Σχολικός εγγραμματισμός στις Φυσικές Επιστήμες

Μέγεθος: px

Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Σχολικός εγγραμματισμός στις Φυσικές Επιστήμες"

Ἀδράστεια Αξιώτης
6 χρόνια πριν
Προβολές:

1 Σχολικός εγγραμματισμός στις Φυσικές Επιστήμες Εισηγητές: Απόστολος Κ. Σωτηρίου Γεώργιος Β. Παπαβασιλείου 20ο Δημοτικό Σχολείο Τρικάλων 17&18 Μαρτίου 2009

2 Αλφαβητισμός Γραμματισμός Literacy Εγγραμματισμός

3 ΟΡΓΑΝΙΚΟΣ ΕΓΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ Ικανότητα κωδικοποίησης και αποκωδικοποίησης συμβόλων ΚΡΙΤΙΚΟΣ ΕΓΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ Ικανότητα κριτικής και δημιουργικής σκέψης αποτίμησης και εφαρμογής της γνώσης σε περιστάσεις δημοκρατικής συμμετοχής με στόχο την προώθηση της κοινωνικής δικαιοσύνης. Διαθεματικές προεκτάσεις, σύνδεση με στόχους κοινωνικής δράσης. Επίπεδα εγγραμματισμού ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΟΣ ΕΓΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ Ικανότητα κατανόησης, αποτίμησης και χρήσης δομών λόγου και κειμενικών ειδών ανάλογα με το γνωστικό τους περιεχόμενο και τις κοινωνικοπολιτισμικές περιστάσεις επικοινωνίας. Ενδοεπιστημονική και διεπιστημονική εφαρμογή

4 Εγγραμματισμός (Να κατανοεί και αξιοποιεί κατάλληλα και αποτελεσματικά για ανάλογους σκοπούς τις γνωσιακές και κειμενογλωσσικές προδιαγραφές του Επιστημονικού Λόγου) Γλωσσικός εγγραμματισμός... Μαθηματικός εγγραμματισμός Επιστημονικός (Φ.Ε) εγγραμματισμός Κοινωνικός εγγραμματισμός

5 Η παλαιότερη αντίληψη για τις Φ.Ε. τις θεωρεί ως σύνολο δεδομένων γνώσεων, δηλαδή ως σύνολο δεδομένων κανόνων και μαθηματικών διατυπώσεων που τους περιγράφουν, εξυπηρετείται αποτελεσματικά με τη μετωπική, θεωρητική διδασκαλία, την έμφαση στον ορθολογισμό και τη μαθηματική - φορμαλιστική διάσταση του μαθήματος. Ακαδημαϊκή ή γνωστική κατεύθυνση Κρίση επιστημονικού αλφαβητισμού 1985: Project 2061 Φυσικές Επιστήμες για όλους τους Αμερικανούς (1989) : Project 2000+: Scientific and Technological Literacy for All /index_2000.htm

6 Η παλαιότερη αντίληψη για τις Φ.Ε. τις θεωρεί ως σύνολο δεδομένων γνώσεων, δηλαδή ως σύνολο δεδομένων κανόνων και μαθηματικών διατυπώσεων που τους περιγράφουν, εξυπηρετείται αποτελεσματικά με τη μετωπική, θεωρητική διδασκαλία, την έμφαση στον ορθολογισμό και τη μαθηματική - φορμαλιστική διάσταση του μαθήματος. Η σύγχρονη αντίληψη για τις Φ.Ε. τις αντιλαμβάνεται ως εξελισσόμενο μεθοδολογικό πλαίσιο παραγωγής γνώσης, το οποίο διαμορφώνεται δυναμικά, δίνοντάς μας μια ολοένα ακριβέστερη εικόνα για τον κόσμο στον οποίο ζούμε, προϋποθέτει περικοπή στη διδακτέα ύλη, την υιοθέτηση πειραματικής διδασκαλίας με έμφαση στη μεθοδολογία και τη διαδικασία εξαγωγής αποτελεσμάτων, όχι στα αποτελέσματα αυτά καθ' αυτά. Ακαδημαϊκή ή γνωστική κατεύθυνση Φυσική για «παραγωγή» ειδικών Κοινωνική Φυσική για όλους Ανθρωπιστική Φυσική για προσωπική ανάπτυξη και επίτευξη κοινωνικών σκοπών απ όλους

7 Επιστημονικός αλφαβητισμός είναι η ικανότητα του ατόμου να χρησιμοποιεί την επιστημονική γνώση, να αναγνωρίζει ποια ερωτήματα είναι επιστημονικά και να βγάζει συμπεράσματα που βασίζονται σε επιστημονικά (εμπειρικά) δεδομένα, έτσι ώστε να κατανοεί το φυσικό κόσμο που το περιβάλλει και να συμβάλλει στη λήψη των αποφάσεων για τις αλλαγές που η ανθρώπινη δραστηριότητα επιφέρει σε αυτόν. (PISA, 2007)

8 Τα προγράμματα επιστημονικού αλφαβητισμού καλλιεργούν: 1. Ένα σύνολο βασικών γνώσεων επιστημονικού περιεχομένου (γεγονότων, εννοιών, θεωριών κ.τ.λ.), κυρίως αυτών με τη μεγαλύτερη πολιτισμική επίδραση στο σύγχρονο κόσμο 2. Ένα σύνολο επιλεγμένων διαδικασιών της επιστημονικής προσέγγισης στην έρευνα και σχετικών δεξιοτήτων 3. Ένα σύνολο γνώσεων που αφορούν την επιστήμη και την τεχνολογία ως ιστορική, κοινωνική και πολιτισμική δραστηριότητα 4. Ένα σύνολο στάσεων που αφορούν την επιστημονική νοοτροπία και προσέγγιση στην έρευνα, αλλά και θετικών στάσεων προς την επιστημονική και τεχνολογική παραγωγή 5. Την ανάπτυξη διδακτικών σχέσεων και με τα άλλα μαθήματα του προγράμματος σπουδών, κάνοντας χρήση διαθεματικών και διεπιστημονικών προσεγγίσεων (Καρύδας & Κουμαράς, 2003:18)

9 Σχολικός εγγραμματισμός στις Φ.Ε. και την τεχνολογία Αναλυτικά Προγράμματα Διδακτικές προσεγγίσεις

10 Τα Αναλυτικά Προγράμματα συσχετίζουν: 1. Την επιστημονική γνώση, την επιστημονική μεθοδολογία και τον επιστημονικό λόγο, μέσα από τη διαμεσολαβητική παρέμβαση του σχολικού εγχειριδίου και της διδασκαλίας ώστε να είναι νοητικά προσπελάσιμη στους μαθητές. 2. Τις προσωπικές εμπειρίες, που συγκροτούν την βιωματική - πρακτική γνώση των μαθητών, τα ενδιαφέροντα και τις δυνατότητές τους, ώστε να συνδέονται οι Φ.Ε. με την καθημερινή ζωή, με θετικές στάσεις και την ανάπτυξη δεξιοτήτων επιστημονικού συλλογισμού Πώς μπορούμε να γίνουμε πιο ορατοί το βράδυ καθώς οδηγούμε το ποδήλατό μας; Πώς θα μπορούσαμε να προστατευθούμε αποτελεσματικά από τη ζέστη; 3. Τις κοινωνικές διαστάσεις και τα πολιτικά και ηθικά ζητήματα, που ανακύπτουν μέσα από τις τεχνολογικές εφαρμογές της Επιστήμης και τις προτάσεις τους για την επίλυση τοπικών και παγκόσμιων προβλημάτων, ώστε να αναπτύσσονται οι κοινωνικές δεξιότητες και στάσεις και η κοινωνική ευθύνη Πρέπει να χρησιμοποιηθεί πυρηνική ενέργεια για την παραγωγή ηλεκτρισμού; Ποιοι οι κίνδυνοι από τη χρήση αμιάντου;

11 Διδακτικές προσεγγίσεις Διδακτικά-Μαθησιακά μοντέλα Μοντέλο μετάδοσης της γνώσης Ανακαλυπτικό μοντέλο Εποικοδομηστικό μοντέλο άμεσης διδασκαλίας προκαταβολικού οργανωτή εμπεδωτικής μάθησης Απαγωγική διδασκαλία Επαγωγική διδασκαλία Κύκλος μάθησης Καθοδηγούμενη ανακάλυψη Διερευνητική μάθηση Σύγχρονος κύκλος μάθησης Μέθοδος του προβλήματος εννοιολογικής αλλαγής (Χατζηγεωργίου, 2006: 167)

12 Διδακτικές προσεγγίσεις: Προσέγγιση Φ.Ε. μέσα από τη λογοτεχνία άμεσης διδασκαλία ς προκαταβολικού οργανωτή Μοντέλο μετάδοσης της γνώσης εμπεδωτική ς μάθησης Απαγωγική διδασκαλία Διδακτικά-Μαθησιακά μοντέλα Ανακαλυπτικό μοντέλο Επαγωγική διδασκαλία Κύκλος μάθησης Καθοδηγούμεν η ανακάλυψη Χρήση της αφήγησης Συμπερίληψη διαλόγου και επιχειρηματολογίας Διερευνητικ ή μάθηση Σύγχρονος κύκλος μάθησης Επικοδομηστικό μοντέλο Χρήση της επιστημονικής φαντασία Χρήση αισθησιοκινητικών εμπειριών Μέθοδος του προβλήματος Χρήση μουσείων Χρήση «πανηγυριών της επιστήμης» εννοιολογικής αλλαγής

13 Κοινά στοιχεία των σύγχρονων διδακτικών επιλογών είναι: α) ότι αναγνωρίζουν πως η μάθηση δεν είναι μια διαδικασία αποτύπωσης της γνώσης, αλλά μια ενεργητική διαδικασία κατασκευής της γνώσης, στις περισσότερες περιπτώσεις με τη διαμεσολαβητική παρέμβαση του δασκάλου. β) ότι αναγνωρίζουν πως οι προηγούμενες γνώσεις αποτελούν εργαλεία σκέψης και επιτελούν θεμελιώδη λειτουργία στη διαδικασία κατασκευής της νέας γνώσης. γ) ότι όλες τους αποβλέπουν στην κατανόηση των δεδομένων, τη σύνθεση εννοιολογικών σχημάτων και την ανάπτυξη δεξιοτήτων επιστημονικού συλλογισμού, συνεργασίας και κοινωνικής ευθύνης. δ) συμπεριλαμβάνουν την κοινωνική-ανθρώπινη και ανθρωπιστική διάσταση, η οποία εμπλέκεται τόσο στην ακαδημαϊκή έρευνα και γνώση όσο και στη διαδικασία της διδασκαλίας και της μάθησης.

14 Βιβλιογραφία OECD. (2007). Διεθνές Πρόγραμμα για την Αξιολόγηση των Μαθητών (PISA). Αθήνα: Κέντρο Εκπ/κης Έρευνας. Αποστολάκης Ε., Παναγοπούλου Ε., Σάββας Σ., Τσαλγιώτης Ν., Πανταζής Γ., Σωτηρίου Σ., Τόλιας Β., Τσακογεώργου Α., Καλκάνης Γ. (2007) Φυσικά Ε Δημοτικού - Ερευνώ και ανακαλύπτω - Βιβλίο για το Δάσκαλο. Αθήνα: ΟΕΔΒ. Βούλγαρης Σ. (2007). Μαθηματικός εγγραμματισμός και πολυεγγραμματισμοί. Στο Η. Ματσαγγούρας, Σχολικός εγγραμματισμός σελ , Αθήνα: Γρηγόρης. Καρύδας Α., Κουμαράς Π. (2003). Επιστημονικός και τεχνολογικός αλφαβητισμός. Διδασκαλία των Φυσικών Επιστημών: Θεωρία και πράξη. Ματσαγούρας Η. (2007). Σχολικός Εγγραμματισμός. Αθήνα: Γρηγόρης. Χατζηγεωργίου Γ. (2006). Προς μια επιστημονική παιδεία. Αθήνα: Γρηγόρης.

Σχετικά έγγραφα

ΔΕΠΠΣ. ΔΕΠΠΣ και ΝΕΑ ΒΙΒΛΙΑ

ΔΕΠΠΣ. ΔΕΠΠΣ και ΝΕΑ ΒΙΒΛΙΑ ΔΕΠΠΣ ΔΕΠΠΣ και ΝΕΑ ΒΙΒΛΙΑ Διαθεματικό Ενιαίο Πλαίσιο Προγραμμάτων Σπουδών ΔΕΠΠΣ Φ.Ε.Κ., 303/13-03-03, τεύχος Β Φ.Ε.Κ., 304/13-03-03, τεύχος Β Ποιοι λόγοι οδήγησαν στην σύνταξη των ΔΕΠΠΣ Γενικότερες ανάγκες