Μαρία Λύρα, Αν. Καθηγήτρια, Α Εργαστήριο Ακτινολογίας, Παν/μιο Αθηνών

Σχετικά έγγραφα
Αθηνών. Maria Lyra,, Assoc Prof. Medical Physicist, University of Athens

Επιβάρυνση από την ακτινοβολία Δοσιμετρία στην Πυρηνική Ιατρική

Βασικές αρχές λειτουργίας του Αξονικού Τομογράφου (ΑΤ) Computed Tomography (CT)

Κανονικη Εξεταστικη

1. ΦΥΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ IONTIZOYΣΑΣ ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΑΣ (ΑΚΤΙΝΕΣ Χ γ) Εργαστήριο Ιατρικής Φυσικής Παν/μιο Αθηνών

ΑΞΟΝΙΚΗ ΤΟΜΟΓΡΑΦΙΑ. Ευάγγελος Παντελής Επ. Καθ. Ιατρικής Φυσικής Εργαστήριο Ιατρικής Φυσικής Ιατρική Σχολή Αθηνών

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΓΕΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΕΡΕΥΝΑΣ & ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ. για τις ακτινοβολίες ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΑΤΟΜΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ

Ε Λ Λ Η Ν Ι Κ Η Ε Π Ι Τ Ρ Ο Π Η Α Τ Ο Μ Ι Κ Η Σ Ε Ν Ε Ρ Γ Ε Ι Α Σ

ΒΙΟΦΥΣΙΚΗ. Αλληλεπίδραση ιοντίζουσας ακτινοβολίας και ύλης.

ΜΑΘΗΜΑ: ΡΑΔΙΟΒΙΟΛΟΓΙΑ ΘΕΜΑ: ΒΙΟΪΑΤΡΙΚΕΣ ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΤΩΝ ΙΟΝΤΙΖΟΥΣΩΝ ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΩΝ

Προστασία από τις Ακτινοβολίες (Ακτινοπροστασία)

A L A R A. Μαρία Λύρα

ΘΕΜΑΤΑ ΑΚΤΙΝΟΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΣΕ ΤΜΗΜΑ. ΠΟΖΙΤΡΟΝΙΩΝ PET ή PET/CT

ΑΞΟΝΙΚΗ ΤΟΜΟΓΡΑΦΙΑ Παντελής Καραίσκος Αν. Καθ. Ιατρικής Φυσικής

ΑΞΟΝΙΚΗ ΤΟΜΟΓΡΑΦΙΑ Παντελής Καραίσκος Καθ. Ιατρικής Φυσικής

ΦΥΣΙΚΗ Γ' ΛΥΚΕΙΟΥ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙ ΕΙΑΣ 2006 ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ

ΦΥΣΙΚΗ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ

Μαθαίνουμε για τις ακτινοβολίες. Ερευνητική Εργασία Β Λυκείου Μαθητές:Παναγιώτης Κουνέλης Παναγιώτης Σανέτσης Νικόλας Παπακωνσταντίνου

HY Ιατρική Απεικόνιση. Στέλιος Ορφανουδάκης Κώστας Μαριάς. Σημειώσεις II: Πυρηνική Ιατρική

ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΚΑΙ ΟΡΙΣΜΟΙ ΤΗΣ ΡΑ ΙΟΧΗΜΕΙΑΣ

ΑΛΛΗΛΕΠΙΔΡΑΣΗ ΗΛΕΚΤΡΟΜΑΓΝΗΤΙΚΗΣ ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΑΣ ΜΕ ΤΗΝ ΥΛΗ

ΦΥΣΙΚΗ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ

Υπολογιστική Τομογραφία ακτίνων Χ

ΑΤΟΜΙΚΗ ΠΥΡΗΝΙΚΗ ΦΥΣΙΚΗ

ΑΤΟΜΙΚΗ ΦΥΣΙΚΗ κβαντισμένη h.f h = J s f = c/λ h.c/λ

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟΥ ΥΓΕΙΟΦΥΣΙΚΗΣ

ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΤΕΤΑΡΤΗ 20 ΜΑΪΟΥ 2015 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΦΥΣΙΚΗ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ

ΗΛΕΚΤΡΟΜΑΓΝΗΤΙΚΑ ΚΥΜΑΤΑ

ΗΜΕΡΙΔΑ ΧΗΜΕΙΑΣ 2017 Ραδιενέργεια και εφαρμογές στην Ιατρική

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟΥ ΥΓΕΙΟΦΥΣΙΚΗΣ

Συμπέρασμα: η Η/Μ ακτινοβολία έχει διπλή φύση, κυματική και σωματιδιακή.

ΑΡΧΕΣ ΚΑΙ ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΠΥΡΗΝΙΚΗΣ ΧΗΜΕΙΑΣ

Οι ακτίνες Χ είναι ηλεκτροµαγνητική ακτινοβολία µε λ [ m] (ή 0,01-10Å) και ενέργεια φωτονίων kev.

