ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΥ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ

Transcript

1 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΕΙΔΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΠΕΠ ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΥ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ NOΕΜΒΡΙΟΣ 2006

2 2 ΑΞΟΝΑΣ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑΣ 2: ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΚΑΙ ΑΝΑΔΕΙΞΗ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΣΤΗΝ ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας Ιανουάριος 2005 ΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΜΕΤΡΩΝ ΑΞΟΝΑΣ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑΣ 2

3 3 ΜΕΤΡΟ 2.1: Ολοκλήρωση των υποδομών διαχείρισης υγρών και στερεών αποβλήτων, ύδρευσης και αποχέτευσης Α ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΜΕΤΡΟΥ ΚΩΔ. ΟΠΣ 3 ΚΠΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ 2 ΑΞΟΝΑΣ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑΣ Προστασία και ανάδειξη του περιβάλλοντος στην Κεντρική Μακεδονία 1 ΜΕΤΡΟ Ολοκλήρωση των υποδομών διαχείρισης υγρών και στερεών αποβλήτων, ύδρευσης και αποχέτευσης ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΩΦΕΛΟΥΜΕΝΟΙ ΑΠΟ ΤΟ ΜΕΤΡΟ Όλοι οι Νομοί της Περιφέρειας ΟΤΑ Πληθυσμός εμπλεκόμενων περιοχών ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΠΕΔΙΟ/Α ΠΑΡΕΜΒΑΣΗΣ Αστικά και βιομηχανικά απόβλητα (συμπεριλαμβανομένων νοσοκομειακών και επικίνδυνων αποβλήτων) (7%) Πόσιμο νερό (συγκέντρωση, αποθήκευση, επεξεργασία και διανομή) (38%) Αποχέτευση και καθαρισμός λυμάτων (55%)

4 4 ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Σε χιλ. ΕΥΡΩ ΠΟΣΟ ΠΟΣΟΣΤΟ ΣΤΗ Δ.Δ. ΤΟΥ ΜΕΤΡΟΥ ΠΟΣΟΣΤΟ ΣΤΟΝ ΑΞΟΝΑ ΠΟΣΟΣΤΟ ΣΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑΣ % Σ.Κ. % Δ.Δ. % Σ.Κ. % Δ.Δ. Συνολικό Κόστος (Σ.Κ.) 52463,230 40,37 3,51 Δημόσια Δαπάνη (Δ.Δ.) 52463,230 40,37 40,37 3,51 4,27 Κοινοτική (ΕΤΠΑ) Εθνική Δαπάνη Συμμετοχή Δημόσια 40498,470 77,19% 31,16 31,16 2,71 3, ,760 22,81% 9,21 9,21 0,80 0,97 Ιδιωτική Συμμετοχή Δανεισμός - - -

