ΕΙΣΗΓΗΣΗ ΜΕ ΤΗΝ ΕΝΣΩΜΑΤΩΣΗ ΟΛΩΝ ΤΩΝ ΠΡΟΤΑΣΕΩΝ ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΟΥ ΘΕΣΜΙΚΟΥ ΠΛΑΙΣΙΟΥ, ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΤΩΝ Κ.Ε, ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

ΕΙΣΗΓΗΣΗ ΜΕ ΤΗΝ ΕΝΣΩΜΑΤΩΣΗ ΟΛΩΝ ΤΩΝ ΠΡΟΤΑΣΕΩΝ 11-4-16 ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΟΥ ΘΕΣΜΙΚΟΥ ΠΛΑΙΣΙΟΥ, ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΤΩΝ Κ.Ε, ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ Νομοθεσία Ο Νόμος 2646 του 1998, προβλέπει για πρώτη φορά τη δημιουργία Προστατευόμενων Παραγωγικών Εργαστηρίων και αποτέλεσε ουσιαστικά το πρώτο βήμα για τη θεσμοθέτηση οργανισμών και φορέων της Κοινωνικής Οικονομίας. Ο Νόμος 2716 του 1999 θεσπίζει τους Κοινωνικούς Συνεταιρισμούς Περιορισμένης Ευθύνης (Κοι.Σ.Π.Ε.), είδος «Κοινωνικής Επιχείρησης Ένταξης» που επικεντρώνεται ιδίως σε περιορισμένη ομάδα του πληθυσμού, τους ψυχικά ασθενείς. Είναι νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου με εμπορική ιδιότητα, αλλά και ταυτόχρονα αποτελούν μονάδες ψυχικής υγείας. Σκοπός τους είναι «η κοινωνικο-οικονομική ενσωμάτωση και η επαγγελματική ένταξη των ατόμων με σοβαρά ψυχοκοινωνικά προβλήματα και συμβολή στη θεραπεία τους και στην κατά το δυνατόν οικονομική τους αυτάρκεια». Είναι νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου με περιορισμένη ευθύνη των μελών τους, έχουν εμπορική ιδιότητα, εφόσον επινοήθηκαν ως προς τη νομική μορφή κατά το πρότυπο των αστικών συνεταιρισμών Π.Ε. και είναι ταυτόχρονα μονάδα ψυχικής υγείας που ανήκει στους τομείς ψυχικής υγείας, επειδή ακριβώς η θεωρητική της σύλληψη πληροί τους όρους της αποκατάστασης, καθώς και της κοινωνικής και επαγγελματικής ένταξης. Οι ΚοιΣΠΕ αναπτύσσουν οποιαδήποτε οικονομική δραστηριότητα και μπορούν ταυτόχρονα να είναι παραγωγικοί, προμηθευτικοί, καταναλωτικοί κ.α. Οι Κοι.Σ.Π.Ε ιδρύονται από 15 τουλάχιστον άτομα εκ των οποίων το 35% τουλάχιστον είναι άτομα με ψυχικές διαταραχές που χρίζουν κοινωνικής αποκατάστασης. Ένα ποσοστό μελών που δεν υπερβαίνει το 45%, προέρχεται από άτομα που εργάζονται στο χώρο της ψυχικής υγείας και ένα 20% μπορούσε να είναι άλλα φυσικά ή νομικά πρόσωπα. Πέντε τουλάχιστον Κοι.Σ.Π.Ε. μπορούσαν να συστήσουν μία Ένωση Κοι.Σ.Π.Ε., ενώ παράλληλα προβλέπεται και η δυνατότητα σύστασης Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Κοινωνικών Συνεταιρισμών. Ο Νόμος 4019 του 2011 θεσπίζει τις Κοινωνικές Συνεταιριστικές Επιχειρήσεις (Κοι.ν.Σ.Επ.), οι οποίες έχουν σημαντικές διαφορές συγκριτικά με τις άλλες μορφές μορφές κοινωνικών επιχειρήσεων, αλλά και γενικότερα με τα σχήματα της κοινωνικής οικονομίας που έχουν θεσμοθετηθεί μέχρι σήμερα τότε στην Ελλάδα. Σύμφωνα με το Νόμο 4019/2011, η Κοινωνική Συνεταιριστική Επιχείρηση (Κοιν.Σ.Επ.), ως φορέας της Κοινωνικής Οικονομίας, «είναι αστικός συνεταιρισμός με κοινωνικό σκοπό και διαθέτει εκ του νόμου την εμπορική ιδιότητα. Τα μέλη της Κοιν.Σ.Επ. μπορούν να είναι είτε φυσικά πρόσωπα, είτε φυσικά πρόσωπα και νομικά πρόσωπα. Τα μέλη της συμμετέχουν σε αυτήν με μια ψήφο, ανεξάρτητα από τον αριθμό των συνεταιριστικών μερίδων που κατέχουν. Η Κοιν.Σ.Επ. είναι επιχείρηση, η οποία διοικείται ισότιμα από τα μέλη της και η λειτουργία της βασίζεται στην επιδίωξη συλλογικού οφέλους, ενώ το κέρδος της προκύπτει από δράσεις που εξυπηρετούν αποκλειστικά το κοινωνικό συμφέρον» Ο Ν. 4019/2011 οριοθέτησε για πρώτη φορά ουσιαστικά στην Ελλάδα το περιβάλλον οργάνωσης και λειτουργίας των Κοινωνικών Συνεταιριστικών Επιχειρήσεων. Η ουσιαστική προστιθέμενη αξία και οι βασικές ρυθμίσεις του Νόμου συνοψίζονται ακολούθως: Θεσμοθέτηση του πλαισίου της Κοινωνικής Οικονομίας και της Κοινωνικής Επιχειρηματικότητας και καταγραφή των φορέων της σε ένα Μητρώο, κατόπιν αξιολόγησης με αυστηρά κριτήρια. Τα κριτήρια αξιολόγησης ορίζονται κατ ελάχιστο στον παρόντα νόμο, άρθρο 17 που παραπέμπει στο «άρθρο 1, παρ 2,3,4,5 και στις παραγράφους 1 και 2 του άρθρου 2» (και αφορά κυρίως τον συλλογικό σκοπό, τις 1

έννοιες «ένταξη» και ευπαθείς ομάδες και τις κατηγορίες αυτών και την νομική μορφή της ΚΟΙΝΣΕΠ (ως συνεταιρισμός) καθώς και τις κατηγορίες των ΚΟΙΝΣΕΠ. Θεσμοθέτηση μιας νέας μορφής κοινωνικής επιχείρησης που βασίζεται στον αστικό συνεταιρισμό, της Κοινωνικής Συνεταιριστικής Επιχείρησης (Κοιν.Σ.Επ. ), η οποία μπορεί να ενισχύεται από πόρους που προέρχονται μεταξύ άλλων από δωρεές τρίτων, από το κεφάλαιο της επιχείρησης, από την αξιοποίηση της περιουσίας της, από επιχειρηματικές δραστηριότητες, από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων, από την Ευρωπαϊκή Ένωση, από Ο.Τ.Α. κ.λπ. Η Κοιν.Σ.Επ. λειτουργεί με τις εξής βασικές αρχές: -Την ελεύθερη συμμετοχή -Τη δημοκρατική διοίκηση: «ένας εταίρος, μια ψήφος» -Την αλληλεγγύη -Τη περιορισμένη και δίκαιη διανομή του πλεονάσματος -Το προβάδισμα του ατόμου έναντι του κεφαλαίου -Την ανεξαρτησία απέναντι στο κράτος. Αυτή η μορφή επιχείρησης έχει αποδειχθεί πολύ αποτελεσματική για την ένταξη στην αγορά εργασίας ευπαθών ομάδων σε πολλά ευρωπαϊκά κράτη αλλά και ως έκφραση συλλογικής επιχειρηματικότητας σε τοπικό επίπεδο με ισχυρό κοινωνικό κεφάλαιο. 1) Οι Κοιν.Σ.Επ. διακρίνονται, ανάλογα και με το σκοπό που επιτελούν σε τρεις κατηγορίες: α) Ένταξης, β) Κοινωνικής Φροντίδας και γ) Συλλογικού Σκοπού (άρθρο 2), ενώ αξιολογούνται βάσει της τήρησης των παραπάνω αρχών 2) Οι υφιστάμενοι Κοινωνικοί Συνεταιρισμοί Περιορισμένης Ευθύνης (Κοι.