Ερωτήσεις στο 2o κεφάλαιο από τράπεζα θεμάτων 1. Για τις ενέργειες ΕL και ΕN των στιβάδων L και N αντίστοιχα, ισχύει ότι ΕL < ΕN ΣΩΣΤΟ, Όσο απομακρυνόμαστε από τον πυρήνα τόσο αυξάνεται η ενεργειακή στάθμη μιας στιβάδας. Επομένως ισχύει: ΕL < ΕN 2. Για τις ενέργειες ΕΜ και ΕL των στιβάδων Μ και L αντίστοιχα, ισχύει ότι ΕΜ < ΕL ΛΑΘΟΣ,Όσο απομακρυνόμαστε από τον πυρήνα τόσο αυξάνεται η ενεργειακή στάθμη μιας στιβάδας. Επομένως ισχύει: ΕΜ > ΕL 3. Για τις ενέργειες ΕΚ και ΕL των στιβάδων Κ και L αντίστοιχα, ισχύει ότι ΕL < ΕK ΛΑΘΟΣ,Όσο απομακρυνόμαστε από τον πυρήνα τόσο αυξάνεται η ενεργειακή στάθμη μιας στιβάδας. Επομένως ισχύει: ΕL > ΕK 4. Αν ένα άτομο Χ έχει 4 ηλεκτρόνια στην εξωτερική του στιβάδα η οποία είναι η L, τότε ο ατομικός του αριθμός είναι 4 ΛΑΘΟΣ,Ηλεκτρονιακή κατανομή: K(2) L(4) οπότε Z = 6 Περιοδικός πίνακας 5. Το στοιχείο Χ που βρίσκεται στη 17η (VIIA) ομάδα και στην 2η περίοδο του περιοδικού πίνακα, έχει ατομικό αριθμό 17 ΛΑΘΟΣ,Το στοιχείο βρίσκεται στη 2η περίοδο του Π.Π άρα έχει τα ηλεκτρόνια του κατανεμημένα σε 2 στιβάδες και εφόσον ανήκει στ 17η ομάδα έχει 7 ηλεκτρόνια στην εξωτερική του στιβάδα. Συνεπώς η ηλεκτρονιακή κατανομή για το άτομο του Χ είναι K(2) L(7) Z= 9 6. To στοιχείο φθόριο, F (Ζ=9), βρίσκεται στην 17η (VΙΙA) ομάδα και την 2η περίοδο του Περιοδικού Πίνακα ΣΩΣΤΟ,Ηλεκτρονιακή κατανομή: K(2) L(7). Οπότε το F βρίσκεται στη 2η περίοδο και στην 17η ομάδα του Π.Π 7. Τα στοιχεία που έχουν εξωτερική στιβάδα την Ν, ανήκουν στην 4η περίοδο ΣΩΣΤΟ,Τα στοιχεία που βρίσκονται στην 4η περίοδο έχουν τοποθετημένα τα ηλεκτρόνια τους σε 4 στιβάδες K, L, M, N 8. Τα στοιχεία της 3ης (ΙΙΙΑ) ομάδας έχουν τρεις στιβάδες ΛΑΘΟΣ,Τα στοιχεία της 3ης κύριας ομάδας θα έχουν στην εξωτερική τους στιβάδα 3 ηλεκτρόνια. Τα στοιχεία της 3ης περιόδου έχουν τα ηλεκτρόνια τους τοποθετημένα σε 3 στιβάδες. 9. To στοιχείο φθόριο, Cl (Ζ=17), βρίσκεται στην 17η (VΙΙA) ομάδα και την 2η περίοδο του Περιοδικού Πίνακα (είναι λάθος το φθόριο είναι το F. Εννοεί το Xλώριο). Σε κάθε περίπτωση η πρόταση είναι λάθος. Το Cl έχει ηλεκτρονιακή κατανομή K(2) L(8) M(7) και ανήκει στην 3η περίοδο και 17η ομάδα του Π.Π 10. Το στοιχείο Ψ που βρίσκεται στη 2η (ΙΙΑ) ομάδα και στην 3η περίοδο του περιοδικού πίνακα, έχει ατομικό αριθμό 20 ΛΑΘΟΣ,Το στοιχείο βρίσκεται στη 2η ομάδα του Π.Π άρα έχει 2 ηλεκτρόνια στην εξωτερική του στιβάδα και αφού ανήκει και στην 3η περίοδο του Π.Π χρησιμοποιεί 3 στιβάδες. Επομένως η ηλεκτρονιακή κατανομή του στοιχείου Ψ είναι K(2) L(8) M(2) Z = 12 11. To στοιχείο πυρίτιο, 14 Si, βρίσκεται στην 14η (IVA) ομάδα και την 3η περίοδο του Περιοδικού Πίνακα ΣΩΣΤΟ,Ηλεκτρονιακή κατανομή: K(2) L(8) M(4). Οπότε 3η περίοδο και 14η ομάδα στον Π-Π 12. στοιχείο φώσφορος, 15 P, βρίσκεται στην 15η (VA) ομάδα και στην 3η περίοδο τουπεριοδικού Πίνακα ΣΩΣΤΟ,Ηλεκτρονιακή κατανομή: K(2) L(8) M(5). Οπότε 3η περίοδο και 15η ομάδα στον Π.Π Λύκειο Γαζίου Page 1
13. To στοιχείο οξυγόνο, 8 Ο, βρίσκεται στην 18η (VΙΙΙA) ομάδα και την 2η περίοδο του ΠεριοδικούΠίνακα. ΛΑΘΟΣ,Η ηλεκτρονιακή κατανομή του 8Ο είναι Κ(2) L(6) οπότε το Ο ανήκει στην 2η περίοδο και 6η κύρια ομάδα (VIA) του Περιοδικού Πίνακα 14. Το στοιχείο Χ που βρίσκεται στη 17η (VIIA) ομάδα και στην 2η περίοδο του Περιοδικού Πίνακα έχει ατομικό αριθμό 17 ΛΑΘΟΣ,Το στοιχείο βρίσκεται στη 2η περίοδο άρα τα ηλεκτρόνια του έχουν τοποθετηθεί σε 2 στιβάδες. Επίσης το στοιχείο ανήκει στη 17η ομάδα του Περιοδικού Πίνακα με συνέπεια να έχει 7 ηλεκτρόνια στην εξωτερική στιβάδα. Οπότε η ηλεκτρονιακή κατανομή για το στοιχείο Χ είναι K(2) L(7) και έχει ατομικό αριθμό Z = 9 15. Τα στοιχεία της 2ης (ΙΙΑ) ομάδας έχουν δύο στιβάδες ΛΑΘΟΣ,Τα στοιχεία της 2ης ομάδας έχουν στην εξωτερική τους στιβάδα 2 ηλεκτρόνια. Τα στοιχεία της 2ης περιόδου χρησιμοποιούν 2 στιβάδες για την κατανομή των ηλεκτρονίων τους 16. Τα στοιχεία που έχουν εξωτερική στιβάδα την Μ, ανήκουν στην 3η περίοδο ΣΩΣΤΟ,Τα στοιχεία που ανήκουν στην 3η περίοδο έχουν τα ηλεκτρόνια τους σε 3 στιβάδες K, L, M 17. To στοιχείο νάτριο, 11 Na, βρίσκεται στην 1η (IA) ομάδα και την 2η περίοδο του Περιοδικού Πίνακα. ΛΑΘΟΣ,Η ηλεκτρονιακή κατανομή για το Να είναι K(2) L(8) M(1) οπότε βρίσκεται στη 3η περίοδο και IA ομάδα του Περιοδικού Πίνακα 18. Το 11 Νa έχει μεγαλύτερη ακτίνα από το 11 Νa + ΣΩΣΤΟ,Η ηλεκτρονιακή δομή του ατόμου του Να είναι Κ(2) L(8) M(1) ενώ για το κατιόν Να+ η ηλεκτρονιακή δομή είναι Κ(2) L(8). Επειδή στο κατιόν τα ηλεκτρόνια είναι τοποθετημένα σε 2 στιβάδες, το ιόν Να + έχει μια στιβάδα λιγότερη, οπότε έχει μικρότερη ακτίνα από το ουδέτερο άτομα Να. 19. Τα στοιχεία μιας ομάδας έχουν τον ίδιο αριθμό ηλεκτρονίων ΛΑΘΟΣ,Τα στοιχεία μιας ομάδας έχουν τον ίδιο αριθμό ηλεκτρονίων στην εξωτερική στιβάδα 20. Τα στοιχεία μιας ομάδας έχουν τον ίδιο αριθμό στιβάδων ΛΑΘΟΣ,Τα στοιχεία μιας ομάδας έχουν τον ίδιο αριθμό ηλεκτρονίων στην εξωτερική τους στιβάδα Τα στοιχεία που ανήκουν στην ίδια περίοδο έχουν τον ίδιο αριθμό στιβάδων. 21. To στοιχείο οξυγόνο, 8 Ο, βρίσκεται στην 16η (VΙA) ομάδα και την 3η περίοδο του Περιοδικού Πίνακα ΛΑΘΟΣ,Ηλεκτρονιακή κατανομή: Κ(2) L(6), οπότε το Ο ανήκει 2η περίοδο και 16η ομάδα στον Π.Π 22. To στοιχείο νάτριο, 11 Na, βρίσκεται στην 1η (IA) ομάδα και την 2η περίοδο του Περιοδικού Πίνακα ΛΑΘΟΣ,Ηλεκτρονιακή κατανομή: K(2) L(8) M(1) άρα το Να βρίσκεται στη 3η περίοδο του Π.Π και στην 1η ομάδα 23. Τα στοιχεία μιας περιόδου έχουν τον ίδιο αριθμό ηλεκτρονίων στην εξωτερική στιβάδα τους ΛΑΘΟΣ,Τα στοιχεία μιας περιόδου έχουν κατανεμημένα τα ηλεκτρόνια τους στον ίδιο αριθμό στιβάδων. Τα στοιχεία που ανήκουν στην ίδια κύρια ομάδα έχουν τον ίδιο αριθμό ηλεκτρονίων στην εξωτερική στιβάδα τους 24. Τα στοιχεία μιας περιόδου έχουν την ίδια ατομική ακτίνα ΛΑΘΟΣ,Κατά μήκος μιας περιόδου η ατομική ακτίνα ελαττώνεται από αριστερά προς τα δεξιά 25. Το 11 Na αποβάλει ηλεκτρόνια ευκολότερα από το 19Κ ΛΑΘΟΣ,Τα στοιχεία Να και Κ ανήκουν στην ομάδα των αλκαλίων 1η ομάδα του Π.Π. Επειδή η ατομική ακτίνα κατά μήκος μιας ομάδας αυξάνεται από πάνω προς τα κάτω το Κ είναι μεγαλύτερο άτομο και αποβάλλει πιο εύκολα ηλεκτρόνια 26. Η ηλεκτραρνητικότητα δείχνει την τάση των ατόμων να απωθούν ηλεκτρόνια όταν ενώνονται με άλλα άτομα ΛΑΘΟΣ,Η ηλεκτραρνητικότητα στοιχείου ονομάζεται η τάση του ατόμου του στοιχείου να έλκει ηλεκτρόνια όταν αυτό συμμετέχει στο σχηματισμό πολυατομικών συγκροτημάτων Λύκειο Γαζίου Page 2
27. Τo στοιχείο αργό, Ar (Ζ=18), βρίσκεται στην 18η (VIIΙA) ομάδα και την 4η περίοδο του Περιοδικού Πίνακα. ΛΑΘΟΣ,Η ηλεκτρονιακή κατανομή για το Ar είναι K(2) L(8) M(8) οπότε βρίσκεται στη 3η περίοδο και VIIΙA ομάδα Ερωτήσεις ανάπτυξης 28. α) Ποιος είναι ο μέγιστος αριθμός ηλεκτρονίων που μπορεί να πάρει κάθε μία από τις στιβάδες: K, L, M, N. β) Ποιος είναι ο μέγιστος αριθμός ηλεκτρονίων που μπορεί να πάρει κάθε μία από τις στιβάδες: K, L, M, N αν αυτή είναι η τελευταία στιβάδα ενός ατόμου; 29. Τα άτομα α Χ και 17 Cl είναι ισότοπα. α) Να βρεθούν ποιο στοιχείο είναι το Χ και η τιμή του α β) Ένας συμμαθητής σας υποστηρίζει ότι τα δύο παραπάνω ισότοπα μπορεί να έχουν τον ίδιο μαζικό αριθμό. Συμφωνείτε με τον συμμαθητή σας; Αιτιολογείστε την άποψή σας. γ) Να τοποθετηθούν σε στιβάδες τα ηλεκτρόνια του 17 Cl. δ) Σε ποια ομάδα και σε ποια περίοδο του Περιοδικού Πίνακα βρίσκεται το 17 Cl. 30. Α)Ποιες από τις επόμενες ηλεκτρονιακές δομές, στη θεμελιώδη κατάσταση, είναι λανθασμένες; α) 6 C : K(2), L(4) β) 11 Na : K(2), L(7), M(2) γ) 3 Li : K(1), L(2) δ) 17 Cl : K(2), L(8), M(6), N(1) Β) Για όσες ηλεκτρονιακές δομές είναι λανθασμένες: α) Να γραφούν οι σωστές ηλεκτρονιακές δομές. β) Να βρεθεί σε ποια ομάδα και σε ποια περίοδο ανήκουν τα αντίστοιχα στοιχεία. 31. Για τα άτομα: 12 Μg, 8 O, 17 Cl α) Να γίνει κατανομή των ηλεκτρονίων σε στιβάδες. β) Να βρεθεί σε ποια περίοδο και σε ποια ομάδα του Περιοδικού Πίνακα ανήκει το καθένα από αυτά. 32. Να βρείτε τον ατομικό αριθμό του 2ου μέλους της ομάδας των αλογόνων και να γράψετε την ηλεκτρονιακή δομή του. 33. Α) Το στοιχείο X έχει 17 ηλεκτρόνια. Αν στον πυρήνα του περιέχει 3 νετρόνια περισσότερα από τα πρωτόνια, να υπολογισθούν ο ατομικός και ο μαζικός αριθμός του στοιχείου Χ. Β) Να γίνει η κατανομή των ηλεκτρονίων του αζώτου, 7 N σε στιβάδες. γ) Να βρεθεί σε ποια περίοδο και σε ποια ομάδα του Περιοδικού Πίνακα ανήκει το άζωτο. 34. Οι πληροφορίες που ακολουθούν αφορούν στα στοιχεία Χ και Ψ. Τα ιόν Χ 2+ έχει 10 ηλεκτρόνια. To στοιχείο Ψ βρίσκεται στην 2η περίοδο και στην 17η (VIIA) οµάδα του Περιοδικού Πίνακα. Να υπολογίσετε τους ατομικούς αριθμούς των στοιχείων Χ και Ψ. 35. Οι πληροφορίες που ακολουθούν αφορούν στα στοιχεία Χ και Ψ. Τα ιόν Χ 2- έχει 10 ηλεκτρόνια. To στοιχείο Ψ βρίσκεται στην 3η περίοδο και στην 2η (IIA) οµάδα του Περιοδικού Πίνακα. Να υπολογίσετε τους ατομικούς αριθμούς των στοιχείων Χ και Ψ. 36. Το στοιχείο Χ έχει 6 ηλεκτρόνια στην εξωτερική του στιβάδα που είναι η στιβάδα (Μ). α)να υπολογιστεί ο ατομικός αριθμός του στοιχείου Χ. β) Να εξηγήσετε σε ποια ομάδα και σε ποια περίοδο του Περιοδικού Πίνακα ανήκει το στοιχείο Χ. 37. α) Να αντιγράψετε τον πίνακα στη κόλλα σας και να τον συμπληρώσετε. β) Να εξηγήσετε ποια από τα στοιχεία που περιέχονται στον πίνακα έχουν παρόμοιες Λύκειο Γαζίου Page 3
(ανάλογες) χημικές ιδιότητες. 38. Δίνονται τα χημικά στοιχεία: 9 F και 19 K α) Να γραφεί για το καθένα από αυτά η κατανομή ηλεκτρονίων σε στιβάδες στα αντίστοιχα άτομα. β) Με βάση την ηλεκτρονιακή δομή να προσδιοριστεί η θέση για καθένα από αυτά τα χημικά στοιχεία στον Περιοδικό Πίνακα. γ) Το στοιχείο 19 Κ είναι μέταλλο ή αμέταλλο; Να αιτιολογήσετε την απάντηση σας 39. Ο παρακάτω πίνακας δίνει μερικές πληροφορίες για τα άτομα τριών στοιχείων X, Y, Z. Αφού τον αντιγράψετε στην κόλλα σας, να συμπληρώσετε τις κενές στήλες με τους αντίστοιχους αριθμούς χημικές ιδιότητες; Έχουν κάποια από αυτά τα στοιχεία παρόμοιες (ανάλογες) Να αιτιολογήσετε την απάντηση σας. 40. Δίνεται ότι 32 16S. Να μεταφέρετε στην κόλλα σας συμπληρωμένο τον παρακάτω πίνακα που αναφέρεται στο άτομο του θείου: 41. ίνεται για το μαγνήσιο 24 ΖMg. Να µεταφέρετε στην κόλλα σας συµπληρωµένο τον παρακάτω πίνακα που αναφέρεται στο άτοµο του µαγνησίου: 42. Εξηγήστε γιατί το 9 F μπορεί να προσλάβει ηλεκτρόνια ευκολότερα από το 17 Cl. 43. Ο παρακάτω πίνακας δίνει μερικές πληροφορίες για τα άτομα τριών στοιχείων. α) Να συμπληρώσετε τα κενά του πίνακα, αφού τον μεταφέρετε στην κόλλα σας. Λύκειο Γαζίου Page 4
β) Να εξηγήσετε αν ανάμεσα στα τρία αυτά στοιχεία υπάρχει κάποιο αλκάλιο. 44. Ο παρακάτω πίνακας δίνει μερικές πληροφορίες για τα άτομα των στοιχείων Mg και Cl: α) Να συμπληρώσετε τα κενά του πίνακα, αφού τον μεταφέρετε στην κόλλα σας. β) Να προσδιορίσετε τον αριθμό των πρωτονίων και ηλεκτρονίων στα παρακάτω ιόντα: Μg 2+ και Cl - 45. Ο παρακάτω πίνακας δίνει μερικές πληροφορίες για τα άτομα δυο στοιχείων. α) Να συμπληρώσετε τα κενά του πίνακα, αφού τον μεταφέρετε στην κόλλα σας. β) Είναι κάποιο από τα στοιχεία αυτά ευγενές αέριο; Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας. 46. Στον παρακάτω πίνακα υπάρχουν πληροφορίες για τα άτομα δυο στοιχείων Χ και Ψ, που αφορούν στην ηλεκτρονιακή δομή τους και στη θέση τους στον Περιοδικό Πίνακα. α) Να μεταφέρετε στην κόλλα σας συμπληρωμένο τον παρακάτω πίνακα: β) Να χαρακτηρίσετε τα στοιχεία Χ και Ψ ως μέταλλα ή αμέταλλα. 47. Δίνεται ότι: ιόν του Ca 2+ : 40 20Ca. Να βρείτε πόσα νετρόνια και ποια η κατανομή των ηλεκτρονίων στο άτομο του ασβεστίου και το 48. Για τα στοιχεία: 12 Μg και 8 Ο α) Να κατανεμηθούν τα ηλεκτρόνιά τους σε στιβάδες. β) Να βρεθεί σε ποια ομάδα και σε ποια περίοδο του Περιοδικού Πίνακα ανήκουν. γ) Να χαρακτηριστούν ως μέταλλα ή αμέταλλα. 49. Να ταξινομήσετε κατ αυξανόμενο μέγεθος τα επόμενα άτομα: 15 P, 16 S, 17 Cl 50. Ποιο έχει μεγαλύτερη ακτίνα σε κάθε ένα από τα παρακάτω ζευγη; Να αιτιολογήσετε τις απαντήσεις σας σε όλες τις περιπτώσεις α) το 7 Ν ή το 15 P β) το 19 K ή το 20 Ca γ) 9 F ή 17 Cl, δ) 16 S ή 17 Cl ε) 7 Ν και 10 Νe Λύκειο Γαζίου Page 5
51. Να εξηγήσετε ποια από τα στοιχεία που περιέχονται στον πίνακα έχουν παρόμοιες (ανάλογες) χημικές ιδιότητες. 52. Ποια από τα παρακάτω στοιχεία παρουσιάζουν παρόμοιες (ανάλογες) χημικές ιδιότητες 19 Κ, 8 Ο, 16 S 53. Το 16 S εμφανίζει παρόμοιες (ανάλογες) χημικές ιδιότητες με το στοιχείο 15 Χ ή με το 8 Ψ; Αιτιολογήστε την απάντησή σας. 54. Σε ποιο ζεύγος τα στοιχεία έχουν παρόμοιες χημικές ιδιότητες; Και γιατί; Δίνονται τα ζεύγη στοιχείων: i. α) 11 Na και 7 Ν και β) 17 Cl και 9 F. ii. α) 8 O και 16 S β) 8 O και 10 Ne iii. α) 16 S και 17 Cl, β) 17 Cl και 9 F iv. α) 18 Ar και 13 Al, β) 18 Ar και 2 He v. α) 12 Mg και 14 Si, β) 6 C και 14 Si. vi. α) 7 Ν και 15 P και β) 4 Be και 7 N. vii. α) 12 Mg και 8 O β) 8 O και 16 S viii. α) 11 Νa και 3 Li και β) 11 Na και 18 Ar. 55. Σε ποιο ζεύγος τα στοιχεία είναι στην ιδια περίοδο; Και γιατί;: α) 7 Ν και 15 P και β) 4 Be και 7 N. γ) 11 Νa και 3 Li και δ) 11 Na και 18 Ar. Λύκειο Γαζίου Page 6
Ερωτήσεις στο χημικό δεσμό από τράπεζα θεμάτων 56. To νάτριο ( 11 Na), δεν μπορεί να σχηματίσει ομοιοπολικές ενώσεις ΣΩΣΤΟ,Ηλεκτρονιακή κατανομή K(2) L(8) M(1). Το Να για να αποκτήσει δομή ευγενούς αερίου έχει τη τάση να αποβάλλει 1 ηλεκτρόνιο σχηματίζοντας μόνο ιοντικές ενώσεις 57. Τα αλογόνα μπορούν να σχηματίσουν ομοιοπολικούς και ιοντικούς δεσμούς ΣΩΣΤΟ,Τα αλογόνα ανήκουν στην 17 ομάδα του Περιοδικού Πίνακα (VIIA) και έχουν 7 ηλεκτρόνια στην εξωτερική τους στιβάδα. Συνεπώς για να αποκτήσουν δομή ευγενούς αερίου μπορούν, είτε να προσλάβουν ένα ηλεκτρόνιο και να φορτιστούν αρνητικά είτε να συνεισφέρουν το ένα μονήρες ηλεκτρόνιο τους για δημιουργία ομοιοπολικού δεσμού. 58. Η ένωση μεταξύ του στοιχείου 17 Χ και του στοιχείου 19 Ψ είναι ιοντική ΣΩΣΤΟ,Οι ηλεκτρονιακές κατανομές για τα στοιχεία είναι: Χ: Κ(2) L(8) M(7) και Ψ: Κ(2) L(8) M(8) Ν(1). Το άτομο του στοιχείου Ψ για να αποκτήσει δομή ευγενούς αερίου έχει τη τάση να αποβάλλει 1 ηλεκτρόνιο ενώ το άτομο του στοιχείου Χ έχει τη τάση να προσλάβει 1 ηλεκτρόνιο. Συνεπώς όταν πλησιάσουν τα 2 άτομα μεταφέρεται ένα ηλεκτρόνιο από το άτομο του Ψ στο X και σχηματίζεται ιοντική ένωση 59. Τα στοιχεία 11Χ και 9 F σχηματίζουν ιοντική ένωση ΣΩΣΤΟ,Ηλεκτρονιακές κατανομές: Χ: Κ(2) L(8) M(1) και F: K(2) L7). Τo X έχει τη τάση να αποβάλλει 1 ηλεκτρόνιο για να αποκτήσει δομή ευγενούς αερίου και το F να προσλάβει 1 ηλεκτρόνιο. Οπότε το Χ με το F ενώνονται με ιοντικό δεσμό και σχηματίζουν ιοντική ένωση. 60. Το 17 Cl προσλαμβάνει ηλεκτρόνια ευκολότερα από το 9 F ΛΑΘΟΣ,Η ηλεκτρονιακή κατανομή για τα άτομα των στοιχείων είναι: Cl: Κ(2) L(8) M(7) το οποίο βρίσκεται στη 3η περίοδο και 17η ομάδα και F: Κ(2) L(7) το οποίο βρίσκεται στη 2η περίοδο 17η ομάδα του Π.Π. Επειδή η ατομική ακτίνα αυξάνεται από πάνω προς τα κάτω σε μια ομάδα του Π.Π, το Cl έχει μεγαλύτερη ατομική ακτίνα από το F επομένως εμφανίζει μικρότερη ηλεκτραρνητικότα από το F, άρα προσλαμβάνει δυσκολότερα ηλεκτρόνιο από το F 61. To χλώριο ( 17 Cl), μπορεί να σχηματίσει ομοιοπολικούς και ιοντικούς δεσμούς ΣΩΣΤΟ,Η ηλεκτρονιακή κατανομή του άτομου του Cl είναι: Κ(2) L(8) M(7). Συνεπώς για να αποκτήσει δομή ευγενούς αερίου μπορεί, είτε να προσλάβει ένα ηλεκτρόνιο και να φορτιστεί αρνητικά είτε να συνεισφέρει το ένα μονήρες ηλεκτρόνιο του για δημιουργία ομοιοπολικού δεσμού 62. H ηλεκτραρνητικότητα καθορίζει την τάση των ατόμων να αποβάλλουν ηλεκτρόνια ΛΑΘΟΣ,Η ηλεκτραρνητικότητα στοιχείου ονομάζεται η τάση του ατόμου του στοιχείου να έλκει ηλεκτρόνια (και όχι να αποβάλλει) όταν αυτό συμμετέχει στο σχηματισμό πολυατομικών συγκροτημάτων 63. Η ένωση μεταξύ 19 Κ και 9 F είναι ιοντική ΣΩΣΤΟ,Οι ηλεκτρονιακές κατανομές για τα στοιχεία είναι: F: Κ(2) L(7) και K: Κ(2) L(8) M(8) Ν(1). Το άτομο του K για να αποκτήσει δομή ευγενούς αερίου έχει τη τάση να αποβάλλει 1 ηλεκτρόνιο ενώ το άτομο του F έχει τη τάση να προσλάβει 1 ηλεκτρόνιο. Συνεπώς όταν πλησιάσουν τα 2 άτομα μεταφέρεται ένα ηλεκτρόνιο από το άτομο του K στο F και σχηματίζεται ιοντική ένωση 64. Οι ιοντικές ενώσεις σε στερεή κατάσταση είναι αγωγοί του ηλεκτρικού ρεύματος ΛΑΘΟΣ,Οι ιοντικές ενώσεις σε στερεά κατάσταση είναι κακοί αγωγοί του ηλεκτρισμού. Τα τήγματα και τα υδατικά διαλύματα τους άγουν το ηλεκτρικό ρεύμα Ερωτήσεις ανάπτυξης Ετεροπολικός δεσμός 65. Δίνονται: νάτριο, 23 11Na και φθόριο, 7 F. α) πόσα πρωτόνια, νετρόνια, ηλεκτρόνια υπάρχουν στο άτομο του Να. Να γράψετε την κατανομή των ηλεκτρονίων σε στιβάδες για τα άτομα του νατρίου και του φθορίου. Λύκειο Γαζίου Page 7
β) Tι είδους δεσμός υπάρχει στη χημική ένωση που σχηματίζεται μεταξύ Na και F, ιοντικός ή ομοιοπολικός; Να αιτιολογήσετε πλήρως την απάντησή σας περιγράφοντας τον τρόπο σχηματισμού του δεσμού. γ) Το στοιχείο 11 Νa είναι μέταλλο ή αμέταλλο; Να αιτιολογήσετε την απάντηση σας. Α 19Χ 66. Δίνεται στοιχείο: α) Να μεταφέρετε στην κόλλα σας συμπληρωμένο τον παρακάτω πίνακα που αναφέρεται στο άτομο του στοιχείου Χ. β) Tι είδους δεσμός αναπτύσσεται μεταξύ του Χ και του χλωρίου, 9 F, ιοντικός ή Ομοιοπολικός; Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας περιγράφοντας τον τρόπο σχηματισμού του δεσμού. Γ) Να αιτιολογήσετε το 19 Χ είναι μέταλλο ή αμέταλλο; 67. Για το άτομο του καλίου,κ δίνεται ότι Ζ=19 και Α=39. Να μεταφέρετε στην συμπληρωμένο τον παρακάτω πίνακα που αναφέρεται στο άτομο του καλίου: 68. Tι είδους δεσμός αναπτύσσεται μεταξύ του Κ και του χλωρίου, Cl (Z=17); Να αιτιολογήσετε πλήρως την απάντησή σας περιγράφοντας τον τρόπο σχηματισμού του δεσμού β) Να γράψετε τον χημικό τύπο της ένωσης που προκύπτει. 69. Δίνονται: χλώριο, 35 17Cl και νάτριο, 11 Na. α) Να αναφέρετε πόσα πρωτόνια, πόσα νετρόνια και πόσα ηλεκτρόνια υπάρχουν στο ιόν του χλωρίου (Cl - ) Να γράψετε την κατανομή των ηλεκτρονίων σε στιβάδες για τα άτομα Cl και Na. β) Tι είδους δεσμός υπάρχει στη χημική ένωση που σχηματίζεται μεταξύ Na και Cl, ιοντικός ή ομοιοπολικός; Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας περιγράφοντας τον τρόπο σχηματισμού του δεσμού μεταξύ νατρίου και χλωρίου 70. Μεταξύ των στοιχείων: 19 Κ και 8 O θα αναπτυχθεί ομοιοπολικός ή ιοντικός δεσμός; Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας. 71. Δίνονται τα στοιχεία: 12 Μg, 16 S A) Να τοποθετηθούν τα ηλεκτρόνια των στοιχείων σε στιβάδες. B) Ποιο από αυτά τα στοιχεία όταν αντιδρά έχει την τάση να προσλαμβάνει ηλεκτρόνια και ποιο έχει την τάση να αποβάλλει ηλεκτρόνια.να αιτιολογήσετε την απάντησή σας. Γ) Tι είδους δεσμός αναπτύσσεται μεταξύ του Mg και του S; 72. Δίνονται τα στοιχεία: 12 Mg, 9 F. a) Να γράψετε για τα παραπάνω στοιχεία την κατανομή των ηλεκτρονίων σε στιβάδες. b) Να βρεθεί η ομάδα και η περίοδος στην οποία ανήκουν τα παραπάνω στοιχεία. c) Να χαρακτηρίσετε τα παραπάνω στοιχεία ως μέταλλα ή αμέταλλα. d) Να αναφέρετε αν ο μεταξύ τους δεσμός είναι ιοντικός ή ομοιοπολικός. 73. Το 16 S με το 11 Νa σχηματίζουν ομοιοπολικό ή ιοντικό δεσμό; Αιτιολογήστε την απάντησή σας. 74. Τι είδους δεσµός αναπτύσσεται µεταξύ 3Li και του χλωρίου 17Cl, Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας περιγράφοντας τον τρόπο σχηµατισµού του δεσµού. Λύκειο Γαζίου Page 8
Β ομάδα 75. Το στοιχείο Χ ανήκει στη 1η (ΙΙΑ )ομάδα και τη 2η περίοδο του Περιοδικού Πίνακα. α)να υπολογίσετε τον ατομικό αριθμό του Χ. β)να περιγράψετε τον τρόπο που σχηματίζεται δεσμός μεταξύ του Χ και του 9 F και να γράψετε το χημικό τύπο της ένωσης που προκύπτει. 76. Δίνονται τα στοιχεία 17 Cl και 3 X. α) Με τι είδους χημικό δεσμό θα ενωθούν μεταξύ τους: ιοντικό ή ομοιοπολικό; Να αιτιολογήσετε την απάντηση σας. β) Να γράψετε το χημικό τύπο της ένωσης που θα σχηματιστεί. Β) Να αναφέρετε δυο διαφορές μεταξύ ομοιοπολικών και ιοντικών ενώσεων. 77. Ένα στοιχείο Α, ανήκει στην 1η (ΙΑ) ομάδα και στην 3η περίοδο. α) Να δείξετε ότι ο ατομικός αριθμός του είναι 11. β) Να εξηγήσετε τον τρόπο σχηματισμού της ένωσης μεταξύ των στοιχείων Α και του 9 F και να γράψετε τον χημικό τύπο της ένωσης. Να χαρακτηρίσετε την ένωση ως ομοιοπολική ή ιοντική. 78. Για τα στοιχεία: 9 Y και 3 Li α) Να γραφεί για το καθένα από αυτά η κατανομή ηλεκτρονίων σε στιβάδες στα άτομα. β) Με βάση την ηλεκτρονιακή δομή να προσδιοριστεί η θέση για καθένα από αυτά τα χημικά στοιχεία στον Περιοδικό Πίνακα. γ) Το στοιχείο 9 Y είναι μέταλλο ή αμέταλλο; Να αιτιολογήσετε την απάντηση σας. 79. Δίνονται τα στοιχεία 11 Α και 17 Β. α) Να κάνετε κατανομή των ηλεκτρονίων σε στιβάδες για τα στοιχεία Α και Β. β) Να εξηγήσετε τον τρόπο σχηματισμού της ένωσης μεταξύ των στοιχείων Α και Β και να γράψετε τον χημικό τύπο της ένωσης. Να χαρακτηρίσετε την ένωση ως ομοιοπολική ή ιοντική. 80. Το Χ ανήκει στην 3η περίοδο και στην 1η (ΙΑ) ομάδα του Περιοδικού Πίνακα. α) Να υπολογίσετε τον ατομικό αριθμό του Χ β)με τι δεσμό θα ενωθεί το Χ με το 17 Cl γ) Για καθεμία από τις παρακάτω περιπτώσεις να γράψετε αν ο δεσμός είναι ομοιοπολικός ή ιοντικός. δ) Ο δεσμός αυτός σχηματίζεται μεταξύ ενός μετάλλου και ενός αμετάλλου. ε) Ο δεσμός αυτός δημιουργείται με τη αμοιβαία συνεισφορά μονήρων ηλεκτρονίων. 81. Να αντιγράψετε τον πίνακα στη κόλλα σας και να τον συμπληρώσετε β) Να εξηγήσετε ποια από τα στοιχεία που περιέχονται στον πίνακα έχουν παρόμοιες (ανάλογες) χημικές ιδιότητες. γ) Να γράψετε το είδος του δεσμού (ομοιοπολικός ή ιοντικός ) και πώς σχηματίζεται ο δεσμός που αναπτύσσεται μεταξύ : 19Κ και Ζ. 82. Δίνονται τα στοιχεία Χ και Ψ. Το Χ βρίσκεται στην 1η (ΙΑ) ομάδα και στην τρίτη περίοδο του Π- Π και το Ψ βρίσκεται στην 17η (VIIA) ομάδα και στην δεύτερη περίοδο του Π- Π α) Να βρεθεί ο ατομικός αριθμός του κάθε στοιχείου. β) Να κατανεμηθούν τα ηλεκτρόνια του κάθε στοιχείου σε στιβάδες. Λύκειο Γαζίου Page 9
γ) Τα Χ και Ψ θα αναπτύξουν μεταξύ τους ιοντικό ή ομοιοπολικό δεσμό; Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας. Ομοιοπολικός δεσμός 83. Για το άτοµο του χλωρίου δίνεται ότι: 17 Cl. α) Να γράψετε την κατανοµή των ηλεκτρονίων σε στιβάδες για το άτοµο του χλωρίου. Να προσδιορίσετε τη θέση (ομάδα, περίοδο) του Cl στον Περιοδικό Πίνακα. β) Να περιγράψετε τον τρόπο σχηµατισµού του δεσµού και να γράψετε τον ηλεκτρονιακό τύπο του µορίου Cl 2. 84. Δίνεται: φθόριο, 9 F α) Να γράψετε την κατανομή των ηλεκτρονίων σε στιβάδες για το άτομο του φθορίου. β) Να περιγράψετε τον τρόπο σχηματισμού του δεσμού στο μόριο του φθορίου, F 2. 85. Δίνονται τα στοιχεία: 17 Cl, 1 Η. α) Να γράψετε την κατανομή των ηλεκτρονίων του χλωρίου (Cl) σε στιβάδες. β) Να εξηγήσετε το είδος του δεσμού που σχηματίζεται μεταξύ των στοιχείων αυτών. γ) Τα στοιχεία αυτά σχηματίζουν μια ένωση με μοριακό τύπο HCl. Να γράψετε τον ηλεκτρονιακό τύπο της ένωσης αυτής. 86. Δίνονται: υδρογόνο, 1 Η και οξυγόνο, 8 Ο. α) Να γράψετε την κατανομή των ηλεκτρονίων σε στιβάδες για το άτομο του οξυγόνου. β) Να αναφέρετε το είδος των δεσμών (ιοντικό ή ομοιοπολικό) μεταξύ ατόμων υδρογόνου και ατόμων οξυγόνου στο μόριο της χημικής ένωσης: Η 2 Ο. γ) Να περιγράψετε τον τρόπο σχηματισμού των δεσμών και να γράψετε τον ηλεκτρονιακό τύπο αυτής της χημικής ένωσης. δ) Να γράψετε του αριθμούς οξείδωσης του οξυγόνου και του υδρογόνου στην ένωση Η 2 Ο. 87. Δίνονται: υδρογόνο, 1 H, άζωτο, 7 N α) Να γράψετε την κατανομή των ηλεκτρονίων σε στιβάδες για το άτομο του αζώτου. β) Να αναφέρετε το είδος των δεσμών (ιοντικός ή ομοιοπολικός) μεταξύ ατόμων υδρογόνου και αζώτου στη χημική ένωση ΝΗ 3. γ) Να περιγράψετε τον τρόπο σχηματισμού των δεσμών και να γράψετε τον ηλεκτρονιακό τύπο αυτής της χημικής ένωσης. 