Κοινωνικές Συνεταιριστικές Επιχειρήσεις στην Ελλάδα: Πού εντοπίζεται το κοινωνικό στη θεωρία και στην πράξη;

Transcript

1 Κοινωνικές Συνεταιριστικές Επιχειρήσεις στην Ελλάδα: Πού εντοπίζεται το κοινωνικό στη θεωρία και στην πράξη; Οικονομολόγος, Δρ. στην Κοινωνική Οικονομία, Παρατηρητήριο Κοινωνικών και Οικονομικών Εξελίξεων, ΙΝΕ ΓΣΕΕ Φόρουμ Κοινωνικής Επιχειρηματικότητας, Αθήνα, Νοέμβριος 20-21, 2014

2 Στόχοι Προσδιορίσουμε κοινωνική οικονομία και επιχειρηματικότητα Αντιληφθούμε το κοινωνικό στις κοινωνικές επιχειρήεις ΚΟΙΝΣΕΠ στην Ελλάδα, δεδομένα μητρώου Ελλείψεις και ασυνέχειες Προτάσεις πολιτικής

3

4 Τοποθετώντας την κοινωνική οικονομία στον πραγματικό κόσμο ΑΝΑΔΙΑΝΟΜΗ Ανεπίσημη Θεσμική Κράτος Μη Κερδοσκοπική Κερδοσκοπική Κοινωνική οικονομία Δημόσιο Ιδιωτικό Κοινότητα Αγορά AMOIBAIOTHTA ΑΝΤΑΛΛΑΓΗ Πηγή: Pestoff (2004)

5 Συνεταιρισμοί Μ.Κ.Ο. με δραστηριότητα που δημιουργεί έσοδα Κοινωνικές Επιχειρήσεις Κοινωνική επιχείρηση Κοινωνικά υπεύθυνη επιχείρηση Εταιρία με δράσεις κοινωνικής υπευθυνότητας ΜΚΟ Εργατικοί συνεταιρισμοί Συνεταιρισμοί ληπτών Κοινωνικές Επιχειρήσεις ΜΚΟ με παραγωγικές δραστηριότητε ς ΜΚΟ συνηγορίας

6 Ο ιδεατός τύπος των κοινωνικών επιχειρήσεων ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΚΡΙΤΗΡΙΑ Συνεχής οικονομική δραστηριότητα Υψηλός βαθμός αυτονομίας Ανάληψη ρίσκου Minimum αμειβόμενης εργασίας ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ ΚΡΙΤΗΡΙΑ Στόχος το όφελος στην κοινότητα/ομάδα Συλλογική διάσταση Η συμμετοχή στις αποφάσεις δεν καθορίζεται από τη συνεισφορά κεφαλαίου Πολυεταιρικότητα (ακόμα και χρήστες/πελάτες) Περιορισμένη διανομή κερδών

7 Ελληνικό θεσμικό πλαίσιο: Ν. 4019/ τύποι ΚΟΙΝΣΕΠ Ένταξης: Ευάλωτες ομάδες >=40 %, περιλαμβάνουν όλες τις μορφές αναπηρίας, τους ανήλικους παραβάτες, αποφυλακισμένους, οροθετικούς, (απ-)εξαρτημένους. Μόνο σε ΚΟΙΝΣΕΠ ένταξης επιτρέπεται η συμμετοχή νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου. Κοινωνικής φροντίδας: παροχή κοινωνικών υπηρεσιών σε ΑμεΑ, παιδιά, ηλικιωμένους, χρόνια πάσχοντες. Συλλογικού, παραγωγικού σκοπού: ικανοποίηση αναγκών συλλογικότητας (πολιτισμός, περιβάλλον, οικολογία, εκπαίδευση, παροχές κοινής ωφέλειας, αξιοποίηση τοπικών προϊόντων, διατήρηση παραδοσιακών δραστηριοτήτων και επαγγελμάτων).

8 Το ελληνικό θεσμικό πλαίσιο, ΚΟΙΝΣΕΠ (4019/2011) Πεδίο εφαρμογής Συλλογική διάσταση Η συμμετοχή στις αποφάσεις δεν καθορίζεται από τη συνεισφορά κεφαλαίου Συμμετοχική διαδικασία λήψης αποφάσεων Περιορισμένη διανομή κερδών Στόχος το όφελος στην κοινότητα Προβλέψεις 7 ένταξης, 5 για τις άλλες δύο κατηγορίες. Νομικά πρόσωπα 1/3 των μελών. ΝΠΔΔ μόνο σε ΚΟΙΝΣΕΠ ένταξης. Μία ψήφος ανεξάρτητα από τον αριθμό των μερίδων Γενική Συνέλευση, περιορισμένη θητεία Διοικούσας Επιτροπής 5% αποθεματικό, 35% σε εργαζόμενους/ες, 60% επανεπένδυση Κοινωνική ένταξη, κοινωνική φροντίδα, συλλογικός σκοπός;

