ΛΕΩΝΙΔΟΥ 113, ΣΠΑΡΤΗ 231 00, ΤΗΛ.: 2731.0.24746 FAX: 2731.0.21911 ΓΡΑΦΕΙΟ ΠΡΟΕΔΡΟΥ e-mail: egslakonia@otenet.gr http://www.easlakonia.gr Σπάρτη, 23-09-2013 Αρ. Πρωτ: 936 Προς: Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων Διεύθυνση Φυτοπροστασίας Κοιν.: 1. Γραφείο κ. Πρωθυπουργού. 2. Γραφείο κ. Αναπληρωτή Υπουργού. 3. Γραφείο κ. Περιφερειάρχη Πελοποννήσου. Θέμα: Δακοκτονία: Πιστώσεις Υπολειμματικότητες φυτοφαρμάκων Αξιότιμε κ. Διευθυντά Την Τρίτη 3 η Σεπτεμβρίου, πραγματοποιήθηκε στο γραφείο του Αναπληρωτή Υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων κ. Μ. Χαρακόπουλου σύσκεψη υπό τον κ. Υπουργό, στην οποία συμμετείχαν εσείς προσωπικά, στελέχη της Διεύθυνσής σας και εγώ ως Πρόεδρος της ΕΑΣ Λακωνίας, μετά συνεργατών μου. Συγκεκριμένα, παρίσταντο, πλην υμών, ο κ. Ιωάννου και οι κες Παναγοπούλου και Καπόγια από την Διεύθυνσή σας και από την ΕΑΣ Λακωνίας, πλην εμού, οι κ. κ. Ι. Ράλλης (γεωπόνος της ΔΑΟΚ υπεύθυνος Δακοκτονίας), Σ. Αραχωβίτης (γεωπόνος της ΕΑΣ υπεύθυνος των γεωργικών εφοδίων) και Ι. Γρηγοράτος (γεωπόνος μελετητής τεχνικός σύμβουλος της ΕΑΣ Λακωνίας), καθώς και ο σύμβουλος του κ. Υπουργού κ. Κ. Αναγνώστου. Η σύσκεψη αποτελούσε συνέχεια προηγούμενης που πραγματοποιήθηκε υπό τον κ. Υπουργό την Παρασκευή 2 Αυγούστου και παρίσταντο πλην εμού, ο κ. Ιωάννου και η κα Καπόγια από την Υπηρεσία σας, καθώς και ο κ. Κ. Αναγνώστου. Τα θέματα της σύσκεψης ήταν: I. Η ανισοκατανομή των κονδυλίων εφαρμογής της Δακοκτονίας με δολωματικούς ψεκασμούς την καλλιεργητική περίοδο 2013 σε ελαιοκομικούς Νομούς της χώρας, και II. Η υπολειμματικότητα των δραστικών ουσιών φυτοπροστατευτικών προϊόντων που χρησιμοποιούνται κατά τους δολωματικούς ψεκασμούς και εγκυμονούν κινδύνους ανίχνευσής τους στο τελικό προϊόν, το ελαιόλαδο.
Το σύνολο των ελαιοδέντρων της επικράτειας ανέρχεται σε 130.450.000, σύμφωνα με τα στοιχεία του ΟΠΕΚΕΠΕ. Στην Περιφέρεια της Πελοποννήσου (Νομοί Μεσσηνίας, Λακωνίας, Αργολίδας, Κορινθίας και Αρκαδίας) ο αριθμός των ελαιοδέντρων ανέρχεται σε 34.630.000 (26,5% επί του συνόλου) και στην Κρήτη σε 34.160.000 (26,2% επί του συνόλου). Εύλογο, επομένως, ήταν το ερώτημά μας, πως είναι δυνατόν στην Κρήτη να διατίθεται το ποσό των 12.394.000 (δηλαδή το 50,2% των προβλεπομένων κονδυλίων, αφού στο σύνολο της επικράτειας διατίθενται 24.697.000 ) και στην υπέρτερη κατά 500.000 περίπου ελαιόδεντρα Περιφέρεια της Πελοποννήσου το διατιθέμενο ποσό να ανέρχεται σε 3.158.000, δηλαδή στο 12,8 των Πανελληνίως κατανεμομένων κονδυλίων. Οι οποιεσδήποτε ιδιαιτερότητες που πιθανόν