ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΚΑΤΑ ΤΩΝ ΝΑΡΚΩΤΙΚΩΝ

ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΚΑΤΑ ΤΩΝ ΝΑΡΚΩΤΙΚΩΝ www.okana.gr

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 06 ΟΚΑΝΑ 08 Π 10 Θ 20 Κ 22 Μ 25 Ε 26 Χ ΟΚΑΝΑ 27 Χ Κ Π

Το παρόν έντυπο διατίθεται δωρεάν Copyright ΟΚΑΝΑ 2015

ΟΚΑΝΑ Ο Οργανισµός Κατά των Ναρκωτικών (ΟΚΑΝΑ) ιδρύθηκε µε το Νόµο 2161/1993 και η λειτουργία του ξεκίνησε το 1995. Είναι ένα αυτοδιοικούµενο νοµικό πρόσωπο ιδιωτικού δικαίου υπό την εποπτεία του Υπουργείου Υγείας. Σύµφωνα µε το Νόµο 4139/2013 «περί εξαρτησιογόνων ουσιών και άλλες διατάξεις», οι βασικοί σκοποί του Οργανισµού είναι: η συµβολή στο σχεδιασµό, στην προώθηση, στην εφαρµογή εθνικής πολιτικής καθώς και προγραµµάτων σχετικά µε την πρόληψη της χρήσης και διάδοσης των ναρκωτικών, τη θεραπεία και την επαγγελµατική κατάρτιση και κοινωνική επανένταξη των εξαρτηµένων από φαρµακευτικές ουσίες ατόµων η συµβολή στη µελέτη σε εθνικό επίπεδο του όλου προβλήµατος των ναρκωτικών για τον εντοπισµό των συγκεκριµένων αιτίων που οδηγούν τα άτοµα και ιδίως τους νέους στη λήψη ναρκωτικών η ενηµέρωση και ευαισθητοποίηση της κοινής γνώµης, κατά τρόπο ενιαίο και επιστηµονικά υπεύθυνο, για τις συνέπειες από τη χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών η πρόταση και προώθηση αναγκαίων νοµοθετικών, κοινωνικών και άλλων µέτρων για την πρόληψη και καταστολή του προβλήµατος των ναρκωτικών η συνεργασία µε αντίστοιχους συντονιστικούς ή ερευνητικούς φορείς σε οργανισµούς και υπηρεσίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και άλλους διεθνείς οργανισµούς µε στόχο την εναρ- µόνιση της εθνικής πολιτικής προς εκείνη των κοινοτικών και διεθνών φορέων. Σε επίπεδο υλοποίησης προγραµµάτων πρόληψης, θεραπείας, µείωσης της βλάβης, κατάρτισης και κοινωνικής επανένταξης o OKANA έχει αναπτύξει πανελλαδικά ένα εκτεταµένο δίκτυο δοµών σε µια προσπάθεια να καλυφθούν όσο το δυνατόν καλύτερα και ολιστικότερα οι πολλαπλές ανάγκες του πληθυσµού-στόχου. Το δίκτυο υπηρεσιών του µε την πάροδο των ετών αυξάνεται αριθµητικά, διευρύνεται, προσαρµόζεται και εξελίσσεται µε βάση νέα ερευνητικά και επιστηµονικά δεδοµένα καθώς και τις νέες ανάγκες του πληθυσµού. 6 ΟΚΑΝΑ

ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ Το δίκτυο υπηρεσιών του ΟΚΑΝΑ περιλαµβάνει: ΠΡΟΛΗΨΗ: 75 Κέντρα Πρόληψης σε 50 νοµούς της χώρας, σε συνεργασία µε την Τοπική Αυτοδιοίκηση. ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΕΠΑΝΕΝΤΑΞΗ 2 Κέντρα Υποδοχής Ενηµέρωσης και Προσανατολισµού, 54 Θεραπευτικές Μονάδες Φαρ- µακευτικής Αντιµετώπισης της Εξάρτησης, 5 «Στεγνά» Θεραπευτικά Προγράµµατα, 4 προγράµµατα αυτοβοήθειας σε συνεργασία µε το Πανεπιστήµιο Θεσσαλονίκης, 2 Θεραπευτικές Μονάδες Υποκατάστασης στις φυλακές Κορυδαλλού και Αγ. Στεφάνου στην Πάτρα, 1 Πρόγραµµα Στήριξης Οικογένειας, 1 Υπηρεσία Άµεσης Κοινωνικής Παρέµβασης για παραβάτες χρήστες παράνοµων ουσιών. ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΜΕΙΩΣΗΣ ΤΗΣ ΒΛΑΒΗΣ Μονάδα Άµεσης Βοήθειας & Υποστήριξης (ΜΑΒΥ), Σταθµός Φροντίδας Εξαρτηµένων Ατόµων (ΣΦΕΑ), Τηλεφωνική Γραµµή SOS (1031), Υπηρεσία ουλειάς στο ρόµο (Street work) σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη. Για τη χάραξη, το συντονισµό και την υλοποίηση της εθνικής πολιτικής για τα ναρκωτικά, ο ΟΚΑΝΑ αναπτύσσει συνεργασίες σε εθνικό και διεθνές επίπεδο. Σε εθνικό επίπεδο, ο ΟΚΑΝΑ συνεργάζεται µε συναρµόδια Υπουργεία, µε την Τοπική Αυτοδιοίκηση και την Κεντρική Ένωση ήµων Ελλάδας (ΚΕ Ε), µε τις ιοικήσεις Υγειονοµικών Περιφερειών (.Υ.ΠΕ) και τα κατά τόπους Νοσοκοµεία, µε άλλους φορείς θεραπείας, Πανεπιστηµιακά Ιδρύµατα, Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις κ.α. Για τη µελέτη και την παρακολούθηση του προβλήµατος των ναρκωτικών στη χώρα µας συνεργάζεται µε το Εθνικό Κέντρο Τεκµηρίωσης και Πληροφόρησης για τα Ναρκωτικά (ΕΚΤΕΠΝ) του Ερευνητικού Πανεπιστηµιακού Ινστιτούτου Ψυχικής Υγιεινής (ΕΠΙΨΥ). Σε διεθνές και ευρωπαϊκό επίπεδο συνεργάζεται συστηµατικά: µε τον Οργανισµό Ηνωµένων Εθνών, µε την Παγκόσµια Οργάνωση Υγείας, µε την Οµάδα Pompidou του Συµβουλίου της Ευρώπης, µε το Συµβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης και την εκάστοτε Προεδρία της Ε.Ε. στο πλαίσιο των εργασιών της Οριζόντιας Οµάδας για τα Ναρκωτικά, και µε το Ευρωπαϊκό Κέντρο Παρακολούθησης Ναρκωτικών και Τοξικοµανίας, EMCDDA. Το δίκτυο υπηρεσιών του ΟΚΑΝΑ πλαισιώνεται και υποστηρίζεται διοικητικά και επιστηµονικά από µία σειρά παγίων λειτουργιών και δράσεων που αναπτύσσει ο Οργανισµός, όπως: η έρευνα για την παρακολούθηση και κατανόηση του προβλήµατος των ναρκωτικών και η συνεχής µελέτη των διαρκώς µεταβαλλόµενων δεδοµένων, η αξιολόγηση πρωτοβουλιών και υπηρεσιών µε στόχο τη συνεχή βελτίωση της αποδοτικότητάς τους, η εκπαίδευση ανθρώπινου δυναµικού, η επαγγελµατική κατάρτιση και προώθηση των απεξαρτηµένων και υπό απεξάρτηση ατόµων στην αγορά εργασίας, η ενηµέρωση και ευαισθητοποίηση της κοινής γνώµης για τις συνέπειες από τη χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών. ΟΚΑΝΑ 7

