ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ Επιτροπή Ελέγχου του Προϋπολογισµού ΕΓΓΡΑΦΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

Transcript

1 ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ Επιτροπή Ελέγχου του Προϋπολογισµού ΕΓΓΡΑΦΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ σχετικά µε την ειδική έκθεση αριθ. 10/2011 του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου: «Είναι αποτελεσµατικά το πρόγραµµα διανοµής γάλακτος στους µαθητές και το σχέδιο προώθησης της κατανάλωσης φρούτων στα σχολεία;» Επιτροπή Ελέγχου του Προϋπολογισµού Συντάκτης: Ville Itälä DT\ doc PE v02-00 Ενωµένη στην πολυµορφία

2 Εισαγωγή Στις 24 Οκτωβρίου 2011, το Ελεγκτικό Συνέδριο δηµοσίευσε την ειδική έκθεση αριθ. 10/2011. Ο τίτλος είναι «Είναι αποτελεσµατικά το πρόγραµµα διανοµής γάλακτος στους µαθητές και το σχέδιο προώθησης της κατανάλωσης φρούτων στα σχολεία; 1» Η ειδική έκθεση επικεντρώνεται κυρίως στο σχολικό γάλα δεδοµένου ότι το πρόγραµµα για τα φρούτα τέθηκε σε ισχύ µόλις στις 15 Απριλίου Εντούτοις, ορισµένες τροποποιήσεις που εισήχθησαν στο σχέδιο «Φρούτα στα σχολεία».παραπέµπουν ενδεχοµένως σε προσαρµογές που µπορεί να αποδειχθούν σηµαντικές για το «Γάλα στα σχολεία».στο µέλλον. Αµφότερα τα προγράµµατα έχουν δύο στόχους: τη σταθεροποίηση των αγορών γάλακτος και φρούτων αντιστοίχως, την ενθάρρυνση της ανάπτυξης ορθών διατροφικών συνηθειών στο στάδιο όπου διαµορφώνονται οι διατροφικές συνήθειες. «Γάλα στα σχολεία» (εκ. ευρώ) «Φρούτα στα σχολεία» (εκ. ευρώ) Έτος Πιστώσεις του εκτέλεση Πιστώσεις του εκτέλεση προϋπολογισµού προϋπολογισµού , , , , ,3 το πρόγραµµα άρχισε µόλις το 2009/ , , , , , , , Ο ανωτέρω πίνακας δείχνει την κατανοµή δηµοσιονοµικών πόρων και την εκτέλεση των δύο προγραµµάτων κατά τα τελευταία χρόνια. Εµβέλεια και τρόπος προσέγγισης του ελέγχου Τα ερωτήµατα του ελέγχου όσον αφορά την αποτελεσµατικότητα των προγραµµάτων ήταν τα εξής: Ενθαρρύνεται επαρκώς η συµµετοχή (ανάλυση των αντικινήτρων για τη συµµετοχή) και είναι αυτή αρκετή για την επίτευξη των στόχων; Έχει η δαπάνη άµεσο αντίκτυπο στην κατανάλωση των υπό διανοµή προϊόντων από τους δικαιούχους ή θα καταναλώνονταν τα προϊόντα ακόµα και χωρίς ενίσχυση («αδράνεια»); 1 ΕΕ L 299/2007, 16/11/2007, σ ; ΕΕ L 183/2008, 17/7/2008, σ ; ΕΕ L 5/2009, 9/1/2009, σ. 1-4; ΕΕ L 94/2009, 8/4/2009, σ PE v /6 DT\ doc