οδηγούν στη σύγκλιση των διατιθέμενων κονδυλίων υπέρ της Κρήτης έναντι της Πελοποννήσου δεν μπορούν να εξαλείψουν το τεράστιο άνοιγμα της ψαλίδας μεταξύ τους στο ύψος των 9.236.000, που αποτελεί πρόκληση εις βάρος της κοινής λογικής. Ως προς την επιστημονική άποψη της Υπηρεσία σας, που εκφράστηκε από τον γεωπόνο κ. Ιωάννου, υπεύθυνο δακοκτονίας, στην προσπάθειά του να διασκεδάσει τη χαοτική αυτή διαφορά, ότι στην Κρήτη, κατά μέσο όρο, ο δάκος εμφανίζει ετησίως 4,7 γενιές, είναι εξωπραγματική ως προς το επιστημονικό της υπόβαθρο και επικίνδυνη ως προς την υπεραπλούστευσή της. Διότι αυτός ο μέσος όρος οδηγεί στο συμπέρασμα ότι σε κάποιες χρονιές οι γενιές του δάκου στην Κρήτη είναι 6 ή και περισσότερες. Ο κ. Β. Ζιώγας, τέως προϊστάμενος του κ. Ιωάννου στην Υπηρεσία την 10ετία του 90, που ο κ. Ιωάννου μάλιστα τον επικαλέστηκε στη συζήτηση ως εξαίρετο γεωπόνο, στο βιβλίο του Ο Δάκος της ελιάς που εξέδωσε το Υπουργείο Γεωργίας το 1996, αναφέρει σαφώς στη σελίδα 36 ότι «το έντομο εμφανίζει 4-5 γενιές το χρόνο, σε περιοχές με ήπιο χειμώνα και δροσερό καλοκαίρι (Κρήτη)». Και πως άλλωστε είναι δυνατόν να γίνει διαφορετικά, όταν σε διάστημα 4-4,5 μηνών (120-135 μέρες) από μέσα Ιουνίου έως τέλος, το πολύ, Οκτωβρίου το έντομο έχει βιολογικό κύκλο 20-25 ημερών το καλοκαίρι και 35-45 ημερών το φθινόπωρο. Σημειωτέον ότι ο κ. Ιωάννου, και παρά τις επίμονες διορθώσεις του κ, Ράλλη, επέμενε ότι στη Λακωνία ο δάκος εμφανίζει κατά μέσο 2,2 γενιές, ενώ αυτό αποτελεί, συνήθως, τις minimum γενιές του εντόμου, με σαφώς υψηλότερο μέσο όρο. Βάσει των ανωτέρω και σύμφωνα με τη βιολογία του εντόμου η Νότια Πελοπόννησος και η Κρήτη δεν έχουν παρουσιάσει ποτέ διαφορές 2,5 γενιών, παρά, το ανώτερο, μιας γενιάς. Κύριε Διευθυντά Η ευθύνη της Ένωσης απέναντι στους ελαιοπαραγωγούς της Λακωνίας αντιλαμβάνεστε ότι είναι τεράστια. Δεν είναι δυνατόν στο Νομό μας, που καλύπτει το 9,3% του συνόλου των ελαιόδεντρων της χώρας, να διατίθεται κονδύλι ύψους 900.000 και στο Ηράκλειο, που καλύπτει το 11,8% των ελαιόδεντρων της χώρας, το αντίστοιχο κονδύλι να ανέρχεται στα 4.850.000. Στους άλλους δε Νομούς της Κρήτης που έχουν υποπολλαπλάσιο αριθμό ελαιόδεντρων από τη Λακωνία να διατίθενται κονδύλια διπλάσια ή και τριπλάσια από αυτά της Λακωνίας (Λασίθι και Χανιά από 3.000.000 και Ρέθυμνο περί το 1.500.000 ), όπως ο κ. Ιωάννου μας ενημέρωσε. Η αδικία αυτή, η οποία έχει εξελιχθεί σε διαχρονική, πρέπει, επιτέλους, να σταματήσει. Άλλωστε, αποτελεί κοινωνική πρόκληση η διοχέτευση τέτοιων υπέρογκων ποσών στη σημερινή εποχή.
