«ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣ ΠΗΓΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ»

«ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣ ΠΗΓΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ» Φεβρουάριος 2009 Νομοθετικό Πλαίσιο Ανανεώσιμων Πηγών ενέργειας Ενεργειακή Αδειοδότηση Μικρών Φωτοβολταϊκών Συστημάτων Δημήτριος Τσαλέμης Διδάκτωρ Ηλεκτρολόγος Μηχανικός Προϊστάμενος Τμήματος Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας Υπουργείο Ανάπτυξης

Ενεργειακή Αδειοδότηση Μικρών Φωτοβολταϊκών Συστημάτων Το παρόν αφορά στην ενεργειακή αδειοδότηση μικρών φωτοβολταϊκών συστημάτων, ήτοι ισχύος μέχρι και 150 kw 1, που απαλλάσσονται από την υποχρέωση λήψης άδειας παραγωγής και συνακόλουθα από την υποχρέωση λήψης αδειών εγκατάστασης και λειτουργίας και για τα οποία εκδηλώνεται ιδιαίτερα έντονο επενδυτικό ενδιαφέρον. Για τα εν λόγω συστήματα απαιτείται έκδοση απόφασης, που αποτελεί στην ουσία διαπιστωτική πράξη, της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας (ΡΑΕ) για την εξαίρεση από την υποχρέωση λήψης άδειας παραγωγής. Σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 9 παρ. 1 και του άρθρου 10 παρ. 1 του Ν. 3468/2006 ο Διαχειριστής του Συστήματος και του Δικτύου Μη Διασυνδεδεμένων Νήσων υποχρεούται να δίδει προτεραιότητα στην ανανεώσιμη ενέργεια σε σχέση με την προερχόμενη από συμβατικές πηγές εκτός εάν υφίσταται σοβαρός τεχνικός λόγος. 1. Αδειοδότηση εγκαταστάσεων μέχρι 20 kw p 1. Για την εγκατάσταση σταθμών εγκατεστημένης ισχύος μέχρι 20 kw p, που συνδέονται με το Διασυνδεδεμένο Σύστημα μέσω του Δικτύου, δεν απαιτείται η προαναφερόμενη διαπιστωτική πράξη της ΡΑΕ για εξαίρεση από την υποχρέωση λήψης άδειας παραγωγής, υφίσταται όμως ακόμη και για αυτόνομο σταθμό υποχρέωση ενημέρωσης του αρμόδιου Διαχειριστή για τη θέση, ισχύ και είδος τεχνολογίας του σταθμού πριν την εγκατάστασή του. Επομένως η λειτουργία του σταθμού αποβαίνει παράνομη αν παραλειφθεί η υποχρέωση ενημέρωσης. Για τη σύνδεση του σταθμού στο Δίκτυο η αίτηση, που συνοδεύεται από τίτλο κυριότητας ή αποκλειστικής χρήσης του χώρου, υποβάλλεται στον 2 Διαχειριστή του Δικτύου. 2. Η εγκατάσταση σταθμών ισχύος μέχρι 20 kw p, που συνδέονται στο Δίκτυο Μη Διασυνδεδεμένων Νησιών όπου υφίσταται κορεσμός δικτύου ο οποίος διαπιστώνεται με απόφαση της ΡΑΕ στην οποία καθορίζεται και το περιθώριο ισχύος, είναι δυνατή μόνο μετά την έκδοση της διαπιστωτική πράξη της ΡΑΕ για εξαίρεση από την υποχρέωση λήψης άδειας παραγωγής. 3. Σύμφωνα με τις ρυθμίσεις της κοινής υπουργικής απόφασης οικ.145799/4.7.2005 (ΦΕΚ Β 1002) για τους σταθμούς αυτούς δεν απαιτείται περιβαλλοντική αδειοδότηση 1 Για εγκαταστάσεις άνω των 150 kw απαιτείται η έκδοση άδειας παραγωγής, εγκατάστασης και λειτουργίας. Για τη λήψη της άδειας παραγωγής απαιτείται η υποβολή σχετικού αιτήματος στη ΡΑΕ συνοδευόμενου από Προμελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΠΠΕ), η οποία διαβιβάζεται από τη ΡΑΕ στην Υπηρεσία περιβαλλοντικής αδειοδότησης. Η άδεια εγκατάστασης εκδίδεται από το Γενικό Γραμματέα της Περιφέρειας μέσα σε 15 ημέρες από την υποβολή του σχετικού αιτήματος. Σε περίπτωση φωτοβολταϊκών συστημάτων που εγκαθίστανται σε περιοχές RAMSAR, Natura 2000, εθνικούς δρυμούς, αισθητικά δάση η άδεια εγκατάστασης εκδίδεται από το Υπουργείο Ανάπτυξης μέσα σε ένα μήνα από την ημερομηνία υποβολής του αιτήματος. Η άδεια λειτουργίας εκδίδεται από το όργανο που εξέδωσε την άδεια εγκατάστασης μετά από τεχνικό έλεγχο από το Κέντρο Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΚΑΠΕ). 2 Η σχετική αρμοδιότητα έχει αποκεντρωθεί στις περιφερειακές υπηρεσίες της ΔΕΗ (Περιοχές) Σελίδα 2 από 12

