ΧΡΟΝΙΑ ΟΚΑΝΑ.

Transcript

1 2 ΧΡΟΝΙΑ ΟΚΑΝΑ

2 Ο ΟΚΑΝΑ είναι Νομικό Πρόσωπο Ιδιωτικού Δικαίου, που τελεί υπό την εποπτεία του Υπουργείου Υγείας. Ξεκίνησε τη λειτουργία του το 1995 και έχει ως κύριους σκοπούς: τη συμβολή στο σχεδιασμό, την προώθηση, τον διυπουργικό συντονισμό και την εφαρμογή εθνικής πολιτικής σχετικά με την πρόληψη, τη θεραπεία και την αποκατάσταση των ουσιοεξαρτημένων ατόμων, τη μελέτη του προβλήματος των ουσιοεξαρτήσεων σε εθνικό επίπεδο, την παροχή έγκυρων και εμπεριστατωμένων πληροφοριών και την ευαισθητοποίηση του κοινού, την ίδρυση και την αποτελεσματική λειτουργία Κέντρων Πρόληψης, Θεραπευτικών Μονάδων και Κέντρων Κοινωνικής και Επαγγελματικής Επανένταξης, τη συνεργασία με αντίστοιχους διεθνείς συντονιστικούς ή ερευνητικούς φορείς και οργανισμούς και τη μεταξύ τους ανταλλαγή πληροφοριών με στόχο την εναρμόνιση της εθνικής πολιτικής για τα ναρκωτικά με εκείνη των ευρωπαϊκών ή διεθνών φορέων.

3 Νέες Δράσεις & Yπηρεσίες {ΟΚΑΝΑ Αξιοποιώντας ευρωπαϊκούς πόρους μέσω του Εθνικού Στρατηγικού Πλαισίου Αναφοράς , ο ΟΚΑΝΑ υλοποίησε καινοτόμες δράσεις και εγκαινίασε νέες υπηρεσίες για την αντιμετώπιση των προβλημάτων των εξαρτημένων μεταξύ των ετών Η καινοτομία στο χώρο των εξαρτήσεων στόχο έχει την παρακολούθηση και ανταπόκριση των υπηρεσιών υγείας στις μεταβολές των προβλημάτων των εξαρτημένων, μεταβολές που υπαγορεύονται από τη δυναμική των κοινωνικών, οικονομικών, επιστημονικών αλλά και ατομικών παραγόντων. Η επιδημία του HIV/AIDS μεταξύ των χρηστών ενδοφλέβιων ναρκωτικών τα έτη στην Αττική, αποτέλεσε συνθήκη αναφοράς για πολλές από τις πρωτοβουλίες που πήρε ο ΟΚΑΝΑ: Προγράμματα υποκατάστασης στις φυλακές Αγίου Στεφάνου (Πάτρα) και Κορυδαλλού (214). Τον Μάρτιο του 215, 75 συνολικά άτομα παρακολουθούσαν τα προγράμματα στα δύο σωφρονιστικά καταστήματα και 75 άτομα ήταν σε αναμονή για ένταξη. Στην πλήρη ανάπτυξή του το κάθε πρόγραμμα θα μπορεί να εξυπηρετεί 15 άτομα. Υπηρεσία εναλλακτικών της φυλάκισης μέτρων σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη για νεαρούς ή ανήλικους παραβάτες χρήστες παράνομων ουσιών με στόχο την έγκαιρη παρέμβαση και την ψυχολογική υποστήριξη των νεαρών συλληφθέντων χρηστών και των οικογενειών τους, καθώς και την κινητοποίηση και παραπομπή τους σε θεραπευτικά προγράμματα. Πιλοτική λειτουργία Εποπτευόμενου Σταθμού Οδυσσέας για την προστασία της υγείας των ενεργών χρηστών, έγκαιρης παρέμβασης για την αντιμετώπιση της υπερδοσολογίας (overdose) και προετοιμασίας για ένταξη στα προγράμματα θεραπείας. Η λειτουργία του Εποπτευόμενου Σταθμού έχει ανασταλεί, εξαιτίας ζητημάτων που ανέκυψαν ως συνέπεια της έλλειψης σχετικού νομοθετικού πλαισίου για τη λειτουργία χώρων εποπτευόμενης χρήσης. Ο ΟΚΑΝΑ εργάζεται για την εκπόνηση του θεσμικού πλαισίου που θα επιτρέψει την απρόσκοπτη εκ νέου λειτουργία του. Παρέμβαση ΕυΜΕΛεια σε συνεργασία με τις Μονάδες Ειδικών Λοιμώξεων των Νοσοκομείων «Ευαγγελισμός», «Λαϊκό» και «Α. Συγγρός» με στόχο τη δικτύωση των ευπαθών κοινωνικών ομάδων και του πληθυσμού των χρηστών εξαρτησιογόνων ουσιών με τις υπηρεσίες της Αθήνας, που παρέχουν ελεύθερη πρόσβαση σε διάγνωση και θεραπεία για τον ιό HIV. Υπηρεσία δουλειά στο δρόμο στη Θεσσαλονίκη για την ευαισθητοποίηση των χρηστών και τη διανομή σε αυτούς υγειονομικού και ενημερωτικού υλικού Κατάρτιση 85 αστυνομικών σε πρακτικές ήπιας αστυνόμευσης σε όλη την Ελλάδα και δημιουργία σχετικού εγχειριδίου, με στόχο την ευαισθητοποίηση της αστυνομίας σε θέματα υγείας των χρηστών και τη γόνιμη συνεργασία του χώρου της δίωξης με εκείνον της υγείας όπως υπαγορεύει η πολυπαραγοντικότητα του φαινομένου των ναρκωτικών και η διεπιστημονικότητα, με την οποία αυτό θα πρέπει να προσεγγίζεται. Δράση «Διαδρομές Πρόληψης: Ενημέρωση για τις εξαρτήσεις» σε συνεργασία με τα ΑΕΙ και ΑΤΕΙ Αττικής για την ενημέρωση των φοιτητών σχετικά με τις εξαρτήσεις. Το διάστημα προσεγγίστηκαν 7.62 φοιτητές.