ΦΥΣΙΚΗ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙ ΕΙΑΣ

ΘΕΜΑ 1 ο Στις ερωτήσεις 1-4 να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθμό της ερώτησης και δίπλα το γράμμα, που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση.

Το φως διαδίδεται σε όλα τα οπτικά υλικά μέσα με ταχύτητα περίπου 3x10 8 m/s.

ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ ΤΕΛΟΣ 1ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΑΚΤΙΝΟΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ Ι

Πρόοδος µαθήµατος «οµικής και Χηµικής Ανάλυσης Υλικών» Χρόνος εξέτασης: 3 ώρες

ΑΡΧΕΣ ΜΕΤΡΗΣΗΣ ΠΥΡΗΝΙΚΗΣ ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΑΣ

α. φ 1. β. φ 2. γ. φ 3. δ. φ 4. Μονάδες 5

Αλληλεπιδράσεις ακτινοβολίας-χ και ύλης. Ακτινολογία Ι - 2

ΘΕΜΑΤΑ ΚΑΙ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ 2012

Φυσικές Αρχές συστημάτων PET/CT Ποζιτρονιακή τομογραφία / Αξονική τομογραφία

ΑΤΟΜΙΚΗ ΦΥΣΙΚΗ. Συγγραφή Επιμέλεια: Παναγιώτης Φ. Μοίρας. ΣΟΛΩΜΟΥ 29 - ΑΘΗΝΑ

ΑΛΛΗΛΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ ΑΚΤΙΝΩΝ Χ ΚΑΙ ΥΛΗΣ

Α1. Πράσινο και κίτρινο φως προσπίπτουν ταυτόχρονα και µε την ίδια γωνία πρόσπτωσης σε γυάλινο πρίσµα. Ποιά από τις ακόλουθες προτάσεις είναι σωστή:

Α2. Στο πρότυπο του Bohr, ο λόγος της κινητικής προς τη δυναμική ενέργεια του ηλεκτρονίου του ατόμου του υδρογόνου είναι ίσος με: α. β. γ. δ.

Κεφάλαιο 37 Αρχική Κβαντική Θεωρία και Μοντέλα για το Άτομο. Copyright 2009 Pearson Education, Inc.

ΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΦΥΣΙΚΗΣ ΓΕΝ. ΠΑΙ ΕΙΑΣ ΑΤΟΜΙΚΗ ΦΥΣΙΚΗ ΘΕΜΑ 1 ο.

ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ Δ ΕΣΠΕΡΙΝΩΝ

Ανακλώμενο ηλεκτρόνιο KE = E γ - E γ = E mc 2

ΙΑΤΡΙΚΗ ΦΥΣΙΚΗ eclass: MED808 Π. Παπαγιάννης

Γ ΤΑΞΗ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΑΙ ΕΠΑΛ (ΟΜΑΔΑ Β )

Ατομικές θεωρίες (πρότυπα)

ΡΑΔΙΟΒΙΟΛΟΓΙΑ. Εξάμηνο Υ/Ε Ώρες Θεωρίας Ώρες Ασκήσης Διδακτικές μονάδες ECTS Ζ Ε Διδάσκων

ΘΕΜΑ 1 ο Στις ερωτήσεις 1-4 να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθμό της ερώτησης και δίπλα το γράμμα, που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση.

Πηγές Πηγές Ταχέων Ηλεκτρονίων internal conversion internal conversion

Α2. Στο πρότυπο του Bohr, ο λόγος της κινητικής προς τη δυναμική ενέργεια του ηλεκτρονίου του ατόμου του υδρογόνου είναι ίσος με: α. β. γ. δ.

ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΤΑΞΗΣ ΕΣΠΕΡΙΝΟΥ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 27 ΜΑΪΟΥ 2005 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙ ΕΙΑΣ: ΦΥΣΙΚΗ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙ ΩΝ: ΕΞΙ (6)

ΟΜΟΣΠΟΝ ΙΑ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΩΝ ΦΡΟΝΤΙΣΤΩΝ ΕΛΛΑ ΟΣ (Ο.Ε.Φ.Ε.) ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ 2014

ΟΜΟΣΠΟΝ ΙΑ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΩΝ ΦΡΟΝΤΙΣΤΩΝ ΕΛΛΑ ΟΣ (Ο.Ε.Φ.Ε.) ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ 2013

Το ατομικό πρότυπο του Βohr μπορεί να περιγράψει το γραμμικό φάσμα των στοιχείων α. Α και Β β. Β και Γ γ. μόνο του Α δ. μόνο του Β.

