ΠΡΕΣΒΕΙΑ ΕΡΕΒΑΝ ΓΡΑΦΕΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ & ΕΜΠΟΡΙΚΩΝ ΥΠΟΘΕΣΕΩΝ

ΠΡΕΣΒΕΙΑ ΕΡΕΒΑΝ ΓΡΑΦΕΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ & ΕΜΠΟΡΙΚΩΝ ΥΠΟΘΕΣΕΩΝ Ενημερωτικό Δελτίο E-News Letter Τεύχος 57ο 13-19/10/2012 Παρασκευή 19/10/2012 Διμερές εμπόριο Ελλάδος-Αρμενίας α εξάμηνο 2012. Το διμερές εμπόριο Ελλάδος-Αρμενίας, κατά το πρώτο εξάμηνο του 2012, σύμφωνα με τα στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Υπηρεσίας, χαρακτηρίστικε από την καταγραφή σημαντικής ανόδου των εξαγωγών της Ελλάδας. Σημειώνεται ότι η πορεία γενικά των εμπορικών σχέσεων ήταν σταθερά καθοδική από το 2007 και μετά, όταν σημειώθηκε σημαντική μείωση, τόσο στις εισαγωγές όσο και στις εξαγωγές. Ειδικότερα οι εξαγωγές ήταν αυξημένες κατά 31% το α εξάμηνο 2012 καθώς ανήλθαν σε 4,3 εκ. ευρώ, σε σχέση με 2,9 εκ. ευρώ το αντίστοιχο διάστημα του 2011. Υπογραμμίζεται ιδιαιτέρως η αύξηση εξαγωγών κατά 70% των μεταχειρισμένων αυτοκινήτων, κατά 90% των ηλεκτρικών συσκευών διατήρησης τάσεως και 88% των προϊόντων ελαιολάδου και ελιάς. Επίσης η αύξηση εξαγωγών κατά μέσο όρο άνω του 35% σε δομικά υλικά είναι αξιοσημείωτη μιας σχετικής επαναφοράς των ελληνικών εταιρειών του κλάδου στην αγορά της Αρμενίας. Οι εξαγωγές από την Αρμενία προς την Ελλάδα το χρονικό διάστημα 2006-2010, κυριαρχούνται από το κορυφαίο επίπεδο των 1,7 εκ. ευρώ εξαγωγών ηλεκτρονικού υλικού για τηλέφωνα και ψηφιακά δίκτυα το 2007, που προέρχονταν κυρίως από την ελληνικών συμφερόντων Intracom. Το ύψος των εξαγωγών προς την Ελλάδα κινήθηκε το 2011 σε ιδιαιτέρως χαμηλά επίπεδα ύψους 108.000 χιλ. δολ. κάτω και από τα 340.000 χιλ. δολ. του 2010. Το α εξάμηνο 2012 οι εξαγωγές προς την Ελλάδα ανήλθαν σε 49.754 ευρώ, αυξημένες ελάχιστα σε σχέση με το α εξάμηνο 2011 που ήταν 41.514 ευρώ. Πρώτος εξαγωγικός κλάδος καταγράφεται πλεον εκείνος των τροφίμων καθώς με 29.580 ευρώ ξεπέρασε τις αναιμικές πλέον εξαγωγές του κλάδου ηλεκτρικών συσκευών ενσύρματης τηλεφωνίας που ήταν μόλις 11.616 ευρώ. Αναφορικά με τις εξαγωγές της Ελλάδος προς την Αρμενία, σημειώνεται ότι μετά το 2007 επακολούθησε σταδιακή απώλεια του συν. σελ. 4 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Διμερές εμπόριο Ελλάδος Αρμενίας α εξ. 2012. Διάρθρωση εξαγωγών Αρμενίας. Εξελίξεις στον κλάδο ενέργειας Αρμενίας. σελ. 1 σελ. 2 σελ. 3

