«ΠεριφερειακήΣτρατηγική «ΈξυπνηςΕξειδίκευσης 2014-2020» -ΜΑΡΤΙΟΣ 2014-
ΤιΕίναι? «Έξυπνη Εξειδίκευση» για την ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ σηµαίνει : - τον εντοπισµό των µοναδικών χαρακτηριστικών & µέσωνπουδιαθέτει, - την επισήµανση των συγκριτικών ανταγωνιστικών πλεονεκτηµάτων της και - τη συγκέντρωση τοπικών παραγόντων και πόρωνγύρωαπόέναόραµαγιατοµέλλον, που άγεται από την αριστεία. για δε το παραγωγικό δυναµικό (ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ) σηµαίνει: - τη δηµιουργία νέας προστιθέµενης αξίας από υφιστάµενες δραστηριότητεςκαιτηνανάπτυξηνέωνπροϊόντων & υπηρεσιών, αξιοποιώντας τις τεχνολογίες, την καινοτοµία και τις συνεργασίες.
έτσι, η «ΕΞ-ΕΞ»αναφέρεταισε: Ανανέωση παραδοσιακών κλάδων, µε τον προσανατολισµό σε δραστηριότητες υψηλότερης προστιθέµενης αξίας, Εκσυγχρονισµό, µε την υιοθέτηση και διάδοση νέων τεχνολογιών, Τεχνολογική διαφοροποίηση από υφιστάµενες εξειδικεύσεις σε συναφή πεδία, Ανάπτυξη νέων οικονοµικών δραστηριοτήτων µέσω ριζικής τεχνολογικής ανανέωσης & καινοτοµίας, και Αξιοποίηση νέων µορφών καινοτοµίας, (ανοικτή καινοτοµία, καινοτοµία από τους χρήστες, κοινωνική καινοτοµία, καινοτοµία στις υπηρεσίες).
Η στρατηγική «ΕΞ-ΕΞ» περιλαµβάνει: 1.Ανάλυση του περιφερειακού πλαισίου και των δυνατοτήτων για καινοτοµία, 2. ηµιουργία δοµής διακυβέρνησης και λήψης αποφάσεων «εκτωνκάτω», 3.Παραγωγή ενός κοινού οράµατος για το µέλλον της περιοχής, 4.Επιλογή ενός περιορισµένου αριθµού προτεραιοτήτων για την περιφερειακή ανάπτυξη, 5. ηµιουργίατουκατάλληλουσυνδυασµούπολιτικών, έργων και δράσεων υποστήριξης της καινοτοµίας, 6. ηµιουργία µηχανισµών παρακολούθησης και αξιολόγησης.
Χαρακτηριστικά ΕΝ ΙΑΜΕΣΗ ΙΑΧΕΙΡΙΣΤΙΚΗ ΑΡΧΗ Π.Ι.Ν. - αποτελεί µία οµάδα 32 νησιών, µε έκταση 2.307 τ.χλµ., όπου κατοικεί το 2% του ελληνικού πληθυσµού, µε τάσεις µείωσης -το 2009 παρήγαγετο 1,8% τουεθνικούαεπ ( 6 η θέσηστοκατάκεφαλήναεπ ) - ο τοµέας των υπηρεσιών (κυρίως τουρισµός και εµπόριο) αντιπροσώπευε το 84,7% του περιφερειακού ΑΕΠ το 2009, ο δευτερογενής το 12,3% καιηγεωργίατο 2,9% -ΟιΜΜΕείναιηραχοκοκαλιάτηςς, αλλά καλύπτουν κυρίως τοπικές ανάγκες - Η οικονοµική κρίση, έχει πλήξει την Περιφέρεια & αυτό είναι εµφανές στην οικονοµική δραστηριότητα, στην απασχόληση κ.α.
