Η ΕΠΙΚΟΥΡΕΙΑ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗ ΚΑΙ ΤΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΣΥΜΒΟΛΑΙΟ ΛΕΩΝΙΔΑΣ Α. ΑΛΕΞΑΝΔΡΙΔΗΣ
ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΔΥΝΑΤΟΝ ΝΑ ΖΕΙ ΚΑΝΕΙΣ ΧΑΡΟΥΜΕΝΑ, ΑΝ Η ΖΩΗ ΤΟΥ ΔΕΝ ΕΧΕΙ ΦΡΟΝΗΣΗ, ΟΜΟΡΦΙΑ ΚΑΙ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗ, ΚΑΙ ΟΥΤΕ ΠΑΛΙ ΕΙΝΑΙ ΔΥΝΑΤΟΝ ΝΑ ΧΕΙ Η ΖΩΗ ΤΟΥ ΦΡΟΝΗΣΗ, ΟΜΟΡΦΙΑ ΚΑΙ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗ, ΑΝ ΔΕΝ ΕΧΕΙ ΚΑΙ ΧΑΡΑ» ( Κ.Δ. 5 )
ΑΤΟΜΙΚΕΣ ΑΡΕΤΕΣ ΑΝΔΡΕΙΑ: ΟΔΗΓΕΙ ΣΤΗΝ ΠΡΟΝΟΗΤΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΚΑΡΤΕΡΙΚΟΤΗΤΑ ΕΓΚΡΑΤΕΙΑ: Η ΒΑΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΚΟΥΡΕΙΑΣ ΗΘΙΚΗΣ ΚΑΙ ΚΆΘΕ ΩΦΕΛΙΜΙΣΤΙΚΗΣ ΗΘΙΚΗΣ ΦΡΟΝΗΣΗ : Η ΕΠΙΣΤΗΜΗ Ή Η ΦΡΟΝΗΣΗ ΕΧΕΙ ΣΚΟΠΟ ΝΑ ΕΞΑΣΦΑΛΙΣΗ ΤΗΝ ΕΥΤΥΧΙΑ ΜΕ ΤΗΝ ΑΣΚΗΣΗ ΤΩΝ ΔΙΑΦΟΡΩΝ ΑΡΕΤΩΝ.
ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗ Η ΦΥΣΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗ ΠΟΥ ΟΔΗΓΕΙΤΑΙ ΣΤΟΝ ΠΟΛΙΤΙΚΟ ΝΟΜΟ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΣΟΦΙΣΤΕΣ, ΤΟΥΣ ΣΚΕΠΤΙΚΟΥΣ ΚΑΙ ΤΟΝ ΔΗΜΟΚΡΙΤΟ. Ο ΑΛΗΘΙΝΟΣ ΦΥΣΙΚΟΣ ΝΟΜΟΣ ΕΙΝΑΙ Ο ΝΟΜΟΣ ΤΟΥ ΙΣΧΥΡΟΤΕΡΟΥ, ΤΟ ΚΡΙΤΗΡΙΟ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΟΠΟΙΟ ΚΡΙΝΟΥΜΕ ΤΙΣ ΠΡΑΞΕΙΣ ΣΤΗ ΦΥΣΗ, ΕΙΝΑΙ Η ΙΣΧΥΣ. ΣΤΗΝ ΠΟΛΙΤΕΙΑ, ΑΥΤΗ Η ΙΣΧΥΣ ΕΧΕΙ ΠΕΡΑΣΕΙ ΣΤΑ ΧΕΡΙΑ ΤΟΥ ΝΟΜΟΥ.
ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗ Ο ΠΥΡΡΩΝ ΚΑΙ ΟΙ ΣΚΕΠΤΙΚΟΙ, ΠΟΥ ΔΙΑΔΕΧΤΗΚΑΝ ΤΟΥΣ ΣΟΦΙΣΤΕΣ, ΥΠΕΡΑΣΠΙΣΤΗΚΑΝ ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΥΠΟΘΕΣΗ : ΣΤΗ ΦΥΣΗ ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΕΙ ΤΙΠΟΤΑ, ΕΛΕΓΕ Ο ΠΥΡΡΩΝ, ΩΡΑΙΟ Η ΑΣΧΗΜΟ, ΔΙΚΑΙΟ Η ΑΔΙΚΟ. Ο ΔΗΜΟΚΡΙΤΟΣ, ΤΟΥ ΟΠΟΙΟΥ ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΑΣΚΗΣΑΝ ΕΠΙΡΡΟΗ ΣΤΟΝ ΕΠΙΚΟΥΡΟ, ΑΡΝΙΟΤΑΝ ΕΠΙΣΗΣ ΤΗ ΦΥΣΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗ.
ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΖΗΤΗΜΑΤΟΣ ΣΤΗΝ ΕΠΟΧΗ ΤΟΥ ΕΠΙΚΟΥΡΟΥ 1. ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΕΙ ΦΥΣΙΚΟΣ ΝΟΜΟΣ. 2. ΟΙ ΠΟΛΙΤΙΚΟΙ ΝΟΜΟΙ ΚΑΘΙΕΡΩΘΗΚΑΝ ΑΠΟ ΤΗΝ ΙΣΧΥ ΚΑΙ ΕΓΙΝΑΝ ΣΕΒΑΣΤΟΙ ΥΠΟ ΤΗΝ ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΗΣ ΣΥΝΗΘΕΙΑΣ.
ΣΗΜΕΙΑ ΠΟΥ ΕΜΕΙΝΑΝ ΝΑ ΔΙΑΣΑΦΗΝΙΣΤΟΥΝ ΠΟΙΟΝ ΤΕΛΙΚΟ ΣΚΟΠΟ ΕΠΙΔΙΩΚΕΙ ΑΥΤΗ Η ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΙΣΧΥΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΟΠΟΙΑ ΓΕΝΝΙΕΤΑΙ ΤΟ ΔΙΚΑΙΟ; ΠΟΙΟ ΕΜΠΟΔΙΟ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΑΠΟΦΥΓΕΙ ΜΕ ΤΗΝ ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΗ ΦΡΟΝΤΙΔΑ Η ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΙΣΧΥΣ, ΓΙΑ ΝΑ ΔΙΑΤΗΡΗΣΕΙ ΕΤΣΙ ΤΗΝ ΕΝΤΑΣΗ ΤΗΣ ΚΑΙ ΝΑ ΑΠΟΚΤΗΣΕΙ ΔΙΑΡΚΕΙΑ;
ΣΗΜΕΙΑ ΠΟΥ ΕΜΕΙΝΑΝ ΝΑ ΔΙΑΣΑΦΗΝΙΣΤΟΥΝ ΠΟΙΟΣ ΕΙΝΑΙ Ο ΤΕΛΙΚΟΣ ΣΚΟΠΟΣ ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΟΠΟΙΟ ΚΑΤΕΥΘΥΝΕΤΑΙ Η ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΙΣΧΥΣ, ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΓΙΑΤΙ ΤΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΑΣ; ΠΩΣ ΟΙ ΑΤΟΜΙΚΕΣ ΔΥΝΑΜΕΙΣ ΕΙΝΑΙ ΟΡΓΑΝΩΜΕΝΕΣ ΚΑΙ ΟΜΑΔΟΠΟΙΗΜΕΝΕΣ ΓΥΡΩ ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΔΥΝΑΜΗ, ΜΕ ΤΡΟΠΟ ΠΟΥ ΝΑ ΑΝΤΙΤΑΣΣΟΥΝ ΣΤΗΝ ΑΣΚΗΣΗ ΤΗΣ ΤΑ ΟΣΟ ΤΟ ΔΥΝΑΤΟΝ ΛΙΓΟΤΕΡΑ ΕΜΠΟΔΙΑ;
Η ΑΝΘΡΩΠΙΝΗ ΚΟΙΝΩΝΙΑ, ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟΝ ΕΠΙΚΟΥΡΟ, ΕΧΕΙ ΩΣ ΤΕΛΙΚΟ ΣΚΟΠΟ ΤΗΝ ΩΦΕΛΕΙΑ. ΕΙΝΑΙ ΣΥΓΚΡΟΤΗΜΕΝΗ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΜΟΙΒΑΙΑ ΣΥΓΚΑΤΑΘΕΣΗ ΚΑΘΕΝΟΣ ΑΠΟ ΤΑ ΜΕΛΗ ΤΗΣ.
