ΦΟΡΟΛΟΓΙΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ ΚΑΙ ΚΙΝΗΤΡΑ ΕΠΕΝ ΥΣΕΩΝ ΗΛΩΣΗ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΑΚΙΝΗΤΩΝ ΦΥΣΙΚΩΝ ΠΡΟΣΩΠΩΝ (ΕΝΤΥΠΟ Ε9) Για να επιβληθεί στα φυσικά πρόσωπα ο Φόρος Ακίνητης Περιουσίας (Φ.Α.Π.) για τον πρώτο χρόνο εφαρµογής του νόµου, δηλαδή για το 2010, γίνεται µια σύνθεση των δηλώσεων τους για τα στοιχεία ακινήτων τους µέσω των εντύπων Ε9 για τα έτη 2005-2010 και η εικόνα που προκύπτει αποτελεί την «ήλωση Φόρου Ακίνητης Περιουσίας» έτους 2010. Για το 2011 και εφεξής ως δήλωση του φυσικού προσώπου ορίζεται η δήλωση Φόρου Ακίνητης Περιουσίας του προηγούµενου έτους µε τυχόν µεταβολές στην περιουσιακή ή οικογενειακή του κατάσταση. Η δήλωση των φυσικών προσώπων συντίθεται µηχανογραφικά από το Υπουργείο Οικονοµικών χωριστά για κάθε φυσικό πρόσωπο µε βάση τις δηλώσεις των στοιχείων ακινήτων τους (Ε9). Ο Υπόχρεος για τον οποίο δεν προκύπτει φόρος ακίνητης περιουσίας να πληρώσει, λαµβάνει γνώση της περιουσιακής του κατάστασης και της φορολογητέας αξίας της µόνο ηλεκτρονικά µέσω της Γενικής Γραµµατείας Πληροφοριακών Συστηµάτων του Υπουργείου Οικονοµικών το µήνα Σεπτέµβριο του οικείου έτους και ο υπόχρεος µπαίνει ο ίδιος στο σύστηµα και τυπώνει το εκκαθαριστικό τους. Για όσους προκύπτει φόρος τους αποστέλλεται το εκκαθαριστικό τους για να το πληρώσουν µέσα στις προθεσµίες που ορίζει ο νόµος. Το πληροφοριακό σύστηµα του Υπουργείου Οικονοµικών κατά την σύνθεση των δηλώσεων φόρου ακίνητης περιουσίας προχωρά σε κάποιες παραδοχές αυτόµατα όταν συναντά κενά ή λάθη, τα οποία ο υπόχρεος πρέπει µέχρι την τελευταία εργάσιµη µέρα του επόµενου µήνα από την τύπωση ή αποστολή του εκκαθαριστικού του φόρου να τα διορθώσει προσφεύγοντας στον προϊστάµενο της OΥ όπου ανήκει. Για παράδειγµα, στην περίπτωση που στο Ε9 δηλαδή στο έντυπο της δήλωσης της περιουσίας του φυσικού προσώπου υπάρχει κενό ή λανθασµένο εµπράγµατο δικαίωµα το ακίνητο θεωρείται ότι ανήκει κατά πλήρη κυριότητα στον ιδιοκτήτη, εφόσον το έτος γέννησης επικαρπωτή για το συγκεκριµένο δικαίωµα είναι κενό. Στην περίπτωση κενού έτους κατασκευής του ακινήτου στον υπολογισµό της αξίας του λαµβάνεται ο µικρότερος συντελεστής παλαιότητας. Στην περίπτωση που το έτος γέννησης του επικαρπωτή έχει συµπληρωθεί µε διψήφιο αριθµό τότε αυτός θεωρείται ως η ηλικία του επικαρπωτή κατά το έτος υποβολής της δήλωσης. Στην περίπτωση συµπλήρωσης ορόφου ακινήτου ως «δώµα» στον υπολογισµό της αξίας ακινήτου λαµβάνονται οι συντελεστές που αφορούν τον 4 ο όροφο. 1
