Η ΕΥΕΛΙΚΤΗ ΖΩΝΗ ΩΣ ΟΜΠΡΕΛΑ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΤΗΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ

Σχετικά έγγραφα
ΤΑ ΕΙΔΗ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΠΟΥ ΕΚΠΟΝΟΥΝ ΟΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΙ ΤΗΣ ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΑΣ ΚΑΙ ΔΕΥΤΕΡΟΒΑΘΜΙΑΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ

Α. ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ

Ολοήμερα Δημοτικά Σχολεία με Ενιαίο Αναμορφωμένο Εκπαιδευτικό Πρόγραμμα. Σοφία Καλογρίδη Σχολική Σύμβουλος

ΔΗΜΟΚΡΙΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΡΑΚΗΣ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΤΜΗΜΑ ΔΗΜΟΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΑΚΑΔ. ΕΤΟΣ ΕΑΡΙΝΟ ΕΞΑΜΗΝΟ

ΔΗΜΟΚΡΙΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΡΑΚΗΣ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΤΜΗΜΑ ΔΗΜΟΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΑΚΑΔ. ΕΤΟΣ ΕΑΡΙΝΟ ΕΞΑΜΗΝΟ

ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Β. ΑΙΓΑΙΟΥ ΜΥΤΙΛΗΝΗ. Ετήσιο Πρόγραμμα. Παιδαγωγικής Κατάρτισης Ε.Π.ΠΑΙ.Κ.

Φ12/773/77094/Γ1/ Υπ. Απόφαση

Έχοντας υπόψη: Το γεγονός ότι από την παρούσα απόφαση δεν προκαλείται δαπάνη σε βάρος του κρατικού προϋπολογισμού.

Διαθεματικότητα: πλαίσιο εφαρμογής, αποτελέσματα, πλεονεκτήματα - μειονεκτήματα, κριτική θεώρηση. Δρ Δημήτριος Γκότζος

800 ΟΛΟΗΜΕΡΑ NEA ΣΧΟΛΕΙΑ: ΕΝΙΑΙΟ ΑΝΑΜΟΡΦΩΜΕΝΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕ ΒΑΣΗ ΤΙΣ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΕΣ ΑΝΑΓΚΕΣ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ

Οδηγίες για την Πιλοτική Εφαρμογή των μαθημάτων και των Βιωματικών Δράσεων στο Γυμνάσιο

Η ΠΡΩΤΗ ΜΟΥ ΒΟΛΤΑ ΣΤΟ ΔΑΣΟΣ

ΘΕΜΑ: Αναμόρφωση Ωρολογίων Προγραμμάτων στο Δημοτικό Σχολείο

Οδηγίες για την Πιλοτική Εφαρμογή των μαθημάτων και των Βιωματικών Δράσεων στο Γυμνάσιο

Αριθ. Πρωτ.:313 ΠΡΟΣ. Ταχ. Δ/νση: Σχολή Ουρσουλινών - Χώρα Νάξου Τ.Κ. Πόλη: Νάξος Πληροφορίες: Κων/νος Κλουβάτος Τηλ.

Προγράμματα Σχολικών Δραστηριοτήτων (Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης, Αγωγής Υγείας, Πολιτιστικών Θεμάτων)

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ -----

5ο Δημοτικό Σχολείο Καρδίτσας Ενιαίο Αναμορφωμένο Εκπαιδ Π ευτι ρόγ κ ρ ό α μμα (ΕΑΕΠ) Σχολική χρονιά

Η ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ ΣΤΟ ΣΧΟΛΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ

H ΕYΕΛΙΚΤΗ ΖΩΝΗ, H ΔΙΑΘΕΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΤΑ ΣΧΕΔΙΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

ΘΕΜΑ: Ωρολόγια Προγράμματα ημοτικών Σχολείων με ενιαίο αναμορφωμένο εκπαιδευτικό πρόγραμμα

08/07/2015. Ονοματεπώνυμο: ΣΤΕΦΑΝΟΣ ΚΟΥΤΡΑΣ. Ιδιότητα: ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ Β ΙΕΠ. (Υπογραφή)

ΔΕΠΠΣ. ΔΕΠΠΣ και ΝΕΑ ΒΙΒΛΙΑ

Παιδαγωγική επάρκεια πτυχιούχων του Τμήματος Επιστήμης Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας

Το Αναλυτικό Πρόγραμμα. Δρ Δημήτριος Γκότζος

Ελάχιστα Λίγο Αρκετά Πολύ

ΘΕΜΑ: Ωρολόγιο Πρόγραμμα Πιλοτικών Δημοτικών Σχολείων

ΡΟΜΠΟΤΙΚΗ ΚΑΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ

ΠΕΡΙΓΡΑΜΜΑ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

Πρότυπα-πειραματικά σχολεία

Εφαρμογές Εξ Αποστάσεως Εκπαίδευσης στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση. Ευαγγελία Μανούσου Εκπαιδευτικός, Υποψήφια διδάκτωρ στο Ανοικτό Πανεπιστήμιο

Διήμερο εκπαιδευτικού επιμόρφωση Μέθοδος project στο νηπιαγωγείο. Έλενα Τζιαμπάζη Νίκη Χ γαβριήλ-σιέκκερη

ΘΕΜΑ : Λειτουργία σχολείων με την έναρξη του νέου σχολικού έτους Παρεμβάσεις για την ομαλή έναρξη της νέας σχολικής χρονιάς

ΕΦΗΜΕΡΙ Α ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΣ

ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΣΤΗΝ Α ΤΑΞΗ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΜΕ ΧΡΗΣΗ ΨΗΦΙΑΚΟΥ ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΥ - ΨΗΦΙΑΚΗ ΤΑΞΗ - Αρ.Πρωτ /Γ2/ /ΥΠΑΙΘ

Πράξη: «Επιμόρφωση εκπαιδευτικών για την αξιοποίηση και εφαρμογή των ψηφιακών τεχνολογιών στη διδακτική πράξη (Επιμόρφωση Β επιπέδου Τ.Π.Ε.