ΠΡΩΤΗ ΑΝΤΙΛΗΨΗ ΤΗΣ ΣΥΜΦΩΝΙΑΣ Ή ΤΟΥ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΛΑΙΟΥ,ΠΟΥ ΕΚΦΡΑΖΕΤΑΙ ΞΕΚΑΘΑΡΑ ΑΠΟ ΤΟΝ ΕΠΙΚΟΥΡΟ
ΜΕ ΤΗ ΣΥΓΚΡΟΤΗΣΗ ΤΗΣ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ ΕΧΟΥΜΕ ΤΗ ΓΕΝΝΗΣΗ ΤΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΑΣ, ΜΙΑ ΣΥΝΔΕΣΗ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΩΝ. Η ΕΠΙΒΙΩΣΗ ΤΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΠΡΟΫΠΟΘΕΤΕΙ ΤΗΝ ΥΠΑΡΞΗ ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΗΣ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗΣ ΑΝΑΜΕΣΑ ΣΤΑ ΑΤΟΜΑ ΠΟΥ ΤΗΝ ΑΠΟΤΕΛΟΥΝ. ΠΩΣ Η ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗ ΘΑ ΜΠΟΡΕΣΕΙ ΝΑ ΚΑΘΙΕΡΩΘΕΙ ΑΝΑΜΕΣΑ ΣΕ ΑΝΘΡΩΠΟΥΣ ΠΟΥ ΚΙΝΟΥΝΤΑΙ ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΑ ΑΠΌ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ ΣΥΜΦΕΡΟΝ ΚΑΙ ΑΝΑΓΝΩΡΙΖΟΥΝ ΜΟΝΟ ΤΗ ΔΥΝΑΜΗ ;
Ο ΕΠΙΚΟΥΡΟΣ ΕΙΣΑΓΕΙ ΤΗΝ ΙΔΕΑ ΤΗΣ ΣΥΜΒΑΣΗΣ. ΑΥΤΉ Η ΣΥΝΘΗΚΗ, ΠΡΑΓΜΑΤΟΠΟΙΩΝΤΑΣ ΜΙΑ ΝΕΑ ΠΡΟΟΔΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΘΡΩΠΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΓΙΑ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟ, ΔΗΜΙΟΥΡΓΕΙ ΤΗΝ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗ.
«ΤΟΤΕ ΑΡΧΙΣΑΝ ΟΙ ΓΕΙΤΟΝΕΣ ΝΑ ΕΝΩΝΟΝΤΑΙ ΜΕ ΦΙΛΙΚΟΥΣ ΔΕΣΜΟΥΣ, ΓΙΑΤΙ ΔΕΝ ΗΘΕΛΑΝ ΜΗΤΕ ΝΑ ΒΛΑΠΤΟΝΤΑΙ ΜΗΤΕ ΝΑ ΒΛΑΠΤΟΥΝ, ΚΑΙ ΖΗΤΗΣΑΝ ΝΑ ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΟΝΤΑΙ ΤΑ ΓΥΝΑΙΚΟΠΑΙΔΑ, ΔΗΛΩΝΟΝΤΑΣ ΜΕ ΧΕΙΡΟΝΟΜΙΕΣ ΚΑΙ ΑΝΑΡΘΡΕΣ ΚΡΑΥΓΕΣ ΌΤΙ ΤΟ ΕΛΕΟΣ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΑΔΥΝΑΜΟΥΣ ΗΤΑΝ ΔΙΚΑΙΟ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ.» Λουκρ., V, 1019.
