1 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΓΡΑΦΕΙΟ ΣΥΝΔΕΣΜΟΥ ΣΚΟΠΙΑ ΓΡΑΦΕΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΙ ΕΜΠΟΡΙΚΩΝ ΥΠΟΘΕΣΕΩΝ
2 ΕΙΔΗΣΕΙΣ Ξένες εταιρίες στην πγδμ επενδύσεις - εξαγορές Η Υπηρεσία Δημοσίων Εσόδων της πγδμ αντιτίθεται στο πρόγραμμα εξυγίανσης της κατασκευαστικής εταιρείας Beton στο Μοναστήρι (Bitola), τουρκικών συμφερόντων. Επτακόσιοι εργαζόμενοι της εν λόγω εταιρείας έχουν προσφάτως απολυθεί. Σύμφωνα με τη Στατιστική Υπηρεσία της χώρας, στο Μοναστήρι υπάρχουν καταγεγραμμένοι 18.980 άνεργοι, εκ των οποίων οι 2.000 είναι άνω των 45 ετών. Η πορτογαλική κοινοπραξία Aquapura επανεπιβεβαίωσε την κατασκευή πολυτελούς ξενοδοχειακού συγκροτήματος στις όχθες της λίμνης Πρέσπας, η οποία είχε ανακοινωθεί από το 2007. Όπως αναφέρουν τοπικά δημοσιεύματα, εκπρόσωποι της Ευρωπαϊκής Επιτροπής πρόκειται να έλθουν στην πγδμ για να εξετάσουν το θέμα της αντιπαράθεσης ανάμεσα στην κυβέρνηση της χώρας και την εταιρεία EVN. Έως το τέλος του μήνα αναμένεται να γνωστοποιηθεί εάν η εταιρεία θα χάσει την άδειά της για διανομή ηλεκτρικής ενέργειας. Εν τω μεταξύ, οι κρατικοί επιθεωρητές αγοράς απηύθυναν εναντίον της EVN άλλες έξι κατηγορίες για πλημμεληματικές πράξεις. Ειδήσεις ελληνικού ενδιαφέροντος Όπως αναφέρουν τοπικά δημοσιεύματα, εκπρόσωποι της Cosmofon ανεχώρησαν για την Αθήνα, προκειμένου να συναντηθούν με επενδυτές, οι οποίοι ενδιαφέρονται για την εξαγορά της εταιρείας. Η αξία της Cosmofon εκτιμάται στα 250 300 εκατ. ευρώ. Η VIP κατηγορεί Τ-Μobile και Cosmofon για μονοπωλιακή θέση στην αγορά της πγδμ Η διοίκηση της εταιρείας κινητής τηλεφωνίας VIP ζήτησε ακύρωση του διεθνούς διαγωνισμού για την επιλογή της εταιρείας, η οποία τα επόμενα δύο χρόνια θα παράσχει υπηρεσίες κινητής τηλεφωνίας για τη δημόσια διοίκηση. Συγκεκριμένα, η διοίκηση της VIP υπέβαλε προσφυγή στη Δευτεροβάθμια Επιτροπή της Κυβέρνησης, υποστηρίζοντας ότι οι εταιρείες Cosmofon και T-Mobile κατά τη συμμετοχή τους στο διαγωνισμό καταχράστηκαν την κυρίαρχη θέση τους στην αγορά και, προκειμένου να εξαλείψουν τον ανταγωνισμό, προσέφεραν υπερβολικά χαμηλές τιμές, αντιθέτως προς κάθε οικονομική λογική. Η διοίκηση της Cosmofon δήλωσε σχετικά ότι η εταιρεία τήρησε τις προδιαγραφές του διαγωνισμού και ανταποκρίθηκε με την πιο ανταγωνιστική προσφορά, επισημαίνοντας ότι οι επενδύσεις της, οι οποίες μόνο το 2008 ανήλθαν στα 30 εκατ. ευρώ, αποδίδουν και την καθιστούν την πιο ανταγωνιστική εταιρεία. Οικονομικές σχέσεις της πγδμ με άλλες χώρες Ο Υπουργός Οικονομίας της πγδμ Fatmir Besimi, συνοδευόμενος από επιχειρηματίες της χώρας, πραγματοποίησε επίσκεψη στο Κοσσυφοπέδιο, όπου συναντήθηκε με κυβερνητικούς αξιωματούχους. Στις συζητήσεις που έλαβαν χώρα, συμφωνήθηκε ότι οι εμπορικές σχέσεις μεταξύ των δύο χωρών θα συνεχισθούν, και μάλιστα με πιο εντατικό ρυθμό, ακόμη και σε περίπτωση επιβολής οικονομικού αποκλεισμού (εμπάργκο) στο Κοσσυφοπέδιο από την Σερβία και τη Βοσνία Ερζεγοβίνη. Συζητήθηκαν επίσης η συμμετοχή εταιρειών της πγδμ στην υλοποίηση αναπτυξιακών προγραμμάτων της διεθνούς κοινότητας στο Κοσσυφοπέδιο, καθώς και η πραγματοποίηση κοινών