Σ.Π.Ε.),που αποβλέπουν στην κοινωνικό-οικονομική ενσωμάτωση και επαγγελματική ένταξη των ατόμων με σοβαρά ψυχοκοινωνικά προβλήματα, θεωρούνται αυτοδικαίως Κοινωνικές Συνεταιριστικές Επιχειρήσεις Ένταξης. 3) Με τη διαδικασία ίδρυσης - αδειοδότησης των Κοιν.Σ.Επ. τηρούνται διαδικασίες διαφάνειας και δημοσιότητας αναφορικά με τις δραστηριότητές της μέσω υποχρεωτικής ανάρτησης στο διαδίκτυο του προγράμματος δράσης και των απολογισμών τους. 4) Αναγνώριση των υφιστάμενων φορέων κοινωνικής οικονομίας υπό το βασικό περιορισμό ότι είναι πάροχοι υπηρεσιών ή αγαθών προς το κοινωνικό σύνολο χωρίς να επιδιώκουν πρωτίστως το κέρδος (π.χ. συνεταιρισμοί, ΜΚΟ, σωματεία, Ιδρύματα, εθελοντικές οργανώσεις, προστατευμένα παραγωγικά εργαστήρια, κ.α.) 5) Σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρων 19 και 20 του νόμου ρυθμίζονται διάφορα ζητήματα που σχετίζονται με οργανωτικά και διοικητικά θέματα λειτουργίας των υπηρεσιών του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης. Ανάλογα με τον ειδικότερο σκοπό που εξυπηρετούν, οι Κοιν.Σ.Επ. διακρίνονται σε 3 κατηγορίες (Ν. 4019/2011): Ένταξης: Ένταξη είναι η διαδικασία κοινωνικής ενσωμάτωσης ατόμων που ανήκουν στις ευπαθείς ομάδες του πληθυσμού, κυρίως μέσω της προώθησής τους στην απασχόληση. Αποσκοπούν στην ένταξη στην οικονομική και κοινωνική ζωή των ατόμων που ανήκουν στις ευάλωτες ομάδες πληθυσμού (ΑμεΑ, εξαρτημένοι, απεξαρτημένοι, οροθετικοί, φυλακισμένοι, αποφυλακισμένοι, ανήλικοι παραβάτες). Σε μια Κοιν.Σ.Επ. Ένταξης, 40% κατ ελάχιστον των εργαζομένων θα πρέπει να ανήκει υποχρεωτικά στις ευάλωτες ομάδες πληθυσμού. Ευπαθείς Ομάδες του Πληθυσμού Ευπαθείς ομάδες του πληθυσμού γενικά, είναι οι κοινωνικές ομάδες πληθυσμού, των οποίων η συμμετοχή στην κοινωνική και οικονομική ζωή δυσχεραίνεται, είτε εξαιτίας κοινωνικών και οικονομικών προβλημάτων, είτε εξαιτίας σωματικής, ή ψυχικής ή νοητικής ή αισθητηριακής αναπηρίας, είτε εξαιτίας απρόβλεπτων γεγονότων, τα οποία επηρεάζουν την εύρυθμη λειτουργία της τοπικής ή ευρύτερα περιφερειακής οικονομίας (Νόμος 4019/2011). 2

Κοινωνικής Φροντίδας: Αποσκοπούν στην παραγωγή προϊόντων και παροχή υπηρεσιών κοινωνικού προνοιακού χαρακτήρα που απευθύνονται σε ομάδες πληθυσμού όπως ηλικιωμένοι, βρέφη, παιδιά, ΑμεΑ και άτομα με χρόνιες παθήσεις. Συλλογικού και Παραγωγικού Σκοπού: Αποσκοπούν στην προαγωγή του τοπικού και συλλογικού συμφέροντος, στην απασχόληση, στην ενδυνάμωση της κοινωνικής συνοχής και της τοπικής ή περιφερειακής ανάπτυξης. Ενδεικτικά, μπορούν να δραστηριοποιούνται σε τομείς όπως ο πολιτισμός, το περιβάλλον, η οικολογία, η εκπαίδευση, οι παροχές κοινής ωφέλειας, η αξιοποίηση τοπικών προϊόντων, η διατήρηση παραδοσιακών δραστηριοτήτων και επαγγελμάτων κ.ά. «Συλλογικός Σκοπός» είναι η προώθηση των δράσεων συλλογικότητας και η προστασία των συλλογικών αγαθών μέσω αναπτυξιακών, οικονομικών και κοινωνικών πρωτοβουλιών τοπικού, περιφερειακού ή ευρύτερου χαρακτήρα. Ως τέτοιες δράσεις, νοούνται ιδίως οι πολιτιστικές, οι περιβαλλοντικές, οι οικολογικές δραστηριότητες, η αξιοποίηση και ανάδειξη τοπικών προϊόντων, η παροχή κοινωνικών υπηρεσιών (Νόμος 4019/2011). Καθιερώνεται το Γενικό Μητρώο Κοινωνικής Οικονομίας που είναι δημόσιο βιβλίο που τηρείται σε ηλεκτρονική μορφή. Στο Μητρώο εγγράφονται υποχρεωτικά οι Κοιν.Σ.Επ. Το Μητρώο τηρείται στο Τμήμα Μητρώου Κοινωνικής Οικονομίας της Διεύθυνσης Κοινωνικής Προστασίας του Υπουργείου Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Πρόνοιας. Η πρόσβαση σε αυτό γίνεται ατελώς από οποιονδήποτε ενδιαφερόμενο Κανονιστικό πλαίσιο Οι διαδικασίες που απαιτούνται για τη σύσταση και λειτουργία κοινωνικών επιχειρήσεων, όπως καθορίζονται από το υφιστάμενο είναι οι εξής: 1. Σύσταση Κοιν.Σ.Επ. Τα βήματα για την εγγραφή της Κοιν.Σ.Επ. στο Γενικό Μητρώο Κοινωνικής Οικονομίας είναι τα εξής; 1. Σύνταξη και υπογραφή του καταστατικού από τα ιδρυτικά μέλη της Κοιν.Σ.Επ. 2. Υποβολή αίτησης εγγραφής στο Μητρώο Κοινωνικής Επιχειρηματικότητας 3. Έγκριση αίτησης εγγραφής 4. Σύγκληση Γενικής Συνέλευσης - Εκλογή Διοικούσας Επιτροπής 5. Δήλωσης έναρξης δραστηριότητας στη Δ.Ο.Υ. 6. Καταχώρηση στοιχείων στο ηλεκτρονικό Μητρώο Κοινωνικής Επιχειρηματικότητας 7. Υποβολή στο Μητρώο του Ετήσιου Προγράμματος Δραστηριοτήτων της Κοιν.Σ.Επ. Στάδιο 1ο: Υποβολή αιτήματος εγγραφής Η υποψήφια Κοιν.Σ.Επ. υποβάλλει στο Τμήμα Μητρώου Κοινωνικής Οικονομίας: το καταστατικό της Κοιν.Σ.Επ. υπογεγραμμένο από τα ιδρυτικά μέλη αίτηση εγγραφής συμπληρωμένη υπεύθυνη δήλωση, υπογεγραμμένη ξεχωριστά από κάθε ιδρυτικό μέλος, περί συμμετοχής ή μη σε άλλη Κοιν.Σ.Επ. (μόνο οι Κοιν.Σ.Επ. Ένταξης) Υπεύθυνη δήλωση περί τήρησης του κριτηρίου απασχόλησης ατόμων από ευάλωτες ομάδες πληθυσμού σε ποσοστό τουλάχιστον 40% άλλα σχετικά δικαιολογητικά (όπου απαιτείται). Το Τμήμα Μητρώου ελέγχει τα υποβληθέντα στοιχεία και προβαίνει σε: εγγραφή της Κοιν.Σ.Επ.στο Μητρώο έκδοση Βεβαίωσης Εγγραφής η οποία ισχύει μόνο για έναρξη δραστηριότητας στο Δ.Ο.Υ. 3