Η ΠΙΟ ΚΤΥΠΗΤΗ ΑΠΟΔΕΙΞΗ ΌΤΙ Η ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗ, ΕΙΧΕ ΓΙ ΑΥΤΗΝ ΤΟ ΠΛΗΘΟΣ ΚΑΙ ΤΗΝ ΙΣΧΥ, ΕΙΝΙΑ Η ΥΠΑΡΞΗ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΥ ΓΕΝΟΥΣ : «ΑΛΛΙΩΣ ΔΕΝ ΘΑ ΔΙΑΙΩΝΙΖΟΤΑΝ Η ΑΝΘΡΩΠΙΝΗ ΦΥΛΗ, ΜΑ ΑΠΌ ΤΟΤΕ ΚΙΟΛΑΣ ΘΑ ΕΙΧΕ ΑΦΑΝΙΣΤΕΙ ΕΝΤΕΛΩΣ.» Λουκρ., V, 1023. Η ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗ ΚΑΙ Η ΤΗΡΗΣΗ ΤΟΥ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΛΑΙΟΥ ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΗ ΑΚΟΜΑ ΚΑΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΠΑΡΞΗ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΑΟΥΣ.
«ΕΧΤΙΣΑΝ ΠΟΛΕΙΣ ΠΟΥ ΤΙΣ ΕΖΩΣΑΝ ΜΕ ΤΕΙΧΗ, ΕΦΤΑΙΞΑΝ ΝΟΜΟΥΣ ΓΙΑ ΝΑ ΕΜΠΟΔΙΣΟΥΝ ΤΗΝ ΚΛΟΠΗ, ΤΗ ΛΗΣΤΕΙΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΜΟΙΧΕΙΑ ΕΊΝΑΙ Ο ΦΟΒΟΣ ΤΗΣ ΑΔΙΚΙΑΣ ΠΟΥ ΕΚΑΝΕ ΝΑ ΦΑΝΤΑΣΤΟΥΝ ΤΟ ΔΙΚΑΙΟ. ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΤΟ ΟΜΟΛΟΓΗΣΟΥΜΕ ΌΤΑΝ ΞΑΝΑΓΥΡΙΖΟΥΜΕ ΣΤΙΣ ΑΡΧΕΣ ΚΑΙ ΞΕΤΥΛΙΓΟΥΜΕ ΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ.» ΟΡΑΤΙΟΣ
«Η ΦΥΣΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗ, ΕΙΝΑΙ ΣΥΜΒΑΣΗ ΠΡΟΣ ΤΟ ΚΟΙΝΟ ΣΥΜΦΕΡΟΝ, ΩΣΤΕ ΝΑ ΜΗΝ ΒΛΑΠΤΕΙ Ο ΕΝΑΣ ΤΟΝ ΑΛΛΟΝ ΟΥΤΕ ΝΑ ΒΛΑΠΤΕΤΑΙ.» ΔΙΟΓ. ΛΑΕΡΤ., X, 150.(Κ. Δ. 30.)
«Η ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗ ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΕΙ ΩΣ ΚΑΤΙ ΑΥΘΥΠΑΡΚΤΟ, ΑΛΛΑ ΑΠΟΤΕΛΕΙ ΕΝΑ ΕΙΔΟΣ ΣΥΜΒΑΣΗΣ, ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΗΝ ΟΠΟΙΑ ΣΤΙΣ ΑΜΟΙΒΑΙΕΣ ΕΠΑΦΕΣ ΤΩΝ ΑΝΘΡΩΠΩΝ - ΟΠΟΥ ΚΑΙ ΟΠΟΤΕ ΑΥΤΕΣ ΛΑΜΒΑΝΟΥΝ ΧΩΡΑ ΚΑΝΕΝΑΣ ΔΕΝ ΘΑ ΒΛΑΠΤΕΙ ΤΟΝ ΑΛΛΟΝ ΚΑΙ ΚΑΝΕΝΑΣ ΔΕΝ ΘΑ ΒΛΑΠΤΕΤΑΙ.» ΔΙΟΓ. ΛΑΕΡΤ., X, 150. ( Κ.Δ. 33)
