας, ενώ ταυτόχρονα σκοπό έχει την ευρύτερη ενημέρωση και κινητοποίηση της κοινωνίας. www.colouryouth.gr Τάσεις ψήφου της λεσβιακής, γκέι, αμφισεξουαλικής, τρανς και κουίρ κοινότητας Περίληψη αποτελεσμάτων: 1 ο στάδιο έρευνας (προεκλογικό) Μάιος 2014 «Ψήφισε για τα δικαιώματα σου» Μια πρωτοβουλία του Athens Pride και της Colour Youth Κοινότητα LGBTQ Νέων Αθήνας Υποστηρίζεται με επιχορήγηση από το Open Society Foundations. Σχεδιασμός έρευνας, ανάλυση αποτελεσμάτων και συγγραφή έκθεσης: Δρ. Νάγια Καμένου Επιμέλεια: Γιώργος-Κωνσταντίνος Χαρώνης 11

12