σήμανση του καταστατικού και αποστολή του στην Κοιν.Σ.Επ. Στάδιο 2ο: Υποβολή πρόσθετων στοιχείων Η Κοιν.Σ.Επ. υποβάλλει στο Τμήμα Μητρώου Κοινωνικής Οικονομίας: αίτηση καταχώρισης πρόσθετων στοιχείων (ακριβή διεύθυνση της έδρας της, τη Δ.Ο.Υ στην οποία υπάγεται, Α.Φ.Μ. και Κ.Α.Δ., το ετήσιο πρόγραμμα δραστηριοτήτων και τη σύνθεση της Διοικούσας Επιτροπής) βεβαίωση Έναρξης Δραστηριότητας στη Δ.Ο.Υ. πρακτικό συγκρότησης σε σώμα της Διοικούσας Επιτροπής. Το Τμήμα Μητρώου ελέγχει τα υποβληθέντα στοιχεία και προβαίνει σε: Έγκριση του αιτήματος καταχώρισης πρόσθετων στοιχείων. Έκδοση Βεβαίωσης Εγγραφής (ισχύει έως την υποβολή του πρώτου Ετήσιου Προγράμματος Δραστηριοτήτων και Απολογισμού, οπότε αντικαθίσταται από το Πιστοποιητικό Μέλους του Μητρώου). Με την ολοκλήρωση του δεύτερου σταδίου στη διαδικασία εγγραφής της Κοιν.Σ.Επ. στο Γενικό Μητρώο Κοινωνικής Οικονομίας (έγκριση του αιτήματος καταχώρισης πρόσθετων στοιχείων και έκδοση βεβαίωσης Εγγραφής), ολοκληρώνεται η σύσταση της επιχείρησης. Το Τμήμα Μητρώου ζητά συμπληρωματικά στοιχεία ή διορθώσεις τα οποία θα πρέπει να προσκομίσει η Κοιν.Σ.Επ. εντός συγκεκριμένης προθεσμίας. Προβλέπεται η απόρριψη του αιτήματος εγγραφής ή, σε μεταγενέστερο στάδιο, ακόμη και η διαγραφή της Κοιν.Σ.Επ. από το Μητρώο. Στο Μητρώο Κοινωνικής Οικονομίας και Επιχειρηματικότητας έχουν εγγραφεί 938 ΚοινΣεπ, από τις οποίες 8 στις 10 είναι εγχειρήματα Συλλογικού και Παραγωγικού Σκοπού. 2. Φορολογικές ελαφρύνσεις, προβλέψεις για χρηματοδοτήσεις, ενισχύσεις και σύναψη προγραμματικών συμβάσεων με το Δημόσιο, τον ευρύτερο δημόσιο τομέα και τους ΟΤΑ α και β βαθμού Οι μεριδιούχοι της Κοιν.Σ.Επ. δεν αποκτούν εμπορική ιδιότητα και άρα απαλλάσσονται από την υποχρέωση ασφαλιστικής τους κάλυψης στον ΟΑΕΕ. Εάν λαμβάνουν επιδόματα, συντάξεις ή οποιαδήποτε άλλη παροχή συνεχίζουν να εισπράττουν τις παροχές αυτές. Οι εργαζόμενοι στις Κοιν.Σ.Επ., οι οποίοι ανήκουν στις ευάλωτες ομάδες πληθυσμού και λαμβάνουν επίδομα πρόνοιας ή οποιαδήποτε άλλη παροχή, συνεχίζουν να εισπράττουν τις παροχές αυτές ταυτόχρονα με την αμοιβή τους από την Κοιν.Σ.Επ. Οι Κοιν.Σ.Επ. μπορούν να έχουν πρόσβαση στη χρηματοδότηση από το Ταμείο Κοινωνικής Οικονομίας (υπό σύσταση) και το Εθνικό Ταμείο Επιχειρηματικότητας και Ανάπτυξης. Μπορούν να εντάσσονται στο ν. 3908/2011 για την «Ενίσχυση των Ιδιωτικών Επενδύσεων για την Οικονομική Ανάπτυξη, την Επιχειρηματικότητα και την Περιφερειακή Συνοχή». Μπορούν να εντάσσονται σε προγράμματα στήριξης της επιχειρηματικότητας, σε προγράμματα του Ο.Α.Ε.Δ. για τη στήριξη της εργασίας και στις κάθε είδους ενεργητικές πολιτικές απασχόλησης. Μπορούν να συνάπτουν προγραμματικές συμβάσεις με το Δημόσιο, τον ευρύτερο δημόσιο τομέα και τους ΟΤΑ α και β βαθμού. 4

Διοίκηση και Λειτουργία Κοιν.Σ.Επ. Γενική Συνέλευση Η Γενική Συνέλευση των μελών είναι το ανώτατο όργανο του Συνεταιρισμού, δικαιούται ν αποφασίζει για κάθε υπόθεση που αφορά το Συνεταιρισμό και έχει την εποπτεία και τον έλεγχο του οργάνου της Διοίκησης. Οι νόμιμες αποφάσεις της δεσμεύουν και τα μέλη που απουσιάζουν ή διαφωνούν. Στην αποκλειστική αρμοδιότητα της Γενικής Συνέλευσης υπάγονται: i. Η τροποποίηση του Καταστατικού. ii. Η συγχώνευση, η παράταση της διάρκειας, η διάλυση και η αναβίωση του Συνεταιρισμού. iii. Η έγκριση ή η τροποποίηση του Εσωτερικού Κανονισμού Λειτουργίας. iv. Οι γενικοί όροι της δραστηριότητας του Συνεταιρισμού. v. Η έγκριση του Ισολογισμού και του Λογαριασμού Αποτελεσμάτων Χρήσης. vi. Η εκλογή και απαλλαγή από κάθε ευθύνη της Διοικούσας Επιτροπής και των αντιπροσώπων σε Ενώσεις, καθώς και η οποιαδήποτε παύση των μελών της Διοικούσας Επιτροπής. vii. Η επιβολή εισφοράς στα μέλη για την αντιμετώπιση εκτάκτων ζημιών ή άλλων εξαιρετικών καταστάσεων. viii. Η έγκριση συμμετοχής του Συνεταιρισμού σε Κοινοπραξίες, ή Ενώσεις Συνεταιρισμών ανώτερου βαθμού και η αποχώρησή του. Η Γενική Συνέλευση του Συνεταιρισμού απαρτίζεται από όλα τα μέλη του, που συνέρχονται σε τακτική ή έκτακτη συνεδρίαση. Τα μέλη μετέχουν και ψηφίζουν με μία (1) ψήφο το καθένα, ανεξάρτητα από τον αριθμό των συνεταιριστικών μερίδων που διαθέτουν. Η Γενική Συνέλευση συνέρχεται έκτακτα, όποτε τη συγκαλέσει η Διοικούσα Επιτροπή ή εφόσον υποβληθεί σχετικό αίτημα με συγκεκριμένο θέμα. Η Γενική Συνέλευση βρίσκεται σε απαρτία και συνεδριάζει έγκυρα, εφόσον κατά την έναρξη της συνεδρίασης είναι παρόντα τα μισά τουλάχιστον μέλη του Συνεταιρισμού. Διοικούσα Επιτροπή Τη διοίκηση του Συνεταιρισμού ασκεί η Διοικούσα Επιτροπή η οποία αποτελείται από τουλάχιστον 3 τακτικά μέλη και ισάριθμα αναπληρωματικά* που εκλέγονται από τη Γενική Συνέλευση. Η διάρκεια της θητείας της Διοικούσας Επιτροπής είναι από δύο (2) έως πέντε (5) έτη και μπορεί να παρατείνεται, το πολύ για τρεις (3) μήνες από τη λήξη της, εντός των οποίων θα πρέπει να συνέλθει η Γενική Συνέλευση των μελών για την εκλογή νέας Διοικούσας Επιτροπής. Η Διοικούσα Επιτροπή του Συνεταιρισμού εκλέγεται, μετά από μυστική ψηφοφορία, από την Τακτική Γενική Συνέλευση. Οι εκλογές διενεργούνται από τριμελή εφορευτική επιτροπή που εκλέγεται από τη Συνέλευση. Τα Μέλη της Διοικούσας Επιτροπής, μέλη του Συνεταιρισμού, είναι πάντοτε επανεκλέξιμα και ελεύθερα ανακλητά. Η Διοικούσα Επιτροπή διοικεί και εκπροσωπεί το Συνεταιρισμό σύμφωνα με τις διατάξεις του καταστατικού και του νόμου και αποφασίζει για όλα τα θέματα που αφορούν τη διοίκηση και διαχείρισή του, πλην αυτών που υπάγονται στην αποκλειστική αρμοδιότητα της Γενικής Συνέλευσης. Τα μέλη της Διοικούσας Επιτροπής οφείλουν να καταβάλλουν κατά τη διαχείριση των υποθέσεων του Συνεταιρισμού την ίδια επιμέλεια που καταβάλλουν στις δικές τους υποθέσεις και φέρουν κάθε ευθύνη για την τήρηση των περιορισμών, του προς εκπροσώπηση δικαιώματος, που θέτει το καταστατικό ή οι αποφάσεις της Γενικής Συνέλευσης Διοικούσα Επιτροπή μπορεί να μεταβιβάζει αρμοδιότητες του σε ένα ή περισσότερα μέλη του ή και σε υπαλλήλους του Συνεταιρισμού. Το αξίωμα του μέλους της Διοικούσας Επιτροπής είναι τιμητικό και άμισθο.