Περιγραφή εκπαιδευτικών συστηµάτων Ναυτικών Ακαδηµιών άλλων χωρών Τα υφιστάµενα συστήµατα εκπαίδευσης στις Ναυτικές Ακαδηµίες των άλλων χωρών, είναι ως ακολούθως: α. Στο Βέλγιο υπάρχει η διακλαδική Στρατιωτική Ακαδηµία RMA (Royal Military Academy) στις Βρυξέλλες, η οποία ουσιαστικά αποτελεί το αρχαιότερο πανεπιστήµιο στην ιστορία της χώρας (175 ετών) και το µοναδικό οµοσπονδιακό. Σύµφωνα µε το νόµο έχει τη δυνατότητα παροχής αυτόνοµων πτυχίων Bachelor, Master και PhD. Παρ όλα αυτά, έχει επιλέξει να παρέχει όλα τα PhD και µέχρι κάποιο βαθµό τα Master σε συνεργασία µε πολιτικά πανεπιστήµια της χώρας. Τα παρεχόµενα πτυχία µετά από εκπαίδευση διάρκειας 5 ετών, είναι τα ακόλουθα δύο: Master of Arts in Social & Military Sciences και Master of Engineering Sciences (Polytechnics). Ουσιαστικά, το πρώτο πτυχίο απευθύνεται στους Μάχιµους Αξιωµατικούς, ενώ το δεύτερο στους Μηχανικούς. Υπάρχει περεταίρω εξειδίκευση στο Master of Arts των Μαχίµων, σε Weapons και σε Security & Defense. Οι Αξιωµατικοί του Ναυτικού λαµβάνουν υποχρεωτικά την εξειδίκευση Weapons. Στη συγκεκριµένη Στρατιωτική Ακαδηµία, εκτός από τους µαθητές των τριών βασικών κλάδων των Ενόπλων υνάµεων, παρακολουθούν και εκπαιδεύονται επίσης και οι µαθητές που θα αποτελέσουν το βοηθητικό των διοικητικό προσωπικό των ιατρικών και παραϊατρικών υπηρεσιών (δηλαδή όχι γιατροί και νοσηλευτές). Η παρεχόµενη ακαδηµαϊκή εκπαίδευση χωρίζεται σε 2 εξάµηνα ετησίως και είναι σύµφωνη µε τη διακήρυξη της Bologna (από το 2007). Η στρατιωτική & ναυτική εκπαίδευση διεξάγεται 2 εβδοµάδες τον Ιανουάριο και 4 εβδοµάδες τον Ιούλιο, ενώ δεν εφαρµόζει καθόλου σύστηµα πιστωτικών µονάδων (ECTS). Στην ίδια ακαδηµία, ανήκουν επίσης η ιακλαδική Σχολή Επιτελών και η ιακλαδική Σχολή Εθνικής Άµυνας. β. Στη Βουλγαρία υπάρχει κοινή νοµοθεσία για την ανώτατη εκπαίδευση, η οποία περιλαµβάνει τα ΑΕΙ και ΑΣΕΙ, χωρίς διαχωρισµό. Η παρεχόµενη εκπαίδευση από τη Ναυτική Ακαδηµία διαρκεί συνολικά 5 χρόνια. Το ακαδηµαϊκό µέρος εφαρµόζει τη διακήρυξη της Bologna και παρέχει αυτόνοµα πτυχία Bachelor (240 πιστωτικές µονάδες), χωρίς να υποχρεώνεται σε συνεργασία µε άλλα πανεπιστήµια. γ. Στη Γαλλία όλοι οι νέοι που αποφοιτούν από τη µέση εκπαίδευση είναι κάτοχοι ενός τίτλου baccalaureate. Στη συνέχεια, παρακολουθούν ένα πανεθνικό προπαρασκευαστικό εκπαιδευτικό πρόγραµµα για τα πανεπιστήµια, υπό τον έλεγχο του Υπουργείου Παιδείας, το οποίο κατά βάση έχει διάρκεια δύο ετών. Στη συνέχεια, όσοι επιθυµούν να φοιτήσουν στη Γαλλική Ναυτική Ακαδηµία (École Navale) στη Brest διέρχονται από ένα αυστηρό πρόγραµµα επιλογής. Η διάρκεια εκπαίδευσης στη Ναυτική Ακαδηµία είναι τρία χρόνια και οδηγεί στην απόκτηση ενός τίτλου επιπέδου Master, σύµφωνου µε τη διακήρυξη της Bologna (προσµετρούνται τα 2 χρόνια προπαρασκευής µαζί µε τα 3 χρόνια της École Navale).
