Ιερά Οδός 364 12243 Αιγάλεω ΤΗΛ: 210 5314771 ΦΑΞ: 210 5315669 ΔΗΜΟΣ ΑΙΓΑΛΕΩ ΣΧΕΔΙΟ ΔΡΑΣΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΕΙΦΟΡΟ ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2010
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1. ΣΥΝΟΨΗ... 3 2. ΕΙΣΑΓΩΓΗ... 4 ΜΕΡΟΣ Α : ΣΥΝΟΛΙΚΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ...7 3. ΕΙΣΑΓΩΓΗ - ΔΗΜΟΣ ΑΙΓΑΛΕΩ... 8 3.1. ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΔΗΜΟΥ...8 3.2. ΚΛΙΜΑΤΙΚΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ...9 4. ΟΡΓΑΝΩΤΙΚΗ ΔΟΜΗ ΚΑΙ ΣΤΗΡΙΞΗ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΕΜΠΛΕΚΟΜΕΝΟΥΣ ΦΟΡΕΙΣ... 12 4.1. ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ ΤΩΝ ΟΡΓΑΝΩΤΙΚΩΝ ΔΟΜΩΝ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ...12 4.2. ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΚΑΙ ΣΤΗΡΙΞΗ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΕΜΠΛΕΚΟΜΕΝΟΥΣ ΦΟΡΕΙΣ...14 5. ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΙΚΟΙ ΣΚΟΠΟΙ... 18 ΜΕΡΟΣ Β : ΒΑΣΙΚΗ ΑΠΟΓΡΑΦΗ ΕΚΠΟΜΠΩΝ...22 6. ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΑΠΟΓΡΑΦΗΣ ΒΑΣΙΚΩΝ ΕΚΠΟΜΠΩΝ... 23 7. ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΚΑΙ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ: ΔΗΜΟΤΙΚΑ ΚΤΙΡΙΑ ΚΑΙ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ, ΦΩΤΙΣΜΟΣ, ΟΙΚΙΑΚΟΣ ΚΑΙ ΤΡΙΤΟΓΕΝΗΣ ΤΟΜΕΑΣ... 24 7.1. ΗΛΕΚΤΡΙΚΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑ...24 7.1.1. Παραγωγή Η/Ε... 24 7.1.2. Κατανάλωση Η/Ε: Δημοτικά κτίρια... 24 7.1.3. Κατανάλωση Η/Ε: Δημοτικές εγκαταστάσεις... 25 7.1.4. Κατανάλωση Η/Ε: Δημοτικός φωτισμός... 25 7.1.5. Κατανάλωση Η/Ε: Οικιακός τομέας... 25 7.1.6. Κατανάλωση Η/Ε: Τριτογενής τομέας... 26 7.2. ΆΛΛΑ ΚΑΥΣΙΜΑ...26 7.2.1. Κατανάλωση πετρελαίου: Δημοτικά κτίρια... 26 7.2.2. Κατανάλωση πετρελαίου: Οικιακός και τριτογενής τομέας... 27 8. ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ: ΜΕΤΑΦΟΡΕΣ... 28 8.1. ΔΗΜΟΤΙΚΑ ΟΧΗΜΑΤΑ...28 8.2. ΜΕΤΑΦΟΡΕΣ...29 9. ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΕΚΠΟΜΠΩΝ CO 2... 30 ΜΕΡΟΣ Γ : ΔΡΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΜΕΤΡΑ ΕΩΣ ΤΟ 2020...31 10. ΔΗΜΟΤΙΚΑ ΚΤΙΡΙΑ & ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ... 32 11. ΟΙΚΙΑΚΟΣ ΚΑΙ ΤΡΙΤΟΓΕΝΗΣ ΤΟΜΕΑΣ... 37 12. ΔΗΜΟΤΙΚΟΣ ΦΩΤΙΣΜΟΣ... 42 Σελίδα 1
13. ΟΧΗΜΑΤΑ & ΜΕΤΑΦΟΡΕΣ... 44 13.1. ΔΗΜΟΤΙΚΑ ΟΧΗΜΑΤΑ...44 13.2. ΜΕΤΑΦΟΡΕΣ...48 14. ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣ ΠΗΓΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ... 52 15. ΔΗΜΟΤΙΚΕΣ ΠΡΟΜΗΘΕΙΕΣ... 54 16. ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΜΕΙΩΣΗΣ ΕΚΠΟΜΠΩΝ CO 2... 57 17. ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ ΣΧΕΔΙΟΥ ΔΡΑΣΗΣ... 58 Σελίδα 2
1. ΣΥΝΟΨΗ Ανταποκρινόμενος στο κάλεσμα των Δημάρχων της Ευρώπης να υπερβούν τον στόχο μείωσης των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα (CO 2 ) κατά 20% έως το 2020, ο Δήμος Αιγάλεω υπέγραψε το Σύμφωνο των Δημάρχων στις 09 Οκτωβρίου 2008 και ξεκίνησε να προσαρμόζεται και να υλοποιεί τις δεσμεύσεις που απορρέουν από αυτό. Σαν πρώτο βήμα, διαμορφώθηκε μία άτυπη οργανωτική δομή για την κατάστρωση και υλοποίηση της αειφόρου ενεργειακής πολιτικής του Δήμου, καθώς και την παρακολούθηση επίτευξης των στόχων που έχουν τεθεί: Ο στόχος που τέθηκε είναι η μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα (CO 2 ) από τις δραστηριότητες εντός των ορίων του Δήμου κατά 20% από τα επίπεδα του 2005 έως το 2020 μέσω δράσεων ανά τους διάφορους τομείς δραστηριότητας της πόλης. Στη συνέχεια, ο Δήμος Αιγάλεω, με την βοήθεια του Κέντρου Ανανεώσιμων Πηγών και Εξοικονόμησης Ενέργειας (ΚΑΠΕ) και εξωτερικού Συμβούλου (ΕΠΤΑ ΕΠΕ) συνέταξε το παρόν Σχέδιο Δράσης για την Αειφόρο Ενέργεια, σύμφωνα με τις οδηγίες του Συμφώνου των Δημάρχων. Όπως φαίνεται, ο στόχος της μείωσης εκπομπών CO 2 μπορεί να επιτευχθεί από τον συνδυασμό εξοικονόμησης ενέργειας και εγκατάστασης συστημάτων ΑΠΕ εντός των ορίων του Δήμου. Εντούτοις, καθώς οι μεγαλύτερες μειώσεις αναμένονται από τομείς στους οποίους ο Δήμος δεν μπορεί να ασκήσει άμεση επίδραση (ιδιωτικές μεταφορές, οικιακός και τριτογενής τομέας), η επίτευξη του στόχου του 20% θα πρέπει να αποτελέσει αντικείμενο στενής παρακολούθησης μέχρι την επόμενη αναφορά προς το Σύμφωνο των Δημάρχων σε δύο χρόνια οπότε και θα μπορούν να προταθούν νέα ή διορθωμένα μέτρα και δράσεις. Σελίδα 3
2. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Στις 9 Μαρτίου 2007 η Ευρωπαϊκή Ένωση υιοθέτησε τη δέσμη μέτρων «Ενέργεια για ένα μεταβαλλόμενο κόσμο», αναλαμβάνοντας μια μονομερή δέσμευση για τη μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα (CO 2 ) κατά 20% έως το 2020, ως αποτέλεσμα της αύξησης της ενεργειακής απόδοσης κατά 20% και του προσδιορισμού του μεριδίου των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στο ενεργειακό μίγμα σε 20%. Στο πλαίσιο αυτό και σύμφωνα με τις κατευθύνσεις του Σχεδίου Δράσης της Ε.Ε. για την ενεργειακή απόδοση, οι Δήμαρχοι της Ευρώπης εκτιμώντας ότι: οι τοπικές και περιφερειακές αρχές μοιράζονται την ευθύνη για την καταπολέμηση της αύξησης της θερμοκρασίας του πλανήτη με τις εθνικές κυβερνήσεις και ότι οφείλουν να αναλάβουν τη δέσμευση αυτή ανεξαρτήτως των δεσμεύσεων άλλων ενδιαφερομένων φορέων τα αστικά κέντρα και οι πόλεις ευθύνονται άμεσα και έμμεσα (μέσω των προϊόντων και των υπηρεσιών που χρησιμοποιούνται από τους πολίτες) για περισσότερο από το ήμισυ των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου που προκύπτουν από τη χρήση ενέργειας σχετιζόμενης με την ανθρώπινη δραστηριότητα η δέσμευση της Ε.Ε. για τη μείωση των εκπομπών θα μπορέσει να υλοποιηθεί μόνον με τη συνδρομή των τοπικών φορέων, των πολιτών και των ενώσεών τους ότι οι τοπικές και περιφερειακές αρχές οφείλουν να πρωτοστατήσουν στην ανάληψη δράσης και να δώσουν το καλό παράδειγμα, δεδομένου ότι αποτελούν το επίπεδο διακυβέρνησης που βρίσκεται πλησιέστερα στους πολίτες συμφώνησαν να υπερβούν τους στόχους που έθεσε η Ε.Ε. για το 2020, μειώνοντας τις εκπομπές CO 2 στις επικράτειες τους κατά τουλάχιστον 20%, μέσω της εφαρμογής ενός Σχεδίου Δράσης για την Αειφόρο Ενέργεια στους τομείς δραστηριοτήτων που σχετίζονται με την εντολή τους. Για το σκοπό, αυτό ξεκίνησαν την πρωτοβουλία του Συμφώνου των Δημάρχων όπου καλούν όλους τους Δήμους της Ευρώπης να συμμετέχουν σε αυτήν την πρωτοβουλία εισχωρώντας στην πρωτοβουλία αυτή και υλοποιώντας τις δεσμεύσεις που απορρέουν από τη συμμετοχή στο Σύμφωνο. Στο Σύμφωνο, μέχρι στιγμής (Οκτώβριος 2010) συμμετέχουν πάνω από 2100 Δήμοι από την Ευρώπη, μεταξύ των οποίων 50 Δήμοι από όλη την Ελλάδα. Οι δεσμεύσεις ενός συμμετέχοντος Δήμου όπως απορρέουν από το Σύμφωνο είναι οι παρακάτω: Προετοιμασία μια Βασικής Απογραφής Εκπομπών CO 2 με καταγραφή των ενεργειακών καταναλώσεων τόσο των δημοτικών όσο και των ιδιωτικών κτιρίων Σελίδα 4