η Διοικούσα Επιτροπή συνέρχεται σε τακτική συνεδρίαση μία (1) φορά το μήνα, με γραπτή πρόσκληση σε συγκεκριμένη ημέρα και συγκεκριμένα θέματα ημερήσιας διάταξης που καθορίζονται από κοινού, λαμβάνει αποφάσεις με πλειοψηφία των παρόντων μελών, ενώ σε περίπτωση ισοψηφίας υπερισχύει η ψήφος του Προέδρου. Οικονομική Διαχείριση των Κοιν.Σ.Επ. Τα κέρδη του Συνεταιρισμού δε διανέμονται στα μέλη της, εκτός αν τα μέλη αυτά είναι και εργαζόμενοι με εξαρτημένη σχέση εργασίας 5

Διανομή κερδών: Τα κέρδη διατίθενται ποσοστιαία, ετησίως, ως εξής: 5% για σχηματισμό αποθεματικού. έως 35% διανέμεται στους εργαζόμενους ως κίνητρο παραγωγικότητας. το υπόλοιπο (τουλάχιστον 60%) διατίθεται για τις δραστηριότητες της επιχείρησης και τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας. Αν στο τέλος κάποιας χρήσης προκύψει ζημία, αυτή καλύπτεται από το υπόλοιπο των αδιανέμητων κερδών των προηγούμενων χρήσεων εφόσον, δεν έχουν αναλωθεί και αν αυτό δεν επαρκεί από το αποθεματικό. Αν και πάλι δεν καλύπτεται η προκύπτουσα ζημία, η Διοικούσα Επιτροπή συγκαλεί τη Γενική Συνέλευση για την επιβολή έκτακτης εισφοράς στα μέλη του Συνεταιρισμού. Στο τέλος κάθε διαχειριστικής χρήσης η Διοικούσα Επιτροπή συντάσσει τον Ισολογισμό, το Λογαριασμό Αποτελεσμάτων Χρήσης και την Έκθεση Διαχείρισης, τα οποία υποβάλλει στην Τακτική Γενική Συνέλευση για έγκριση και ακολούθως στο Γενικό Μητρώο Κοινωνικής Οικονομίας Οι Κοιν.Σ.Επ. φορολογούνται κανονικά βάσει της ισχύουσας νομοθεσίας όπως και οι υπόλοιπες επιχειρήσεις και έχουν την υποχρέωση καταβολής ΦΠΑ όπως ορίζει η φύση της δραστηριότητας τους Βάσει σχετικής υπουργικής απόφασης θεωρούνται κερδοσκοπικές επιχειρήσεις. Οι Κοιν.Σ.Επ. δεν θεωρούνται κεφαλαιουχικές εταιρείες αλλά εντάσεως εργασίας και έτσι η διανομή των κερδών γίνεται προς τους εργαζομένους της είτε αυτοί είναι μεριδιούχοι (με εξαρτημένη σχέση εργασίας) είτε απλοί εργαζόμενοι με οποιαδήποτε σχέση εργασίας. Η κατοχή αριθμών μεριδίων δεν επηρεάζει τη δύναμη της ψήφου, αλλά βασίζεται σε δημοκρατική διοίκηση όπου κάθε μεριδιούχος έχει μια ψήφο και ίση εξουσία στη Γενική Συνέλευση ανεξαρτήτου των μεριδίων και ποσοστού της Κοιν.Σ.Επ. που κατέχει. Β. ΔΥΣΚΟΛΙΕΣ - ΕΜΠΟΔΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΩΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΠΟΥ ΑΠΟΡΡΕΟΥΝ ΑΠΟ ΤΟ ΕΛΛΕΙΠΕΣ ΘΕΣΜΙΚΟ ΚΑΙ ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ Το Ανεπαρκές θεσμικό πλαίσιο, συνίσταται στα εξής ζητήματα: 1. Έλλειψη εξειδικευμένων μηχανισμών υποστήριξης των κοινωνικών επιχειρήσεων με εξειδικευμένα και ευαισθητοποιημένα στελέχη σε κάθε περιφέρεια και Νομό 2. Μη ευνοϊκή φορολογική μεταχείριση των κ.ε 3. Μη πρόβλεψη στο νόμο των Αναπτυξιακών Συμπράξεων Ανάπτυξης και Αλληλεγγύης που προβλέπονται στο Στρατηγικό Σχέδιο για την Κοινωνική Οικονομία 4. Μη θεσμοθέτηση / μη ενεργοποίηση του Νόμου 4019/11 άρθρο 16 για τις Δημόσιες Συμβάσεις Κοινωνικής Αναφοράς 5. Έλλειψη χρηματοδοτικών πηγών και πολιτικών χρηματοδότης των Κ.Ε και Α.Φ.Κ.Ο ( που εντάσσονται στο Μητρώο) και Μικροπιστώσεων (Το Ταμείο κ.ε δεν έχει λειτουργήσει και δεν διαθέτει πιστώσεις). Η πρόσβαση των κοινωνικών οργανισμών στις κλασικές πηγές χρηματοδότησης είναι σχεδόν ανύπαρκτη (στη χώρα μας μέχρι σήμερα δεν προβλέπεται θεσμικά πρόσβαση σε χρηματοδοτήσεις παρά μόνο των ιδιωτικών κερδοσκοπικών επιχειρήσεων) και αυτό έχει οδηγήσει στην εμφάνιση και εφαρμογή, σε ευρωπαϊκό επίπεδο, νέων χρηματοοικονομικών μέσων. Τα μέσα αυτά εντάσσονται σε τρεις κατηγορίες: κεφάλαια (όπως τα κοινωνικά αμοιβαία κεφάλαια), δανειοληψία / εναλλακτικές πιστώσεις (όπως η μικροπίστωση) και νέα μέσα συναλλαγής (όπως τα κουπόνια παροχής υπηρεσιών). Ιδιαίτερα αναγκαία είναι η εφαρμογή και θεσμοθέτηση των εναλλακτικών πιστώσεων και της Μικροπίστωσης υπέρ της κοινωνικής επιχειρηματικότητας και στην Ελλάδα. (Ζιώμας Δ., Χατζαντώνης Δ, Κετσετζοπούλου Μ., Μπούζας Ν., Ντούλια Θ., Καπέλλα Αντ., Τσιγαρίδα Αρ., (2009), Μελετη εξειδίκευσης ολοκληρωμένων προγραμμάτων ανάπτυξης επιχειρηματικότητας στον τομέα της κοινωνικής 6

οικονομίας στο πλαίσιο του ΕΠΑΝ ΙΙ, ΕΥΔ ΕΠΑΕ - ΑΠ πρόσκλησης 74/6Δ/7-1- 2009). 6 Ανυπαρξία συστήματος πιστοποίησης της επίτευξης των κοινωνικών σκοπών των επιχειρήσεων (βάσει του οποίου θα μπορούσαν να κατανέμονται οι πιστώσεις), που να ανταποκρίνονται στις αρχές της κοινωνικής οικονομίας, όπως ενδεικτικά: δείκτης κοινωνικού παραγόμενου οφέλους (με τον οποίο θα καταγράφονται τα κοινωνικά παραγόμενα αποτελέσματα από τη δράση κάθε επιχείρησης) δείκτης επίτευξης απασχόλησης για ευπαθείς κυρίως ομάδες (με τον οποίο θα καταγράφεται και θα αξιολογείται η απασχόληση που δημιουργεί κάθε κοινωνική επιχείρηση για ευπαθείς ομάδες ) δείκτης κάλυψης κοινωνικών αναγκών που δεν καλύπτει το κράτος και η αγορά (δεδομένου ότι οι κ.ε καλύπτουν ανάγκες που ο Δημόσιος και ο Ιδιωτικός τομέας δεν καλύπτουν) δείκτης κινητοποίησης του κοινωνικού τοπικού κεφαλαίου στην περιοχή δραστηριοποίησης κάθε κοινωνικής επιχείρησης 7 Ανυπαρξία ολοκληρωμένης πολιτικής για ευαισθητοποίηση και εκπαίδευση, τόσο του γενικού πληθυσμού και των ευπαθών ομάδων κ 8 Ανυπαρξία εκπαίδευσης εκπαιδευτών και συμβούλων Κ.