ΦΥΣΙΚΗ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ Α

ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΤΡΙΤΗ 3 ΙΟΥΛΙΟΥ 2001 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ : ΦΥΣΙΚΗ

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ-ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΦΥΣΙΚΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ

ΘΕΜΑ 1 ο Στις ερωτήσεις 1-4 να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθμό της ερώτησης και δίπλα το γράμμα, που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση.

Σημαντικές χρονολογίες στην εξέλιξη της Υπολογιστικής Τομογραφίας

- Πίεση. V θ Άνοδος. Κάθοδος

Ακτίνες Χ (Roentgen) Κ.-Α. Θ. Θωμά

ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Δ ΤΑΞΗΣ ΕΣΠΕΡΙΝΟΥ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 23 ΜΑΪΟΥ 2003 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ : ΦΥΣΙΚΗ

Τεχνητές πηγές ακτινοβολιών και η χρήση τους από τον άνθρωπο

ΦΥΣΙΚΗ Β ΛΥΚΕΙΟΥ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ

Μια εισαγωγή στις Ακτίνες Χ. Πηγές ακτίνων Χ Φάσματα ακτίνων Χ O νόμος του Moseley Εξασθένηση ακτινοβολίας ακτίνων Χ

i. 3 ii. 4 iii. 16 Ε 1 = -13,6 ev. 1MeV= 1, J.

Ακτίνες επιτρεπόμενων τροχιών (2.6)

ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ Γ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ

Α.3. Δίνονται οι πυρήνες Α, Β, Γ με τις αντίστοιχες ενέργειες σύνδεσης ανά νουκλεόνιο.

Η απορρόφηση των φωτονίων από την ύλη βασίζεται σε τρεις µηχανισµούς:

λ Ε Πχ. Ένα σωματίδιο α έχει φορτίο +2 όταν επιταχυνθεί από μια διαφορά Για ακτίνες Χ ή ακτινοβολία γ έχουμε συχνότητα

δ. εξαρτάται µόνο από το υλικό του οπτικού µέσου. Μονάδες 4

Θέµατα Φυσικής Γενικής Παιδείας Γ Λυκείου 2000

ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ 2015 Β ΦΑΣΗ Γ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΦΥΣΙΚΗ / ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙ ΕΙΑΣ ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ

Σημαντικές χρονολογίες στην εξέλιξη της Υπολογιστικής Τομογραφίας

ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ : ΦΥΣΙΚΗ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ / Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΕΙΡΑ: ΘΕΡΙΝΑ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 10/11/2013

ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ: ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΦΥΣΙΚΗ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ/Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΕΙΡΑ: ΘΕΡΙΝΑ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ:

ΤΕΛΟΣ 1ΗΣ ΑΠΟ 5 ΣΕΛΙ ΕΣ

Ιούνιος 2019 KA-EEAE-KO

Οι ακτίνες Χ είναι ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία με λ [ m] (ή 0,01-10Å) και ενέργεια φωτονίων kev.

ΦΥΣΙΚΗ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ

και προσπίπτει σε ακίνητο άτομο υδρογόνου που αρχικά βρίσκεται στη θεμελιώδη κατάσταση.

ΘΕΜΑ 1 ο. Μονάδες Σε µια εξώθερµη πυρηνική αντίδραση:

ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ Γ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ

ΕΠΑ.Λ. Β ΟΜΑ ΑΣ ΦΥΣΙΚΗ I ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ

ΦΥΣΙΚΗ Γ ΤΑΞΗΣ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙ ΕΙΑΣ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ 2003

Ιατρική Φυσική. Π. Παπαγιάννης Εργαστήριο Ιατρικής Φυσικής, Ιατρική Σχολή Αθηνών Γραφείο

ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ Γ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ ΕΣΠΕΡΙΝΩΝ

ΘΕΜΑ 1 ο Στις ερωτήσεις 1-4 να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθμό της ερώτησης και δίπλα το γράμμα, που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση.

Παντελής Καραΐσκος Καθηγητής. Εργαστήριο Ιατρικής Φυσικής, Ιατρική Σχολή, Παν. Αθηνών

Θέµατα Φυσικής Γενικής Παιδείας Γ Λυκείου 2000

Transcript:

Ορατό φώς Απεικόνιση: Το ορατό φως δεν είναι διεισδυτικό και δεν μπορεί να φέρει πληροφορίες από το εσωτερικό του σώματος Ιατρικές Εφαρμογές Έχει όμως εφαρμογές στη δερματολογία, γαστρεντερολογία και γυναικολογία με την ενδοσκοπία και στην παθολογία με το μικροσκόπιο ορατού φωτός. Απεικόνιση του εσωτερικού του σώματος Με την αλληλεπίδραση υψηλής ενέργειας (ακτίνες-χ και-γ, ραδιοκύματα, υπέρηχοι) με την ύλη, μπορεί να παραχθεί μία εικόνα που μεταφέρει πληροφορίες από στόχους όπου το ορατό φως δεν διεισδύει