εφόσον βρίσκονται εκτός περιοχών Natura 2000, εθνικών δρυμών, παραδοσιακών οικισμών και περιοχών αρχαιολογικού ενδιαφέροντος. 2. Αδειοδότηση Εγκαταστάσεων 20-150 kw p 1. Για σταθμούς εγκατεστημένης ισχύος 20-150 kw p απαιτείται η λήψη απόφασης της ΡΑΕ που εκδίδεται σε 10 εργάσιμες ημέρες από την υποβολή της σχετικής αίτησης σύμφωνα με το Παράρτημα 2 της Υπουργικής Απόφασης Δ6/Φ1/οικ.5707/13.3.2007 (ΦΕΚ Β 448) με την οποία εγκρίθηκε ο Κανονισμός Αδειών Παραγωγής. Η αίτηση συνοδεύεται από τίτλο κυριότητας ή αποκλειστικής χρήσης του χώρου και τοπογραφικά διαγράμματα κλίμακας 1:50.000 και 1:5.000 σε έντυπη και ηλεκτρονική μορφή, καθώς και χρονοδιάγραμμα υλοποίησης του έργου. Πίνακας όλων των αναγκαίων στοιχείων δίνεται στην παρ. 7 της παρούσας. 2. Οι εγκαταστάσεις αυτές απαιτούν περιβαλλοντική αδειοδότηση. Συγκεκριμένα ο φάκελος που σύμφωνα με τις ρυθμίσεις των άρθρων 3 παρ. 1, 6 παρ. 1, και 9 παρ. 1 της κοινής υπουργικής απόφασης 104247/ΕΥΠΕ//ΠΕΧΩΔΕ/25.5.2006 (ΦΕΚ Β 663) συνοδεύει την αίτηση για διενέργεια Προκαταρκτικής Περιβαλλοντικής Εκτίμηση και Αξιολόγησης (Π.Π.Ε.Α.) και περιέχει Προμελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (Π.Π.Ε.) υποβάλλεται από τον ενδιαφερόμενο στην Υπηρεσία που είναι αρμόδια για την περιβαλλοντική αδειοδότηση. Ο φάκελος περιλαμβάνει και αντίγραφο της απόφασης εξαίρεσης από την υποχρέωση λήψης άδειας παραγωγής. Για την κατάταξη των έργων εφαρμόζεται η κοινή υπουργική απόφαση 15393/2332/2002 (ΦΕΚ Β 1022), όπως ισχύει μετά την τροποποίηση της με την όμοια 24942/Β1409/2005 (ΦΕΚ Β 1002). 3. Στην περίπτωση που με απόφαση της ΡΑΕ διαπιστώνεται κορεσμός δικτύων δεν υφίσταται η δυνατότητα εγκατάστασης των σταθμών με χορήγηση από τη ΡΑΕ εξαίρεσης από την υποχρέωση λήψης άδειας παραγωγής. 3. Καθεστώς σύνδεσης φωτοβολταϊκών σταθμών 1. Οι εγκαταστάσεις ισχύος μέχρι 100 kw p συνδέονται στο δίκτυο χαμηλής τάσης, ενώ οι εγκαταστάσεις ισχύος άνω των 100 kw p και μέχρι 150 kw p συνδέονται στο δίκτυο μέσης τάσης. 2. Για εγκαταστάσεις ισχύος άνω των 100 kw p και μέχρι 150 kw p η αίτηση σύνδεσης γίνεται προς τον αρμόδιο Διαχειριστή. Για πρακτικούς λόγους αναγόμενους στην αντιμετώπιση μεγάλου όγκου αιτημάτων για σταθμούς ισχύος μέχρι 100 kw, η αίτηση σύνδεσης γίνεται προς την τοπική υπηρεσία (Περιοχή) της ΔΕΗ Α.Ε.. 3. Για την έναρξη της σχετικής διαδικασίας ο ενδιαφερόμενος συνυποβάλλει με την αίτηση τα ακόλουθα στοιχεία. α. Τεχνικά εγχειρίδια φωτοβολταϊκών συστημάτων. β. Τεχνικά εγχειρίδια και πιστοποιητικά αναστροφέων (inverters) γ. Τεχνική περιγραφή της εγκατάστασης (μέσης και χαμηλής τάσης) και του υποσταθμού χαμηλής προς μέση τάση στο χώρο εγκατάστασης του φωτοβολταϊκού σταθμού για σταθμούς ισχύος άνω των 100 kw p (σύνδεση στο δίκτυο μέσης τάσης). Σελίδα 3 από 12

δ. Μονογραμμικό ηλεκτρολογικό σχέδιο του σταθμού (υπογεγραμμένο από μελετητή κατάλληλης ειδικότητας) καθώς και του υποσταθμού χαμηλής προς μέση τάση για σταθμούς ισχύος άνω των 100 kw p (σύνδεση στο δίκτυο μέσης τάσης) δ. Τοπογραφικό διάγραμμα της ακριβούς θέσης του σταθμού και χάρτη της Γεωγραφικής Υπηρεσίας Στρατού κλίμακας 1:5000 με απεικόνιση του πολυγώνου του γηπέδου και αναγραφή των συντεταγμένων των κορυφών του (προκειμένου για σταθμούς εγκαθιστώμενους εκτός σχεδίου πόλεως) ε. Τίτλος κυριότητας ή νόμιμης κατοχής του γηπέδου εγκατάστασης (σε περίπτωση μίσθωσης, το μισθωτήριο συμβόλαιο 3 θεωρημένο από την οικεία Δημόσια Οικονομική Υπηρεσία και αντίγραφο του τίτλου κυριότητας του εκμισθωτή). στ. Πράξη της ΡΑΕ για απαλλαγή από την υποχρέωση λήψης άδειας παραγωγής, όπου απαιτείται. ζ. Υπεύθυνη δήλωση του άρθρου 8 παρ. 3 του Ν. 1599/1986 με την οποία ο αιτών βεβαιώνει ότι η συγκεκριμένη έκταση βρίσκεται εκτός περιοχών Natura 2000, εθνικών δρυμών, παραδοσιακών οικισμών και περιοχών αρχαιολογικού ενδιαφέροντος σύμφωνα με την κοινή υπουργική απόφαση 145799/2005 4 (ΦΕΚ Β 1022). 4. Μετά την υποβολή της αίτησης και των ως άνω στοιχείων, η ΔΕΗ Α.Ε., ή ο Διαχειριστής του Δικτύου κατά περίπτωση προβαίνουν στην έγγραφη διατύπωση προς τον ενδιαφερόμενο των τεχνικών και οικονομικών όρων σύνδεσης (περιγραφή και προϋπολογιστική δαπάνη των έργων σύνδεσης), οι οποίοι ισχύουν για έξι (6) μήνες από την ημερομηνία έκδοσής τους. Στο εν λόγω χρονικό διάστημα θα πρέπει να έχει υπογραφεί η σύμβαση σύνδεσης με το Δίκτυο, διαφορετικά θα γίνεται επανεξέταση των όρων σύνδεσης. 5. Τα έγγραφα και στοιχεία που πρέπει να προσκομιστούν πριν τη σύνδεση του σταθμού με το Δίκτυο, προκειμένου για σταθμούς που συνδέονται στο δίκτυο χαμηλής τάσης (ισχύος έως και 100 kw p ) είναι τα ακόλουθα: α. Αντίγραφο της σύμβασης πώλησης ηλεκτρικής ενέργειας μεταξύ του ΔΕΣΜΗΕ Α.Ε. (στο Διασυνδεδεμένο Σύστημα) ή του Διαχειριστή Μη Διασυνδεδεμένων Νήσων (στα νησιά που δεν είναι συνδεδεμένα με το διασυνδεδεμένο σύστημα της ηπειρωτικής χώρας) και του Παραγωγού. β. Υπεύθυνη δήλωση ηλεκτρολόγου εγκαταστάτη για τη συνολική εγκατάσταση, με συνημμένα: τεχνική περιγραφή του τρόπου αποφυγής του φαινομένου της νησιδοποίησης 5 και μονογραμμικό ηλεκτρολογικό σχέδιο της εγκατάστασης. 3 Υπενθυμίζεται ότι σύμφωνα με το άρθρο 618 του Αστικού Κώδικα μίσθωση ακινήτου για χρονικό διάστημα μεγαλύτερο των εννέα ετών ισχύει απέναντι στο νέο κτήτορα μόνο αν καταρτιστεί με συμβολαιογραφικό έγγραφο που θα έχει μεταγραφεί. 4 Αφορά κατάταξη δημοσίων και ιδιωτικών έργων και δραστηριοτήτων σε κατηγορίες σύμφωνα με το άρθρο 3 του Ν. 1650/1986 (ΦΕΚ Α 160) για την προστασία του περιβάλλοντος όπως αντικαταστάθηκε με το άρθρο 1 του Ν. 3010/2002 (ΦΕΚ Α 91). 5 Νησιδοποίηση είναι η κατάσταση στην οποία περιέρχεται τμήμα ηλεκτρικού δικτύου που περιλαμβάνει τοπικές μονάδες ηλεκτροπαραγωγής (στη συγκεκριμένη περίπτωση φωτοβολταϊκά συστήματα) και καταναλώσεις όταν διακοπεί η κύρια πηγή τροφοδοσίας του, δηλαδή το Σύστημα, και συνεχίζει να τροφοδοτείται μόνο από τις μονάδες παραγωγής που βρίσκονται στην υπόψη περιοχή. Η κατάσταση αυτή μπορεί να προκαλέσει σοβαρές διακυμάνσεις της τάσης ή/και συχνότητας του ρεύματος πέρα από τα επιτρεπτά όρια με δυσμενείς συνέπειες για τις λειτουργούσες μονάδες ηλεκτροπαραγωγής και άλλες συνδεόμενες εγκαταστά- Σελίδα 4 από 12

γ. Υπεύθυνη δήλωση του άρθρου 8 παρ. 3 του Ν. 1599/1986, στην οποία ο Παραγωγός θα αναφέρει τις ρυθμίσεις των ορίων τάσεως και συχνότητας στην έξοδο του αντιστροφέα που σε καμία περίπτωση δεν θα πρέπει να υπερβαίνουν για την τάση το +15% έως -20% της ονομαστικής τάσης και για τη συχνότητα τα +/-0,5 Hz, για το Διασυνδεδεμένο Σύστημα και τα +1/-2,5 Hz, για το Δίκτυο των Μη Διασυνδεδεμένων Νησιών καθώς και την πρόβλεψη ότι σε περίπτωση υπέρβασης των εν λόγω ορίων ο αντιστροφέας θα τίθεται εκτός (αυτόματη απόζευξη) με τις ακόλουθες χρονικές ρυθμίσεις: Θέση εκτός του αντιστροφέα σε 0,5 δευτερόλεπτα Επανάζευξη του αντιστροφέα μετά από τρία πρώτα λεπτά Αναφορά σε χρόνο λειτουργίας της προστασίας έναντι νησιδοποποίησης δ. Αντίγραφο της Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων (ΕΠΟ) από την αρμόδια Υπηρεσία, όπου απαιτείται. ε. Έγγραφο της αρμόδιας Πολεοδομικής Υπηρεσίας σύμφωνα με το άρθρο 9 του Ν. 1512/1985 (ΦΕΚ Α 4) και τις σχετικές εγκυκλίους του Υπουργείου Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων ότι η συγκεκριμένη εγκατάσταση μπορεί να συνδεθεί με το δίκτυο της ΔΕΗ (με εξαίρεση τους ήδη ηλεκτροδοτούμενους πελάτες που ζητούν να συνδεθούν ως αυτοπαραγωγοί). 6. Τα έγγραφα και στοιχεία που πρέπει να προσκομιστούν πριν τη σύνδεση του σταθμού με το Δίκτυο, προκειμένου για σταθμούς που συνδέονται στο δίκτυο μέσης τάσης (ισχύος άνω των 100 kw p έως και 150 kw p ) είναι τα ακόλουθα: α. Αντίγραφο της σύμβασης πώλησης ηλεκτρικής ενέργειας μεταξύ του ΔΕΣΜΗΕ Α.Ε. (στο Διασυνδεδεμένο Σύστημα) ή του Διαχειριστή Μη Διασυνδεδεμένων Νήσων (στα νησιά που δεν είναι συνδεδεμένα με το διασυνδεδεμένο σύστημα της ηπειρωτικής χώρας) και του Παραγωγού. β. Υπεύθυνη δήλωση ηλεκτρολόγου εγκαταστάτη για τη συνολική εγκατάσταση, με συνημμένα: τεχνική περιγραφή του τρόπου αποφυγής του φαινομένου της νησιδοποίησης και μονογραμμικό ηλεκτρολογικό σχέδιο της εγκατάστασης. γ. Υπεύθυνη δήλωση του άρθρου 8 παρ. 3 του Ν. 1599/1986, στην οποία ο Παραγωγός θα αναφέρει τις ρυθμίσεις των ηλεκτρονόμων προστασίας που επενεργούν στον αυτόματο διακόπτη διασύνδεσης του σταθμού με το Δίκτυο. Οι εν λόγω ρυθμίσεις εξαρτώνται από τα χαρακτηριστικά του τοπικού δικτύου μέσης τάσης. δ. Αντίγραφο της Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων (ΕΠΟ) από την αρμόδια Υπηρεσία, όπου απαιτείται. ε. Έγγραφο της αρμόδιας Πολεοδομικής Υπηρεσίας σύμφωνα με το άρθρο 9 του Ν. 1512/1985 (ΦΕΚ Α 4) και τις σχετικές εγκυκλίους του Υπουργείου Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων ότι η συγκεκριμένη εγκατάσταση μπορεί να συνδεθεί με το σεις κυρίως από τη αδυναμία ανάληψης φορτίου πέρα από τη δεδομένη δυναμικότητά τους. Κίνδυνοι μπορεί να υπάρξουν και για προσωπικό απασχολούμενο σε εργασίες αποκατάστασης της τροφοδοσίας της περιοχής από την κύρια πηγή εάν δεν γνωρίζει εάν οι αγωγοί συνεχίζουν να βρίσκονται υπό τάση λόγω της λειτουργίας των τοπικών μονάδων. Για την αποφυγή φαινομένου νησιδοποίησης απαιτείται σύστημα προστασίας απόζευξης που να προκαλεί απόζευξη των τοπικών μονάδων ηλεκτροπαραγωγής κατά τη στιγμή που διακόπτεται η κύρια πηγή τροφοδότησης. Σελίδα 5 από 12

δίκτυο της ΔΕΗ (με εξαίρεση τους ήδη ηλεκτροδοτούμενους πελάτες που ζητούν να συνδεθούν ως αυτοπαραγωγοί). 4. Καθεστώς πώλησης ενέργειας Για έργα που βρίσκονταν σε λειτουργία πριν την ισχύ του Ν. 3734/2009 (28/1/2009), βάσει των διατάξεων του Ν. 3468/2006: 1. Η σύναψη της σύμβασης πώλησης της ενέργειας στο Διασυνδεδεμένο Σύστημα γίνεται μεταξύ του ΔΕΣΜΗΕ Α.Ε. και του παραγωγού σύμφωνα με τον τύπο και περιεχόμενο που ορίζεται στην υπουργική απόφαση Δ6/Φ1/οικ.18359/14.9.2006 (ΦΕΚ Β 1442). Για τα Μη Διασυνδεμένα Νησιά η σύμβαση πώλησης συνάπτεται μεταξύ της ΔΕΗ Α.Ε. ως Διαχειρίστριας του Δικτύου Μη Διασυνδεμένων Νησιών και του παραγωγού σύμφωνα με την υπουργική απόφαση Δ6/Φ1/ οικ.1725/25.1.2007 (ΦΕΚ Β 142). 2. Η σύμβαση πώλησης ισχύει για 10 έτη και μπορεί να παραταθεί για ακόμη 10 έτη απλώς με δήλωση του παραγωγού απευθυνόμενη στον οικείο Διαχειριστή τουλάχιστον τρεις μήνες πριν τη λήξη της αρχικής περιόδου ισχύος της σύμβασης. Για έργα που θα λειτουργήσουν μετά την 28/01/2009 ήτοι βάσει των διατάξεων Ν. 3734/2009: 1. Οι συμβάσεις συνομολογούνται με την τιμή αναφορά του ακόλουθου πίνακα και αντιστοιχεί στο μήνα που θα υπογραφεί η σύμβαση με την προϋπόθεση ο σταθμός να τεθεί σε λειτουργία εντός συγκεκριμένου χρονικού διαστήματος μετά την υπογραφή. Το εν λόγω χρονικό διάστημα είναι 18 μήνες για σταθμούς με ισχύ μικρότερη ή ίση των 10 MW και 36 μήνες για σταθμούς με ισχύ μεγαλύτερη των 10 MW. Αν το διάστημα αυτό ξεπεραστεί η σύμβαση συνομολογείται στην τιμή που αντιστοιχεί στο μήνα που σταθμός τέθηκε σε λειτουργία. Τιμή Ενέργειας (Ευρώ/MWh) Διασυνδεδεμέ-νο σύστημα Μη διασυνδεδε-μένα νησιά Α Β Γ Δ >100kW <100kW >100kW <100kW 2009 Φεβρουάριος 400,00 450,00 450,00 500,00 2009 Αύγουστος 400,00 450,00 450,00 500,00 2010 Φεβρουάριος 400,00 450,00 450,00 500,00 2010 Αύγουστος 392,04 441,05 441,05 490,05 2011 Φεβρουάριος 372,83 419,43 419,43 466,03 2011 Αύγουστος 351,01 394,88 394,88 438,76 2012 Φεβρουάριος 333,81 375,53 375,53 417,26 2012 Αύγουστος 314,27 353,56 353,56 392,84 2013 Φεβρουάριος 298,87 336,23 336,23 373,59 2013 Αύγουστος 281,38 316,55 316,55 351,72 2014 Φεβρουάριος 268,94 302,56 302,56 336,18 Σελίδα 6 από 12