Eπιμορφωτικό σεμινάριο

ΘΕΜΑ: «Ρυθμίσεις Ζωνών Εκπαιδευτικής Προτεραιότητας (ΖΕΠ) και Τάξεων Υποδοχής ΖΕΠ» Ο ΥΠΟΥΡΓΟΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ, ΕΡΕΥΝΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ, ΕΡΕΥΝΑΣ & ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ΓΕΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΠΑΙΔΕΙΑΣ & ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ -----

Κατηγορίες υποψηφίων που γίνονται δεκτοί στο Πρόγραμμα: Εκπαιδευτικοί Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης

ΩΡΟΛΟΓΙΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ

Συντάχθηκε απο τον/την Administrator Παρασκευή, 27 Μάιος :40 - Τελευταία Ενημέρωση Παρασκευή, 27 Μάιος :08

ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΔΕΥΤΕΡΟΒΑΘΜΙΑΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΜΑΓΝΗΣΙΑΣ ΗΜΕΡΙΔΑ: «Το προσφυγικό ως ανθρωπιστικό ζήτημα»

Πειραματικό εργαστήρι στη βιωματική μάθηση και στη σχολική θρησκευτική αγωγή

Ανδρέας Δ. Καρατζάς, Θεόδωρος Μπαρής

ΕΦΗΜΕΡΙ Α ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΣ

«Πρόσκληση Εκδήλωσης Ενδιαφέροντος για διδασκαλία στην Εισαγωγική Επιμόρφωση του σχολικού έτους »

ΘΕΜΑ: Οδηγίες για τη διδασκαλία της Ερευνητικής Εργασίας της Α τάξης Γενικού Λυκείου για το σχ. έτος

Έχοντας υπόψη: Να διατηρηθεί μέχρι Βαθμός ασφαλείας

ΘΕΜΑ: «Πρόσκληση Εκδήλωσης Ενδιαφέροντος Επιμορφωτών για διδασκαλία στην Α Φάση της Εισαγωγικής Επιμόρφωσης Εκπαιδευτικών σχολικού έτους »

ΠΡΟΣ: ΚΟΙΝ: ΘΕΜΑ: Προγράμματα για την ενεργό ένταξη Παλιννοστούντων, Αλλοδαπών και Ρομά μαθητών στο Εκπαιδευτικό μας σύστημα

ΑΔΑ: 45Ο19-9Ω2. Να διατηρηθεί μέχρι Βαθμός ασφαλείας ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ -----

ΠΛΑΙΣΙΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ (ΠΣ) Χρίστος Δούκας Αντιπρόεδρος του ΠΙ

ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ. Το όραμα η διαθεματική και ολιστική προσέγγιση του Αναλυτικού κα Ωρολογίου Προγράμματος σε ένα σχολείο ανοιχτό στην κοινωνία

Ερευνητικές Εργασίες. Μέθοδος Project στις Ερευνητικές Εργασίες

Συντάχθηκε απο τον/την ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΕΡΡΙΚΟΣ ΧΛΑΠΑΝΗΣ Κυριακή, 11 Σεπτέμβριος :18 - Τελευταία Ενημέρωση Κυριακή, 11 Σεπτέμβριος :18

Καθορισμός των ειδικότερων καθηκόντων και αρμοδιοτήτων των προϊσταμένων των περιφερειακών

Συντάχθηκε απο τον/την el.pi. Τετάρτη, 02 Μάρτιος :50 - Τελευταία Ενημέρωση Τετάρτη, 02 Μάρτιος :21

Πότε ένας δάσκαλος θα κρίνεται ελλιπής και πότε εξαιρετικός

«Η μέθοδος Project ορίζεται ως μια σκόπιμη πράξη ολόψυχου ενδιαφέροντος που συντελείται σε ένα κοινωνικό περιβάλλον» (Kilpatrick, 1918)

Επιμόρφωση Εκπαιδευτικών για το Νέο Σχολείο: Η γνώση είναι ο δρόμος για το μέλλον!

Εισαγωγή στη θεματική:

Θεσσαλονίκη: Αριθμ. Πρωτ.: 865. ΠΡΟΣ: Δ/ντές 2 ου, 10 ου Δ/σχ. Νεάπολης, 6 ου Μενεμένης, 3 ου Ν. Ευκαρπίας, 13 ου Σταυρούπολης.

ΘΕΜΑ : Λειτουργία σχολείων με την έναρξη του νέου σχολικού έτους Παρεμβάσεις για την ομαλή έναρξη της νέας σχολικής χρονιάς

Προκήρυξη. Πανελλήνιος Σχολικός Διαγωνισμός «ΧΟΡΕΥΟΝΤΑΣ ΟΙ ΛΕΞΕΙΣ ΤΟΥ ΤΟΠΟΥ ΜΟΥ»

ΘΕΜΑ: «Οδηγίες και κατευθύνσεις για την ίδρυση και λειτουργία Τάξεων Υποδοχής (ΤΥ) ΖΕΠ για το σχολικό έτος σε δημοτικά σχολεία της χώρας»

Τι σηµαίνει µέθοδος project; Ετυµολογία: projicio = προβάλλω, σχεδιάζω, σκοπεύω, βάζω κάτι στο µυαλό µου. Σηµερινή χρήση: Η λέξη project εµπεριέχει δύ

ΔΕΛΤΙΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟΥ. Συνδιοργανωτές: Περιφερειακή Διεύθυνση Α/θμιας & Β/θμιας Εκπ/σης Δυτικής Ελλάδας Διεύθυνση Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Αχαΐας.

2 ο Πειραματικό Γυμνάσιο Αθηνών. Αυτοαξιολόγηση σχολικής μονάδας Ερωτηματολόγια εκπαιδευτικών

Υ.Α Γ2/6646/ Επιµόρφωση καθηγητών στο ΣΕΠ και τη Επαγγελµατική Συµβουλευτική

ΟΜΑΔΟΣΥΝΕΡΓΑΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΤΗΣ ΜΑΘΗΣΗΣ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΕΣ ΕΡΓΑΣΙΕΣ

ΕΙΔΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΔΡΑΣΕΩΝ. «Ενίσχυση των καινοτόμων παρεμβάσεων των Ολοήμερων Σχολείων σχολικού έτους »

ΣΧΕ ΙΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ή PROJECT

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΚΑΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ

3η Ανακοίνωση- Ενημέρωση. 1ο Διεθνές Βιωματικό Συνέδριο Εφαρμοσμένης Διδακτικής. 1ο Διεθνές Βιωματικό Συνέδριο Εφαρμοσμένης Διδακτικής με θέμα:

Επιμορφωτικό Σεμινάριο Διδακτικής των Μαθηματικών με ΤΠΕ

ΘΕΜΑ: Προγραμματισμός εκπαιδευτικού έργου σχολικού έτους Να διατηρηθεί μέχρι Βαθμός ασφαλείας

Η ΣΥΝΕΧΙΖΟΜΕΝΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΣΤΙΣ ΧΩΡΕΣ-ΜΕΛΗ ΤΗΣ Ε.Ε: ΘΕΣΜΟΙ ΚΑΙ ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ

Visual arts, creativity and intercultural education based on local artistic repository. COMENIUS Regio

ΠΕΡΙΓΡΑΜΜΑ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

ΘΕΜΑ: «Θεματικά Δίκτυα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης».

ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΕΣ ΠΙΛΟΤΙΚΗΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΤΗΣ ΠΕΡΙΓΡΑΦΙΚΗΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΜΑΘΗΤΩΝ ΣΤΗΝ ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ:

ΕΥΕΛΙΚΤΗ ΖΩΝΗ ΚΑΘΙΕΡΩΣΗ ΕΥΕΛΙΚΤΗΣ ΖΩΝΗΣ ΣΤΟ ΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ


Εκπαιδευτικά Προγράμματα και Δράσεις στη Δημοτική Εκπαίδευση

Σύνδεση του Μείζονος. ος Προγράμματος Επιμόρφωσης με το Νέο Σχολείο και τα Νέα Προγράμματα Σπουδών

ΘΕ 9. Παιδαγωγικές Παρεμβάσεις για Ενίσχυση της Ένταξης. Μαρία Θ. Παπαδοπούλου, PhD Σχολική Σύμβουλος Π.Ε. 6η Περιφέρεια ν.

ΠΡΑΚΤΙΚΗ ΑΣΚΗΣΗ ΑΠΟΚΤΗΣΗΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗΣ ΕΠΑΡΚΕΙΑΣ

Σχολικός εγγραμματισμός στις Φυσικές Επιστήμες

Α. Υπουργικές Αποφάσεις/Νόμοι σχετικοί με τη λειτουργία του Ολοήμερου Νηπιαγωγείου

ΘΕΜΑ: Τροποποίηση της Υ. Α /Γ7/ περί Θεματικών Δικτύων Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης

Διδακτικές επισκέψεις. Γιώργος Γώγουλος

ΚΕΝΤΡΟ ΣΥΝΕΧΙΖΟΜΕΝΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΚΑΙ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗΣ

Καινοτομίες Μεταρρυθμίσεις Δομικές αλλαγές στη Δημοτική Εκπαίδευση

Χώρος και Διαδικασίες Αγωγής

στόχοι της εκπαιδευτικής διαδικασίας και σχέδια μαθημάτων

----- Βαθ. Προτερ. Ταχ. Δ/νση: Ανδρέα Παπανδρέου 37 Μαρούσι, Τ.Κ Πληροφορίες : Αν. Ξυλόκοτα Πην. Σακκοπούλου

Εφαρμογές Αnimation στη Διδακτική Ξένων Γλωσσών. Περιεχόμενο Προγράμματος

ΝΙΚΟΛΑΪΔΗΣ Ε. ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ

Transcript:

2o υνέδριο χολικών Προγραμμάτων Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης, Αθήνα, 15-17 Δεκεμβρίου 2006 Η ΕΥΕΛΙΚΤΗ ΖΩΝΗ Ω ΜΠΡΕΛΑ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΝΤΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΗ ΓΥΠΥ Θ. χολικός ύμβουλος, Δ/ντής πουδών Π.Ε ΥΠΕΠΘ e-mail: thgoupos@sch.gr ΠΕΡΙΛΗΨΗ Τριάντα ολόκληρα χρόνια μετά την πρώτη εμφάνισή της στα εκπαιδευτικά δρώμενα της χώρας μας, η Περιβαλλοντική Εκπαίδευση βρίσκεται σε μια στασιμότητα που μας οδηγεί σε κάποιες διαπιστώσεις: Η Περιβαλλοντική Εκπαίδευση συνεχίζει την πορεία της στα σχολεία της Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης ως προαιρετική δραστηριότητα με τη μορφή κυρίως σχεδίων εργασίας (projects) και λιγότερο με τη μορφή των επισκέψεων στο πεδίο. Φαίνεται απαραίτητη η επανεκτίμηση της ένταξης ή μη της Π.Ε. στο σχολικό πρόγραμμα, όχι βεβαίως ως ένα νέο μάθημα, αλλά ως μιας «εστίας» μέσα σε όλα τα μαθήματα που από μόνη της θα αποτελεί διεπιστημονικό τομέα, που περικλείει και ενσωματώνει έννοιες και τρόπους προσέγγισης και από άλλες επιστήμες. Η Ευέλικτη Ζώνη Διαθεματικών και Δημιουργικών Δραστηριοτήτων φαίνεται ότι είναι το πλαίσιο μέσα στο οποίο θα μπορούσε να βρει χώρο και χρόνο η περιβαλλοντική εκπαίδευση για να ενισχύσει την παρουσία της. Με την Υπουργική απόφαση Φ.12.1/545/85812/Γ1/31-8-2005 γενίκευση εφαρμογή η Ευέλικτη ζώνης στα σχολεία της Πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης. Έτσι σε σύνολο 5.227 χολικών Μονάδων 3.865 χολεία, ήτοι ποσοστό 73,9, εφαρμόζουν το πρόγραμμα της Ευέλικτης Ζώνης. GOUPOS T. School advisor, Warden of Primary Schools e-mail: thgoupos@sch.gr ABSTRACT Thirty years after its first appearance in the educational field of our country, the environmental education is in a stable position. This fact leads us on certain conclusions: Τhe environmental education keeps its course in Primary and Secondary Schools as an optional activity. It has mainly the form of a project rather than the form of visits on the spot. It seems necessary the revaluation of the incorporation or not of environmental education in the school curriculum not as a new lesson but as a reference for other subjects, too. Thus, the environmental education will be an interdisciplinary field of its own, which includes and incorporates items from other sciences. The flexible program of cross-curricular and creative activities will be the field in which environmental education could be applied. The flexible program was established with the Law Φ.12.1/545/85812/Γ1/31-8-2005 in the schools of primary education. So, in a sum of 5.227 school units, 3.865 schools, thus 73,9, this program is applied. Λέξεις κλειδιά: ευέλικτη ζώνη διαθεματικών και δημιουργικών δραστηριοτήτων, περιβαλλοντική εκπαίδευση, 156 ΥΠΕΠΘ-Παν/μιο Αιγαίου με την συγχρηματοδότηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης

1. ΕΙΑΓΩΓΗ ταθμός για την ανάπτυξη της Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης στην Ελλάδα αποτέλεσε ο Ν. 1892/31-7-90 (ΦΕΚ 101 Α'), όπου στη διάταξη της παραγράφου 13 του άρθρου 11 αναφερόταν: «αναγνωρίζεται η Π.Ε ως τμήμα των προγραμμάτων των χολείων της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης» Όσον αφορά την Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση η επίσημη εισαγωγή της Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης έγινε ένα χρόνο αργότερα με την υπ' αριθμ. Π/308/3-4-1991, Υπουργική Απόφαση. τον ίδιο νόμο προβλεπόταν: Α) θεσμός των υπεύθυνων της Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης και στις δύο βαθμίδες της εκπαίδευσης ανά νομό με σκοπό την προώθηση και τον συντονισμό δραστηριοτήτων Π.Ε στα σχολεία της περιοχής ευθύνης τους. Β) Η ίδρυση κέντρων Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης. Η Π.Ε. εντάχθηκε στις «χολικές Δραστηριότητες», τις οποίες εκτός από την Π.Ε απαρτίζουν η Αγωγή Υγείας καθώς και πολιτιστικά και επιστημονικά θέματα (Φ.Ε.Κ. 629/23-10-1992). Τα1994 καθιερώνεται και η μερική χρηματοδότηση των προγραμμάτων Π.Ε. Ωστόσο, όλα αυτά τα χρόνια και κυρίως από το 1992 και μετά που δημιουργείται μια κρίσιμη μάζα εκπαιδευτικών, ευαισθητοποιημένων στην Π.Ε. και μολονότι το ΥΠΕΠΘ με εγκυκλίους του ενθαρρύνει τους εκπαιδευτικούς να αναλαμβάνουν προγράμματα Π.Ε., το ίδιο εκπαιδευτικό μας σύστημα με το κεντρικά σχεδιασμένο και κλειστό αναλυτικό πρόγραμμα, δεν ευνοούσε στην ουσία την ανάληψη τέτοιων πρωτοβουλιών, Έτσι, μολονότι παρατηρούμε μια αυξητική τάση προγραμμάτων Π.Ε. (κυρίως ποσοτικών), εντούτοις όμως οι ίδιοι οι αριθμοί, ως ποσοστά των αντίστοιχων συνολικών δεικτών, δείχνουν ότι η Π.Ε αποτελεί μια ακόμη περιθωριακή δραστηριότητα στα σχολεία μας και ο αριθμός των μαθητών και των εκπαιδευτικών που συμμετέχουν σε προγράμματα Π.Ε είναι ιδιαίτερα περιορισμένος σε ποσοστά που κυμαίνονται από 2,5 μέχρι 10 (Γεωργόπουλος, 1999) ή κατ άλλους 5 (Περδίκης, 1994),ενώ σύμφωνα με δική μας πανελλήνια έρευνα το ποσοστό ανέρχεται στο 13,4 (Γούπος, 2004) Γίνεται, λοιπόν, φανερό ότι τριάντα ολόκληρα χρόνια μετά την πρώτη εμφάνιση της Π.Ε. στα εκπαιδευτικά δρώμενα της χώρας μας, βρίσκεται σε μια στασιμότητα που μας οδηγεί σε κάποιες διαπιστώσεις: Η Περιβαλλοντική Εκπαίδευση συνεχίζει την πορεία της στα σχολεία της Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης ως προαιρετική δραστηριότητα με τη μορφή κυρίως σχεδίων εργασίας (projects) και λιγότερο με τη μορφή των επισκέψεων στο πεδίο. Φαίνεται απαραίτητη η επανεκτίμηση της ένταξης ή μη της Π.Ε. στο σχολικό πρόγραμμα, όχι βεβαίως ως ένα νέο μάθημα, αλλά ως μιας «εστίας» μέσα σε όλα τα μαθήματα που από μόνη της θα αποτελεί διεπιστημονικό τομέα, που περικλείει και ενσωματώνει έννοιες και τρόπους προσέγγισης και από άλλες επιστήμες. Είναι απαραίτητη η επανεκτίμηση του περιεχομένου των θεμάτων στα προγράμματα της Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης. Φαίνεται να υπάρχει μια σύγχυση ως προς τα ποια θέματα εμπίπτουν στο αντικείμενο της Π.Ε. Η θέσπιση υπευθύνων της Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης, υπευθύνων Αγωγής Υγείας και υπευθύνων καλλιτεχνικών και πολιτιστικών θεμάτων ανά Διεύθυνση Εκπαίδευσης φαίνεται δημιουργεί προβλήματα συντονισμού, αλληλοεπικάλυψης αρμοδιοτήτων αλλά και «επάρκειας εκπαιδευτικών για πραγματοποίηση προγραμμάτων» αφού κατά κανόνα οι ίδιοι οι εκπαιδευτικοί ασχολούνται με τη Περιβαλλοντική Εκπαίδευση, την Αγωγή Υγείας και τα πολιτιστικά και καλλιτεχνικά θέματα. 2. ΤΙ ΕΙΝΑΙ Η ΕΥΕΛΙΚΤΗ ΖΩΝΗ ΚΑΙ ΠΙΑ ΕΙΝΑΙ ΤΑ ΒΑΙΚΑ ΤΙΧΕΙΑ ΤΗ Η Ευέλικτη Ζώνη διαθεματικών και δημιουργικών δραστηριοτήτων είναι ένα πρόγραμμα ενταγμένο στην πρωινή λειτουργία του σχολείου, που εισάγει καινοτόμες δράσεις στα σχολεία της ΥΠΕΠΘ-Παν/μιο Αιγαίου με την συγχρηματοδότηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης 157

υποχρεωτικής εκπαίδευσης, οι οποίες οργανώνονται με βάση τη διαθεματική προσέγγιση της γνώσης με τη μέθοδο project και την ομαδοσυνεργατική διδασκαλία (Αλαχιώτης,2002 και Ματσαγγούρας,2002). κοπός της Ευέλικτης Ζώνης «είναι να εξασφαλίσει στον εκπαιδευτικό το θεσμικό και το χρονικό πλαίσιο για να μελετήσει η τάξη του, θέματα που παρουσιάζουν ενδιαφέρον για τους μαθητές, ακολουθώντας τρόπους που δεν είναι εύκολο να εφαρμόσει στο συμβατικό πρόγραμμα»(ματσαγγούρας,2002). Τα βασικά στοιχεία που χαρακτηρίζουν την Ευέλικτη Ζώνη είναι τα εξής: 1. Εμπλουτισμός του σχολικού προγράμματος με την εισαγωγή διεπιστημονικών και διαθεματικών δραστηριοτήτων. 2. Λειτουργική εφαρμογή του θεσμικού πλαισίου που εισάγει την έννοια του πειραματισμού και την ενθάρρυνση της πρωτοβουλίας, της φαντασίας και της δημιουργικότητας διδασκόντων και διδασκομένων. 3. Χαλάρωση των διαχωριστικών γραμμών μεταξύ των μαθημάτων, ώστε να καταργηθεί η διάκριση σε «πρωτεύοντα» και «δευτερεύοντα». 4. Ενεργοποίηση της κριτικής σκέψης, της διαλεκτικής αντιπαράθεσης και ενθάρρυνση συλλογικών μορφών συστηματοποιημένης δράσης, που είναι αναγκαίες για τη δημιουργική συμμετοχή του μαθητή στα σχολικά και κοινωνικά δρώμενα. 5. Διευκόλυνση της μελέτης σημαντικών θεματικών πεδίων τα οποία δεν καταλαμβάνουν θέση ανεξάρτητων μαθημάτων. 6. Ανάπτυξη των ικανοτήτων, των δεξιοτήτων και των κλίσεων των μαθητών καθώς και η αφύπνιση ή ενδυνάμωση των ήδη υπαρχόντων. 7. Εξοικείωση των μαθητών με τη χρήση της σύγχρονης τεχνολογίας. 8. Ένταξη στη σχολική ομάδα μαθητικών πληθυσμών, ανομοιογενών ως προς την πολιτιστική, γλωσσική ή θρησκευτική τους προέλευση. 9. Έμφαση στη διαδικασία προσέγγισης του γνωστικού αντικειμένου και ανάπτυξη ικανοτήτων ολοκληρωμένης ή συνολικής θέασής του.(ματσαγγούρας,2002) 3. Η ΗΜΑΙΑ ΤΗ ΕΥΕΛΙΚΤΗ ΖΩΝΗ Η σημασία της Ευέλικτης Ζώνης άπτεται τομέων, όπως το Πρόγραμμα πουδών, η Διδακτική Μεθοδολογία και η ργάνωση της εισαγωγής Καινοτομιών στο Δημοτικό χολείο. α. τον τομέα του προγράμματος πουδών, η Ευέλικτη Ζώνη αποτελεί το δίαυλο διασύνδεσης μεταξύ των διδασκόμενων μαθημάτων, αφού προσφέρει ευκαιρίες για διεπιστημονικές διασυνδέσεις και διαθεματικές προεκτάσεις. β. τον τομέα της διδακτικής μεθοδολογίας, η Ευέλικτη Ζώνη προτείνει και υποστηρίζει την εφαρμογή βιωματικών, μαθητοκεντρικών και δημιουργικών προσεγγίσεων, που αποτελούν προϋπόθεση για την ουσιαστική εμπλοκή των μαθητών στη διαδικασία της μάθησης. γ. τον τομέα της εισαγωγής καινοτομιών στο σχολείο, η Ευέλικτη Ζώνη επιχειρεί να εντάξει σ ένα πλαίσιο με ειρμό και συγκρότηση καινοτόμα προαιρετικά προγράμματα, όπως είναι τα Προγράμματα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης, Αγωγής Υγείας, Πολιτιστικών και Καλλιτεχνικών θεμάτων, κλπ, τα οποία μέχρι τώρα αποτελούν αποσπασματικές και μεμονωμένες προσπάθειες κάποιων εκπαιδευτικών. δ. Η καθιέρωση της Ευέλικτης Ζώνης Δημιουργικών και Διαθεματικών Δραστηριοτήτων διαμορφώνει ένα Ω.Π. με δύο παιδαγωγικές ζώνες στο σχολείο: I. Την ακαδημαϊκά προσανατολισμένη ζώνη, η οποία, μέσα από τη διδασκαλία της πραγματολογικής γνώσης σε κάθε γνωστικό αντικείμενο, θα αποβλέπει στην απόκτηση του απαραίτητου γνωστικού υπόβαθρου, το οποίο θα αποτελεί τη βάση για περαιτέρω ερευνητικές προεκτάσεις στη δεύτερη ζώνη. II. Η δεύτερη ζώνη, η «Ευέλικτη Ζώνη Δημιουργικών και Διαθεματικών Δραστηριοτήτων», η οποία συναρτάται άμεσα με την πρώτη και προσφέρει την ευκαιρία για διεπιστημονικές διασυνδέσεις και διαθεματικές προεκτάσεις στην ήδη αποκτηθείσα πραγματολογική γνώση. 158 ΥΠΕΠΘ-Παν/μιο Αιγαίου με την συγχρηματοδότηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης

ε. Η «Ευέλικτη Ζώνη Δημιουργικών και Διαθεματικών Δραστηριοτήτων» αποτελεί αναπόσπαστο μέρος του αναλυτικού και ωρολογίου προγράμματος στο Δημοτικό χολείο, διότι ο δάσκαλος της τάξης είναι σε θέση να επιλέξει τον τομέα στον οποίο θα ήθελε να εμβαθύνει την ερευνητική του εργασία με τους μαθητές του κι επομένως να εντάξει τα προαιρετικά προγράμματα με τέτοιον τρόπο, ώστε να εναρμονίζονται με την εφαρμογή των ΔΕΠΠ και ΑΠ. 4. Η ΕΦΑΡΜΓΗ ΤΗ ΕΥΕΛΙΚΤΗ ΖΩΝΗ ΤΑ ΠΡΗΓΥΜΕΝΑ ΧΡΝΙΑ Η πειραματική εφαρμογή της Ευέλικτης Ζώνης Η Ευέλικτη Ζώνη εφαρμόστηκε πειραματικά και προαιρετικά για πρώτη φορά το σχολικό έτος 2001-2002. τους πίνακες 1 και 2 φαίνονται οι σχολικές μονάδες οι οποίες εφάρμοσαν το πρόγραμμα της Ευέλικτης Ζώνης καθώς και το ποσοστό τους ανά σχολικό έτος στο Νηπιαγωγείο και στο Δημοτικό χολείο αντίστοιχα. Πίνακας 1: Εφαρμογή ευέλικτης ζώνης στο νηπιαγωγείο Α/Α ΧΛΙΚ ΕΤ ΧΛΙΚΕ ΜΝΑΔΕ ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΑ ΝΕΑ ΥΝΛ ΠΤ 1 2001-2002 5647 11 11 0,19 2 2002-2003 5674 138 149 2,62 3 2003-2004 5707 946 1095 19,1 4 2004-2005 5707 595 - - Α/Α Πίνακας 2: Εφαρμογή ευέλικτης ζώνης στο Δημοτικό χολείο ΧΛΙΚ ΕΤ ΧΛΙΚΕ ΜΝΑΔΕ ΔΗΜΤΙΚΑ ΧΛΕΙΑ ΝΕΑ ΥΝΛ ΠΤ 1 2001-2002 5777 172 172 2,9 2 2002-2003 5721 566 738 12,9 3 2003-2004 5669 957 1695 28,9 4 2004-2005 5522 779 - - τους παρακάτω πίνακες φαίνονται τα σχολεία που συμμετείχαν στο πρόγραμμα, καθώς και ο αριθμός των προγραμμάτων, ο αριθμός των δασκάλων και των νηπιαγωγών που συμμετείχαν στο πρόγραμμα. υμμετοχή χολείων και Τμημάτων στο Πρόγραμμα της Ευέλικτης Ζώνης 1. 2001-2002 172 (χολεία) *8 (Τμήματα) = 1376 Τμήματα * 3 προγράμματα = 4128 2. 2002-2003 566 (χολεία) *8 (Τμήματα) = 4528 Τμήματα * 3 προγράμματα = 13584 3. 2003-2004 957 (χολεία) *8 (Τμήματα) = 7656 Τμήματα * 3 προγράμματα = 22968 4. 2004-2005 779 (χολεία) *8 (Τμήματα) = 6232 Τμήματα)* 3 προγράμματα = 18696 ΥΝΛ: 19792 Τμήματα ΥΠΕΠΘ-Παν/μιο Αιγαίου με την συγχρηματοδότηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης 159

Δάσκαλοι που συμμετείχαν στο Πρόγραμμα 2001-2002 172 (χολεία)*10 (Δάσκαλοι) = 1720 Δάσκαλοι 2002-2003 738 (χολεία)*10 (Δάσκαλοι) = 7380 Δάσκαλοι 2003-2004 1710(χολεία)*10 (Δάσκαλοι) = 17100 Δάσκαλοι 2004-2005 779 (χολεία)*12 15 (Δάσκαλοι) = 10548 13185 Δάσκαλοι Νηπιαγωγοί που συμμετείχαν στο Πρόγραμμα 2001-2002 11 (Νηπιαγωγεία) *2 (Νηπιαγωγοί) = 22 Νηπιαγωγοί 2002-2003 149 (Νηπιαγωγεία) *3 (Νηπιαγωγοί) = 7447 Νηπιαγωγοί 2003-2004 1095(Νηπιαγωγεία) *3 (Νηπιαγωγοί) = 3285 Νηπιαγωγοί 2004-2005 695 (Νηπιαγωγεία) *3-4 (Νηπιαγωγοί) = 2085-2780 Νηπιαγωγοί 5. Η ΓΕΝΙΚΕΥΗ ΤΗ ΕΥΕΛΙΚΤΗ ΖΩΝΗ ΚΑΙ ΛΓΙ ΓΕΝΙΚΕΥΗ Το σχολικό έτος 2005 2006 με την Υπουργική Απόφαση Φ 121/545/85812/Γ1/31-8-2005 γενικεύτηκε σε όλα τα σχολεία η εφαρμογή του προγράμματος της Ευέλικτης Ζώνης. α. ι εκπαιδευτικοί αναγνωρίζουν τη μεγάλη παιδαγωγική αξία της Ευέλικτης Ζώνης. β. Η Ευέλικτη Ζώνη ή Ζώνη δημιουργικών δραστηριοτήτων, αποτελεί ομπρέλα στην οποία εντάσσονται όλες οι σχολικές δραστηριότητες και τα προαιρετικά προγράμματα. γ. Η Ευέλικτη Ζώνη Δημιουργικών και Διαθεματικών Δραστηριοτήτων και η εφαρμογή της στα χολεία της Χώρας, υποστηρίζει και προωθεί την παιδαγωγική του δημιουργικού σχολείου, που αποτελεί όραμα και επιδίωξη της εκπαιδευτικής πολιτικής και των άλλων κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αλλά και της Χώρας μας, τα τελευταία δεκαπέντε έτη. δ. Με την Ευέλικτη Ζώνη προωθούνται νέες παιδαγωγικές αντιλήψεις, οι οποίες συναρτώνται με την εφαρμογή του Διαθεματικού Ενιαίου πλαισίου Προγραμμάτων πουδών, όπως η ομαδοσυνεργατική διδασκαλία και μάθηση, η διαθεματική προσέγγιση της γνώσης, με έμφαση στην καθοδηγούμενη διερεύνηση και ανάπτυξη της κριτικής σκέψης, κ.α. ε. Το σχολικό έτος 2005-06 είναι έτος προετοιμασίας του εκπαιδευτικού κόσμου για την υποδοχή των νέων διδακτικών βιβλίων και εφαρμογή του Διαθεματικού Ενιαίου Πλαισίου Προγραμμάτων πουδών. Από το επόμενο σχολικό έτος 2006-07 θα εισαχθούν στο δημοτικό σχολείο 29 νέα βιβλία που είναι γραμμένα με την διαθεματική και την διεπιστημονική προσέγγιση. στ. το δημοτικό σχολείο ασφυκτιά από το πρόβλημα της πληθώρας των «καινοτομιών» που πιέζουν και διεκδικούν χρόνο από το ωρολόγιο πρόγραμμα. Τα προαιρετικά προγράμματα (Περιβαλλοντικής εκπαίδευσης, Αγωγής Υγείας, κλπ) πιέζουν προς την ίδια κατεύθυνση και πολλές φορές αποπροσανατολίζουν τον εκπαιδευτικό, αφού δεν εντάσσονται οργανικά σε ένα ευρύτερο παιδαγωγικό και διοικητικό πλαίσιο.η Ευέλικτη Ζώνη επιλύει αυτά τα προβλήματα αφού αποτελεί την «ομπρέλα» όπου εντάσσονται όλα αυτά τα καινοτόμα και προαιρετικά προγράμματα. ζ. τον τομέα του Ωρολογίου Προγράμματος η Ευέλικτη Ζώνη καθιερώνει το συνεχόμενο δίωρο στις σχολικές μονάδες της χώρας. Ένα από τα κεντρικά επιχειρήματα της πρότασης αυτής είναι ότι τα πολλά και σύντομα διαλείμματα οδηγούν στην απώλεια ωφέλιμου διδακτικού χρόνου και στη διάσπαση της συνοχής της παιδαγωγικής σχέσης. Είναι αδύνατον σε 35-40 του χρόνου μιας διδακτικής ώρας ο εκπαιδευτικός να αξιοποιήσει διδακτικές προσεγγίσεις όπως η ομαδική εργασία. η. Τα συνεχόμενα δίωρα θα δώσουν την ευκαιρία για πιο εκτεταμένα διαλείμματα (25 ) που απ τη μεριά τους συμβάλλουν στην καλύτερη κοινωνικοποίηση και χαλάρωση των μαθητών. θ. Με την γενίκευση της Ευέλικτης Ζώνης ικανοποιείται ένα πάγιο αίτημα του εκπαιδευτικού κόσμου για ανοιχτό πρόγραμμα (Curricullum) έτσι ένα 10-20 του διδακτικού χρόνου διατίθεται με πρωτοβουλία του εκπαιδευτικού σε σχέδια εργασίας που προάγουν την αυτενέργεια και την ερευνητική εργασία των μαθητών. 160 ΥΠΕΠΘ-Παν/μιο Αιγαίου με την συγχρηματοδότηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης

ι. Τα προαιρετικά προγράμματα που αποτελούσαν προπομπό της Ευέλικτης Ζώνης εφαρμόζονταν πάνω από 20 χρόνια στα σχολεία της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης και ουσιαστικά 15.000-20.000 εκπαιδευτικοί έχουν επιμορφωθεί και έχουν σχεδιάσει ανάλογα προγράμματα. κ. Τα τελευταία τέσσερα χρόνια έχουν επιμορφωθεί στην υλοποίηση διαθεματικών δραστηριοτήτων μέσα στο πλαίσιο της Ευέλικτης Ζώνης: α) πάνω από 20.000 δάσκαλοι β) πάνω από 4.000 νηπιαγωγοί τον πίνακα 2 παρουσιάζονται στοιχεία για την εφαρμογή του προγράμματος της Ευέλικτης Ζώνης ανά Περιφερειακή Διεύθυνση Πίνακας 2: τοιχεία για την ευέλικτη ζώνη Α/Α ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΕ ΔΙΕΥΘΥΝΕΙ ΥΝ Λ ΧΛ ΕΙΩΝ ΥΝΛ ΧΛΕΙΩΝ ΠΥ ΕΦΑΡΜΖ ΥΝ ΠΡΓΡΑΜΜ Α ΕΥΕΛΙΚΤΗ ΖΩΝΗ Π Τ ΥΝΛ ΧΛΕΙΩΝ ΠΥ ΔΕΝ ΕΦΑΡΜΖΥ Ν ΠΡΓΡΑΜΜΑ ΕΥΕΛΙΚΤΗ ΖΩΝΗ Π Τ ΥΝΛ ΧΛΕΙΩΝ ΠΥ ΕΦΑΡΜΖΥ Ν ΤΗ ΔΕΥΤΕΡΗ ΞΕΝΗ ΓΛΩΑ Π Τ 1. ΑΤΤΙΚΗ 883 486 55 358 40,5 39 4,41 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. ΤΕΡΕΑ ΕΛΛΑΔΑ ΠΕΛΠΝΝΗΥ ΔΥΤ. ΕΛΛΑΔΑ ΗΠΕΙΡΥ ΙΝΙΩΝ ΝΗΩΝ ΝΤΙΥ ΑΙΓΑΙΥ ΒΡΕΙΥ ΑΙΓΑΙΥ ΚΡΗΤΗ ΘΕΑΛΙΑ ΑΝΑΤ. ΜΑΚΕΔΝΙΑ & ΘΡΑΚΗ 409 290 391 334 534 353 266 195 121 58 207 191 160 139 411 379 70,90 85,42 66,10 73,31 47,93 92,27 86,87 92,21 87 57 169 71 63 26 17 21,27 14,58 31,65 26,69 52,07 12,56 10,62 13 17 19 10 6 11 32 7,79 15 529 439 83 90 17 20 221 144 65,16 77 34,84 7 17 3,18 4,35 3,56 3,76 4,96 5,31 4,37 3,65 3,78 7,69 12. ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΜΑΚΕΔΝΙΑ 861 655 76 206 23,93 35 4,07 13. ΔΥΤ. ΜΑΚΕΔΝΙΑ 234 202 96,32 23 9,82 9 3,85 ΥΝΛ 5.227 3.865 Πηγή: Διεύθυνση πουδών Π.Ε. ΥΠ.Ε.Π.Θ. (2006) 73,9 1.276 24,41 218 4,17 ΥΠΕΠΘ-Παν/μιο Αιγαίου με την συγχρηματοδότηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης 161

6. ΠΡΤΑΕΙ Για την περαιτέρω ενδυνάμωση και εμβάθυνση της περιβαλλοντικής εκπαίδευσης προτείνεται: 1. Ενίσχυση και ενδυνάμωση της ανάπτυξης προγραμμάτων περιβαλλοντικής εκπαίδευσης στις ώρες της Ευέλικτης ζώνης. 2. Η καθιέρωση 2-4 ωρών καινοτόμων δραστηριοτήτων στο ωρολόγιο πρόγραμμα των πιλοτικών ολοήμερων σχολείων και στο προαιρετικό πρόγραμμα, αφού αυτά τα πιλοτικά σχολεία υποχρεωτικής παρακολούθησης μέχρι τις 15.30 φαίνεται να αποτελούν τον οδηγό για την μετεξέλιξη των λοήμερων χολείων. 3. Ίδρυση Γραφείου Καινοτόμων Δράσεων σε κάθε Διεύθυνση Εκπαίδευσης το οποίο θα καθοδηγείται Επιστημονικά από υντονιστή χολικό ύμβουλο. το Γραφείο Καινοτόμων Δράσεων θα υπάγονται οι υπεύθυνοι Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης, Αγωγής Υγείας και οι υπεύθυνοι πολιτιστικών και καλλιτεχνικών θεμάτων. 4. υσιαστική χρηματοδότηση των χολικών Μονάδων σε ειδικό κωδικό για την εκπόνηση προγραμμάτων Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης στην αρχή της σχολικής χρονιάς. 5. Παραγωγή διδακτικού υλικού Π.Ε. σε έντυπη, οπτικοακουστική και ηλεκτρονική μορφή. 6. Ενδυνάμωση και ενίσχυση του θεσμού των υπευθύνων Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης και μετεξέλιξη τους θεσμικά ως στελέχη Καθοδήγησης της Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης. 7. Παροχή οικονομικών και θεσμικών κινήτρων στους υπευθύνους Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης. ΒΙΒΛΙΓΡΑΦΙΑ 1. Αλαχιώτης,., (2002, 24 Μαρτίου), Πώς θα είναι το χολείο του Μέλλοντος, το Βήμα της Κυριακής. 2. Αλαχιώτης,., (2002), Η Ευέλικτη Ζώνη του χολείου, Επιθεώρηση Εκπαιδευτικών Θεμάτων, σ.σ. 5-13. 3. Γεωργόπουλος Α. (1998) «Η προβληματική της περιβαλλοντικής εκπαίδευσης»στο ικολογία και Επιστήμες του Περιβάλλοντος, Εκδόσεις τοχαστής / ΔΙΠΕ, Αθήνα, σ.σ. 217-232. 4. Γούπος Θ. (1998). «Η Περιβαλλοντική Εκπαίδευση στην Ελλάδα. Είκοσι χρόνια μετά: Αποτελέσματα και προοπτικές», χολείο και Ζωή, τ.3, σ.σ. 138-140. 5. Γούπος Θ. (1998). «Περιβαλλοντική Εκπαίδευση:Μια ευκαιρία για το περιβάλλον και μια πρόκληση για την εκπαίδευση», Η Λέσχη των Εκπαιδευτικών, τ.20, σ.σ. 14 15. 6. Γούπος Θ. (2005). Τα είδη προγραμμάτων Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης που εκπονούν οι εκπαιδευτικοί της Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης, Πρακτικά 1 " υνεδρίου χολικών προγραμμάτων Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης, τόμος περιλήψεων, σ.σ 21. 7. Γούπος, Θ., (1998), Περιβαλλοντική Εκπαίδευση: «Παράθυρο» και «ευκαιρία» για τη μετεξέλιξη του σημερινού σχολείου, το χολείο του Μέλλοντος, τ. 23, σ.σ. 15-19. 8. Γούπος, Θ., (1999), Η Ανάλυση της μεθόδου Project στο πλαίσιο διδασκαλίας της τοπικής ιστορίας, χολείο και Ζωή, τ. 7-8-9, σ.σ. 324-328. 9. Γούπος, Θ., (2004), Η μέθοδος Project στο πλαίσιο της Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης, υπό δημοσίευση στο περιοδικό «Γέφυρες». 10. Δάλκος, Γ, (2002), Η Μέθοδος των χεδίων Εργασίας, δηγός χεδίων Εργασίας, Παιδαγωγικό Ινστιτούτο, σ.σ. 18-20. 11. Καλογεράτος Π. (1986). «ύγχρονα Κοινωνικοπολιτικά Κινήματα», Αθήνα Γούπος Θ. «Το πλαίσιο της Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης σήμερα», Διδακτική και διδασκαλία των Φυσικών Επιστημών ΕΔΙΦΕ, περιλήψεις εισηγήσεων, Αθήνα 2005 σ σ 34-36. 12. Ματσαγγούρας, Η, (2002), Η Ευέλικτη Ζώνη Διαθεματικών προσεγγίσεων: Μια εκπαιδευτική καινοτομία που αλλάζει το σχολείο, Επιθεώρηση Εκπαιδευτικών Θεμάτων, σ.σ. 15-30. 13. Ματσαγγούρας, Η., (2002), Η Ευέλικτη Ζώνη των Καινοτομιών, στο δηγός χεδίων Εργασίας, Παιδαγωγικό Ινστιτούτο, σ.σ. 11-20. 14. Ματσαγγούρας, Η., (2002), Η Διαθεματικότητα στη χολική Γνώση: Εννοιοκεντρική Αναπλαισίωση και χέδια Εργασίας, Αθήνα, Γρηγόρης. 15. ολομών, Ι., (2002), Το Κλειστό χολείο έχει πεθάνει, στο Γ. Μπαγάκης (επιμέλεια), Προαιρετικό Εκπαιδευτικό Πρόγραμμα στη χολική Εκπαίδευση, Αθήνα, Μεταίχμιο. 162 ΥΠΕΠΘ-Παν/μιο Αιγαίου με την συγχρηματοδότηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης

16. Χρυσαφίδης Κ., (2002), Βιωματική Επικοινωνιακή Διδασκαλία και εισαγωγή της μεθόδου Project στο σχολείο, Αθήνα, Gutenberg. 17. Frey, Κ., (1998), Η μέθοδος Project, Θεσσαλονίκη, εκδόσεις Κυριακίδης. 18. Πράξη 12/19-4-2005 του τμήματος Π.Ε του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου. 19. Πράξη 16/25-5-2005 του υντονιστικού υμβουλίου του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου. ΥΠΕΠΘ-Παν/μιο Αιγαίου με την συγχρηματοδότηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης 163