Ακτίνες-χ Στη διαγνωστική ακτινολογία βρίσκουν εφαρμογή μέρη του ηλεκτρομαγνητικού φάσματος εκτός της ορατής περιοχής. CT μαστογραφία Ακτίνες-γ / σπινθηρογραφήματα υπέρηχοι Ψηφιακή; Διαγνωστικές μέθοδοι απεικόνισης του εσωτερικού σώματος

Απεικόνιση με ακτίνες- Χ : Ακτινογραφία, Ακτινοσκόπηση, Μαστογραφία, επεμβατικές μέθοδοι, Αξονική Τομογραφία. Απεικόνιση με γ-ακτινοβολία (ραδιοϊσότοπα): Σπινθηρογραφήματα Απεικόνιση με ποζιτρόνια (e+) PET (Positron Emission Tomography) Η απεικόνιση Μαγνητικού Συντονισμού (ΜRI) εκμεταλλεύεται τις ιδιότητες των ραδιοκυμάτων και της δράσης του μαγνητικού πεδίου στον βιολογικό ιστό. Η απεικόνιση με υπερήχους χρησιμοποιεί τη μηχανική ενέργεια των ηχητικών κυμάτων υψηλής συχνότητας.

Ιοντίζουσες Ακτινοβολίες- έλεγχος- ακτινοπροστασία Μη Ιοντίζουσες ακτινοβολίες- έλεγχος- ασφαλείς

Ιοντίζουσα ακτινοβολία 4 2 α ++ άλφα χαρτί πλαστικό μόλυβδος τσιμέντο 0 1 β βήτα 0 0 γ Ακτίνες-χ & -γ 1 0 n νετρόνιο

H Ιατρική Απεικόνιση επιτυγχάνεται γιατί η χρησιμοποιούμενη ενέργεια διεισδύει στους ιστούς του σώματος και αλληλεπιδρά. Δηλ. η ύλη δέχεται την δράση της ακτινοβολίας (ενέργειας) αλλά και η ακτινοβολία επηρεάζεται από την ύλη, έτσι επιτυγχάνεται η μεταφορά της πληροφορίας από το εσωτερικό. πιθανές αλληλεπιδράσεις e- /ατόμων

η ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία σαν κύμα: c= c= λ.f C η ταχύτητα του φωτός, λ το μήκος κύματος, f η συχνότητα του E= h.f Δηλ. η ενέργειαe που μεταφέρει κάθε φωτόνιο εξαρτάται από την συχνότητα f της ακτινοβολίας Ηλεκτρονιοβόλτ (ev) :το ποσόν της ενέργειας πού αποκτά το ηλεκτρόνιο όταν επιταχύνεται από διαφορά δυναμικού ίση με 1 Volt πολλαπλάσια αυτού:kev, MeV, φορτίο e- : 1.6x10-19 Cb

Πως διαδίδεται η δέσμη ακτίνων στον αέρα; 1. σε απόσταση d από την πηγή η δέσμη καλύπτει επιφάνεια Α 2. σε απόσταση 2d καλύπτει επιφάνεια 4Α Ενταση: σε κάποιο σημείο του πεδίου Είναι αντιστρόφως ανάλογη της απόστασης από την πηγή: 1/d 2 Νόμος του αντιστρόφου τετραγώνου Αυτό σημαίνει ότι όσο πιο μακριά βρισκόμαστε από την πηγή η ακτινοβολία εξασθενεί και εμείς είμαστε πιο ασφαλείς

η εξασθένηση της ακτινοβολίας εξαρτάται από την ενέργεια της ακτινοβολίας αλλά και από τον ατομικό αριθμό την πυκνότητα και τα ηλεκτρόνια/gm του υλικού Ακτίνες-γ Φορτισμένο σωμάτιο η ευθύγραμμη μετάδοση ενέργειας, LET, εξαρτάται όχι μόνον από την ενέργεια αλλά και από το είδος της ακτινοβολίας

Εξασθένηση-απορρόφηση πάχος ημισείας τιμής H.V.L. I =Io. e- μχ Ιο =ένταση αρχικής δέσμης μ =συντελεστής εξασθένησης χ =πάχος υλικού HVL(Half Value Layer) : ΤΟ ΠΑΧΟΣ ΤΟΥ ΥΛΙΚΟΥ ΠΟΥ ΑΠΑΙΤΕΙΤΑΙ ΓΙΑ ΝΑ ΜΕΙΩΘΕΙ Η ΕΝΤΑΣΗ ΤΗΣ ΔΕΣΜΗΣ 50% Εκμεταλλευόμαστεαυτότοφαινόμενο για να καταγράψουμε την σύσταση κάθε υλικού από το εσωτερικό του σώματος

Ανίχνευση ακτινοβολίας GM ανιχνευτές χώρου τάση + - + + + + προσπίπτουσα - - - - Ανοδος + ρεύμα Μετρητικό σύστημα αέριο ανιχνευτές αερίου Κάθοδος -