Προετοιμασία του Σχεδίου Δράσης για την Αειφόρο Ενέργεια, το οποίο πρέπει να υποβληθεί εντός ενός έτους από την επίσημη υπογραφή του Συμφώνου των Δημάρχων Υλοποίηση των προτεινόμενων μέτρων για την μείωση των εκπομπών CO 2, ειδικά στους τομείς ευθύνης του Δήμου (δημοτικά κτίρια, φωτισμός, οχήματα, δημοτικές προμήθειες, κτλ) Ανάληψη των απαραίτητων δράσεων για την κινητοποίηση της κοινωνίας των πολιτών στο Δήμο Υποβολή έκθεσης αξιολόγησης τουλάχιστον ανά διετία μετά την υποβολή του Σχεδίου Δράσης για την Αειφόρο Ενέργεια για αξιολόγηση, παρακολούθηση και εξακρίβωση των αποτελεσμάτων Ο Δήμος Αιγάλεω, έχοντας επιδείξει ιδιαίτερη ευαισθησία σε θέματα προστασίας περιβάλλοντος και εξοικονόμησης ενέργειας, υπέγραψε το Σύμφωνο των Δημάρχων στις 09 Οκτωβρίου 2008 και ξεκίνησε να προσαρμόζεται και να υλοποιεί τις δεσμεύσεις που απορρέουν από αυτό. Η υπογραφή του Συμφώνου έρχεται ως συνέχεια σε μία μακρά σειρά πρωτοβουλιών του Δήμου για την Αειφόρο ανάπτυξη όπως η ενεργειακή αναβάθμιση κτιρίων του Δήμου (π.χ. σχολικά κτίρια), η ανάληψη δράσεων για την χρήση ποδηλάτων και ΜΜΜ από τους κατοίκους, η συμμετοχή του Δήμου σε εθνικές χρηματοδοτήσεις για έργα εξοικονόμησης ενέργειας (π.χ., ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΩ, 2009) και ευρωπαϊκά προγράμματα πράσινης ανάπτυξης, κ.α. Σε αυτό το πλαίσιο, η πρωτοβουλία του Συμφώνου των Δημάρχων θεωρείται ως μία μοναδική ευκαιρία να ενωθούν όλες οι προσπάθειες και επιδιώξεις κάτω από ένα κοινό πρόγραμμα δράσης, και μάλιστα σε συνεργασία με Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης από όλη την Ευρώπη και υπό την αιγίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η σημασία του εγχειρήματος έχει οδηγήσει και στην υψηλή δέσμευση της Αρχής του Δήμου, όπως αυτή εκφράζεται από τον ίδιο τον Δήμαρχο Αιγάλεω, ότι θα καταβληθεί κάθε προσπάθεια ώστε να επιτευχθούν οι στόχοι που θα τεθούν μέσω της πρωτοβουλίας αυτής. Ο στόχος που θέτει το παρόν Σχέδιο Δράσης είναι η μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα (CO 2 ) από τις δραστηριότητες εντός των ορίων του Δήμου κατά 20% από τα επίπεδα του 2005 έως το 2020. Αυτό θα επιτευχθεί μέσω δράσεων ανά τους διάφορους τομείς δραστηριότητας της πόλης, οι οποίες αποτελούν και τους αντικειμενικούς σκοπούς του Σχεδίου Δράσης: 1. των εκπομπών CO 2 από μέτρα εξοικονόμησης ενέργειας σε όλες τις δημοτικές δραστηριότητες, κτίρια και οχήματα έως το 2020 2. των εκπομπών CO 2 από την προώθηση μέτρων εξοικονόμησης ενέργειας στον οικιακό και τριτογενή τομέα έως το 2020 3. των εκπομπών CO 2 από την προώθηση μέτρων εξοικονόμησης ενέργειας στις μεταφορές έως το 2020 Σελίδα 5
4. Παραγωγή ποσοστού της ηλεκτρικής ενέργειας που καταναλώνεται εντός του Δήμου από ΑΠΕ έως το 2020 Στο Σχέδιο Δράσης για την Αειφόρο Ενέργεια που ακολουθεί, περιγράφεται η υφιστάμενη κατάσταση εντός των ορίων του Δήμου Αιγάλεω και τα μέτρα και πρωτοβουλίες που θα υλοποιηθούν μέχρι το 2020 ώστε ο Δήμος να επιτύχει τον στόχο μείωσης των εκπομπών CO 2 που έθεσε, συνεισφέροντας έτσι στον γενικότερο στόχο της αειφόρου ανάπτυξης και της προστασίας του περιβάλλοντος. Καθώς Σχέδιο Δράσης για την Αειφόρο Ενέργεια έχει την μορφή ενός ολοκληρωμένου έργου, εκτός των στόχων και των τεχνικών μέσων για την επίτευξή τους, παρακάτω εκτίθενται και: Οι δομές του Δήμου, ως φορέα υλοποίησης, που θα αναλάβουν τον σχεδιασμό, υλοποίηση και παρακολούθηση των προβλεπομένων στο Σχέδιο Δράσης Οι πιθανές πηγές χρηματοδότησης Το αναμενόμενο χρονοδιάγραμμα υλοποίησης Τους τρόπους παρακολούθησης της προόδου και επαλήθευσης των επιθυμητών αποτελεσμάτων Τις δράσεις ενημέρωσης, κινητοποίησης και δικτύωσης όλων των εμπλεκομένων μερών του Δήμου προς τους σκοπούς του Σχεδίου Δράσης και του Συμφώνου των Δημάρχων Σελίδα 6
ΜΕΡΟΣ Α : ΣΥΝΟΛΙΚΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ Σελίδα 7
3. ΕΙΣΑΓΩΓΗ - ΔΗΜΟΣ ΑΙΓΑΛΕΩ 3.1. ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΔΗΜΟΥ Ο Δήμος Αιγάλεω βρίσκεται στην Δυτική περιοχή του Πολεοδομικού Συγκροτήματος των Αθηνών και έχει αναπτυχθεί εκατέρωθεν της αρχαίας Ιεράς Οδού. Η πόλη καταλαμβάνει 650 εκτάρια και κατοικήθηκε μαζικά για πρώτη φορά το 1922 από πρόσφυγες της Μικράς Ασίας. Το 1934 με διάταγμα οι γύρω οικισμοί αποτέλεσαν την κοινότητα των "Νέων Κυδωνιών" μέχρι το 1941 οπότε και ιδρύθηκε ο Δήμος Αιγάλεω. Εικόνα 1: Θέση Δήμου Αιγάλεω Ο Δήμος, σύμφωνα με την απογραφή του 2001, έχει πληθυσμό 74.046 κατοίκους. Στα επίσημα στοιχεία παρατηρείται, μάλιστα μία μικρή μείωση του πληθυσμού του Δήμου, καθώς το 1991 είχε υπολογιστεί σε 78.563 κατοίκους. Στη διάρθρωση του οικονομικά ενεργού πληθυσμού σαφώς υπερισχύει ο δευτερογενής τομέας, ενώ έπεται ο τριτογενής που εμφανίζεται με σημαντική δυναμικότητα. Σελίδα 8
3.2. ΚΛΙΜΑΤΙΚΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ Το κλίμα της περιοχής είναι μεσογειακό και κατατάσσεται, ειδικότερα, στην κατηγορία του έντονου θερμού μεσογειακού. Το Αιγάλεω βρίσκεται κοντά στον μετεωρολογικό σταθμό της Ν. Φιλαδέλφειας στοιχεία από τον οποίο για το διάστημα 1955 1997 παρατίθενται παρακάτω: Εικόνα 2: Ελάχιστη, μέση και μέγιστη μηνιαία θερμοκρασία Σελίδα 9
Εικόνα 3: Μέση μηνιαία υγρασία Εικόνα 4: Μέση μηνιαία βροχόπτωση Σελίδα 10
Εικόνα 5: Μέση μηνιαία ένταση και διεύθυνση ανέμων Σελίδα 11
4. ΟΡΓΑΝΩΤΙΚΗ ΔΟΜΗ ΚΑΙ ΣΤΗΡΙΞΗ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΕΜΠΛΕΚΟΜΕΝΟΥΣ ΦΟΡΕΙΣ 4.1. ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ ΤΩΝ ΟΡΓΑΝΩΤΙΚΩΝ ΔΟΜΩΝ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ Η κατάστρωση και υλοποίηση μίας ενεργειακής και κλιματικής πολιτικής είναι μία απαιτητική διαδικασία που πρέπει να σχεδιαστεί με συστηματικό τρόπο και να υλοποιηθεί με συνεχή παρακολούθηση των αποτελεσμάτων της. Απαιτεί την συνεργασία μεταξύ διαφόρων τμημάτων της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, ενώ μία από τις προκλήσεις που θέτει το Σύμφωνο των Δημάρχων και η επιτυχής υλοποίηση ενός Σχεδίου Δράσης για την Αειφόρο Ενέργεια είναι η αποδοχή και ενσωμάτωση του Σχεδίου ως κομμάτι των κανονικών διαδικασιών και καθηκόντων του Δήμου. Η κατάστρωση οργανωτικής δομής και η ανάθεση αρμοδιοτήτων θεωρούνται προαπαιτούμενα για την επιτυχή υλοποίηση ενός Σχεδίου Δράσης. Εικόνα 6: Οργανόγραμμα δομής υλοποίησης του Σχεδίου Δράσης για την Αειφόρο Ενέργεια Στο διάγραμμα φαίνεται η άτυπη οργανωτική δομή που υιοθετήθηκε από τον Δήμο Αιγάλεω προκειμένου η υλοποίηση και παρακολούθηση του Σχεδίου Δράσης για την Αειφόρο Ενέργειας να ενταχθεί στις λειτουργίες του Δήμου. Διακρίνονται δύο επίπεδα: Η Κατευθυντήρια Επιτροπή, με επικεφαλής τον Δήμαρχο και την συμμετοχή του Αντιδημάρχου και των Τεχνικών Υπηρεσιών του Δήμου εξετάζει και θέτει τις στρατηγικές κατευθύνσεις της Σελίδα 12