σελ. 2 ΠΡΕΣΒΕΙΑ ΕΡΕΒΑΝ Διάρθρωση εξαγωγών Αρμενίας. Το 88% των εξαγωγών της Αρμενίας το 2011 αφορούσε μονάχα 25 κατηγορίες προϊόντων, σύμφωνα με δηλώσεις του Gagik Makaryan, προέδρου της Αρμενικής Εθνικής Ένωσης Εργοδοτών, κατόπιν της γνωστοποίησης των τελικών στατιστικών στοιχείων της περασμένης χρονιάς. Παρά το γεγονός ότι αυτοί οι αριθμοί αφορούν το παρελθόν έτος, η δυναμική έχει παραμείνει σχεδόν αμετάβλητη για αρκετά χρόνια. Σταθερά ο κατάλογος των προϊόντων που εξάγονται περιλαμβάνει στην κορυφή του το χαλκό, το αλκοόλ, σιδηροκράματα και την ηλεκτρική ενέργεια. Ο κ. Makaryan υποστήριξε ότι το γεγονός αυτό αποτελεί σαφή ένδειξη ότι οι εξαγωγές της Αρμενίας εξακολουθούν να είναι ελάχιστα διαφοροποιημένες, κυρίως τα τελευταία πέντε χρόνια, παρά το γεγονός ότι έχουν δημιουργηθεί ευκαιρίες για νέες επενδυτικές προσπάθειες και οι χρηματικές ροές διασφαλίζουν ολοένα και περισσότερο τη δράση νέων επιχειρηματιών. Υπενθύμισε ότι και κατά την σοβιετική περίοδο το 44% των εξαγωγών δεν αφορούσε παρά 25 προϊόντα. Ωστόσο, ο κ. Makaryan δήλωσε ότι κάποια αύξηση και σε άλλα προϊόντα έχει παρατηρηθεί τα τελευταία χρόνια, που έχει συμβάλλει στην επιζητούμενη διαφοροποίηση σε μικρό βαθμό των εξαγωγών, που εντοπίζεται κυρίως στις εξαγωγές των νωπών φρούτων και λαχανικών, στα κονσερβοποιημένα αγαθά και στα κρασιά. Τα συγκεκριμένα προϊόντα είχαν σημαντική ανοδική πορεία και έχουν προσελκύσει οι αντίστοιχοι κλάδοι το ενδιαφέρον ημεδαπών και ξένων επενδυτών, καθώς υπάρχουν στοιχεία διακριτής επιτυχίας και θετικών προοπτικών για το άμεσο μέλλον. Ο κ. Makaryan δεν παρέλειψε να αναφερθεί και στην εξορυκτική βιομηχανία, τον ισχυρό κλάδο της αρμενικής οικονομίας που συμμετέχει με 67% των εξαγωγών στο γενικό σύνολο των 25 προϊόντων πρωταθλητές της εξωστρέφειας. Παράλληλα και η γεωργία αντιπροσωπεύει περίπου το 13%, εξαιρετικά υψηλό ποσοστό, αν ληφθεί υπόψη ότι η χώρα δεν είχε πριν από 5 χρόνια εκβιομηχανισμένη και υψηλού επιπέδου μονάδες επεξεργασίας των προϊόντων. συν. σελ. 5

Τεύχος 57ο 13-19/10/2012 σελ. 3 Εξελίξεις στον κλάδο ενέργειας Αρμενίας. Το 2004 η Βουλή της Αρμενίας ενέκρινε τον νόμο «Περί παροχής ενέργειας και ανανεώσιμων πηγών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας". Τρία χρόνια αργότερα, η κυβέρνηση ενέκρινε το «Εθνικό πρόγραμμα της τροφοδοσίας και την παραγωγή ανανεώσιμης ενέργειας», ενώ το 2010 υιοθετήθηκε το πρόγραμμα των ενεργειών της κυβέρνησης για την ενέργεια που απευθύνονταν στους όρους εφαρμογής του εθνικού προγράμματος ενέργειας με βάση την προσαρμογή και