1 EKΘΕΣΗ ΕΚΦΡΑΣΗ Α ΛΥΚΕΙΟΥ Θέµατα για συζήτηση και έκφραση / έκθεση σχετικά µε την αγάπη και µε τον έρωτα. Σχολ. σελ. 131 Τι είναι αγάπη; Το ερώτηµα αυτό απασχολεί όλους τους νέους. Χωριστείτε σε οµάδες, για να κάνετε µια άσκηση «καταιγισµού ιδεών». Κάθε οµάδα θα καταγράψει σε ένα µεγάλο χαρτόνι τις αυθόρµητες απαντήσεις των µελών της στο παραπάνω ερώτηµα. Ύστερα θα διαβαστούν όλες οι απαντήσεις και θα ακολουθήσει συζήτηση. "-Να αγαπάς ή ν' αγαπιέσαι;/-να αγαπώ." - Νίκος Εγγονόπουλος Η αγάπη είναι ο σεβασµός στη ζωή. - Άλµπερτ Σβάιτσερ Η αγάπη µεταµορφώνει ακόµα και τη θυσία σε χαρά." - Βίκτωρ Ουγκώ Η αγάπη, όπως και η φωτιά, δεν µπορεί να υπάρξει χωρίς συνεχή κίνηση και παύει να ζει µόλις πάψει να ελπίζει ή να φοβάται. - Φρανσουά Ντε Λα Ροσφουκώ Η αγάπη φωτίζει µε τη λάµψη του παραµυθιού την καθηµερινότητα." - Σέλλευ Η ελεηµοσύνη, η αγάπη και η νηστεία αγιάζει τον άνθρωπο, τον πλουτίζει και σωµατικά και ψυχικά. - Κοσµάς ο Αιτωλός Η ζωή µας δίδαξε ότι η αγάπη δε συνίσταται στο να κοιτάµε ο ένας τον άλλο, αλλά στο να κοιτάµε προς την ίδια κατεύθυνση. - Αντουάν ντε Σαντ-Εξιπερί Η σηµασία της αγάπης για τον άνθρωπο -Εξευγενίζει τον ψυχικό κόσµο µας και τον απαλλάσσει από τα πάθη του. - Καλλιεργεί τον ανθρωπισµό, την εγκράτεια, την ευεργασία και την αυτοθυσία - Εξασφαλίζει την πρόοδο και τηνευηµερία

2 - Συντελεί στην κοινωνική ισορροπία και οµαλότητα - Λύνει διαφορές και δύσκολα προβλήµατα. - είχνει το ήθος κάθε ανθρώπου. Σχολ. σελ. 131 ιαβάστε τώρα το παρακάτω απόσπασµα από την Επιστολή του Αποστόλου Παύλου προς τους Κορινθίους και συζητήστε: Ποια είναι η σηµασία της αγάπης για τον άνθρωπο; Ποια είναι τα γνωρίσµατα της αγάπης; Αν µπορώ να λαλώ σε όλες τις γλώσσες των ανθρώπων, ακόµα και των αγγέλων, αλλά δεν έχω αγάπη για τους άλλους, οι λόγοι µου ακούγονται σαν ήχος χάλκινης καµπάνας ή σαν κυµβάλου αλαλαγµός. Κι αν έχω της προφητείας το χάρισµα κι όλα κατέχω τα µυστήρια κι όλη τη γνώση, κι αν έχω ακόµα όλη την πίστη, έτσι που να µετακινώ βουνά, αλλά δεν έχω αγάπη, είµαι ένα τίποτα. Κι αν ακόµα µοιράσω στους φτωχούς όλα µου τα υπάρχοντα, κι αν παραδώσω στη φωτιά το σώµα µου, για να καεί, αλλά δεν έχω αγάπη, σε τίποτα δε µε ωφελεί. Εκείνος που αγαπάει έχει µακροθυµία, έχει καλοσύνη. Εκείνος που αγαπάει δε ζηλοφθονεί. Εκείνος που αγαπάει δεν κοµπάζει ούτε περηφανεύεται. Είναι ευπρεπής, δεν είναι εγωιστής ούτε ευερέθιστος, ξεχνάει το κακό που του έχουν κάνει. ε χαίρεται για το στραβό που γίνεται, αλλά µετέχει στη χαρά για το σωστό. Εκείνος που αγαπάει όλα τα ανέχεται, σε όλα εµπιστεύεται, για όλα ελπίζει, όλα τα υποµένει. Τα γνωρίσµατά της - Πλήρης, να µπορεί να φτάσει µέχρι την αυτοθυσία - Έµπρακτη, να προχωρά στα έργα και να µην µένει στα λόγια - Καθολική, να προσφέρεται σε όλους ανεξαρτήτως φυλής και χρώµατος, - Σταθερή, χωρίς να µειώνεται η έντασή της, Σχολ. σελ. 132 Ας διερευνήσουµε τώρα µια από τις µορφές της αγάπης, την ερωτική. Το παρακάτω κείµενο έχει συντεθεί µε βάση τις απαντήσεις µαθητών της Α λυκείου που συµπλήρωσαν τη φράση: «ερωτεύοµαι σηµαίνει». Ποια απάντηση από αυτές σας εκφράζει; Ποια άλλη απάντηση θα προτείνατε;

3 Να είµαι αφηρηµένη, να σκέφτοµαι µόνο αυτόν. Να χτυπάει το κινητό και η καρδιά µου να πάει να σπάσει. Να ακούω µουσική και να θέλω να κλαίω. Αφοσιώνοµαι ολοκληρωτικά. Ζω, υπάρχω, αναπνέω, χαίροµαι, λυπάµαι, φοβάµαι, ζηλεύω, ποθώ πληγώνω και πληγώνοµαι. Να έχουν όλες µου οι σκέψεις τη µορφή του. Να κρέµοµαι από µια κλωστή. Να χαίροµαι όταν χαίρεται, να λυπάµαι όταν λυπάται. Να νιώθω ξεχωριστή. Ζω για αυτόν που αγαπώ. Πεθαίνω για αυτόν. Νιώθω µιαν απερίγραπτη χαρά. Νιώθω σαν πουλί, πετώ στα ουράνια. Αγαπώ όλους τους ανθρώπους Πρώτα απ όλα, η ερωτική αγάπη συχνά συγχέεται µε τη συναρπαστική εµπειρία του να ερωτεύεσαι, µε την αιφνίδια κατάρρευση των φραγµών που υπάρχουν µεταξύ των δυό, ξένων ως εκείνη τη στιγµή, προσώπων. Αλλά, αυτή η εµπειρία της ξαφνικής εξοικείωσης είναι από την ίδια της τη φύση λιγόζωη. Αφού ο ξένος γίνει ένα οικείο πρόσωπο, δεν υπάρχουν πια φραγµοί να υπερνικηθούν, ούτε ξαφνικό πλησίασµα για να επιτευχθεί. Το άτοµο που αγαπάµε, το γνωρίζουµε τόσο καλά όσο τον εαυτό µας. Ή µάλλον θα έλεγα. ίσως, τόσο λίγο όσο τον εαυτό µας. Αν υπήρχε περισσότερο βάθος στη γνώση του άλλου προσώπου, αν µπορούσε κανείς να διαισθάνεται την απεραντοσύνη της

4 προσωπικότητάς του, το άλλο πρόσωπο δε θα µπορούσε ποτέ να γίνει τόσο οικείο. Και το θαύµα της υπερνίκησης των φραγµών, θα µπορούσε να συνέβαινε κάθε µέρα. Αλλά για τους περισσότερους ανθρώπους η δική τους προσωπικότητα, όπως και των άλλων, σύντοµα εξερευνάται και εξαντλείται. Σχολ. σελ. 133 ιαβάστε τώρα και τα παρακάτω αποσπάσµατα από την αρχαία ελληνική ποίηση και συζητήστε σχετικά µε τα γνωρίσµατα της ερωτικής αγάπης. Σοφοκλής, Αντιγόνη, στ. 781 κ.ε. Έρωτα ανίκητε Εσύ που µε τα βέλη σου ορµάς πάνω σ' αυτούς που πλάνεψες, που χαίρεσαι τις νύκτες σου στα ροδοµάγουλα των κοριτσιών, που κατακτάς τις θάλασσες και µπαίνεις στ' αγροτόσπιτα, ούτε θνητός ούτε αθάνατος κανείς εγλύτωσε από σένα. Εσύ τους άµοιρους θνητούς µες στη µανία τους σπρώχνεις και µε το δόλο παρασέρνεις ανθρώπους συνετούς στην αµαρτία, για να χαθούν. Ο χορός πιστεύει πως αιτία της σύγκρουσης πατέρα και γιου είναι η αγάπη του νέου για την ηρωίδα. Έτσι ψάλλει για την ακατανίκητη δύναµή του έρωτα. Η δύναµη του έρωτα νικά πάντα και παρουσιάζεται µε εικόνες. εν είναι ο άγριος πολεµιστής που επιδιώκει τη θύελλα της µάχης και ξεκουράζεται σε πλατύφυλλα δένδρα. Είναι ο πόθος που ακουµπά στα µάγουλα κάθε νέας. Απλώνεται σε στεριές και θάλασσες και κανείς δεν µπορεί να του απαγορέψει να µπει στην καρδιά του. Η καταστροφική δύναµή του παρουσιάζεται µε εικόνες, επίθετα και µεταφορές. Ενώνει τους ανθρώπους, όπως στην περίπτωση των 2 νέων, αλλά συγχρόνως σπάει τους συγγενικούς δεσµούς. Σχολ. σελ. 134

5 Εργαστείτε σε οµάδες και συγκεντρώστε τραγούδια που µιλούν για τον έρωτα ή την αγάπη. Μόννο γγιιαττίί µ αγγάπησεεςς τηςς Mαρίίαςς Πολυδούρη εν τραγουδώ, παρά γιατί µ αγάπησες στα περασµένα χρόνια. Και σε ήλιο, σε καλοκαιριού προµάντεµα, και σε βροχή, σε χιόνια. εν τραγουδώ παρά γιατί µ αγάπησες. Μόνο γιατί µε κράτησες στα χέρια σου µια νύχτα και µε φίλησες στο στόµα, µόνο γι αυτό είµαι ωραία σαν κρίνο ολάνοιχτο κι έχω ένα ρίγος στην ψυχή µου ακόµα, µόνο γιατί µε κράτησες στα χέρια σου. Μόνο γιατί τα µάτια σου µε κύτταξαν µε την ψυχή στο βλέµµα, περήφανα στολίστηκα το υπέρτατο της ύπαρξής µου στέµµα, µόνο γιατί τα µάτια σου µε κύτταξαν. Μόνο γιατί µ αγάπησες γεννήθηκα γι αυτό η ζωή µου εδόθη στην άχαρη ζωή την ανεκπλήρωτη µένα η ζωή πληρώθη. Μόνο γιατί µ αγάπησες γεννήθηκα. Μονάχα γιατί τόσο ωραία µ αγάπησες έζησα να πληθαίνω τα ονείρατά σου, ωραίε που βασίλεψες κι έτσι γλυκά πεθαίνω µονάχα γιατί τόσο ωραία µ αγάπησες. Σχολ. σελ. 134 Εργαστείτε σε οµάδες, για να διερευνήσετε µιαν άλλη µορφή αγάπης, πχ. την αδελφική αγάπη, τη φιλική, τη µητρική, την αγάπη προς το Θεό, την αγάπη προς τον εαυτό µας. Σκεφτείτε και συζητήστε, µε βάση την εµπειρία σας, ποια είναι τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της. Παρουσιάστε τα συµπεράσµατά σας σε προσχεδιασµένο προφορικό λόγο.

6 Αδερφική αγάπη είναι η αγάπη ανάµεσα σε ίσους, µητρική αγάπη είναι η αγάπη για τον αδύνατο. Αν και διαφορετικοί µεταξύ τους, οι δυό αυτοί τύποι της αγάπης έχουν το κοινό σηµείο ότι από την ίδια τους τη φύση δεν περιορίζονται σ ένα πρόσωπο. Αν αγαπώ τον αδερφό µου, αγαπώ όλα µου τα αδέλφια, αν αγαπώ το παιδί µου, αγαπώ όλα τα παιδιά µου, κι ακόµα και όλα τα παιδιά, όλους εκείνους που χρειάζονται τη βοήθειά µου. Σχολικό σελίδα 131-134, Η αγάπη και η φιλία Σύλλογοι και ενώσεις µε κοινωνική προσφορά: - Ερυθρός Σταυρός = διεθνής οργάνωση που φροντίζει για τους τραυµατίες πολέµου είτε στο µέτωπο είτε µεταξύ των αµάχων. - Γιατροί χωρίς σύνορα = οργάνωση γιατρών που προσφέρουν δωρεάν τις υπηρεσίες τους σε όποιον τις χρειάζεται ανεξαρτήτως από φυλή, θρησκεία, ιδεολογία - ιεθνής Αµνηστεία = οργάνωση που ελέγχει για την παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωµάτων σε κάθε χώρα και κυρίως σε όσες έχουν αυταρχικό πολίτευµα. - Γιούνισεφ = οργάνωση του Ο.Η.Ε. που φροντίζει για την τροφή και την υγειονοµική περίθαλψη των παιδιών του τρίτου κόσµου. Προτεινόµενο θέµα για ανάπτυξη Πως φαντάζεσαι ότι θα ήταν µια ζωή χωρίς φίλους; Πρόλογος Από τους πιο δυνατούς δεσµούς που µπορεί να ενώσει δυο ανθρώπους µέχρι το τέλος της ζωής τους θεωρείται η φιλία. Θα µπορούσαµε να πούµε πως φίλος είναι το πρόσωπο µε το οποίο έχει κάποιος στενούς δεσµούς αγάπης, αλληλοκατανόησης και αλληλοβοήθειας. Κυρίως θέµα Θα περνούσαµε πραγµατικά µια ζωή δυστυχισµένη χωρίς ένα φιλικό πρόσωπο να ενδιαφέρεται για µας. Θα µέναµε αβοήθητοι, χωρίς στήριγµα και ίσως να χάναµε την ψυχική µας ισορροπία. εν θα µπορούσαµε να εξωτερικεύσουµε ούτε τη λύπη αλλά ούτε τη χαρά

7 µας. Και όπως σωστά ειπώθηκε ο πόνος αν τον µοιράζεσαι µε κάποιον, γίνεται µισός, ενώ η χαρά διπλή. Τα αποτελέσµατα από την έλλειψη φίλων πολλά και δυσάρεστα. Θα νιώθαµε ανία ή µοναξιά. Η ζωή µας θα γινόταν µονότονη χωρίς κανένα ενδιαφέρον. εν θα είχαµε κάποιο πρόσωπο εµπιστοσύνης να µας βοηθήσει σε µια άσχηµη στιγµή για µας, όπως ένα πρόβληµα υγείας, ένα επαγγελµατικό ή ένα οικονοµικό πρόβληµα. Εποµένως θα βρισκόµαστε σε µια συνεχή αγωνία και για µας τους ίδιους. Αντίθετα µε πραγµατικούς φίλους νιώθουµε αγάπη και ενδιαφέρον για τους άλλους. Έχουµε ηρεµία, ικανοποίηση για το παρόν και ελπίδες για το µέλλον. Εξευγενίζεται ο χαρακτήρας µας, αναπτύσσονται τα ανώτερα συναισθήµατα της αφοσίωσης, της συµπάθειας και της ανιδιοτέλειας, ενώ βοηθάµε περισσότερο για την πρόοδο της κοινωνίας. Επίλογος Εποµένως η γνήσια φιλία είναι αναγκαία για κάθε πολιτισµένο άνθρωπο. Αποτελεί µια αρετή που δεν συµβάλλει µόνο στην δική µας ευτυχία αλλά στην εξυπηρέτηση του γενικού καλού. Όπως δε πολύ σωστά έχει ειπωθεί: «η φιλία είναι η µόνη δύναµη που µπορεί να κρατήσει τον κόσµο ενωµένο».