3 Έχουν πιθανότητες τα προγράµµατα να εκπληρώσουν την παιδαγωγική αποστολή τους και να επηρεάσουν τις µελλοντικές διατροφικές συνήθειες; Το Ελεγκτικό Συνέδριο ήλεγξε τα σχολικά έτη 2008/2009 και 2009/2010 και αξιολόγησε την προπαρασκευή των δύο κανονισµών που ισχύουν σήµερα. Ο έλεγχος διενεργήθηκε στις υπηρεσίες της Επιτροπής και στη Γερµανία (9%), τη Γαλλία (18%), την Ιταλία (4%), την Πολωνία (19%), τη Σουηδία (15%) και το Ηνωµένο Βασίλειο (10%). Αυτά τα έξι κράτη µέλη αντιπροσωπεύουν το 75 % των πληρωµών του 2009 στο πλαίσιο του προγράµµατος «Γάλα στα σχολεία» και το 63 % του προϋπολογισµού που προβλέπεται για το πρώτο έτος του προγράµµατος «Φρούτα στα σχολεία». Τα πορίσµατα και οι συστάσεις του Ελεγκτικού Συνεδρίου Η ειδική έκθεση επισήµανε τα εξής ευρήµατα: 1. Το Ελεγκτικό Συνέδριο άσκησε κριτική στο γεγονός ότι κανένα από τα δύο προγράµµατα δεν έχει θεσπίσει δείκτες µε βάση τους οποίους µπορεί να µετρηθεί το αποτέλεσµα ή ο αντίκτυπος των προγραµµάτων. 2. Το Ελεγκτικό Συνέδριο εκτιµά ότι τα ποσά που αναλώθηκαν στην υλοποίηση των προγραµµάτων δεν είχαν σηµαντικό αντίκτυπο στην ισορροπία της αγοράς και δεν επέτυχαν τους στόχους περί διατροφής και υγείας. 3. Το Ελεγκτικό Συνέδριο παρατηρεί ότι κανένα από τα προγράµµατα δεν προβλέπει µηχανισµό διάθεσης των πόρων βάσει διατροφικών αναγκών. 4. Το Ελεγκτικό Συνέδριο κατέληξε στην άποψη ότι το πρόγραµµα «Γάλα στα σχολεία» δεν είναι ιδιαιτέρως ελκυστικό λόγω του συνδυασµού χαµηλού ύψους της ενίσχυσης και αυξηµένης διοικητικής επιβάρυνσης για τους δικαιούχους. 5. Το Ελεγκτικό Συνέδριο εκτιµά ότι το πρόγραµµα «Γάλα στα σχολεία» είναι αναποτελεσµατικό διότι στις περισσότερες περιπτώσεις τα προϊόντα γάλακτος θα καταναλώνονταν ακόµη και εάν δεν υπήρχε η επιδότηση (φαινόµενο «αδράνειας»). 6. Το Ελεγκτικό Συνέδριο τάσσεται υπέρ των τροποποιήσεων στο πρόγραµµα για τα φρούτα που προβλέπουν συγχρηµατοδότηση από την ΕΕ και δωρεάν διανοµή. 7. Σύµφωνα µε το Ελεγκτικό Συνέδριο, δεν δόθηκε αρκετή προσοχή σε παιδαγωγικούς στόχους κατά την υλοποίηση του προγράµµατος για το γάλα. Για τον λόγο αυτό θεωρεί το Ελεγκτικό Συνέδριο ότι δεν πρόκειται το πρόγραµµα να έχει οποιονδήποτε µακροπρόθεσµο παιδαγωγικό αντίκτυπο. 8. Το πρόγραµµα για τα φρούτα εντούτοις προϋποθέτει συνοδευτικά µέτρα και ενσωµατώνει σε µεγαλύτερο βαθµό την παιδαγωγική διάσταση, σύµφωνα µε την άποψη του Ελεγκτικού Συνεδρίου. εδοµένων τούτων των ευρηµάτων, το Ελεγκτικό Συνέδριο εκπόνησε τις εξής συστάσεις: Α. Το ζήτηµα της διατήρησης του προγράµµατος «Γάλα στα σχολεία» πρέπει να εξαρτηθεί DT\ doc 3/6 PE v02-00