στα δεδομένα της ΕΕ που πλεον λαμβάνονταν υπόψη στη διαμόρφωση των ενεργειακών προτεραιοτήτων της χώρας. Αποδεικνύεται ότι έξι χρόνια δεν ήταν αρκετά για να προωθηθεί η αναδιάρθρωση του ενεργειακού τοπίου και η υλοποίηση όσων το νέο θεσμικό πλαίσιο προωθούσε, με αποτέλεσμα η γενική διαπίστωση να είναι ότι η ευρύτερη προοπτική που δημιουργήθηκε να καταλήξει σε ουσιαστική αναβάθμιση του ενεργειακού χάρτη της χώρας, κατέληξε ως μια διατύπωση καλών προθέσεων. Δηλαδή, αντί για τη δημιουργία ευνοϊκών συνθηκών για την αύξηση της δυναμικότητας για την παραγωγή ενέργειας με χρήση υδροηλεκτρικών φραγμάτων, άνεμου, ηλίου και με γεωθερμικές μεθόδους, πόροι που είναι αρκετά υψηλοί στην Αρμενία, η χώρα έχει παγιδευτεί και εξακολουθεί να στηρίζεται στην εισαγωγή του φυσικού αερίου στους θερμικούς σταθμούς, καθώς και στη χρήση πυρηνικής ενέργειας. Αυτό σημαίνει ότι η ενεργειακή εξάρτηση από τη φιλική και σύμμαχο Ρωσία και το Ιράν έχει αυξηθεί. Υπάρχει επίσης και ένας άλλος αρνητικός παράγοντας, η αύξηση έκλυσης αερίων σε θερμικές μονάδες, που έχει ως αποτέλεσμα την αύξηση των πληρωμών για την ατμοσφαιρική ρύπανση, σύμφωνα με τη Σύμβαση του Aarhus, γεγονός που ήδη έχει υποδειχθεί στο πλέον υψηλό επίπεδο από την Ε.Ε. και την Επιτροπή Περιβάλλοντος του ΟΗΕ. Τα στοιχεία της Αρμενικής Εθνικής Στατιστικής Υπηρεσίας για το πρώτο εξάμηνο του 2012 σε σχέση με το πρώτο εξάμηνο του 2011 επιβεβαιώνουν τις διαπιστώσεις που καταγράφησαν. Η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας με τη βοήθεια των «μπλέ καυσίμων» (υγρά καύσιμα εξαιρετικά χαμηλών εκπομπών άνθρακα) έχει αυξηθεί. Η ακαθάριστη αξία παραγωγής ενέργειας αυξήθηκε κατά 9,1% έως και πάνω από 4.058 δισ. kwt/h. Η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας σε θερμικές μονάδες αυξήθηκε κατά 44,2% μέχρι και 1.471 δισ. kwt/h, ενώ ο αρμενικός πυρηνικός σταθμός παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας αύξησε την παραγωγή του μόνο κατά 3,6% στα 1.412 δισ. kwt/h. Τα υδροηλεκτρικά εργοστάσια παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας αντίθετα κατέγραψαν πτώση 12% της παραγωγής καταγράφοντας 1.175 δισ. kwt/h. συν. σελ. 5