Το διατιθέμενο ποσό των 900.000 για τη Λακωνία για το 2013 αρκεί για δύο ψεκασμούς, σύμφωνα με την ΔΑΟΚ Λακωνίας. Ήδη αυτοί έχουν πραγματοποιηθεί τον Ιούλιο και στις αρχές Σεπτεμβρίου. Ο πιθανότατος τρίτος ψεκασμός, θα πρέπει να γίνει, πλέον, από τους ίδιους τους παραγωγούς, όταν πακτωλός χρημάτων, όπως προανέφερα, ρέει προς Νομούς με τον μισό αριθμό δέντρων από τη Λακωνία. Και εν πάση περιπτώσει, παραμένει το μέγα ερώτημα, που δεν απαντήθηκε και στις δύο συσκέψεις, πως είναι δυνατόν να εγκρίνονται από το χειμώνα τα τελικά κονδύλια που αναλογούν ανά Νομό και Περιφέρεια, όταν κανείς δεν γνωρίζει το τι θα ακολουθήσει από τα τέλη Ιουνίου μέχρι τα τέλη Οκτωβρίου από απόψεως κλιματολογικών συνθηκών και άρα πως θα προσδιορίσει το μέγεθος της δακοπροσβολής. Εν κατακλείδι, ζητάμε από την Υπηρεσία σας να μας δώσει εγγράφως όλα εκείνα τα αποδεικτικά στοιχεία που οδηγούν σε αυτήν την τεράστια, ως προς τα μεγέθη και ποσά, ανισομέρεια, που χωρίζει τον Ελλαδικό ελαιοκομικό χώρο σε άσπρα και μαύρα πρόβατα. Σας γνωστοποιούμε, επίσης, ότι ιστορικά στοιχεία που έχουν δοθεί από κάποιες εκ των πάλαι ποτέ Διευθύνσεων Γεωργίας και αφορούν διογκωμένες στατιστικές αποτυπώσεις που οδήγησαν σε αυτές τις εξαμβλωματικές ανισότητες, δεν θα τα δεχτούμε a priori, αφού είναι γνωστό σε όλους ότι αυτά τα ιστορικά στοιχεία έχουν γράψει. Ιστορία. Σε συνέχεια των παραπάνω, προφανώς, έχει διαφύγει της προσοχής της Υπηρεσία σας, ότι στο Νομό μας παράγονται τουλάχιστον 15.000 τόνοι βρώσιμες ελιές ποικιλίας Καλαμών, όπου εκεί με το ελάχιστο νύγμα του ωοθέτη του δάκου η καταστροφή είναι δεδομένη, αφού ο καρπός καθίσταται μη εμπορεύσιμος. Αυτό, βέβαια, ισχύει και για άλλους Νομούς που παράγουν βρώσιμες ελιές, όπως της Αιτωλοακαρνανίας, της Φθιώτιδας, της Φωκίδας, της Χαλκιδικής, της Μεσσηνίας, κ.α. Και, ως γνωστόν, οι Νομοί που παράγουν βρώσιμες ελιές έχουν μεγαλύτερη και άμεση ανταποδοτικότητα, έναντι των Νομών που παράγουν ελαιόλαδο. Γνωρίζετε, επίσης, πολύ καλά, ότι στην Κρήτη οι καλλιεργούμενες βρώσιμες ελιές είναι ελάχιστες. Ως προς το δεύτερο θέμα της σύσκεψης, η ανησυχία μας εστιάστηκε στο γεγονός ότι το εντομοκτόνο FASTAC (δραστική ουσία alpha cypermethrin) της εταιρίας BASF, στην πρώτη του άδεια κυκλοφορίας εφαρμοζόταν σε δολωματικούς ψεκασμούς και ψεκασμούς καλύψεως με τελευταία επέμβαση πριν τη συγκομιδή έως και το τέλος Ιουλίου. Προ 3 ετών, περίπου, στην ετικέτα του ιδίου σκευάσματος αυτό μετατράπηκε σε 7 ημέρες. Είναι γνωστό στους παροικούντες εν Ιερουσαλήμ ότι κατά καιρούς φάκελοι φυτοπροστατευτικών προϊόντων αναμορφώνονται και κάποια όρια αλλάζουν. Όμως οι, περίπου, 90 ημέρες που μεσολαβούν από την τελευταία επέμβαση ως την συγκομιδή να μετατρέπονται σε 7, είναι κάτι που προκαλεί εύλογες απορίες. Και οι απορίες μετατρέπονται σε ανησυχίες, αφού η ΕΑΣ Λακωνίας εξάγει σε Ρωσία, Ιαπωνία, Γερμανία, Πολωνία, κ.α., περίπου 1.500 τόνους τυποποιημένου έξτρα παρθένου ελαιολάδου, που αντιπροσωπεύει το 9-10% των Ελληνικών εξαγωγών. Ανησυχούμε, λοιπόν, μήπως υπολείμματα της συγκεκριμένης δραστικής ουσίας ανιχνευτούν σε κάποια παρτίδα ή παρτίδες ελαιολάδου μας προς τις ανωτέρω χώρες, με απροσδιόριστα δυσμενή αποτελέσματα και ότι χτίστηκε με ιδρώτα και κόπο δεκαετιών να καταρρεύσει σε μια μέρα. Η θέση επί του θέματος αυτού, της γεωπόνου της Υπηρεσίας σας κας Παναγοπούλου, η οποία, σε έντονο ύφος, ανέφερε ότι η Επιστήμη και η Τεχνολογία προχωρούν με γρήγορους