Π Αναγνωρίζοντας τον τοµέα της πρόληψης ως τη σηµαντικότερη παράµετρο για την τώπιση του προβλήµατος της ουσιοεξάρτησης, ο ΟΚΑΝΑ έχει αναπτύξει -σε συνεργασία µε αντιµε- την Τοπική Αυτοδιοίκηση- ένα εκτεταµένο δίκτυο Κέντρων Πρόληψης των Εξαρτήσεων και Προαγωγής της Ψυχοκοινωνικής Υγείας σε όλη την Ελλάδα, το οποίο αριθµεί σήµερα 75 Κέντρα σε 50 νοµούς της χώρας. Τα Κέντρα Πρόληψης στελεχώνονται κυρίως από κοινωνικούς νικούς επιστήµονες, εξειδικευµένους και εκπαιδευµένους σε ατοµική και οµαδική συµβουλευτική υτική καθώς και στην εφαρµογή ληπτικών παρεµβάσεων. Εφαρµόζουν προγράµµατα πρόληψης, βασισµένα στη φιλοσοφία της προ- αγωγής και της προαγωγής της υγείας, και επιδιώκουν ταυτόχρονα την ευαισθητοποίηση των φορέων και των πολιτών των τοπικών κοινωνιών, µε σκοπό την ενεργοποίηση και συµµετοχή τους στο έργο της πρόληψης. Συγχρηµατοδοτούνται από το Υπουργείο Εσωτερικών (µέσω Ε.Ε.Τ.Α. Α.Ε.) και από το Υπουργείο Υγείας (µέσω ΟΚΑΝΑ). Την ευθύνη της συστηµατικής στηµονικής εποπτείας, της αξιολόγησης των προγραµµάτων που εφαρµόζονται στα Κέντρα επι- Πρόληψης, καθώς και της διοικητικής τους υποστήριξης έχει ο ΟΚΑΝΑ. Τα προγράµµατα των Κέντρων Πρόληψης ης απευθύνονται σε µαθητές και εφήβους, γονείς, στρατευµένους, ειδικές πληθυσµιακές οµάδες (παλιννοστούντες, πρόσφυγες, µειονοτικές οµάδες, φυλακισµένους, κ.ά.), επαγγελµατίες που έρχονται σε άµεση επαφή µε το πρόβληµα (εκπαιδευτικούς, προπονητές, αστυνοµικούς, επαγγελµατίες υγείας, ιερείς, στρατιωτικούς, κ.ά.) και στην ευρύτερη κοινότητα. Ειδικότεροι στόχοι των προγραµµάτων, µάτων, ανάλογα µε την οµάδα στην οποία απευθύνονται, είναι: η ενδυνάµωση, υποστήριξη και εκπαίδευση των νέων, ώστε να υιοθετήσουν µια θετική στάση ζωής και να αναπτύξουν δεξιότητες και συµπεριφορές, που τους βοηθούν να στέκονται στη χρήση των εξαρτησιογόνων ουσιών, αντι- η συµβουλευτική και υποστήριξη της οικογένειας µε σκοπό την ενίσχυση του γονεϊκού ρόλου και τη βελτίωση της επικοινωνίας, η ευαισθητοποίηση καθηγητών και δασκάλων σε θέµατα πρόληψης, η ενίσχυση του δαγωγικού τους ρόλου και η ενδυνάµωση της σχέσης εκπαιδευτικού µαθητή, παι- η ενηµέρωση των ενδιαφεροµένων για τα υπάρχοντα θεραπευτικά προγράµµατα, η πληροφόρηση, η, ευαισθητοποίηση και κινητοποίηση της ευρύτερης κοινότητας. Από το 2001 έχουν υλοποιηθεί από τα Κέντρα Πρόληψης & Προαγωγής της Ψυχοκοινωνικής Υγείας παρεµβάσεις πρόληψης σε περισσότερους από: 200.0000 µαθητές 38.0000 εκπαιδευτικούς 100.000000 γονείς 8 ΟΚΑΝΑ

ΟΚΑΝΑ 9

Θ ΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΥΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΤΟΥ ΟΚΑΝΑ Ο κύριος όγκος του θεραπευτικού δικτύου του ΟΚΑΝΑ αφορά στο πρόγραµµα υποκατάστασης. Οι δύο πρώτες µονάδες υποκατάστασης του ΟΚΑΝΑ δηµιουργήθηκαν στην Αθήνα το 1996. Το 1998 δηµιουργήθηκαν οι δύο πρώτες στη Θεσσαλονίκη. Η επέκταση του προγράµµατος και σε άλλες πόλεις της Ελλάδας ξεκίνησε το 2002. Αυτή τη στιγµή Μονάδες Υποκατάστασης υπάρχουν σε Αγρίνιο, Αλεξανδρούπολη, Βέροια, Βόλος, Ηράκλειο, Καβάλα, Καλαµάτα, Κατερίνη, Κέρκυρα, Κοµοτηνή, Λαµία, Λάρισα, Λιβαδειά, Πάτρα, Πρέβεζα, Ρέθυµνο, Ρόδο, Χαλκίδα και Χανιά. Στην Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη το πρόγραµµα υποκατάστασης αναπτύχθηκε ιδιαίτερα τα έτη 2011 2012, γεγονός που είχε άµεσο αντίκτυπο στη λίστα αναµονής, η οποία σηµείωσε αισθητή µείωση. (γραφ. 1&2) 1. ΑΡΙΘΜΟΣ ΘΕΡΑΠΕΥΟΜΕΝΩΝ ΣΤΟ Π.Υ. ΣΕ ΑΘΗΝΑ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ ΛΟΙΠΗ ΕΛΛΑΔΑ ΑΝΑ ΕΤΟΣ 9000 8202 8426 8000 8031 ΑΘΗΝΑ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ 7000 ΛΟΙΠΗ ΕΛΛΑ Α 6625 ΣΥΝΟΛΟ 6000 5000 5101 4771 4000 3000 2000 1000 0 2582 1879 1213 691 883 288 309 647 666 3439 3193 2779 4068 2098 1767 1236 3532 2797 2097 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 6000 5000 4000 3000 2000 1000 0. ΑΡΙΘΜΟΣ ΑΙΤΗΣΕΩΝ ΣΕ ΑΝΑΜΟΝΗ ΣΤΟ Π.Υ. ΣΕ ΑΘΗΝΑ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ ΛΟΙΠΗ ΕΛΛΑΔΑ ΑΝΑ ΕΤΟΣ ΑΤΤΙΚΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ ΛΟΙΠΗ ΕΛΛΑ Α ΣΥΝΟΛΟ 2197 3349 3850 2608 3875 5558 5261 5394 4681 1072 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 633 3689 4275 2702 2563 2138 1679 396 63 10 ΟΚΑΝΑ

Στο πρόγραµµα υποκατάστασης παρέχεται φαρµακευτική θεραπεία σε συνδυασµό µε ψυχοκοινωνική υποστήριξη και θεραπεία της ψυχιατρικής και σωµατικής συννοσηρότητας για άτοµα εξαρτηµένα από οπιοειδή. Μέληµα του προγράµµατος είναι η µείωση της χρήσης ουσιών και των συναφών µε τη χρήση προβληµάτων - κοινωνικών και υγείας - καθώς και η διασφάλιση της δηµόσιας υγείας από τη µετάδοση µολυσµατικών ασθενειών. Τελικός στόχος (ή στόχος της τελευταίας φάσης) του προγράµµατος παραµένει τα άτοµα, που το επιθυµούν και µπορούν, να πετύχουν την πλήρη αποχή και από την ουσία υποκατάστασης. Κύρια επιδίωξη σε όλες τις φάσεις του προγράµµατος αποτελεί η σταθεροποίηση σε έναν κανονικό τρόπο ζωής που θα συνοδεύεται από βελτίωση των οικογενειακών και κοινωνικών σχέσεων, καθώς και από κίνητρα για εκπαίδευση/κατάρτιση, για εργασία και για επαγγελµατική αποκατάσταση. Η πρώτη επαφή των ενδιαφεροµένων για ένταξη στο θεραπευτικό πρόγραµµα υποκατάστασης του ΟΚΑΝΑ γίνεται µε το Κέντρο Υποδοχής, Ενηµέρωσης και Προσανατολισµού στην Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη ή µε τις κατά τόπους Μονάδες του ΟΚΑΝΑ, σε πόλεις που δεν διαθέτουν αντίστοιχο Κέντρο. Στα προγράµµατα υποκατάστασης του ΟΚΑΝΑ γίνονται δεκτά άτοµα άνω των 20 ετών, που κάνουν µακροχρόνια χρήση ηρωίνης και έχουν προηγούµενη προσπάθεια θεραπείας σε «στεγνό» θεραπευτικό πρόγραµµα. Μακροχρόνιοι ενδοφλέβιοι χρήστες ηρωίνης άνω των 35 ετών µπορεί να γίνουν δεκτοί, έστω κι αν δεν υπάρχει προηγούµενη προσπάθεια θεραπείας. Κατ εξαίρεση γίνονται δεκτά για άµεση εισαγωγή στις µονάδες υποκατάστασης του ΟΚΑΝΑ άτοµα: 1. άνω των 55 ετών, 2. γονείς ανήλικου παιδιού, 3. συγγενείς α βαθµού ή σύζυγοι µελών που παρακολουθούν το ΠΥ, 4. γυναίκες σε κύηση, 5. οροθετικά άτοµα, 6. άτοµα µε σοβαρά ιατρικά προβλήµατα (π.χ. κακόηθες νόσηµα, ενεργό φυµατίωση, χρόνια νεφρική ανεπάρκεια κ.ά) ΟΚΑΝΑ 11

