Κυρίες και Κύριοι, στην Ελλάδα, έως τώρα, το μοντέλο λειτουργίας του οπτικοακουστικού κλάδου και των τεχνολογιών πληροφορικής και επικοινωνιών στηριζόταν στην έλλειψη στρατηγικού σχεδιασμού, στην αδυναμία εφαρμογής ενός ρυθμιστικού πλαισίου, και στην κατάτμηση και την πολυδιάσπαση λειτουργιών και αρμοδιοτήτων. Αποτέλεσμα αυτού μια επίπλαστη ανάπτυξη η οποία έδειξε τα όρια της με την εμφάνιση και επιδείνωση της οικονομικής κρίσης. Αν υπήρχαν ανεπτυγμένα δίκτυα τηλεπικοινωνιών θα ήταν μικρότερη η ύφεση. Συνεπώς η πρόσφατη ίδρυση του Υπουργείου Ψηφιακής Πολιτικής, Τηλεπικοινωνιών και Ενημέρωσης ήταν μια μεταρρύθμιση που δεν ήταν απαίτηση των δανειστών ή άλλων παραγόντων, αλλά η απτή απόδειξη της βούλησης της Κυβέρνησης και του Πρωθυπουργού να δοθεί η όσο το δυνατόν μεγαλύτερη βαρύτητα στη ψηφιακή οικονομία και τις νέες τεχνολογίες. Το Υπουργείο Ψηφιακής Πολιτικής, Τηλεπικοινωνιών και Ενημέρωσης, συστάθηκε σε μια κρίσιμη χρονική στιγμή, όπου από τη μία πλευρά η χώρα βγαίνει από τη σοβαρότερη οικονομική κρίση των τελευταίων δεκαετιών και από την άλλη ο κόσμος μετεξελίσσεται με ταχείς ρυθμούς προς μια νέα εποχή, την ψηφιακή εποχή. Οι Τεχνολογίες Πληροφορικής και Επικοινωνιών αποτελούν σε παγκόσμιο επίπεδο όχι μόνο έναν πολύ σημαντικό κλάδο της οικονομίας, αλλά ταυτόχρονα είναι και το εργαλείο που μπορεί να δώσει ώθηση στους υπόλοιπους κλάδους, να δράσει δηλαδή ως ένας καταλυτικός παράγοντας με πολλαπλασιαστικά οφέλη στην οικονομία και την κοινωνία γενικότερα. Οι ΤΠΕ είναι βασική υποστηρικτική τεχνολογία (key enabling technology) για καινοτομία στους υπόλοιπους κλάδους της οικονομίας. Δεν ανακαλύπτουμε επομένως την Αμερική και δεν πρωτοτυπούμε όταν ασπάζομαστε την άποψη ότι η Ελλάδα οφείλει να εστιάσει στην ενδυνάμωση του τομέα αυτού και να αξιοποιήσει όλα τα οφέλη από την ανάπτυξη του κλάδου και της χρήσης των ΤΠΕ σε διάφορους τομείς της οικονομικής και κοινωνικής δραστηριότητας.