δ. Η Γερµανία εφαρµόζει από το 1973 ένα µοναδικό σύστηµα πλήρους διαχωρισµού µεταξύ της Ακαδηµαϊκής και της Στρατιωτικής-Ναυτικής εκπαίδευσης. Η Ακαδηµαϊκή είναι σύµφωνη µε τη διακήρυξη της Bologna, ενώ στη στρατιωτική-ναυτική εκπαίδευση δεν αποδίδονται καθόλου πιστωτικές µονάδες ECTS. Η συνολική διάρκεια της παρεχόµενης εκπαίδευσης ξεπερνά σε διάρκεια τα 6 έτη. Η συγκεκριµένη προσέγγιση θεωρείται από όλους (ακόµη και από τους ίδιους τους Γερµανούς), ως η λιγότερο cost-effective σε ολόκληρη την ΕΕ. Αρχικά, περιλαµβάνει ένα διάστηµα 15 µηνών βασικής στρατιωτικής και ναυτικής εκπαίδευσης, ακολουθεί ακαδηµαϊκή εκπαίδευση 4 ετών και τελειώνει µε µία προηγµένη εξειδικευµένη ναυτική εκπαίδευση 12 µηνών. Ειδικότερα, το διάστηµα των 15 µηνών βασικής στρατιωτικής και ναυτικής εκπαίδευσης περιλαµβάνει µία βασική κοινή στρατιωτική και ναυτική εκπαίδευση µαζί µε τους υπαξιωµατικούς διάρκειας 6 µηνών (περιλαµβάνει ναυτική τέχνη - seamanship, κωπηλασία, ιστιοπλοία και βασική ναυτιλία), ενώ ακολουθεί µία περίοδος 9 µηνών εκπαίδευσης αξιωµατικών σε θέµατα ηγεσίας (leadership), δικαίου του πολέµου, στρατιωτικής και πολιτικής ιστορίας, ναυτιλίας, καθώς και αγγλικής γλώσσας. Στη συνέχεια παρέχεται πλήρης πανεπιστηµιακού επιπέδου ακαδηµαϊκή επιµόρφωση σε ένα από τα δύο οµοσπονδιακά πανεπιστήµια στο Μόναχο ή στο Αµβούργο, διάρκειας 4 ετών (12 τρίµηνα). Η συντριπτική πλειοψηφία των σπουδαστών αποφοιτά από τα εν λόγω πανεπιστήµια µε πτυχίο Master (περί το 85-90%), σε τοµείς όπως Mechanical Engineering, Civil & Environmental Engineering, Electrical & Information Engineering, Aeronautics & Aerospace Engineering, Computer Science, Economics, Business Management & Administration, Political & Social Sciences, History, Education, κτλ. Στο 8 ο τρίµηνο (trimester) αντιστοιχεί το Bachelor (180 credits) και στο 12 ο τρίµηνο (trimester) το Master (+120 credits). Η παρεχόµενη επιµόρφωση είναι εξαιρετικά συµπυκνωµένη, καθόσον τα προβλεπόµενα 300 credits από τη διακήρυξη της Bologna για τα 5 έτη του πτυχίου Master, καλύπτονται µέσα σε 4 έτη από 12 τετράµηνα των 25 credits το καθένα. Τα εν λόγω πανεπιστήµια χρησιµοποιούν κονδύλια του Υπουργείου Άµυνας, αλλά έχουν σχετική ακαδηµαϊκή ελευθερία ώστε να λειτουργούν υπό τον έλεγχο του Υπουργείου Παιδείας προσαρµοσµένα εντελώς στις επιταγές της Bologna και τα παρεχόµενα πτυχία να είναι αναγνωρισµένα από το κράτος για τυχόν εκµετάλλευση ακόµη και στη µετέπειτα πολιτική ζωή των σπουδαστών. Ο σκοπός του συστήµατος είναι να καταστήσουν τις Ένοπλες υνάµεις ελκυστικές στη νεολαία. Μετά από την αποφοίτησή τους από τα πανεπιστήµια ακολουθεί η εξειδικευµένη ναυτική εκπαίδευση 12 µηνών, η οποία περιλαµβάνει προηγµένη ναυτιλία, Ε/Β (damage control), ηγεσία (leadership), βασικά στοιχεία επιχειρήσεων και διοικητικής µέριµνας (operations & logistics), εκπαίδευση εντός πολεµικών πλοίων και αγγλικά (ο στόχος είναι να επιτευχθεί επίπεδο αγγλικών σύµφωνα µε τη NATO STANAG 3-3-3-2). Οι συνολικές απώλειες (attrition rate) του Γερµανικού συστήµατος κυµαίνονται ποσοστιαία στο 30-40% (ακαδηµαϊκή και στρατιωτική/ναυτική εκπαίδευση). Στο Γερµανικό σύστηµα εκπαίδευσης