4 Πρόληψη { ΔΡΆΣΕΊΣ ΠΡΌΛΗΨΗΣ Η πρόληψη αποτελεί τον σημαντικότερο πυλώνα δράσης για την αντιμετώπιση της χρήσης ουσιών και της εξάρτησης. Ο ΟΚΑΝΑ σε συνεργασία με την Τοπική Αυτοδιοίκηση έχει αναπτύξει ένα εκτεταμένο δίκτυο Κέντρων Πρόληψης σε όλη την Ελλάδα, το οποίο αριθμεί σήμερα 75 Κέντρα Πρόληψης σε 5 νομούς. Από το 21* έχουν υλοποιηθεί από τα Κέντρα Πρόληψης των Εξαρτήσεων & Προαγωγής της Ψυχοκοινωνικής Υγείας παρεμβάσεις πρόληψης, σεμινάρια και ενημερωτικές συναντήσεις με πάνω από: 2. μαθητές 37.5 εκπαιδευτικούς 97. γονείς ΑΡΙΘΜΟΣ ΘΕΡΑΠΕΥΟΜΕΝΩΝ ΣΤΟ Π.Υ. ΣΕ ΑΘΗΝΑ, ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ & ΛΟΙΠΗ ΕΛΛΑΔΑ ΑΝΑ ΕΤΟΣ ΑΘΗΝΑ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ ΛΟΙΠΗ ΕΛΛΑ Α ΣΥΝΟΛΟ *Από τότε που υπάρχουν διαθέσιμα στοιχεία έως και το 213 (πηγή: ΕΚΤΕΠΝ)