Χαρακτηριστικά - Το µορφωτικό επίπεδο του εργατικού δυναµικούείναισχετικάχαµηλό (το 16,9% του πληθυσµού ηλικίας 25-64 έχει γ βάθµια εκπαίδευσητο 2011 (25,4% στηνελλάδα, 26,8% στην ΕΕ27), - το επίπεδο δια βίου µάθησης είναι επίσης χαµηλό -Παρόλο που η επιστηµονική παραγωγή των 2 Ακαδηµαϊκών Ιδρυµάτων (ΑΕΙ και ΑΤΕΙ) βαίνει συνεχώς αυξανόµενη, είναι ακόµη σε συγκριτικά χαµηλά επίπεδα. -Τα Ιόνια νησιά είναι µία από τις λιγότερο δυναµικές ελληνικές περιφέρειεςστοντοµέατηςέρευναςκαικαινοτοµίας. Ειδικότερα, ανήκειστηνκατηγορίατωνπεριφερειών: µε µεγάλες δυνατότητες στον τοµέα του τουρισµού, αλλά εξαιρετικά χαµηλή καινοτοµία
Πλωτές µεταφορές Βιοµηχανία τροφίµων ραστηριότητες µηχανικών Ά λλες υπηρεσίες Ιατρικά επαγγέλµατα Απασχόληση Π.Ι.Ν. Νοµικά & λογιστικά Χον δρικό εµπόριο Χερσαίες µεταφορές Εµπόριο - επισκ. οχ ηµάτων Κατασκευή κτιρίων Εξειδ.κατασκευές ηµόσια διοίκηση Εκπαίδευση Υπηρεσίες εστίασης Καταλύµατα Λιαν ικό εµπόριο Φυτική & ζωική παραγωγή 0,0 2,0 4,0 6,0 8,0 10,0 12,0 14,0 16,0 Πηγή: EΛ.ΣΤΑΤ. 2010
Κλαδική εξειδίκευση Π.Ι.Ν. Πηγή: European Cluster Observatory 2011
Εξαγωγική δραστηριότητα Π.Ι.Ν. Τατρόφιµαµεµερίδιο 86%είναιοβασικόςεξαγωγικόςκλάδοςτηςπεριφέρειαςΙονίωνΝήσων. Προϊόντα: ιχθυηρά (µερίδιο 52%), λίπη & έλαια (33%). Οι εξαγωγές ιχθυηρών από το 2008 µέχρι το 2012 έχουν 7πλασιαστεί, ενώ ανοδικά κινούνται και οι εξαγωγές λιπών & ελαίων, µε µέσο ρυθµό 12%. Η ΕΕ είναι ο σηµαντικότερος εξαγωγικός εταίρος διαχρονικά για την περιφέρεια µε βασικό προορισµό τηνιταλία (µερίδιο 76%). Επίσης, το 13% τωνεξαγωγώντηςπεριφέρειαςαπευθύνονταιστηνρωσία, 6% στην Γερµανία, 2% στη Βρετανία και 1% στις ΗΠΑ. Πηγή: ΣΕΒΕ 2012
Επιπτώσεις Πηγή: Επεξεργασίαδεδοµένων
- Γενικά, η Π.Ι.Ν. είναι εξειδικευµένη σε µεγάλο βαθµό σε τουριστικές δραστηριότητες Παραγωγικό σύµπλεγµα - Συνδεδεµένη µε τον τοµέα του τουρισµού είναι η «βιο-», δηλαδή : Γεωργία & τρόφιµα Βιοποικιλότητα (περιβάλλον) Θαλάσσιοι πόροι ενώ, κυρίαρχο παραγωγικό σύµπλεγµα αποτελούν : γεωργία τοπική παραγωγή τροφίµων γαστρονοµία φιλοξενία τουρισµός + πολιτισµός/ταυτότητα