Αυτό που διαφοροποιεί τα θεραπευτικά προγράµµατα υποκατάστασης από τα υπόλοιπα θεραπευτικά προγράµµατα (στεγνά), είναι η χορήγηση υποκατάστατων ουσιών, όπως η µεθαδόνη και η βουπρενορφίνη. Με τη χορήγηση µεθαδόνης και βουπρενορφίνης είναι δυνατό να διακόψει κάποιος τη χρήση της ηρωίνης, χωρίς να εµφανίσει στερητικό σύνδροµο και χωρίς να βασανίζεται από την ακατανίκητη επιθυµία να κάνει χρήση ηρωίνης. Η δράση αυτών των ουσιών διαρκεί πολλές ώρες (ή και µέρες) εξαφανίζοντας τις γρήγορες και απότοµες µεταβολές διάθεσης που προκαλεί η ηρωίνη. Επιπλέον, τα φάρµακα αυτά: είναι ελεγµένα και χορηγούνται υπό ιατρική παρακολούθηση, δεν υπάρχει περίπτωση νοθείας µε αδρανείς ή επικίνδυνες ουσίες και µηδενίζεται έτσι ο κίνδυνος υπερδοσολογίας (οverdose). χορηγούνται δωρεάν και δε χρειάζεται να καταφεύγει κανείς στην παρανοµία για να τα εξασφαλίσει. ίνεται έτσι η ευκαιρία να διακοπούν οι δεσµοί µε το περιβάλλον του παράνοµου εµπορίου. χορηγούνται υπό µορφή πόσιµου διαλύµατος ή ταµπλέτας. Έτσι δεν υφίστανται οι κίνδυνοι που υπάρχουν από την ενδοφλέβια ή ενδοµυϊκή χρήση της ηρωίνης (αποστήµατα, θροµβώσεις, µετάδοση ασθενειών κλπ). Στις θεραπευτικές µονάδες υποκατάστασης, παράλληλα µε τη χορήγηση του υποκατάστατου, παρέχεται και ψυχοκοινωνική υποστήριξη από τους ψυχίατρους, τους ψυχολόγους και τους κοινωνικούς λειτουργούς που στελεχώνουν τις µονάδες, ενώ αντιµετωπίζονται και τα ιατρικά προβλήµατα των ασθενών. Ειδικότερα, παρέχονται: βασική ιατρική φροντίδα, ιατρική παρακολούθηση χρόνιων νοσηµάτων (AIDS, ηπατίτιδα κλπ), ατοµική συµβουλευτική, οµάδες αυτοεκτίµησης, πρόληψη υποτροπής, ατοµική, οµαδική και οικογενειακή θεραπεία, οµάδες κοινωνικών δεξιοτήτων, ψυχοκοινωνική υποστήριξη, συµβουλευτική σε θέµατα εργασίας, νοµική υποστήριξη.

ΣΤΕΓΝΑ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ Τα «στεγνά» θεραπευτικά προγράµµατα στηρίζονται στην εντατική ψυχοκοινωνική θεραπεία, χωρίς τη χρήση υποκαταστάτων και έχουν στόχο την απεξάρτηση των χρηστών από όλες τις ουσίες και την πλήρη κοινωνική επανένταξή τους. Τα «στεγνά» προγράµµατα που λειτουργεί ο ΟΚΑΝΑ, είναι: ΜΟΝΑ ΕΣ ΕΦΗΒΩΝ Η περίοδος της εφηβείας και τα πρώτα χρόνια της ενηλικίωσης σηµαδεύονται από έντονες βιολογικές, κοινωνικές και ψυχολογικές αλλαγές, µέσα από τις οποίες ο νέος προσπαθεί να διαµορφώσει τη δική του ταυτότητα. Κάποιες φορές στο πλαίσιο αυτής της προσπάθειας προκύπτουν σοβαρά προβλήµατα, όπως η χρήση ψυχοδραστικών ουσιών. Στο σηµείο αυτό είναι αναγκαία η θεραπευτική παρέµβαση. Ο ΟΚΑΝΑ διαθέτει µια (1) Μονάδα Εφήβων στην Αθήνα, την «Ατραπό», η οποία απευθύνεται σε εφήβους και νεαρούς ενήλικες έως 24 ετών και δυο (2) Μονάδες Εφήβων χρηστών ναρκωτικών και αλκοόλ, στο Ρέθυµνο και στα Χανιά. Οι Μονάδες Εφήβων απευθύνονται σε εφήβους και νεαρούς ενήλικες, που κάνουν πειραµατική, περιστασιακή ή συστηµατική χρήση νόµιµων και/ή παράνοµων ουσιών, στις οικογένειες και το ευρύτερο περιβάλλον τους και σε φορείς της ευρύτερης κοινότητας (π.χ. σχολεία, αθλητικοί σύλλογοι κ.λπ.), που σχετίζονται µε εφήβους και αντιµετωπίζουν περιστατικά χρήσης ουσιών. Το θεραπευτικό πρόγραµµα στις Μονάδες Εφήβων εξελίσσεται σε τρεις φάσεις: συµβουλευτικός σταθµός, κυρίως θεραπευτικό πρόγραµµα και κοινωνική επανένταξη. Παρέχεται ΘΕΡΑΠΕΙΑ Ατοµικές και οµαδικές συναντήσεις Ατοµική και οµαδική ψυχοθεραπεία (καλλιέργεια δεξιοτήτων για την επίλυση συγκρούσεων και ανάδειξη δυνατοτήτων για την αποτελεσµατική διαχείριση προβληµάτων) Οµαδικές δηµιουργικές δραστηριότητες (καλλιτεχνικές, ψυχαγωγικές, αθλητικές, κοινωνικές, κ.ά.) Πρόγραµµα οικογένειας ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΕΠΑΝΕΝΤΑΞΗ Εµψύχωση των εφήβων/νέων στην προσπάθεια τους για µια νέα πορεία Επανασύνδεση µε την εκπαιδευτική ή επαγγελµατική ζωή σε συνδυασµό µε την απεµπλοκή από παράνοµες πράξεις Συµβουλευτική σε θέµατα επαγγελµατικού προσανατολισµού Υποστήριξη για επαγγελµατική αποκατάσταση FOLLOW UP Οµαδική ψυχοθεραπεία ανοιχτής διάρκειας, µε στόχο την παγίωση της αποχής από τις ουσίες και την ενίσχυση της πορείας προς την ενηλικίωση. ΟΚΑΝΑ 13

«ΣΤΕΓΝΑ» ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΕΝΗΛΙΚΩΝ ΙΚΤΥΟ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΓΕΦΥΡΑ Το ίκτυο Θεραπευτικών Υπηρεσιών «Γέφυρα» στην Πάτρα απευθύνεται σε ενήλικες εξαρτηµένους χρήστες έως 40 ετών. Στο πλαίσιο του ικτύου, λειτουργούν: Συµβουλευτικός Σταθµός, όπου γίνεται η πρώτη ενηµέρωση και η κινητοποίηση του εξαρτηµένου, ώστε να επιτευχθεί η διακοπή της χρήσης εξαρτησιογόνων ουσιών, Θεραπευτική Κοινότητα (εξωτερικής διαµονής) για όσους έχουν ολοκληρώσει το πρόγραµµα του Συµβουλευτικού Σταθµού και έχουν αποδεδειγµένα διακόψει τη χρήση ψυχοδραστικών ουσιών Πρόγραµµα Κοινωνικής ραστηριοποίησης, που αποτελεί την τελική φάση ολοκλήρωσης του θεραπευτικού προγράµµατος. Στο πλαίσιο του Προγράµµατος Κοινωνικής ραστηριοποίησης λειτουργεί και Πρόγραµµα Τριτογενούς Πρόληψης (Follow up) για τα µέλη που έχουν ολοκληρώσει τη Θεραπευτική Κοινότητα. Πρόγραµµα Οικογένειας µε στόχο την κινητοποίηση και την ανάπτυξη σχέσεων συνεργασίας της οικογένειας µε το θεραπευτικό πρόγραµµα, ώστε να ενισχύεται η υποστήριξη του µέλους στην προσπάθειά του. Τµήµα ιαµονής Ξενώνας µε στόχο την παροχή της δυνατότητας διαµονής στα µέλη του προγράµµατος που διαµένουν µακρια από την Πάτρα. 14 ΟΚΑΝΑ