88. Δίνεται για το άτομο του αζώτου: 7 N α) Να γράψετε την κατανομή των ηλεκτρονίων σε στιβάδες για το άτομο του αζώτου. β) Να αναφέρετε με τι είδος δεσμό (ιοντικό ή ομοιοπολικό) ενώνονται τα άτομα του αζώτου στο μόριο του αζώτου, N 2. Να περιγράψετε τον τρόπο σχηματισμού του δεσμού στο μόριο του αζώτου, N 2. 89. Δίνονται τα στοιχεία: 16 S, 1 Η. α) Να γράψετε την κατανομή των ηλεκτρονίων του θείου και του υδρογόνου σε στιβάδες. β) Να βρείτε σε ποια ομάδα και σε ποια περίοδο του Περιοδικού Πίνακα ανήκουν τα παραπάνω στοιχεία. γ) Να εξηγήσετε γιατί δεν πρέπει να χρησιμοποιείται η έννοια του κρυστάλλου στην περίπτωση του H 2 S. Β ομάδα 90. Δίνονται τα στοιχεία : 12 Χ, 17 Ψ, 8 Ζ. α) Να γράψετε την κατανομή ηλεκτρονίων σε στιβάδες των στοιχείων Χ, Ψ, Ζ. β) Να χαρακτηρίσετε τις παρακάτω προτάσεις ως σωστές ( Σ ) ή λανθασμένες ( Λ ). ι) Το στοιχείο Χ είναι μέταλλο. ιι) Μεταξύ των στοιχείων Χ και Ψ σχηματίζεται ομοιοπολικός δεσμός. ιιι) Μεταξύ των στοιχείων Χ και Ζ σχηματίζεται ιοντικός δεσμός 91. Δίνονται τα στοιχεία : 11 Χ, 17 Ψ, 8 Ζ. α)να γίνει η κατανομή των ηλεκτρονίων σε στιβάδες Λύκειο Γαζίου Page 10
β) Να χαρακτηρίσετε τις παρακάτω προτάσεις ως σωστές ( Σ ) ή λανθασμένες ( Λ ). ι) Μεταξύ των στοιχείων Χ και Ψ σχηματίζεται ομοιοπολικός δεσμός. ii) Μεταξύ των στοιχείων Χ και Ζ σχηματίζεται ιοντικός δεσμός. Να αιτιολογήσετε τις απαντήσεις σας σε κάθε περίπτωση. 92. α) Να αντιγράψετε τον πίνακα στη κόλλα σας και να τον συμπληρώσετε. β) Να εξηγήσετε ποια από τα στοιχεία που περιέχονται στον πίνακα έχουν παρόμοιες (ανάλογες) χημικές ιδιότητες γ) Ποιο είναι το είδος του δεσμού (ομοιοπολικός ή ιοντικός) που σχηματίζεται μεταξύ Χ και Ψ; Υπολογισμός αριθμού οξείδωσης 93. Ο αριθμός οξείδωσης του Cl, στη χημική ένωση HClO 4, είναι +7 ΣΩΣΤΟ,1 (+1) + 1x + 4(-2) = 0 x = +7 94. Ο αριθμός οξείδωσης του αζώτου, Ν, στο νιτρικό ιόν, N 2 O 3, είναι +5 ΣΩΣΤΟ,x + 3(-2) = -1 x = +5 95. Ο αριθμός οξείδωσης του μαγγανίου (Mn) στο ιόν MnO 4 - είναι +7 ΣΩΣΤΟ,x + 4(-2) = -1 x = +7 96. Ο αριθμός οξείδωσης του αζώτου, Ν, στη χημική ένωση HΝO 3, είναι -5 ΛΑΘΟΣ,1(+1) + x + 3(-2) = 0 x = +5 97. Ο αριθμός οξείδωσης του αζώτου, Ν, στη χημική ένωση ΝO 2, είναι +3 ΛΑΘΟΣ,x + 2(-2) = 0 x = +4 98. O αριθμός οξείδωσης του S στο H 2 SO 3 είναι +6 ΛΑΘΟΣ,2(+1) + x + 3(-2) = 0 x = +4 99. Να υπολογιστεί ο αριθμός οξείδωσης του φωσφόρου στις παρακάτω χημικές ουσίες: PH 3, H 3 PO 3, H 3 PO 4 100. Να υπολογιστεί ο αριθμός οξείδωσης του αζώτου στις παρακάτω χημικές ενώσεις: α) ΗΝΟ 3, β) ΝΗ 3. γ) ΗΝΟ 2 στο ιόν ΝO 2-101. Να γράψετε τους υπολογισμούς σας για τον προσδιορισμό του αριθμού οξείδωσης του άνθρακα στις ενώσεις: α) CO β) H 2 CO 3 γ) CO 2 102. Να υπολογίσετε τον αριθμό οξείδωσης του Cl στο ιόν ClO 3-103. Να γράψετε τους υπολογισμούς σας για τον προσδιορισμό του αριθμού οξείδωσης του θείου H 2 SO 4, H 2 S, SO 2 και στα ιόντα SO 3 2-, SO 4 2-104. Να υπολογίσετε τον αριθμό οξείδωσης του Cr στην ένωση: Cr 2 O 7 2-105. Να υπολογίσετε τον αριθμό οξείδωσης του μαγγανίου (Mn) στο ιόν MnO 4 - Λύκειο Γαζίου Page 11