4 από τη δυνατότητα ριζικής αναµόρφωσής του, ώστε να αρθούν οι διαπιστωθείσες αδυναµίες. Β. Το ύψος της επιδότησης ανά χιλιόγραµµο πρέπει να αυξηθεί σηµαντικά µέσω της επικέντρωσης σε µικρότερη οµάδα στόχο. Γ. Τα προϊόντα του προγράµµατος «Γάλα στα σχολεία» δεν πρέπει να διανέµονται από σχολικά εστιατόρια. Η ορατότητα του προγράµµατος πρέπει να βελτιωθεί.. Η Επιτροπή πρέπει να προσπαθήσει να επιτύχει µεγαλύτερο βαθµό συντονισµού και υψηλότερα επίπεδα συνεργιών µεταξύ των δύο προγραµµάτων. Το Ελεγκτικό Συνέδριο συνέστησε επίσης να δοθεί έµφαση σε συνοδευτικά παιδαγωγικά µέτρα που θα µπορούσαν να τύχουν συγχρηµατοδότησης από την ΕΕ. Ε. Επιπροσθέτως, το Ελεγκτικό Συνέδριο συνέστησε βελτιωµένη παρακολούθηση των επιδόσεων, µέτρα περαιτέρω απλοποίησης (π.χ. χρήση κατ αποκοπήν συντελεστών, επικέντρωση του προγράµµατος σε αιτούντες µε κρίσιµο µέγεθος ή συµµετοχή ιδιωτικών φορέων) και ελέγχους της σχέσης κόστους-οφέλους. Απαντήσεις της Επιτροπής στις παρατηρήσεις του Ελεγκτικού Συνεδρίου Στο πλαίσιο της διαδικασίας αντιπαράθεσης, η Επιτροπή σχολίασε τα συµπεράσµατα του Ελεγκτικού Συνεδρίου ως εξής: Σχετικά µε το 1. Οι δείκτες δραστηριότητας βοηθούν στη µέτρηση βραχυπρόθεσµου αντικτύπου. Η µέτρηση µακροπρόθεσµου αντικτύπου θα ήταν δύσκολη και δαπανηρή. Η Επιτροπή θα εξετάσει εντούτοις το ενδεχόµενο να πραγµατοποιήσει αξιολόγηση των δεικτών µακροπρόθεσµου αντικτύπου για το γάλα στα σχολεία. Έχει επίσης ζητηθεί από τα κράτη µέλη να περιγράψουν τις δράσεις τους όσον αφορά την εκπαίδευση και την προώθηση. Το πρόγραµµα για τα φρούτα θα αξιολογηθεί το Μέχρι στιγµής, η Επιτροπή έχει παράσχει κατευθυντήριες γραµµές για τις ετήσιες εκθέσεις παρακολούθησης. Οι ανταλλαγές βέλτιστων πρακτικών διευκολύνονται µέσω των ετησίων συναντήσεων των ενδιαφεροµένων, οι οποίοι είναι εκπρόσωποι των κρατών µελών. Σχετικά µε το 2. Η Επιτροπή είναι πεπεισµένη ότι η διανοµή των προϊόντων ανέδειξε από µόνη της την διατροφική τους αξία και λειτούργησε ενθαρρυντικά ώστε να δεσµεύσουν τα κράτη µέλη πρόσθετα εθνικά κονδύλια. Σχετικά µε το 3. Η Επιτροπή είναι της άποψης ότι θα µπορούσε η διανοµή των προϊόντων να τύχει καλύτερης διαδικασίας λήψης αποφάσεων εκ µέρους των κρατών µελών. Τα κράτη µέλη έχουν την δυνατότητα, εφόσον το επιθυµούν, να καθορίσουν τρόπους διανοµής βάσει διατροφικών αναγκών. Οι πολιτισµικές ιδιαιτερότητες πρέπει επίσης να ληφθούν υπόψη. Σχετικά µε το 4. Τα κράτη µέλη τάσσονται αναφανδόν υπέρ του προγράµµατος για το PE v /6 DT\ doc