Η ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗ ΕΧΕΙ ΩΣ ΒΑΣΙΚΗ ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΤΟ ΣΥΜΒΟΛΑΙΟ ΠΟΥ ΔΕΝ ΙΣΧΥΕΙ ΠΑΡΑ ΜΟΝΟ ΜΕΤΑΞΥ ΤΩΝ ΣΥΜΒΑΛΛΟΜΕΝΩΝ
«ΓΙΑ ΟΣΑ ΕΜΒΙΑ ΟΝΤΑ ΔΕΝ ΜΠΟΡΕΣΑΝ ΝΑ ΣΥΝΑΨΟΥΝ ΣΥΜΦΩΝΙΑ ΝΑ ΜΗΝ ΒΛΑΠΤΕΙ ΤΟ ΕΝΑ ΤΟ ΑΛΛΟ ΚΑΙ ΝΑ ΜΗΝ ΒΛΑΠΤΕΤΑΙ ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΕΙ ΟΥΤΕ ΔΙΚΑΙΟ ΟΥΤΕ ΑΔΙΚΟ. ΤΟ ΙΔΙΟ ΙΣΧΥΕΙ ΚΑΙ ΓΙΑ ΟΣΟΥΣ ΛΑΟΥΣ ΔΕΝ ΜΠΟΡΕΣΑΝ Ή ΔΕΝ ΘΕΛΗΣΑΝ ΝΑ ΣΥΜΦΩΝΗΣΟΥΝ ΝΑ ΜΗΝ ΒΛΑΠΤΕΙ Ο ΕΝΑΣ ΤΟΝ ΑΛΛΟΝ ΚΑΙ ΝΑ ΜΗΝ ΒΛΑΠΤΕΤΑΙ.» ΔΙΟΓ. ΛΑΕΡΤ., X, 150. ( Κ.Δ. 32)
«ΟΙ ΝΟΜΟΙ ΕΧΟΥΝ ΚΑΘΙΕΡΩΘΕΙ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΣΟΦΟΥΣ, ΟΧΙ ΓΙΑ ΝΑ ΜΗΝ ΔΙΑΠΡΑΤΤΟΥΝ ΑΔΙΚΕΣ ΠΡΑΞΕΙΣ, ΑΛΛΑ ΓΙΑ ΝΑ ΜΗΝ ΤΙΣ ΥΦΙΣΤΑΝΤΑΙ.» ΕΠΙΚ., ΣΤΟΒΑΙΟΣ SERM, XLIII, 139.
ΣΕ ΤΙ Η ΑΔΙΚΙΑ ΕΙΝΑΙ ΚΑΚΟ
«Η ΑΔΙΚΙΑ ΔΕΝ ΑΠΟΤΕΛΕΙ ΑΥΤΗ Η ΙΔΙΑ ΚΑΤΙ ΚΑΚΟ, ΑΛΛΑ ΜΟΝΟ ΣΤΟ ΒΑΘΜΟ ΠΟΥ ΑΥΤΟΣ ΠΟΥ ΑΔΙΚΕΙ ΚΥΡΙΕΥΕΤΑΙ ΑΠΟ ΤΟ ΦΟΒΟ ΟΤΙ ΙΣΩΣ ΔΕΝ ΣΤΑΘΕΙ ΔΥΝΑΤΟ ΝΑ ΞΕΦΥΓΕΙ ΑΠΟ ΕΚΕΙΝΟΥΣ ΠΟΥ ΕΧΟΥΝ ΟΡΙΣΘΕΙ ΝΑ ΤΙΜΩΡΟΥΝ ΤΕΤΟΙΕΣ ΠΡΑΞΕΙΣ.» ΔΙΟΓ. ΛΑΕΡΤ., X,151.( Κ.Δ. 34)
«ΟΠΟΙΟΣ ΠΑΡΑΒΑΙΝΕΙ ΣΤΑ ΚΡΥΦΑ ΚΑΤΙ ΑΠΟ ΟΣΑ ΕΧΟΥΝ ΣΥΜΦΩΝΗΣΕΙ ΜΕΤΑΞΥ ΤΟΥΣ ΟΙ ΑΝΘΡΩΠΟΙ ΓΙΑ ΝΑ ΜΗΝ ΒΛΑΠΤΟΥΝ ΚΑΙ ΝΑ ΜΗΝ ΒΛΑΠΤΟΝΤΑΙ ΔΕΝ ΘΑ ΕΧΕΙ ΠΟΤΕ ΤΗΝ ΒΕΒΑΙΟΤΗΤΑ ΟΤΙ ΤΕΛΙΚΑ ΔΕΝ ΘΑ ΦΑΝΕΡΩΘΕΙ - ΑΚΟΜΑ ΚΑΙ ΑΝ Η ΠΡΑΞΗ ΤΟΥ ΜΕΝΕΙ ΠΡΟΣ ΤΟ ΠΑΡΟΝ ΘΕΟΚΡΥΦΗ. ΓΙΑΤΙ ΕΙΝΑΙ ΑΔΗΛΟ ΚΑΤΑ ΠΟΣΟ ΘΑ ΜΕΙΝΕΙ ΤΟ ΙΔΙΟ ΚΡΥΦΗ ΩΣ ΤΗ ΣΤΙΓΜΗ ΤΟΥ ΘΑΝΑΤΟΥ ΤΟΥ.» ΔΙΟΓ. ΛΑΕΡΤ., X,151. ( Κ.Δ.35)