Τοµεακές Στρατηγικές ΕΝ ΙΑΜΕΣΗ ΙΑΧΕΙΡΙΣΤΙΚΗ ΑΡΧΗ Π.Ι.Ν. Η Περιφερειακή & οι συναφείς Στρατηγικές Αγροτική Στρατηγική Στρατηγική «έξυπνης εξειδίκευσης» Ι.Ν. Στρατηγική «Μακρο Περιφέρειας» Α.Ι. Στρατηγική για την Κοινωνική Ένταξη Εξειδίκευση
Εξειδίκευση οιπόροι και ΕΝ ΙΑΜΕΣΗ ΙΑΧΕΙΡΙΣΤΙΚΗ ΑΡΧΗ Π.Ι.Ν. Η «παραδοσιακή»εξειδίκευσητηςπ.ι.ν. και η «παραδοσιακή εξειδίκευση» Αγροτικήγη/ έδαφος Θάλασσα Περιβάλλον/ τοπίο Ανθρώπινοι πόροι Αγροτικές µονοκαλλιέργειες Παράκτιααλιεία & κορεσµ. παράκτιος τουρ. «Μαζικός» τουρισµός Πολιτιστική δραστηριότητα Υλικός Πολιτισµός Άυλος Πολιτισµός Υποδοµές
Εξειδίκευση οιπόροι και ΕΝ ΙΑΜΕΣΗ ΙΑΧΕΙΡΙΣΤΙΚΗ ΑΡΧΗ Π.Ι.Ν. η«νέα» («έξυπνη») εξειδίκευσητηςπ.ι.ν. η «έξυπνη εξειδίκευση» µε πτυχές από: Αγροτικήγη/ έδαφος ποιοτικά τρόφιµα Γαστρονοµία Γαστρονοµία (βιο (βιο-) ) Θάλασσα Περιβάλλον/ τοπίο Υλικός Πολιτισµός Ανθρώπινοι πόροι αλιεία & υδατοκαλ. (έµφαση σε δραστηριότητες «ανοικτής Θάλασσας») Ποιοτικός & θεµατικός τουρισµός θαλάσσια θαλάσσια πράσινη πράσινη Υποδοµές Άυλος Πολιτισµός ανάδειξη ταυτότητας δηµιουργική δηµιουργική
Προτεραιότητες Ιονίων Νήσων ΕΝ ΙΑΜΕΣΗ ΙΑΧΕΙΡΙΣΤΙΚΗ ΑΡΧΗ Π.Ι.Ν. Τυπικά Τυπικά προϊόντα προϊόντα Αλιεία Αλιεία + µαζ µαζ. παρ παρ. τουρ τουρ. Εξειδίκευση Αλιεία Αλιεία (+ (+α.θ.) Ιχθυοκαλ Ιχθυοκαλ. (+ (+α.θ.) Θαλάσσιος Θαλάσσιος Τουρισµός Τουρισµός & πολιτισµός πολιτισµός Θαλάσσια Θαλάσσια Βιο Βιοτεχνολογία τεχνολογία βιώσιµος βιώσιµος παράκτιος παράκτιος τουρισµός τουρισµός Οικολ Οικολ. θρησκ θρησκ. κλπ κλπ. Γαστρονοµία Γαστρο Γαστρονοµία νοµία δηµιουργική δηµιουργική Γαστρονοµία (βιο-) Γαστρονοµία Γαστρονοµία (βιο βιο- ) θαλάσσια θαλάσσια θαλάσσια πράσινη πράσινη πράσινη δηµιουργική δηµιουργική δηµιουργική ανανέωση ανανέωση διαφοροποίηση διαφοροποίηση νέα νέα δραστηριότητα δραστηριότητα εκσυγχρονισµός εκσυγχρονισµός
Τυπικά προϊόντα Θαλάσσιος Τουρισµός & Θαλάσσια πολιτισµός Βιο- τεχνολογία Γαστρο- νοµία Smart specialization Αλιεία (+α.θ.) Ιχθυοκαλ. (+α.θ.) Αλιεία + µαζ. παρ. τουρ. βιώσιµος παράκτιος τουρισµός δηµιουργική κλπ. Οικολ. θρησκ. ΚτΠ: Ιχνηλασιµότητα ιχθυοκαλ / αλιευτικών προϊόντων προβολή υποθαλάσσιας & αλιευτικής κληρονοµιάς προβολή µαρίνων & συστήµατα πληροφόρησης ΙΚΤΥΑ: δίκτυα ιχθυοκαλ /αλιέων τουριστ παραγωγών Clusterκρουαζιέρας ΕΝΙΣΧΥΣΗ Μ.