Κόμβος αξιοπιστα συγχρονα δίκτυα. Για το σκοπό αυτό καταθέσαμε πρόσφατα το σχέδιο Εθνικής Ψηφιακής Στρατηγικής. Παράλληλα στοχεύουμε στην ταχεία επικαιροποίηση και υλοποίηση του Εθνικού Σχεδίου Ευρυζωνικής Πρόσβασης Επόμενης Γενιάς (NGA Plan), για την ανάπτυξη των απαραίτητων δικτυακών υποδομών στη χώρα. Σ αυτές τις δράσεις προσθέστε και τις μεγάλες αλλαγές στον τομέα των δορυφορικών επικοινωνιών που είναι ήδη ante portas, καθώς και την προσπάθεια ανάδειξης της πλούσιας πολιτιστικής κληρονομιάς και του οπτικοακουστικού κλάδου και έχετε μια πρώτη εικόνα για τους υψηλούς και φιλόδοξους στόχους του νέου Υπουργείου. Πορευόμαστε με βάση την αρχή ότι Κανείς πολίτης, δεν πρέπει να μείνει πίσω από αυτήν την νέα οικονομία του μέλλοντος που διαμορφώνεται, καμία κοινωνική ομάδα δεν πρέπει να ωφεληθεί λιγότερο. Τα οφέλη της νέας ψηφιακής οικονομίας και της δημιουργικής βιομηχανίας πρέπει να διαχυθούν ισότιμα προς όλους τους πολίτες. Είναι ζήτημα δημοκρατίας. Ζήτημα δίκαιης ανάπτυξης. Κυρίες και κύριοι, Το πρώτο μας όμως καθήκον για να φτάσουμε στον επιδιωκόμενο στόχο είναι να δούμε που βρισκόμαστε. Να δούμε με ειλικρίνεια την πραγματικότητα,, ωραιοποιήσεις και μεγάλα λόγια και να θέσουμε τους εαυτούς μας σε διαρκή επαγρύπνηση. Οι αριθμοί, λοιπόν, είναι αμείλικτοι: η χώρα μας κατατάσσεται στην 26η θέση μεταξύ των 28 κρατών μελών της ΕΕ στον Δείκτη Ψηφιακής Οικονομίας και Κοινωνίας (DESI) (Digital Economy and Society Index) της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για το 2016.
Στην οπτικοακουστική παραγωγή η Ελλάδα βρίσκεται στην 24η θέση σε σύνολο 26 χωρών της Ευρώπης σημειώνοντας δραματικές πτωτικές τάσεις. Κάθε χρόνο αποφοιτούν 5.000 επιστήμονες από 40 σχολές πληροφορικής και τηλεπικοινωνιών, αλλά η αξιοποίηση και οι επαγγελματικές τροχίες του εξειδικευμένου αυτού εργατικού δυναμικού παραμένουν αβέβαιες. Παραμένουμε αρκετά πίσω από τον μέσο όρο των κρατών της Ευρωπαϊκής Ένωσης στην συνδεσιμότητα, στο ανθρώπινο κεφάλαιο, στην ενσωμάτωση της ψηφιακής τεχνολογίας, στις Ψηφιακές δημόσιες υπηρεσίες και στη χρήση του Διαδικτύου. Δεν περιγράφουμε τις ελλείψεις. Εντοπίζουμε τις δυνατότητες. Γνωρίζουμε ότι το έργο μας δεν θα είναι εύκολο και ότι προφανώς δεν υπάρχει περιθώριο εφησυχασμού. Αλλά αυτά που πρέπει να πετύχουμε, δεν είναι απλά άλλο ένα καλώδιο στο υπέδαφος ή άλλη μια κεραία ψηφιακού σήματος, αλλά η ευκαιρία και το μέσο η οικονομία μας να «ανοίξει ταχύτητα» για το ψηφιακό μέλλον. Αν πραγματικά θέλουμε να κοιτάξουμε προς το μέλλον, θα πρέπει να μιλήσουμε για την «έξυπνη» ψηφιακή Ελλάδα, αφού ένα από τα χαρακτηριστικά της τεχνολογίας όσο εξελίσσεται είναι ότι γίνεται «έξυπνη». Το δικτυωμένο σπίτι, τα λεωφορεία που κινούνται μόνα τους, η επαυξημένη πραγματικότητα (augmented reality), οι τεχνολογίες που «φοριούνται» (wearables), η προσωποποιημένη τηλε-ιατρική, τα drones, η φροντίδα της τρίτης ηλικίας, το υπολογιστικό νέφος, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, η ηλεκτρονική διοίκηση, η τρισδιάστατη εκτύπωση τόσες και ακόμα πολλές περισσότερες σύγχρονες εφαρμογές συνοδεύονται από ένα καινούργιο χαρακτηριστικό: είναι συνδεδεμένες με άλλες ομοειδείς ή/και μ ένα κέντρο δημιουργώντας νέα δίκτυα μέσα στο δίκτυο. Πρόκειται για εφαρμογές που θα δώσουν ώθηση στην οικονομία μας και θα αλλάξουν ριζικά τον χαρακτήρα και τον τρόπο λειτουργίας της κοινωνίας μας προς το καλύτερο, αλλά και την ισότομη συμμετοχή της χώρας στην ενιαία ψηφιακή αγορά. Η Ελλάδα καλείται να εκμεταλλευτεί το σημαντικό πλεονέκτημα που διαθέτει, το οποίο είναι το ανθρώπινο δυναμικό υψηλής εξειδίκευσης στον τομέα. Για να το κάνει αυτό θέτει σε εφαρμογή ένα συνεκτικό στρατηγικό σχέδιο, έναν οδικό χάρτη για την ανάπτυξη των ΤΠΕ, με ορίζοντα το 2021.
