Το Χρηματοδοτικό Εργαλείο JESSICA της ΕΤΕΠ για τα Έργα ΔΣΑ στην Ελλάδα Ημερίδα ΕΕΔΣΑ - Έκθεση ECOTEC 2010 24 η Απριλίου 2010 Π. Κοκορότσικος, Ευρωσύμβουλοι Γ. Ηλιόπουλος, ΕΠΤΑ Γ. Κωνστάντζος, ΕΠΤΑ
Περιεχόμενα 1 2 3 4 5 6 Σχετικά με το JESSICA Κύρια Οφέλη του JESSICA Το JESSICA στην Ελλάδα Παρούσα Κατάσταση ΔΣΑ στην Ελλάδα Οικονομικές Ανάγκες για Έργα ΔΣΑ στην Ελλάδα Συμπεράσματα
Σχετικά με το JESSICA Tο χρηματοδοτικό εργαλείο JESSICA (Κοινοί Ευρωπαϊκοί Πόροι για Αειφόρες Επενδύσεις στα Αστικά Κέντρα - Joint European Support for Sustainable Investment in City Areas), είναι ένας νέος τρόπος χρησιμοποίησης των χρηματοδοτήσεων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Αναπτύχθηκε από την Ε.Ε. και την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ), σε συνεργασία με την Τράπεζα Ανάπτυξης του Συμβουλίου της Ευρώπης (CEB), και αναμένεται να βοηθήσει στην προώθηση βιώσιμων επενδύσεων και στην προαγωγή της ανάπτυξης σε αστικές περιοχές. Μέσω των νέων διαδικασιών που προωθεί, παρέχεται στα κράτη μέλη η ευχέρεια να χρησιμοποιήσουν μέρος των επιχορηγήσεων που λαμβάνουν από την Ε.Ε. μέσω των διαρθρωτικών ταμείων, για να το επενδύουν σε έργα που εντάσσονται στο πλαίσιο ολοκληρωμένων λ σχεδίων για την προαγωγή Βιώσιμης Αστικής Ανάπτυξης (π.χ. Διαχείριση Στερεών Αποβλήτων). 3
Λειτουργία του JESSICA (1/2) Οι επενδύσεις αυτές μπορούν να έχουν τη μορφή ιδίων κεφαλαίων, δανείων ή/και εγγυήσεων, και πραγματοποιούνται μέσω Ταμείων Αστικής Ανάπτυξης (ΤΑΑ) και, εάν απαιτείται, μέσω Κεντρικών Ταμείων (Holding Funds). Τα Ταμεία Αστικής Ανάπτυξης (ΤΑΑ) είναι ταμεία που επενδύουν σε συμπράξεις δημόσιου-ιδιωτικού τομέα και σε άλλα έργα που περιλαμβάνονται σε ολοκληρωμένα σχέδια βιώσιμης αστικής Ανάπτυξης. To Ταμείο Συμμετοχών είναι ένα ταμείο που δημιουργείται με σκοπό να επενδύει σε περισσότερα από ένα Ταμεία Αστικής Ανάπτυξης. 4
Λειτουργία του JESSICA (2/2) Πόροι από ΕΣΠΑ (πλην Ταμείου Συνοχής) Ιδιωτικές τράπεζες και ΕΙΒ Ενδεικτικό μοντέλο λειτουργίας JESSICA (ΕΙΒ) 5
Κύρια οφέλη από τη χρήση του JESSICA (1/2) Ανακύκλωση των πόρων. Εφόσον οι πόροι του JESSICA έχουν επενδυθεί από Ταμεία Αστικής Ανάπτυξης (ΤΑΑ) σε επιλέξιμες δαπάνες έργων πριν από την ημερομηνία λήξης της περιόδου προγραμματισμού των διαρθρωτικών ταμείων (n+2, ήτοι μέχρι το τέλος του 2015), όλες οι επιστροφές και τα έσοδα που γεννά η επένδυση αυτή μπορούν είτε να παρακρατούνται από τα ΤΑΑ είτε να επιστρέφονται στις Διαχειριστικές Αρχές για επανεπένδυση σε νέα έργα. Ευελιξία Το JESSICA επιτρέπει ευέλικτη προσέγγιση, διότι αφενός διευρύνεται το φάσμα των επιλέξιμων δαπανών και αφετέρου οι πόροι του JESSICA μπορούν να χρησιμοποιούνται για επενδύσεις υπό μορφή ιδίων κεφαλαίων, δανείων ή εγγυήσεων. 6