3 επενδύσεων στον ενεργειακό τομέα. Συγκεκριμένα, ο κ. Besimi και η Υπουργός Ενέργειας του Κοσσυφοπεδίου συμφώνησαν οι δύο χώρες να επενδύσουν σε νέες ενεργειακές δυνατότητες, στην κατασκευή ενός νέου υδροηλεκτρικού εργοστασίου στα σύνορά τους και στη βελτίωση της δυνατότητας της ήδη υπάρχουσας γραμμής μεταφοράς ενέργειας από τα 110 στα 440 kv. Οι επιχειρηματίες της πγδμ που συνόδευαν τον κ. Υπουργό, ζήτησαν να μετριασθούν οι τελωνειακές διαδικασίες στα σύνορα, να αναπτυχθεί το σιδηροδρομικό δίκτυο που συνδέει τις δύο χώρες και να υπογραφεί διμερής συμφωνία για την αποφυγή της διπλής φορολογίας. Αξίζει να σημειωθεί ότι οι εμπορικές ανταλλαγές μεταξύ των δύο χωρών αυξάνουν διαρκώς. Το παρελθόν έτος ανήλθαν στα 270 εκατ. ευρώ, με εμπορικό ισοζύγιο αυξημένο υπέρ της πγδμ. Το ίδιο διάστημα, το Κοσσυφοπέδιο εξήγαγε στην πγδμ αγαθά αξίας μόνο 15 εκατ. ευρώ. Όπως δήλωσε ο Υπουργός Γεωργίας της πγδμ Aco Spasenoski, η χώρα του πρόκειται να αρχίσει τη διάθεση γάλακτος στη Βουλγαρία μέσω βυτιοφόρων, στην ποσότητα των 30 έως 50 τόνων ημερησίως. Οι εξαγωγές πρόκειται να αρχίσουν μόλις οι αγρότες της πγδμ και οι βουλγαρικές εταιρείες έλθουν σε συμφωνία για την ακριβή ποσότητα και την τιμή. Επίσης, o κ. Spasenoski, στο πλαίσιο της διεθνούς έκθεσης Green Week Fair στο Βερολίνο, είχε συνάντηση με τους ομολόγους του από τη Σερβία, την Κροατία, τη Σλοβενία, την Ουγγαρία, τη Δημοκρατία της Τσεχίας και τη Σουηδία, με τους οποίους αναζήτησε τρόπους προώθησης των εξαγωγών αγροτικών προϊόντων της πγδμ προς τις ανωτέρω χώρες. ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ Οικονομική κατάσταση στην πγδμ Γενικά Ο αριθμός των ατόμων που χάνουν τη δουλειά τους αυξάνεται καθημερινά στην πγδμ, ως αποτέλεσμα της διεθνούς οικονομικής κρίσης. Έτσι, πρόσφατα, η κλωστοϋφαντουργία Mardi στο Radovis απέλυσε 320 εργαζομένους. Σύμφωνα με ανεπίσημες πληροφορίες, από τον περασμένο Οκτώβριο ο αριθμός όσων έχασαν τη δουλειά τους ανέρχεται σε 14.000. Επισήμως, η Διευθύντρια της Υπηρεσίας Απασχόλησης της χώρας δήλωσε ότι τους τελευταίους μήνες δεν υπήρξε αύξηση της ανεργίας, παρατήρησε ωστόσο ότι μέχρι τον Δεκέμβριο δεν πραγματοποιούνταν απολύσεις, καθώς οι εργαζόμενοι ετίθεντο σε υποχρεωτική άδεια. Οι επικεφαλής του Συνδικάτου της μεταλλοβιομηχανίας, των ορυχείων και του τομέα της ενέργειας ανακοίνωσαν ότι από τους 12.000 εργαζομένους σε αυτούς τους τομείς, οι 6.000-7.000 έχουν τεθεί σε υποχρεωτική άδεια και σύντομα αναμένεται να αρχίσουν οι απολύσεις τους. Αναλυτές του Κέντρου Οικονομικής Ανάλυσης της χώρας επισημαίνουν ότι η ψυχολογική επίδραση της οικονομικής κρίσης είναι τόσο μεγάλη που υπερβαίνει τη δυνατότητα για λύση μέσω της λειτουργίας του θεσμού της αγοράς και των μηχανισμών της ζήτησης και της προσφοράς. Αγροτική Πολιτική Κατόπιν αιτήσεως της περιφερειακής ένωσης αγροτών και περιβαλλοντολόγων του Tetovo «Eko-agrar», το κρατικό Γραφείο Βιομηχανικής Ιδιοκτησίας εξέδωσε απόφαση για δημιουργία γραμμικού κώδικα (bar code) για τα φασόλια Tetovec, τη γεωγραφική τους προέλευση και τις λοιπές προδιαγραφές. Από 20 Ιανουαρίου έως 15 Φεβρουαρίου οι αγρότες θα μπορούν να υποβάλουν αίτηση για να λάβουν επιχορήγηση στο πλαίσιο του Προγράμματος Οικονομικής Βοήθειας για
4 τον Αγροτικό Τομέα έτους 2009. Η εν λόγω επιχορήγηση αφορά στην σπορά φθινοπωρινών δημητριακών και οπωρών και στην αγορά συγκεκριμένων οικοσίτων ζώων. Η τιμή αγοράς του καπνού στην πγδμ αυξήθηκε από 155 σε 200 δηνάρια το κιλό, λόγω μειωμένης παραγωγής του. Ενέργεια Νέες εταιρίες που θα παρέχουν υπηρεσίες κεντρικής θέρμανσης πρόκειται να εισέλθουν στην αγορά της πγδμ τον προσεχή Οκτώβριο, γεγονός που θα παύσει το μονοπώλιο της εταιρίας κεντρικής θέρμανσης Toplifikacija, όπως ενημέρωσε ο διευθυντής της τελευταίας. Κοινοπραξία τεσσάρων εταιρειών προερχομένων από την πγδμ, τη Βουλγαρία και τη Σλοβενία υπέβαλαν την καλύτερη προσφορά στο διαγωνισμό για τη σύνταξη μελέτης σκοπιμότητας για το σύστημα φυσικού αερίου της πγδμ. Συγκεκριμένα πρόκειται για τις εταιρείες Prostor από το Kumanovo, Gaster BG από τη Βουλγαρία, Petrol από τη Σλοβενία και Energo Sistem από τα Σκόπια. Η εταιρεία ύδατος στο Μοναστήρι (Bitola) πρόκειται να αρχίσει κατά το τρέχον έτος την κατασκευή υδροηλεκτρικού σταθμού στο Dovledzik, δυναμικότητας 370 kwh ηλεκτρισμού. Η πγδμ και το Κοσσυφοπέδιο συνεργάζονται για την υλοποίηση του προγράμματος «Ταμιευτήρας ύδατος Lukovo Pole». Ο ταμιευτήρας ύδατος πρόκειται να προμηθεύσει 65 εκατ. κυβικά μέτρα επιπρόσθετου ύδατος για τη λειτουργία των υδροηλεκτρικών σταθμών Vrutok, Raven και Vrben. Άρχισε ξανά στην πγδμ η τροφοδοσία με φυσικό αέριο προερχόμενο από τη Ρωσία. Σημειώνεται ότι, λόγω της διακοπής στην τροφοδοσία το προηγούμενο διάστημα, περίπου 30 εταιρείες της χώρας επαναπροσάρμοσαν την παραγωγή με βάση τη χρήση αργού πετρελαίου, ενώ οι εταιρείες Makstil και 11 Oktomvri σταμάτησαν πλήρως την παραγωγή τους. Μεταφορές Επικοινωνία Σύμφωνα με δημοσίευμα της εφημερίδας Financial Times, το οποίο αναπαράγουν τοπικά μέσα ενημέρωσης, η τουρκική εταιρεία TAV, η οποία έχει κερδίσει το διαγωνισμό για τον εκσυγχρονισμό των αεροδρομίων της χώρας, διαθέτει προς πώληση το εν τρίτο των κεφαλαίων της λόγω χρεών. Οικονομική Κατάσταση Άλλο Οι τιμές στον κτηματομεσιτικό τομέα στην πγδμ σημείωσαν πτώση κατά 25%, καθώς μειώθηκαν σημαντικά οι πωλήσεις διαμερισμάτων. Τα κτηματομεσιτικά γραφεία συμβουλεύουν τους επενδυτές/πωλητές να μειώσουν την τιμή ανά τετραγωνικό μέτρο. Σε συνάντηση του Υπουργού Οικονομίας της πγδμ κ. Fatmir Besimi με εκπροσώπους του Οικονομικού Επιμελητηρίου της βορειοδυτικής χώρας, αναφέρθηκε ότι το τμήμα του Διαδρόμου 8 μεταξύ Debar και Boskov Most πρέπει να συμπεριληφθεί στα στρατηγικά αναπτυξιακά σχέδια της πγδμ. Επίσης, ο κ. Besimi ενημέρωσε τα μέλη του επιμελητηρίου για τα προγράμματα ενίσχυσης των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, όπως επιχορηγήσεις για όσες εξ αυτών εφαρμόζουν τα συστήματα πιστοποίησης ISO και
5 HACCP, δημιουργούν νέα προϊόντα και αιτούνται για κατοχύρωση διεθνών ευρεσιτεχνιών. Οικονομική πολιτική στην πγδμ Γενικά Επιχειρηματίες της πγδμ, σε πρόσφατη συνάντησή τους με τον Υπουργό Οικονομίας της χώρας κ. Fatmir Besimi, εξέφρασαν τη δυσαρέσκειά τους, καθώς θεωρούν ότι ο προϋπολογισμός του Υπουργείου Οικονομίας για το 2009, ύψους 1,5 δισ. δηναρίων (περίπου 24,5 εκατ. ευρώ) είναι υπερβολικά περιοριστικός για να επιτευχθεί μεγαλύτερη και σοβαρή ανάπτυξη της οικονομίας. Παρουσίασαν επίσης τα κύρια αιτήματά τους για το τρέχον έτος, στο πλαίσιο της διεθνούς οικονομικής κρίσης και της ιδιαίτερα πολύπλοκης κατάστασης για τη χώρα, λόγω της μεγάλης εξάρτησης της βιομηχανίας από τις εισαγωγές ενέργειας. Συγκεκριμένα, τα μέτρα που ζητούν αφορούν σε ταχεία επιστροφή του ΦΠΑ, εξαίρεση των επενδυτών από την καταβολή τελωνειακών δασμών και κίνητρα για τους εξαγωγείς. Επίσης, ο διευθυντής της εταιρείας κεντρικής θέρμανσης της χώρας Toplifikacija, ο οποίος είναι ταυτοχρόνως και Πρόεδρος του Συνδέσμου Ενέργειας, τόνισε ότι θα πρέπει να επιλυθούν τα θέματα της ίδρυσης ενεργειακού χρηματιστηρίου και της ταχύτερης προετοιμασίας της ενεργειακής στρατηγικής. Σύμφωνα με τον ίδιο, θα υπάρξουν προβλήματα με την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, καθώς ήδη παρατηρείται έλλειψη ενώ δεν εκπονούνται νέα σχετικά προγράμματα στη χώρα. Τέλος, στην εν λόγω συνάντηση ανακοινώθηκε από τον κ. Besimi ότι θα δοθούν επιχορηγήσεις στις εταιρείες που έχουν εισαγάγει τα πρότυπα πιστοποίησης ISO και HACCP, θα υποβληθούν αιτήσεις ώστε να κατοχυρωθούν διεθνείς ευρεσιτεχνίες για νέα προϊόντα και θα γίνουν προσπάθειες για αυξημένη συμμετοχή στις διεθνείς εκθέσεις. Διάρθρωση Αγοράς Καταναλωτικές Συνήθειες Σύμφωνα με τη Στατιστική Υπηρεσία της πγδμ, η κατανάλωση στην πγδμ το τρίτο τρίμηνο 2008 σημείωσε σημαντική αύξηση σε σύγκριση με την ίδια περίοδο του 2007. Συγκεκριμένα, το διάστημα Ιούλιος - Σεπτέμβριος 2008, το λιανικό εμπόριο ανήλθε στα 25,3 δισ. δηνάρια (περίπου 413 εκατ. ευρώ), σημειώνοντας αύξηση κατά 14,1% σε σύγκριση με ένα χρόνο πριν. Το χονδρικό εμπόριο ανήλθε στα 37,5 δισ. δηνάρια ή περίπου 610 εκατ. ευρώ, σημειώνοντας αύξηση κατά 11,3% σε σύγκριση με το 2007. Επίσης, οι πολίτες της χώρας εξακολουθούν να προτιμούν τις συναλλαγές σε μετρητά. Ως εκ τούτου, σύμφωνα με τα επίσημα στατιστικά στοιχεία, το 91,4% του συνόλου του λιανικού εμπορίου διεξαγόταν κατ αυτόν τον τρόπο. Τα καταναλωτικά δάνεια χρησιμοποιήθηκαν κυρίως για την αγορά αυτοκινήτων (συγκεκριμένα, κάλυψαν το 23,6% των συνολικών πωλήσεων των αυτοκινήτων).