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΟΛΛΑΠΛΗΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗΣ ΡΕΘΥΜΝΟΥ Το Θεραπευτικό «Πρόγραµµα Πολλαπλής Παρέµβασης» µαζί µε τη Θεραπευτική Μονάδα Φαρµακευτικής Αντιµετώπισης της Εξάρτησης Ρεθύµνου αποτελούν το Τοπικό ίκτυο Παροχής Υποστήριξης Ρεθύµνου του ΟΚΑΝΑ. Το «Πρόγραµµα Πολλαπλής Παρέµβασης» ξεκίνησε τη λειτουργία του τον Ιούνιο του 2012 και αποτελεί µετεξέλιξη της Μονάδας Εφήβων Ρεθύµνου (η οποία λειτουργούσε από το 2003) και του Συµβουλευτικού Σταθµού Ενηλίκων Ρεθύµνου (ο οποίος λειτουργούσε από το 2009). Είναι ένα στεγνό θεραπευτικό πρόγραµµα εξωτερικής παραµονής και απευθύνεται σε έφηβους και ενήλικες χρήστες ναρκωτικών και αλκοόλ καθώς και στις οικογένειές τους. ΑΛΚΟΟΛΟΓΙΚΟ ΙΑΤΡΕΙΟ ΧΑΝΙΑ Το Αλκοολογικό Ιατρείο έχει ως στόχο την ψυχική και σωµατική απεξάρτηση ατόµων εξαρτηµένων από το αλκοόλ, άνω των 18 ετών, µε κύρια θεραπευτική προσέγγιση την ψυχοθεραπεία. Στοχεύει, επίσης, στη θεραπευτική παρέµβαση στο οικογενειακό περιβάλλον δίνοντας τη δυνατότητα να συµµετέχουν συγγενείς στην ψυχοθεραπευτική διαδικασία και στην αποκατάσταση του ατόµου. Σε συνεργασία µε τον ΟΚΑΝΑ λειτουργούν επίσης τα ακόλουθα Προγράµµατα Ενηλίκων: ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΑΘΗΝΑ ΨΥΧΙΑΤΡΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ Απευθύνεται σε χρήστες ναρκωτικών και αλκοόλ ηλικίας άνω των 18 ετών καθώς και στις οικογένειες και τους συγγενείς των χρηστών και παρέχει ιατρικές, ψυχολογικές και κοινωνικές υπηρεσίες, ψυχοθεραπεία κ.ά. ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΡΟΑΓΩΓΗΣ ΑΥΤΟΒΟΗΘΕΙΑΣ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ Βασικοί στόχοι του προγράµµατος είναι η προαγωγή της αυτοβοήθειας στην αντιµετώπιση της εξάρτησης, η διαφοροποίηση του παραδοσιακού ρόλου του λειτουργού υγείας και η εκπαίδευσή του σε νέους ρόλους και η έρευνα για τις δυνατότητες εφαρµογής της αυτοβοήθειας στην αντιµετώπιση των ψυχοκοινωνικών προβληµάτων. Προγράµµατα λειτουργούν στη Θεσσαλονίκη, στα Χανιά, στη Σητεία και στη Λάρισα. ΟΚΑΝΑ 15

ΕΞΕΙΔΙΚΕΥΜΕΝΕΣ ΔΟΜΕΣ ΘΕΡΑΠΕΙΑΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΩΜΑΤΙΚΗΣ ΑΠΟΤΟΞΙΝΩΣΗΣ DETOX Το 2008 ξεκίνησε πιλοτικά στην Αθήνα η λειτουργία του Προγράµµατος Σωµατικής Αποτοξίνωσης εξωτερικής παρακολούθησης του ΟΚΑΝΑ, που υλοποιείται από κοινού από τη Μονάδα Εφήβων-Νέων ΑΤΡΑΠΟΣ και την Ε Μονάδα Υποκατάστασης Αθήνας. Το πρόγραµµα απευθύνεται σε χρήστες οπιοειδών, ηλικίας 20 έως 24 ετών, που προέρχονται από τη λίστα αναµονής του ΟΚΑΝΑ στην Αττική. Οι στόχοι του προγράµµατος είναι η σωµατική αποτοξίνωση και η προετοιµασία των συµ- µετεχόντων για την ένταξή τους σε «στεγνό» πρόγραµµα απεξάρτησης, χωρίς, δηλαδή, τη χορήγηση υποκαταστάτων. Η διάρκεια του προγράµµατος είναι τρίµηνη. ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ ΚΥΕΠ ΑΤΤΙΚΗΣ Το Πρόγραµµα Υποστήριξης Οικογένειας ξεκίνησε να λειτουργεί το 2008 αποτελώντας µία υπηρεσία θεραπευτικά σηµαντική και συµπληρωµατική προς τους βασικούς κατευθυντήριους στόχους των θεραπευτικών µονάδων του ΟΚΑΝΑ. Το Πρόγραµµα βασίζεται στην επιστηµονική γνώση ότι το οικογενειακό σύστηµα συνιστά παράγοντα καθοριστικό για την απεµπλοκή του εξαρτηµένου µέλους του από τη χρήση ουσιών και για τη θετική έκβαση της θεραπείας του. Το Πρόγραµµα λειτουργεί ως ένα ολοκληρωµένο πλαίσιο παροχής υπηρεσιών ενηµέρωσης, συµβουλευτικής και θεραπείας. Απευθύνεται σε οικογένειες µε ουσιοεξαρτηµένα µέλη που έχουν επιλέξει τη θεραπευτική προσέγγιση του ΟΚΑΝΑ και είτε συµµετέχουν σε κάποια από τις Θεραπευτικές µονάδες του είτε αναµένουν την ένταξή τους σ αυτές. Σκοπός όλων των δράσεων είναι η αξιοποίηση του υγιούς δυναµικού κάθε οικογένειας. Μέσω της σταθερής συµµετοχής της οικογένειας σε θεραπευτικές διαδικασίες, επιδιώκεται η κινητοποίηση αλλαγών τέτοιων, που θα υποστηρίξουν τη θεραπευτική προσπάθεια του εξαρτηµένου µέλους, και, κυρίως, θα διαµορφώσουν συνθήκες συνολικής ανάπτυξης του οικογενειακού συστήµατος αλλά και προσωπικής εξέλιξης κάθε µέλους αυτού, έτσι ώστε να επιτυγχάνεται ένα σταθερό και µόνιµο θεραπευτικό αποτέλεσµα. ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΥΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΣΤΙΣ ΦΥΛΑΚΕΣ Η Ελλάδα ήταν µία από τις τελευταίες χώρες στην Ευρώπη χωρίς προγράµµατα υποκατάστασης στις φυλακές, παρά το ότι ένα µεγάλο ποσοστό των κρατουµένων εκτίει ποινή λόγω παράβασης του Νόµου περί Ναρκωτικών και πολλοί κάνουν για πρώτη φορά χρήση µέσα στη φυλακή. Ως απάντηση στην προφανή ανάγκη να εξασφαλιστεί η συνέχεια της θεραπείας και να αντιµετωπιστεί η εξάρτηση από ουσίες µέσα στις φυλακές, ο ΟΚΑΝΑ, στο πλαίσιο των προγραµµάτων ΕΣΠΑ 2007-2013, δηµιούργησε µέσα στο 2014 δύο µονάδες υποκατάστασης στα σωφρονιστικά καταστήµατα Κορυδαλλού και Πάτρας. Στις µονάδες οι ωφελούµενοι, εκτός από τη χορήγηση φαρµάκου, λαµβάνουν συµβουλευτική υποστήριξη σε σχέση µε κοινωνικά, εργασιακά και στεγαστικά ζητήµατα ως προετοιµασία για την αντιµετώπιση τέτοιων θεµάτων µετά την αποφυλάκισή τους. ΟΚΑΝΑ 17