Ο & Κ.Ε 9 Μη αναγνώριση της Κοινωνικά Προστιθέμενης Αξίας που παράγεται από τους Φορείς της ΚτΠ, ώστε να γίνεται εμφανής ο ρόλος τους στις τοπικές κοινωνίες 10 Ελλιπής υποστήριξη σε ζητήματα δικτύωσης και εξεύρεσης αγορών των κ.ε Γ. ΤΑ ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ ΣΤΑ ΟΠΟΙΑ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΑΠΑΝΤΗΣΟΥΜΕ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ 1. Υπάρχουν οι κατάλληλες δομές και στελέχη υποστήριξης Κοινωνικών Επιχειρήσεων, Α.Φ.Κ.Ο ( του μητρώου) και ευπαθών ομάδων σε κεντρικό και περιφερειακό επίπεδο? 2. Οι προβλεπόμενες διοικητικές διαδικασίες για την έναρξη και λειτουργία των κοινωνικών επιχειρήσεων χρειάζονται απλοποίηση και προς ποια κατεύθυνση?με ποιο τρόπο θα εναρμονιστούν οι διαδικασίες εγγραφής των φορέων κοινωνικής και αλληλέγγυας οικονομίας ανεξάρτητα από το είδος και το αρμόδιο υπουργείο, ώστε να διευκολύνεται η εξαγωγή στοιχείων για το πεδίο? ΠΡΟΤΑΣΗ : Οι ΚΟΙΝΣΕΠ και ΚΟΙΣΠΕ να κάνουν έναρξη μέσω ΓΕΜΗ, όπως γίνεται σήμερα και με τις Αστικές μη Κερδοσκοπικού χαρακτήρα επιχειρήσεις, μέσω της Υπηρεσίας μίας στάσης με έναρξη σε μία ημέρα. Οι διαδικασίες πρέπει να ψηφιοποιηθούν έτσι ώστε να μειωθεί ο χρόνος απόκρισης αλλά και να υπάρχει ηλεκτρονική πρόσβαση σε έκδοση - εκτύπωση πιστοποιητικών, βεβαιώσεων εγγραφής κλπ. 3. Πρέπει να θεσπιστούν νέοι τύποι συνεργατικών σχημάτων π.χ. συνεταιρισμοί εργαζομένων, συνεταιρισμών αξιοποίησης ΑΠΕ, συνεργατικοί σχηματισμοί επαγγελματιών και μικρών επιχειρήσεων;.προταση ΓΙΑ ΔΙΕΥΡΥΝΣΗ ΤΩΝ ΘΕΜΑΤΙΚΩΝ ΤΟΜΕΩΝ ΠΟΥ ΠΡΟΑΓΟΥΝ ΤΟ ΔΗΜΟΣΙΟ ΟΦΕΛΟΣ ΚΑΙ ΕΧΟΥΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΣΚΟΠΟ Η κοινωνική επιχειρηματικότητα ειδικότερα αυτή του συλλογικού και παραγωγικού σκοπού (όπως έχει ονομαστεί) αφορά κυρίως σε συνεταιρισμούς ειδικών ομάδων εργαζομένων και συγκεκριμένα των ανέργων άνω των 45 ετών, κάτω των 25 ετών, αρχηγούς μονογονεϊκών οικογενειών και τέλος, άλλες ομάδες που λόγω έλλειψης τυπικών προσόντων ή οικογενειακού ιστορικού δεν δύνανται να έχουν πρόσβαση μέσω μορίων στον ΑΣΕΠ. 7

4. Πρέπει να προβλεφθούν συνέργειες μεταξύ των διαφόρων νομικών μορφών της κοινωνικής οικονομίας, όπως είναι οι αγροτικοί και αστικοί συνεταιρισμοί ή οι πιστωτικοί συνεταιρισμοί,οι συνεταιριστικές τράπεζες κλπ.? ΠΡΟΤΑΣΗ ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ ΝΟΜΟΥ ΓΙΑ ΝΑ ΠΕΡΙΛΗΦΘΕΙ: 1. Το τι σημαίνει Αναπτυξιακή Σύμπραξη Απασχόλησης και Αλληλεγγύης, 2. Από ποιους απαρτίζεται Πρόταση: Πρέπει ΝΑ ΣΥΜΜΕΤΕΧΟΥΝ ΕΚΠΡΟΣΠΟΙ ΟΛΩΝ ΤΩΝ ΦΟΡΕΩΝ ΚΑΙ ΕΠΙΧΕΙΡΛΗΣΕΩΝ Κ.Ο, Τ.Α, Μ.Κ.Ο. 5. Ποια νέα εργαλεία χρηματοδοτικής στήριξης για τα εγχειρήματα της Κοινωνικής Οικονομίας πρέπει να θεσπιστούν? ΠΡΟΤΑΣΗ: ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΟΥ ΑΡΘΡΟΥ 16 (Σύσταση Ταμείο Κοινωνικής Επιχειρηματικότητας και διάθεση πιστώσεων σε ΚΟΙΝΣΕΠ και Άλλους Φορείς Α.Φ.Κ.Ο (ΥΠΟΜΗΤΡΩΟ Α.Φ.Κ.Ο) ή έχουν τη νομική μορφή του συνεταιρισμού, της ΑΜΚΕ και του Συλλόγους καθώς και σε Αναπτυξιακές Συμπράξεις και Δίκτυα Συνεργασίας ( άρθρο 12 νομου 4019/11). Χρηματοδότηση εγγυητικών επιστολών συμμετοχής και καλής εκτέλεσης, Χρηματοδότηση καλών πρακτικών με κοινωνικά κριτήρια και αειφόρο αποτύπωμα, Μηδενικό επιτόκιο για τα πρώτα χρόνια λειτουργίας των Κοιν.Σ.Επ., χρηματοδότηση εγκατάστασης σε έδρα, έξοδα εγκατάστασης κλπ τα πρώτα χρόνια λειτουργίας των Κοιν.Σ.Επ. 6. Πως θα ενσωματωθούν στο ελληνικό θεσμικό πλαίσιο οι οδηγίες 24 και 25 για τις δημόσιες συμβάσεις κοινωνικής αναφοράς.? Πρόταση: ΣΥΝΤΑΞΗ ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΕΝΣΩΜΑΤΩΣΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΣΥΜΒΑΣΕΒΝ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΑΡΘΡΟ 16 ΤΟΥ ΝΟΜΟΥ ΚΑΙ ΜΕ ΚΡΙΤΗΡΙΑ α) ΑΥΤΑ ΠΟΥ ΤΙΘΕΝΤΑΙ ΣΤΗΝ ΠΑΡΑΓΡΑΦΟ 1 ΤΟΥ ΑΡΘΡΟΥ 16 ΤΟΥ ΝΟΜΟΥ. και β) με βάση Ποσοτικούς και Ποιοτικούς δείκτες και κριτήρια επίτευξης του Κοινωνικού έργου των κοινωνικών επιχειρήσεων (π.χ δημιουργία απασχόλησης, κινητοποίηση του κοινωνικού κεφαλαίου, ανάληψη δράσεων Ε.Κ.Ε και σύνταξης Κοινωνικού Απολογισμού, κ.ά), βάσει ενός ολοκληρωμένου συστήματος Πιστοποίησης του έργου των Κοινωνικών Επιχειρήσεων. Πρέπει να οριστεί σαφώς η «κοινωνική αναφορά» το κοινωνικό αποτύπωμα κλπ. Οι δήμοι, οι υπηρεσίες και άλλες δομές που θα συνεργαστούν με Κοιν.Σ.Επ. θα πρέπει να έχουν στην διάθεση τους εγκυκλίους που θα καθορίζουν επακριβώς τι σημαίνουν οι προαναφερόμενοι ορισμοί και θα πρέπει να εισαχθούν εκτός των ποιοτικών και ποσοτικά κριτήρια όπως τα χρόνια λειτουργίας, οι εργαζόμενοι που θα απασχοληθούν και το προφίλ τους (κοινωνικό). Η δυνατότητα συμπράξεων μεταξύ των Κοιν.Σ.Επ. θα ενδυναμώνει την δυνατότητα συμβάσεων κοινωνικής αναφοράς και θα εμπλουτίζει την επιχειρησιακή δυνατότητα του σχήματος. Στις παραπάνω συμβάσεις θα πρέπει να συμμετέχουν όλων των ειδών Κοιν.Σ.Επ. εφόσον μπορεί να αποδείξουν ότι η συγκεκριμένη συμμετοχή τους θα ενδυναμώσει μέσω του συγκεκριμένου έργου τον κοινωνικό αντίκτυπο. 7. Σε ποια κατεύθυνση πρέπει να είναι το πλαίσιο συνεργασίας του ευρύτερου δημόσιου τομέα και της Κοινωνικής Οικονομίας αναφορικά με την παραχώρηση χώρων και εξοπλισμού και την υπογραφή προγραμματικών συμβάσεων?. ΠΡΟΤΑΣΗ. ΠΛΗΡΗΣ ΔΙΕΥΚΟΛΥΝΣΗ ΚΑΙ ΚΑΤΑ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΩΝ Κ.Ε ΩΣ ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΤΗ ΤΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ ΠΡΟΣΤΙΘΕΜΕΝΗΑ ΣΞΙΑΣ ΠΟΥ ΠΑΡΑΓΟΥΝ Ο ακινητοποιημένος για λόγους έλλειψης προσωπικού ή έργου εξοπλισμός είναι μια καλή αρχή για την χρήση του από τις Κοινωνικές επιχειρήσεις. Οι Κοιν.Σ.Επ με κατάθεση συγκεκριμένου επιχειρηματικού σχεδίου και επιχειρησιακού πλάνου πρέπει να αποδείξουν ότι δύνανται να αξιοποιήσουν επαρκώς τον συγκεκριμένο εξοπλισμό, δομές ή χώρους των δημοσίων υπηρεσιών οι οποίες τους κατέχουν. Το μέτρο μπορεί να επεκταθεί και σε λειτουργούντες εξοπλισμούς ή δομές αξιοποιώντας τα κενά λειτουργίας. 8. Πως θα γίνεται η μεταβίβαση εγκαταλειμμένων και πτωχευμένων επιχειρήσεων σε συνεταιρισμούς εργαζομένων? 8

Οι πτωχευμένες επιχειρήσεις αφού εκκαθαριστούν από τα βάρη τους μπορούν να μεταβιβάζονται σε συνεταιρισμούς με τις παρακάτω προϋποθέσεις: 1. Απαραίτητα αποδεδειγμένη ύπαρξη γνωστικού πεδίου στο αντικείμενο της επιχείρησης. Εάν δεν υπάρχει τότε απαραίτητη μια εποπτική ομάδα από αποδεδειγμένα έμπειρους εξωτερικούς (με επαγγελματικό βιογραφικό και όχι μόνο τυπικών προσόντων και έξωθεν καλή μαρτυρία από ιδιωτικές επιχειρήσεις) συνεργάτες συμβούλους για τις κατευθύνσεις. 2. Απαραίτητη ύπαρξη αρχικού κεφαλαίου 3. Απαραίτητη χρηματοδότηση (50% τουλάχιστον) για την έναρξη της λειτουργίας. 4. Βιώσιμο και συγκεκριμένο επιχειρηματικό σχέδιο και επιχειρησιακό πλάνο 9. Ποια τα κριτήρια και οι διαδικασίες πιστοποίησης των συμβούλων και των εκπαιδευτών της Κοινωνικής Οικονομίας. Ποιοί θα είναι οι φορείς εκπαίδευσης εκπαιδευτών και συμβούλων για την Κοινωνική Οικονομία. Πως θα συγκροτείται το Μητρώο? ΠΡΟΤΑΣΗ: Υπάρχει ανάγκη για αναβάθμιση και πιστοποίηση των προσόντων και των ικανοτήτων των ατόμων που εμπλέκονται στην κοινωνική οικονομία αφενός και αφετέρου, για εφαρμογή μηχανισμών για την εγγύηση της ποιότητας των υπηρεσιών που θα παρέχονται. α. ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΠΙΣΤΟΠΟΙΟΥΝΤΑΙ ΜΟΝΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΕΣ ΚΑΙ ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΕ ΕΜΠΕΙΡΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΚΑΙ ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗΣ ΣΕ ΕΥΑΛΩΤΕΣ ΟΜΑΔΕΣ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ/ ΣΥΝΕΡΓΑΤΙΚΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ. β. ΓΙΑ ΝΕΟΥΣ, ΑΠΑΙΤΕΙΤΑΙ Η ΕΚΑΠΙΔΕΥΣΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΩΝ ΚΑΙ ΣΥΜΒΟΥΛΩΝ ΑΠΟ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΜΕΝΟΥΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΕΣ ΣΤΗΝ ΚΟΙΝΒΝΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΚΑΙ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ γ. ΑΠΙΤΕΙΤΑΙ Η ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΝΑ ΓΙΝΕΤΑΙ ΜΕ ΕΙΔΙΚΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΑ ΕΡΓΑΛΕΙΑ ΠΟΥ ΠΕΡΙΛΑΜΒΑΝΟΥΝ ΟΛΗ ΤΗΝ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΤΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣΜΕ ΑΣΚΗΣΕΙΣ, ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ, ΣΤΑ ΠΛΑΙΣΙΑ ΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΕΝΗΛΙΚΩΝ (ΒΛ ΠΡΟΤΑΣΗ ΣΤΗΝ ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗ) Τα κριτήρια θα πρέπει να είναι συνδυασμός ουσιαστικών και τυπικών προσόντων. Για πλήρη και ολοκληρωμένη (θεωρητική) εκπαίδευση εκπαιδευομένων στην κοινωνική επιχειρηματικότητα η ακαδημαϊκή πιστοποίηση είναι απαραίτητη αλλά συγκεκριμένα στον τομέα της κοινωνικής οικονομίας (έστω σε επίπεδο πιστοποιημένων σεμιναρίων) και όχι απλά σε οικονομικά και άλλα πτυχία. Επιπλέον μοριοδότηση πιστοποίησης θα προστίθεται σε συμβούλους οι οποίοι εκτός από τα τυπικά προσόντα που προαναφέρθηκαν θα έχουν και εμπειρία στην ίδρυση και λειτουργία των κοινωνικών επιχειρήσεων. Προτιμητέα η εμπειρία σε θέσεις προέδρου Δ.Ε Κοιν.Σ.Επ. ή σε περίπτωση άλλης θέσης (Γραμματέα, Ταμία κλπ) η αποδεδειγμένη ενεργή συμμετοχή σε έργα (υπογραφές σε μελέτες, ή επιθεωρήσεις και παραλαβές έργων, ή συντονισμός έργου της επιχείρησης, κλπ). Για την εμπειρική εκπαίδευση των εκπαιδευομένων πιστοποιημένοι εκπαιδευτές σε συγκεκριμένα πεδία εκπαίδευσης που δεν χρήσουν θεωρητικής κατάρτισης μπορούν να είναι όλοι κοινωνικοί επιχειρηματίες οιουδήποτε αντικειμένου οι οποίοι μπορούν να αποδείξουν την εμπειρία τους. 10. Πρέπει να προβλεφθεί η δυνατότητα των φορέων κοινωνικής και αλληλέγγυας οικονομίας να συστήνουν Ενώσεις., και η δυνατότητα σύστασης Πανελλήνιας Ομοσπονδίας φορέων Κοινωνικής και Αλληλέγγυας Οικονομίας? Οι ενώσεις πέραν του γεγονότος της αναγκαίας επαγγελματικής συσπείρωσης και στην πράξη δικτύωσης η οποία περιέχεται στο συνεταιρίζεσθαι, είναι αναγκαίες 9

λόγω της ανταλλαγής εμπειριών, καλών πρακτικών αλλά και της δικτύωσης ειδικοτήτων σε περιφερειακό ή πανελλήνιο επίπεδο. 11. Είναι αναγκαίο να αποτιμηθεί η Κοινωνικά Προστιθέμενη Αξία από τους Φορείς της, ώστε να γίνεται εμφανής ο ρόλος τους στις τοπικές κοινωνίες, να προσελκύουν τοπικό πληθυσμό και να ενισχύονται από την Πολιτεία με αντικειμενικά κριτήρια ανάλογα με το έργο του καθένα για να αποφεύγονται κατασπατάληση του δημοσίου χρήματος? 12. Πως θα ξεχωρίζουν οι Κοινωνικές επιχειρήσεις με πραγματικό έργο από αυτές που κατ όνομα μόνο είναι Κ.Ε, μέσα από διαδικασίες προβλεπόμενες από το θεσμικό πλαίσιο? ΠΡΟΤΑΣΗ: ΑΠΑΙΤΕΙΤΑΙ ΣΥΣΤΗΜΑ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗΣ Κ.Ε ΜΕ ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΟΥΣ ΜΕΤΡΗΣΙΜΟΥΣ ΔΕΙΚΤΕΣ (ΠΟΣΟΤΙΚΟΥΣ ΚΑΙ ΠΙΟΤΙΚΟΥΣ) ΚΑΙ ΚΡΙΤΗΡΙΑ, ως κατωτέρω:) Σύμφωνα με (Ντούλια Θ. Κοινωνική Οικονομία και Κοινωνική Επιχειρηματικότητα, Οσελότος, 2015, σ. 222), απαιτείται «η Υιοθέτηση συστήματος αναγνώρισης, πιστοποίησης και αξιολόγησης της κοινωνικής ωφέλειας που προκαλείται από τις κοινωνικές επιχειρήσεις και τις Α.Φ.Κ.Ο του Μητρώου (βάσει του οποίου θα μπορούσαν να κατανέμονται και οι πιστώσεις),, με δείκτες και κριτήρια, όπως ενδεικτικά τα παρακάτω : του κοινωνικού παραγόμενου οφέλους της δημιουργίας απασχόλησης για ευπαθείς κυρίως ομάδες της κινητοποίησης του κοινωνικού τοπικού κεφαλαίου. Οι ανωτέρω δείκτες, σύμφωνα με τις προτάσεις της διακρατικής Σύμπραξης MEDAT, Equal ά κύκλου, 1 θα μπορούσαν να περιλαμβάνουν τα εξής κριτήρια σε κάθε δείκτη: α) Ο δείκτης κοινωνικού παραγόμενου οφέλους θα μπορούσε να αναφέρεται στη παραγόμενη κοινωνική προστιθέμενη αξία από κάθε κοινωνική επιχείρηση, για την κοινωνία και τους εταίρους - μέλη της (μέσα από τη διενέργεια και δημοσίευση κοινωνικού απολογισμού), με ενδεικτικά κριτήρια: τη δημιουργία θέσεων απασχόλησης ή και εισοδήματος (κύριου ή συμπληρωματικού για ευάλωτες ομάδες και για την οικογένεια) την εξυπηρέτηση ευάλωτων ομάδων τα αποτελέσματα από τη δράση της κοινωνικής επιχείρησης σε επίπεδο κοινωνίας [π.χ ποιοτικές υπηρεσίες / προϊόντα που δεν καλύπτουν οι δύο άλλοι τομείς, (δημόσιο και αγορά), περιβαλλοντικά ή πολιτιστικά ή άλλα οφέλη] την ανάληψη δράσεων Ε.Κ.Ε (Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη) την προώθηση της ισότητας των φύλων την προώθηση του εθελοντισμού και την η προσέλκυση εθελοντών για εργασία (οι οποίοι στη συνέχεια μπορούν να γίνουν μέλη της κ.ε) τις ποιοτικές υπηρεσίες και τα προϊόντα τη διαφορετικότητα στα μέλη (diversity) και τη διαχείρισή της (με ένταξη σε κάθε κ.ε ατόμων από διαφορετικές πληθυσμιακές και ευπαθείς ομάδες) τη χαμηλότερη τιμή των προϊόντων, ή υπηρεσιών (σε σχέση με τις συμβατικές επιχειρήσεις της Αγοράς) β) Ο δείκτης επίτευξης απασχολισιμότητας για ευπαθείς κυρίως ομάδες, θα μπορούσε να περιλάβει κριτήρια ως προς την ποσότητα, ποιότητα και μονιμότητα των παραγομένων θέσεων και του εισοδήματος που προκύπτει για τα μέλη και τις οικογένειες των κοινωνικών επιχειρηματιών. γ) Ο δείκτης κάλυψης κοινωνικών αναγκών (που δεν καλύπτει το κράτος και η αγορά), θα όφειλε να καταγράφει εάν όντως οι κοινωνικές επιχειρήσεις καλύπτουν τέτοιες ανάγκες της κοινωνίας, ή απλά υποκαθιστούν συμβατικές επιχειρήσεις της αγοράς. 1 ΚΕΚ Αργώ και Ινστιτούτο Ισότητας, Α.Σ DIONI II (2004), σ. 20 21, στο Ντούλια Θ.,2015, σ. 222 10

δ) Ο δείκτης κινητοποίησης του τοπικού κοινωνικού κεφαλαίου, θα μπορούσε να περιλάβει κριτήρια όπως: τη κινητοποίηση και συνεργασία των κοινωνικών επιχειρήσεων με τον τοπικό κοινωνικό ιστό την ανάπτυξη Τοπικών Δικτύων Συνεργασίας και Απασχόλησης (π.χ με συλλόγους, Τ.Α, κ.τλ) την κινητοποίηση και συνεργασία με τοπικούς φορείς και ομάδες (π.χ εθελοντές, νέοι, γυναίκες, άνεργοι, κ.τλ) Ένα τέτοιο διαφανές σύστημα αξιολόγησης των κοινωνικών επιχειρήσεων, θα διευκόλυνε κάθε επιχείρηση για την υιοθέτηση μίας κοινωνικά απαιτούμενης στρατηγικής, σύμφωνα με τις αρχές της κοινωνικής οικονομίας, θα εξασφάλιζε την δυνατότητα αποτίμησης της δράσης κάθε οργανισμού τόσο ως προς τα παραγόμενα αποτελέσματα, όσο και ως προς τις κοινωνικές επιπτώσεις από την δράση του, ενώ θα μπορούσε να συμβάλει και στην αμερόληπτη και αντικειμενική χρηματοδότηση κάθε οργανισμού, βάσει των παραπάνω αναπτυχθέντων δεικτών. Μήπως η μη υιοθέτηση ενός τέτοιου διαυγούς και διαφανούς συστήματος πιστοποίησης του έργου των οργανισμών του τρίτου τομέα, αποσκοπεί απλώς στο να μην καθίστανται φανερά τα αποτελέσματα από τη δράση τους και στο να παρουσιάζονται ως τέτοιοι ορισμένοι οργανισμοί, οι οποίοι, μόνο κατά όνομα έχουν σχέση με τον τρίτο τομέα και το μόνο που τους ενδιαφέρει είναι η εκμετάλλευση διαθεσίμων κονδυλίων.» 13. Πως θα ενεργοποιηθεί και θα ευαισθητοποιηθεί η Κοινωνία προς την κατεύθυνση της Κ.ΑΛ.Ο.? ΠΡΟΤΑΣΗ: ΑΠΑΙΤΕΙΤΑΙ ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΗ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ ΕΥΑΙΑΣΘΗΤΟΠΟΙΗΣΗΣΚΑΙ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗΣ ΑΠΟ ΤΟ ΚΡΑΤΟΣ ( ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΔΙΑΡΚΟΥΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΕΝΗΛΗΚΩΝ ΤΟΥ ΥΠΕΠΘΚΑΙ ΑΠΟ ΦΟΡΕΙΣ ΤΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΜΕ ΣΤΟΧΟΥΣ ΚΑΙ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΕΣ ΠΟΥ ΘΑ ΘΕΣΕΙ Ο ΝΟΜΟΣ Άλλες προτάσεις 1. Ανάγκη δημιουργίας εξειδικευμένων μηχανισμών υποστήριξης και χρηματοδότησης των κοινωνικών επιχειρήσεων με την συμμετοχή Φορέων Κ.Ο, Τ.Α, Επιμελητηρίων ΚΑΙ ΣΤΕΛΕΧΩΣΗ ΜΕ εξειδικευμένα και ευαισθητοποιημένα στελέχη σε κάθε περιφέρεια και Νομό με συμμετοχή τοπικών φορέων Κ.Ο (Μοντέλο ΝΕΛΕ και Ν.Ε.Ι και γραφείο σε κάθε Νομό). 2. Ανάγκη τροποποίησης του φορολογικού πλαισίου για τις Κ.Ε και πρόβλεψη για ευνοϊκή φορολογική μεταχείριση των κ.ε 3. Τροποποίηση του Νόμου 4019 και πρόβλεψη στο νόμο των Αναπτυξιακών Συμπράξεων Ανάπτυξης και Αλληλεγγύης που προβλέπονται στο Στρατηγικό Σχέδιο για την Κοινωνική Οικονομία 4. Ενεργοποίηση του άρθρου 16 του Νόμου 4019 για τις Δημόσιες Συμβάσεις Κοινωνικής Αναφοράς 5. Πρόβλεψη χρηματοδοτικών πηγών και πολιτικών χρηματοδότης των Κ.Ε και Α.Φ.Κ.Ο ( που εντάσσονται στο Μητρώο). Ενεργοποίηση του Ταμείου Κοινωνικής Επιχειρηματικότητας και διάθεση μέσω αυτού των αναγκαίων χρηματοδοτήσεων για τις Κ.Ε όλων των μορφών και για τους Α.Φ.Κ.Ο που εντάσσονται στο Μητρώο. Επίσης είναι αναγκαία η πρόσβαση των Κ.Ε σε τρεις κατηγορίες: κεφάλαια (όπως τα κοινωνικά αμοιβαία κεφάλαια), δανειοληψία / εναλλακτικές πιστώσεις (όπως η μικροπίστωση) και νέα μέσα συναλλαγής (όπως τα κουπόνια παροχής υπηρεσιών). 6. Θέσπιση των Μικροπιστώσεων και στην Ελλάδα μέσα από τα ΕΛΤΑ ή/και τις Συνεταιριστικές Τράπεζες με τροποποίηση του θεσμικού πλαισίου 11

7. Πρόβλεψη στο Νόμο για υιοθέτηση ολοκληρωμένης πολιτικής ευαισθητοποίησης, εκπαίδευσης τόσο του γενικού πληθυσμού και των ευπαθών ομάδων στην κατεύθυνση της Κοινωνικής Οικονομίας και Κοινωνικής επιχειρηματικότητας από το ΥΠΕΠΘ (ΙΝΕΔΙΒΙΜ) και άλλους Φορείς Κ.Ο, καθώς και εκπαίδευσης εκπαιδευτών και συμβούλων κ.ο & κ.ε 8. Αναγνώριση της Κοινωνικά Προστιθέμενης Αξίας που παράγεται από τους Φορείς της ΚτΠ, ώστε να γίνεται εμφανής ο ρόλος τους στις τοπικές κοινωνίες, να προσελκύουν τοπικό πληθυσμό και να ενισχύονται χρηματοδοτικά από την Πολιτεία με αντικειμενικά κριτήρια ανάλογα με το έργο του καθένα για να αποφεύγονται κατασπατάληση του δημοσίου χρήματος. 9. Ολοκλήρωση του νομικού πλαισίου ώστε να περιλαμβάνει στις κοινωνικές επιχειρήσεις όλες τις νομικές μορφές, όχι μόνο τις Κοιν.Σ.Επ2 10. Δημιουργία Παρατηρητηρίου Κοινωνικής Οικονομίας 11. Στις ΚΟΙΝΣΕΠ δεν πρέπει να έχει την ευθύνη μόνο ο πρόεδρος Νομικός εκπρόσωπος, αλλά ισότιμα όλα τα μέλη της ΚΟΙΝΣΕΠ «Συμπερασματικά, οι ανωτέρω προτάσεις θα μπορούν να υιοθετηθούν, εφόσον υπάρξει επαναπροσδιορισμός της πολιτικής στρατηγικής στον τομέα της κοινωνικής οικονομίας, ώστε να ληφθούν τα προτεινόμενα μέτρα προς όφελος των κοινωνικών επιχειρήσεων και του τομέα συνολικά και είναι σε συνάρτηση με μια νέα πολιτική και οικονομική λογική, συνδεδεμένη τόσο με ποσοτικούς στόχους, αλλά κυρίως και με τα εν δυνάμει ποιοτικά επιτεύγματα προς την κατεύθυνση της συνεργατικής και συλλογικά αυτοδιαχειριζόμενης κοινωνικής οικονομίας.» (Ντούλια Θ. Κοινωνική Οικονομία και Κοινωνική Επιχειρηματικότητα, Οσελότος, 2016, σ. 222) 2 Χρυσόγελος Ν. άρθρο: Απάντηση στην κρίση, με κοινωνική οικονομία και συνεργατισμό, στο http://www.emprosnet.gr, 15-5-14 12

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ 1. «Η ανάδυση της κοινωνικής οικονομίας. Ο δρόμος της βιώσιμης απασχόλησης σε μία Ευρώπη ενεργών πολιτών». (Επιμέλεια 2008) Γιώργος ΤΣΟΜΠΑΝΟΓΛΟΥ, PhD Carleton,Ottawa Visiting Researcher Oslo Social Research Institute, Stockholm Work Life Center, London School of Economics, Leeds, Newcastle,Εμπειρογνώμονας ΕΕ, ΟΟΣΑ Δίκτυο Πόλεων και Περιφερειών για την Ανάπτυξη και Συνοχή 2. ΑΡΓΩ ΚΕΚ, Ινστιτούτο Ισότητας, Α.Σ. DIONI II κ.π. Equal ά κύκλου (2004), Οδηγός συστήματος πιστοποίησης μοντέλων και δεικτών ποιότητας κοινωνικών επιχειρήσεων, Αθήνα [διακίνηση από την Αναπτυξιακή σύμπραξη DIONI II και την Γενική Γραμματεία Εκπαίδευσης Ενηλίκων (Γ.Γ.Ε.Ε.)}. 3. Εθνικό Θεματικό Δίκτυο Κοινωνικής Οικονομίας κ.π. Equal ά κύκλου (2005), Προτάσεις πολιτικής, κ.π. Equal, Υπ. Απασχόλησης & επτά (7) Αναπτυξιακές Συμπράξεις Κοινωνικής Οικονομίας κ.π. Equal, Αθήνα. 4. Εθνικό Θεματικό Δίκτυο Κοινωνικής Οικονομίας κ.π. Equal ά κύκλου (2005), Οδηγός Ίδρυσης και λειτουργίας κοινωνικών επιχειρήσεων», Υπ. Απασχόλησης & επτά (7) Αναπτυξιακές Συμπράξεις Κοινωνικής Οικονομίας κ.π. Equal, Αθήνα. 5. Ζιώμας Δ., Χατζαντώνης Δ, Κετσετζοπούλου Μ., Μπούζας Ν., Ντούλια Θ., Καπέλλα Αντ., Τσιγαρίδα Αρ., Μελέτη εξειδίκευσης ολοκληρωμένων προγραμμάτων ανάπτυξης επιχειρηματικότητας στον τομέα της κοινωνικής οικονομίας στο πλαίσιο του ΕΠΑΝ ΙΙ, ΕΥΔ ΕΠΑΕ - ΑΠ πρόσκλησης 74/6Δ/7-1-2009, (2009), Αθήνα. 6. Καπογιάννης Δ., Μαυριδάκης Θ., Ναξάκης Χ., Νικολόπουλος Τ., Νικολόπουλος Χ., Παπαδόπουλος Α., Χαραλάμπους Κ., (2005), (Ανακοινώσεις) Η κοινωνική οικονομία ανάμεσα στο Τοπικό και στο Παγκόσμιο, Πρακτικά Δ επιστημονικού συνεδρίου του τμήματος Στελεχών Συνεταιριστικών Οργανώσεων και Εκμεταλλεύσεων 6-7-Ιουνίου 2003, Παπαζήσης, Αθήνα. 7. Κετζετσοπούλου Μ. (2004), Μελέτη υποβληθείσα στη Διαχειριστική Αρχή Υπ. Απασχόλησης και στο Εθνικό Θεματικό Δίκτυο Κοινωνικής Οικονομίας με θέμα Κοινωνική οικονομία Εννοιολογικοί ορισμοί και υπάρχουσα κατάσταση, κ.π. Equal ά κύκλου, Αθήνα. 8. Νικολόπουλος Τάκης, Καπογιάννης Δημήτρης (2012), «Εισαγωγή στην Κοινωνική και Αλληλέγγυα Οικονομία», εκδόσεις συναδέλφων, Αθήνα. 9. Ντούλια Θ. & Κατσιβαρδάς Χ. (2004), «Οδηγός Δράσεων, αποτελεσμάτων και καλών πρακτικών Α.Σ. DIONI ΙΙ», κ.π. Equal, Γ.Γ.Ε.Ε, Αθήνα. 13

10. Ντούλια Θ., (2008): Κεφάλαιο 1: Εισαγωγή στην κοινωνική οικονομία - Κοινωνική επιχειρηματικότητα, στο Ντούλια Θ., Θεοδωροπούλου Ελ., Μαρκούση Χρ. (2008): Εκπαιδευτικό υλικό στα Προγράμματα Δια Βίου Εκπαίδευσης στα Κ.Ε.Ε και στο Κ.Ε.Ε.ΕΝ.ΑΠ: «Κοινωνική οικονομία - Κοινωνική Επιχειρηματικότητα», ΥΠΕΠΘ, ΓΓΕΕ, ΙΔΕΚΕ, Αθήνα. 11. Ντούλια Θ., (2015): Κοινωνική οικονομία, Κοινωνική επιχειρηματικότητα- Μια δυναμική προοπτική ενάντια στην οικονομική κρίση, Οσελότος, Αθήνα. 12. Χρυσάκης Μ, Ζιώμας Δ, Χατζαντώνης Δ, Καραμητροπούλου Ντ. (2002), «Προοπτικές Απασχόλησης στον τομέα της Κοινωνικής οικονομίας», Σάκουλα Αθήνα 14