σελ. 4 ΠΡΕΣΒΕΙΑ ΕΡΕΒΑΝ ΓΡΑΦΕΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ & ΕΜΠΟΡΙΚΩΝ ΥΠΟΘΕΣΕΩΝ Πρεσβεία Ερεβάν Γραφείο Οικονομικών & Εμπορικών Υποθέσεων 6, Demirchian str. 0002, Yerevan Τηλέφωνο : (+37410) 530051, 530446, fax : (+37410) 530449 e-mail : ecocom-yerevan@mfa.gr www.agora.mfa.gr/am54 Το Γραφείο ΟΕΥ Ερεβάν είναι στη διάθεση των επιχειρήσεων που επιθυμούν να αναζητήσουν την δυνατότητα προώθησης των προϊόντων τους στην αναπτυσσόμενη αγορά της Αρμενίας. Παρακαλούμε να μας αποστείλετε σχετικώς αιτήματα και παρατηρήσεις σας. συν. από σελ. 2 Με βάση αυτά τα στοιχεία ο πρόεδρος της Ένωσης Εργοδοτών, πρότεινε στην κυβέρνηση την άμεση ανάληψη πρωτοβουλιών, για να προωθήσει και να διευκολύνει τη διαφοροποίηση των αρμενικών εξαγωγών, καθώς η παρούσα κατάσταση επιφυλάσσει κινδύνους, εφόσον κάθε περιορισμένη μεταβολή στη ζήτηση των λίγων προϊόντων που εξάγονται θα επιφέρει σημαντικό πλήγμα στο εμπορικό ισοζύγιο, που πασχίζει να βρεί κάποια ισορροπία. Πιο συγκεκριμένα, θα πρέπει να αναπτυχθούν τρόποι για να ενισχυθούν τις εξαγωγές στη βάση προώθησης πληροφοριών στους δυνητικούς εξαγωγείς στις ξένες αγορές, καθώς και στην εισαγωγή και συμμόρφωση με τα ευρωπαϊκά πρότυπα ώστε να αρθούν τα σχετικά εμπόδια για τα προϊόντα της Αρμενίας. Πρόσθεσε ειδικότερα ότι αντίστοιχη κατάσταση επικρατεί και στον τομέα των εισαγωγών, όπου το 55% του συνόλου των εισαγωγών αφορά επίσης μόνον 25 προϊόντα. Σύμφωνα με την Εθνική Στατιστική Υπηρεσία (ArmStat), οι εξαγωγές τo διάστημα Ιανουάριος-Αύγουστος του τρέχοντος έτους ανήλθαν σε 921.4 εκατ. δολ. (368.100.000.000 AMD), σημειώνοντας αύξηση κατά 11,4% σε σύγκριση με την ίδια περίοδο του 2011, ενώ οι εισαγωγές 2.6 δις δολάρια (1.072.500.000.000 AMD), μια αύξηση της τάξης του 3,6% ($ 1 - AMD 406.33). συν. από σελ. 1 μεριδίου των ελληνικών εξαγωγών στην αρμενική αγορά για να καταλήξει από 2.1% το 2007 σε 1% το 2010. Το πρώτο εξάμηνο του 2011 το μερίδιο των εξαγωγών της Ελλάδος προς την Αρμενία (σύμφωνα με στοιχεία της Αρμενικής Στατιστικής Υπηρεσίας) ήταν 2,3%, ενώ το 2012 το αντίστοιχο διάστημα ανήλθε σε 3,1%. Ιστορικά επίσης αξίζει να υπενθυμιστεί ότι η απώλεια του ημίσεως των εξαγωγών της Ελλάδος προς την Αρμενία ένεκα της ύφεσης της περιόδου 2008-2010, δεν έχει ακόμα καλυφθεί, παρά τη σημαντική αύξηση και του πρώτου εξαμήνου του 2012. Αν εξαιρεθεί δε η σημαντική άνοδος στον κλάδο ελαιοκομικών προϊόντων, εξακολουθεί να διαπιστώνεται αμελητέα διείσδυση στον κλάδο των τροφίμων, τα οποία έφτασαν το 2011 να καταγράφουν εξαγωγές μονάχα 8.000 ευρώ ετησίως. Καταγράφεται επίσης η εξαγωγική προσπάθεια που αφορά τον κλάδο ιχθυηρών που καταγράφει μάλιστα και ιστορικά υψηλό ποσό εξαγωγών 306 χιλ. ευρώ για το α εξάμηνο 2012.