«Ο ΔΙΚΑΙΟΣ ΕΙΝΑΙ ΜΑΚΡΙΑ ΑΠΟ ΚΑΘΕ ΤΑΡΑΧΗ, Ο ΑΔΙΚΟΣ ΕΙΝΑΙ ΓΕΜΑΤΟΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΙΟ ΜΕΓΑΛΗ ΤΑΡΑΧΗ.» ΔΙΟΓ. ΛΑΕΡΤ., X,144.
«ΜΕ ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΤΗΣ ΤΗ ΔΥΝΑΜΗ ΚΑΙ ΤΗ ΦΥΣΗ ΤΗΣ ΓΑΛΗΝΕΥΕΙ ΤΙΣ ΨΥΧΕΣ. Η ΑΔΙΚΙΑ, ΑΝΤΙΘΕΤΑ, ΜΕ ΜΟΝΗ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΙΑ ΤΗΣ ΦΕΡΝΕΙ ΤΗΝ ΤΑΡΑΧΗ ΣΤΗΝ ΨΥΧΗ.» De fin., I, XVI, 50.
Η ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΑΛΛΑΖΕΙ ΣΕ ΕΝΑ ΒΑΘΜΟ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟΝ ΤΟΠΟ ΚΑΙ ΤΟ ΧΡΟΝΟ
«ΓΕΝΙΚΑ, ΤΟ ΔΙΚΑΙΟ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΙΔΙΟ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ, ΔΙΟΤΙ ΥΠΑΡΧΕΙ ΚΑΤΙ ΤΟ ΩΦΕΛΙΜΟ ΣΤΗΝ ΑΜΟΙΒΑΙΑ ΚΟΙΝΩΝΙΑ. (ΚΑΙ ΣΕ ΟΡΙΣΜΕΝΟΥΣ ΝΟΜΟΥΣ ΠΟΥ ΑΠΟΤΕΛΟΥΝ ΤΙΣ ΑΜΕΣΕΣ ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ ΑΥΤΗΣ ΤΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΑΣ). ΥΠΟ ΤΟ ΙΔΙΑΙΤΕΡΟ ΟΜΩΣ ΠΡΙΣΜΑ ΤΗΣ ΚΑΘΕ ΧΩΡΑΣ ΚΑΙ ΤΩΝ ΣΥΝΘΗΚΩΝ ΤΗΣ - ΟΠΟΙΕΣ ΚΑΙ ΑΝ ΕΙΝΑΙ ΑΥΤΕΣ - ΔΕΝ ΣΥΜΒΑΙΝΕΙ ΝΑ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΙΔΙΟ ΠΡΑΓΜΑ ΔΙΚΑΙΟ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ.» ΔΙΟΓ. ΛΑΕΡΤ., X, 151.( Κ.Δ. 36)
«ΕΚΕΙΝΟ - ΑΠΟ ΟΣΑ ΘΕΩΡΟΥΝΤΑΙ ΔΙΚΑΙΑ - ΠΟΥ ΟΝΤΟΣ ΣΥΜΦΕΡΕΙ ΣΤΙΣ ΑΝΑΓΚΕΣ ΤΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΖΩΗΣ, ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΕΧΕΙ ΤΗΝ ΙΣΧΥ ΤΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ, ΕΙΤΕ ΕΙΝΑΙ ΕΙΤΕ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΙΔΙΟ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ. ΑΝ, ΟΜΩΣ, ΚΑΠΟΙΟΣ ΑΠΛΩΣ ΘΕΣΠΙΣΕΙ ΕΝΑ ΝΟΜΟ, Ο ΟΠΟΙΟΣ ΔΕΝ ΑΠΟΒΑΙΝΕΙ ΠΡΟΣ ΤΟ ΣΥΜΦΕΡΟΝ ΤΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΖΩΗΣ, Ο ΝΟΜΟΣ ΑΥΤΟΣ ΔΕΝ ΕΧΕΙ ΠΙΑ ΤΗΝ ΦΥΣΗ ΤΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ.» ΔΙΟΓ. ΛΑΕΡΤ., X, 152.( Κ.Δ. 37)
«ΟΣΟΙ ΕΙΧΑΝ ΤΗ ΔΥΝΑΜΗ ΝΑ ΕΞΑΣΦΑΛΙΣΘΟΥΝ ΠΡΟΠΑΝΤΟΣ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΓΕΙΤΟΝΕΣ ΤΟΥΣ ΕΖΗΣΑΝ ΥΠΕΡΟΧΑ ΜΕΤΑΞΥ ΤΟΥΣ ΕΧΟΝΤΑΣ ΤΗΝ ΠΙΟ ΣΙΓΟΥΡΗ ΕΓΓΥΗΣΗ, ΚΑΙ ΚΑΘΩΣ ΑΠΟΛΑΥΣΑΝ ΤΗΝ ΦΙΛΙΚΗ ΣΧΕΣΗ ΣΤΗΝ ΠΛΗΡΕΣΤΕΡΗ ΜΟΡΦΗ ΤΗΣ ΔΕΝ ΟΔΥΡΟΝΤΑΙ ΣΑΝ ΝΑ ΤΟΝ ΛΥΠΟΥΝΤΑΙ- ΓΙΑ ΕΚΕΙΝΟΝ ΠΟΥ Η ΖΩΗ ΤΟΥ ΤΕΛΕΙΩΣΕ ΠΡΙΝ ΑΠΟ ΤΗ ΔΙΚΗ ΤΟΥΣ.» ΔΙΟΓ. ΛΑΕΡΤ., X, 154.( Κ.Δ. 40)
Η ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΙΔΕΑ ΤΟΥ ΕΠΙΚΟΥΡΟΥ «Η ΑΡΕΤΗ ΜΟΝΗ ΕΙΝΑΙ ΑΧΩΡΙΣΤΗ ΑΠΟ ΤΗΝ ΗΔΟΝΗ, ΑΛΛΑ ΟΛΑ ΤΑ ΑΛΛΑ ΠΡΑΓΜΑΤΑ (ΓΙΑ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ ΤΑ ΠΛΟΥΤΗ, ΟΙ ΤΙΜΕΣ) ΧΩΡΙΖΟΝΤΑΙ ΑΠΟ ΑΥΤΗΝ, ΓΙΑΤΙ ΕΙΝΑΙ ΘΝΗΤΑ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΔΥΝΑΤΟΝ ΝΑ ΖΕΙ ΚΑΝΕΙΣ ΧΑΡΟΥΜΕΝΑ, ΑΝ Η ΖΩΗ ΤΟΥ ΔΕΝ ΕΧΕΙ ΦΡΟΝΗΣΗ, ΟΜΟΡΦΙΑ ΚΑΙ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗ, ΚΑΙ ΟΥΤΕ ΠΑΛΙ ΕΙΝΑΙ ΔΥΝΑΤΟΝ ΝΑ ΧΕΙ Η ΖΩΗ ΤΟΥ ΦΡΟΝΗΣΗ, ΟΜΟΡΦΙΑ ΚΑΙ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗ, ΑΝ ΔΕΝ ΕΧΕΙ ΚΑΙ ΧΑΡΑ» ( Κ.Δ. 5 )
ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