5 γάλα. Σχετικά µε το 5. Η Επιτροπή εµµένει στην άποψη ότι το φαινόµενο της αδράνειας δεν µπορεί να υπολογιστεί και ότι ακόµα και µία µέτρια οικονοµική ενίσχυση µπορεί να έχει πραγµατικό αντίκτυπο. Σχετικά µε το 6. Ουδέν σχόλιον. Σχετικά µε το 7. Η Επιτροπή υπογραµµίζει ότι το άρθρο 16 του κανονισµού για το καθεστώς σχολικού γάλακτος επιβάλλει την ανάρτηση αφίσας στην κύρια είσοδο του εκπαιδευτικού ιδρύµατος που συµµετέχει στο πρόγραµµα. Η Επιτροπή θα εξετάσει το ενδεχόµενο να πραγµατοποιήσει αξιολόγηση των δεικτών µακροπρόθεσµου αντικτύπου για το γάλα στα σχολεία. Σχετικά µε το 8. Ουδέν σχόλιον. Παρατηρήσεις και συστάσεις της Επιτροπής Ελέγχου του Προϋπολογισµού σχετικά µε το ενδεχόµενο συµπερίληψης στο σχέδιο έκθεσης απαλλαγής της Επιτροπής για το 2010 [Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο] 1. υπενθυµίζει το αποτέλεσµα της εξωτερικής αξιολόγησης του 1999 του προγράµµατος για το γάλα και της σχετικής παρατήρησης του Ελεγκτικού Συνεδρίου ότι καµία ουσιαστική αλλαγή δεν επήλθε στο πρόγραµµα από τότε. 2. επισηµαίνει ότι η απλή συνέχιση του προγράµµατος για το γάλα στη τρέχουσα µορφή του θα αποτελούσε σπατάλη των χρηµάτων των φορολογουµένων και συνιστά συνεπώς την διακοπή του εκτός και εάν πραγµατοποιηθεί άµεση και ριζική µεταρρύθµισή του 3 επισηµαίνει ότι µόλις το 10% των σχολείων που δικαιούνται να συµµετάσχουν σε αυτό το επωφελούνται πράγµατι αυτής της δυνατότητας. εκτιµά ότι τα κράτη µέλη έχουν επιδείξει την υποστήριξή τους για το πρόγραµµα παρά το χαµηλό συντελεστή επιχορήγησης και το ενδεχόµενο του φαινοµένου αδράνειας παροτρύνει τα κράτη µέλη να θεσπίσουν εθνικά προγράµµατα διατροφής για τα σχολεία προκειµένου να αντικαταστήσουν τα προγράµµατα «Γάλα για τα σχολεία» και «Φρούτα για τα σχολεία» µε καλύτερα στοχοθετηµένα µέτρα 4. είναι πεπεισµένο ότι, εάν συνεχιστούν, τα προγράµµατα «Γάλα για τα σχολεία» και «Φρούτα για τα σχολεία» θα λειτουργήσουν µε παρόµοιο τρόπο προς την κατεύθυνση της διευκόλυνσης του συντονισµού και της δηµιουργίας συνεργιών, δεδοµένου ότι οι στόχοι τους παραµένουν οι ίδιοι 5. καλεί την Επιτροπή και τα κράτη µέλη να εντοπίσουν, επί επιστηµονικής βάσης, εκείνα τα παιδιά και εκείνους τους µαθητές που θα αντλούσαν τα µεγαλύτερα οφέλη (πχ. διατροφικές ανάγκες, ηλικιακή οµάδα, κατάσταση υγείας, κοινωνική οµάδα κλπ) από τα προγράµµατα θεωρεί εξάλλου ότι η στοχοθέτηση θα καταστήσει ευκολότερη την µέτρηση του αντικτύπου των προγραµµάτων DT\ doc 5/6 PE v02-00

6 6. συντάσσεται µε την άποψη ότι τα προϊόντα πρέπει να διανέµονται δωρεάν και ότι η διανοµή στα σχολικά εστιατόρια πρέπει να αποφευχθεί 7. εµµένει στην άποψη ότι η διανοµή προϊόντων που εµπίπτουν σε αυτά τα προγράµµατα πρέπει να αποτελεί τµήµα εθνικής και/ή περιφερειακής στρατηγικής εκτιµά εξάλλου ότι µια τέτοια στρατηγική πρέπει να συµπεριλαµβάνει συνοδευτικά µέτρα (πχ. παιδαγωγικά, ενηµερωτικά µε αποδέκτες γονείς και δασκάλους) 8. καλεί την Επιτροπή και τα κράτη µέλη να υλοποιήσουν σύστηµα συγχρηµατοδότησης για το πρόγραµµα "Γάλα στα σχολεία" παραπλήσιο µε εκείνο που χρησιµοποιείται για το πρόγραµµα "Φρούτα στα σχολεία" θεωρεί άλλωστε ότι η Επιτροπή και τα κράτη µέλη πρέπει να εξετάσουν το ενδεχόµενο επέκτασης της συγχρηµατοδότησης στα συνοδευτικά µέτρα εκτιµά ότι εθνικές χρηµατοδοτικές δέσµες που δεν έχουν χρησιµοποιηθεί θα µπορούσαν να ανακατανεµηθούν µεταξύ των κρατών µελών 9. καλεί την Επιτροπή και τα κράτη µέλη να θεσπίσουν αποτελεσµατικά συστήµατα παρακολούθησης και ελέγχου. PE v /6 DT\ doc