Στην περίπτωση κενού ποσοστού συνιδιοκτησίας στον υπολογισµό αξίας ακινήτων λαµβάνεται το µέγιστο δυνατό ποσοστό 100%. Στην περίπτωση κενού αριθµού ιδιοκτήτη για τον υπολογισµό του ΦΑΠ το ακίνητο θεωρείται ότι ανήκει στον υπόχρεο. Όλες αυτές οι παραδοχές κρίνονται απαραίτητες ώστε να προκύψει το µικρότερο δυνατόν κόστος για τον φορολογούµενο όσο και για το δηµόσιο. Σε περίπτωση που συµπληρωµατικά µέσα στην προθεσµία υποβάλουµε νέα δήλωση ακινήτων που προσθέτουµε φορολογητέα υλη σε σύντοµο χρονικό διάστηµα γίνεται νέα εκκαθάριση του φόρου. Αν τώρα το φυσικό πρόσωπο θέλει να καταθέσει ανακλητική δήλωση ακινήτων, ο προϊστάµενος της OY αποφασίζει αν την κάνει δεκτή ή όχι. Αν την κάνει δεκτή γίνεται έλεγχος και νέα εκκαθάριση του φόρου, αν όχι ο υπόχρεος µπορεί να προσφύγει στα διοικητικά δικαστήρια και η ίδια διαδικασία ακολουθείται για την χορήγηση απαλλαγών από τον φόρο σύµφωνα µε τον νόµο. ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΦΟΡΟΥ ΦΥΣΙΚΩΝ ΠΡΟΣΩΠΩΝ Η ακίνητη περιουσία κάθε φυσικού προσώπου φορολογείται χωριστά. Επί της συνολικής αξίας της ακίνητης περιουσίας κάθε φυσικού προσώπου επιβάλλεται φόρος σύµφωνα µε την ακόλουθη κλίµακα: Κλιµάκιο Φορολογικός Ποσό φόρου Σύνολο Σύνολο φόρου (ευρώ) Συντελεστής κατά κλιµάκιο Φορολογητέας (ευρώ) κατά κλιµάκιο (ευρώ) Αξίας (ευρώ) 400.000 0 0 400.000 0 100.000 0,1% 100 500.000 100 100.000 0,3% 300 600.000 400 100.000 0,6% 600 700.000 1000 100.000 0,9% 900 800.000 1900 Υπερβάλλον 1% Εποµένως µέχρι το ποσό των 400.000 ευρώ σε ότι αφορά την συνολική αξία της ακίνητης περιουσίας ο φόρος είναι µηδέν. Τέλος για τα έτη 2010,2011 και 2012 σε φορολογητέα αξία περιουσίας µεγαλύτερη των πέντε εκατοµµυρίων (5.000.000) ευρώ ο συντελεστής φορολόγησης ορίζεται σε ποσοστό 2%. ΚΑΤΑΒΟΛΗ ΤΟΥ ΦΟΡΟΥ ΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΙ ΦΥΣΙΚΩΝ ΠΡΟΣΩΠΩΝ ΚΑΤΑΒΟΛΗ ΝΟΜΙΚΩΝ ΠΡΟΣΩΠΩΝ (εταιρίες, ΝΠ,ΝΠΙ, νοµικά 2
πρόσωπα µη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, συνεταιρισµοί κα): Για τα νοµικά πρόσωπα ο φόρος που αναλογεί καταβάλλεται σε τρεις (3) ίσες διµηνιαίες δόσεις, από τις οποίες η πρώτη δόση καταβάλλεται µε την υποβολή της εµπρόθεσµης δήλωσης (διαφορετικά δεν λαµβάνεται υπόψη η δήλωση) και οι υπόλοιπες την τελευταία εργάσιµη ηµέρα των διµήνων που ακολουθούν. ΚΑΤΑΒΟΛΗ ΦΥΣΙΚΩΝ ΠΡΟΣΩΠΩΝ: Για τα φυσικά πρόσωπα ο φόρος που αναλογεί καταβάλλεται σε τρεις (3) ίσες δόσεις από τις οποίες η πρώτη καταβάλλεται µέχρι την