5 { Θεραπεία Κοινωνική Επανένταξη ΠΡΌΓΡΆΜΜΆ ΥΠΌΚΆΤΆΣΤΆΣΗΣ Οι δύο πρώτες μονάδες υποκατάστασης του ΟΚΑΝΑ δημιουργήθηκαν στην Αθήνα το Το 1998 δημιουργήθηκαν οι δύο πρώτες στη Θεσσαλονίκη. Η επέκταση του προγράμματος και σε άλλες πόλεις της Ελλάδας ξεκίνησε το 22. Αυτή τη στιγμή Μονάδες Υποκατάστασης υπάρχουν σε Αγρίνιο, Αλεξανδρούπολη, Βέροια, Βόλο, Ηράκλειο, Καβάλα, Καλαμάτα, Κατερίνη, Κέρκυρα, Κομοτηνή, Λαμία, Λάρισα, Λιβαδειά, Πάτρα, Πρέβεζα, Ρέθυμνο, Ρόδο, Χαλκίδα και Χανιά. Στην Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη το πρόγραμμα υποκατάστασης αναπτύχθηκε ιδιαίτερα τα έτη , γεγονός που είχε άμεσο αντίκτυπο στη λίστα αναμονής, η οποία σημείωσε αισθητή μείωση. Σήμερα ο ΟΚΑΝΑ διαθέτει 54 Μονάδες Υποκατάστασης σε όλη τη χώρα, 23 στην Αττική, 12 στη Θεσσαλονίκη και 19 στην υπόλοιπη Ελλάδα (γράφημα 1 & 2). Η θεραπεία με τη χορήγηση υποκατάστατων (μεθαδόνη, βουπρενορφίνη) απευθύνεται σε άτομα εξαρτημένα από οπιοειδή (ηρωίνη) και εφαρμόζεται σε συνδυασμό με ψυχοκοινωνική υποστήριξη και θεραπεία της ψυχιατρικής και σωματικής συν-νοσηρότητας. Οι μονάδες υποκατάστασης του ΟΚΑΝΑ στεγάζονται σε χώρους δημόσιων νοσοκομείων. «ΣΤΕΓΝΆ» ΘΕΡΆΠΕΥΤΊΚΆ ΠΡΌΓΡΆΜΜΆΤΆ Ο ΟΚΑΝΑ διαθέτει επίσης προγράμματα θεραπείας μέσω ψυχοκοινωνικών προσεγγίσεων χωρίς τη χρησιμοποίηση φαρμάκων για την αντιμετώπιση της χρήσης. Τα «στεγνά» προγράμματα που λειτουργεί ο ΟΚΑΝΑ ή συνεργάζεται για τη λειτουργία τους είναι: Μονάδα Εφήβων/Νέων Αθήνας «Ατραπός» Δίκτυο Θεραπευτικών Υπηρεσιών Πάτρας «Γέφυρα» Πρόγραμμα Πολλαπλής Παρέμβασης Ρεθύμνου Πρόγραμμα Πολλαπλής Παρέμβασης Χανίων Πρόγραμμα «Αθηνά» (σε συνεργασία με την Ψυχιατρική Κλινική του Πανεπιστημίου Αθηνών) Πρόγραμμα Προαγωγής Αυτοβοήθειας (σε συνεργασία με το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης) σε Θεσσαλονίκη, Χανιά, Σητεία. Άμεσα πρόκειται να ξεκινήσει και στη Λάρισα. ΕΞΕΊΔΊΚΕΥΜΕΝΆ ΚΕΝΤΡΆ ΚΌΊΝΩΝΊΚΗΣ ΚΆΊ ΕΠΆΓΓΕΛΜΆΤΊΚΗΣ ΕΝΤΆΞΗΣ Το Εξειδικευμένο Κέντρο Κοινωνικής και Επαγγελματικής Ένταξης του ΟΚΑΝΑ πήρε πιστοποίηση το 22. Η έδρα του είναι στην Αθήνα, ενώ υπάρχει παράρτημα και στη Θεσσαλονίκη για την κάλυψη των αναγκών της Βορείου Ελλάδας. Από το 22 έως σήμερα το ΕΚΚΕΕ του ΟΚΑΝΑ έχει λειτουργήσει 8 παραγωγικά εργαστήρια (κόσμημα, φωτογραφία, καλλιτεχνική βιβλιοδεσία, διακοσμητικά είδη), έχει διοργανώσει 55 προγράμματα κατάρτισης με 821 ωφελούμενους, ενώ μέσω των συνοδευτικών υποστηρικτικών υπηρεσιών του έχουν λάβει υπηρεσίες 1526 άτομα. Άμεσα πρόκειται να ολοκληρωθεί η σύσταση 7 Κοινωνικών Συνεταιριστικών Επιχειρήσεων (ΚοινΣΕπ) στην Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας μέσω της Αναπτυξιακής Σύμπραξης «ΣΧΕΔΙΑ» ΑΡΙΘΜΟΣ ΑΙΤΗΣΕΩΝ ΣΕ ΑΝΑΜΟΝΗ ΣΤΟ Π.Υ. ΣΕ ΑΘΗΝΑ, ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ & ΛΟΙΠΗ ΕΛΛΑΔΑ ΑΝΑ ΕΤΟΣ ΑΤΤΙΚΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ ΛΟΙΠΗ ΕΛΛΑ Α ΣΥΝΟΛΟ

6 Μείωση της Βλάβης { ΥΠΗΡΕΣΊΕΣ ΆΜΕΣΗΣ ΠΡΌΣΒΆΣΗΣ Οι υπηρεσίες άμεσης πρόσβασης παρέχουν βοήθεια σε χρήστες, που βρίσκονται εκτός θεραπευτικών προγραμμάτων. Επιδιώκουν την προσέγγιση των ενεργών χρηστών αφ ενός σε χώρους όπου συχνάζουν και αφ ετέρου με υπηρεσίες ελεύθερης εισόδου, οι οποίες δεν θέτουν προϋποθέσεις για την υποδοχή και την εξυπηρέτηση των χρηστών. Στόχος των υπηρεσιών άμεσης πρόσβασης είναι ο περιορισμός της βλάβης, όπως και της σχετιζόμενης με τα ναρκωτικά εγκληματικότητας, της προσβολής από μολυσματικές ασθένειες ή/και της μετάδοσής τους. Σήμερα, λειτουργούν στον ΟΚΑΝΑ: Κέντρα Υποδοχής Ενημέρωσης & Προσανατολισμού (ΚΥΕΠ) Δομές άμεσης πρόσβασης, που απευθύνονται σε εξαρτημένα άτομα, σε γονείς και σε συγγενείς αυτών. Στα ΚΥΕΠ γίνεται από τους ενδιαφερόμενους η υποβολή αίτησης για ένταξη και θεραπεία στις μονάδες υποκατάστασης του ΟΚΑΝΑ. Τα ΚΥΕΠ προσανατολίζουν τους ενδιαφερόμενους προς τις ενδεικνυόμενες Μονάδες Υποκατάστασης ή στα «στεγνά» προγράμματα των διαφόρων φορέων (ΟΚΑΝΑ, ΚΕΘΕΑ, 18 ΑΝΩ, ΨΝΘ), ανάλογα με τις ιδιαιτερότητες της κάθε ατομικής περίπτωσης. Το πρώτο ΚΥΕΠ δημιουργήθηκε στην Αττική το 22, ενώ το 211 ξεκίνησε η λειτουργία ΚΥΕΠ και στη Θεσσαλονίκη (γράφημα 3). 3. ΠΑΡΟΧΗ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΑΠΟ ΤΟ ΚΥΕΠ ΑΤΤΙΚΗΣ 3 25 ΑΡΙΘΜΟΣ ΕΠΙΣΚΕΨΕΩΝ ΑΡΙΘΜΟΣ ΠΕΡΙΠΤΩΣΕΩΝ ΠΟΥ ΕΛΑΒΑΝ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΤΗΛΕΦΩΝΙΚΑ