ρυθμούς, δεν μας πείθει, αφού στις άλλες τέσσαρες δραστικές ουσίες που χρησιμοποιούνται στη χώρα μας για δολωματικούς ψεκασμούς, δηλαδή beta cyfluthrin, lambda cyalothrin (πυρεθρίνες), dimethoate (οργανοφωσφορικό) και spinosad (εγκεκριμένο για επεμβάσεις και στη βιολογική γεωργία) διπλασιάστηκαν οι χρόνοι της τελευταίας επέμβασης προ της συγκομιδής από 7 και 14 ημέρες, σε 14 και 28 ημέρες προ της συγκομιδής. Συνάγεται, επομένως, το συμπέρασμα ότι, όσον αφορά αυτές τις δραστικές ουσίες, η επιστήμη και η τεχνολογία σημείωσαν σημαντική οπισθοδρόμηση. Η αναφορά, επίσης, της ίδιας γεωπόνου ότι, αφού υπάρχουν ανώτατα όρια υπολειμμάτων στις δραστικές ουσίες διαφόρων φυτοπροστατευτικών προϊόντων στους καρπούς της ελιάς, πρέπει να υπάρχουν και στο ελαιόλαδο, σας πληροφορούμε ότι αυτό το πρέπει δεν έχει μετουσιωθεί ποτέ σε πράξη από τους αρμόδιους προς τούτο φορείς της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Παγκόσμιας Κοινότητας. Έτσι, σε όλα τα δευτερογενή ή μεταποιημένα προϊόντα (κρασιά, ελαιόλαδα, χυμούς, πολτούς, κ.α.) η ανίχνευση, έστω και ελάχιστων ποσοτήτων τέτοιων ουσιών, δυνατόν να προκαλέσει ανυπολόγιστες ζημιές. Σημειώνουμε, επίσης, ότι απαλείφθηκε από την σύγχρονη ετικέτα του σκευάσματος η δυνατότητα εφαρμογής του σε ψεκασμούς καλύψεως. Αναμένουμε, λοιπόν, και κατόπιν όσων αποτυπώθηκαν στη σύσκεψη, να μας αποστείλετε, στο συντομότερο δυνατόν χρονικό διάστημα, όλα εκείνα τα στοιχεία του φακέλου του FASTAC, που οδήγησαν στο να υποπολλαπλασιαστεί 13 φορές η τελευταία επέμβαση πριν τη συγκομιδή, ούτως ώστε από τις περίπου 90 ημέρες να φθάσουμε στις 7 ημέρες. Και θεωρώντας αυτονόητο ότι, τα στοιχεία που αφορούν την ίδια έγκριση και στις άλλες ελαιοπαραγωγές χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Ισπανία, Ιταλία) περιλαμβάνονται στον εν λόγω φάκελο, παρακαλούμε να μας τεθούν και αυτά υπόψη. Σας γνωστοποιούμε ότι, όλα τα ανωτέρω στοιχεία θα δοθούν στο Νομικό Γραφείο των Αθηνών με το οποίο η ΕΑΣ Λακωνίας συνεργάζεται, ούτως ώστε να προβεί στις απαραίτητες ενέργειες κατά παντός υπευθύνου, εφόσον οποιαδήποτε παρτίδα εξαχθέντος τυποποιημένου ελαιολάδου μας βρεθεί να έχει πρόβλημα, μετά από όλα τα προαναφερθέντα. Αυτό, δε, παρακαλώ να μην εκληφθεί με οποιαδήποτε άλλη έννοια πέραν της μιας και μοναδικής, ότι αποτελεί την απτή πραγματικότητα προστασίας των συμφερόντων της ΕΑΣ Λακωνίας και των 25.000 ελαιοπαραγωγών του Νομού. Περιμένοντας τις απαντήσεις εφ όλων των ανωτέρω που ετέθησαν στη σύσκεψη και την αποστολή των στοιχείων, Με τιμή Για την ΕΑΣ ΛΑΚΩΝΙΑΣ Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΠΡΟΚΟΒΑΚΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