σελ. 5 Τεύχος 57ο 13-19/10/2012 συν. από σελ. 3 Σύμφωνα με τα ίδια στοιχεία η μείωση των βροχοπτώσεων και συνεπώς και η ροή των ποταμών επηρέασε την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας σε υδροηλεκτρικούς σταθμούς της Αρμενίας. Αλλά ανεξάρτητοι εμπειρογνώμονες υποστηρίζουν ότι ακριβώς αυτή η δυσμενής εξέλιξη του ύψους όμβρου, αντί να κινητοποιήσει την κυβέρνηση προς την κατεύθυνση υιοθέτησης πολιτικών διασφάλισης του ενεργειακού ισοζυγίου, προτιμήθηκε να αποφασιστεί η μείωση του επιπέδου της λίμνης Sevan, ώστε να διοχετευτεί νερό για την κάλυψη των αναγκών της γεωργίας, σε ασυνήθιστα υψηλές ποσότητες. Το άμεσο αποτέλεσμα είναι η απώλεια καλής ενέργειας (υδροηλεκτρικής), η οποία αντισταθμίζεται από την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας που χρησιμοποιεί ακριβό φυσικό αέριο. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Δημόσιας Υπηρεσίας Ρυθμιστικής Ενέργειας (ΕSRC), ο μέσος όρος των δασμών ενέργειας για το πρώτο εξάμηνο του 2012 που παράγεται σε ένα μέρος του σταθμού Razdan που ανήκει στην εταιρεία "Electric Net of Armenia", ήταν 29,23 AMD ($ 0.071), ενώ ο όγκος παραγωγής ήταν 325,52 εκατ. kwt / h. Όσον αφορά την 5 η μονάδα του ίδιου εργοστασίου, που λειτουργεί παράλληλα με τον κύκλο ατμού και φυσικού αερίου και ανήκει στην "ArmRusgasprom" οι δασμοί ήταν 25,98 AMD, ενώ ο όγκος παραγωγής ήταν 232,53 εκατ. kwt/h. Όσον αφορά το νέο σταθμό παραγωγής ενέργειας του εργοστασίου ηλεκτροπαραγωγής Ερεβάν, o οποίος λειτουργεί σύμφωνα με τον κύκλο ατμού και αερίου, ο μέσος όρος των δασμών ήταν 6,06 AMD και ο όγκος παραγωγής ενέργειας 180,39 εκατ. kwt/h. Παράλληλα η παραγωγή ενέργειας σε υδροηλεκτρικά εργοστάσια του ενεργειακού συστήματος της Αρμενίας, είναι φθηνότερη. Στο υδροηλεκτρικό εργοστάσιο Sevan-Razdan Cascade ο μέσος όρος των δασμών για το πρώτο εξάμηνο του 2012 ήταν 0,92 AMD (όγκος παραγωγής 331,44 εκατ. kwt/h), στο εργοστάσιο του ποταμού Vorotan ήταν 4,63 AMD (όγκος παραγωγής 451,35 εκατ. kwt/h). Ο μέσος όρος επιβάρυνσης δασμών της ενέργειας που παράγεται σε όλες τις μικρές μονάδες υδροηλεκτρικής ενέργειας της Αρμενίας ανήλθε μόλις σε 19,52 AMD. Βασική εισήγηση ανεξάρτητων εμπειρογνωμών διεθνών οργανισμών, είναι ότι η παραγωγή ενέργειας με θερμοηλεκτρικές μεθόδους πρέπει να αναπτυχθεί στην Αρμενία, ιδιαίτερα δε καθόσον αναπτύσσεται με εργοστάσια μηχανικής μεταφοράς ενέργειας από την Αρμενία στο Ιράν, στα πλαίσια ανταλλαγής φυσικού αερίου που παραδίδεται από τη χώρα αυτή. Αλλά δεν πρέπει να παραβλέπεται η ανάπτυξη των μικρών υδροηλεκτρικών μονάδων παραγωγής ενέργειας ως πιο χρήσιμων για την Αρμενία, λαμβάνοντας υπόψη το γεγονός ότι το ρωσικό φυσικό αέριο έχει σταθερά αυξανόμενο κόστος και απειλεί να φθάσει το επίπεδο των τιμών της παγκόσμιας αγοράς. Αυτό μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα την αύξηση της δασμολογικής επιβάρυνσης της ενέργειας για τους καταναλωτές των Αρμενίων, που θα επιφέρει σημαντικές αλληλεπιδράσεις στην ανάπτυξη της οικονομίας.