ΜΟΝΑ Α ΥΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΓΙΑ ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΚΑΙ ΕΓΚΥΕΣ ΜΑΙΕΥΤΗΡΙΟ ΕΛΕΝΑ ΒΕΝΙΖΕΛΟΥ Στο πλαίσιο της προσπάθειας για την όσο το δυνατόν καλύτερη ανταπόκριση στις ιδιαίτερες ανάγκες των γυναικών µελών του προγράµµατος υποκατάστασης, ο ΟΚΑΝΑ εγκαινίασε το Μάρτιο του 2012 µία ειδική µονάδα υποκατάστασης για έγκυες γυναίκες και µητέρες, που λειτουργεί στο µαιευτήριο «Έλενα Βενιζέλου». ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ ΚΑΙ ΦΡΟΝΤΙ ΑΣ ΓΟΝΕΩΝ ΜΕΛΩΝ ΤΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΥΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΚΑΙ ΤΩΝ ΠΑΙ ΙΩΝ ΤΟΥΣ ΜΟΝΑ Α ΟΚΑΝΑ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΣΩΤΗΡΙΑ Μέσα στο 2015, ξεκίνησε πιλοτικά η λειτουργία προγράµµατος υποστήριξης γονέων που παρακολουθούν το Π.Υ του ΟΚΑΝΑ και των παιδιών τους. Στο πρόγραµµα υλοποιούνται: οµάδες γονέων µε παιδιά, ατοµικές και οικογενειακές συνεδρίες, σεµινάρια οικογενειακού προγραµµατισµού. Η νέα αυτή υπηρεσίες στοχεύει στην: πρόληψη και προαγωγή της ψυχικής υγείας στην οικογένεια ενίσχυση του γονεϊκού ρόλου: καλλιέργεια δεξιοτήτων επικοινωνίας, αναγνώριση αναγκών και χαρακτηριστικών γνωρισµάτων των παιδιών ανάλογα µε την αναπτυξιακή τους φάση, ανάδειξη ρόλων µέσα στην οικογένεια, δηµιουργία ασφαλούς οικογενειακού περιβάλλοντος ενηµέρωση για τα σεξουαλικώς µεταδιδόµενα νοσήµατα και την αντισύλληψη δικτύωση µε δηµόσιους φορείς και ενηµέρωση για κοινωνικές παροχές. 18 ΟΚΑΝΑ

Κ Τα προγράµµατα κοινωνικής επανένταξης αποτελούν την τελική φάση όλων των θεραπευτικών προγραµµάτων του ΟΚΑΝΑ, «στεγνών» και υποκατάστασης. Συµβάλλουν µέσω της ψυχοκοινωνικής υποστήριξης στη σταδιακή και οµαλή κοινωνικοποίηση των ατόµων, που έχουν ολοκληρώσει τη θεραπεία τους, αλλά και στην προώθησή τους στην αγορά εργασίας. Οι υπηρεσίες κοινωνικής επανένταξης µπορεί να εντάσσονται λειτουργικά στην ίδια θεραπευτική µονάδα ως επιµέρους φάση του προγράµµατος ή να παρέχονται από διαφορετικές, ανεξάρτητες µονάδες. ΜΟΝΑ Α ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΕΠΑΝΕΝΤΑΞΗΣ ΑΘΗΝΑΣ Στην Αθήνα λειτουργεί από το Σεπτέµβριο του 2000 Μονάδα Κοινωνικής Επανένταξης για τους θεραπευόµενους των µονάδων υποκατάστασης Αττικής. Ο κύριος στόχος της µονάδας είναι να συµβάλλει, µέσω της ψυχοκοινωνικής υποστήριξης, στη σταδιακή και οµαλή κοινωνικοποίηση αλλά και στην προώθηση στην αγορά εργασίας των ατόµων που έχουν ολοκληρώσει τη θεραπεία τους στις µονάδες υποκατάστασης και έχουν απεξαρτηθεί. Η διάρκεια του προγράµµατος κυµαίνεται από 12 έως 24 µήνες. Σε ειδικό τµήµα της µονάδας µπορούν να ενταχθούν και θεραπευόµενοι που συνεχίζουν να λαµβάνουν µεθαδόνη, εφόσον παρουσιάσουν σταθερή συµµόρφωση στο πρόγραµµα θεραπείας και έχει εκτιµηθεί ότι είναι ικανοί να διεκδικήσουν και να διατηρήσουν εργασιακή θέση µε στόχο την οµαλή κοινωνική επανένταξή τους. Επίσης, σε συνεργασία µε τον ΟΑΕ αξιοποιούνται για τα µέλη της µονάδας τα προγράµµατα Επιδότησης Ελεύθερων Επαγγελµατιών και Επιδότησης Νέων Θέσεων Εργασίας για την απασχόληση Απεξαρτηµένων ατόµων. 20 ΟΚΑΝΑ

ΕΞΕΙ ΙΚΕΥΜΕΝΑ ΚΕΝΤΡΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΚΑΙ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΕΝΤΑΞΗΣ ΕΚΚΕΕ Για την προώθηση της κοινωνικής επανένταξης ο ΟΚΑΝΑ ίδρυσε και λειτουργεί δύο Εξειδικευµένα Κέντρα Κοινωνικής και Επαγγελµατικής Ένταξης στην Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη. Κύριος στόχος των ΕΚΚΕΕ είναι η κατάρτιση και η εξειδίκευση σε ποικίλους επαγγελµατικούς τοµείς των υπό απεξάρτηση ή των απεξαρτηµένων από ουσίες ατόµων µε στόχο την οµαλή επανένταξή τους στο κοινωνικό σύνολο και την αγορά εργασίας. Ταυτόχρονα, επιδιώκεται η ευαισθητοποίηση των επαγγελµατικών φορέων, των επιχειρήσεων και των εργοδοτών µέσω και της αξιοποίησης των ειδικών κινήτρων, που έχει θεσπίσει η Πολιτεία για την αποτελεσµατική επαγγελµατική ενσωµάτωση του συγκεκριµένου πληθυσµού. Τα ΕΚΚΕΕ υλοποιούν προγράµµατα κατάρτισης, είτε αυτοχρηµατοδοτούµενα είτε στο πλαίσιο Ευρωπαϊκών Προγραµµάτων, που στοχεύουν στην καταπολέµηση του αποκλεισµού από την αγορά εργασίας οµάδων πληθυσµού που υφίστανται διακρίσεις. Για την υλοποίηση αυτών των προγραµµάτων υπάρχει στενή συνεργασία µε το Υπουργείο Εργασίας και τις επαγγελ- µατικές ενώσεις. Στα µέλη των ΕΚΚΕΕ παρέχονται συνοδευτικές υποστηρικτικές υπηρεσίες όπως: επαγγελµατικός προσανατολισµός, ψυχολογική υποστήριξη, συµβουλευτική για την ενίσχυση κοινωνικών δεξιοτήτων, επικοινωνίας και συναλλαγής µε υπηρεσίες, εργοδότες, κ.ά. Στόχος των παρεµβάσεων αυτών είναι η περαιτέρω ενδυνάµωση των ατόµων, που απειλούνται µε αποκλεισµό από την αγορά εργασίας. ΟΚΑΝΑ 21

Μ Οι υπηρεσίες άµεσης πρόσβασης παρέχουν βοήθεια σε χρήστες, που βρίσκονται εκτός θεραπευτικών προγραµµάτων. Επιδιώκουν την προσέγγιση των ενεργών χρηστών αφ ενός σε χώρους όπου συχνάζουν και αφ ετέρου µε υπηρεσίες ελεύθερης εισόδου, οι οποίες δεν θέτουν προϋποθέσεις για την υποδοχή και την εξυπηρέτησή τους. Στόχος των υπηρεσιών άµεσης πρόσβασης είναι ο περιορισµός της βλάβης, όπως και της σχετιζόµενης µε τα ναρκωτικά εγκληµατικότητας, της προσβολής από µολυσµατικές ασθένειες ή/και της µετάδοσής τους. Σε αυτό το πλαίσιο παρέχονται: ιατρική βοήθεια για τα προβλήµατα υγείας, παραποµπή των χρηστών σε άλλες υπηρεσίες υγείας, ενθάρρυνση και ενίσχυση της επαφής των χρηστών µε το υγειονοµικό σύστηµα, υποστήριξη για την ανάπτυξη κινήτρου θεραπείας, νοµική καθοδήγηση για τη διαχείριση παραβάσεων σχετικών µε τη χρήση ουσιών. Σήµερα, λειτουργούν στον ΟΚΑΝΑ: ΚΕΝΤΡΑ ΥΠΟ ΟΧΗΣ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗΣ ΚΑΙ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ ΚΥΕΠ Απευθύνονται σε εξαρτηµένα άτοµα, σε γονείς και σε συγγενείς αυτών. Αποτελούν δοµές άµεσης πρόσβασης, όπου δεν απαιτείται ραντεβού προκειµένου ο ενδιαφερόµενος να υποβάλλει αίτηση για ένταξη και θεραπεία στις µονάδες υποκατάστασης του ΟΚΑΝΑ. Τα Κέντρα προσανατολίζουν τους ενδιαφερόµενους προς τις ενδεικνυόµενες θεραπευτικές µονάδες ή στα «στεγνά» προγράµµατα των διαφόρων φορέων (ΟΚΑΝΑ, ΚΕΘΕΑ, 18 ΑΝΩ, ΨΝΘ). Ανάλογα µε τις ιδιαιτερότητες της κάθε ατοµικής περίπτωσης και κατόπιν ραντεβού µπορεί ο ενδιαφερόµενος να δεχθεί συµβουλευτικές υπηρεσίες, να λάβει βοήθεια για την αντιµετώπιση πολλαπλών ψυχοκοινωνικών και ιατρικών προβληµάτων, να προετοιµαστεί για ένταξη σε µονάδα του προγράµµατος υποκατάστασης. Το πρώτο ΚΥΕΠ δηµιουργήθηκε στην Αττική το 2002 (γράφ. 3) ενώ το 2011 ξεκίνησε η λειτουργία ΚΥΕΠ και στη Θεσσαλονίκη.. ΠΑΡΟΧΗ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΑΠΟ ΤΟ ΚΥΕΠ ΑΤΤΙΚΗΣ 30000 25000 ΑΡΙΘΜΟΣ ΕΠΙΣΚΕΨΕΩΝ ΑΡΙΘΜΟΣ ΠΕΡΙΠΤΩΣΕΩΝ ΠΟΥ ΕΛΑΒΑΝ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΤΗΛΕΦΩΝΙΚΑ 20000 21046 15000 10000 5000 12198 7840 9350 0 2010 2011 2012 2013 2014 22 ΟΚΑΝΑ

ΜΟΝΑ Α ΑΜΕΣΗΣ ΒΟΗΘΕΙΑΣ ΚΑΙ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ ΜΑΒΥ η οποία παρέχει: πρωτοβάθµια περίθαλψη σε ενεργούς χρήστες µε τη λειτουργία παθολογικού ιατρείου, οδοντιατρείου, µικροβιολογικού εργαστηρίου, υπηρεσία ανταλλαγής µεταχειρισµένων συρίγγων µε αποστειρωµένες, Κινητή Μονάδα πρώτων βοηθειών, σε συνεργασία µε το ΕΚΑΒ, υπηρεσίες κοινωνικής φροντίδας για ενηµέρωση, συµβουλευτική, κινητοποίηση για θεραπεία, παραποµπές σε θεραπευτικά προγράµµατα, µα ενηµέρωση, σεµινάρια για ασφαλέστερη χρήση κ.ά. (γράφ. 4) ΤΗΛΕΦΩΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΗ SOS 1031 η οποία τηρώντας το απόρρητο και την ανωνυµία παρέχει: άµεση βοήθεια και ψυχολογική υποστήριξη σε καταστάσεις κρίσης, οι οποίες σχετίζονται µε τη χρήση ουσιών, εξατοµικευµένη συµβουλευτική υποστήριξη βραχείας διάρκειας σε ενδιαφερόµενους χρήστες, στο οικογενειακό και φιλικό τους περιβάλλον, πληροφορίες σχετικά µε τις ψυχοτρόπες ουσίες, την πρόληψη, τη θεραπεία και τις χουσες υπηρεσίες, τόσο στο ευρύτερο κοινό όσο και σε επαγγελµατίες του χώρου. υπάρ- (γράφ. 5) ΣΤΑΘΜΟΣ ΦΡΟΝΤΙ ΑΣ ΕΞΑΡΤΗΜΕΝΩΝ ΑΤΟΜΩΝ ΣΦΕΑ ο οποίος απευθύνεται σε ενεργούς χρήστες ψυχοδραστικών ουσιών και παρέχει: σίτιση, ατοµική υγιεινή και καθαριότητα, φροντίδα υγείας, ατοµική και οµαδική συµβουλευτική, ενηµέρωση για θέµατα κοινωνικής πρόνοιας και για τις θεραπευτικές δυνατότητες, συµβουλές για ασφαλέστερη χρήση, αποφόρτιση από την πιάτσα, δηµιουργική απασχόληση και ψυχαγωγία. 6000 5000. ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΑ ΠΟΥ ΕΞΥΠΗΡΕΤΗΘΗΚΑΝ ΑΠΟ ΤΙΣ ΙΑΤΡΙΚΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΤΗΣ ΜΑΒΥ ΠΑΘΟΛΟΓΙΚΟ ΙΑΤΡΕΙΟ Ο ΟΝΤΙΑΤΡΕΙΟ ΜΙΚΡΟΒΙΟΛΟΓΙΚΟ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΚΑΡ ΙΟΛΟΓΙΚΟ ΙΑΤΡΕΙΟ 4874 4624 4000 3500 3000 5. ΚΛΗΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΤΗΛΕΦΩΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΗ 1 1 ΚΛΗΣΕΙΣ ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ ΚΛΗΣΕΙΣ 4000 3622 3841 2500 3000 2480 2453 2000 1000 1014 892 860 639 0 233 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2000 1500 1000 500 0 1380 114 1832 866 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 ΟΚΑΝΑ 23

ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΟΥΛΕΙΑΣ ΣΤΟ ΡΟΜΟ STREET WORK Στο πλαίσιο του Σταθµού Φροντίδας πραγµατοποιείται και η «δουλειά στο δρόµο» (streetwork), που περιλαµβάνει: διανοµή υλικού προφύλαξης (σύριγγες, προφυλακτικά), συµβουλευτική σε θέµατα ασφαλέστερης χρήσης και ασφαλούς σεξουαλικής ζωής, κινητοποίηση των χρηστών για αξιοποίηση των υπηρεσιών του ΟΚΑΝΑ και άλλων φορέων. (γράφ. 6). ΚΙΝΗΣΗ ΣΤΑΘΜΟΥ ΦΡΟΝΤΙΔΑΣ ΕΞΑΡΤΗΜΕΝΩΝ ΑΤΟΜΩΝ 16000 14000 12000 14053 13025 10000 8000 6000 4000 ΑΡΙΘΜΟΣ ΕΠΙΣΚΕΨΕΩΝ ΣΤΟ ΣΤΑΘΜΟ ΑΡΙΘΜΟΣ ΑΤΟΜΩΝ ΠΟΥ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΤΗΚΑΝ ΑΠΟ ΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΟΥΛΕΙΑ ΣΤΟ ΡΟΜΟ 8927 6050 4727 4979 2000 0 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΑΜΕΣΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗΣ ΓΙΑ ΠΑΡΑΒΑΤΕΣ ΧΡΗΣΤΕΣ ΠΑΡΑΝΟΜΩΝ ΟΥΣΙΩΝ Τον Ιανουάριο του 2013 ξεκίνησε η λειτουργία της Υπηρεσίας Άµεσης Κοινωνικής Παρέµβασης σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη, στο πλαίσιο της Πράξης ΕΣΠΑ «Πιλοτικά προγράµµατα εναλλακτικά της φυλάκισης για παραβάτες χρήστες παράνοµων ουσιών». Η Υπηρεσία απευθύνεται σε ανήλικους ηλικίας 13 έως 18 ετών που συλλαµβάνονται για παράβαση της νοµοθεσίας περί ναρκωτικών, καθώς και σε νέους ηλικίας 18 έως 24 ετών που έχουν συλληφθεί για πρώτη φορά για τον ίδιο λόγο. Η πρωτοποριακή -για τα ελληνικά δεδοµένα- Υπηρεσία έχει ως στόχο πρωτίστως την έγκαιρη παρέµβαση και την ψυχολογική υποστήριξη κατά τη σύλληψη των νεαρών χρηστών των ιδίων και των οικογενειών τους και παράλληλα την αξιολόγηση, κινητοποίηση και παραποµπή τους σε θεραπευτικά προγράµµατα προκειµένου να προληφθεί µελλοντική παραβατικότητα και να επιτευχθεί ο απεγκλωβισµός τους από τη χρήση ουσιών. Η λειτουργία της Υπηρεσίας στην Αθήνα συνεχίζεται και σήµερα µετά τη λήξη της πράξης, ενώ της Θεσσαλονίκης έχει προσωρινά ανασταλεί. Απαραίτητη προϋπόθεση για την πλήρη ανάπτυξη και λειτουργία και των δυο προγραµµάτων είναι η επαρκής στελέχωσή τους µε το απαιτούµενο προσωπικό. 24 ΟΚΑΝΑ

Ε ΚΕΝΤΡΟ ΕΚΠΑΙ ΕΥΣΗΣ ΚΑΙ ΕΠΟΠΤΕΙΑΣ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ Το Κέντρο Εκπαίδευσης και Εποπτείας του ΟΚΑΝΑ ξεκίνησε τη λειτουργία του το Νοέµβριο του 2011 στο Νέο Κόσµο. Το Κέντρο Εκπαίδευσης και Εποπτείας έρχεται να ανταποκριθεί σε µια µεγάλη ανάγκη τόσο των µονάδων του ΟΚΑΝΑ όσο και των υπόλοιπων υπηρεσιών και προγραµµάτων, που δραστηριοποιούνται στο χώρο της τοξικοεξάρτησης. Αποστολή του Κέντρου είναι η παροχή έγκυρων επιστηµονικών υπηρεσιών εκπαίδευσης και εποπτείας στις ακόλουθες οµάδες: εργαζόµενοι ΟΚΑΝΑ στελέχη Κέντρων Πρόληψης λοιποί εργαζόµενοι στο χώρο της τοξικοεξάρτησης. ενδιαφερόµενοι να εργαστούν στο χώρο της τοξικοεξάρτησης στελέχη ψυχικής και σωµατικής υγείας λειτουργοί δευτεροβάθµιας και τριτοβάθµιας εκπαίδευσης εθελοντές και πρακτικά ασκούµενοι µέλη και στελέχη επιστηµονικών, επαγγελµατικών και αθλητικών συλλόγων, ΟΤΑ, ΜΚΟ εργαζόµενοι όλων των βαθµίδων και ειδικοτήτων σε σωφρονιστικά ιδρύµατα, ένοπλες δυνάµεις, αστυνοµία ευρύτερο κοινό Στο Κέντρο Εκπαίδευσης και Εποπτείας του ΟΚΑΝΑ λειτουργεί βιβλιοθήκη, όπου έχουν συγκεντρωθεί όλες οι εκδόσεις του ΟΚΑΝΑ αλλά και επιστηµονικά βιβλία, µονογραφίες, ενηµερωτικά δελτία, που αναφέρονται σε τοµείς όπως η πρόληψη, η θεραπεία, η επανένταξη, η αξιολόγηση προγραµµάτων, κ.ά. ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΕΣ ΜΕ ΑΚΑ ΗΜΑΪΚΑ Ι ΡΥΜΑΤΑ Στο πλαίσιο της ενίσχυσης της εξειδίκευσης των επαγγελµατιών υγείας, που απασχολούνται στο χώρο των εξαρτήσεων και ως φορέας της σχετικής τεχνογνωσίας, ο ΟΚΑΝΑ ξεκίνησε το 2014 συνεργασίες µε την Εθνική Σχολή ηµόσιας Υγείας και µε το ηµοκρίτειο Πανεπιστήµιο Θράκης. Στόχος των συνεργασιών, µεταξύ άλλων, είναι ο εµπλουτισµός των προγραµµάτων µεταπτυχιακών σπουδών των ως άνω Ιδρυµάτων µε κατευθύνσεις σχετικές µε το γνωστικό αντικείµενο των εξαρτήσεων για την ουσιαστική εκπαίδευση, κατάρτιση και προετοιµασία των επιστηµόνων που εκδηλώνουν το αντίστοιχο ενδιαφέρον. ΟΚΑΝΑ 25

ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΕΣ ΔΟΜΕΣ ΟΚΑΝΑ ΚΟΜΟΤΗΝΗ ΚΟΜΟΤΗΝΗ ΚΑΒΑΛΑ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ Χ12 ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ ΒΕΡΟΙΑ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥΠΟΛΗ ΚΑΒΑΛΑ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥΠΟΛΗ Χ12 ΒΕΡΟΙΑ ΚΑΤΕΡΙΝΗ ΚΑΤΕΡΙΝΗ ΛΑΡΙΣΑ ΛΑΡΙΣΑ ΒΟΛΟΣ ΚΕΡΚΥΡΑ ΒΟΛΟΣ ΚΕΡΚΥΡΑ ΠΡΕΒΕΖΑ ΛΑΜΙΑ ΠΡΕΒΕΖΑ ΑΓΡΙΝΙΟ ΛΑΜΙΑ ΑΓΡΙΝΙΟ ΧΑΛΚΙΔΑ ΛΙΒΑΔΕΙΑ ΧΑΛΚΙΔΑ ΛΙΒΑΔΕΙΑ ΠΑΤΡΑ ΠΑΤΡΑ Χ Χ Χ ΑΤΤΙΚΗ Χ ΑΤΤΙΚΗ ΚΑΛΑΜΑΤΑ ΚΑΛΑΜΑΤΑ 54 ΜΟΝΑΔΕΣ ΥΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ 54 ΜΟΝΑΔΕΣ ΥΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ 9 ΣΤΕΓΝΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ 9 ΣΤΕΓΝΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ 2 ΜΟΝΑΔΕΣ ΥΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ 2 ΜΟΝΑΔΕΣ ΣΕ ΦΥΛΑΚΕΣ ΥΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΣΕ ΦΥΛΑΚΕΣ ΡΟΔΟΣ ΡΟΔΟΣ ΧΑΝΙΑ ΧΑΝΙΑ Χ Χ ΡΕΘΥΜΝΟ ΡΕΘΥΜΝΟ ΗΡΑΚΛΕΙΟ ΗΡΑΚΛΕΙΟ 1η ΥΠΕ Αττικής: 16 Θεραπευτικές Μονάδες Φαρµακευτικής Αντιµετώπισης της Εξάρτησης ΘΜΦΑΕ Γ.Ν. - ΣΩΤΗΡΙΑ ΘΜΦΑΕ Γ.Ν. Ν.Ιωνίας -ΑΓΙΑ ΟΛΓΑ ΘΜΦΑΕ Α.Ο.Ν.Α. -ΑΓΙΟΣ ΣΑΒΒΑΣ ΘΜΦΑΕ Γ.Ν.Α. -ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ ΘΜΦΑΕ Γ.Ν.Μελισσίων -ΑΜΑΛΙΑ ΦΛΕΜΙΓΚ ΘΜΦΑΕ Γ.Ν.Α.-Γ. ΓΕΝΝΗΜΑΤΑΣ ΘΜΦΑΕ Γ.Ν.Α. -ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΟΣ ΘΜΦΑΕ Γ.Ν.Αττικής -ΚΑΤ ΘΜΦΑΕ Γ.Ν. -ΣΙΣΜΑΝΟΓΛΕΙΟ ΘΜΦΑΕ Γ.Ν.Α. -ΕΛΠΙΣ ΘΜΦΑΕ -ΣΤΡ. ΒΑΡΥΤΗ, ΓΟΥΔΗ ΘΜΦΑΕ Γ.Ν.Α. ΛΑΪΚΟ ΘΜΦΑΕ Γ.Ο.Ν. Κηφισιάς ΑΓΙΟΙ ΑΝΑΡΓΥΡΟΙ ΘΜΦΑΕ Γ.Ν.Α. ΚΟΡΓΙΑΛΕΝΕΙΟ ΜΠΕΝΑΚΕΙΟ ΕΕΣ ΘΜΦΑΕ Γ.Ν. ΕΛΕΝΑ ΒΕΝΙΖΕΛΟΥ Ε ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗ ΜΟΝΑΔΑ ΥΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ µ Μονάδες Υποκατάστασης σε φυλακές ΜΟΝΑΔΑ ΥΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΦΥΛΑΚΩΝ ΚΟΡΥΔΑΛΛΟΥ µ Στεγνά Προγράµµατα ΜΟΝΑΔΑ ΕΦΗΒΩΝ/ΝΕΩΝ «Ατραπός» ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ «Αθηνά» (ΟΚΑΝΑ-ΕΚΠΑ) 26 ΟΚΑΝΑ 2η ΥΠΕ Πειραιώς & Αιγαίου: µ 8 Θεραπευτικές Μονάδες Φαρµακευτικής Αντιµετώπισης της Εξάρτησης ΘΜΦΑΕ Γ.Ν. Ελευσίνας -ΘΡΙΑΣΙΟ ΘΜΦΑΕ Γ.Ν. Νίκαιας -ΑΓΙΟΣ ΠΑΝΤΕΛΕΗΜΩΝ ΘΜΦΑΕ Γ.Ν. -ΑΣΚΛΗΠΙΕΙΟ ΒΟΥΛΑΣ ΘΜΦΑΕ Ε.Α.Ν. Πειραιά -ΜΕΤΑΞΑ ΘΜΦΑΕ Γ.Ν. Πειραιά -ΤΖΑΝΕΙΟ ΘΜΦΑΕ Π.Γ.Ν. ΑΤΤΙΚΟ ΘΜΦΑΕ Περιστερίου Π.Γ.Ν. ΑΤΤΙΚΟ ΘΜΦΑΕ Ρόδου 3η ΥΠΕ Μακεδονίας µ 10 Θεραπευτικές Μονάδες Φαρµακευτικής Αντιµετώπισης της Εξάρτησης ΘΜΦΑΕ ΨΝΘ ΘΜΦΑΕ Γ.Ν.Θ. - ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΑΟΥ Δ ΘΜΦΑΕ Θεσσαλονίκης ΟΣΕ - ΛΙΜΑΝΙ ΘΜΦΑΕ ΝΟΣ. ΕΙΔ. ΠΑΘ. ΘΕΣ/ΚΗΣ ΘΜΦΑΕ Γ.Ν.Θ. ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ ΘΜΦΑΕ Γ.Ν.Θ. ΑΓ. ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΘΜΦΑΕ 424 ΓΣΝΕ ΘΜΦΑΕ Γ.Ν.Θ. ΓΕΝΝΗΜΑΤΑΣ ΘΜΦΑΕ ΠΕΤΡΑΣ ΟΛΥΜΠΟΥ - Κατερίνη ΘΜΦΑΕ Γ.Ν. ΗΜΑΘΙΑΣ Βέροια µ Στεγνά Προγράµµατα ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΡΟΑΓΩΓΗΣ ΑΥΤΟΒΟΗΘΕΙΑΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ (ΟΚΑΝΑ-ΑΠΘ) ΣΗΤΕΙΑ ΣΗΤΕΙΑ 4η ΥΠΕ Μακεδονίας & Θράκης µ 7 Θεραπευτικές Μονάδες Φαρµακευτικής Αντιµετώπισης της Εξάρτησης ΘΜΦΑΕ Π.Γ.Ν.Θ. ΑΧΕΠΑ ΘΜΦΑΕ Α.Ν.Θ. ΘΕΑΓΕΝΕΙΟ ΘΜΦΑΕ Γ.Ν.Θ. ΑΓΙΟΣ ΠΑΥΛΟΣ ΘΜΦΑΕ Γ.Ν.Θ. ΙΠΠΟΚΡΑΤΕΙΟ ΘΜΦΑΕ Γ.Ν. Καβάλας ΘΜΦΑΕ Γ.Ν. Κομοτηνής ΘΜΦΑΕ Π.Γ.Ν. Αλεξανδρούπολης 5η ΥΠΕ Θεσσαλίας & Στερεάς Ελλάδας µ 5 Θεραπευτικές Μονάδες Φαρµακευτικής Αντιµετώπισης της Εξάρτησης ΘΜΦΑΕ Π.Γ.Ν Λάρισας ΘΜΦΑΕ Γ.Ν. Βόλου ΑΧΙΛΛΟΠΟΥΛΕΙΟ ΘΜΦΑΕ Γ.Ν. Λαμίας ΘΜΦΑΕ Γ.Ν. Λιβαδειάς ΘΜΦΑΕ Κέντρο Ψυχικής Υγείας Χαλκίδας µ Στεγνά Προγράµµατα ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΡΟΑΓΩΓΗΣ ΑΥΤΟΒΟΗΘΕΙΑΣ ΛΑΡΙΣΑΣ (ΟΚΑΝΑ-ΑΠΘ) 6η ΥΠΕ Πελοποννήσου- Ιονίων ΝήσωνΗπείρου & Δυτ. Ελλάδας µ 5 Θεραπευτικές Μονάδες Φαρµακευτικής Αντιµετώπισης της Εξάρτησης ΘΜΦΑΕ Π.Γ.Ν. Πατρών, Ρίο ΘΜΦΑΕ Γ.Ν. Αγρινίου ΘΜΦΑΕ Γ. Ν Πρέβεζας ΘΜΦΑΕ Γ. Ν Κέρκυρας ΘΜΦΑΕ Γ.Ν. Καλαμάτας µ Μονάδες Υποκατάστασης σε φυλακές ΜΟΝΑΔΑ ΥΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΦΥΛΑΚΩΝ ΑΓ. ΣΤΕΦΑΝΟΥ ΠΑΤΡΑΣ µ Στεγνά Προγράµµατα ΔΙΚΤΥΟ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΩΝ ΥΠΗΡΕΣΕΙΩΝ «Γέφυρα» ΠΑΤΡΑ 7η ΥΠΕ Κρήτης µ 3 Θεραπευτικές Μονάδες Φαρµακευτικής Αντιµετώπισης της Εξάρτησης ΘΜΦΑΕ Π.Γ.Ν. Ηρακλείου Βούτες ΘΜΦΑΕ Γ.Ν. Ρεθύμνου ΘΜΦΑΕ Χανίων πρώην Θεραπευτήριο Ψυχικών Παθήσεων µ Στεγνά Προγράµµατα ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΟΛΛΑΠΛΗΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗΣ ΡΕΘΥΜΝΟΥ ΑΛΚΟΟΛΟΓΙΚΟ ΙΑΤΕΙΟ ΧΑΝΙΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΡΟΑΓΩΓΗΣ ΑΥΤΟΒΟΗΘΕΙΑΣ ΧΑΝΙΩΝ (ΟΚΑΝΑ-ΑΠΘ) ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΡΟΑΓΩΓΗΣ ΑΥΤΟΒΟΗΘΕΙΑΣ ΣΗΤΕΙΑΣ (ΟΚΑΝΑ-ΑΠΘ)