Μ.Ε. Νεανική καινοτοµία σε τοµείς θαλάσσιας ς παραγωγή νέων ειδών αλιείας / υδατοκαλλιέργειας & προώθησηβιοκαλλιέργειας ΜΜΕσεθαλάσσιεςδραστηριότητες (τουρισµός, αλιευτικόςτουρ., καταδύσεις, ναυπήγηση, µεταφορές) Τυποποίηση πιστοποίηση προϊόντων & υπηρεσιών ΕΡΕΥΝΑ: Προηγµένες τεχνικές εικονικής αναπαράστασης ΚτΠ: Εικονική αναπαράσταση γεγονότων Έξυπνασυστήµαταεικόνας / ήχου / µετάφρ ηµιουργία πιστών αντιγράφων ΙΚΤΥΑ: ίκτυαπολιτιστ. φορέων & επιχ/σεων δηµιουργικού & τουριστικού τοµέα ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ: ΕΡΕΥΝΑ: Βιο-πληροφορική (µεσοπρόθεσµα ιατρικός τουρισµός) ΚτΠ: Προβολή θεµατικού τουρισµού e υπηρεσίες & συστήµατα πληροφόρησης θεµατικού τουρισµού ΙΚΤΥΑ: δίκτυα (µικτά) οικολογικού & γενικά θεµατικού τουρισµού ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ: «πράσινες» εφαρµογές σε τουριστικές ΜΜΕ για µείωση οικολογικού αποτυπώµατος ΕΝΙΣΧΥΣΗ Μ.Μ.Ε. Νεανική καινοτοµία στο θεµατικό τουρισµό ΜΜΕθεµατικού & ποιοτικούτουρισµού & εστίασης Πιστοποίηση (οικολογική κ.α.) ΜΜΕ τουρισµού - εστίασης
Τυπικά προϊόντα Θαλάσσιος Τουρισµός & Θαλάσσια πολιτισµός Βιο- τεχνολογία Γαστρο- νοµία Smart specialization Αλιεία (+α.θ.) Ιχθυοκαλ. (+α.θ.) Αλιεία + µαζ. παρ. τουρ. βιώσιµος παράκτιος τουρισµός δηµιουργική κλπ. Οικολ. θρησκ. ΑΝΘΡΩΠΙΝΟ ΥΝΑΜΙΚΟ: Κατάρτιση (ψηφιακή αναπαράσταση) ηµιουργία θέσεων απασχόλησης Κοινωνική επιχειρ/τητα (δηµ. ) ΑΝΘΡΩΠΙΝΟ ΥΝΑΜΙΚΟ: Κατάρτιση (ποιοτ. τουρισµός-περιβάλλον) ηµιουργία θέσεων απασχόλησης Κοινωνική επιχειρηµατικότητα (περιβάλλον) ΗΜΟΣΙΕΣ ΡΑΣΕΙΣ: προσδιορισµόςπεριοχών αλιείας/ ιχθυοκαλλιέργεια «ανοικτής θαλάσσης» υποδοµές θαλάσσιου τουρισµού (καταδυτικά πάρκα, ναυάγια, θαλάσσιααρχαιολογία/µουσεία, καταφύγια σκαφών κλπ) Σχέδια Ο ΠΖ & δίκτυα παράκτιων προορισµών Συστήµαταπαρακολούθησηςπεριβαλλοντ. κινδύνων Οικολογική πιστοποίηση πόλεων -λιµένων ΗΜΟΣΙΕΣ ΡΑΣΕΙΣ: δικτύωση (µε ανάδειξη) φυσικών οικοτόπων & βιοποικιλότητας, & περιοχών /τοπίων φυσικού κάλλους - µονοπάτια ικτύωση (µε ανάδειξη) µνηµείων κλπ στοιχείων της ευρύτερης πολιτιστικής κληρονοµιάς δηµιουργίαιστορικών, µυθολογικών («Οδύσσεια»), θρησκευτικώνδιαδροµών δηµιουργία µικρής κλίµακας υποδοµών θεµατικού τουρισµού