ΑΛΛΗΛΕΠΙΔΡΑΣΗ ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΑΣ ΥΛΗΣ Εάν η ακτινοβολία (ενέργεια) περνούσε μέσα από το σώμα χωρίς να αλληλεπιδράσει με τους ιστούς (εξασθένηση μέσω σκέδασης, απορρόφησης και άλλων φαινομένων), τότε η ανεπηρέαστη εξερχόμενη ενέργεια δεν θα μετέφερε καμία χρήσιμη πληροφορία από τους ιστούς και δεν θα ήταν δυνατή η δημιουργία εικόνας της εσωτερικής ανατομίας ή λειτουργικότητας του σώματος. ΦΑΙΝΟΜΕΝΑ ΑΛΛΗΛΕΠΙΔΡΑΣΗΣ ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΑΣ ΥΛΗΣ σκέδαση φωτοηλεκτρικό φαινόμενο Compton σκέδαση δίδυμος γέννεση-εξαϋλωση Ας παρατηρήσουμε σχηματικά αυτά τα φαινόμενα

Coherent (κλασσική) σκέδαση e- στο άτομο μπορεί ν αντιδράσουν στα ηλεκτρομαγνητικά κύματα απορροφώντας ενέργεια, που διεγείρει το άτομο Αργότερα εκπέμπεται φωτόνιο με την ίδια ενέργεια Είναι σπάνιο φαινόμενο & συμβαίνει με ακτίνες-χ χαμηλής ενέργειας Δεν εναποτίθεται ενέργεια Φαινόμενο μη χρήσιμο για δημιουργία εικόνας ΔΙΕΓΕΡΣΗ

Φωτοηλεκτρικό φαινόμενο αλληλεπίδραση με εσω ηλεκτρόνιο e- (K-στοιβάδα στοιβάδα) αποτέλεσμα: 1) φωτοηλεκτρόνιο με ενέργεια Κιν Ενεργ = E x-ray x - BE 2) Χαρακτηριστική ακτινοβολία 3) Ιονισμένο άτομο 3) Η μοίρα της ενέργειας: e- και φωτόνια χαρακτηριστικής ακτινοβολίας εναποθέτουν όλη τους την ενέργεια στα πλησίον άτομα Απορρόφηση

ΣΚΕΔΑΣΗ COMPTON Αλληλεπίδραση με έξω e- δηλ. BE << πολύ μικρότερη από την ενέργεια της ακτίνας χ 3 τελικά προϊόντα: 1) σκεδαζόμενη x-ακτίνα (με μειωμένη ενέργεια) 2) Εκπομπή e- με κινητική ενέργεια 3) Ιονισμένο άτομο Τα σκεδαζόμενα φωτόνια δεν προσδιορίζουν το σημείο απ όπου ξεκίνησαν, δεν βοηθούν στην απεικόνιση και συνεισφέρουν σημαντικά στην ακτινοβόληση εξεταζόμενου και εξεταστού

Δίδυμος γέννεση εξαΰλωση Η ενέργεια του προσπίπτοντος φωτονίου πρέπει να ξεπερνά τα 1.02ΜeV

Διάσπαση * Για την διατήρηση ενέργειας & στροφορμής Πυρηνικό θραύσμα Προσπίπτον φωτόνιο Απαιτείται ενέργεια φωτονίου 5-7ΜeV

Πώς παράγονται οι ακτίνες-χ;

Παραγωγή ακτίνων-χ (ακτινοβολία πεδήσεως/ Bremsstrahlung) e- Στόχος Πυρήνας βολφραμίου Ακτίνα -χ Κάθοδος (-) Άνοδος (+) Ακτίνες -χ

φάσμα ακτινοβολίας πεδήσεως (Ακτίνες -Χ) και οι κορυφές της Κ-χαρακτηριστικής ακτινοβολίας

Δίσκος ανόδου Υάλινο κέλυφος ακτίνων-χ

Προστασία προσωπικού -ειδικές εξετάσεις ακτίνωνχ Ακτινοπροστατευτική ποδιά, γάντια, γυαλιά Προστασία εξεταζομένου Κάλυμμα θυρεοειδούς, γεννητικών οργάνων

Βασικές Αρχές Ακτινοπροστασίας Αρχή της Αιτιολόγησης Αρχή της Βελτιστοποίησης ΑρχήτωνΟρίωνΔόσεων Αρχή της Βελτιστοποίησης Κάθε έκθεση σε ακτινοβολία πρέπει να προγραμματίζεται ώστε το μέγεθος της επιβάρυνσης να διατηρηθεί τόσο χαμηλά όσο είναι λογικά εφικτό λαμβάνοντας υπ όψιν κάθε σχετικό κοινωνικό και οικονομικό παράγοντα. ALARA(As Low As Reasonable Achievable ) Αρχή των Ορίων Δόσεων Δεν επιτρέπεται υπέρβαση των ορίων δόσεων που καθορίζονται στους Κανονισμούς Ακτινοπροστασίας, παρά μόνο σε ειδικές περιπτώσεις (π.χ. καταστάσεις έκτακτης ανάγκης) και αφού ληφθεί υπόψιν η Αρχή της Αιτιολόγησης. Η αρχή αυτή δεν ισχύει για τις ιατρικές εκθέσεις. Όρια Δόσεων όριο ενεργού δόσεως επαγγελματικά εκτιθεμένων: 20 msv/yr όριο ενεργού δόσεως πληθυσμού: 1 msv/yr

ΑΠΟΡΡΟΦΟΥΜΕΝΗ ΔΟΣΗ- ΕΝΕΡΓΟΣ ΔΟΣΗ Με την ιοντίζουσα ακτινοβολία μεταφέρεται στους ιστούς ενέργεια που προκαλεί ηλεκτρικές και χημικές αλλαγές. Η ενέργεια που εναποτίθεται σε μάζα ιστών είναι η ΑΠΟΡΡΟΦΟΥΜΕΝΗ ΔΟΣΗ Σημαντικό βήμα στην διαδικασία ελέγχου είναι η μέτρηση αυτής Η Ενέργεια (Ε) που εναποτίθεται στην μονάδα μάζας (m) είναι ίση με 1Gy m=1kg E=1Joule Για να συνεκτιμηθεί η ποιότητα της ακτινοβολίας που δρα (ακτίνες χ γ, σωμάτια α β ήνετρόνια) η απορροφούμενη δόση πολλαπλασιάζεται με τον συντελεστή ποιότητος της ακτινοβολίας Q Μερικοί ιστοί είναι πιο ευαίσθητοι στις ακτινοβολίες από άλλους και η ισοδύναμη δόση πολλαπλασιάζεται με τον παράγοντα βαρύτητας W κάθε ιστού για να δώσει την ΕΝΕΡΓΟ ΔΟΣΗ

Είναι ανάγκη χρήσης της Ενεργού Δόσης για την σύγκριση του κινδύνου μεταξύ διαφορετικών διαγνωστικών Μεθόδων με χρήση ακτίνων χ ή γ και ραδιοϊσότοπα Η ΜΟΝΑΔΑ ΙΣΟΔΥΝΑΜΟΥ ΕΝΕΡΓΟΥ ΔΟΣΗΣ (ΕD) ΕIΝΑΙ ΤΟ Sievert 1Sv=1Joule/kg (όπως και το Gy) To Sv ορίζεται ως το γινόμενο: oτης απορροφούμενης δόσης ακτινοβολίας D=1 Gy o Του συντελεστή ποιότητος της ακτινοβολίας Q o και παραγόντων ακτινευαισθησίας των ιστών και κατανομής της ενέργειας σ αυτούς W O συντελεστής ποιότητας για την ακτινοβολία χ και-γ είναι1. ED= D x Q x W Ολόσωμη Δόση: Η ενέργεια σ ολόκληρο το ακτινοβοληθέν σώμα δια της μάζας του

Παράμετροι Απορροφούμενης δόσης στον εξεταζόμενο

Ακτινοπροστασία προσωπικού Μην χορεύετε!!! με την ακτινοβολία Θωράκιση- απόσταση- χρόνος Φοράτε πάντα δοσίμετρο

ΜέσηΟλικήΕπιβάρυνσητουπληθυσμού από την Ακτινοβολία

ΣΤΑΔΙΑ ΔΡΑΣΗΣ ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΑΣ ΣΤΑΔΙΟ Φυσικό Χημικό Βιομοριακό Βιολογικό ΧΡΟΝΙΚΗ ΚΛΙΜΑΚΑ 10-17 έως 10-15 s 10-14 έως 10-3 s δευτερόλεπτα - ώρες ώρες - δεκαετίες ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ Ιονισμός και διέγερση Δημιουργία ελευθέρων ριζών Βλάβες σε μεγαλομόρια, θραύσεις στο DNA Βλάβες στην υγεία του ατόμου Οι βλάβες στα μεγαλομόρια όπως τα ένζυμα και οι πρωτεΐνες μπορούν να επιδιορθωθούν, οι βλάβες όμως στο DNA όχι.

Αξονική Τομογραφία Υπολογιστική Τομογραφία CT

Αρχή λειτουργίας του Αξονικού Τομογράφου χρησιμοποιούνται ακτίνες-x για να δημιουργηθούν τομές- εικόνες 2 διαστάσεων του σώματος. Οι πληροφορίες καταγράφονται κατά την περιστροφή της λυχνίας των ακτίνων-x, 360 γύρω από τον εξεταζόμενο Το 1972 για 1η φορά αναπτύχθηκε Αξονικός Τομογράφος (CT) από τον Sir Godfrey Hounsfield Η ακτινοβολία διάδοσης που περνά το σώμα μετράται από ευαίσθητους ανιχνευτές ακτινοβολίας σε δακτύλιο γύρω από το σώμα του ασθενούς Ηεικόνα, τελικά, δημιουργείται από την ανασύσταση των μετρήσεων της ακτινοβολίας που περνώντας το εσωτερικό του σώματος εξασθενούν ανάλογα με την πυκνότητα του ιστού

Από τις καταγραφές των εντάσεων υπολογίζεται η πυκνότητα ή η τιμή της εξασθένησης του ιστού σε κάθε σημείο της τομής. AT μονού δακτυλίου ανιχνευτών Μετρήσεις γίνονται στην κλίμακα μονάδων Hounsfield (HU) Σύστημα πολλαπλών δακτυλίων ανιχνευτών Ελικοειδής ΑΤ (helical or spiral CT) Ελικοειδής ΑΤ πολλαπλών τομών

Εικόνες της αυτής τομής σώματος με διαφορετικά χαρακτηριστικά παραθύρου Μειονεκτήματα & Artifacts Απορροφούμενη Δόση * Οι εξετάσεις CT αποτελούν το 4% των ακτινολογικών εξετάσεων και συνεισφέρουν σε πλέον του 20% της απορροφούμενης δόσης από ιατρικές εξετάσεις Α) απεικονίζεται το μεσοθωράκιο ή Κίνηση του ασθενούς- υψηλής πυκνότητος αντικείμενα στο πεδίο (όπως οδοντικό αμάλγαμα) σκλήρυνση της δέσμης- Β) επιτρέπει την απεικόνιση λεπτομερειών του πνευμονικού παρεγχύματος

Σύγκριση επιβάρυνσης εξεταζομένων Ακτινογραφίες/ Αξονικές Τομογραφίες

Ραδιενέργεια; Ακτινοβολία; Ραδιομόλυνση; απεικόνιση με ραδιοϊσότοπα; ραδιοφάρμακα;

Ραδιενέργεια Διάσπαση ασταθών πυρήνων, απόσπαση ηλεκτρονίων από τα άτομα και παραγωγή ιόντων Ας πούμε κάτι για τις μονάδες ακτινοβολίας Η ενεργότητα (ποσότητα) της ραδιενέργειας εκφράζεται σε Becquerel 1 Bq = 1 διάσπαση του ραδιενεργού πυρήνα / sec Και η παραδοσιακή μονάδα; 1Ci= 37x10 9 Bq Η αλήθεια είναι ότι 1 mci= 37MBq

Μόδα; Ονομασίες προίόντων Που θυμίζουν την ανακάλυψη της εποχής Αλόγιστος χρήση των ραδιενεργών ουσιών κατάταπρώταχρόνιατου20ου αιώνα Ακτινοβόληση για αισθητικούς λόγους από ειδικό «εξειδικευμένο» αισθητικό και καλλυντικά που περιείχαν ράδιο ήταν ευρέως διαδεδομένα.

Εξελίξεις στην τεχνολογία- Νέα συστήματα γ-camera Θωράκιση σύριγγας ποζιτρονιακή γ-camera Ανακατασκευή 3D εικόνας νεφρών σε διάφορες γωνίες περιστροφής Η τρισδιάστατη απεικόνιση του οργάνου, αναδεικνύει την ανώμαλη επιφάνεια αυτού

ΑΚΤΙΝΟΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟΥ Στοιχεία εσωτερικής δοσιμετρίας Η μέση απορροφούμενη δόση είναι η μέση εναπόθεση ενέργειας στον ιστό για ομοιόμορφη κατανομή του ραδιοφαρμάκου! Απαιτείται η γνώση φυσικών και βιολογικών παραμέτρων Η απορροφούμενη δόση εξαρτάται από: 1. Την χορηγηθείσα ραδιενέργεια 2. Τον ενεργό χρόνο παραμονής της στην πηγή 3. Τον παράγοντα για τις χρόνο-ανεξάρτητες παραμέτρους (ραδιοϊσότοπο, σχήμα & μέγεθος οργάνων πηγής & στόχου, απόσταση & μάζα στόχου) 1. Η κατανομή ποικίλει με τον χρόνο και προσλαμβάνεται στο χώρο ανομοιογενώς 2. Τα ραδιοϊσότοπα όμως στέλνουν την ακτινοβολία ισότροπα 3. Επί πλέον, εξασθένηση και απορρόφηση της ακτινοβολίας εμποδίζουν να φθάσει σε μακρινά σημεία Τα ραδιενεργά στοιχεία, που χρησιμοποιούνται στην διάγνωση, κατανέμονται στον ανθρώπινο οργανισμό ακολουθώντας κανόνες φαρμακοκινητικής & παθοφυσιολογίας και όχι κανόνες της Φυσικής!

