Η τέχνη του Μπαρόκ-Ροκοκό Τμήμα Πλαστικών Τεχνών και Επιστημών της Τέχνης Σχολή Καλών Τεχνών Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων Διδάσκουσα: Δρ Βικτώρια Φερεντίνου
1. Εισαγωγή στην τέχνη του Μπαρόκ και του Ροκοκό
Τέχνη του Μπαρόκ Όρος Πιθανώς προέρχεται από την ιταλική λέξη barroco που σημαίνει ακανόνιστο μαργαριτάρι Αναφέρεται στην καλλιτεχνική δημιουργία της περιόδου μετά την Αναγέννηση έως την εποχή του Διαφωτισμού στις αρχές του 18 ου αιώνα (1600-αρχές 17 ου αιώνα) Χρησιμοποιήθηκε με αρνητική χροιά από μεταγενέστερους ιστορικούς για να διακωμωδήσουν την έλλειψη καλαισθησίας και την άμετρη χρήση των ιδανικών τύπων και της κλασικής αρμονίας Από τον Johann Winckelmann μέχρι τον John Ruskin και τον Jacob Burckhardt και τα τέλη του 19 ου αιώνα, ο όρος χρησιμοποιούνταν για να δηλώσει το περίεργο, το γκροτέσκο, το υπερβολικό. Η πρωτοπόρα μελέτη του Heinrich Wölfflin Renaissance und Barock (1888) ήρε το αρνητικό περιεχόμενο του όρου και οδήγησε σε μια συστηματική μελέτη των χαρακτηριστικών του στιλ της εποχής. Ως επίθετο που δηλώνει στιλ, ο όρος Μπαρόκ έφτασε να δηλώνει την υπερβολή, την υπέρβαση των ορίων, τη θεατρικότητα, το συναισθηματισμό στις τέχνες
Αγία Σουζάνα, πρόσοψη, αρχές 16 ου αιώνα, Ρώμη
Αγία Σουζάνα, εσωτερικό
Βερσαλλίες, άποψη από τους κήπους
Η κρεβατοκάμαρα της βασίλισσας, Βερσαλλίες
Gian Lorenzo Bernini, Η Αρπαγή της Περσεφόνης, 1621-22, Πινακοθήκη Borghese, Ρώμη
Gian Lorenzo Bernini, Η έκσταση της Αγίας Θηρεσίας, 1645-52, μάρμαρο, Κορνάνο, Εκκλησία Santa Maria della Vittoria, Ρώμη
Gian Lorenzo Bernini, Δαβίδ, 1623, Galleria Borghese, Ρώμη
Αντιμεταρρύθμιση Ορίζεται ως η αντίδραση της Καθολικής Εκκλησίας στη Μεταρρύθμιση του Μαρτίνου Λούθηρου (1517) Συστηματοποιείται μέσα από τη Σύνοδο στο Τρέντο (1545-1563) που έθεσε ως στόχο να αντιμετωπίσει το πρόβλημα της αυξανόμενης δύναμης των Προτεσταντικών Εκκλησιών (Λουθηρανισμός, Καλβινισμός, Αγγλικανισμός). Η Καθoλική Εκκλησία α. θεώρησε τον Προτεσταντισμό αίρεση β. φρόντισε να μορφώσει και να πειθαρχήσει τον Καθολικό κλήρο γ. αποφάσισε την επαναλειτουργία της Ιερής Εξέτασης δ. έφτιαξε κατάλογο με απαγορευμένα βιβλία για να εμποδίσει τη διάδοση των προτεσταντικών ιδεών μέσα από τα τυπωμένα βιβλία ε. ίδρυσε το μοναχικό τάγμα των Ιησουιτών σκοπός του οποίου ήταν η υπεράσπιση των συμφερόντων της Καθολικής Εκκλησίας
Τριακονταετής Πόλεμος (1618-1648) (1) 1618 Ο Φερδινάνδος έκλεισε τις Προτεσταντικές εκκλησίες της Πράγας και στράφηκε κατά του Προτεσταντισμού Ο καθολικός μονάρχης της Βαυαρίας Μαξιμιλιανός και ο καθολικός βασιλιάς της Ισπανίας Φίλιππος ΙΙΙ υποστήριξαν τον αγώνα του 1618-1625 Οι Ισπανοί κατατρόπωσαν τις προτεσταντικές δυνάμεις και οι περιοχές της Βοημίας και της Μοραβίας έγιναν καθολικές 1625-1629 Ο βασιλιάς της Δανίας και της Νορβηγίας Χριστιανός IV εισβάλλει στα εδάφη της Γερμανίας για να υπερασπιστεί τους Προτεστάντες πρίγκιπες. Αποτυχαίνει στις προσπάθειές του και υπογράφει τη συνθήκη του Lübeck
Τριακονταετής Πόλεμος (1618-1648) (2) 1630-1632 Ο Γουστάβος ΙΙ της Σουηδίας επιτίθεται στη Γερμανία και κερδίζει στη μάχη στο Breitenfeld ανοίγοντας το δρόμο για την επικράτηση του προτεσταντισμού στη Βόρεια Γερμανία. Οι Σουηδοί φθάνουν μέχρι το Μόναχο 1634-1639 Οι Αψβούργοι (Γερμανοί, Ισπανοί) νίκησαν τους Σουηδούς λίγο πιο έξω από το Μόναχο Οι Γάλλοι συμμάχησαν με τους Σουηδούς και επιτέθηκαν στους Αψβούργους Οι Ολλανδοί προστέθηκαν στο στρατόπεδο των Προτεσταντών και το 1639 κατατρόπωσαν τον ισπανικό στόλο δίνοντας την ευκαιρία στους Πορτογάλους να αυτονομηθούν και ιδρύσουν το δικό τους κράτος. 1648 Υπογράφεται η συνθήκη της Βεστφαλίας σύμφωνα με την οποία οι Ισπανοί χάνουν πολλά εδάφη και το κύρος τους, η Γαλλία αναδύεται ως νέα δύναμη, αναγνωρίζεται η ανεξαρτησία των Ηνωμένων επαρχιών της Ολλανδίας και της Ελβετικής Συνομοσπονδίας ενώ η Σουηδία αποκτά κύρος και εδάφη. Το παπικό κράτος κρατεί ρόλο παρατηρητή
Η Ευρώπη μετά το πέρας του Τριακονταετούς Πολέμου και της Συνθήκη της Βεστφαλίας το 1648