ΚΕΝΤΡΑ ΠΡΟΛΗΨΗΣ ΤΩΝ ΕΞΑΡΤΗΣΕΩΝ ΠΡΟΑΓΩΓΗΣ ΤΗΣ ΨΥΧΟΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΥΓΕΙΑΣ ΔΡΑΜΑ ΞΑΝΘΗ ΣΕΡΡΕΣ ΚΟΜΟΤΗΝΗ ΚΙΛΚΙΣ ΕΔΕΣΣΑ ΦΛΩΡΙΝΑ ΚΑΒΑΛΑ ΚΑΣΤΟΡΙΑ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥΠΟΛΗ ΒΕΡΟΙΑ ΚΟΖΑΝΗ ΠΟΛΥΓΥΡΟΣ ΚΑΤΕΡΙΝΗ ΓΡΕΒΕΝΑ ΙΩΑΝΝΙΝΑ ΛΗΜΝΟΣ ΛΑΡΙΣΑ ΤΡΙΚΑΛΑ ΗΓΟΥΜΕΝΙΤΣΑ ΚΕΡΚΥΡΑ ΒΟΛΟΣ ΚΑΡΔΙΤΣΑ ΑΡΤΑ ΠΡΕΒΕΖΑ ΚΑΡΠΕΝΗΣΙ ΛΑΜΙΑ ΛΕΥΚΑΔΑ ΜΥΤΙΛΗΝΗ ΑΓΡΙΝΙΟ ΑΜΦΙΣΣΑ ΛΙΒΑΔΕΙΑ ΧΑΛΚΙΔΑ ΧΙΟΣ ΑΡΓΟΣΤΟΛΙ ΠΑΤΡΑ ΣΑΜΟΣ ΚΟΡΙΝΘΟΣ ΑΜΑΛΙΑΔΑ ΑΡΓΟΣ ΖΑΚΥΝΘΟΣ ΣΥΡΟΣ ΤΡΙΠΟΛΗ ΚΑΛΑΜΑΤΑ ΠΑΡΟΣ ΣΠΑΡΤΗ ΚΩΣ Ν. ΑΤΤΙΚΗΣ 19 ΚΕΝΤΡΑ ΠΡΟΛΗΨΗΣ ΡΟΔΟΣ 12 στους ήµους: Αθηναίων (1ο - 7ο ιαµέρισµα) Αχαρνών Ζωγράφου ΧΑΝΙΑ Κηφισιάς ΡΕΘΥΜΝΟ ΗΡΑΚΛΕΙΟ Νέας Ιωνίας ΑΓ. ΝΙΚΟΛΑΟΣ Περιστερίου και 7 ιαδηµοτικά µε έδρα: Αιγάλεω Ελληνικό Ηλιούπολη Ίλιο Καλλιθέα Νέα Σµύρνη Χολαργός Ν. ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ 5 ΚΕΝΤΡΑ ΠΡΟΛΗΨΗΣ Αµπελόκηποι Θεσσαλονίκη (Κεντρικός & Ανατολικός Τοµέας) ΥΠΟΛΟΙΠΗ ΕΛΛΑΔΑ 51 ΚΕΝΤΡΑ ΠΡΟΛΗΨΗΣ Σε όλους τους νοµούς της Ελλάδας πλην του νοµού Λασιθίου. Καλαµαριά Συκιές Για τα Κέντρα Πρόληψης Βορείου Ελλάδας καλέστε στο: 2310 545464 Για τα Κέντρα Πρόληψης της Αττικλης και της υπόλοιπης Ελλάδας καλέστε στο: 210 8898241 ΟΚΑΝΑ 27

Αβέρωφ 21, 104 33, Αθήνα Τηλ.: 210 88 98 200 Fax.: 210 82 53 760 e-mail: okana@okana.gr web site: www.okana.gr Αριθµός λογαριασµού δωρεών: Ε.Τ.Ε. 10848022413 ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΥΓΕΙΑΣ