ΜΑΖΙ ΝΑ ΦΤΙΑΞΟΥΜΕ ΤΗN ΔΥΤΙΚΗ ΕΛΛΑΔΑ ΠΡΩΤΗ ΔΥΝΑΜΗ σελ. 1
Φίλες και Φίλοι, ΥΠΟΨΗΦΙΟΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΡΧΗΣ ΔΥΤΙΚΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ Στις εκλογές της 18ης Μαΐου η χώρα συνεχίζει την προσπάθεια, η Δυτική Ελλάδα αλλάζει σελίδα. Με αγάπη για τον τόπο μας, με γνώση και σημαντικές εμπειρίες, με σχέδιο και όρεξη για σκληρή δουλειά θα καταφέρουμε να αλλάξουμε το πρόσωπο της Δυτικής Ελλάδας. Αφήνοντας οριστικά πίσω μας τους παραλογισμούς, τους αφορισμούς και τις υπερβολές του παρελθόντος, με σίγουρα και σταθερά βήματα, με γνώση των διαδικασιών, με τεκμηριωμένες προτάσεις, με ανοιχτούς ορίζοντες και με νέα και έμπειρα στελέχη θα συνενώσουμε και θα ενεργοποιήσουμε τα ζωντανά κύτταρα της κοινωνίας και της παραγωγής μας. Το όραμά μας είναι μία Περιφέρεια με ολοκληρωμένη και ισόρροπη οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη μέσα από ένα ανθρωποκεντρικό σχέδιο. Στόχος μας είναι μία νέα Δυτική Ελλάδα, ζωντανή, φρέσκια, όμορφη, διαφορετική. Μία Δυτική Ελλάδα παρούσα στις εξελίξεις, με άποψη, λόγο, θέση, στόχο, όραμα και κυρίως πίστη στις δυνάμεις της για ένα καλύτερο μέλλον για την νέα γενιά. Βασικός μας σκοπός είναι η ανάδειξη και αξιοποίηση των συγκριτικών αναπτυξιακών πλεονεκτημάτων της Περιφέρειάς μας στην αγροτική παραγωγή, την μεταποίηση, τον τουρισμό, τον πολιτισμό, το περιβάλλον, την έρευνα και την τεχνολογία. Πού στοχεύουμε Στοχεύουμε, με ρεαλιστικές και αποτελεσματικές δράσεις, στην υλοποίηση ενός αειφόρου και βιώσιμου μοντέλου, για χωροταξικά ισόρροπη και ολοκληρωμένη οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη με ανθρωποκεντρικό χαρακτήρα, που θα αξιοποιήσει τα συγκριτικά μας πλεονεκτήματα σε συνδυασμό με κάθε διαθέσιμο εργαλείο, κάθε πόρο εθνικό, κοινοτικό και ιδιωτικό. Και έχουμε την εμπειρία και την γνώση για την επίτευξη αυτού του στόχου. Στα εργαλεία σελ. 2
μας, διαθέτουμε ένα ολοκληρωμένο σχέδιο με χρονοδιαγράμματα και ορόσημα, που στηρίζεται στην συνεργασία, το σταθερό επενδυτικό περιβάλλον και την επιτελική συνδρομή της περιφερειακής αυτοδιοίκησης. Στοχεύουμε στην ενίσχυση των εξαγωγών και την βελτίωση της λειτουργίας όλων των τομέων της τοπικής οικονομίας, με κύριο άξονα την αναδιοργάνωση της παραγωγής και της αλυσίδας διάθεσης των αγρoτοκτηνοτροφικών προϊόντων στον καταναλωτή. Στοχεύουμε στην ανάδειξη του Ολυμπισμού και της πολιτιστικής μας κληρονομιάς, αλλά και στη δημιουργία των συνθηκών άνθισης της σύγχρονης καλλιτεχνικής δημιουργίας. Τέλος, στοχεύουμε στην αξιοπιστία της Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδας ως κοινωνικού εταίρου και στην αναμόρφωση της διοικητικής μας λειτουργίας, ώστε να αποτελέσουμε πρότυπο διαφάνειας, με απόλυτη πρόσβαση των πολιτών στις αποφάσεις και στα πρόσωπα που θα υπηρετούν θέσεις ευθύνης. σελ. 3
Επτά Πυλώνες Προτεραιοτήτων Το πρόγραμμά μας βασίζεται συνοπτικά σε επτά Πυλώνες Προτεραιοτήτων που θα δώσουν στην Δυτική Ελλάδα την απαιτούμενη επιτάχυνση για να γίνει ΠΡΩΤΗ ΔΥΝΑΜΗ: 1. Υποδομές 2. Παραγωγή και Επιχειρηματικότητα 3. Ενεργειακή και Περιβαλλοντική Αειφορία 4. Κοινωνική Συνοχή και Άρση των Αποκλεισμών 5. Τεχνολογία, Καινοτομία, Γνώση 6. Πολιτισμός και Ολυμπισμός 7. Διαφάνεια και Αποτελεσματικότητα Διοίκησης σελ. 4
Πυλώνας 1: «Δυτική Ελλάδα πρώτη δύναμη υποδομών» Για τα πρωτεύοντα δίκτυα υποδομών στόχος μας είναι η προώθηση μεγάλων έργων στην Αιτωλοακαρνανία, την Αχαΐα και την Ηλεία, ώστε να αντιμετωπισθεί δραστικά το αναπτυξιακό έλλειμμα του δυτικού άξονα της Χώρας, υπηρετώντας ταυτόχρονα ένα βιώσιμο πρότυπο ανάπτυξης. Το όραμά μας Το όραμά μας είναι να αποκαταστήσουμε την ανισορροπία που έχει φέρει τη Δυτική Ελλάδα ουραγό στις υποδομές. Να αποκτήσουν όλοι οι πολίτες και όλες οι παραγωγικές δυνάμεις του τόπου μας πρόσβαση σε βασικές υποδομές και πρωτεύοντα δίκτυα, σύγχρονα, με μεγάλη κάλυψη και με υψηλή ποιότητα. Δεσμευόμαστε ότι Η Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδος θα αναπτύξει ολοκληρωμένη στρατηγική πολυτροπικών μεταφορών με την δημιουργία ενός σύγχρονου σιδηροδρομικού δικτύου με διασύνδεση με τα λιμάνια Πάτρας και Κατάκολου και την ολοκλήρωση των οδικών υποδομών και των αεροδρομίων. Η σύνδεση των παράκτιων περιοχών με την ενδοχώρα οφείλει να αποτελέσει προτεραιότητα ώστε να πετύχουμε διάχυση των ροών και της δραστηριότητας προς το εσωτερικό. Με κύριους οδικούς άξονες υπερτοπικών εξυπηρετήσεων και όχι αποσπασματικές βελτιώσεις και αποκαταστάσεις θα προωθήσουμε ένα σχέδιο προσπελασιμότητας για αγαθά και επιβάτες στο πρότυπο των Διευρωπαϊκών Δικτύων Μεταφορών (ΔΔ-Μ). Η Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδος θα εναρμονίσει και θα εξειδικεύσει τους στόχους της με τους εθνικούς στόχους για την στρατηγική «Ευρώπη 2020» ώστε να μπορεί να υποστηρίξει χρηματοδοτικά σελ. 5
ένα βιώσιμο και αειφόρο οικονομικό και κοινωνικό μοντέλο ανάπτυξης με ανταγωνιστικότητα και υψηλούς δείκτες απασχόλησης. Με δεδομένο ότι κάθε κοινοτικό ταμείο διανέμει τις χρηματοδοτήσεις στο πλαίσιο της στρατηγικής «Ευρώπη 2020» και σύμφωνα με τους άξονες που περιγράφονται σε αυτή, η σημασία της παραπάνω προτεραιότητας καθίσταται προφανής. Υφιστάμενη Κατάσταση Ο δυτικός άξονας εδώ και δεκαετίες βρίσκεται σε καθεστώς συνεχιζόμενης αναπτυξιακής υστέρησης σε σχέση με τον ανατολικό άξονα της χώρας. Σε αυτή την αντίθεση συμβάλει καταλυτικά η έλλειψη ολοκληρωμένων μεταφορικών και συγκοινωνιακών δικτύων και η κατάσταση των υφιστάμενων υποδομών. Εξίσου μεγάλο ειδικό βάρος φέρει και η αδυναμία πρόσβασης στο δίκτυο φυσικό αερίου με όλα τα μειονεκτήματα που αυτό συνεπάγεται για τις επιχειρήσεις και τους κατοίκους της περιοχής μας. Οι δύο μεγαλύτεροι οδικοί άξονες, η Ολυμπία και η Ιόνια οδός βρίσκονται υπό κατασκευή εδώ και χρόνια με αυτοχρηματοδότηση, ενώ παράλληλα στον ανατολικό άξονα ολοκληρώθηκαν αντίστοιχα έργα με αποκλειστικά δημόσια χρηματοδότηση. Τα δευτερεύον περιφερειακό και διαδημοτικό δίκτυο βρίσκεται χωρίς ουσιαστική συντήρηση για δεκαετίες. Οι λιμενικές υποδομές είναι σε μεγάλο ποσοστό ημιτελείς και όπου έχουν ολοκληρωθεί δεν έχουν διασυνδεθεί με κύριους οδικούς άξονες πρωτεύουσας σημασίας. σελ. 6
Το πρόγραμμά μας Οδικό και Σιδηροδρομικό δίκτυο Για να επιτύχουμε μεγιστοποίηση των ωφελειών των τεχνικών έργων και ουσιαστικό αποτέλεσμα για μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού, στοχεύουμε σε προτεραιοποίηση και θεματική συγκέντρωση των παρεμβάσεων σε ολόκληρη την Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας και όχι σε αποσπασματικά και ασύνδετα έργα που κατακερματίζουν τους χρηματοδοτικούς προϋπολογισμούς. Η συνεκτικότητα, η συνέργεια και η συμπληρωματικότητα των έργων και των υποδομών εξασφαλίζουν την ολοκληρωμένη και ισόρροπη ανάπτυξη της Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδας στο πλαίσιο ενός αειφόρου και βιώσιμου σχεδίου περιφερειακής, οικονομικής και κοινωνικής ανάπτυξης με ανθρωποκεντρικό χαρακτήρα. Στο πλαίσιο αυτό, ορισμένα από τα έργα που διεκδικούμε είναι τα εξής: Ολοκλήρωση των έργων της Ολυμπίας Οδού (από την Ελευσίνα μέχρι και την Τσακώνα). Ολοκλήρωση των έργων της Ιόνιας Οδού και παράλληλη κατασκευή της Παραϊόνιας οδού. Ολοκλήρωση της σιδηροδρομικής σύνδεσης Αθήνας Πάτρας (από τον διεθνή αερολιμένα «Ελ.Βενιζέλος» έως και το Λιμάνι της Πάτρας). Άμεση εκπόνηση μελετών για την σιδηροδρομική σύνδεση του λιμανιού της Πάτρας με την ΒΙΠΕ, το λιμάνι Κατάκολου και τον Πύργο. Μελέτη και κατασκευή κάθετων συνδέσεων του πρωτεύοντος οδικού δικτύου με τόπους σημαντικής αναπτυξιακής προτεραιότητας (ΝΑΒΙΠΕ Αστακού, Αρχαία Ολυμπία, Καλάβρυτα, ΒΙΠΕ Πατρών). Μελέτη και κατασκευή όλων των απαιτούμενων έργων για την διευκόλυνση της πρόσβασης σε ορεινές και απομακρυσμένες περιοχές. Ανάπτυξη ευφυών συστημάτων μεταφορών και προώθηση της καινοτομίας στις μεταφορές. σελ. 7
Προώθηση έξυπνων μετρητών ενέργειας και εφαρμογή των βασικών αρχών ορθολογικής περιβαλλοντικής διαχείρισης. Πλήρης και άμεση υλοποίηση των έργων που εντάσσονται στον Άξονα Προτεραιότητας 5 του ΔΕΠΙΝ 2014 2020 για την προώθηση των βιώσιμων μεταφορών και άρση των εμποδίων σε βασικές υποδομές δικτύων (ΕΤΠΑ) ύψους 145.784.642. Λιμενικές υποδομές Η Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας είναι σε άμεση επαφή με την θάλασσα και αποτελεί την κύρια πύλη της χώρας προς την Ευρώπη και ειδικότερα προς τον θαλάσσιο διάδρομο της Αδριατικής και της Μεσογείου. Σε αυτήν εντάσσεται ο λιμένας των Πατρών, που λειτουργεί ως Ανώνυμη Εταιρεία και είναι ενταγμένος στον κεντρικό πυρήνα λιμένων του Διευρωπαϊκού Δικτύου Μεταφορών (ΔΔ-Μ) της ΕΕ. Είναι λιμένας διεθνούς ενδιαφέροντος με δυναμική συνεισφορά στην τοπική οικονομία. Εντός της Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδας βρίσκεται επίσης το λιμάνι του Κατάκολου (Δημοτικό Λιμενικό Ταμείο Πύργου) που αποτελεί ένα από τα κύρια λιμάνια κρουαζιέρας της χώρας με ιδιαίτερη συμβολή στην ανταγωνιστικότητα του τουρισμού και της εξωστρέφειας του πολιτισμού της Αρχαίας Ολυμπίας. Επιπλέον, συναντάμε τα λιμάνια Αιγίου, Κυλλήνης, Μεσολογγίου και Ναυπάκτου που λειτουργούν ως Λιμενικά Ταμεία και αρκετά μικρά λιμανάκια αγκυροβόλια. Υπάρχει, τέλος, το λιμάνι Πλατυγιαλίου Αστακού με υποδομές ΝΑΒΙΠΕ. Οι παραπάνω υποδομές αποτελούν για εμάς και την περιφέρεια «οχήματα ανάπτυξης», τόσο σε επίπεδο συμμετοχής στις τοπικές οικονομίες όσο και σε περιφερειακό επίπεδο, αλλά και κρίσιμη παράμετρο για την επανεκκίνηση της αναπτυξιακής διαδικασίας και την ενίσχυση της απασχόλησης στην Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας. Μερικά από τα έργα που αναμφισβήτητα προτάσσουμε είναι τα εξής: Προώθηση ενός σχεδίου προσπελασιμότητας για αγαθά και επιβάτες στο πρότυπο των Διευρωπαϊκών Δικτύων Μεταφορών (ΔΔ-Μ). σελ. 8
Εκπόνηση ολοκληρωμένου σχεδίου στήριξης των λιμένων της Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδας για ενιαία δράση και διακριτό ρόλο ώστε να αποτελέσουν περιφερειακό δίκτυο λιμένων και φορείς μεταφοράς της οικονομικής και κοινωνικής ανάπτυξης από τις ακτές και την θάλασσα προς στην ενδοχώρα. Προώθηση της συμμετοχής της Περιφέρειας στα διακρατικά προγράμματα στην δημιουργούμενη μακροπεριφέρεια Αδριατικής - Ιονίου. Δημιουργία σχεδίου - μελέτης για τη σύνδεση και προώθηση των τοπικών προϊόντων και υπηρεσιών με την λιμενική βιομηχανία, σε συνεργασία με τους φορείς, ώστε να υπάρξει εξωστρέφεια των επιχειρήσεων μέσω θάλασσας (εξωτερική ακτοπλοΐα, κρουαζιέρα, Yachting κλπ.). Εκπόνηση σχεδίου συμμετοχής όλων των λιμένων στην στρατηγική της Μακρο-Περιφέρειας (EUSAIR) με στόχο την αειφόρο και βιώσιμη ανταγωνιστικότητα και ανάπτυξη της Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδας και την προσέλκυση επενδύσεων. Επαναλειτουργία της ακτοπλοϊκής γραμμής Πάτρα - Κεφαλονιά και την ανάπτυξη και βελτίωση των υποδομών για την γραμμή Κυλλήνη - Ζάκυνθος - Κεφαλονιά. Η περαιτέρω ανάπτυξη του εμπορικού λιμένα των Πατρών και διάχυση των ωφελειών αυτής της λειτουργίας στο σύνολο της Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδας. σελ. 9
Πυλώνας 2: «Δυτική Ελλάδα πρώτη δύναμη παραγωγής και επιχειρηματικότητας» Για την ανάδειξη των παραγωγικών δυνατοτήτων και την ενίσχυση της επιχειρηματικότητας σχεδιάζουμε παρεμβάσεις και στις τρεις περιφερειακές ενότητες, με πλήρη ενσωμάτωση των νέων τεχνολογιών και της καινοτομίας στον πρωτογενή, τον δευτερογενή και τον τριτογενή τομέα, ενώ ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στον αγροδιατροφικό τομέα και την καθετοποίηση της παραγωγής, όπου μπορούμε να αξιοποιήσουμε τις ευρωπαϊκές πολιτικές. σελ. 10
Πρωτογενής Τομέας Παραγωγής Το όραμά μας Το όραμά μας είναι η γεωργική δραστηριότητα της περιφέρειάς μας να αποτελέσει μοχλό ανάπτυξης και ευημερίας, ενσωματώνοντας πολιτικές που προσαρμόζουν την διαδικασία της πρωτογενούς παραγωγής στις ανάγκες της σύγχρονης αγοράς και ενδυναμώνοντας παράλληλα την συνεργασία όλων των εμπλεκόμενων μερών, ώστε να αναπτυχθεί ένα σύγχρονο αγροδιατροφικό μοντέλο. Ένα μοντέλο που στοχεύει στην καινοτομία της παραγωγής, την εξωτερίκευση του εμπορίου και τον σεβασμό στα δικαιώματα του ανθρώπου και του περιβάλλοντος. Δεσμευόμαστε ότι Οι στόχοι του Προγράμματος αγροτικής ανάπτυξης της Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδας, υπό τη θετική μόχλευση των χρηματοδοτικών εργαλείων της νέας προγραμματικής περιόδου, ενσωματώνουν την ενεργή συμμετοχή όλων των παραγωγικών, επιστημονικών, εμπορικών αλλά και ερευνητικών φορέων, μέσα από τους συνεργατικούς σχηματισμούς (clusters). Χωρίς αυτούς που γνωρίζουν τη γεωργική δραστηριότητα, την εμπορία και τις εξαγωγές των αγροτικών, τον τουρισμό, τη γαστρονομία αλλά και το επιστημονικό μας δυναμικό, δεν μπορεί να υπάρξει ορθός σχεδιασμός δράσεων. Υπό την αιγίδα της Περιφέρειας, οι πολιτικές για τις οποίες θα κληθούν να αναπτύξουν σε δράσεις τα Clusters είναι: Η ανίχνευση της διεθνούς αγοράς όπου για κάθε προϊόν που παράγεται στην Περιφέρειά μας, τόσο σε Εθνικό όσο και σε Διεθνές επίπεδο, θα δίδονται επικαιροποιημένες απαντήσεις για τα κανάλια εμπορίας των αγορών στόχων όπως αξίες και κόστη παραγωγής των ανταγωνιστών, περίοδοι παραγωγής και κατανάλωσης καθώς και οποιαδήποτε άλλη εμπορική ή ακόμα και αγρονομική πληροφορία μπορεί να είναι χρήσιμη στους εξαγωγείς και παραγωγούς μας. σελ. 11
Η βελτίωση του Γεωτεχνικού μοντέλου παραγωγής, μέσα από την ενίσχυση της συνεργασίας των εταιρειών καινοτομίας του χώρου, των Ελληνικών και ξένων Πανεπιστημιακών Ιδρυμάτων αλλά και των παραγωγών, ώστε να αναπτυχθούν καλλιεργητικές πρακτικές και τεχνολογίες, που περιλαμβάνουν την ανάπτυξη και αξιολόγηση του πολλαπλασιαστικού υλικού, την προαγωγή της ασφάλειας των τροφίμων και την προστασία του περιβάλλοντος. Η επέκταση και βελτίωση των υποδομών, ιδιαίτερα αυτών που αφορούν την κτηνοτροφία καθώς και η συνεργασία ιδιωτικών και δημόσιων φορέων που θα δώσουν λύσεις τόσο στα σύνθετα όσο και στα απλά προβλήματα της καθημερινότητας, όπως π.χ. η ρευματοδότηση των σταυλικών εγκαταστάσεων. Η ανάπτυξη συγκεκριμένου προτύπου προϊοντικής και τουριστικής ταυτότητας, που θα συνδυάζει το τοπίο με τον αγροτουρισμό και τη γαστρονομία των τοπικών προϊόντων, το οποίο θα μπορούν να ακολουθήσουν οι επιχειρήσεις φιλοξενίας και μαζικής εστίασης. Παράλληλα, θα υπάρξει σχεδιασμός συμπληρωματικών εργαλείων που θα χρηματοδοτήσουν τους επιχειρηματίες ώστε να υλοποιήσουν τις σχετικές με το πρότυπο βελτιώσεις στις εγκαταστάσεις τους. Η αξιοποίηση των δύο αεροδρομίων της Περιφέρειάς μας, του Αράξου και Ανδραβίδας, και η δημιουργία των απαιτούμενων συνθηκών ώστε τα τοπικά αγροτικά προϊόντα να φθάνουν σε αγορές υψηλής έντασης κεφαλαίου, χωρίς το χρονικό διάστημα που θα ταξιδεύουν να υποβαθμίζει τα εξαιρετικά ποιοτικά τους χαρακτηριστικά. Για τα προϊόντα στόχους, που στις έρευνες θα παρουσιάζουν τη μεγαλύτερη προοπτική εισόδου σε ξένες αγορές, τα Clusters εκμεταλλευόμενα τη σύγχρονη τραπεζική και τα εργαλεία της χρηματο-οικονομικής διοίκησης, θα μπορούν να αξιολογούν τα σχετικά με το προϊόν επενδυτικά σχέδια και να αναζητούν πηγές χρηματοδότησης. σελ. 12
Υφιστάμενη Κατάσταση Η πρωτογενής παραγωγή της περιφέρειας Δυτικής Ελλάδας συνδέεται απόλυτα με την οικονομική δραστηριότητα της περιοχής. Ιδιαίτερα στις περιφερειακές ενότητες Ηλείας και Αιτωλοακαρνανίας το μεγαλύτερο ποσοστό του ενεργού πληθυσμού απασχολείται στην γεωργία ή και στη δευτερογενή παραγωγή όπως τα τυποποιητήρια και οι μονάδες μεταποίησης αγροτικών προϊόντων και κρέατος. Κάθε πρόβλημα που σχετίζεται με τον γεωργικό τομέα, επιφέρει άμεσες επιπτώσεις στην οικονομία της Περιφέρειας και τέτοια προβλήματα, ειδικά σήμερα, δεν πρέπει να επιτρέψουμε να υπάρχουν. Οι δυνάμεις μας Οι υποδομές της Περιφέρειάς μας, όπως το λιμάνι της πόλης των Πατρών διεθνούς δραστηριότητας που αποτελεί πρωτεύουσα πύλη εξόδου των αγροτικών προϊόντων προς την Κεντρική και Δυτική Ευρώπη. Ταυτόχρονα τα αεροδρόμια του Αράξου και Ανδραβίδας που προσφέρονται για Cargo μεταφορές αγροτικών προϊόντων, σε αγορές υψηλής έντασης κεφαλαίου, εκτός της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Το μικροκλίμα των παραγωγικών ζωνών της Περιφέρειας αποτελεί άριστο παράγοντα προσαρμοστικότητας των πρώιμων αγροτικών προϊόντων, καλύπτοντας έτσι σημαντικά εμπορικά κενά στις αγορές, είτε της χώρας είτε του εξωτερικού. Παράλληλα, ο ήπιος χειμώνας και ο συνδυασμός με καλλιεργητικές τεχνικές που προάγουν τη θερμοκηπιακή καλλιέργεια χαμηλής ή μηδενικής θερμιδικής κατανάλωσης, επιτρέπουν την παραγωγή προϊόντων υπεραξίας ακόμα και τον χειμώνα. Οι ορεινές και ημιορεινές περιοχές της Περιφέρειας, συνδέουν άρρηκτα το αρμονικό παραδοσιακό τοπίο με την τοπική γεωργική παραγωγή, προσφέροντας έτσι τη δυνατότητα για ανάπτυξη οικονομιών κλίμακας, που με άξονα την βιολογική κυρίως γεωργία και κτηνοτροφία, αλλά και τη σύνδεσή της με σελ. 13
τον αγροτουρισμό και την γαστρονομία, μπορούν να κρατήσουν τον πληθυσμό οικονομικά ενεργό και δραστήριο μακριά από τα αστικά κέντρα. Με δεδομένο πως σχεδόν η μισή εθνική παραγωγή προϊόντων ιχθυοκαλλιέργειας γίνεται στην ζώνη του Μεσολογγίου, εύκολα αντιλαμβάνεται κανείς το ειδικό βάρος της εντατικής εκμετάλλευσης των ιχθυοκαλλιεργειών της Αιτωλοακαρνανίας στην τοπική και περιφερειακή οικονομία. Οι αδυναμίες μας Η απουσία ευρείας αναγνωρισιμότητας των προϊόντων της Περιφέρειας. Σήμερα, μόνο αποσπασματικά συναντά κανείς ορισμένα προϊόντα με τη σήμανση ΠΟΠ ή ΠΓΕ, χωρίς τα αναμενόμενα ανταποδοτικά εμπορικά οφέλη. Η απουσία κεφαλαίων κίνησης που θα μπορούσαν να χρηματοδοτήσουν σύγχρονα επιχειρηματικά αγροτικά σχέδια, ιδιαίτερα αυτά που επιθυμούν να εφαρμόσουν νέοι, ειδικευμένοι και δραστήριοι καλλιεργητές. Η απουσία αγροπεριβαλοντικής πολιτικής, που θα συνθέσει αρμονικά το ευαίσθητο οικοσύστημα με τις γεωργικές δραστηριότητες στις ζώνες υψηλής παραγωγικότητας. Η έλλειψη της αποτύπωσης των αγορών υψηλής έντασης κεφαλαίου. Υπάρχει ελλειμματική γνώση της συμπεριφοράς των αγορών αυτών σε όλα τα επίπεδα. Δεν γνωρίζουμε ποιοι παράγουν κάθε προϊόν, με ποιο κόστος, ποιοι το πωλούν, πού το πωλούν και σε ποιές αξίες. Η απουσία αποτελεσματικών οργανώσεων παραγωγών (πλην ελάχιστων επιτυχημένων εξαιρέσεων) που θα διαμορφώσουν το κρίσιμο μέγεθος προκειμένου να πραγματοποιηθούν οι εξαγωγές στις μεγάλες αγορές του εξωτερικού. Θεσμοί όπως αυτοί των ομάδων παραγωγών που λόγω της ευελιξίας τους, φαίνεται πως έχουν τη δυνατότητα να λειτουργήσουν σωστά, θα πρέπει να διαδοθούν ευρύτερα και αποτελεσματικότερα. Η σχεδόν ανύπαρκτη αγροτική έρευνα, που πρέπει να φέρει τα Ινστιτούτα Έρευνας, τόσο της Ελλάδας όσο και του εξωτερικού σελ. 14
αλλά και τις Γεωπονικές μας σχολές πιο κοντά στη γεωργική παραγωγή. Η αδυναμία ανάπτυξης τοπικής αγροτικής οικονομίας, που συνδυάζει το δασικό και αγροτικό τοπίο, τόσο στις πεδινές όσο και στις ορεινές και ημιορεινές περιοχές, με την αγροτουριστική ανάπτυξη αλλά και τη γαστρονομία της τοπικής κουζίνας, που συνδέεται άριστα με τη γεωργική και κτηνοτροφική δραστηριότητα. Η δυσκολία ενσωμάτωσης νέας τεχνολογίας και καινοτομίας στις γεωργικές και κτηνοτροφικές δραστηριότητες. Η ποιότητα ζωής στις αποκεντρωμένες παραγωγικές ζώνες της Περιφέρειας, όπου οι αστικές υποδομές βρίσκονται σε κακή κατάσταση, αδυνατώντας να υποστηρίξουν σύγχρονες επενδύσεις Οι ευκαιρίες Η νέα προγραμματική περίοδος, μπορεί να προσφέρει τα χρηματοδοτικά εργαλεία έτσι ώστε να προωθηθούν επιχειρηματικά σχέδια και δράσεις που σχετίζονται με την γεωργική δραστηριότητα. Οι απειλές Η γήρανση του εμπλεκόμενου πληθυσμού με την γεωργική παραγωγή. Το υψηλό επίπεδο ανταγωνισμού από χώρες που βρίσκονται στην ίδια ισόθερμη ζώνη με τη δική μας (πχ Νότια Ισπανία, Νότια Ιταλία κ.λπ.), όπου με το μεγάλο παραγωγικό τους μέγεθος, καθορίζουν την ισορροπία προσφοράς και ζήτησης, διαμορφώνοντας έτσι τις τιμές ακόμα και σε πανευρωπαϊκό επίπεδο. σελ. 15
Το πρόγραμμά μας Στα άμεσα σχέδια μας εντάσσονται έργα στρατηγικής σημασίας για τον πρωτογενή τομέα και συγκεκριμένα: Στήριξη της γεωργικής δραστηριότητας, μέσα από πολιτικές που βελτιώνουν την παραγωγική διαδικασία, ώστε να παραχθούν προϊόντα υψηλής ποιότητας, ανταγωνιστικά και με προδιαγραφές διεθνών αγορών. Ανασυγκρότηση της παραγωγικής βάσης με στόχο την στροφή στην αγροτική οικονομία. Αναδιάρθρωση των αγροτικών εκμεταλλεύσεων με στόχο την βελτιστοποίηση του συστήματος της αγροτικής παραγωγής. Ολοκλήρωση και λειτουργία ηλεκτρονικού δημοπρατηρίου αγροτικών προϊόντων. Ανάπτυξη αγροδιατροφικών συμπράξεων για τη διασύνδεση της γεωργικής παραγωγής με την ιστορία, τον πολιτισμό και την παράδοσή μας, διαμορφώνοντας έτσι ένα ενιαίο πεδίο δράσης που προάγει τον αγροτουρισμό και τη γαστρονομία μας. Ανάπτυξη κέντρων ενημέρωσης, κατάρτισης, επιμόρφωσης και συμβουλευτικής καθοδήγησης νέων αγροτών. Ίδρυση κτηνοτροφικών πάρκων από ομάδες παραγωγών που έχουν ήδη μονάδες και επιθυμούν να μετεγκατασταθούν ή και από νέους που θέλουν να ασχοληθούν συστηματικά και επαγγελματικά με την κτηνοτροφία. Η προσπάθεια αυτή θα επικεντρωθεί στο να θέσει την κτηνοτροφία σε σύγχρονες βάσεις, ώστε να αποτελέσει μοχλό ανάπτυξης αξιοποιώντας τους υφιστάμενους φυσικούς νομευτικούς πόρους (βοσκοτόπους), το ανθρώπινο παραγωγικό δυναμικό και τα παραγόμενα παραδοσιακά προϊόντα. Η δημιουργία του γίνεται με σύσταση ειδικού φορέα (π.χ. σε επίπεδο Δήμου). Ανάδειξη των υφιστάμενων παραδοσιακών προϊόντων ζωικής προέλευσης (π.χ. τυριά, κρεοσκευάσματα, κ.λπ.) με βελτίωση της παραγωγικής διαδικασίας σύμφωνα με τα σύγχρονα δεδομένα και τις απαιτήσεις των καταναλωτών, ώστε να αποκτήσουν προστιθέμενη αξία. σελ. 16
Ενθάρρυνση, στήριξη και προώθηση της δημιουργίας συνεργατικών σχηματισμών (clusters) ανά κατηγορία παραγόμενου προϊόντος (π.χ. φράουλα, μέλι, κ.λπ.) για την ανάπτυξη οικονομιών κλίμακας και την δυναμική προώθησή τους στις αγορές στόχο. Στήριξη και προώθηση της συμβολαιακής γεωργίας με σαφείς όρους εξασφάλισης των παραγωγών και παράλληλο όφελος για τις συνεργαζόμενες επιχειρήσεις αλλά και τους καταναλωτές. Διεκδίκηση χρηματοδοτήσεων που θα στηρίξουν την καινοτομία, τον εκσυγχρονισμό του εμπορίου και την προστασία του περιβάλλοντος. Υποστήριξη της ιχθυοκαλλιέργειας που αποτελεί ανταγωνιστικό πλεονέκτημα της περιφέρειάς μας. Διαμόρφωσης και προβολή μια αναγνωρίσιμης και διακριτής διατροφικής ταυτότητας για την Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας. σελ. 17
Δευτερογενής Τομέας Παραγωγής Το όραμά μας Το όραμά μας είναι ο μετασχηματισμός της Δυτικής Ελλάδας σε πρωτοποριακό μοντέλο συνεργατικότητας των επιμέρους τομέων της οικονομίας και των τοπικών μας επιχειρήσεων. Οι έννοιες δικτύωση, συνεργασία, σύνδεση, συνέργεια, συμπληρωματικότητα και μεγιστοποίηση τίθενται στο επίκεντρο των προσπαθειών μας για την ανασυγκρότηση της παραγωγικής βάσης του τόπου μας, αφήνοντας οριστικά πίσω την θεώρηση των πυροσβεστικών, αποσπασματικών και μεμονωμένων παρεμβάσεων. Δεσμευόμαστε ότι Η παγκοσμιοποίηση της οικονομικής και επιχειρηματικής δραστηριότητας αποτελεί πλέον μια από τις πλέον ευδιάκριτες και σημαντικές τάσεις της παγκόσμιας οικονομίας. Στο νέο αυτό περιβάλλον κρίσιμη παράμετρος για την επιβίωση και ανάπτυξη των ΜΜΕ αναδεικνύεται ο εντοπισμός και η αξιοποίηση των συγκριτικών πλεονεκτημάτων που τις καθιστούν ανταγωνιστικές. Η επίτευξη οικονομιών κλίμακας και φάσματος αποτελούν βασικά συστατικά βελτίωσης της ανταγωνιστικότητας των επιχειρήσεων. Η οικονομική ανάπτυξη όμως μιας περιοχής προϋποθέτει κυρίως την επίτευξη εξωτερικών οικονομιών που δημιουργούνται από την μείωση του κόστους που συνεπάγεται η γεωγραφική συγκέντρωση επιχειρήσεων. Στις αναπτυγμένες χώρες τέτοιας μορφής διασυνδέσεις και ομαδοποιήσεις είναι συχνό φαινόμενο και έχει ενταθεί μετά από μια σειρά πρόσφατων αναλύσεων, που προτείνουν μεθοδολογίες εντοπισμού και υποστήριξης τέτοιων σχηματισμών. Η Περιφέρεια θα αναλάβει την πρωτοβουλία για τη δημιουργία συντονισμένων ομάδων επιχειρήσεων και των αντίστοιχων δικτύων. Η ομαδοποίηση και τα δίκτυα θα δώσουν στις επιχειρήσεις αυτές πολλαπλάσιες ευκαιρίες ανάπτυξης και βελτίωσης της ανταγωνιστικότητάς τους, όχι μόνο στο ελλαδικό αλλά και στο πανευρωπαϊκό πλαίσιο. σελ. 18
Ιδιαίτερη μέριμνα έχει προβλεφθεί για τους νέους επιχειρηματίες και τα καινοτόμα επιχειρηματικά σχέδια με αξιοποίηση όλων των διαθέσιμων χρηματοδοτικών εργαλείων και ιδιαίτερα του ΣΕΣ 2014 2020, του HORIZON 2020 αλλά και κάθε ευκαιρίας από το ευρωπαϊκό και διεθνές περιβάλλον (COSME, Cohesion Policies, κ.λπ.). Υφιστάμενη Κατάσταση Η υφιστάμενη κατάσταση χαρακτηρίζεται κυρίως από την συγκέντρωση άνω των 70 μικρών και μεγάλων επιχειρήσεων που βρίσκονται εγκατεστημένες στην ΒΙΠΕ Πατρών. Αυτές απασχολούν περίπου 3.000 εργαζόμενους με σημαντική την παρουσία εξειδικευμένου προσωπικού σε τομείς όπως τρόφιμαποτά, συσκευασίες, κατασκευές, έπιπλα, δομικά υλικά κ.α. Τα προβλήματα λειτουργίας αλλά και σύνδεσης με το σιδηροδρομικό δίκτυο και τους βασικούς οδικούς άξονες είναι γνωστά και καταγεγραμμένα. Επίσης προβληματική εμφανίζεται η κατάσταση και στο ΒΙΟΠΑ Πατρών όπου έως και σήμερα συναντάμε υψηλές αξίες γης και προβλήματα ανεπάρκειας υποδομών, προσβασιμότητας και ασφάλειας των εγκατεστημένων επιχειρήσεων αλλά και ζητήματα συγκρούσεων γης λόγω της άμεσης γειτνίασης με περιοχές γενικής και αμιγούς κατοικίας. Η Ηλεία χαρακτηρίζεται από διασπορά μεταποιητικών μονάδων (κυρίως στον Πύργο και την Αμαλιάδα) αγροτικών προϊόντων, κατά βάση, αλλά και μεγάλων μονάδων με εξαγωγικό προσανατολισμό. Επίσης, συναντάμε μονάδες μεταποίησης για σταφίδες, λάδι, ελιά, κηπευτικά και βιομηχανική ντομάτα. Στην Αιτωλοακαρνανία, επίσης οι μεταποιητικές μονάδες αφορούν κατά βάση τον πρωτογενή τομέα και προϊόντα όπως τουρσιά,ελιάελαιόλαδο, όσπρια, ρύζι, τυροκομικά αλλά και προϊόντα ιχθυοκαλλιέργειας που παράγονται στην λιμνοθάλασσα Μεσολογγίου με σημαντική εξαγωγική δραστηριότητα. σελ. 19
Το πρόγραμμά μας Είμαστε πεπεισμένοι ότι χρειαζόμαστε συνεργασία των τοπικών επιχειρήσεων καθώς και των ΜΜΕ και της εφαρμοσμένης έρευνας αλλά και μία επιθετική πολιτική προώθησης των προϊόντων μας. Στο πλαίσιο αυτό, ορισμένα από τα έργα άμεσης προτεραιότητας που περιλαμβάνονται στο πρόγραμμά μας είναι: Στήριξη της μεταποιητικής δραστηριότητας, μέσα από πολιτικές που βελτιώνουν την παραγωγική διαδικασία, ώστε να παραχθούν προϊόντα υψηλής ποιότητας, ανταγωνιστικά και με προδιαγραφές διεθνών αγορών. Προώθηση συνεργατικών σχημάτων (clusters), δικτύων (networks) και ομάδων επιχειρήσεων με καινοτόμες και ανταγωνιστικές προσεγγίσεις. Καθοδήγηση και υποστήριξη των ΜΜΕ στην διεκδίκηση έργων και ενεργειών που εντάσσονται σε προγράμματα καινοτομίας όπως το HORIZON 2020, το COSME κ.α. Επέκταση και εκσυγχρονισμός της ΒΙΠΕ Πατρών. Στήριξη των νέων επιχειρηματιών με αξιοποίηση όλων των διαθέσιμων χρηματοδοτικών εργαλείων από το ΣΕΣ 2014 2020 και τα τομεακά και ευρωπαϊκά προγράμματα. Προτεραιότητα στη σύνδεση με το δίκτυο φυσικού αερίου. Ολοκλήρωση και αποτελεσματική λειτουργία του φράγματος Πείρου Παραπείρου. Υποδομές και δίκτυα αξιοποίησης των υπολειμμάτων της επεξεργασίας πρώτων υλών. Στήριξη της συνεργασίας των επιχειρήσεων με τα ερευνητικά εργαστήρια του Πανεπιστημίου Πατρών για την διεξαγωγή πιστοποιήσεων και ποιοτικού ελέγχου των προϊόντων. σελ. 20
Τριτογενής Τομέας Παραγωγής Το όραμά μας Το όραμά μας είναι η στήριξη του τριτογενούς τομέα που, σύμφωνα με τα στατιστικά στοιχεία, στηρίζει επί μακρόν την οικονομία μας. Με έμφαση στις συνδυασμένες μεταφορές και τα συγκοινωνιακά δίκτυα, την εξωστρέφεια και την ποιοτική ενίσχυση της τουριστικής δραστηριότητας και περαιτέρω στις υπηρεσίες υγείας και πρόνοιας, την ακαδημαϊκή και ερευνητική κοινότητα αλλά και τις νέες και υφιστάμενες επιχειρήσεις, ο σχεδιασμός μας για την Δυτική Ελλάδα αφορά σε ένα μοντέλο συνεργατικότητας των επιμέρους τομέων της οικονομίας που θα μεγιστοποιεί το παραγόμενο αποτέλεσμα. Υφιστάμενη Κατάσταση Ο τριτογενής τομέας αποτελεί τον κυρίαρχο τομέα στην Περιφέρεια μας συγκεντρώνοντας περισσότερο από το 60,0% των απασχολουμένων και παράγοντας περισσότερο από το 69% της Ακαθάριστης Προστιθέμενης Αξίας. Στην Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδος δραστηριοποιούνται περίπου 35.000 επιχειρήσεις του τριτογενή τομέα. Το μεγαλύτερο μέρος των επιχειρήσεων του τριτογενή τομέα αναφέρεται στους κλάδους του εμπορίου και των υπηρεσιών φιλοξενίας και εστίασης. Επιπλέον, η Περιφέρεια σημειώνει μεγάλη ανάπτυξη στους τομείς: των μεταφορικών υπηρεσιών, των υπηρεσιών υγείας, των υπηρεσιών εκπαίδευσης, έρευνας και ανάπτυξης με την ύπαρξη εκπαιδευτικών και ερευνητικών ιδρυμάτων, παραγωγικών υπηρεσιών. Η Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας κατέχει μια στρατηγικά σημαντική γεωγραφική θέση που ουσιαστικά την καθιστά πύλη της χώρας προς την Ευρωπαϊκή Ένωση. Έντονη ανάπτυξη τα τελευταία χρόνια παρουσιάζουν οι διεθνείς θαλάσσιες μεταφορές και το εμπόριο, αναδεικνύοντας την Πάτρα σε βασική πύλη εξόδου προς σελ. 21
την Ευρωπαϊκή Ένωση. Το Λιμάνι της Πάτρας συγκεντρώνει τη μισή περίπου από τη συνολική επιβατική κίνηση εξωτερικού ολόκληρης της χώρας που διακινείται με πλοία. Όσον αφορά στον τουρισμό τονίζονται οι μεγάλες δυνατότητες για ανάπτυξη ποικίλων τουριστικών δραστηριοτήτων (θαλάσσιος τουρισμός, θρησκευτικός, οικολογικός, ιαματικός, συνεδριακός κ.ά). Η περιφέρεια διαθέτει σημαντική τουριστική υποδομή και συγκεντρώνει συγκριτικά πλεονεκτήματα, από πλευράς κλίματος και γεωγραφικής θέσης (τοποθέτηση στο αρχαιολογικό τρίγωνο Δελφών Ολυμπίας Μυκηνών, πλούσιο φυσικό και πολιτιστικό κάλλος, κλπ.). Ειδικά αναφορικά με τον Πολιτιστικό Τομέα, η Περιφέρεια διαθέτει σημαντικά συγκριτικά πλεονεκτήματα, που αφορούν ιδιαίτερα αξιόλογους αρχαιολογικούς και βυζαντινούς χώρους και ευρήματα, όπως η Αρχαία Ολυμπία, τα Ενετικά Κάστρα κ.α. Ωστόσο, η Περιφέρεια δεν έχει επιτύχει μέχρι σήμερα να γίνει ένας μόνιμος και δυναμικός πόλος έλξης. Το πρόγραμμά μας Στο πρόγραμμά μας δίνουμε απόλυτη έμφαση στην εξωστρέφεια και την ποιοτική ενίσχυση του τουρισμού. Παράλληλα, μεριμνούμε για τις υπηρεσίες υγείας, την ακαδημαϊκή και ερευνητική κοινότητα, καθώς και τις επιχειρήσεις καινοτομίας. Οι στόχοι μας είναι: Ανάπτυξη ενός κοινού προγράμματος για την ανάδειξη μια ενιαίας τουριστικής ταυτότητας της ευρύτερης περιοχής. Αξιοποίηση των συγκριτικών πλεονεκτημάτων της περιοχής μας και ενίσχυση και προβολή του θαλάσσιου τουρισμού (yachting, κρουαζιέρα). Κοινή πολιτική προβολής της Περιφέρειας και διαρκείς δράσεις εξωστρέφειας. Ενίσχυση των φορέων έρευνας και καινοτομίας για την αναβάθμιση κέντρων αριστείας Ενίσχυση υποδομών έρευνας και καινοτομίας σε επιχειρήσεις και συνεργατικών σχηματισμών τους (clusters). Ενίσχυση σχεδίων έρευνας ανάπτυξης & καινοτομίας σε τομείς προτεραιότητας της RIS3. σελ. 22
Προώθηση Διεθνικών ερευνητικών έργων για ΜΜΕ για την παραγωγή και προώθηση ανταγωνιστικών προϊόντων και υπηρεσιών. Στήριξη νέων και υπό σύσταση επιχειρήσεων και ειδικών μορφών επιχειρηματικότητας με αξιοποίηση όλων των διαθέσιμων χρηματοδοτικών εργαλείων από το ευρωπαϊκό και διεθνές περιβάλλον (HORIZON 2020, COSME, Cohesion Policies, RIS3. Αξιοποίηση των ΤΠΕ για την προώθηση προϊόντων και υπηρεσιών σε δυναμικούς παραγωγικούς τομείς της περιφερειακής οικονομίας σύμφωνα και με τις αρχές του Ανοικτού Λογισμικού (πολιτισμός, τουρισμός, αγροτική οικονομία κ.α.). Πλήρης και άμεση υλοποίηση των έργων και ενεργειών που εντάσσονται στον Άξονα Προτεραιότητας 1 του ΔΕΠΙΝ 2014 2020 για την Ενίσχυση της Ανταγωνιστικότητας, την Έρευνα και την Καινοτομία ύψους 56.312.708. σελ. 23