Διαγνωστικές εξετάσεις με Μη ιοντίζουσες ακτινοβολίες Υπέρηχοι ΜRΙ

Μη ανατομικές εικόνες

Η υπερηχητική ενέργεια μπορεί να διαδίδεται, όπως και οι ακτίνες-x, στους μαλακούς ιστούς και μπορούμε να παράγουμε ιατρικές εικόνες από όργανα στο εσωτερικό του σώματος Βασικές διαφορές μεταξύ Υπερήχων και ακτίνων-χ Διαγνωστικοί Υπέρηχοι Ακτίνες-Χ Τύπος κύματος Επιμήκη μηχανικά κύματα Ηλεκτρομαγνητικά κύματα διάδοση Σε ελαστικό μέσο Και στο κένο γένεση Συμπίεση του μέσου Επιτάχυνση ηλεκτρικών φορτίων σταθερή: ~300,000 m/s ταχύτητα Εξαρτάται από το μέσο διάδοσης Όμοια κύματα σεισμικά, ακουστοί ήχοι ραδιοκύματα, φως

Ασφάλεια χρήσης διαγνωστικών υπερήχων Οι διαγνωστικοί υπέρηχοι χρησιμοποιούνται από το 1950 Δεν πιστοποιήθηκε βιολογική δράση μη αναστρέψιμη από την χρήση τους μέχρι σήμερα (Μάρτιος 1998, ΑΙUM)

Μαγνήτης 3Tesla Κλειστοφοβία; Ισχυρός μαγνήτης Προσοχή! Μεταλλικά αντικείμενα/ απομαγνήτιση καρτών

AKTINOΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΝΩΣΗ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΩΝ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ ΜΕ ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΑ ΣΥΣΤΗΜΑ ΑΚΤΙΝΟΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ Η ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΟΥ ΚΟΙΝΟΥ ΧΡΗΣΕΙΣ ΤΩΝ ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΩΝ ΣΤΗΝ ΙΑΤΡΙΚΗ ΔΙΕΘΝΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΑΚΤΙΝΟΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ (ΙCRP) ΒΙΟΛΟΓΙΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΙΟΝΤΙΖΟΥΣΩΝ ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΩΝ ΒΛΑΒΗ ΚΑΙ ΕΥΑΙΣΘΗΣΙΑ Διεθνείς οργανισμοί ΙCRP, ICRU

Η ακτινοπροστασία σήμερα Αύξηση κατά 7 φορές του ποσού της ιοντίζουσας ακτινοβολίας όπου εκτίθεται ο πληθυσμός, από ιατρικές εξετάσεις, σε σχέση με το 1980 Το ποσοστό ολικής έκθεσης του πληθυσμού λόγω ιατρικών εξετάσεων είναι σήμερα το μεγαλύτερο τμήμα του συνόλου έκθεσης από όλες τις κατηγορίες ως αθροιστική ενεργός δόση και ενεργός δόση κατά άτομο. Αξονική τομογραφία και σπινθηρογράφημα καρδιάς συνεισφέρουν το μέγιστο της αύξησης: Μέση Ενεργός Δόση ανά ασθενή 3 msv, (2006)

Η σημασία του ALARA (As Low As Reasonable Achievable) Τόσο χαμηλά όσο είναι εφικτό Προστασία και Κανόνες ασφαλείας Μεγάλες ποσότητες ακτινοβολίας βλάπτουν Δεχόμαστε την βιολογική απόκριση του ιστού στην ακτινοβολία, γραμμική- χωρίς κατώφλιδηλ. υπάρχει πάντα βλάβη σε οποιαδήποτε έκθεση στην ακτινοβολία Αντίθετα: Μελέτες σε πληθυσμούς που ζουν σε διάφορα υποστρώματα ακτινοβολίας δείχνουν ότι: Σε χαμηλές δόσεις ακτινοβολίας υπάρχει κατώφλι όριο που η ποσότητα ακτινοβολίας δεν βλάπτει ή ακόμη προκαλεί το φαινόμενο hormesis- Εκτίμηση του κινδύνου από την ακτινοβολία σεχαμηλήέκθεσηήχαμηλήδόση από επιδημιολογικές μελέτες

Η καταγραφή της ακτινοβολίας (αθροιστικής δόσης) που έλαβε άτομο στη διάρκεια της ζωής του από Ιατρικές διαγνωστικές και θεραπευτικές εξετάσεις, είναι ένα πολύ φιλόδοξο σχέδιο της Διεθνούς Επιτροπής Ατομικής Ενέργειας (ΙΑΕΑ) που ελπίζει ότι θα ολοκληρώσει με την ανάπτυξη της πληροφορικής στην Υγεία