2014 Αύγουστος 260,97 293,59 293,59 326,22 Για κάθε έτος ν από το 2015 και μετά 1,3xμΟΤΣ ν 1 1,4xμΟΤΣ ν 1 1,4xμΟΤΣ ν 1 1,5xμΟΤΣ ν 1 2. Οι τιμές του πίνακα μπορεί να μεταβάλλονται με απόφαση του Υπουργού Ανάπτυξης ο οποίος για τη μεταβολή μεταξύ άλλων λαμβάνει υπόψη τις επιπτώσεις για τον καταναλωτή από τη σχετική επιβάρυνση λόγω του ειδικού τέλους ΑΠΕ. 3. Οι τιμές που καθορίζονται στον πίνακα 6 αναπροσαρμόζονται κάθε έτος, κατά ποσοστό 25% του δείκτη τιμών καταναλωτή του προηγούμενου έτους, όπως αυτός καθορίζεται από την Τράπεζα της Ελλάδος. Αν η τιμή που αναφέρεται στον πίνακα αυτόν αναπροσαρμοσμένη κατά τα ανωτέρω, είναι μικρότερη της μέσης Οριακής Τιμής του Συστήματος, όπως αυτή διαμορφώνεται κατά το προηγούμενο έτος, προσαυξημένης κατά 30%, 40%, 40% και 50%, αντίστοιχα γιατις περιπτώσεις Α, Β, Γ, και Δ του ανωτέρω πίνακα, η τιμολόγηση γίνεται με βάση τη μέση Οριακή Τιμή του Συστήματος του προηγούμενου έτους, προσαυξημένη κατά τους αντίστοιχους ως άνω συντελεστές. 4. Η σύμβαση πώλησης ισχύει για 20 έτη. Οι παραγωγοί που έχουν συνάψει σύμβαση πώλησης ηλεκτρικής ενέργειας από φωτοβολταϊκούς σταθμούς και με την έναρξη ισχύος του παρόντος νόμου έχουν θέσει σε λειτουργία τους σταθμούς τους, κατά τα ανωτέρω, μπορούν είτε να τροποποιήσουν τη σύμβασή τους, σύμφωνα με τις διατάξεις των ανωτέρω εδαφίων με τιμή αναφοράς που αντιστοιχεί στο Φεβρουάριο 2009 και διάρκεια ίση με το χρονικό διάστημα που υπολείπεται της εικοσαετίας από τη θέση των σταθμών σε λειτουργία είτε να συνεχίσουν την εκτέλεση της ισχύουσας σύμβασης. Αν όμως ασκήσουν το δικαίωμα της ανανέωσης της σύμβασης, κατά τα προβλεπόμενα στις διατάξεις της παραγράφου 2 του άρθρου 12 του ν. 3468/ 2006, ως τιμή πώλησης θα συνομολογείται, κατά τα προβλεπόμενα στον ανωτέρω πίνακα, αυτή που αντιστοιχεί στο μήνα και έτος της ανανέωσης. 5. Οι αυτοπαραγωγοί που παράγουν ενέργεια πρωτευόντως για την κάλυψη των δικών τους αναγκών απολαύουν τις ανωτέρω τιμές για πλεόνασμα παραγόμενης ενέργειας μέχρι 20% σε ετήσια βάση της συνολικά παραγόμενης από αυτούς ενέργειας, βάσει των διατάξεων του Ν. 3468/2006. 6. Βάσει και της εγκυκλίου του Υπουργείου Οικονομίας και Οικονομικών ΠΟΛ 1007/15.1.2008 οι οικιακοί καταναλωτές που εγκαθιστούν φωτοβολταϊκή μονάδα ακόμη και ασήμαντου μεγέθους για την περίσσεια ενέργειας που διοχετεύουν στο δίκτυο θεωρούνται επιτηδευματίες και ως εκ τούτου πρέπει να τηρούν τις απαιτήσεις του Κώδικα Βιβλίων και Στοιχείων (Π.Δ. 186/1992), να αποδίδουν Φ.Π.Α. και να φορολογούνται για το εισόδημα που τους αποφέρει η πώληση της φωτοβολταϊκής ενέργειας. 5. Πρόγραμμα Ανάπτυξης Φωτοβολταϊκών Σταθμών 1. Στη βάση του άρθρου 14 του Ν. 3468 εκδόθηκε η απόφαση του Υπουργού Ανάπτυξης Δ6/Φ1/οικ.8684/2007, (ΦΕΚ Β 694) Έγκριση Α φάσης του κατ άρθρο14 παρ. 1 του Ν. 6 Το εάν η σχετική αύξηση αφορά μόνο τις τιμές των συμβάσεων που θα έχουν υπογραφεί πριν το συγκεκριμένο έτος ή και τις τιμές στις οποίες θα συνομολογούνται οι συμβάσεις που θα υπογράφονται το συγκεκριμένο έτος θα πρέπει να τύχει ερμηνείας από το Νομικό Σύμβουλο στο Υπουργείο Ανάπτυξης. Σελίδα 7 από 12

3468/2006 Προγράμματος Ανάπτυξης Φωτοβολταϊκών Σταθμών με την οποία καθορίζεται το επίπεδο διείσδυσης φωτοβολταϊκής ενέργειας σταθμών που εγκαθίστανται στο Διασυνδεδεμένο Σύστημα και διαθέτουν άδεια παραγωγής, ή απόφαση εξαίρεσης από την υποχρέωση λήψης άδειας παραγωγής ή απαλλάσσονται από τη λήψη άδειας παραγωγής ή απόφασης εξαίρεσης από την υποχρέωση λήψης άδειας παραγωγής. Το εν λόγω Πρόγραμμα αναθεωρήθηκε με την απόφαση Δ6/Φ1/οικ. 15450/18.7.2007 (ΦΕΚ Β 1276). Με απόφαση της ΡΑΕ από 1.10.2007 λόγω του εξαιρετικά μεγάλου επενδυτικού ενδιαφέροντος έχει ανασταλεί η υποβολή αιτήσεων για χορήγηση εξαίρεσης από την υποχρέωση άδειας παραγωγής από φωτοβολταϊκούς σταθμούς σε όλες τις Περιφέρειες της ηπειρωτικής χώρας πλην της Αττικής και της Δυτικής Μακεδονίας. Για τους ίδιους λόγους με την απόφαση του Υπουργού Ανάπτυξης Δ6/Φ1/οικ 7037/24.3.2008 έχει ανασταλεί από την ημερομηνία υπογραφής της η υποβολή αιτημάτων για έκδοση άδειας παραγωγής από φωτοβολταϊκούς σταθμούς.μέχρι τέλους τρέχοντος του 2010 το ποσοστό αδειοδοτούμενης ισχύος επί τοις εκατό της συνολικής ισχύος του Προγράμματος και σε MW p δίδονται από το κατωτέρω πινακίδιο. Χρονικός ορίζων Ποσοστό συνολικής ισχύος προγράμματος Ισχύς εγκαθιστώμενη στο Διασυνδεδεμένο Σύστημα σε MW p Ισχύς εγκαθιστώμενη στα Μη Διασυνδεδεμένα Νησιά σε MW p Έως 31.12.2007 50% 275,5 100 Έως 31.12.2008 70% 383,0 140 Έως 31.12.2009 90% 491,0 180 Έως 31.12.2010 100% 540,0 200 Στην παραπάνω ισχύ πρέπει να προστεθεί ισχύς 50 MW p για τον Νομό Αρκαδίας και ισχύς 50 MW p για τους αυτοπαραγωγούς. Σε εφαρμογή των διατάξεων του άρθρου 23 παρ. 1 του Κανονισμού Αδειών Παραγωγής, η Ρ.Α.Ε. προέβη στις 12.6.2007 σε πρόσκληση εκδήλωσης ενδιαφέροντος για την υποβολή αιτήσεων για φωτοβολταϊκούς και μικρούς αιολικούς σταθμούς στα Μη Διασυνδεδεμένα Νησιά, που εμπίπτουν στις εξαιρέσεις του άρθρου 4 του ν. 3468/2006 και συγκεκριμένα: α) για φωτοβολταϊκούς σταθμούς ισχύος έως 150kW, β) για αιολικούς σταθμούς ισχύος έως 40 kw για τη Νήσο Κρήτη και έως 20 kw για τα υπόλοιπα μη Διασυνδεδεμένα Νησιά Τα χρονικά περιθώρια για την υποβολή αιτήσεων ήταν από 2.7.2007 έως και 31.8.2007 για την Κρήτη και από 1.8.2007 έως και 28.9.2007 για τα υπόλοιπα Μη Διασυνδεδεμένα Νησιά. Οι αιτήσεις που έχουν υποβληθεί υπερβαίνουν κατά πολύ τα περίπου 100 MW της πρόσκλησης. Η κατανομή της ισχύος σε κάθε νησιωτικό σύστημα δίνεται στον πίνακα του Παραρτήματος. Βάσει της παραγράφου 6 του άρθρου 27Α του Ν. 3734/2009 το ανωτέρω Πρόγραμμα Ανάπτυξης Φωτοβολταϊκών θα ανατραπεί στην κατεύθυνση κατάργησης της γεωγραφικής κατανομής της ισχύος στις Περιφέρειες της χώρας καθώς και της χρονολογικής κατανομής της αδειοδοτημένης ισχύος. Στα μη διασυνδεδεμένα νησιά η κατανομή που έγινε βάσει του Προγράμματος επιβλήθηκε από τεχνικούς λόγους περιορισμού της ικανότητας των τοπικών δικτύων και δεν θα μπορούσε να ανατραπεί με διοικητικά μέτρα. Οι αιτήσεις για χορήγηση άδειας παραγωγής και για έκδοση απόφασης εξαίρεσης, αξιολογούνται και εξετάζονται αντίστοιχα, κατά τα προβλεπόμενα στα άρθρα 3 Σελίδα 8 από 12

και 4 του Ν. 3468/2006, μέχρι την 28.2.2009 όσες έχουν υποβληθεί έως και την 31.5.2007, μέχρι την 30.4.2009 όσες έχουν υποβληθεί έως και 30.6.2007 και μέχρι την 31.12.2009 όσες έχουν υποβληθεί έως 29.2.2008. Η αναστολή υποβολής αιτήσεων συνεχίζει να ισχύει καθώς με το Ν. 3734/2009 υφίσταται πρόβλεψη για δυνατότητα υποβολής αιτήσεων για χορήγηση άδειας παραγωγής μόνο για έργα ισχύος άνω των 10 MW και στο πλαίσιο διαγωνιστικής διαδικασίας βάσει τιμολόγησης της παραγόμενης ηλεκτρικής ενέργειας. Η υποβολή αιτημάτων γίνεται κατόπιν πρόσκλησης του Υπουργού Ανάπτυξης, μετά από γνώμη της ΡΑΕ, στην οποία καθορίζονται η ελάχιστη ισχύς κάθε έργου και η εκάστοτε προκηρυσσόμενη προς αδειοδότηση ισχύς. 6 Πολεοδομικά θέματα Το άρθρο 2 παρ. 7 του Ν. 2941/2001 (ΦΕΚ Α 201) ορίζει ότι οι φωτοβολταϊκοί σταθμοί υπάγονται στις περί βιομηχανικών εν γένει εγκαταστάσεων διατάξεις του άρθρου 4 του από 24.5.1985 προεδρικού διατάγματος (ΦΕΚ Δ 270) που διέπει την εκτός σχεδίου πόλεως δόμηση, καθώς και σε άλλη ειδική διάταξη του ίδιου διατάγματος που αναφέρεται σε έργα της ΔΕΗ Α.Ε. ανεξάρτητα από το φορέα υλοποίησης τους. Κατά συνέπεια μέχρι την έκδοση της κοινής υπουργικής απόφασης 7 που προβλέπεται από τις ανωτέρω διατάξεις για τον καθορισμό κατά παρέκκλιση των διατάξεων των άρθρων 1, 4 και 7 του προαναφερόμενου Π.Δ/τος και του άρθρου 7 του από 24.4/3.5.1985 Π.Δ/τος (ΦΕΚ Δ 181) ειδικών όρων και περιορισμών δόμησης, καθώς και αποστάσεων από τα όρια οικισμών, για την ανέγερση φωτοβολταϊκών συστημάτων θα ισχύει ποσοστό κάλυψης 30% και λοιποί περιορισμοί και όροι δόμησης που ισχύουν για βιομηχανικές εγκαταστάσεις. Ειδικά για τις αποστάσεις από τα όρια οικισμών σημειώνεται ότι σύμφωνα με την κοινή υπουργική απόφαση Δ6/Φ1/οικ.19500/4.11.2004 «Τροποποίηση και συμπλήρωση της 13727/724/2003 κοινής υπουργικής απόφασης ως προς την αντιστοίχιση των δραστηριοτήτων παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας με τους βαθμούς όχλησης που αναφέρονται στην πολεοδομική νομοθεσία» (ΦΕΚ Β 1671) φωτοβολταϊκά συστήματα ισχύος μέχρι 500 kw p θεωρούνται ως δραστηριότητες μηδενικής όχλησης με συνέπεια τη δυνατότητα ένταξής τους στον οικιστικό ιστό. Τον Απρίλιο του 2008 εκδόθηκαν οι αποφάσεις 16094/8.4.2008 (ΦΕΚ Β 917) και 16095/8.4.2008 (ΦΕΚ Β 925) του Υφυπουργού ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε. με τις οποίες αναμένεται να αρθούν τα προβλήματα στις πολεοδομίες της χώρας σχετικά με την εγκατάσταση φωτοβολταϊκών συστημάτων στα κτίρια και τους ακάλυπτους χώρους των οικοπέδων. Πλέον τα φωτοβολταϊκά συστήματα αντιμετωπίζονται ως συμπληρωματικές εγκαταστάσεις του κτιρίου και η τοποθέτησή τους, σε αντιστοιχία με τους ηλιακούς θερμοσίφωνες, θεωρείται εργασία μικρής κλίμακας για την οποία αντί της έκδοσης οικοδομικής άδειας απαιτείται απλώς έγκριση εργασιών σύμφωνα με τα άρθρα 7 & 8 του Ν. 3212/2003 (ΦΕΚ Α 308). Πάντως βάσει της ανωτέρω πρώτης απόφασης πρακτικά τα φωτοβολταϊκά συστήματα αποκλείονται από παραδοσιακούς οικισμούς και διατηρητέα κτίρια με την επιφύλαξη τυχόν διαφορετικής ρύθμισης στα διατάγματα προστασίας των οικισμών ή τους ειδικούς όρους δόμησης του διατηρητέου κτιρίου. 7 Με την απόφαση του Υφυπουργού ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε. κ. Σταύρου Καλογιάννη οικ. 10750/6.3.2007 συγκροτήθηκε ομάδα εργασίας με αντικείμενο τη συγκέντρωση της νομοθεσίας που διέπει την τοποθέτηση φωτοβολταϊκών συστημάτων στις στέγες και δώματα κτιρίων, την εξέταση προβλημάτων κατά την εγκατάσταση των εν λόγω συστημάτων σε ακάλυπτους χώρους και εκτός σχεδίου πόλεως, καθώς και τη διατύπωση προτάσεων για ευρύτερη χρήση τους. Σελίδα 9 από 12

Με την τροποποίηση των διατάξεων της παραγράφου 4 του άρθρου 3 του ν. 2244/1994, όπως προστέθηκε με την παράγραφο 7 του άρθρου 2 του ν. 2941/2001, που έγινε βάσει της παραγράφου 9 του άρθρου 27Α του Ν. 3734/2009, αίρονται τα προβλήματα ερμηνείας, από τις πολεοδομίες της χώρας, του όρου «θεώρηση» που υφίστατο ως υποχρέωση αντί της έκδοσης οικοδομικής άδειας. Πλέον βάσει των ανωτέρω διατάξεων του Ν. 3734/2009 για τις μη δομικές κατασκευές των αιολικών και Φ/Β σταθμών απαιτείται «έγκριση εργασιών μικρής κλίμακας», όρος συμβατός με την πολεοδομική νομοθεσία. 7. Δικαιολογητικά για εξαίρεση από υποχρέωση λήψης άδειας παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας Σύμφωνα με την υπουργική απόφαση Δ6/Φ1/οικ.5707/13.3.2007 (ΦΕΚ Β 448) που αποτελεί τον κανονισμό αδειών ηλεκτροπαραγωγής με χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και μέσω συμπαραγωγής ηλεκτρισμού και θερμότητας υψηλής απόδοσης και της οποίας το κείμενο είναι διαθέσιμο στο δικτυακό τόπο του Υπουργείου Ανάπτυξης (http://www.ypan.gr), δικαιολογητικά που συνοδεύουν αίτημα για τη εξασφάλισης απόφασης της ΡΑΕ για εξαίρεση από την υποχρέωση λήψης άδειας παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας είναι τα ακόλουθα: Μέρος 1 Στοιχεία αιτούντος 1. Όνομα /επωνυμία φυσικού / νομικού προσώπου 2. Κατοικία / έδρα 3. Aν ο αιτών είναι φυσικό πρόσωπο, φωτοτυπία της αστυνομικής ταυτότητας του αιτούντος. 4. Αν ο αιτών είναι νομικό πρόσωπο ο νόμιμος εκπρόσωπος ή διαχειριστής νομικού προσώπου. 