εντάσσονται κάθε χρόνο ως πρόγραµµα ανταλλαγής 2 Γάλλοι σπουδαστές και το παρακολουθούν πλήρως (πλην του τελευταίου εξειδικευµένου διαστήµατος των 12 µηνών), ενώ αντίστοιχα 2 Γερµανοί παρακολουθούν το αντίστοιχο Γαλλικό σύστηµα εκπαίδευσης στην École Navale, παρέχοντας αµοιβαία πλήρη αναγνώριση των πτυχίων. Με τον τρόπο αυτό, θεωρείται ότι προωθείται η πολυεθνικότητα (multinationality) και η διαλειτουργικότητα (interoperability). ε. Στη ανία η Ναυτική Ακαδηµία δεν εφαρµόζει τη διακήρυξη της Bologna ούτε έχει προχωρήσει ακόµη σε διαδικασία αξιολόγησης. Το παρεχόµενο πτυχίο είναι Bachelor in Naval Leadership & Operations/Technique, χωρίς να έχει θεσµοθετηθεί η ισότητά του µε τα αντίστοιχα των ΑΕΙ. στ. Στις ΗΠΑ η Ναυτική Ακαδηµία της Annapolis διεξάγει παράλληλα ακαδηµαϊκή και ναυτική εκπαίδευση και µέσα σε διάστηµα 4 ετών παρέχει αυτοδύναµα πτυχία Bachelor, σε 24 διαφορετικά πεδία/κατευθύνσεις. Το εκπαιδευτικό έργο της Σχολής πιστοποιείται/αξιολογείται από το εθνικό αµερικανικό σύστηµα διασφάλισης ποιότητας. ζ. Η Ισπανία αναθεώρησε πρόσφατα το εκπαιδευτικό της σύστηµα στις Στρατιωτικές Ακαδηµίες. Με το νέο σύστηµα, το οποίο πρόκειται να εφαρµοσθεί για πρώτη φορά από το Σεπτέµβριο του 2010, η ακαδηµαϊκή εκπαίδευση της Ναυτικής Ακαδηµίας (Pontevedra) παρέχεται µέσα στις εγκαταστάσεις της Σχολής, από τους καθηγητές του νεοσύστατου UCoD (University Center of Defense), το οποίο συνδέεται µε το τοπικό πανεπιστήµιο του Vigo, έτσι ώστε να διεξάγεται υπό την εποπτεία του Υπουργείου Παιδείας και να είναι σύµφωνη µε τη διακήρυξη της Bologna. Η στρατιωτική και ναυτική εκπαίδευση συνεχίζει να διεξάγεται από στρατιωτικούς εκπαιδευτές, υπό τον άµεσο έλεγχο της Ναυτικής Ακαδηµίας. Η συνολική διάρκεια της εκπαίδευσης είναι 5-ετής (330 πιστωτικές µονάδες) και όλοι οι απόφοιτοι είναι κάτοχοι δύο πτυχιακών τίτλων: του αξιωµατικού του Ισπανικού Ναυτικού και ενός πτυχίου επιπέδου Bachelor (Industrial Engineering). η. Στην Ιταλία η εκπαίδευση της Ναυτικής Ακαδηµίας στο Λιβόρνο παρέχεται µέσα στις εγκαταστάσεις της Σχολής, από τους καθηγητές του πανεπιστηµίου της Πίζα, έτσι ώστε να διεξάγεται υπό την εποπτεία του Υπουργείου Παιδείας και να είναι σύµφωνη µε τη διακήρυξη της Bologna. Η συνολική διάρκεια της εκπαίδευσης είναι 5-ετής και όλοι οι απόφοιτοι είναι υποχρεωτικά κάτοχοι ενός πτυχίου Master (υπάρχουν 6 διαφορετικοί τίτλοι αναλόγως εξειδίκευσης). Το Bachelor παρέχεται στα 3 χρόνια. Ορισµένες ειδικότητες, όπως οι γιατροί, διεξάγουν το πέµπτο έτος της εκπαίδευσης στο πανεπιστήµιο της Πίζα. Η Ιταλική Ναυτική Ακαδηµία έχει αναπτύξει προγράµµατα ανταλλαγής σπουδαστών και καθηγητών τόσο µε τη Γαλλική (École Navale) όσο και µε την Αµερικανική Ναυτική Ακαδηµία (Annapolis). Οι ανταλλαγές καθηγητών γίνονται µε βάση είτε διµερείς συµφωνίες είτε στα πλαίσια του ακαδηµαϊκού Erasmus (χρηµατοδότηση της ΕΕ). Οι ανταλλαγές σπουδαστών αρχίζουν από το τέλος του δεύτερου έτους. Το ακαδηµαϊκό
εκπαιδευτικό πρόγραµµα της Σχολής επιτρέπεται να παρακολουθούν ακόµη και πολίτες. θ. Στη Νορβηγία η νοµοθεσία είναι κοινή για την ανώτατη εκπαίδευση, δηλαδή περιλαµβάνει τα ΑΕΙ και ΑΣΕΙ, χωρίς διαχωρισµό. Το πτυχίο που παρέχει η Νορβηγική Ναυτική Ακαδηµία (Bergen) µετά από 4 έτη εκπαίδευσης είναι Bachelor of Leadership & Military Science (δεν υφίσταται η δυνατότητα παροχής Master ή PhD). Πέραν της ακαδηµαϊκής (240 ECTS), παρέχονται πιστωτικές µονάδες ECTS και σε µέρος της Ναυτικής Εκπαίδευσης, σύµφωνα µε τη διακήρυξη της Bologna. ι. Στην Πολωνία η νοµοθεσία είναι κοινή για την ανώτατη εκπαίδευση, δηλαδή περιλαµβάνει τα ΑΕΙ και ΑΣΕΙ, χωρίς διαχωρισµό. Η Πολωνική Ναυτική Ακαδηµία στη Gdynia αποτελεί τη µοναδική Στρατιωτική Ακαδηµία της χώρας, η οποία µετά από 5-ετή εκπαίδευση παρέχει υποχρεωτικά σε όλους τους αποφοίτους Master of Science. Η παρεχόµενη εκπαίδευση είναι σύµφωνη µε τη διακήρυξη της Bologna. ια. Στην Πορτογαλία η Ναυτική Ακαδηµία εφαρµόζει τη διακήρυξη της Bologna και παρέχει αυτοδύναµα πτυχία µετά από συνεχόµενη εκπαίδευσης 5-ετούς διάρκειας (3 έτη Bachelor + 2 έτη Master). Η κατοχή πτυχίου Master είναι πλέον υποχρεωτική για όλους τους µελλοντικούς αξιωµατικούς του Πορτογαλικού Ναυτικού. ιβ. Στη Σουηδία η παρεχόµενη εκπαίδευση από τη Ναυτική Ακαδηµία διαρκεί 3.5 έτη και οδηγεί στην παροχή πτυχίου Bachelor. Πέραν της ακαδηµαϊκής, παρέχονται πιστωτικές µονάδες ECTS και σε µέρος της Ναυτικής Εκπαίδευσης, σύµφωνα µε τη διακήρυξη της Bologna. Η Ναυτική Ακαδηµία συνεργάζεται µε το λεγόµενο Εθνικό Κολλέγιο Άµυνας SNDC (Swedish National Defense College), το οποίο ελέγχεται από το Υπουργείο Παιδείας. ιγ. Στη Φινλανδία η εκπαίδευση παρέχεται σε συνεργασία µεταξύ της Ναυτικής Ακαδηµίας και του NDU (National Defense University). Εφαρµόζεται η διακήρυξη της Bologna και σύστηµα πιστωτικών µονάδων ECTS. Ειδικότερα, µετά από 3 χρόνια εκπαίδευσης παρέχεται ένα Bachelor in Military Science (180 πιστωτικές µονάδες). Ακολουθεί τετραετής υπηρεσία (working life) και στη συνέχεια παρέχεται σε όλους η δυνατότητα παρακολούθησης ενός κύκλου σπουδών επιπέδου Master, διάρκειας 2 ετών (120 πιστωτικές µονάδες). Ο συγκεκριµένος κύκλος σπουδών Master δεν είναι υποχρεωτικός, αλλά όποιος δεν τον παρακολουθήσει δεν µπορεί να παραµείνει στο Ναυτικό µετά από κάποια έτη θαλάσσιας υπηρεσίας. Ο παρεχόµενος τίτλος σπουδών των Αξιωµατικών του Ναυτικού επιλέγεται µεταξύ των Art of war και Military technology. ιδ. Στη Μ. Βρετανία η παρεχόµενη εκπαίδευση από τη Ναυτική Ακαδηµία διαρκεί 28 εβδοµάδες και αφορά κυρίως σε επαγγελµατικής φύσης αντικείµενα, µε έµφαση στην ηγεσία, ναυτική τέχνη, βασική ναυτιλία, κτλ. Οι εισερχόµενοι στη Ναυτική Ακαδηµία αρκεί να είναι πτυχιούχοι οποιουδήποτε Bachelor πανεπιστηµίων ή ορισµένων άλλων σχολών, οι οποίοι όµως
επιλέγονται από κάποιο κέντρο επιλογής που δεν ελέγχει η Ναυτική Ακαδηµία. Αποτελεί το περισσότερο cost effective σύστηµα σε ολόκληρη την ΕΕ, καθόσον δεν ασχολείται καθόλου µε την ακαδηµαϊκή εκπαίδευση των σπουδαστών ούτε απαιτεί την εφαρµογή της διακήρυξης της Bologna.