9 Αναπτυσσόμενος τομέας (Οκτώβριος 2013=236, Σεπτέμβριος 2014=632) ΚΟΙΝΣΕΠ ανά στάδιο εγγραφής ΚΟΙΝΣΕΠ ανά σκοπό/παραγωγική δραστηριότητα 4; 1% 24; 4% 59; 9% Προσωρινή βεβαίωση 79; 13% 42; 7% 226; 36% Οριστική βεβαίωση Κοινωνική ένταξη Κοινωνική φροντίδσ Πιστοποιητικό μέλους Συλλογικού παραγωγικού σκοπού 301; 47% Διαγραφή 510; 83% Μη καταχωρισμένο status Πηγή: Επεξεργασμένα στοιχεία από το Μητρώο Κοινωνικής Οικονομίας, Υπουργείο Εργασίας, Πρόνοιας και Κοινωνικής Ασφάλισης

10 Αναπτυσσόμενος τομέας (Οκτώβριος 2013=236, Σεπτέμβριος 2014=632) Συλλογική διάσταση ΚΟΙΝΣΕΠ ανά φύλο Minimum ; 4% Minimum +100 Minimum +75 Minimum +50 Minimum ; 47% 160; 49% Ανδρικές Γυναικείες Ισότιμη συμμετοχή Minimum + 5 Minimum membership Πηγή: Επεξεργασμένα στοιχεία από το Μητρώο Κοινωνικής Οικονομίας, Υπουργείο Εργασίας, Πρόνοιας και Κοινωνικής Ασφάλισης

11 Αναπτυσσόμενος τομέας (Οκτώβριος 2013=236, Σεπτέμβριος 2014=632) Αιρθμός ιδρυτικών μελών ανά ηλικιακή ομάδα Αριθμός ΚΟΙΝΣΕΠ ανά ηλικιακό διάμεσο 82; 3% 191; 7% 2; 1% 4; 1% 24; 7% 994; 34% 361; 13% 417; 14% 405; 14% 445; 15% < ; 32% 74; 22% 59; 18% 62; 19% < Πηγή: Επεξεργασμένα στοιχεία από το Μητρώο Κοινωνικής Οικονομίας, Υπουργείο Εργασίας, Πρόνοιας και Κοινωνικής Ασφάλισης

12 Σύνοψη περιγραφικών αποτελεσμάτων 9 % διαγραφή παρά την πρόσφατη εισαγωγή του θεσμικού πλαισίου Η πλειψηφία συλλογικού παραγωγικού σκοπού παρά τη σύνδεση με κοινωνικό αποκλεισμό Οι μισές ΚΟΙΝΣΕΠ απλά εξαντλούν τον ελάχιστον αριθμό ιδρυτικών μελών σύμφωνα με το νόμο Οι γυναίκες ελαφρώς περισσότερες στο συνολικό αριθμό ιδρυτικών μελών Υπερεκπροσωπείται η ηλικιακή ομάδα ετών Ποιος ο ρόλος του πολιτικού σχεδιασμού στην παρακολούθηση του κοινωνικού αντικτύπου

13 Πεδίο πολιτικής Ελλείψεις και ασυνέχειες Πρόβλημα θεσμικού πλαισίου και υλοποίησης πολιτικών ΚΟΙΝΣΕΠ συλλογικού σκοπού Μετασχηματισμός υπαρχουσών ΜΜΕ σε ΚΟΙΝΣΕΠ για την αποφυγή ασφαλιστικών εισφορών Δεσμοί συγγένειας Εισφορές κοινωνικής ασφάλισης Χρηματοδότηση Προγραμματικές συμφωνίες με ΟΤΑ, ευρύτερο δημόσιο τομέα Δημόσιες συμβάσεις κοινωνικής αναφοράς Κεντρικός και περιφερειακοί μηχανισμοί στήριξης Δεν υπάρχει θεσμικός έλεγχος, αφανείς οικογενειακές επιχειρήσεις Προώθηση άτυπων μορφών απασχόλησης Ταμείο Κοινωνικής Οικονομίας; Αποκλεισμός από επιδοτήσεις Αποκλεισμός από τραπεζικό δανεισμό Δεν υπάρχει πλαίσιο, ελεγκτικό συνέδριο Κοινωνικές ρήτρες: δημιουργία απασχόλησης, κοινωνική ένταξη ευάλωτων ομάδων, ίσες ευκαιρίες, προσβασιμότητα, βιωσιμότητα, ηθικό εμπόριο, εταιρική κοινωνική ευθύνη. Διυπουργική επιτροπή δεν έχει δουλέψει. Μεγάλες καθυστερήσεις (οδηγός)

14 Policy area Οικονομικές δραστηριότητες Χρηματοδότηση Υποστηρικτικές δομές Δίκτυα ΚΟΙΝΣΕΠ Εισφορές κοινωνικής ασφάλισης Προτάσεις πολιτικής Policy recommendation Εντοπισμός νέων ή ακάλυπτων κοινωνικών αναγκών (καινοτόμες κοινωνικές ή περιβαλλοντικές υπηρεσίες) Άνοιγμα χρηματοδοτικών εργαλείων/επιδοτήσεων ΚΟΙΝΣΕΠ Ενημέρωση για πιθανά πεδία δραστηριοποίησης Κοινωνικός έλεγχος για την αποφυγή οπορτουνισμού (π.χ. γράμμα στον Πρόεδρο των ιδιοκτητών ξενοδοχείων) Επιδότηση ΚΟΙΝΣΕΠ Σχέσεις με το δημόσιο τομέα Στρατηγικό σχέδιο, όραμα, διευκολυντής

15 Ευχαριστώ Σοφία Αδάμ sof_adam77@yahoo.gr