Στην Εθνική Ψηφιακή Στρατηγική προβλέπονται δράσεις για την ώθηση του κλάδου των ΤΠΕ για την ανάπτυξη της ψηφιακής οικονομίας και της απασχόλησης. Οφείλουμε να εστιάσουμε στη δημιουργία ενός περιβάλλοντος ευνοϊκού για νεοφυείς και μικρομεσαίες επιχειρήσεις (ΜΜΕ) στον κλάδο των ΤΠΕ, και να τις ενισχύσουμε κατάλληλα ώστε να είναι βιώσιμες, να λειτουργούν στην Ελλάδα και να αναστρέψουμε το καταστροφικό brain drain των τελευταίων ετών. (δηλαδή;) Για το σκοπό αυτό έχει ήδη ανακοινωθεί από το Υπ. Οικονομίας η σύσταση Ταμείου Συμμετοχών («Fund of Funds»), ενώ προωθούμε και μορφές συμμετοχικής χρηματοδότησης (equity crowdfunding). Επίσης, στην Ελλάδα παρατηρείται το φαινόμενο οι ΜΜΕ και οι ελεύθεροι επαγγελματίες, που αποτελούν τη ραχοκοκαλιά της ελληνικής οικονομίας, να υιοθετούν και να αξιοποιούν τις ΤΠΕ σε ιδιαίτερα χαμηλό ποσοστό, σε σύγκριση με τον ευρωπαϊκό μέσο όρό. (ηλεκτρονικό εμπόριο, ηλεκτρονική τιμολόγηση) Προβλέπουμε λοιπόν εστιασμένες δράσεις για τη στήριξη αλλά και την παρακίνηση των ΜΜΕ και των ελεύθερων επαγγελματιών, με στόχο την τεχνολογική αναβάθμιση στους τομείς της ασφάλειας, της ψηφιοποίησης διαδικασιών και περιεχομένου, της παρουσίας στο διαδίκτυο, της πώλησης προϊόντων και υπηρεσιών, της εταιρικής προώθησης μέσω διαδικτύου και της υποστήριξης για την υιοθέτηση και την επέκταση της διαχείρισης της καινοτομίας. Επίσης, ένα πολύ σημαντικό θέμα είναι ότι ενώ οι επιχειρήσεις του κλάδου ΤΠΕ στην Ελλάδα επιτυγχάνουν ικανοποιητικές επιδόσεις στην απορρόφηση πόρων ευρωπαϊκών και εθνικών προγραμμάτων, δεν έχουν καταφέρει μέχρι σήμερα να εκμεταλλευτούν τα αποτελέσματά τους ως επιχειρηματική καινοτομία, υστερώντας στην κατοχύρωση της διανοητικής ιδιοκτησίας σε ΤΠΕ και έχοντας χαμηλή συνεισφορά σε φορείς προτυποποίησης. Για τον λόγο αυτό προωθούμε συντονισμένες δράσεις για την αξιοποίηση της βιομηχανικής ιδιοκτησίας και την ενεργό συμμετοχή στις σχετικές διαδικασίες τυποποίησης σε ευρωπαϊκούς και διεθνείς οργανισμούς. Ας περάσουμε τώρα στις πολιτικές που σχεδιάζουμε για τους πολίτες. Είναι ιδιαίτερα κρίσιμο να επενδύσουμε σε δράσεις βελτίωσης των ψηφιακών δεξιοτήτων του πληθυσμού και στο ψηφιακό σχολείο.