7 2 ΧΡΟΝΙΑ ΟΚΑΝΑ Μονάδα Άμεσης Βοήθειας και Υποστήριξης (ΜΆΒΥ) Η ΜΑΒΥ παρέχει: πρωτοβάθμια περίθαλψη σε ενεργούς χρήστες με τη λειτουργία παθολογικού ιατρείου, οδοντιατρείου, μικροβιολογικού εργαστηρίου, υπηρεσία ανταλλαγής μεταχειρισμένων συριγγών με αποστειρωμένες, κινητή μονάδα πρώτων βοηθειών, σε συνεργασία με το ΕΚΑΒ, υπηρεσίες κοινωνικής φροντίδας. (γράφημα 4). Σταθμός Φροντίδας Εξαρτημένων Άτόμων (ΣΦΕΆ) Απευθύνεται σε ενεργούς χρήστες ψυχοδραστικών ουσιών και παρέχει σίτιση, ατομική υγιεινή και καθαριότητα, φροντίδα υγείας, ατομική και ομαδική συμβουλευτική, ενημέρωση για θέματα κοινωνικής πρόνοιας και για τις θεραπευτικές δυνατότητες, συμβουλές για ασφαλέστερη χρήση, αποφόρτιση από την πιάτσα, δημιουργική απασχόληση και ψυχαγωγία. Στο πλαίσιο του Σταθμού Φροντίδας πραγματοποιείται η «δουλειά στο δρόμο» (streetwork), που περιλαμβάνει διανομή υγειονομικού υλικού (σύριγγες, προφυλακτικά), συμβουλευτική σε θέματα ασφαλέστερης χρήσης και ασφαλούς σεξουαλικής ζωής, κινητοποίηση των χρηστών για αξιοποίηση των υπηρεσιών του ΟΚΑΝΑ και άλλων φορέων (γράφημα 5). Τηλεφωνική Γραμμή SOS 131 Μέσω της τηλεφωνικής γραμμής και τηρώντας το απόρρητο και την ανωνυμία παρέχεται άμεση βοήθεια και ψυχολογική υποστήριξη σε καταστάσεις κρίσης, εξατομικευμένη συμβουλευτική υποστήριξη βραχείας διάρκειας σε ενδιαφερόμενους χρήστες ή στο οικογενειακό και φιλικό τους περιβάλλον (γράφημα 6) ΚΙΝΗΣΗ ΣΤΑΘΜΟΥ ΦΡΟΝΤΙΔΑΣ ΕΞΑΡΤΗΜΕΝΩΝ ΑΤΟΜΩΝ ΑΡΙΘΜΟΣ ΕΠΙΣΚΕΨΕΩΝ ΣΤΟ ΣΤΑΘΜΟ ΑΡΙΘΜΟΣ ΑΤΟΜΩΝ ΠΟΥ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΤΗΚΑΝ ΑΠΟ ΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΟΥΛΕΙΑ ΣΤΟ ΡΟΜΟ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΑ ΠΟΥ ΕΞΥΠΗΡΕΤΗΘΗΚΑΝ ΑΠΟ ΤΙΣ ΙΑΤΡΙΚΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΤΗΣ ΜΑΒΥ ΠΑΘΟΛΟΓΙΚΟ ΙΑΤΡΕΙΟ Ο ΟΝΤΙΑΤΡΕΙΟ ΜΙΚΡΟΒΙΟΛΟΓΙΚΟ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΚΑΡ ΙΟΛΟΓΙΚΟ ΙΑΤΡΕΙΟ ΚΛΗΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΤΗΛΕΦΩΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΗ SOS 131 ΚΛΗΣΕΙΣ ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ ΚΛΗΣΕΙΣ

8 Αβέρωφ 21, 14 33, Αθήνα Τηλ.: Fax.: okana@okana.gr web site: Αριθμός λογαριασμού δωρεών: Ε.Τ.Ε ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΥΓΕΙΑΣ