Το όφελος των επιχειρήσεων από την ασφάλεια και την υγεία στην εργασία: Αναλύσεις κόστους-οφέλους των παρεμβάσεων σε μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις Η ασφάλεια και η υγεία στους χώρους εργασίας μάς αφορά όλους. Οφέλη για εσένα προσωπικά. Οφέλη για τις επιχειρήσεις.
Γιατί δίδεται έμφαση στις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις; Οι μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις (ΜΜΕ) αποτελούν την ραχοκοκαλιά της ευρωπαϊκής οικονομίας Αντιπροσωπεύουν το 67% της απασχόλησης Δυστυχώς, οι εργαζόμενοι σε ΜΜΕ είναι δυσανάλογα πιο πιθανό, σε σύγκριση με τους εργαζόμενους σε μεγαλύτερες επιχειρήσεις, να υποφέρουν λόγω ανεπαρκών μέτρων επαγγελματικής ασφάλειας και υγείας (ΕΑΥ) Το 82% των τραυματισμών και το 90% των θανατηφόρων ατυχημάτων στον χώρο εργασίας αναλογεί στις ΜΜΕ Οι ΜΜΕ αντιμετωπίζουν ιδιαίτερες δυσκολίες όσον αφορά την ΕΑΥ. Οι ΜΜΕ είναι πιθανό να αντιμετωπίσουν μεγαλύτερες δυσκολίες στην ανεύρεση πόρων και στην εφαρμογή πολιτικών για την ασφάλεια και την υγεία σε σύγκριση με τις μεγαλύτερες επιχειρήσεις 2
Το όφελος των επιχειρήσεων από την ΕΑΥ Το κέρδος από μόνο του σπάνια αποτελεί κίνητρο για την υλοποίηση πρωτοβουλιών στον τομέα της ΕΑΥ Η φροντίδα του εργαζομένων, όπως και η φήμη και η συμμόρφωση προς τη νομοθεσία, είναι πολύ πιο σημαντικοί παράγοντες επιτυχίας για τις επιχειρήσεις Οι ΜΜΕ τείνουν να θεωρούν την ΕΑΥ ως επιβάρυνση των λειτουργικών τους εξόδων Ωστόσο, η πληρέστερη ενημέρωση όσον αφορά τη σχέση μεταξύ βελτίωσης της ΕΑΥ και αύξησης της παραγωγικότητας/εξοικονόμησης δαπανών θα μπορούσε να ενθαρρύνει τις ΜΜΕ να αναλάβουν δράση 3
Νέες περιπτωσιολογικές μελέτες Για τον λόγο αυτόν, ο EU-OSHA σε συνεργασία με εταίρους από ολόκληρη την Ευρώπη εκπόνησε 13 νέες περιπτωσιολογικές μελέτες σε σχέση με πρωτοβουλίες ΕΑΥ σε ΜΜΕ Για κάθε παρέμβαση πραγματοποιήθηκε ανάλυση κόστους-οφέλους, βάσει της οποίας εξετάστηκαν όλες οι δαπάνες και τα οφέλη που σχετίζονταν άμεσα με τις πραγματοποιηθείσες αλλαγές Αυτό σημαίνει ότι η εκτίμηση πραγματοποιήθηκε βάσει αμιγώς οικονομικών κριτηρίων Μέχρι το τέλος της πενταετούς περιόδου αξιολόγησης, 11 από τις 13 μελέτες παρέμβασης αποδείχθηκαν επωφελείς 4
Περιπτωσιολογική μελέτη 1: Η επιχείρηση και το ζήτημα Η Statga, στη Λιθουανία, κατασκευάζει έπιπλα γραφείου Η επιχείρηση απασχολεί περίπου 90 άτομα Οι εργαζόμενοι ανέφεραν ότι το σύστημα εξαερισμού και οι αναπνευστήρες δεν ήταν κατάλληλοι Η επιχείρηση εξέτασε το ζήτημα και διαπίστωσε ότι οι εργαζόμενοι εκτίθεντο σε επαγγελματικούς κινδύνους, όπως: εισπνοή σκόνης, αναθυμιάσεων και μεταλλικών σωματιδίων τραυματισμός στο πρόσωπο και στα μάτια από μεταλλικά σωματίδια 5