Οι σχεδιαζόμενες παρεμβάσεις έχουν άμεση συσχέτιση με τη στρατηγική για την έξυπνη εξειδίκευση αλλά και με τη στρατηγική του Υπ. Παιδείας. Προβλέπονται δράσεις ενίσχυσης των ψηφιακών δεξιοτήτων σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης, ενώ ιδιαίτερη σημασία δίνουμε στη δια βίου μάθηση των πολιτών και ιδιαίτερα των δημοσίων υπαλλήλων, που αποτελούν την κρίσιμη μάζα για την επιτυχή εφαρμογή των ΤΠΕ στη δημόσια διοίκηση. Θέλουμε βέβαια όλοι οι πολίτες να συμμετέχουν στη νέα, ψηφιακή κοινωνία και γι αυτό σχεδιάζουμε δράσεις για την άρση του κοινωνικού αποκλεισμού και την πρόσβαση όλων των πολιτών στα οφέλη της χρήσης των ΤΠΕ. Εστιάζουμε σε ευπαθείς κοινωνικές ομάδες (ηλικιωμένοι, άνθρωποι με χαμηλό εισόδημα κλπ.) που αντιμετωπίζουν δυσκολίες και πρακτικά δεν έχουν τη δυνατότητα ισότιμης συμμετοχής στην «ψηφιακή κοινωνία». Ιδιαίτερα σημαντικό θέμα, ειδικά για την Ελλάδα, είναι και η άρση των γεωγραφικών αποκλεισμών και για το λόγο αυτό δίνουμε ειδική προσοχή στην άρση των εμποδίων και την εξασφάλιση δυνατότητας πρόσβασης στις ψηφιακές υπηρεσίες σε όλους τους πολίτες, σε όποιο σημείο της χώρας κι αν κατοικούν. Η πολιτεία οφείλει να διευκολύνει τον πολίτη και στη σχέση του με το κράτος. Οφείλουμε λοιπόν να βάλουμε φιλόδοξους στόχους και για η δημόσια διοίκηση. Η Δημόσια Διοίκηση αποτελεί φορέα «παραγωγής» ΤΠΕ υπηρεσιών προς τους πολίτες, αλλά και φορέα αποδοχής των υπηρεσιών που προσφέρουν οι επιχειρήσεις του κλάδου των ΤΠΕ. Έχει λοιπόν ένα διττό αλλά ιδιαίτερα σημαντικό ρόλο στην εξέλιξη του οικοσυστήματος των ΤΠΕ. Τα προηγούμενα χρόνια δαπανήθηκαν τεράστια ποσά για την προμήθεια υποδομών και υπηρεσιών από το Δημόσιο, χωρίς τελικά να επιτευχθούν τα ανάλογα αποτελέσματα. Δεσμευόμαστε για παράδειγμα ότι θα προωθήσουμε άμεσα σημαντικά έργα τεχνολογίας, όπως το Σύζευξις ΙΙ. Υιοθετούμε ένα νέο, ευέλικτο μοντέλο σχεδιασμού και υλοποίησης έργων, με χρηστή χρήση των πόρων ΤΠΕ στην δημόσια διοίκηση, περιορισμό της σπατάλης και δυνατότητα επαναχρησιμοποίησης και διαμοιρασμού των λύσεων.