5. Όνοµα και στοιχεία επικοινωνίας (τηλέφωνο, φαξ, ταχυδροµική και ηλεκτρονική διεύθυνση) του προσώπου το οποίο ορίζεται ως αντίκλητος του αιτούντος για την επικοινωνία με τη ΡΑΕ. 6. Αριθµός Φορολογικού Μητρώου και καταστατικό της αιτούμενης εταιρείας (μόνο αν ο αιτών είναι εταιρεία) με τυχόν τροποποιήσεις. 7. Στοιχεία αποφάσεων εξαίρεσης ή Άδειών Παραγωγής που κατέχει ο αιτών Μέρος 2 - Περιγραφή έργου 8. Προτεινομένη θέση της εγκατάστασης παραγωγής (θέση τοπωνύμιο, δήμος, νομός) 9. Ισχύς και τύπος κάθε μονάδας της εγκατάστασης παραγωγής (kw) 10. Περιγραφή καυσίμου ή πρωτογενούς μορφής ενέργειας που θα χρησιμοποιεί η εγκατάσταση παραγωγής, τρόπου τροφοδοσίας της µε καύσιμο, καθώς και τεχνολογίας που θα χρησιμοποιεί για την παραγωγή ενέργειας 11. Τεχνική περιγραφή έργου 12. Προκαταρκτική εκτίμηση του τρόπου σύνδεσης με το Σύστημα ή Δίκτυο Ηλεκτρικής ενέργειας. Το στοιχείο αυτό δεν απαιτείται προκειμένου για εφεδρικούς σταθμούς. 13. Χάρτες προσδιορισμού ακριβούς θέσης εγκατάστασης του σταθμού παραγωγής. Οι χάρτες αυτοί πρέπει να είναι σε κλίμακα 1:50.000 και 1:5.000 της ΓΥΣ και να υποβάλλονται και σε ηλεκτρονική μορφή. Το στοιχείο αυτό δεν απαιτείται προκειμένου για εφεδρικούς σταθμούς. 14. Οι συντεταγμένες του πολυγώνου του γηπέδου του σταθμού υποβάλλονται σε πίνακα (excel) Σελίδα 10 από 12

και σε ηλεκτρονική μορφή σύμφωνα με το «Ελληνικό Γεωδαιτικό Σύστημα Αναφοράς (ΕΓΣΑ) 87». 15. Χρονοδιάγραμμα κατασκευής και προτεινόμενη ημερομηνία έναρξης εμπορικής λειτουργίας εγκατάστασης παραγωγής. Μέρος 3 Εξασφάλιση θέσης 16. Τίτλος κυριότητας ή νόμιμης κατοχής του ακινήτου επί του οποίου πρόκειται να εγκατασταθεί ο σταθμός. Το στοιχείο αυτό δεν απαιτείται προκειμένου για εφεδρικούς σταθμούς. 17. Προκειμένου για αιτήσεις σε δημόσιες δασικές εκτάσεις απαιτείται έγκριση της αρμόδιας περιβαλλοντικής αρχής. 18. Υπεύθυνη Δήλωση άρθρου 8 παρ. 3 του Ν. 1599/1986, στην οποία ο αιτών δηλώνει ότι όλα τα στοιχεία που υποβάλει με την αίτησή του είναι αληθή. Σημείωση: α. Όλα τα στοιχεία που περιλαμβάνονται στο φάκελο της αίτησης, υποβάλλονται και σε ηλεκτρονική μορφή. β. Όλα τα στοιχεία τα οποία περιλαμβάνονται στο φάκελο της αίτησης εξαίρεσης φέρουν ενιαία αρίθμηση και υποβάλλονται σύμφωνα με τη δομή και την κατάταξη που παρουσιάζεται παραπάνω ανά Μέρος και Παράγραφο. Σελίδα 11 από 12

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ κατανομή της ισχύος σε κάθε νησιωτικό σύστημα ΣΥΣΤΗΜΑ ΜΗ ΔΙΑΣΥΝΔΕΔΕΜΕΝΩΝ ΝΗΣΙΩΝ Περιθώριο Φωτοβολταϊκών σταθμών (kw) Περιθώριο μικρών Α/Γ (KW) ΣΥΣΤΗΜΑ ΜΗ ΔΙΑΣΥΝΔΕΔΕΜΕΝΩΝ ΝΗΣΙΩΝ Περιθώριο Φωτοβολταϊκών σταθμών (kw) Περιθώριο μικρών Α/Γ (KW) ΑΓΑΘΟΝΗΣΙ 20,61 0,29 ΣΥΜΠΛΕΓΜΑ ΜΥΚΟΝΟΣ 2.174,98 72,50 ΑΓ.ΕΥΣΤΡΑΤΙΟΣ 42,31 0,60 ΔΗΛΟΣ 0,00 ΑΜΟΡΓΟΣ 175,41 5,85 ΣΥΡΟΣ 1.820,78 64,63 ΑΝΑΦΗ 43,76 0,63 ΟΘΩΝΟΙ 30,75 0,44 ΑΝΤΙΚΥΘΗΡΑ 0,00 0,13 ΠΑΡΟΣ 1.580,80 ΑΣΤΥΠΑΛΑΙΑ 277,00 3,96 ΝΑΞΟΣ 1.562,60 ΔΟΝΟΥΣΑ 22,56 0,32 ΑΝΤΙΠΑΡΟΣ 127,17 ΕΡΕΙΚΟΥΣΑ 26,64 0,38 ΚΟΥΦΟΝΗΣΙ 41,14 ΘΗΡΑ 1.992,81 ΣΥΜΠΛΕΓΜΑ ΣΧΟΙΝΟΥΣΑ 26,18 ΣΥΜΠΛΕΓΜΑ 69,55 ΘΗΡΑΣΙΑ 14,61 ΗΡΑΚΛΕΙΑ 11,22 ΙΚΑΡΙΑ 508,19 18,24 ΣΙΚΙΝΟΣ 22,44 ΚΑΡΠΑΘΟΣ 605,19 ΙΟΣ 265,55 ΣΥΜΠΛΕΓΜΑ 22,32 ΚΑΣΟΣ 64,27 ΦΟΛΕΓΑΝΔΡΟΣ 63,58 ΣΥΜΠΛΕΓΜΑ ΚΥΘΝΟΣ 56,57 5,22 ΚΩΣ 4.442,58 124,67 ΣΑΜΟΣ 2.717,63 ΣΥΜΠΛΕΓΜΑ ΦΟΥΡΝΟΙ 58,84 93,39 ΚΑΛΥΜΝΟΣ 1.139,45 ΘΥΜΑΙΝΑ 5,60 ΛΕΡΟΣ 608,13 ΠΑΤΜΟΣ 287,80 9,59 ΤΕΛΕΝΔΟΣ 6,40 ΣΕΡΙΦΟΣ 343,72 4,91 ΨΕΡΙΜΟΣ 6,40 213,38 ΣΙΦΝΟΣ 246,10 10,20 ΓΥΑΛΙ 6,40 ΣΚΥΡΟΣ 275,67 9,19 ΝΙΣΥΡΟΣ 83,22 ΣΥΜΗ 567,66 8,11 ΤΗΛΟΣ 57,61 ΧΙΟΣ 3.841,76 ΛΕΙΨΟΙ 51,21 ΣΥΜΠΛΕΓΜΑ ΟΙΝΟΥΣΕΣ 54,99 ΛΕΣΒΟΣ 5.511,36 183,90 ΨΑΡΑ 31,43 130,94 ΛΗΜΝΟΣ 1.187,51 39,58 ΣΥΜΠΛΕΓΜΑ ΡΟΔΟΣ 12.808,89 427,82 ΜΕΓΙΣΤΗ 105,12 1,50 ΧΑΛΚΗ 25,67 ΣΥΜΠΛΕΓΜΑ ΜΗΛΟΣ 661,31 ΚΙΜΩΛΟΣ 48,13 24,31 ΚΡΗΤΗ 52.499,02 1.790,21 Σύνολο: 99.257 3.337 Σελίδα 12 από 12