Περιπτωσιολογική μελέτη 1: η παρέμβαση Η διεύθυνση και οι εργαζόμενοι συνεργάστηκαν για την επίλυση του προβλήματος Διενεργήθηκε έρευνα και δοκιμάστηκαν διάφορα συστήματα ασφάλειας έως ότου βρεθεί η κατάλληλη επιλογή Η λύση που τελικά υιοθετήθηκε ήταν ατομικά συστήματα καθαρισμού και παροχής αέρα με προστατευτικά καλύμματα προσώπου 6
Λειαντές (αριστερά) και ελαιοχρωματιστές (δεξιά) πριν και μετά την εφαρμογή νέου συστήματος 7
Περιπτωσιολογική μελέτη 1: Τα αποτελέσματα Από αμιγώς οικονομική άποψη: Χάρη στον νέο εξοπλισμό εξοικονομήθηκαν χρήματα από τα ανταλλακτικά και τα εξαρτήματα Η μέση ετήσια εξοικονόμηση κόστους που επιτεύχθηκε ήταν κάτι παραπάνω από 450 ευρώ ανά εργαζόμενο Η περίοδος αποπληρωμής ήταν ένα έτος. Ακόμη και αν δεν ληφθούν υπόψη τα λιγότερα άμεσα ή τα πιο απτά ποσοτικά αποτελέσματα, όπως η αύξηση των κινήτρων και της παραγωγικότητας και η μείωση των αδειών για λόγους ασθένειας, η πρωτοβουλία ήταν οικονομικά πρόσφορη Από άποψη ΕΑΥ: Οι εργαζόμενοι αισθάνθηκαν μεγαλύτερη ασφάλεια και άνεση Αναπτερώθηκε το ηθικό Η παρέμβαση προτάθηκε για το βραβείο καλής πρακτικής σε εθνικό επίπεδο 8
Περιπτωσιολογική μελέτη 2: Η επιχείρηση και το ζήτημα Η Kwekerij de Lindenborg είναι μια επιχείρηση καλλιέργειας αγγουριού στη Breda, Κάτω Χώρες, η οποία απασχολεί 3 μόνιμους εργαζομένους και εποχιακό προσωπικό Η συγκομιδή και επεξεργασία αγγουριών είναι μια σωματικά απαιτητική εργασία η οποία, πριν από την παρέμβαση, περιελάμβανε: ανύψωση και μετακίνηση βαρέων δοχείων επίπονες σωματικές στάσεις επαναλαμβανόμενες κινήσεις Ο ιδιοκτήτης, λαμβάνοντας υπόψη τη γήρανση των εργαζομένων και την επικείμενη επέκταση της επιχείρησης, φοβούμενος δε την αύξηση των μυοσκελετικών παθήσεων των υπαλλήλων του η οποία θα οδηγούσε σε μείωση της παραγωγικότητας και αύξηση των ποσοστών απουσίας λόγω ασθένειας, αποφάσισε να αντιμετωπίσει τα εν λόγω ζητήματα 9
Περιπτωσιολογική μελέτη 2: Η παρέμβαση Η επιχείρηση συνεργάστηκε με έναν προμηθευτή για την ανάπτυξη ενός νέου συστήματος που θα διευκόλυνε την εργασία Τα πρωτότυπα υποβλήθηκαν σε δοκιμή και το παλιό τροχήλατο σύστημα μεταφοράς, με το οποίο εκτελούνταν βαριές εργασίες οι οποίες συνεπάγονταν επίπονες στάσεις, αντικαταστήθηκε Το νέο σύστημα περιόρισε κατά πολύ την προηγούμενη ανάγκη των εργαζομένων να σκύβουν ή να σηκώνουν φορτία 10
Περιπτωσιολογική μελέτη 2: Τα αποτελέσματα Από οικονομική άποψη: Τα ποσοστά απουσίας από την εργασία λόγω ΜΣΠ που συνδέονται με την εργασία μειώθηκαν κατά 20 % Η συγκομιδή κατέστη αποτελεσματικότερη κατά 15 % Η διαλογή κατέστη αποτελεσματικότερη κατά 5 % Η επένδυση αποσβέστηκε σε διάστημα λίγο μεγαλύτερο των τεσσάρων ετών Με τη χρήση του νέου συστήματος πάθαιναν ζημιά λιγότερα αγγούρια Η παρέμβαση συνέβαλε στη βιώσιμη ανάπτυξη της επιχείρησης Από άποψη ΕΑΥ: Η εργασία κατέστη λιγότερο απαιτητική σωματικά Η βιώσιμη απασχολησιμότητα βελτιώθηκε Οι εργαζόμενοι ανέφεραν ότι αισθάνονται μεγαλύτερη άνεση κατά τη διάρκεια της εργασίας τους 11
Περιπτωσιολογική μελέτη 3: Η επιχείρηση και το ζήτημα Η HAW είναι μια επιχείρηση διάθεσης απορριμάτων που εδρεύει στην πόλη Nauen της Γερμανίας και απασχολεί 143 εργαζομένους Τα ατυχήματα από ολισθήσεις και παραπατήματα αποτελούν σχετικά συχνό φαινόμενο, ιδίως κατά την ανάβαση και την κατάβαση από οχήματα Το 2009, ένα έτος πριν από την παρέμβαση, σημειώθηκαν 30 ατυχήματα τα οποία είχαν ως αποτέλεσμα την απουσία των εργαζομένων λόγω ασθενείας για μία έως 30 ημέρες 12
Περιπτωσιολογική μελέτη 3: Η παρέμβαση Κατά τις συνήθεις ενημερώσεις οι συζητήσεις επικεντρώθηκαν στα ατυχήματα Κατά τη διάρκεια των εν λόγω συναντήσεων παρουσιάστηκαν φωτογραφίες που απεικόνιζαν τους ενδεχόμενους κινδύνους Η επιχείρηση αγόρασε καλύτερες μπότες οι οποίες προσέφεραν στους εργαζόμενους μεγαλύτερη σταθερότητα 13
Περιπτωσιολογική μελέτη 3: Τα αποτελέσματα Το κόστος για την κατάρτιση και την αγορά νέων μποτών ανήλθε σε 4.500 ευρώ Το κόστος των ατυχημάτων για την επιχείρηση κατά το 2009 ήταν 48.039,17 ευρώ Στις δαπάνες αυτές συμπεριλήφθηκαν και οι δαπάνες που προέκυψαν από τη διακοπή των εργασιών, την παροχή πρώτων βοηθειών, την αναφορά και την ανάλυση των ατυχημάτων και την αναδιοργάνωση των εργασιών Από το 2010 και έπειτα, ο αριθμός των ατυχημάτων μειώθηκε κατά 20 % Το κόστος της παρέμβασης αποσβέστηκε σε 1,3 έτη 14
Συμπεράσματα από τις νέες περιπτωσιολογικές μελέτες Έχει αποδειχθεί ότι όταν στην ανάλυση κόστους-οφέλους λαμβάνονται υπόψη όλες οι δαπάνες και τα οφέλη, οι παρεμβάσεις σε θέματα ΕΑΥ είναι συνήθως ιδιαίτερα επικερδείς Οι ευρείες παρεμβάσεις, οι οποίες καλύπτουν ευρύ φάσμα κινδύνων, φαίνεται να είναι πιο επικερδείς από τις παρεμβάσεις που επικεντρώνονται στην αντιμετώπιση ενός συγκεκριμένου προβλήματος Γενικά, οι παρεμβάσεις που συνίστανται κατά κύριο λόγο στην παροχή κατάρτισης και στις οργανωτικές αλλαγές τείνουν να είναι ιδιαιτέρως επικερδείς Η διενέργεια περαιτέρω έρευνας σχετικά με επιτυχείς και ευρείας εφαρμογής παρεμβάσεις θα είναι πολύτιμη 15