ΕΝ ΙΑΜΕΣΗ ΙΑΧΕΙΡΙΣΤΙΚΗ ΑΡΧΗ Π.Ι.Ν. Ιχθυοκαλ. Ιχθυοκαλ. (+α (+α.θ.) Τυπικά προϊόντα ΓαστροΓαστρονοµία ter t r a Sm ies r o rit Αλιεία (+α (+α.θ.).) Α. Χ (Ο. αγροδιατροφή Αλιεία + µαζ. µαζ. παρ. παρ. τουρ. τουρ. Θαλάσσια ΒιοΒιοτεχνολογία βιώσιµος παράκτιος τουρισµός Θαλάσσιος Τουρισµός & πολιτισµός θαλάσσια Οικολ. Οικολ. κλπ. κλπ. δηµιουργική δηµιουργική θρησκ. θρησκ. οικολ. τουρισµός
ΟΡΑΜΑ περιφερειακής στρατηγικής: ελκυστικός προορισµός, βιώσιµος τόπος ΟΡΑΜΑ RIS: επανάκτηση της ΕΛΚΥΣΤΙΚΟΤΗΤΑΣ µετην αξιοποίηση της ΓΝΩΣΗΣ Αναδιάταξη παραγωγικού προτύπου µε έµφαση στην «έξυπνη εξειδίκευση» Ενεργοποίηση ανθρώπινου δυναµικού στην κατεύθυνση της παραγωγικής εξειδίκευσης ηµιουργία πόλων θεµατικής εξειδίκευσης στο πλαίσιο ολοκληρωµένης χωρικής ανάπτυξης Υποστήριξη προωθούµενου παραγωγικού προτύπου (υποδοµές)
ΟΡΑΜΑ RIS: επανάκτηση της ΕΛΚΥΣΤΙΚΟΤΗΤΑΣ µετην αξιοποίηση της ΓΝΩΣΗΣ Γενικοί & επιµέρους στόχοι ΕΝ ΙΑΜΕΣΗ ΙΑΧΕΙΡΙΣΤΙΚΗ ΑΡΧΗ Π.Ι.Ν. γνώση & καινοτοµία στο παραγωγικό σύστηµα διασύνδεση παραγωγικών τοµέων αξιοποίηση οικολογικών & πολιτιστικών πόρων ποιοτική αναβάθµιση προϊόντων & υπηρεσιών Αναδιάταξη παραγωγικού προτύπου µε έµφαση στην «έξυπνη εξειδίκευση» Ενεργοποίηση ανθρώπινου δυναµικού στην κατεύθυνση της παραγωγικής εξειδίκευσης ηµιουργία πόλων θεµατικής εξειδίκευσης στο πλαίσιο ολοκληρωµένης χωρικής ανάπτυξης Υποστήριξη προωθούµενου παραγωγικού προτύπου (υποδοµές) ενεργειακή απόδοση παραγωγικού συστήµατος ενίσχυση δεξιοτήτων ανθρώπινου δυναµικού ηκοινωνική στο πλαίσιο τηςεξ ΕΞ-ΕΞ προώθηση περιοχών έξυπνης εξειδίκευσης διασύνδεση πυλών εισόδου αποτροπή περιβαλλοντικών πιέσεων & κινδύνων παραγωγικές υποδοµές µικρής κλίµακας
ιαβούλευση - «Συνάντησηεργασίας» (Workshop)στοπλαίσιοτου ΑναπτυξιακούΣυνεδρίουΠ.Ι.Ν. (ΑΠΡ. 2013) - «άτυπη» διαβούλευση µε οµάδες παραγωγών (ΜΑΙΟΣ 2013) -α φάσηδιαβούλευσης: εντοπισµός τοµέων / προτεραιοτήτων (5 συναντήσεις ΑΥΓ2013) -β φάσηδιαβούλευσης: προσδιορισµόςδράσεων (4 θεµατικέςσυναντήσεις-οκτ2013) - «έρευνα αγοράς» σε δείγµα επιχειρήσεων ( ΕΚ2013) - ιαβούλευση στο ίκτυο «ΕΞ-ΕΞ» (ΑΠΡΙΛ ΙΟΥΛ ΕΚ2013)