5 5 Β ΓΕΝΙΚΟΣ ΣΤΟΧΟΣ/ΟΙ ΜΕΤΡΟΥ ΚΑΙ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΕΠΙΤΕΥΞΗΣ ΤΟΥ ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΠΡΑΞΕΩΝ ΑΝΑΜΕΝΟΜΕΝΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΔΕΙΚΤΕΣ Συνοπτική παρουσίαση της υπάρχουσας κατάστασης Κατά τη διάρκεια των δύο προηγούμενων προγραμματικών περιόδων του Κοινοτικού Πλαισίου Στήριξης και κυρίως μέσω των έργων που εντάχθηκαν στο Ταμείο Συνοχής, ολοκληρώθηκαν αρκετά έργα στον τομέα των περιβαλλοντικών υποδομών και ειδικότερα της διαχείρισης των υγρών και στερεών αποβλήτων. Παρ όλα αυτά, στην Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας υπάρχει ακόμη σημαντική υστέρηση στη δημιουργία βασικών περιβαλλοντικών υποδομών διαχείρισης υγρών και στερεών αποβλήτων, γεγονός που επηρεάζει αρνητικά την εφαρμογή των αντίστοιχων Κοινοτικών Οδηγιών και της ελληνικής περιβαλλοντικής νομοθεσίας. Το Σχέδιο Διαχείρισης Υγρών Αποβλήτων (ΣΔΥΑ) της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας εγκρίθηκε τον Φεβρουάριο του Το Σχέδιο στηρίχθηκε σε κατ αρχήν συμπεράσματα σχετικών μελετών που συντάχθηκαν για όλους του Νομούς της Περιφέρειας. Το Σχέδιο για ολόκληρη την Περιφέρεια προτείνει, με βάση τον Νομαρχιακό Σχεδιασμό που προηγήθηκε, Ενότητες Συνεπεξεργασίας (Ε.Σ.) για οικιστικά σύνολα τα οποία είναι μεγαλύτερα από κατοίκους ή αφορούν περιοχές ιδιαίτερης σημασίας από άποψη ευαισθησίας των τελικών υδάτινων αποδεκτών. Με βάση τις προτεινόμενες Ε.Σ. συμφωνήθηκαν ενδεικτικές προτεραιότητες για έργα τα οποία αφορούν ολοκλήρωση ή κατασκευή Εγκαταστάσεων Επεξεργασίας Λυμάτων (ΕΕΛ) και Κεντρικών Αποχετευτικών Αγωγών. Προκειμένου να διευκολυνθεί η διαδικασία ωρίμανσης των αναγκαίων έργων διαχείρισης των αστικών υγρών λυμάτων για την Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας, η ΔΙΠΕΧΩ έχει συντάξει σχετικό κατάλογο αναγκαίων μελετών με τον αντίστοιχο προϋπολογισμό τους. Κατά τη συνεδρίαση του Περιφερειακού Συμβουλίου τον Δεκέμβριο 1999, εγκρίθηκε το Διαχειριστικό Σχέδιο Στερεών Αποβλήτων της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας (και το οποίο επικαιροποιήθηκε στο Π.Σ. του 2003). Το Σχέδιο προέκυψε μετά από εμπεριστατωμένη επεξεργασία από την Διεύθυνση Περιβάλλοντος & Χωροταξίας (ΔΙΠΕΧΩ) της Περιφέρειας των επιμέρους μελετών που συντάχθηκαν για όλους του Νομούς της Περιφέρειας. Στη συνεδρίαση του περιφερειακού συμβουλίου, τον Απρίλιο του 2003, εκφράστηκε η σύμφωνη γνώμη για την αποκατάσταση των περισσότερων χώρων ανεξέλεγκτης εναπόθεσης αστικών αποβλήτων και στους επτά Νομούς της Περιφέρειας, σύμφωνα και με τον εθνικό σχεδιασμό διαχείρισης στερεών αποβλήτων όπου αναφέρεται ότι ο έλεγχος της λειτουργίας των ανεξέλεγκτων χωματερών και η σταδιακή εξάλειψή τους αποτελεί άμεση προτεραιότητα. Για την ΠΚΜ, το μεγαλύτερο μέρος των παρεμβάσεων θα πρέπει να εστιαστεί στις διαχειριστικές ενότητες όπου έχουν ήδη εκδοθεί εγκριτικές αποφάσεις από το Ταμείο Συνοχής για την κατασκευή χώρων υγειονομικής ταφής αποριμμάτων (ΧΥΤΑ). Τέλος, στα θέματα διαχείρισης των νερών και της ύδρευσης κυρίως- των αστικών κέντρων και των τουριστικών παράκτιων περιοχών παρατηρούνται ελλείψεις για τις οποίες θα καταβληθεί προσπάθεια ώστε να καλυφθούν με βάση τις κατευθύνσεις και τις προτεραιότητες που περιέχονται στην εθνική και την κοινοτική νομοθεσία (κυρίως στην οδηγία 2000/60/ΕΚ για τη θέσπιση πλαισίου κοινοτικής δράσης στον τομέα της πολιτικής των υδάτων) για το πόσιμο νερό.

6 6 Αναλυτική περιγραφή μέτρου Η πληθυσμιακή αύξηση των αστικών κέντρων της Κ. Μακεδονίας και η επέκταση των βιομηχανικών δραστηριοτήτων έχουν οδηγήσει σε αντίστοιχη αύξηση του όγκου των αστικών και βιομηχανικών αποβλήτων. Καθώς η συγκέντρωση και, κυρίως, η απόθεση των αποβλήτων αυτών λαμβάνει διαστάσεις οξυμένου προβλήματος, κύρια επιδίωξη του συγκεκριμένου μέτρου είναι η προώθηση βιώσιμων λύσεων για τη διαχείριση των αποβλήτων. Το πρόβλημα απόθεσης αστικών αποβλήτων επιτείνεται στις περιοχές με εποχική έξαρση του πληθυσμού (π.χ. τουριστική περίοδος ιδιαίτερα για τη Θεσσαλονίκη, Πιερία, Χαλκιδική- περίοδοι εκθέσεων -κυρίως για τη Θεσσαλονίκη). Στο πλαίσιο αυτό : 1. Έμφαση θα δοθεί στην πρόληψη και όχι στην εκ-των-υστέρων αντιμετώπιση του προβλήματος. 2. Ιδιαίτερη προσοχή θα δοθεί στην αντιμετώπιση των περιοχών Natura Θα εφαρμοστεί σε όσο το δυνατόν πληρέστερο βαθμό η βασική αρχή «Ο ρυπαίνων πληρώνει». Δεδομένου του μεγάλου προϋπολογισμού των απαιτούμενων παρεμβάσεων διαχείρισης υγρών και στερεών αποβλήτων, η ολοκλήρωσή τους μπορεί να προωθηθεί κυρίως από το Ταμείο Συνοχής. Τα διαθέσιμα κονδύλια του ΠΕΠ επαρκούν για την χρηματοδότηση έργων μικρής κλίμακας μόνον ή μεμονωμένων έργων που παρουσιάζουν υψηλό βαθμό ετοιμότητας. Οι δράσεις του μέτρου αποβλέπουν στην αντιμετώπιση της περιβαλλοντικής ρύπανσης από τα λύματα και απορρίμματα, την αναβάθμιση των υδάτων και των εδαφών, την αισθητική αποκατάσταση του τοπίου, τη βελτίωση της ποιότητας ζωής των πληθυσμών που βρίσκονται κοντά σε σημεία απόρριψης. Επίσης, αποβλέπει στη βελτίωση και επέκταση δικτύων ύδρευσης και αποχέτευσης. Ιεράρχηση των αναγκών και προτεραιοτήτων του μέτρου και σημαντικότητα ως προς την επίτευξη του στόχου του μέτρου * Υδρευση τμημάτων αστικών κέντρων ή οικισμών που αντιμετωπίζουν οξύτατο πρόβλημα ποσότητας ή/και ποιότητας με επιπτώσεις στη δημόσια υγεία * Ολοκλήρωση ή επέκταση υφιστάμενων υποδομών ύδρευσης-αποχέτευσης και εγκαταστάσεων επεξεργασίας λυμάτων. * Κατασκευή νέων έργων υποδομής ύδρευσης-αποχέτευσης και επεξεργασίας λυμάτων με έμφαση στα φυσικά συστήματα επεξεργασίας στις ευαίσθητες περιβαλλοντικά περιοχές. * Διαχείριση στερεών αποβλήτων. * Αποκατάσταση χώρων ανεξέλεγκτης εναπόθεσης αστικών αποβλήτων (ΧΑΕΑΑ). Συνοπτική περιγραφή κατηγοριών πράξεων και ενδεικτικές προβλεπόμενες πράξεις Το μέτρο προωθεί τύπους δράσεων όπως : * Δημιουργία - συμπλήρωση εγκαταστάσεων επεξεργασίας λυμάτων μικρών αστικών κέντρων ή μεγάλων οικισμών με εποχική αύξηση, αξιολογώντας τάσεις για μακροπρόθεσμη αύξηση πληθυσμού. * Εναλλακτικά συστήματα επεξεργασίας λυμάτων για οικισμούς κάτω των 2000 κατοίκων, σε ευαίσθητες περιβαλλοντικά περιοχές. * Δημιουργία υποδομών για επαναχρησιμοποίηση ιλύος βιολογικών καθαρισμών, με συνακόλουθη μείωση των στερεών αποβλήτων.

7 7 * Διαχείριση απορριμμάτων. * Κατασκευή κυρίως μικρών ΧΥΤΑ. * Αποκατάσταση τοπίου (παλαιών χώρων απόρριψης απορριμμάτων). * Βελτίωση και επέκταση δικτύων ύδρευσης και αποχέτευσης. Ποσοτικοποίηση στόχων μέτρου Δείκτες Α. ΔΕΙΚΤΕΣ ΠΡΑΓΜΑΤΟΠΟΙΗΣΗΣ (ΕΚΡΟΩΝ) Αριθμός Χώρων ημι-ελεγχόμενης διάθεσης αστικών απορριμμάτων που αποκαθίστανται (αρ.) Μήκος νέων Δικτύων Ύδρευσης (χλμ.) Μήκος βελτιωμένων Δικτύων Ύδρευσης (χλμ.) Αριθμός Υποδομών Δικτύων Αποχέτευσης που κατασκευάζονται (αρ.) Μήκος νέου κεντρικού αποχετευτικού αγωγού που εγκαθίσταται (χλμ.) Μονάδες επεξεργασίας αστικών λυμάτων (αρ.) ΤΙΜΗ ΒΑΣΗΣ ΣΤΟΧΟΣ 2003 ΣΤΟΧΟΣ , , Εκροές ΠΕΠ Εκροές ΠΕΠ

8 8 Β. ΔΕΙΚΤΕΣ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΟΣ Εξυπηρετούμενος πληθυσμός από βελτιωμένα ή νέα δίκτυα αποχέτευσης (κάτοικοι) Εξυπηρετούμενος πληθυσμός από βελτιωμένα ή νέα δίκτυα ύδρευσης (κάτοικοι) Μεικτές θέσεις απασχόλησης κατά την υλοποίηση (ισοδύναμα ανθρωποέτη 12μηνης διάρκειας) Εξυπηρετούμενος πληθυσμός από μονάδες επεξεργασίας αστικών λυμάτων (αρ.) Γ. ΔΕΙΚΤΕΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ Νέες (μεικτές) θέσεις πλήρους απασχόλησης (αρ.) Αποτελέσματα ΠΕΠ Αποτελέσματα ΠΕΠ

9 9 Γ ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑ: 2 ΜΕΤΡΟ: 1 ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΙΚΟΣ ΠΙΝΑΚΑΣ ΜΕΤΡΟΥ ΑΝΑ ΕΤΟΣ (σε Ευρώ) ΕΤΟΣ ΠΕΔΙΑ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗΣ ΣΥΝΟΛΙΚΟ ΚΟΣΤΟΣ Σύνολο Δημόσιας Δαπάνης Δ Η Μ Ο Σ Ι Α Δ Α Π Α Ν Η Κοινοτική Συμμετοχή Εθνική Δημόσια Δαπάνη Σύνολο ΕΤΠΑ ΕΚΤ ΕΓΤΠΕ-Π ΧΜΠΑ Σύνολο Κεντρική Περιφ/κή Τοπική Άλλη Ιδιώτες Ταμείο Συνοχής Λοιπά Δάνεια χρημ/τικά ΕΤΕ μέσα 1=2+13 2=3+8 3= = ΣΥΝΟΛΑ

10 10 Δ ΕΦΑΡΜΟΓΗ Εξειδίκευση διαδικασιών, λειτουργιών, οργανωτικών προϋποθέσεων, κλπ. Στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων των Διαχειριστικών Αρχών Κοινοτική νομοθεσία για τα ύδατα, τα στερεά και τα υγρά απόβλητα. Αντίστοιχη εθνική νομοθεσία (π.χ. Ν.1739/1987, Ν.3199/2003, ΚΥΑ 50910/2727/2003, ΚΥΑ /1997). Περιφερειακό Σχέδιο και Νομαρχιακά Σχέδια διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων. Περιφερειακό Σχέδιο και Νομαρχιακά Σχέδια διαχείρισης Υγρών Αποβλήτων. Ισχύουν οι διατάξεις του Κανονισμού 1260/99 του Συμβουλίου «Περί γενικών διατάξεων για τα Διαρθρωτικά Ταμεία», οι διατάξεις του νόμου 2860/2000 «Διαχείριση Παρακολούθηση και Έλεγχος του Κοινοτικού Πλαισίου Στήριξης και άλλες διατάξεις», καθώς και οι Διατάξεις Εφαρμογής του Π.Ε.Π. Κεντρικής Μακεδονίας. Κρίσιμες διαδρομές στην εφαρμογή συμπεριλαμβανομένων των θεσμικών και διοικητικών προϋποθέσεων αποτελεσματικής εφαρμογής Τακτική συνεργασία με τη Διεύθυνση Περιβάλλοντος Χωροταξίας (ΔΙΠΕΧΩ) της ΠΚΜ για την εξέταση των προτάσεων που αφορούν τη διαχείριση στερεών και υγρών αποβλήτων (σε σχέση με τα αντίστοιχα εγκεκριμένα Σχέδια διαχείρισης). Προκύπτουσες ανάγκες Τεχνικής Βοήθειας για την εφαρμογή Εμπειρογνωμοσύνες. Αξιολόγηση. Μελέτες (υποστηρικτικές, διάγνωσης, κλπ.). Προβολή-δημοσιότητα-ευαισθητοποίηση (για φορείς και κοινό). Σεμινάρια ημερίδες στρογγυλά τραπέζια. Επιτόπιοι έλεγχοι επισκέψεις στους φορείς. Διαπεριφερειακή συνεργασία και ανταλλαγή εμπειριών. Διάδοση καλών πρακτικών. Ε ΤΕΛΙΚΟΙ ΔΙΚΑΙΟΥΧΟΙ Τελικοί δικαιούχοι του Μέτρου ανάλογα με τη φύση και το είδος της πράξης είναι οι παρακάτω: Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση. Τοπική Αυτοδιοίκηση. Δημοτικές Επιχειρήσεις Υδρευσης-Αποχέτευσης (ΔΕΥΑ). Σύνδεσμοι ΟΤΑ με συναφείς δραστηριότητες (π.χ. ύδρευση, στερεά-υγρά απόβλητα). Εταιρεία Ύδρευσης Αποχέτευσης Θεσσαλονίκης (ΕΥΑΘ).