πολιτικής του Δήμου και παρέχει την απαραίτητη πολιτική στήριξη στην διαδικασία. Τέλος, η Κατευθυντήρια Επιτροπή, μέσω της παρουσίας της Δημοτικής Αρχής, μπορεί να εγκρίνει τις δράσεις και δραστηριότητες του Σχεδίου Δράσης Οι Ομάδες Εργασίας έχουν τεχνικό εκτελεστικό χαρακτήρα και αποτελούνται από αντιπρόσωπους των τμημάτων του Δήμου που σχετίζονται με την εφαρμογή του Σχεδίου Δράσης για την Αειφόρο Ενέργεια. Μέσω των Ομάδων, μπορούν να σχεδιάζονται και πραγματοποιούνται οι δράσεις που σχετίζονται με το Σχέδιο Δράσης και να συζητούνται ιδέες και προτάσεις για νέες δράσεις, χρηματοδοτήσεις, συνεργασίες, εκστρατείες ενημέρωσης, κτλ. Η εκπροσώπηση πολλών τμημάτων προσφέρει ευελιξία και εξοικείωση όλων των εμπλεκομένων καθώς το Σύμφωνο των Δημάρχων επηρεάζει ένα μεγάλο εύρος δημοτικών λειτουργιών (κτίρια, μεταφορές, προμήθειες, αστική ανάπτυξη, ενημέρωση κοινού, κτλ) Ο Διαχειριστής Έργου αποτελεί τον συνδετικό κρίκο μεταξύ των δύο επιπέδων καθώς μεταφέρει προς την Κατευθυντήρια Επιτροπή τεχνικές πληροφορίες, αποτελέσματα δράσεων και τεχνογνωσία και προς τις Ομάδες Εργασίας τις πολιτικές κατευθύνσεις και αποφάσεις. Από την στιγμή που υιοθετήθηκε το παραπάνω σχήμα, ξεκίνησε μία προσπάθεια παρακολούθησης των εξελίξεων από την Κατευθυντήρια Επιτροπή και μία αντίστοιχη προσπάθεια εξειδίκευσης και επιμόρφωσης από τα μέλη των Ομάδων Εργασίας. Το μεσαίο μέγεθος του Δήμου Αιγάλεω μεταφράζεται σε μη επαρκή τεχνογνωσία σε ειδικά θέματα όπως η εξοικονόμηση ενέργειας, η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ, οι πράσινες προμήθειες, κτλ. Προς αυτή την κατεύθυνση έχουν πραγματοποιηθεί έργα και δράσεις που σχετίζονται με το περιεχόμενο και τις κατηγορίες δράσεων του Συμφώνου των Δημάρχων με την βοήθεια εξωτερικών συμβούλων ή ευρωπαϊκών οργανισμών, κάτι που προσφέρει πολύτιμη τεχνογνωσία στον Δήμο. Μία ιδιαίτερη περίπτωση αποτελούν οι συνεχείς συμμετοχές, τα τελευταία χρόνια, του Δήμου σε προτάσεις Ευρωπαϊκών προγραμμάτων προκειμένου να επιτευχθεί: Η προώθηση και υλοποίηση δράσεων που περιέχονται στο παρόν Σχέδιο Δράσης μέσω συγχρηματοδοτούμενων προγραμμάτων Η μεταφορά τεχνογνωσίας στα στελέχη και τους υπαλλήλους του Δήμου Η ενημέρωση / ευαισθητοποίηση των πολιτών του Δήμου για θέματα περιβάλλοντος και εξοικονόμησης ενέργειας Η δικτύωση με Ελληνικούς και Ευρωπαϊκούς φορείς στα σχετικά αντικείμενα Σελίδα 13
4.2. ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΚΑΙ ΣΤΗΡΙΞΗ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΕΜΠΛΕΚΟΜΕΝΟΥΣ ΦΟΡΕΙΣ Όλες οι ομάδες της τοπικής κοινωνίας μπορούν να συμμετάσχουν στην διαμόρφωση και την υλοποίηση των ενεργειακών και περιβαλλοντικών πολιτικών σε συνεργασία με την Τοπική Αυτοδιοίκηση. Από κοινού, μπορούν να διαμορφώσουν το όραμα για την περιοχή και τους τρόπους υλοποίησής του και να επενδύσουν σε οικονομικούς και ανθρώπινους πόρους προς αυτήν την κατεύθυνση. Η συμμετοχή των εμπλεκόμενων φορέων αποτελεί και το σημείο αφετηρίας για να υπάρξουν και οι επιθυμητές αλλαγές συμπεριφοράς και συνηθειών που απαιτεί το παρόν Σχέδιο Δράσης. Συνεπώς, πρέπει, πέρα από την επαρκή πληροφόρηση, οι εμπλεκόμενοι φορείς να έχουν την ευκαιρία να συμμετάσχουν στα στάδια σχεδιασμού του οράματος και των στόχων της τοπικής κοινωνίας αλλά και σε όλη την διάρκεια υλοποίησης του αντίστοιχου Σχεδίου Δράσης. Η συμμετοχή των εμπλεκομένων φορέων είναι σημαντική για τον Δήμο επειδή: Τα σχέδια που διαμορφώνονται έχουν ευρύτερη δημοκρατική βάση Οι αποφάσεις στηρίζονται σε μια μεγαλύτερη βάση γνώσεων και δεξιοτήτων Η ευρεία συμφωνία βελτιώνει την ποιότητα, την αποδοχή και την αποτελεσματικότητα των Σχεδίων Δράσης Η αίσθηση συμμετοχής των πολιτών εξασφαλίζει την μακροπρόθεσμη αποτελεσματικότητα και βιωσιμότητα των δράσεων και μέτρων Το πρώτο βήμα σε αυτή την διαδικασία είναι η αναγνώριση του ποιος αποτελεί εμπλεκόμενος φορέας. Γενικά, ως εμπλεκόμενος φορέας μπορεί να χαρακτηριστεί αυτός: Του οποίου τα συμφέροντα επηρεάζονται από το Σχέδιο Το Σχέδιο επηρεάζεται από τις δραστηριότητές του Διαθέτει πληροφορίες, πόρους ή ικανότητες απαραίτητες για την διαμόρφωση και υλοποίηση του Σχεδίου Η συμμετοχή του κρίνεται ως απαραίτητη για την επιτυχή υλοποίηση του Σχεδίου Ειδικότερα, για τον Δήμο Αιγάλεω αναγνωρίστηκαν οι εξής εμπλεκόμενο φορείς: Η Δημοτική Αρχή Εκπρόσωποι των παρατάξεων του Δημοτικού Συμβουλίου Επαγγελματικές ενώσεις της περιοχής (Εμπορικός Σύλλογος περιοχής) Παραγωγοί και προμηθευτές ενέργειας (ΔΕΗ και Εταιρεία φυσικού αερίου) Σελίδα 14
Φορείς συγκοινωνιών (ΟΑΣΑ, Αττικό Μετρό) Αντιπρόσωποι των μεγάλων εταιρειών / βιομηχανιών της περιοχής Εκπρόσωποι τοπικών / περιφερειακών / εθνικών αρχών που σχετίζονται με το Σχέδιο Δράσης του Δήμου (ΤΕΔΚΝΑ, Περιφέρεια Αττικής) Πολίτες ή επαγγελματίες με ιδιαίτερο ενδιαφέρον ή γνώσεις και δεξιότητες σχετικά με το Σχέδιο Δράσης του Δήμου Ο ρόλος των εμπλεκόμενων φορέων στην διαδικασία του Σχεδίου Δράσης για την Αειφόρο Ενέργεια φαίνεται στον επόμενο πίνακα. Στον πίνακα φαίνονται και οι δράσεις που θα αναλάβει ο Δήμος σε σχέση με τους εμπλεκόμενους φορείς αλλά και οι εμπλεκόμενοι φορείς σε κάθε στάδιο: Βήμα Δημοτική Αρχή Δομή υλοποίησης 1. Πρώτα βήματα Πολιτική δέσμευση και υπογραφή του Συμφώνου των Δημάρχων Προσαρμογή των οργανωτικών δομών του Δήμου Στήριξη από τους εμπλεκόμενους φορείς 2. Σχεδιασμός Εκτίμηση της παρούσας κατάστασης Διατύπωση οράματος Εκπόνηση Σχεδίου Δράσης για την Αειφόρο Ενέργεια Έγκριση και Υποβολή Σχεδίου Δράσης 3. Υλοποίηση Υπογραφή του Συμφώνου των Δημάρχων Ευρεία ενημέρωση των πολιτών και των εμπλεκομένων φορέων Εμπλεκόμενοι φορείς Υλοποίηση --- Εκπόνηση και υλοποίηση οργανογράμματος --- Κινητοποίηση των εμπλεκόμενων φορέων Διάθεση πόρων για την εκτίμηση της κατάστασης Βοήθεια στην διατύπωση ενός φιλόδοξου οράματος για τον Δήμο Διάθεση πόρων για την εκπόνηση του Σχεδίου Έγκριση του Σχεδίου Επιλογή των εμπλεκόμενων φορέων και επιλογή τρόπου συμμετοχής, ενημέρωσή των φορέων, σύσταση φόρουμ Εκτίμηση της παρούσας κατάστασης, υπολογισμός της Βασικής Απογραφής Εκπομπών, κινητοποίηση των εμπλεκόμενων φορέων για στοιχεία Διατύπωση οράματος και αντικειμενικών σκοπών, με την συμμετοχή των κύριων πολιτικών και εμπλεκόμενων φορέων Εκπόνηση του Σχεδίου: πολιτικές και μέτρα, οικονομικός και χρονικός προγραμματισμός, δείκτες παρακολούθησης, ευθύνη υλοποίησης. Δημιουργία δεσμών συνεργασίας μεταξύ Δήμου και βασικών εμπλεκόμενων φορέων Υποβολή του Σχεδίου στο Σύμφωνο των Δημάρχων Διατύπωση των απόψεών τους και του ρόλου τους στο Σχέδιο Δράσης Παροχή στοιχείων και δεδομένων Προτάσεις για το μέλλον της πόλης Συμμετοχή στην εκπόνηση του Σχεδίου με ιδέες και σχόλια επί του Σχεδίου --- Σελίδα 15
Βήμα Δημοτική Αρχή Δομή υλοποίησης 4. Έλεγχος προόδου Έλεγχος προόδου Αναφορά ελέγχου Παροχή συνεχούς πολιτικής στήριξης στην διαδικασία Υλοποίηση του Σχεδίου στην καθημερινή λειτουργία του Δήμου Ενθάρρυνση των εμπλεκομένων φορέων να δράσουν Συντονισμός της υλοποίησης. Ενημέρωση και ευαισθητοποίηση κάθε εμπλεκόμενου φορέα για τον ρόλο του Υποδειγματική υλοποίηση των μέτρων που αφορούν τον ίδιο τον Δήμο. Συνεχής ενημέρωση για τις προσπάθειες και δράσεις του Δήμου Ενημέρωση και ενθάρρυνση των εμπλεκομένων φορέων. Ενημέρωση για διαθέσιμους πόρους, προγράμματα, πρωτοβουλίες, χρηματοδοτήσεις Δικτύωση με άλλους Δήμους του Συμφώνου των Δημάρχων, ανταλλαγή εμπειριών και πρακτικών, ενθάρρυνση συνεργασιών Τακτική πληροφόρηση από την Επιτροπή και τις Ομάδες για την πρόοδο του Σχεδίου Επισκόπηση της αναφοράς ελέγχου Τακτικός έλεγχος της προόδου: πρόοδος υλοποίησης των δράσεων και αποτίμηση των αποτελεσμάτων Τακτική αναφορά ελέγχου προς την Δημοτική Αρχή και τους εμπλεκόμενους φορείς για την πρόοδο του Σχεδίου. Κοινοποίηση των αποτελεσμάτων. Υποβολή ανά δύο χρόνια αναφορά στο Σύμφωνο των Δημάρχων Εμπλεκόμενοι φορείς Κάθε εμπλεκόμενος φορέας υλοποιεί τα μέτρα που τον αφορούν Ενθάρρυνση / συνεργασία για υλοποίηση από τον Δήμο των δράσεων που τον αφορούν. Ενημέρωση για αυτές τις δράσεις Στήριξη του Σχεδίου Δράσης. Αλλαγή συμπεριφοράς και τρόπου εργασίας Ενθάρρυνση και άλλων εμπλεκομένων φορέων να δράσουν Παροχή στοιχείων και δεδομένων Επισκόπηση και σχολιασμός των δημόσιων αναφορών ελέγχου Υλοποίηση Πρώτη συνάντηση εμπλεκομένων φορέων υπό διοργάνωση --- --- Συμμετοχή σε διεθνείς ενώσεις Τοπικής Αυτοδιοίκησης Αναθεώρηση Περιοδική ανασκόπηση του Σχεδίου Δράσης ανάλογα με τα Εξασφάλιση της Συμμετοχή στην δεδομένα και τα αποτελέσματα αρτιότητας της αναθεώρηση του με την συμμετοχή της Δημοτικής διαδικασίας Σχεδίου Δράσης Αρχής και των εμπλεκομένων --- φορέων Πίνακας 1: Ο ρόλος των εμπλεκόμενων φορέων στο Σχέδιο Δράσης για την Αειφόρο Ενέργεια --- --- Λαμβάνοντας υπόψη ότι η πρωτοβουλία του Συμφώνου των Δημάρχων έχει, τουλάχιστον, δεκαετή ορίζοντα, η Κατευθυντήρια Επιτροπή θα προχωρήσει στη σύσταση ενός άτυπου φόρουμ για το Σχέδιο Δράσης για τη Αειφόρο Ενέργεια προκειμένου όλοι οι εμπλεκόμενοι φορείς να ανταλλάσσουν απόψεις και ιδέες για την υλοποίηση και τα αποτελέσματα του Σχεδίου Δράσης. Το φόρουμ θα συνεδριάζει δύο φορές τον χρόνο, σε χώρο και ημερομηνία που θα υποδεικνύει η Κατευθυντήρια Επιτροπή με πρόγραμμα και διάταξη που θα ορίζεται και κοινοποιείται εγκαίρως. Η Κατευθυντήρια Σελίδα 16
Επιτροπή και οι Ομάδες Εργασίας έχουν καταλήξει στον πρώτο κατάλογο εμπλεκομένων φορέων του Δήμου Αιγάλεω που θα προσκληθούν στην πρώτη συνάντηση του άτυπου φόρουμ. Σε κάθε περίπτωση και στα πλαίσια της λειτουργίας μια τοπικής κοινωνίας όπως ο Δήμος Αιγάλεω, όλοι οι φορείς έχουν ενημερωθεί εκτενώς για την πρωτοβουλία του Συμφώνου των Δημάρχων και την εκπόνηση και υλοποίηση του Σχεδίου Δράσης για την Αειφόρο Ενέργεια. Επίσης, με την συνεισφορά της Ομάδας Εργασίας Επικοινωνίας, έχουν επιλεγούν φορείς πληροφόρησης τοπικού, περιφερειακού και εθνικού επιπέδου (ραδιοτηλεοπτικά μέσα, τύπος, ιστοσελίδες, ειδικός τύπος, κτλ) μέσω του οποίου θα γίνεται συνεχώς πληροφόρηση (μέσω ανακοινώσεων, δελτίων τύπου, κτλ) για το στάδιο υλοποίησης του Σχεδίου Δράσης του Δήμου. Ήδη, σε αυτό το πλαίσιο, το προσχέδιο του παρόντος Σχεδίου Δράσης τέθηκε σε Δημόσια Διαβούλευση μέσω της ιστοσελίδας του Δήμου προκειμένου να συλλεχθούν σχόλια και παρατηρήσεις πριν διαμορφωθεί το τελικό υποβληθέν κείμενο. Τέλος,, η Κατευθυντήρια Επιτροπή θα προσπαθήσει να επιτύχει την μέγιστη συμμετοχή και συναίνεση όλων των πολιτικών συνιστωσών της Δημοτικής Αρχής προκειμένου, εκτός από αποδοχή και αποτελεσματικότητα του Σχεδίου να υπάρχει συνέχεια στην προσπάθεια του Δήμου και των πολιτών ακόμη και στην περίπτωση αλλαγής της Δημοτικής Αρχής. Σελίδα 17
5. ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΙΚΟΙ ΣΚΟΠΟΙ Ο Δήμος Αιγάλεω εδώ και χρόνια έχει θέσει τα θέματα εξοικονόμησης ενέργειας ως πρώτη προτεραιότητα αναπτύσσοντας μία εκτενή ενεργειακή πολιτική και για αυτό το λόγο έχει αναλάβει πρωτοβουλίες που αποδεικνύουν τη δέσμευση της διοίκησης στα θέματα ενέργειας. Πιο συγκεκριμένα, ο Δήμος Αιγάλεω: Αποτελεί ενεργό μέλος και εθνικό συντονιστή του Διευρωπαϊκού Δικτύου Πόλεων Energie Cités (Association of European local authorities promoting local sustainable energy policies) συμμετέχοντας σε δραστηριότητες του οργανισμού και ανταλλάσσοντας εμπειρίες με Δήμους του Εξωτερικού. Στο πλαίσιο της συμμετοχής στο δίκτυο υλοποιήθηκαν και δράσεις του προγράμματος "Thermie" με αντικείμενο "ολοκληρωμένα συστήματα αστικών μεταφορών - χρήση καινοτόμων τεχνολογιών στα μέσα μαζικής μεταφοράς" Συμμετέχει ενεργά στην Ευρωπαϊκή Εκστρατεία Display (Κλιματική Καμπάνια του Energie Cités για τα Ευρωπαϊκά Δημοτικά Κτίρια) (http://www.display-campaign.org/), η οποία είναι μία δράση σε εθελοντική βάση που έχει ως στόχο την ενθάρρυνση της χρήσης ενεργειακού πιστοποιητικού (energy label) σε κτίρια Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης από όλη την Ευρώπη. Αυτή τη στιγμή συμμετέχουν 300 ΟΤΑ από 26 χώρες, συμπεριλαμβανομένου του Δήμου Αιγάλεω, που είναι και ο μοναδικός Ελληνικός Δήμος που συμμετέχει. Οι ΟΤΑ που συμμετέχουν στην εκστρατεία υπογράφουν μία χάρτα, στην οποία δεσμεύονται να προβάλουν στοιχεία σχετικά με τις καταναλώσεις ενέργειας, νερού και τις εκπομπές CO 2 για επιλεγμένα δημοτικά κτίρια και να ξεκινήσουν καμπάνια ενημέρωσης των χρηστών των κτιρίων. Στην εκστρατεία Display έχουν εκδοθεί ενεργειακά πιστοποιητικά για τα παρακάτω κτίρια:3 ο Γυμνάσιο, 1 ο Λύκειο, 5 ο Γυμνάσιο, 9 ο Δημοτικό, 5 ο Νηπιαγωγείο, 14 ο Δημοτικό, 19 ο Δημοτικό, 1 ο Νηπιαγωγείο και 20 ο Δημοτικό Στα πλαίσια της Εκστρατείας Display, το 9 ο Δημοτικό του Δήμου Αιγάλεω ως λαμπερό παράδειγμα (shining example) για την αξιολόγηση του ως κατηγορία Α στην κατανάλωση ενέργειας και για τη δέσμευση του για βελτίωση της κατανάλωσης νερού από Β σε Α Συμμετείχε στο πρόγραμμα Urbal "Energías renovables y oportunidades de empleo, ENERGIA + D" (http://www.emasde.org/2006/elproyecto.asp) σε συνεργασία με 7 φορείς από την Ισπανία και 11 φορείς από τη Λατινική Αμερική. Στόχος του έργου ήταν η δικτύωση των χωρών της Ευρώπης με αυτές της Λατινικής Αμερικής και η μεταφορά εμπειριών στον τομέα της ενέργειας. Οι δράσεις του έργου αποσκοπούσαν στην ενσωμάτωση της ενεργειακής και περιβαλλοντικής διάστασης στις δράσεις της τοπικής αυτοδιοίκησης. Στο πλαίσιο του έργου εγκαταστάθηκαν φωτοβολταϊκά πάνελ στην οροφή του κτιρίου ΕΠΑΛ-ΕΠΑΣ για εκπαιδευτικούς σκοπούς Σελίδα 18
Βραβεύτηκε το 2007 στα πλαίσια των βραβείων ΟΙΚΟΠΟΛΙΣ στην κατηγορία «Εκστρατεία περιβαλλοντικής ευαισθητοποίησης» για τις δράσεις του στον τομέα της αλλαγής της ενεργειακής συμπεριφοράς και την προώθηση των ΑΠΕ Έχει συμμετάσχει σε πολλά Ευρωπαϊκά συγχρηματοδοτούμενα προγράμματα Ευφυούς Ενέργειας (Intelligent Energy) συμπεριλαμβανομένων: o o Το Πρόγραμμα EnerinTown (2006-2008) σε συνεργασία με 10 οργανισμούς προερχόμενους από διάφορα κράτη-μέλη της Ε.Ε.. Το πρόγραμμα αφορούσε στην ενεργειακή εξοικονόμηση σε κτίρια που ανήκουν σε κατά τόπους δημοτικές αρχές και πιο συγκεκριμένα στην ελαχιστοποίηση των ενεργειακών καταναλώσεων σε δημοτικά κτίρια δια μέσου της εφαρμογής ενός συστήματος συνεχούς επιτήρησης και επικοινωνίας μέσω του Διαδικτύου, με την προετοιμασία των επιμέρους διαδικασιών ώστε να οριστούν οι προδιαγραφές που θα προβλέπουν την υπηρεσία Ενεργειακού Διαχειριστή (Energy Manager) στα κτίρια που ανήκουν ή λειτουργούν υπό την ευθύνη των τοπικών Δημοτικών Αρχών, καθώς και με την δημιουργία Οδηγού η οποία θα προέβλεπε τους όρους και τις διαδικασίες προμήθειας ενεργειακά αποδοτικού εξοπλισμού από τις Δημοτικές Αρχές. Πιλοτικά στο πρόγραμμα μελετήθηκαν το Δημοτικό Κολυμβητήριο, το 12 ο Δημοτικό, το 8 ο Δημοτικό και το 4 ο Γυμνάσιο και για τα κτίρια επιλέχθηκαν επεμβάσεις εξοικονόμησης ενέργειας, οι οποίες είτε υλοποιήθηκαν είτε βρίσκονται προς υλοποίηση. Το πρόγραμμα DEEP (2005-2007) «Μέτρα εξοικονόμησης ενέργειας σε κτίρια του δημοσίου τομέα» ως πιλοτικός Δήμος της ΤΕΔΚΝΑ (Τοπική Ένωση Δήμων και Κοινοτήτων Νομού Αττικής) στη διάρκεια του οποίου διεξήχθησαν ενεργειακοί έλεγχοι σε δημοτικά κτίρια, συμπεριλαμβανομένου του Δημαρχείου, και επιλέχθηκαν μέτρα εξοικονόμησης ενέργειας. Επιπλέον, αναπτύχθηκαν οδηγίες για τις προμήθειες ενεργειακά αποδοτικού εξοπλισμού. Για το διάστημα, έως το 2015, ο Δήμος έχει εκπονήσει ενεργειακό σχεδιασμό με κύρια σημεία: Δέσμευση της δημοτικής αρχής για εφαρμογή της ενεργειακής πολιτικής Διενέργεια ενεργειακών ελέγχων σε επιλεγμένα κτίρια που πληρούν συγκεκριμένα κριτήρια (π.χ. υψηλές καταναλώσεις, χρήση, υψηλή επισκεψιμότητα, παλαιότητα κτλ) ώστε να προσδιοριστούν τα τεχνικά μέτρα επεμβάσεων εξοικονόμησης ενέργειας Χρονοδιάγραμμα επεμβάσεων εξοικονόμηση και θέσπιση στόχων Κατάρτιση πλάνου για μία πολιτική ενεργειακά αποδοτικών προμηθειών / υπηρεσιών Σελίδα 19
Σύνταξη προδιαγραφών για την προμήθεια ενεργειακά αποδοτικού εξοπλισμού, απαιτήσεων για υψηλής ενεργειακής απόδοσης κτιρίων Συμμετοχή σε δίκτυα για ανταλλαγή εμπειριών και μεταφορά τεχνογνωσίας στον τομέα της ενέργεια Διερεύνηση λύσεων για τον τομέα των μεταφορών, με διενέργεια πλάνων αστικής κινητικότητας. Ήδη έχει δημοπρατηθεί η κατασκευή μεγάλου δικτύου ποδηλατοδρόμων που συνδέει κομβικά σημεία του Δήμου (στάση Μετρό, ΤΕΙ, κτλ) που προωθεί τη χρήση περιβαλλοντικών μέσων μεταφοράς Ανάπτυξη πλάνου για την ευαισθητοποίηση των δημοτών και του εργατικού δυναμικού με στόχο τη βελτίωση της ενεργειακής συμπεριφοράς Θέσπιση μέτρων παρακολούθησης του σχεδιασμού και επαναπροσδιορισμού των στόχων σε τακτά χρονικά διαστήματα Μέσω του σχεδιασμού που έχει αναπτύξει, ο Δήμος στοχεύει να επιτύχει συγκεκριμένους στόχους όσον αφορά στην ενεργειακή αποδοτικότητα σε επίπεδο Δήμου. Οι στόχοι μεταξύ άλλων περιλαμβάνουν: Θερμική θωράκιση των δημοτικών κτηρίων για τη μείωση των ενεργειακών τους απαιτήσεων Βελτίωση των συνθηκών μικροκλίματος στον ιστό της πόλης Αναβάθμιση των ηλεκτρομηχανολογικών εγκαταστάσεων των κτηρίων, συμπεριλαμβανομένης της σύνδεσής τους με το δίκτυο φυσικού αερίου, όπου αυτό είναι εφικτό Ανάπτυξη εκστρατείας ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης των πολιτών πάνω στις αρχές της ορθολογικής ενεργειακής συμπεριφοράς, ως χρηστών των δημοτικών κτηρίων αλλά και των ιδιωτικών κατοικιών Δημιουργία ζωνών ήπιας κυκλοφορίας στο Δήμο, προώθηση της χρήσης του ποδηλάτου και βελτίωση της ενεργειακής συμπεριφοράς των πολιτών ως οδηγών Στα ειδικά πλαίσια της κλιματικής αλλαγής, ο Δήμος Αιγάλεω έχει θέσει ως στόχο της πολιτικής του για την μείωση της κλιματικής αλλαγής «την μείωση των εκπομπών CO 2 του Δήμου κατά 20% από τα επίπεδα του 2005 έως το 2020». Η Δημοτική Αρχή του Αιγάλεω με την υπογραφή του Συμφώνου των Δημάρχων και την εκπόνηση και υλοποίηση του παρόντος Σχεδίου Δράσης για την Αειφόρο Ενέργεια επιδιώκει να: Συνεισφέρει στην προσπάθεια για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής μέσω της μείωσης των εκπομπών CO 2 Σελίδα 20
Επιδείξει την προσήλωσή της στην προστασία του περιβάλλοντος και την ορθολογική χρήση των πόρων Ενθαρρύνει την συμμετοχή της κοινωνίας των πολιτών Βελτιώσει την εικόνα της πόλης Δημιουργήσει συνθήκες πολιτικής συμμετοχής και συσπείρωσης γύρω από ένα κοινό σκοπό στους πολίτες και τους επαγγελματίες της πόλης Αποκομίσει οικονομικά και περιβαλλοντικά οφέλη από την Εξοικονόμηση Ενέργειας και την χρήση ΑΠΕ Αποκτήσει πρόσβαση σε εθνικές και ευρωπαϊκές πηγές χρηματοδότησης Βελτιώσει τις συνθήκες διαβίωσης, μετακίνησης και εργασίας εντός του Δήμου Προσαρμοστεί πιο εύκολα και αποτελεσματικά με το νέο εθνικό και ευρωπαϊκό θεσμικό πλαίσιο που δίνει αυξημένη βαρύτητα σε θέματα ενέργειας και περιβάλλοντος Αποκομίσει οφέλη από την συνεργασία με άλλους Δήμους που συμμετέχουν στο Σύμφωνο των Δημάρχων ή τους φορείς που το στηρίζουν Ο στόχος που θέτει το παρόν Σχέδιο Δράσης ακολουθεί το όραμα του Δήμου και είναι η μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα (CO 2 ) από τις δραστηριότητες εντός των ορίων του Δήμου κατά 20% από τα επίπεδα του 2005 έως το 2020. Αυτό θα επιτευχθεί μέσω δράσεων ανά τους διάφορους τομείς δραστηριότητας της πόλης, οι οποίες αποτελούν και τους αντικειμενικούς σκοπούς του Σχεδίου Δράσης: 1. των εκπομπών CO 2 από μέτρα εξοικονόμησης ενέργειας σε όλες τις δημοτικές δραστηριότητες, κτίρια και οχήματα έως το 2020 2. των εκπομπών CO 2 από μέτρα εξοικονόμησης ενέργειας στον οικιακό και τριτογενή τομέα έως το 2020 3. των εκπομπών CO 2 από μέτρα εξοικονόμησης ενέργειας στις μεταφορές έως το 2020 4. Παραγωγή ποσοστού της ηλεκτρικής ενέργειας που καταναλώνεται εντός του Δήμου από ΑΠΕ έως το 2020 Σελίδα 21
ΜΕΡΟΣ Β : ΒΑΣΙΚΗ ΑΠΟΓΡΑΦΗ ΕΚΠΟΜΠΩΝ Σελίδα 22
6. ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΑΠΟΓΡΑΦΗΣ ΒΑΣΙΚΩΝ ΕΚΠΟΜΠΩΝ Στην εκπόνηση του παρόντος Σχεδίου Δράσης, χρησιμοποιήθηκαν οι τυπικοί συντελεστές εκπομπών (IPCC) που αφορούν εκπομπές λόγω της κατανάλωσης ενέργειας εντός των ορίων του Δήμου, είτε άμεσης, με την καύση εντός του Δήμου, ή έμμεσης, με την κατανάλωση ηλεκτρισμού που παράγεται εκτός του Δήμου. Οι τυπικοί συντελεστές εκπομπών βασίζονται στο ανθρακικό περιεχόμενο του κάθε καυσίμου, ακολουθώντας την μεθοδολογία για τον υπολογισμό των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου στα πλαίσια της UNFCCC και του Πρωτοκόλλου του Κιότο. Με βάση αυτήν την προσέγγιση, το CO 2 θεωρείται το σημαντικότερο αέριο του θερμοκηπίου και ο υπολογισμός των εκπομπών CH 4 και N 2 O μπορεί να παραλειφθεί. Επιπλέον, οι εκπομπές CO 2 από την χρήση βιοκαυσίμων και την χρήση ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ θεωρούνται μηδέν. Σε αυτό το πλαίσιο, στο παρόν Σχέδιο Δράσης έχουν υπολογιστεί μόνο οι εκπομπές CO 2 εντός των ορίων του Δήμου. Οι τυπικοί συντελεστές εκπομπών του παρόντος Σχεδίου Δράσης έχουν βασιστεί στις Οδηγίες IPCC 2006. Για τα καύσιμα που χρησιμοποιούνται στον Δήμο Αιγάλεω, οι συντελεστές είναι: Καύσιμη ύλη Τυπικός συντελεστής εκπομπών (tco2/mwh) Βενζίνη 0,249 Πετρέλαιο 0,267 Φυσικό Αέριο 0,202 Πίνακας 2: Τυπικοί συντελεστές εκπομπών Ως έτος αναφοράς για τον υπολογισμό των εκπομπών και την σύνταξη του Σχεδίου Δράσης για την Αειφόρο Ενέργεια του Δήμου Αιγάλεω επιλέχθηκε το 2005. Σελίδα 23
7. ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΚΑΙ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ: ΔΗΜΟΤΙΚΑ ΚΤΙΡΙΑ ΚΑΙ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ, ΦΩΤΙΣΜΟΣ, ΟΙΚΙΑΚΟΣ ΚΑΙ ΤΡΙΤΟΓΕΝΗΣ ΤΟΜΕΑΣ Στο παρόν κεφάλαιο εξετάζεται η παραγωγή και κατανάλωση ενέργειας από κτίρια και εγκαταστάσεις του Δήμου Αιγάλεω. Η παραγωγή ενέργειας περιλαμβάνει τις πιθανές πηγές ηλεκτρικής και θερμικής ενέργειας εντός του Δήμου. Η κατανάλωση ενέργειας περιλαμβάνει την ηλεκτρική ενέργεια, το πετρέλαιο, το φυσικό αέριο και όποιο άλλο καύσιμο χρησιμοποιείται στους εξής τομείς: Δημοτικά κτίρια Κτίρια οικιακού και τριτογενή τομέα Ειδικές δημοτικές εγκαταστάσεις Δημοτικός φωτισμός 7.1. ΗΛΕΚΤΡΙΚΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑ 7.1.1. ΠΑΡΑΓΩΓΗ Η/Ε Επί του παρόντος, δεν υπάρχει εντός του Δήμου Αιγάλεω καμία ιδιωτική μονάδα παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, είτε που να μπορεί να ενταχθεί στο Σχέδιο Δράσης (μικρή μονάδα ΑΠΕ, μονάδα ιδιοκτησίας του Δήμου, κτλ) ή όχι (μεγάλη μονάδα ΑΠΕ, μονάδα που εντάσσεται στο Ευρωπαϊκό Σύστημα Εκπομπών, κτλ). 7.1.2. ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ Η/Ε: ΔΗΜΟΤΙΚΑ ΚΤΙΡΙΑ Ο Δήμος Αιγάλεω είναι υπεύθυνος για την διαχείριση 27 κτιρίων (διοίκησης, υπηρεσιών, αθλητικών κτιρίων, τεχνικών υπηρεσιών κτλ) και 48 σχολικών κτιρίων εντός των ορίων του. Στον πίνακα που ακολουθεί αναγράφονται οι συνολικές καταναλώσεις ηλεκτρικής ενέργειας για το έτος 2005 ανά κατηγορία κτιρίων, σύμφωνα με τα τιμολόγια ηλεκτρικής ενέργειας: Κατηγορία κτιρίων Κατανάλωση (kwh) Νηπιαγωγεία Δημοτικά Σχολεία (36) 394.372 Γυμνάσια Λύκεια (12) 595.034 Αθλητικές εγκαταστάσεις (6) 386.760 Υπηρεσίες (21) 753.530 Σύνολο 2005 2.129.696 Πίνακας 3: Κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας σε δημοτικά κτίρια Σελίδα 24
Τα στοιχεία που προκύπτουν από την παραπάνω ανάλυση θα συμπληρωθούν στα αντίστοιχα κελιά του Σχεδίου Δράσης για την Αειφόρο Ενέργεια. 7.1.3. ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ Η/Ε: ΔΗΜΟΤΙΚΕΣ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ Οι δημοτικές εγκαταστάσεις του Δήμου Αιγάλεω, που εξετάζονται χωριστά από τα κτίρια, περιλαμβάνουν αντλιοστάσια, γεωτρήσεις και γενικότερα εγκαταστάσεις που αφορούν την ύδρευση και διαχείριση υγρών αποβλήτων του Δήμου. Σύμφωνα με τα τιμολόγια ηλεκτρικής ενέργειας, το 2005, χρεώθηκαν οι εξής καταναλώσεις ηλεκτρικής ενέργειας: Εγκαταστάσεις Κατανάλωση (kwh) Αντλίες (14) 43.400 Σύνολο 2005 43.400 Πίνακας 4: Κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας από δημοτικές εγκαταστάσεις Τα στοιχεία που προκύπτουν από την παραπάνω ανάλυση θα συμπληρωθούν στα αντίστοιχα κελιά του Σχεδίου Δράσης για την Αειφόρο Ενέργεια. 7.1.4. ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ Η/Ε: ΔΗΜΟΤΙΚΟΣ ΦΩΤΙΣΜΟΣ Ο Δήμος Αιγάλεω καταναλώνει ηλεκτρική ενέργεια για τον φωτισμό των οδών και των κοινόχρηστων χώρων του Δήμου. Σύμφωνα με τα τιμολόγια ηλεκτρικής ενέργειας, το 2005 μετρήθηκαν και χρεώθηκαν οι εξής καταναλώσεις ηλεκτρικής ενέργειας για φωτισμό: Δημοτικός φωτισμός Σύνολο (kwh) Σύνολο 2005 4.647.363 Πίνακας 5: Κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας για δημοτικό φωτισμό Τα στοιχεία που προκύπτουν από την παραπάνω ανάλυση θα συμπληρωθούν στα αντίστοιχα κελιά του Σχεδίου Δράσης για την Αειφόρο Ενέργεια. 7.1.5. ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ Η/Ε: ΟΙΚΙΑΚΟΣ ΤΟΜΕΑΣ Για τον υπολογισμό της κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας του οικιακού τομέα χρησιμοποιήθηκαν στοιχεία από το Εθνικό Ενεργειακό Ισοζύγιο του 2005, σε συνδυασμό με τη μελέτη, που εκπονήθηκε στο πλαίσιο του έργου GRIP και αφορά το σύνολο της Αττικής. Από τα στοιχεία του εθνικού ισοζυγίου προκύπτουν οι καταναλώσεις ανά τομέα ενέργειας και χρήσης, ενώ από τη μελέτη του GRIP για την Αττική προκύπτουν συνολικές εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα ανά τομείς χρήσεις και γίνεται σχετική διόρθωση. Η κατανάλωση για το Αιγάλεω γίνεται αναλογικά σε σχέση με το σύνολο της Αττικής, για Σελίδα 25
τους τομείς που περιλαμβάνονται στο παρόν Σχέδιο Δράσης. Από τα παραπάνω προκύπτει ότι, αναλογικά, για το Αιγάλεω, η κατανάλωση ενέργειας στον οικιακό τομέα είναι 104.501.775 kwh. Τα στοιχεία που προκύπτουν από την παραπάνω ανάλυση θα συμπληρωθούν στα αντίστοιχα κελιά του Σχεδίου Δράσης για την Αειφόρο Ενέργεια. 7.1.6. ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ Η/Ε: ΤΡΙΤΟΓΕΝΗΣ ΤΟΜΕΑΣ Για τον υπολογισμό της κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας του τριτογενή τομέα χρησιμοποιήθηκαν στοιχεία από το Εθνικό Ενεργειακό Ισοζύγιο του 2005, σε συνδυασμό με τη μελέτη, που εκπονήθηκε στο πλαίσιο του έργου GRIP και αφορά το σύνολο της Αττικής. Από τα στοιχεία του εθνικού ισοζυγίου προκύπτουν οι καταναλώσεις ανά τομέα ενέργειας και χρήσης, ενώ από τη μελέτη του GRIP για την Αττική προκύπτουν συνολικές εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα ανά τομείς χρήσεις και γίνεται σχετική διόρθωση. Η κατανάλωση για το Αιγάλεω γίνεται αναλογικά σε σχέση με το σύνολο της Αττικής, για τους τομείς που περιλαμβάνονται στο Σχέδιο Δράσης για τη Αειφόρο Ενέργεια και αφαιρείται η κατανάλωση, η οποία αντιστοιχεί στα δημοτικά κτίρια και εγκαταστάσεις. Από τα παραπάνω προκύπτει κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας στον τριτογενή τομέα στο Αιγάλεω, η οποία εκτιμάται στις 165.705.805 kwh. Τα στοιχεία που προκύπτουν από την παραπάνω ανάλυση θα συμπληρωθούν στα αντίστοιχα κελιά του Σχεδίου Δράσης για την Αειφόρο Ενέργεια. 7.2. ΆΛΛΑ ΚΑΥΣΙΜΑ 7.2.1. ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΥ: ΔΗΜΟΤΙΚΑ ΚΤΙΡΙΑ Ο Δήμος Αιγάλεω είναι υπεύθυνος για την διαχείριση 27 κτιρίων (διοίκησης, υπηρεσιών, αθλητικών κτιρίων, τεχνικών υπηρεσιών κτλ) και 48 σχολικών κτιρίων εντός των ορίων του. Στα 19 και 48 κτίρια, αντίστοιχα, υπήρχε το 2005 κεντρική θέρμανση με καύσιμο πετρέλαιο. Στον πίνακα που ακολουθεί αναγράφονται οι συνολικές παραδόσεις πετρελαίου για το έτος 2005 ανά κατηγορία κτιρίων. Βάσει των οδηγιών του Συμφώνου των Δημάρχων γίνεται η παραδοχή ότι στο τέλος κάθε περιόδου θέρμανσης (Μάιος) οι ετήσιες παραδόσεις πετρελαίου ισούνται με την ετήσια κατανάλωση πετρελαίου. Για την μετατροπή του όγκου καυσίμου σε ενέργεια θα χρησιμοποιηθεί ο συντελεστής μετατροπής των Οδηγιών του Συμφώνου των Δημάρχων (EMEP/EEA 2009, IPCC 2006): Καύσιμο Συντελεστής μετατροπής (kwh/lt) Πετρέλαιο 10,0 Πίνακας 6: Συντελεστής μετατροπής όγκου πετρελαίου σε ενέργεια Σελίδα 26
Κατηγορία κτιρίων Κατανάλωση (lt) Κατανάλωση (kwh) Νηπιαγωγεία Δημοτικά Σχολεία (36) 206.350 2.063.500 Γυμνάσια Λύκεια (12) 224.650 2.246.500 Αθλητικές εγκαταστάσεις (4) 126.000 1.260.000 Υπηρεσίες (15) 59.965 599.650 Σύνολο 2005 616.965 6.169.650 Πίνακας 7: Κατανάλωση πετρελαίου σε δημοτικά κτίρια Τα στοιχεία που προκύπτουν από την παραπάνω ανάλυση θα συμπληρωθούν στα αντίστοιχα κελιά του Σχεδίου Δράσης για την Αειφόρο Ενέργεια. 7.2.2. ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΥ: ΟΙΚΙΑΚΟΣ ΚΑΙ ΤΡΙΤΟΓΕΝΗΣ ΤΟΜΕΑΣ Η ενεργειακή κατανάλωση που αφορά στο πετρέλαιο του οικιακού και τριτογενή τομέα προκύπτει από τη μελέτη GRIP για την Αττική, σε συνδυασμό με εθνικά στατιστικά στοιχεία. Για τον οικιακό τομέα στο Αιγάλεω, η κατανάλωση πετρελαίου θέρμανσης έχει υπολογιστεί στις 245.935.093 kwh, ενώ για τον τριτογενή στις 41.729.994 kwh. Τα στοιχεία που προκύπτουν από την παραπάνω ανάλυση θα συμπληρωθούν στα αντίστοιχα κελιά του Σχεδίου Δράσης για την Αειφόρο Ενέργεια. Σελίδα 27
8. ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ: ΜΕΤΑΦΟΡΕΣ Οι μεταφορές εντός του Δήμου Αιγάλεω μπορούν να χωριστούν σε δύο κατηγορίες: τα δημοτικά οχήματα και τα ιδιωτικά οχήματα κατοίκων και επισκεπτών του Δήμου. Για την εκτίμηση των εκπομπών από τις μεταφορές εντός του Δήμου θα χρησιμοποιηθούν, κατά περίπτωση, στοιχεία του Δήμου και στοιχεία ή στατιστικά από άλλες πηγές (Νομαρχία, ελληνική κυβέρνηση, Ε.Ε.). Στα στοιχεία για τις μεταφορές δεν θα συμπεριληφθούν στοιχεία που αφορούν το εθνικό οδικό δίκτυο που διασχίζει τον Δήμο. 8.1. ΔΗΜΟΤΙΚΑ ΟΧΗΜΑΤΑ Ο Δήμος Αιγάλεω, διατηρεί στόλο δημοτικών οχημάτων για τις υπηρεσίες του και για τον οποίο γίνεται η παραδοχή (όπως προκύπτει και από το είδος και προφίλ χρήσης των οχημάτων) ότι διανύουν εντός των ορίων του Δήμου το σύνολο των χιλιομέτρων τους. Στον ακόλουθο πίνακα καταγράφονται οι κατηγορίες οχημάτων του Δήμου και οι καταναλώσεις καυσίμου για το έτος αναφοράς. Για την μετατροπή του όγκου καυσίμου σε ενέργεια θα χρησιμοποιηθούν οι συντελεστές μετατροπής των Οδηγιών του Συμφώνου των Δημάρχων (EMEP/EEA 2009, IPCC 2006): Καύσιμο Συντελεστής μετατροπής (kwh/lt) Βενζίνη 9,2 Πετρέλαιο 10,0 Πίνακας 8: Συντελεστής μετατροπής όγκου καυσίμων σε ενέργεια Αριθμός οχημάτων Τύπος Καύσιμο Συνολική κατανάλωση (lt) Συνολική κατανάλωση (kwh) 20 Δίκυκλο Βενζίνη 14 Αυτοκίνητο Βενζίνη 28.464 261.869 9 Ελαφρού τύπου Πετρέλαιο 389.933 3.899.330 52 Βαρέος Τύπου Πετρέλαιο Πίνακας 9: Κατανάλωση καυσίμου από δημοτικά οχήματα (2005) Τα στοιχεία που προκύπτουν από την παραπάνω ανάλυση θα συμπληρωθούν στα αντίστοιχα κελιά του Σχεδίου Δράσης για την Αειφόρο Ενέργεια. Σελίδα 28
8.2. ΜΕΤΑΦΟΡΕΣ Για τον υπολογισμό των εκπομπών CO 2 από τις μεταφορές (πλην δημοτικών οχημάτων) χρησιμοποιήθηκε η μεθοδολογία που προκύπτει από τις οδηγίες του EMEP/EEA με εθνικά και περιφερειακά στοιχεία για τον τύπο και τον αριθμό των οχημάτων, το καύσιμο που χρησιμοποιούν, την μέση απόσταση που διανύουν ετησίως καθώς και το ποσοστό μέσης απόστασης ανά τύπο οδικού δικτύου και τύπο οχήματος. Από τα στοιχεία προκύπτει ότι, κατά το έτος αναφοράς, στον Δήμο Αιγάλεω οι εκπομπές CO 2 έφτασαν τους 95.510 tco 2. Πιο συγκεκριμένα, καταναλώθηκαν 338.184.130 kwh βενζίνης που αντιστοιχούν σε 84.208 tco 2 και 40.832.269 kwh πετρελαίου που αντιστοιχούν σε 10.902 tco 2. Τα στοιχεία που προκύπτουν από την παραπάνω ανάλυση θα συμπληρωθούν στα αντίστοιχα κελιά του Σχεδίου Δράσης για την Αειφόρο Ενέργεια. Σελίδα 29
9. ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΕΚΠΟΜΠΩΝ CO 2 Μετά τον υπολογισμό των ενεργειακών καταναλώσεων ανά τομέα που θα συμπεριληφθεί στο Σχέδιο Δράσης για την Αειφόρο Ενέργεια, πρέπει να υπολογιστούν οι συνολικές εκπομπές CO 2 από αυτούς τους τομείς. Για τον υπολογισμό θα χρησιμοποιηθούν οι τυπικοί μέσοι εθνικοί συντελεστές εκπομπών CO 2 όπως αυτοί υπολογίζονται από το IPCC (2006) και την Eurelectric (2005) και περιέχονται στις οδηγίες του Συμφώνου των Δημάρχων. Για τις πηγές τελικής κατανάλωσης ενέργειας που αναγνωρίστηκαν παραπάνω, οι συντελεστές είναι: Μορφή ενέργειας Συντελεστής εκπομπών (tco2/mwh) Ηλεκτρική ενέργεια 1,149 Βενζίνη 0,249 Πετρέλαιο 0,267 Πίνακας 10: Τυπικοί συντελεστές εκπομπών CO2 Η συνολική παραγωγή και κατανάλωση ενέργειας ανά τύπο τελικής ενέργειας, σύμφωνα με τις προηγούμενες παραγράφους είναι: Κατανάλωση ενέργειας Ποσότητα ενέργειας (kwh) Εκπομπές CO2 (tco2) Δημοτικά κτίρια (η/ε) 2.129.696 2.447 Δημοτικές εγκαταστάσεις (η/ε) 43.400 50 Δημοτικός φωτισμός (η/ε) 4.647.363 5.340 Οικιακός τομέας (η/ε) 104.501.775 120.100 Τριτογενής τομέας (η/ε) 165.705.805 198.200 Δημοτικά κτίρια (πετρέλαιο) 6.169.650 1.647 Οικιακός τομέας (πετρέλαιο) 245.935.093 65.700 Τριτογενής τομέας (πετρέλαιο) 41.729.994 11.100 Δημοτικά οχήματα (πετρέλαιο) 3.899.330 1.041 Δημοτικά οχήματα (βενζίνη) 261.869 65 Ιδιωτικά οχήματα (πετρέλαιο) 40.832.269 10.902 Ιδιωτικά οχήματα (βενζίνη) 338.184.130 84.208 Σύνολο 500.800 Πίνακας 11: Συνολική κατανάλωση τελικής ενέργειας και εκπομπές CO2 Σελίδα 30
ΜΕΡΟΣ Γ : ΔΡΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΜΕΤΡΑ ΕΩΣ ΤΟ 2020 Σελίδα 31
10. ΔΗΜΟΤΙΚΑ ΚΤΙΡΙΑ & ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ Ο τομέας των δημοτικών κτιρίων και εγκαταστάσεων είναι από αυτούς στους οποίους ο Δήμος έχει πλήρη ευελιξία να εφαρμόσει προγράμματα εξοικονόμησης ενέργειας και ανάπτυξης συστημάτων ΑΠΕ ώστε να επιτύχει σημαντική αναλογικά μείωση των εκπομπών CO 2. Ο Δήμος Αιγάλεω παρακολουθεί τις τάσεις της Ευρωπαϊκής νομοθεσίας, η οποία θα απαιτήσει, σταδιακά, από το 2018 την ανέγερση ή μετατροπή των δημόσιων κτιρίων σε κτίρια σχεδόν μηδενικής ενέργειας και εκπομπών CO 2. Επιπλέον, αναγνωρίζει την μεγάλη σημασία των δημόσιων κτιρίων ως παράδειγμα προς τους πολίτες για την υιοθέτηση των πολιτικών και πρακτικών της αειφόρου ανάπτυξης. Σε αυτό το πλαίσιο, ο Δήμος Αιγάλεω έχει ήδη: Συμμετάσχει σε ελληνικές και διεθνείς ενώσεις και οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης που διαχέουν τεχνογνωσία και «βέλτιστες πρακτικές» εξοικονόμησης ενέργειας και αειφόρου ανάπτυξης Συμμετάσχει σε εθνικά χρηματοδοτικά εργαλεία εξοικονόμησης ενέργειας που απευθύνονται σε Δήμους Εγκαταστήσει επιδεικτικό σύστημα φωτοβολταϊκών σε οροφή σχολικού κτιρίου Ξεκινήσει την διαδικασία σύνδεσης με το δίκτυο φυσικού αερίου όσων δημοτικών κτιρίων έχουν πρόσβαση σε ενεργό δίκτυο Έτσι, ο Δήμος συμμετείχε στην Ευρωπαϊκή Εκστρατεία Display (Κλιματική Καμπάνια του Energie Cités για τα Ευρωπαϊκά Δημοτικά Κτίρια) (http://www.display-campaign.org/), η οποία είναι μία δράση σε εθελοντική βάση με στόχο την ενθάρρυνση της χρήσης ενεργειακού πιστοποιητικού (energy label) σε κτίρια Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης από όλη την Ευρώπη. Αυτή τη στιγμή συμμετέχουν 300 ΟΤΑ από 26 χώρες, συμπεριλαμβανομένου του Δήμου Αιγάλεω, που είναι και ο μοναδικός Ελληνικός Δήμος που συμμετέχει. Οι ΟΤΑ που συμμετέχουν στην εκστρατεία υπογράφουν μία χάρτα, στην οποία δεσμεύονται να προβάλουν στοιχεία σχετικά με τις καταναλώσεις ενέργειας, νερού και τις εκπομπές CO 2 για επιλεγμένα δημοτικά κτίρια καθώς και να ξεκινήσουν καμπάνια ενημέρωσης των χρηστών των κτιρίων. Στην εκστρατεία Display έχουν εκδοθεί ενεργειακά πιστοποιητικά για τα παρακάτω σχολικά κτίρια: 3 ο Γυμνάσιο, 1 ο Λύκειο, 5 ο Γυμνάσιο, 9 ο Δημοτικό, 5 ο Νηπιαγωγείο, 14 ο Δημοτικό, 19 ο Δημοτικό, 1 ο Νηπιαγωγείο και 20 ο Δημοτικό. Μάλιστα, το 9 ο Δημοτικό Σχολείο βραβεύθηκε ως λαμπερό παράδειγμα (shining example) για την αξιολόγηση του στην κατηγορία Α στην κατανάλωση ενέργειας και για τη δέσμευση του για βελτίωση της κατανάλωσης νερού από Β σε Α. Ο Δήμος συμμετείχε στο πρόγραμμα Urbal Energías renovables y oportunidades de empleo, ENERGIA + D (http://www.emasde.org/2006/elproyecto.asp) σε συνεργασία με 7 φορείς από την Ισπανία και 11 Σελίδα 32
φορείς από τη Λατινική Αμερική. Στόχος του έργου ήταν η δικτύωση των χωρών της Ευρώπης με αυτές της Λατινικής Αμερικής και η μεταφορά εμπειριών στον τομέα της ενέργειας. Οι δράσεις του έργου αποσκοπούσαν στην ενσωμάτωση της ενεργειακής και περιβαλλοντικής διάστασης στις δράσεις της τοπικής αυτοδιοίκησης. Στο πλαίσιο του έργου εγκαταστάθηκαν φωτοβολταϊκό σύστημα στην οροφή του κτιρίου ΕΠΑΛ ΕΠΑΣ για εκπαιδευτικούς σκοπούς. Στο Πρόγραμμα EnerinTown (2006-2008) ο Δήμος Αιγάλεω συνεργάστηκε με 10 οργανισμούς προερχόμενους από διάφορα κράτη-μέλη της Ε.Ε.. Το πρόγραμμα αφορούσε στην ενεργειακή εξοικονόμηση σε κτίρια που ανήκουν σε κατά τόπους δημοτικές αρχές και πιο συγκεκριμένα στην ελαχιστοποίηση των ενεργειακών καταναλώσεων σε δημοτικά κτίρια δια μέσου της εφαρμογής ενός συστήματος συνεχούς επιτήρησης και επικοινωνίας μέσω του Διαδικτύου, με την προετοιμασία των επιμέρους διαδικασιών ώστε να οριστούν οι προδιαγραφές που θα προβλέπουν την υπηρεσία Ενεργειακού Διαχειριστή (Energy Manager) στα κτίρια που ανήκουν ή λειτουργούν υπό την ευθύνη των τοπικών Δημοτικών Αρχών, καθώς και με την δημιουργία Οδηγού η οποία θα προέβλεπε τους όρους και τις διαδικασίες προμήθειας ενεργειακά αποδοτικού εξοπλισμού από τις Δημοτικές Αρχές. Πιλοτικά στο πρόγραμμα μελετήθηκαν το Δημοτικό Κολυμβητήριο, το 12 ο Δημοτικό, το 8 ο Δημοτικό και το 4 ο Γυμνάσιο και για τα κτίρια επιλέχθηκαν παρεμβάσεις εξοικονόμησης ενέργειας, οι οποίες βρίσκονται προς υλοποίηση: Δημοτικό Κολυμβητήριο: οι παρεμβάσεις οδηγούν σε 8,3% εξοικονόμηση θερμικής και 6,3% ηλεκτρικής ενέργειας 12 ο Δημοτικό σχολείο: οι παρεμβάσεις οδηγούν σε 8,4% εξοικονόμηση θερμικής και 5,5% ηλεκτρικής ενέργειας 8 ο Δημοτικό σχολείο: οι παρεμβάσεις οδηγούν σε 8,4% εξοικονόμηση θερμικής και 5,4% ηλεκτρικής ενέργειας Στο πρόγραμμα DEEP «Μέτρα εξοικονόμησης ενέργειας σε κτίρια του δημοσίου τομέα», συμμετείχε ως πιλοτικός Δήμος της ΤΕΔΚΝΑ (Τοπική Ένωση Δήμων και Κοινοτήτων Νομού Αττικής). Στη διάρκεια του προγράμματος διεξήχθησαν ενεργειακοί έλεγχοι σε δημοτικά κτίρια, συμπεριλαμβανομένου του Δημαρχείου, και επιλέχθηκαν μέτρα εξοικονόμησης ενέργειας. Επιπλέον, αναπτύχθηκαν οδηγίες για τις προμήθειες ενεργειακά αποδοτικού εξοπλισμού. Στα πλαίσια του εθνικού χρηματοδοτικού προγράμματος για Δήμους ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΩ, ο Δήμος Αιγάλεω θα προχωρήσει σε έργα εξοικονόμησης ενέργειας στο σχολικό συγκρότημα (τέσσερα κτίρια) του ΕΠΑΛ ΕΠΑΣ. Οι παρεμβάσεις αφορούν: προσθήκη θερμομόνωσης στην εξωτερική τοιχοποιία Σελίδα 33
αντικατάσταση του κουφωμάτων και ανοιγμάτων (παραθύρων, πορτών) με νέα ίδιου τρόπου ανοίγματος, με διπλό υαλοπίνακα χαμηλής εκπομπής και πλαίσιο από αλουμίνιο αναβάθμιση του συστήματος κεντρικής θέρμανσης με εγκατάσταση νέων λεβήτων πετρελαίου αυτονόμηση της διανομής θέρμανσης στα κτήρια προσθήκη συστήματος αυτοματισμού για την έναυση του τεχνητού φωτισμού (αισθητήρες φωτός) αντικατάσταση των φωτιστικών όπου αυτά κρίνονται ενεργοβόρα, με νέα μικρότερης ισχύος αλλά μεγαλύτερης απόδοσης με ηλεκτρονικά ballast, και ανακλαστήρες χωρίς κάλυμμα σκίαση των ανοιγμάτων οροφής για την βελτίωση των συνθηκών άνεσης Οι ανωτέρω παρεμβάσεις έχουν προϋπολογισμό 507.091 και αναμένεται να οδηγήσουν σε ετήσια εξοικονόμηση 182 tco 2. Επίσης, ο Δήμος Αιγάλεω έχει περιγράψει στον Ενεργειακό Σχεδιασμό του για την περίοδο 2009 2015 παρεμβάσεις εξοικονόμησης ενέργειας σε πέντε (5) ακόμη κτίριά του: το Δημαρχείο, το 3 ο Γυμνάσιο και τα 1 ο, 8 ο και 12 ο Δημοτικά σχολεία με συνολικό εκτιμώμενο κόστος των παρεμβάσεων 460.537 και συνολική αναμενόμενη μείωση των εκπομπών CO 2 κατά 356 tco 2 ετησίως. Από το 2007 έως το 2009 ο Δήμος Αιγάλεω προχώρησε στην σύνδεση 26 σχολικών κτιρίων με το δίκτυο φυσικού αερίου αντικαθιστώντας το πετρέλαιο ως καύσιμο θέρμανσης. Από τα τιμολόγια ενέργειας προκύπτει ότι το 2009 σε σχέση με το 2005 επήλθε μείωση των εκπομπών CO 2 κατά 121 tco 2 ετησίως. Σε αυτό το πλαίσιο, ο Δήμος σκοπεύει να συνδέσει όλα τα δημοτικά κτίρια με το δίκτυο φυσικού αερίου με στόχο την επιπλέον μείωση των εκπομπών CO 2 κατά 82 tco 2 ετησίως (συνολική μείωση 477 tco 2 λόγω εναλλαγής καυσίμου). Οι παρεμβάσεις αυτές θα αποτελέσουν ένα πρώτο βήμα προς την κατεύθυνση της ενεργειακής αναβάθμισης και πιστοποίησης των κτιρίων του Δήμου ενώ τα αποτελέσματα θα γίνουν γνωστά στους πολίτες του Δήμου προκειμένου να υπάρξει ευαισθητοποίηση προς την κατεύθυνση της ενεργειακής επιθεώρησης / πιστοποίησης και της ενεργειακής αναβάθμισης των κτιρίων του οικιακού και τριτογενή τομέα της πόλης. Καθώς ο Δήμος Αιγάλεω είναι υπεύθυνος για 75 κτίρια, ένα επόμενο βήμα αφορά στην ενεργειακή επιθεώρηση και πιστοποίηση των κτιρίων του με μελέτες στις οποίες θα προταθούν επεμβάσεις εξοικονόμησης ενέργειας και οι οποίες αναμένεται να υλοποιηθούν σταδιακά. Οι παρεμβάσεις που έχουν προτεραιότητα είναι: Ενεργειακή αναβάθμιση κελύφους κτιρίων, ειδικά όσων έχουν ανεγερθεί πριν το 1980 Σελίδα 34