τελευταία εργάσιµη ηµέρα του επόµενου µήνα από τη βεβαίωση του φόρου και η καθεµία από τις επόµενες την τελευταία εργάσιµη ηµέρα του τρίτου και πέµπτου µήνα αντιστοίχως από την βεβαίωση του φόρου. Αν ο φόρος βεβαιώνεται τους µήνες Αύγουστο και Σεπτέµβριο του οικείου έτους, καταβάλλεται σε δυο (2) ίσες δόσεις από τις οποίες η πρώτη καταβάλλεται µέχρι την τελευταία εργάσιµη µέρα του επόµενου από την βεβαίωση µήνα και η επόµενη µέχρι την τελευταία µέρα του τρίτου µήνα από την βεβαίωση του φόρου. Αν ο φόρος βεβαιώνεται τον µήνα Οκτώβριο του οικείου έτους και µετά καταβάλλεται εφάπαξ (όλο το ποσό) µέχρι την τελευταία εργάσιµη του επόµενου από την βεβαίωση µήνα. Ενηµερωτικά µε τον νόµο 4152/2013 άλλαξε ο αριθµός των δόσεων µε ισχύ από 9/5/2013 (για το έτος 2010 τρεις (3) δόσεις µε καταβολή τον 1 ο,2 ο και 3 ο µήνα από την βεβαίωση του φόρου, για το έτος 2011 και 2012 σε επτά (7) ίσες δόσεις και για το 2013 σε τέσσερεις (4) ίσες µηνιαίες δόσεις, µε ποσό δόσης όχι κάτω από 50 ευρώ) Σε κάθε περίπτωση αν το συνολικό ποσό της οφειλής είναι µέχρι διακόσια πενήντα (250) ευρώ τότε θα καταβληθεί µέχρι την τελευταία εργάσιµη µέρα του επόµενου µήνα της βεβαίωσης της οφειλής. ΑΡΜΟ ΙΟΣ ΠΡΟΪΣΤΑΜΕΝΟΣ ΗΜΟΣΙΑΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΑΣ ( OY) ΝΟΜΙΚΩΝ ΠΡΟΣΩΠΩΝ για να παραλάβει, να ελέγξει τις δηλώσεις των νοµικών προσώπων και γενικά για να επιβάλει τον φόρο ακινήτων είναι ο προϊστάµενος της OY που είναι αρµόδιος για τη φορολογία εισοδήµατος των νοµικών αυτών προσώπων. Με λίγα λόγια είναι ο προϊστάµενος της περιφέρειας στην οποία βρίσκεται η έδρα του υπόχρεου ελληνικού νοµικού προσώπου ή ο προϊστάµενος της περιφέρειας στην οποία βρίσκεται η κύρια µόνιµη εγκατάσταση του υπόχρεου αλλοδαπού νοµικού προσώπου ή για αλλοδαπά νοµικά πρόσωπα που δεν έχουν µονιµη εγκατάσταση στην Ελλάδα ο προϊστάµενος που καθορίζει µε απόφαση του ο Υπουργός Οικονοµικών. ΑΡΜΟ ΙΟΣ ΠΡΟΙΣΤΑΜΕΝΟΣ ΗΜΟΣΙΑΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΑΣ ΦΥΣΙΚΩΝ ΠΡΟΣΩΠΩΝ ( ΥΟ) για να παραλάβει, να ελέγξει και να επιβάλει τον 3
φόρο ακινήτων είναι ο προϊστάµενος που είναι αρµόδιος για την φορολογία εισοδήµατος κατά την ηµεροµηνία εκκαθάρισης της δήλωσης. ηλαδή ο προϊστάµενος της δυο της κατοικίας του φορολογούµενου ή για πρόσωπα που ασκούν ατοµική εµπορική επιχείρηση ή ελευθέριο επάγγελµα ο προϊστάµενος της δυο που έχει έδρα η επιχείρηση ή για κατοίκους αλλοδαπής που έχουν υποχρέωση να υποβάλλουν δήλωση στην Ελλάδα ο προϊστάµενος της OY Κατοίκων Εξωτερικού ή αυτός που ορίζει µε απόφαση του ο Υπουργός Οικονοµικών. Ο προϊστάµενος της ηµόσιας Οικονοµικής Υπηρεσίας βεβαιώνει τον φόρο, αρχικό ή πρόσθετο και συντάσσει χρηµατικό κατάλογο µέσα σε προθεσµία 2 µηνών από τη λήξη του µήνα που αποκτήθηκε ο τίτλος βεβαίωσης και οπωσδήποτε όχι αργότερα από 3 έτη από το τέλος του έτους στο οποίο αποκτήθηκε ο τίτλος βεβαίωσης. Ο φόρος που δεν ξεπερνά τα 27 ευρώ ανά δήλωση δεν βεβαιώνεται στην εφορία. Το δε δικαίωµα του δηµοσίου για την επιβολή του φόρου παραγράφεται µετά την πάροδο της δεκαετίας. ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΟ ΑΠΟΡΡΗΤΟ Οι δηλώσεις Φόρου Ακίνητης Περιουσίας (Φ.Α.Π) είναι απόρρητες και δεν επιτρέπεται η γνωστοποίηση τους σε οποιονδήποτε τρίτο εκτός από τον φορολογούµενο τον οποίο αφορούν αυτές. Η παραβίαση του φορολογικού απορρήτου συνιστά πειθαρχικό αδίκηµα που τιµωρείται µε φυλάκιση µέχρι 6 µηνών συν πρόστιµο για τους υπαλλήλους που διαρρέουν σε τρίτους στοιχεία φορολογουµένων. Κατ εξαίρεση επιτρέπεται η χορήγηση στοιχείων φορολογουµένων για την ακίνητη περιουσία τους στις Υπηρεσίες του Υπουργείου Οικονοµικών και στους ορκωτούς εκτιµητές για την άσκηση των καθηκόντων τους, σε δηµόσιες υπηρεσίες, νοµικά πρόσωπα δηµοσίου δικαίου και ορφανισµούς που έχουν αρµοδιότητα έλεγχου κάθε είδους χρηµατοδότηση, ενίσχυση λη επιδότηση που καταβάλλεται σε φυσικά ή νοµικά πρόσωπα, στο Νοµικό Συµβούλιο του Κράτους, σε δικαστική αρχή αν έχει διαταχτεί κύρια ανάκριση ή προανάκριση. ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ ΣΥΜΒΟΛΑΙΟΓΡΑΦΩΝ, ΥΠΟΘΗΚΟΦΥΛΑΚΩΝ ΚΑΙ ΠΡΟΙΣΤΑΜΕΝΩΝ ΚΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΚΩΝ ΓΡΑΦΕΙΩΝ Απαγορεύεται η σύνταξη συµβολαιογραφικού εγγράφου, µε το οποίο µεταβιβάζεται µε αντάλλαγµα ή µε χαριστική αιτία η κυριότητα ακινήτου ή µεταβιβάζονται ή δηµιουργούνται εµπράγµατα δικαιώµατα σε αυτό, αν δεν επισυναφθεί από τον συµβολαιογράφο στο συµβόλαιο που συντάσσει, πιστοποιητικό του αρµοδίου προϊσταµένου ηµόσιας Οικονοµικής Υπηρεσίας µε το οποίο θα πιστοποιείται ότι το ακίνητο έχει δηλωθεί στη δήλωση Φόρου Ακίνητης Περιουσίας και έχει καταβληθεί ο φόρος που αναλογεί στην αξία του για τα δυο προηγούµενο της µεταβίβασης έτη. Οι φύλακες µεταγραφών και οι προϊστάµενοι των κτηµατολογικών γραφείων 4
υποχρεούνται να αρνηθούν την µεταγραφή ή την καταχώρηση στα κτηµατολογικά βιβλία συµβολαιογραφικού εγγράφου µε το οποίο µεταβιβάζεται ένα ακίνητο αν δεν προσκοµίζεται το εν λόγω πιστοποιητικό από την εφορία. Αν λοιπόν οι συµβολαιογράφοι, οι φύλακες µεταγραφών και οι προϊστάµενοι των κτηµατολογικών γραφείων παραβούν τις υποχρεώσεις τους που ορίζει ο νόµος τους επιβάλλεται πρόστιµο 3000 ευρώ για κάθε παράβαση από τον προϊστάµενο της εφορίας. Έχοντας ολοκληρώσει την εξέταση του Φόρου Ακίνητης Περιουσίας (Φ.Α.Π), θα προχωρήσουµε στην µελέτη µιας ακόµη επιβάρυνσης για τους φορολογουµένους αναφορικά µε τα ακίνητα τους και πηγή εσόδων για την Τοπική Αυτοδιοίκηση ( ήµοι και Κοινότητες), τον Τ.Α.Π. δηλαδή το ΤΕΛΟΣ ΑΚΙΝΗΤΗΣ ΠΕΡΙΟΥΣΙΑΣ ΠΟΥ ΘΕΣΠΙΣΤΗΚΕ ΜΕ ΤΟΝ Ν. 2130/1993. Από την 1 η Ιανουαρίου του 1993 επιβάλλεται τέλος υπέρ των ήµων και Κοινοτήτων, το οποίο υπολογίζεται επί της αξίας της ακίνητης περιουσίας που βρίσκεται εντός της διοικητικής τους περιφέρειας κατά τις ακόλουθες διακρίσεις: Α)στα κάθε είδους ακίνητα που βρίσκονται εντός εγκεκριµένου σχεδίου πόλεως ή εντός των ορίων οικισµών υφισταµένων προ του έτους 1923 ή εντός ορίων οικισµών πληθυσµού κάτω των 2.000 κατοίκων. Β)στα κάθε είδους κτίσµατα που βρίσκονται εκτός του εγκεκριµένου σχεδίου πόλεως ή εκτός ορίων οικισµών υφισταµένων προ τους έτους 1923 ή εκτός ορίων οικισµών πληθυσµού κάτω των (2.000) κατοίκων. Στην περίπτωση β για τον υπολογισµό της αξίας λαµβάνεται υπόψη, από το δηµοτικό ή κοινοτικό συµβούλιο, η αξία των κτισµάτων και η αξία της διπλάσιας έκτασης από εκείνη που καταλαµβάνουν τα κτίσµατα, εφ όσον υφίσταται. Ο συντελεστής του τέλους καθορίζεται µε απόφαση του δηµοτικού ή κοινοτικού συµβουλίου από 0,25%ο-0,35%ο (τοις χιλίοις) και είναι ενιαίος για όλη τη διοικητική τους περιφέρεια. Η απόφαση του δηµοτικού ή κοινοτικού συµβουλίου λαµβάνεται µέχρι 31 Οκτωβρίου του προηγούµενου έτους και ισχύει για τα επόµενα έτη µέχρι να τροποποιηθεί. Ειδικά για το έτος 1993 η απόφαση αυτή λαµβάνεται µέχρι 31 Μαΐου. Το τέλος βαρύνει τον κύριο του ακινήτου και σε περίπτωση επικαρπίας ή νοµής τον επικαρπωτή ή νοµέα την 1 η Ιανουαρίου κάθε έτους. Για τον δε υπολογισµό του τέλους λαµβάνεται υπόψη το σύνολο των ακινήτων που ανήκουν σε ένα πρόσωπο µέσα στα όρια της διοικητικής περιφέρειας του δήµου ή της κοινότητας. Σε περίπτωση συνιδιοκτησίας το ποσό του τέλους υπολογίζεται κατά το λόγο της 5
µερίδας κάθε συνιδιοκτήτη (πχ δυο αδέλφια στα οποία ανήκει µια µονοκατοικία κατά ποσοστό ιδιοκτησίας 50% ο καθένας, θα µοιραστούν το τέλος 50%-50%). Ο ιδιοκτήτης του ακινήτου (ή ο επικαρπωτής ή ο νοµέας) είναι υποχρεωµένος από τον νόµο µέσα σε ένα µήνα από τη δηµοσίευση της απόφασης για τον καθορισµό του συντελεστή του τέλους να υποβάλει για το 1993 δήλωση ακινήτων στον δήµο ή κοινότητα όπου ανήκουν. Για τα δε επόµενα έτη δήλωση υποβάλλεται µόνο για τα ακίνητα εκείνα στα οποία εχει επέλθει µεταβολή στα στοιχεία της αρχικής δήλωσης και εντός διµήνου από την µεταβολή. Για τον υπολογισµό της αξίας των ακινήτων λαµβάνεται υπόψη µόνο το ύψος της τιµής ζώνης και ο συντελεστής παλαιότητας όπως καθορίζονται κάθε φορά µε απόφαση του Υπουργού Οικονοµικών. Για τις περιοχές που δεν έχει γίνει καθορισµός της τιµής των ακινήτων µε αποφάσεις του Υπουργού Οικονοµικών ο υπολογισµός της αξίας γίνεται µε απόφαση του δηµοτικού ή κοινοτικού συµβουλίου, το οποίο λαµβάνει υπόψη και τα τηρούµενα στοιχεία στις αρµόδιες εφορίες οι οποίες είναι υποχρεωµένες να παρέχουν τα στοιχεία αυτά στους δήµους και τις κοινότητες. ΕΞΑΙΡΟΥΝΤΑΙ ΤΟΥ ΤΕΛΟΥΣ ΑΚΙΝΗΤΗΣ ΠΕΡΙΟΥΣΙΑΣ (Τ.Α.Π.) ΤΑ ΠΑΣΗΣ ΦΥΣΗΣ ΑΚΙΝΗΤΑ ΠΟΥ ΑΝΗΚΟΥΝ: -Στο Ελληνικό ηµόσιο, στα ΝΠ, στους ΟΤΑ και στις δηµοτικές και κοινοτικές επιχειρήσεις ή εκµεταλλεύσεις -στους Ναούς, στις Ιερές Μονές, στο Ιερό Κοινό του Πανάγιου Τάφου, στην Ιερά Μονή του Όρους Σινά, στο Άγιο Όρος, στην Αποστολική ιακονία της Εκκλησίας της Ελλάδος και στα θρησκευτικά γενικά ιδρύµατα -στα αναγνωρισµένα ξένα θρησκεύµατα και δόγµατα που τα χρησιµοποιούν αποκλειστικά για την άσκηση δηµόσιας λατρείας και τη διεξαγωγή υπηρεσιών θρησκευτική φύσεως -στα φιλανθρωπικά ιδρύµατα δηµόσιου χαρακτήρα -στα ηµεδαπά (ελληνικά) νοµικά πρόσωπα που υπάρχουν ή ια συσταθούν και δεν έχουν κερδοσκοπικό χαρακτήρα -στα αθλητικά σωµατεία, ενώσεις. Οµοσπονδίες που έχουν νόµιµα αναγνωρισθεί από τη Γενική Γραµµατεία αθλητισµού και τα οποία χρησιµοποιούνται αποκλειστικά ως γήπεδα ή χώροι αθλητικών εγκαταστάσεων για την πραγµατοποίηση των αθλητικών τους σκοπών -στα ξένη κράτη όταν αυτά χρησιµοποιούνται για την εγκατάσταση πρεσβειών και προξενείων αυτών µε τον όρο της αµοιβαιότητας Επίσης 6
-τα κτίσµατα οικοδοµής που ανεγείρεται για µια επταετία από τη χορήγηση της οικοδοµικής άδειας ή µέχρι να εκµισθωθούν (νοικιαστούν) ή χρησιµοποιηθούν πριν να περάσει η επταετία. -οι κοινόχρηστοι χώροι πολυκατοικιών -τα ακίνητα που έχουν χαρακτηρισθεί ως νεκροταφεία, ως διατηρητέα µε απόφαση υπουργού και δεν ιδιοχρησιµοποιούνται ή δεν αποφέρουν εισόδηµα, ως χώροι ιστορικών ή αρχαιολογικών µνηµείων -τα κτίσµατα που βρίσκονται εκτός οικισµού ή σε αγροτικές περιοχές και χρησιµοποιούνται για το στάβλισµα των ζώων. 7