Μέσα στο 2017 αναμένεται και η υλοποίηση του G-Cloud (Government Cloud) και δημιουργούνται οι προϋποθέσεις για τη σταδιακή μετάπτωση του Δημοσίου σε κεντρικές και κοινόχρηστες υποδομές ΤΠΕ, αξιοποιώντας τις δυνατότητες της υπολογιστικής νέφους (cloud computing). Ωστόσο, Για να γίνουν εφικτά όλα τα παραπάνω, απαραίτητη προϋπόθεση είναι η εξασφάλιση της συνδεσιμότητας, της δυνατότητας πρόσβασης δηλαδή όλων των πολιτών και των επιχειρήσεων σε δίκτυα υψηλής και υπερ-υψηλής ταχύτητας σύνδεσης στο διαδίκτυο. Για τον λόγο αυτό η Γενική Γραμματεία Τηλεπικοινωνιών και Ταχυδρομείων εκπόνησε το Εθνικό Σχέδιο Ευρυζωνικής Πρόσβασης Επόμενης Γενιάς (NGA Plan), που αποτελεί τον οδικό χάρτη για την επίτευξη των στόχων του ψηφιακού θεματολογίου για την Ευρώπη 2020. Το σχέδιο αυτό προβλέπει έργα ύψους άνω των 400 εκ. για την ανάπτυξη ευρυζωνικών υποδομών σε όλη τη χώρα. Υπό το φώς των νέων, πιο φιλόδοξων στόχων που θέτει η ΕΕ στο πλαίσιο του Gigabit Society, επεξεργαζόμαστε την επικαιροποίηση των έργων που περιλαμβάνει το Εθνικό Σχέδιο Ευρυζωνικής Πρόσβασης Επόμενης Γενιάς (NGA Plan) ώστε να καταστεί δυνατή η επίτευξη των νέων στόχων συνδεσιμότητας. Επιδιώκουμε τη δημιουργία ενός σχήματος με τη σύμπραξη δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, που θα αναπτύξει δίκτυο οπτικών ινών, ανοικτής πρόσβασης, σε όλη τη χώρα. Το μοντέλο αυτό έχει δοκιμαστεί με επιτυχία σε αρκετές χώρες, καθώς μειώνει το επενδυτικό ρίσκο, διασφαλίζει την ισότιμη συμμετοχή όλων των εμπλεκομένων (δημόσιων και ιδιωτικών φορέων) και εγγυάται τη βιωσιμότητα των επενδύσεων. Εγγυάται επίσης την πρόσβαση σε αυτά τα δίκτυα όλων των πολιτών, όσο απομακρυσμένη και αν είναι η περιοχή που διαμένουν από τα αστικά κέντρα.
Δεν πρέπει να σπαταληθούν δημόσιοι πόροι σε αποσπασματικά έργα ανά τη χώρα, όπως έγινε κατά κόρον τα προηγούμενα χρόνια. Κυρίες και κύριοι, Γνωρίζουμε ότι η συγκρότηση κειμένων στρατηγικής δεν αρκεί. Απαιτεί υποδομές, υπηρεσίες και ανθρώπους με υψηλή τεχνογνωσία. Απαιτεί συνέργειες, συναίνεση και πίστη στην οραματική πολιτική. Έχουμε όμως αποδείξει ότι διαθέτουμε την τόλμη, την αποφασιστικότητα και την αντοχή να συγκρουστούμε με ό,τι μας κρατάει πίσω. Θέλουμε να κερδίσουμε το χαμένο χρόνο με μεγαλύτερη ευελιξία στον τρόπο διοίκησης και λήψης αποφάσεων, με συνέργεια δυνάμεων, με νέα χρηματοδοτικά εργαλεία. Η ψηφιακή πολιτική, οι σύγχρονες τηλεπικοινωνίες μπορούν να γίνουν από παράγοντες υστέρησης της χώρας, πεδία στα οποία η χώρα πρωταγωνιστεί σε ευρωπαικό και διαθνές επίπεδο. Σας ευχαριστώ.