Κύρια οφέλη από τη χρήση του JESSICA (2/2) Υποστήριξη του εργαλείου JESSICA από την ΕΤΕπ Η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων θα παρέχει διαχειριστικές συμβουλές, ενώ ταυτόχρονα δύναται να αναλάβει τον ρόλο Ταμείου Συμμετοχών (Holding Fund) και να παρέχει Προνομιακό Δανεισμό με χαμηλό επιτόκιο, αντικαθιστώντας αθ ας ένα σημαντικό ποσοστό δανεισμού από ιδιωτικές τράπεζες. Ενθάρρυνση των Συμπράξεων Δημοσίου και Ιδιωτικού Τομέα Επίσης, με την πρωτοβουλία αυτή, ενθαρρύνονται οι Ο.Τ.Α., οι τράπεζες και οι ιδιώτες επενδυτές να αναπτύξουν συνεργασίες και να επενδύουν σε προσοδοφόρα αστικά έργα. Άμεση εκταμίευση των πόρων του ΕΣΠΑ (πριν την υλοποίηση των έργων) Μείωση της εθνικής συμμετοχής Το δημόσιο μπορεί να συμμετάσχει ακόμα και με την μετοχοποίηση ενός οικοπέδου, του οποίου βέβαια δεν χάνει την κυριότητα. 7
Το JESSICA στην Ελλάδα Η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕ) σα στα πλαίσια ασαπροώθησης της πρωτοβουλίας JESSICA στην Ε.Ε. ανέθέσε την εκπόνηση Μελετών για την εφαρμογή της στους τομείς Ενεργειακής Απόδοσης και Διαχείρισης Αστικών Στερεών Αποβλήτων (Α.Σ.Α.) στην Ελλάδα. Παρακάτω παρουσιάζονται τα κυριότερα συμπεράσματα της Μελέτης για την εφαρμογή του JESSICA στο τομέα Διαχείρισης Α.Σ.Α. που εκπονήθηκε από τη σύμπραξη εταιριών Ευρωσύμβουλοι Α.Ε. ΕΠΤΑ Α.Ε. Στόχοι της μελέτης, ήταν η ανάπτυξη ενός μηχανισμού εφαρμογής του χρηματοδοτικού εργαλείου για την ΔΣΑ στην Ελλάδα, καθώς και η αξιολόγηση και πρόταση συγκεκριμένων έργων ΔΣΑ, τα οποία μπορούν να χρηματοδοτηθούν από το εργαλείο JESSICA. 8
Παρούσα Κατάσταση ΔΣΑ την Ελλάδα Παραγωγή και Διαχείριση Αστικών Στερεών Αποβλήτων (ΑΣΑ) (2009) Μέση Παραγωγή ανά Κάτοικο Συνολική Παραγωγή Παραγωγή ΑΣΑ 448 κιλά / έτος-κάτοικο 5 εκ. τόνοι Ν. Αττικής 39% Διαχείριση ΑΣΑ Ανακύκλωση 23% Κομποστοποίηση 2% Ταφή σε ΧΥΤΑ 75% Μέσος όρος ταφής στην Ευρώπη 42% Στόχοι εκτροπής Βιοαποικοδομήσιμων ΑστικώνΑποβλήτων Αποβλήτων (ΒΑΑ) (ΚΥΑ 50910/2727/2003 ) Έτος Ποσοστό συνολικής κατά βάρος ποσότητας ΒΑΑ που είχαν παραχθεί το 1995 Ποσότητες Μέγιστης Επιτρεπόμενης Ταφής ΒΑΑ 2010 75% ~ 2,0 εκ τόνοι 2013 50% ~ 1,3 εκ τόνοι 2020 35% ~ 0,91 εκ τόνοι 9
Απόκλιση από τους στόχους της Ε.Ε. για την εκτροπή του ΒΑΑ στην Ελλάδα Εκτίμηση Μελλοντικών Ποσοτήτων και Διαχείρισης ΒΑΑ στην Ελλάδα θεωρώντας: Εή Ετήσια Αύξηση Παραγωγής 15%(Κ 1.5% (Κεντρικό ό Σενάριο) ) και Σενάριο Business as Usual (σταθερό ποσοστό ανακύκλωσης και κομποστοποίησης) Η Ελλάδα καλείται ΑΜΕΣΑ (2010) να διαχειριστεί επιπλέον περίπου 1.000.000 τόνους ΒΑΑ, τα οποία αντιστοιχούν περίπου σε 1.400.000 τόνους ΑΣΑ (υπολογίζεται ζ ότι τα ΑΣΑ περιέχουν περίπου 70% ΒΑΑ). Επίσης εκτιμάται ότι τα πρόστιμα στην Ελλάδα μπορεί να αγγίξουν και τα 150 / τόνο για κάθε επιπλέον τόνο ΒΑΑ που θα καταλήγει σε ΧΥΤΑ 10
Έργα Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων Υφιστάμενα Έργα 5 Μονάδες Επεξεργασίας 23 Κέντρα Διαλογής Ανακυκλώσιμων Υλικών (ΚΔΑΥ) Έργα υπό σχεδιασμό Πάνω από 20 Μονάδες Επεξεργασίας 4 ΚΔΑΥ Επιπλέον ΧΥΤΑ, αποκαταστάσεις ΧΑΔΑ και ΣΜΑ. Συνολικός Εκτιμώμενος Προϋπολογισμός: ~2 δις Χρηματοδότηση από ΕΣΠΑ 2007-2013: ~ 650 εκ GAP: ~ 1,35 δις 11
Οικονομικές Ανάγκες για Έργα ΔΣΑ στην Ελλάδα Έργα Υποδομής Περιγραφή Αριθμός Εκτιμώμενος Προϋπολογισμός (εκ ) Χώροι Υγειονομικής Ταφής Απορριμμάτων Νέοι ΧΥΤΑ 40 220 Αποκαταστάσεις ΧΑΔΑ ΧΑΔΑ 350 300 Μεταφορά Απορριμμάτων Σταθμοί Μεταφόρτωσης (ΣΜΑ) 80 100 Μονάδες Επεξεργασίας Συμμείκτων Μονάδες Επεξεργασίας Προδιαλεγμένου Οργανικού Αττική 4 420 Θεσσαλονίκη 2 350 Υπόλοιπη Ελλάδα 12 400 Αττική 3 90 Υπόλοιπη Ελλάδα 6 40 ΣΥΝΟΛΟ 1.920
Συμπεράσματα - Οφέλη από την εφαρμογή του JESSICA στο τομέα ΔΣΑ στην Ελλάδα (1/2) Δημιουργία ολοκληρωμένης Διαχείρισης Κινδύνων του έργου, που δρα παράλληλα και ως παράγοντας βελτίωση ποιότητας των έργων. Σημαντική δυνατότητα προσέλκυσης ενδιαφέροντος μόχλευσης - έμμεσης συμμετοχής των ιδιωτών / Τραπεζών σε επίπεδο έργων (δανεισμός Εταιρείας Ειδικού Σκοπού /ΕΕΣ SPVs) Ενδεικτικά: 50εκ. ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ JESSICA κινητοποιούν περίπου 100 εκ. ΙΔΙΩΤΙΚΗ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ και 300 εκ. ΤΡΑΠΕΖΙΚΟ ΔΑΝΕΙΣΜΟ Ευελιξία επιλογής χρηματοδότησης (ίδια κεφάλαια, δανεισμός, ενδιάμεσος δανεισμός κ.α.), και παρουσιάζεται υψηλή διαθεσιμότητα και ταχύτητα στις εκταμιεύσεις από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή
Συμπεράσματα - Οφέλη από την εφαρμογή του JESSICA στο τομέα ΔΣΑ στην Ελλάδα (2/2) Σημαντική θετική επίδραση, με την ενεργοποίηση η του JESSICA, στην αντιμετώπιση δυσκολιών που παρουσιάζοντα στη Χρηματοδότηση Μεγάλων Έργων (Α.Σ.Α) λόγω της Οικονομικής Κρίσης Μείωση γραφειοκρατίας και χρόνου επιφόρτισης της εποπτεύουσας αρχής (Υπουργείου) για την επιλογή και τον έλεγχο χρηματοδότησης των έργων λόγω ανάθεσης σε Ανεξάρτητο Διαχειριστή (Fund Manager). Δυνατότητα επιφόρτισης διαδικασίας ανάθεσης σε ανεξάρτητη αρχή Διαχειριστής HF (π.χ. ETEπ) Δυνατότητα επιστροφής επενδυμένων κεφαλαίων του UDF-JESSICA σε χρονικό διάστημα 5-7 ετών (συμπεριλαμβανομένης της κατασκευαστικής περιόδου 3 ετών), με αποτέλεσμα την αξιοσημείωτη η δυνατότητα Επανεπένδυσης Χρηματοδότησης νέων Έργων Αειφόρου Αστικής Ανάπτυξης για: 1. ΚΑΛΥΨΗ ΑΝΑΓΚΩΝ ΚΑΙ ΜΕΤΑ ΤΟ ΕΣΠΑ 2. ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΗΣΗ ΠΟΡΩΝ ΓΙΑ ΑΛΛΕΣ ΔΗΜΟΣΙΕΣ ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ
Ενδεικτικό Παράδειγμα Σεναρίων Χρηματοδότησης Έργων ΔΣΑ Σενάρια Χρηματοδότησης ( Ενδεικτικό Έργο προϋπολογισμού 100 εκ ) Κεφάλαια Σενάριο Α Χωρίς ρςjessica Σενάριο Β Με JESSICA Ταμείο Συνοχής (Επιδότηση) 20 εκ. 20 εκ. ΠΕΠ (Επιδότηση) 5εκ. - ΠΕΠ (JESSICA - Equity) - 5 εκ. Ανάδοχος (Ίδια Κεφάλαια) 25εκ. 25 εκ. Δανεισμός (Άλλες Τράπεζες) 50εκ. Δανεισμός (ΕΙΒ) - 50 εκ. Προϋπολογισμός 100 εκ. 100 εκ. Μείωση της επιδότησης (Μικρή αύξηση (+) του GF) Δανεισμός με μικρότερο επιτόκιο λόγω ΕΙΒ (Μικρή μείωση (-) GF) Συνολικά περίπου 4% αύξηση του GF Ενδεικτικό Gate Fee 50 / τόνος 52 / τόνος Επιστροφή Κεφαλαίου μετά από 5-7 έτη Επιστροφή του 0 > 5 εκ. κεφαλαίου στο Ταμείο
Ευχαριστούμε για την προσοχή σας